1. Επιθετικότητα και παραβατική συμπεριφορά στο χώρο του
σχολείου
Απόψεις και συναισθήματα των μαθητών
Δρ. Νικόλαος Μάνεσης

2. Στη σημερινή συνάντηση…
 Πόσο συχνά είναι τα περιστατικά επιθετικής συμπεριφοράς στο σχολείο;
 Σε ποιο χώρο κυρίως συμβαίνουν αυτά;
 Ποια είναι η πιο συνηθισμένη μορφή επιθετικής συμπεριφοράς που δέχονται
τα παιδιά στο σχολείο;
 Διαφοροποιούνται οι απόψεις αγοριών και κοριτσιών;
 Γνωρίζουν οι δάσκαλοι για περιστατικά επιθετικής συμπεριφοράς στο
σχολείο;
 Πώς αντιδρούν οι δάσκαλοι στα περιστατικά αυτά;
 Γνωρίζουν οι γονείς των μαθητών για περιστατικά επιθετικής συμπεριφοράς
στο
σχολείο;
 Ποιες μορφές τιμωρίας επιλέγουν οι γονείς;

3. Παιδιά
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΣΧΕΣΗ
ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ
Γονείς Εκπαιδευτικοί

4. Επικοινωνία
ΣΧΕΣΗ
Πρακτικές Όρια

5. Ο σχολικός εκφοβισμός
 Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (1997-1998) ο σχολικός
εκφοβισμός ορίζεται ως εξής: «Λέμε ότι ένας μαθητής εκφοβίζεται όταν ένας
άλλος μαθητής ή ομάδα μαθητών λένε ή κάνουν δυσάρεστα ή επικίνδυνα
πράγματα σ’ αυτόν ή σε αυτή. Επίσης εκφοβισμός θεωρείται όταν ένα παιδί
έχει κλειδωθεί μέσα σ’ ένα δωμάτιο, ή του/ της έχουν σταλεί άσχημα
γράμματα, ή όταν ακόμα κανείς δεν του/ της μιλά στο σχολείο (Lutzker,
2006; Smith & Sharp, 1994). Εκφοβισμός είναι όταν ένας μαθητής
πειράζεται επανειλημμένα μ’ έναν τρόπο που δεν του/της αρέσει, αλλά δεν
θεωρείται εκφοβισμός όταν δύο μαθητές περίπου της ίδιας δύναμης φιλονικούν,
παλεύουν ή έχουν έναν καυγά στην αυλή του σχολείου»
 Διεθνώς ονομάζεται bullying, όρος που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον
Νορβηγό καθηγητή Don Olweus (1978) για να περιγράψει τις διαδικασίες
εκφοβισμού, παρενόχλησης και συστηματικής θυματοποίησης των εφήβων από τους
συνομήλικούς τους.
 Στο σχολείο, χώρος όπου εκτυλίσσεται το bullying εκδηλώνεται με τις μορφές
λεκτικού εκφοβισμού και κοινωνικού αποκλεισμού.
 Τα αγόρια εμπλέκονται περισσότερο σε σχέση με τα κορίτσια.
 Tα κορίτσια χρησιμοποιούν την ψυχολογική μορφή του εκφοβισμού, (εκβιασμοί,
απειλές, σαρκασμοί, ειρωνείες)
 τα αγόρια χρησιμοποιούν τον σωματικό εκφοβισμό (μπουνιές, κλωτσιές, καυγάδες,
καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, μικροκλεψιές).

6. Μορφές Σχολικού Εκφοβισμού
 Ο σωματικός εκφοβισμός: η επίθεση, το χτύπημα, το σπρώξιμο, άλλες
συμπεριφορές που σχετίζονται με τη σωματική επιθετικότητα, βανδαλισμοί, βίαιη
είσπραξη χρηματικού ποσού, απειλή με όπλο, σωματικές πράξεις που
ταπεινώνουν, μη δίκαιο παιχνίδι με κόλπα καθώς και το κλέψιμο.
 Ο λεκτικός εκφοβισμός: Τα παρατσούκλια, οι απειλές και οι κατάρες, αρνητικά
σχόλια ή πειράγματα για την εμφάνιση, το ντύσιμο ή τις πράξεις του ατόμου με
στόχο την υποτίμηση, το ντρόπιασμα, την δημόσια διαπόμπευση και τον
χλευασμό του καθώς και ο εξοστρακισμός αυτού από την ομάδα
 Ο κοινωνικός εκφοβισμός: κουτσομπολιό για ένα παιδί ή οι ψευδείς διαδόσεις
για το θύμα, η ψυχολογική βία η οποία επίσης έχει ως άμεσο στόχο τον
αποκλεισμό του παιδιού από την ομάδα
 Ο σεξουαλικός εκφοβισμός: σεξουαλική κακοποίηση, τα σεξουαλικά υπονοούμενα
καθώς και η παρακολούθηση της ιδιωτικής ζωής του θύματος (λόγω σωματικών
ανωμαλιών ή σεξουαλικών ιδιαιτεροτήτων)
 Ο φυλετικός εκφοβισμός: ρατσιστικά σχόλια για ένα άτομο
 O ηλεκτρονικός εκφοβισμός (cyberbullying): aναφέρεται σε επιθετικές πράξεις που
ασκούνται μέσω του διαδικτύου με ηλεκτρονικά μηνύματα (emails) ή σε χώρους
συνομιλίας (chatrooms)

7. Το θύμα
 Ακούμε προσεκτικά το παιδί
 Δεν κατηγορούμε το παιδί «εσύ φταις», «γιατί έμπλεξες», «γιατί δεν πρόσεξες»
 Παρατήρηση για σημάδια
 Διατηρούμε ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με το σχολείο
 Αυτο-προστασία
 «Δε φταις εσύ!», «Μην απαντάς», «Δείξε αποφασιστικότητα», «Ζήτα τη βοήθεια του
εκπαιδευτικού», «Ζήτα βοήθεια από φίλο»
 Του προτείνουμε ασφαλή μέρη στη διαδρομή για το σπίτι
 Η λύση δεν είναι «χτύπα κι εσύ»
 Δεν επικοινωνούμε με την οικογένεια του θύτη ούτε με το παιδί
 Τονώνουμε την αυτοεκτίμησή του παιδιού
 (ανακάλυψη ταλέντων, ενθάρρυνση για νέες φιλίες, άθληση

8. O θύτης
 Μη δικαιολογούμε εύκολα «έτσι κάνουν τα αγόρια»
 Δεν συγκαλύπτουμε το γεγονός
 Δεν κατηγορούμε τους άλλους – αποδίδουμε στο παιδί μας τις δικές του
ευθύνες
 Απευθυνόμαστε σε ειδικό, για να εξετάσουμε τις αιτίες της επιθετικής
συμπεριφοράς
 Ελέγχουμε το παιδί (παρέες, δραστηριότητες)
 Επικοινωνούμε συχνότερα με το σχολείο και συνεργαζόμαστε
 Επαινούμε την καλή συμπεριφορά του παιδιού– δεν τιμωρούμε, αλλά στερούμε
 Απαγορεύουμε videogames με βία
 Φροντίζουμε να περνάμε αρκετό χρόνο με το παιδί
 Ανταμείβουμε κάθε θετική του συμπεριφορά - αυτοεκτίμηση

9. Η ευθύνη της οικογένειας
 Τα σημαντικότερα αίτια για την ύπαρξη της επιθετικής συμπεριφοράς
στο παιδί είναι τα εξής:
 η μίμηση από το παιδί των πράξεων των «σημαντικών άλλων» και
κυρίως των γονέων και του εκπαιδευτικού
 η συμπεριφορά των γονέων απέναντι στο παιδί
 η κακοποίηση που υφίστανται τα παιδιά από τους γονείς τους
 το άγχος στην οικογένεια
 η συμβολή της τηλεόρασης

10. Η ευθύνη του σχολείου
 Ψυχοδυναμικό κλίμα της τάξης
 Ξεκάθαροι κανόνες, γνωστοί σε όλους
 Επιτήρηση
 Προγράμματα πρόληψης βίας (Αγωγή Υγείας)
 Συνεργατικές δραστηριότητες
 Λειτουργία Συλλόγου διδασκόντων
 Συνεργασία με Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων
 Ενημέρωση από ειδικούς
 Μυστικότητα

11. Μορφές κακοποίησης
 Σωματική
 Συναισθηματική-Ψυχολογική
 Σεξουαλική
 Η Παιδική Πορνογραφία
 Εκμετάλλευση
 Κακοποίηση-Παραμέληση

12. Σωματική κακοποίηση
 Ως παιδική σωματική κακοποίηση (σε διάκριση από την
παραμέληση, τη σεξουαλική κακοποίηση και τη συναισθηματική
κακοποίηση παιδιού), ορίζουμε την «χρήση βίας ή άλλων
ηθελημένων, "όχι τυχαίων" πράξεων εις βάρος παιδιών (ατόμων
έως 18 ετών) από γονείς ή άλλα πρόσωπα, η οποία προκαλεί πόνο,
τραυματισμό ή μόνιμη βλάβη στη σωματική και κάθε άλλη
λειτουργία και ανάπτυξη του παιδιού» (Τσιάντης Γ., 2000).
 Ανεξήγητες ή επαναλαμβανόμενες κακώσεις, εγκαύματα, μώλωπες,
πρηξίματα, σημάδια σε πρόσωπο, κεφάλι, πλάτη, στήθος, γεννητική
περιοχή, οπίσθια, μηρούς. Κακώσεις σε διαφορετικά στάδια ίασης
δείχνουν ότι δεν έγιναν όλες την ίδια στιγμή.
 Μακροπρόθεσμα, τα σωματικός κακοποιημένα παιδιά εμφανίζουν
φτωχότερη σωματική και νοητική ανάπτυξη, δυσκολότερη και πιο
επιθετική συμπεριφορά, χειρότερες σχέσεις με
συνομηλίκους(Πρεκάτε-Γιωτάκο,2005).

13. Συναισθηματική – Ψυχολογική κακοποίηση
 Η συναισθηματική- ψυχολογική κακοποίηση ενός παιδιού περιλαμβάνει
το σύνολο των πράξεων ή συμπεριφορών ενός ενήλικα σε σχέση
φροντίδας με το παιδί όπως εκφοβισμός, απομόνωση ή απόρριψη, οι
οποίες μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά ή ακόμα και να αναστείλουν
τη φυσιολογική του ανάπτυξη.
 Η απόρριψη του παιδιού και η ενεργής άρνηση της κάλυψης των
συναισθηματικών αναγκών του είναι μια ακόμη μορφή συναισθηματικής
κακοποίησης.
 Παράλληλα, η απομόνωση του παιδιού, η εκμετάλλευση του, η
εξαπόλυση απειλών, η παραμέλησή του και η τρομοκράτησή του
στοιχειοθετούν σε μεγάλο βαθμό χαρακτηριστικά της συναισθηματικής
κακοποίησης. Ένα άλλο στοιχείο της κακοποίησης αυτού του είδους
έχει να κάνει με τη λεκτική προσβολή του παιδιού.

14. Σεξουαλική κακοποίηση
 Σεξουαλική κακοποίηση, είναι οποιουδήποτε τύπου επαφή ενός
ενηλίκου με ένα παιδί, με στόχο τη σεξουαλική ικανοποίηση του
ενηλίκου, ο οποίος έχει πάντα την αποκλειστική ευθύνη, διότι τα
παιδιά δεν είναι δυνατόν να συγκατατεθούν σε οποιαδήποτε τέτοια
ενέργεια. (www.hamogelo.gr)
 Η παιδική σεξουαλική κακοποίηση περιλαμβάνει δραστηριότητες
με ή χωρίς άγγιγμα:
 Το άγγιγμα των γεννητικών οργάνων του παιδιού ή των
απόκρυφων σημείων του για σεξουαλική ευχαρίστηση.
 Το να δείχνει κανείς πορνογραφία σε ένα παιδί.

15. Παιδική πορνογραφία - εκμετάλλευση
 Παιδική πορνογραφία, είναι η αναπαραγωγή σεξουαλικών
εικόνων με αντικείμενο παιδιά. Πρόκειται για μορφή
σεξουαλικής εκμετάλλευσης με σκοπό το κέρδος.
 Είναι ένα φαινόμενο που έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις στις
μέρες μας και η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει συμβάλει σε αυτό σε
μεγάλο βαθμό.
 Εκμετάλλευση θεωρείται η χρησιμοποίηση του παιδιού για να
αποκομίσει οικονομικά οφέλη ο ενήλικας.
 Παραδείγματα εκμετάλλευσης αποτελεί η έκθεση και ή ώθηση του
ανηλίκου με στόχο την επαιτεία από πλευράς ενήλικα.
 Στην Ελλάδα η παιδική εκμετάλλευση είναι μια έννοια πλήρως
συνυφασμένη με την παιδική εργασία – εκμετάλλευση και την
παιδική πορνεία και τον τουρισμό του σεξ.

16. Κακοποίηση - Παραμέληση
 Με τον όρο "κακοποίηση - παραμέληση παιδιών",
περιγράφεται ένα φαινόμενο όπου ένας ή περισσότεροι
ενήλικες, που έχουν την ευθύνη της φροντίδας ενός
παιδιού, προκαλούν ή επιτρέπουν να προκληθούν στο παιδί
σωματικές κακώσεις ή συνθήκες στέρησης σε τέτοιο βαθμό,
ώστε συχνά να επιφέρουν σοβαρές διαταραχές σωματικής,
νοητικής, συναισθηματικής ή κοινωνικής μορφής, και σε
ακραίες περιπτώσεις ακόμα και θάνατο.
Δείγματα Παραμέλησης:
 Η μη επαρκής σίτιση, στέγαση ή ένδυση
 Οι ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης
 Η εγκατάλειψη του παιδιού

17. ΝΕΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ
 Το σύνδρομο του «αμέτοχου θεατή»
 Κακοποίηση εμβρύου
 Μη τυχαία δηλητηρίαση
 Το σύνδρομο Munchausen (Μινχάουζεν) δια αντιπροσώπου
 Ψυχοκοινωνικός νανισμός

18. Νέες μορφές κακοποίησης
 Ως «σύνδρομο αμέτοχου θεατή», ορίζεται η έκθεση του παιδιού για
μακρό χρονικό διάστημα σε διάφορες μορφές ενδοοικογενειακής βίας,
χωρίς το ίδιο να υφίσταται σωματικές κακώσεις.
 Η κακοποίηση εμβρύου είναι κατάσταση ακραία που συζητείται όλο και
περισσότερο.
 Η δηλητηρίαση που δεν είναι τυχαία αλλά επιτυγχάνεται σκόπιμα από
τους γονείς προς τα παιδιά, αποτελεί μια ύπουλη αλλά και ιδιαίτερα
επικίνδυνη μορφή κακοποίησης. Είναι ενέργεια προμελετημένη που
γίνεται εν ψυχρώ χωρίς το παιδί να δώσει την παραμικρή αφορμή.
 Το σύνδρομο Munchausen δια αντιπροσώπου περιγράφει άτομα που
έχουν τόση εξάρτηση-εθισμό στο Νοσοκομείο, ώστε επινοούν θεραπείες
και χειρουργικές επεμβάσεις. Δεν πρόκειται για κατά φαντασίαν
ασθενείς.
 Οι κακές σχέσεις μεταξύ γονέων και παιδιών αποτελούν τον βασικό
παράγοντα για την εμφάνιση του ψυχοκοινωνικού νανισμού.
Παραδείγματα, παρουσιάζουν άτυπο τρόπο διατροφής.

19. Ανασκόπηση ερευνών
Τίτλος: Ποσοστό
Στα θρανία κάθεται και η
βία!!!!
Πρόσφατη έρευνα
80%
(Πανεπιστήμιο
69%
Αθηνών και Βαρβάκειο 70%
Πειραματικό Γυμνάσιο)
έδειξε ότι η 60%
παραβατικότητα δεν είναι
τόσο υψηλή. 50%
Ο μαθητής θύμα έχει 40%
χαμηλή αυτοπεποίθηση & 27%
αυτοεκτίμηση. 30%
19%
Η ψυχολογική πίεση πιο 20% 14%
έντονη στην Α΄Γυμνασίου 9%
10% 5%
2%
Προσβολή 0%
Χειρονομίες
αντικειμένων
υπονοούμενο
προσωπικών
Χτύπημα σε
πρόσωπο ή
Προσβολή με
Ρατσιστικά
Καταστροφή
Καταστροφές
Απειλή
παρατσούκλια
στο σχολείο
Παρατσούκλια
Κοροϊδία με
σεξιστικό
σχόλια
σώμα
Υποτίμηση
Ψευδείς Ειδήσεις
Κλοπή
Ρατσιστικά Σχόλια

20. ΕΡΕΥΝΑ

21. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
Ο σκοπός της συγκεκριμένης έρευνας
(ποσοτική) είναι να καταγραφούν οι απόψεις
των μαθητών του δημοτικού σχολείου
σχετικά με τη βία και επιθετική συμπεριφορά
στο χώρο του σχολείου.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε σχολεία των
Νομών Αχαΐας και Καρδίτσας και σκοπεύει
να καταγράψει και τυχόν διαφορές στις
απόψεις των μαθητών ανάλογα με το φύλο
τους.

22. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ-ΔΕΙΓΜΑ
 Η παρούσα έρευνα πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα
στους Νομούς Αχαΐας και Καρδίτσας. Πληθυσμός της
έρευνας είναι οι μαθητές της ΣΤ΄ τάξης του δημοτικού
σχολείου.
 Για την παρούσα έρευνα, πιο συγκεκριμένα, η επιλογή
του δείγματος έγινε με βάση τη δειγματοληψία κατά
στρώματα. Συγκεκριμένα, θα επισκεφθούμε δύο
σχολεία της πόλης της Πάτρας, τα οποία βρίσκονται σε
διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές (Νότιο και
Ανατολικό Διαμέρισμα), τα οποία έχουν και
διαφορετική κοινωνική σύσταση μαθητών. Το ίδιο
ακριβώς έγινε και με δύο σχολεία της πόλης της
Καρδίτσας (Νότιο και Δυτικό Διαμέρισμα).
 Συνολικά συγκεντρώσαμε 100 ερωτηματολόγια.

23. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ
 Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν στην παρούσα έρευνα συλλέχθηκαν από
τις Δημοράγκα Αναστασία και Μαγουλιώτη Δώρα για την διπλωματική τους
εργασία την οποία επιτήρησα, στο Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του ΑΤΕΙ
Πάτρας.

24. Φύλο
Φύλο
60
50
40
Percent
30
52,5
47,5
20
10
0
Αγόρι Κορίτσι

25. Εθνικότητα
Εθνικότητα
100
80
Percent
60
95,8
40
20
4,2
0
Ελληνική Άλλη

26. Ενόχληση από συμμαθητές
Ενόχληση
50
40
Percent
30
47,5
20
31,7
10
12,5
4,2 4,2
0
Πάντα Πολύ συχνά Συχνά Λίγες φορές Ποτέ

27. Απειλή από συμμαθητή/τρια
Εκφοβισμός
80
60
Percent
40
74,6
20
25,4
0
Όχι Ναι

28. Φύλο εκφοβιστή
100,0%
80,0%
Percent
60,0%
86,7%
40,0%
20,0%
13,3%
0,0%
Αγόρι Κορίτσι
Φύλο Εκφοβιστή

29. Χώρος όπου συνέβη το περιστατικό

30. Τι κοροϊδεύουν;
50,0%
40,0%
30,0%
Percent
44,58%
20,0%
28,92%
26,51%
10,0%
0,0%
Εμφάνιση Επίδοση Άλλο
Τι κοροϊδεύουν

31. Περιστατικό
 είχα πέσει και με κορόιδευαν
 ένα παιδί από την Στ΄ τάξη με είπε γκαβό, όταν έπαιζε μαζί μας στο διάλειμμα
 ένα παιδί με κορόιδευε για το βάρος μου
 ένας παιδί μια μέρα μου κόλλησε πίσω στην πλάτη μου ένα χαρτάκι που έγραφε μια
εκφραστική βρισιά
 ένας συμμαθητής μου τράβηξε δυνατά τα μαλλιά
 επειδή φοράω γυαλιά με λέγανε στραβή
 η μητέρα μιας συμμαθήτριάς μου, μου είχε κάνει παρατήρηση που δεν παίζαμε την
κόρη της
 ήμουν στην αυλή και ένας φίλος με έφτυσε
 ήταν για το ποιος θα βγει πρόεδρος της τάξης κι αυτός με απείλησε πως αν δεν
τον ψηφίσω θα με βαρέσει και δε θα με έχει φίλο
 ήταν ο Γρηγόρης ένας συμμαθητής και με είπε χαζό
 κάποτε κάποια κορίτσια με κορόιδευαν επειδή έκανα παρέα με τα αγόρια και με
έλεγαν ότι είμαι αγοροκόριτσο
 με έχουν πει Πόντια
 με έχουν κοροϊδέψει γιατί νομίζουν ότι είμαι εγωιστής
 με κοροϊδεύανε μια φορά κουνέλι επειδή έχω μεγάλα δόντια
 με κορόιδευαν που έπαιζα σε ένα ρόλο τη γιαγιά

32. Πώς αισθάνθηκες;
 αισθάνθηκα άσχημα γιατί οι άλλοι δε με θέλουν για παρέα. Ένιωσα
πολύ μόνη
 αισθάνθηκα ντροπή και λύπη
 αισθάνθηκα λυπημένος
 αισθάνθηκα άσχημα και απογοητεύτηκα με τη γνώμη που έχουν
σχηματίσει τα κορίτσια για μένα
 δεν αισθάνθηκα πολύ ωραία γιατί νόμιζα ότι αυτός δεν ήταν λόγος
να μη με θέλουν
 εκνευρίστηκα και θύμωσα
 ένιωσα άβολα εκείνη τη στιγμή γιατί δεν ήξερα τι να κάνω
 Θυμωμένη
 έκλαιγα
 Εκνευρισμό
 όταν είπε αυτή τη λέξη ένιωσα άσχημα
 Τους έγραψα στα παλιά μου τα παπούτσια
 Στενοχωρήθηκα
 χάλια, αυτό με μείωσε πολύ. Έτσι κατάλαβα την κακή ανατροφή
αυτού του κοριτσιού.

33. Τιμωρία από δάσκαλο
70,0%
60,0%
50,0%
Percent
40,0%
69,2%
30,0%
20,0%
30,8%
10,0%
0,0%
Όχι Ναι
Τιμωρία από το δάσκαλο/α

34. Είδος τιμωρίας
70,0%
60,0%
50,0%
Percent
40,0%
30,0% 60,5%
20,0%
23,7%
10,0%
15,8%
0,0%
απείλησε πως θα με διώξει απείλησε πως θα καλέσει τους απείλησε πως θα με πάει στο
γονείς μου διευθυντή
Είδος Τιμωρίας

35. Τιμωρία από γονείς
Τιμωρία από γονείς
70
60
50
Percent
40
64,2
30
20
29,2
10
5
0 0,8 0,8
Πάντα Πολύ συχνά Συχνά Λίγες φορές Ποτέ

36. Ποιος σε τιμωρεί
60,0%
50,0%
40,0%
Percent
30,0%
57,83%
42,17%
20,0%
10,0%
0,0%
Μητέρα Πατέρας
Ποιος σε τιμωρεί

37. Το χαστούκι
100,0%
80,0%
60,0%
Percent
95,0%
40,0%
20,0%
5,0%
0,0%
Όχι Ναι
Μου δίνει ένα χαστούκι

38. Οι φωνές
100,0%
80,0%
Percent
60,0%
82,5%
40,0%
20,0%
17,5%
0,0%
Όχι Ναι
Μου φωνάζουν άσχημα

39. Άλλη τιμωρία
100,0%
80,0%
Percent
60,0%
40,0% 81,7%
20,0%
18,3%
0,0%
Όχι Ναι
Άλλη τιμωρία

40. Είδος τιμωρίας
 δε θα πάω ποδόσφαιρο
 δε με αφήνουν να βγω από το δωμάτιο
 δε με αφήνουν να βγω έξω για μια μέρα ή να μπω στο internet
 δε με αφήνουν να παίζω υπολογιστή ή με βάζουν να κάθομαι στο δωμάτιο
 δε με αφήνουν να παίξω
 δε με αφήνουν να πηγαίνω να παίξω με τις φίλες μου
 δε με πήγε στο κολυμβητήριο για μία βδομάδα
 με βάζει να κάτσω τιμωρία στο δωμάτιό μου
 μου πήραν την οθόνη του υπολογιστή
 μου απαγορεύει να παίξω με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια
 μου απαγορεύουν να παίξω στο PSP

41. Συμπεράσματα
 Τα περιστατικά επιθετικής συμπεριφοράς στο χώρο του σχολείου δεν είναι
υπερβολικά. Τα περισσότερο παιδιά απάντησαν ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει «λίγες
φορές» Το εύρημα αυτό είναι σημαντικό γιατί δείχνει ότι ακόμα στο ελληνικό
σχολείο, τα πράγματα δεν είναι πολύ άσχημα. Υπάρχουν προβλήματα και μορφές
επιθετικής συμπεριφοράς που πρέπει να κάνουν τους εκπαιδευτικούς να
ενδιαφερθούν και να ασχοληθούν με το ζήτημα, αλλά δε φαίνεται να έχει ξεφύγει
από τα όρια.
 Δεν υπάρχουν συνθήκες εμπιστοσύνης ώστε τα παιδιά να αισθάνονται άνετα και
να διατυπώνουν χωρίς φόβο όσα συμβαίνουν στο σπίτι και στο σχολείο.
 Τα αγόρια εμπλέκονται περισσότερο σε καταστάσεις που κάνουν τους συμμαθητές
τους ή τις συμμαθήτριες να νιώθουν άβολα.
 Οι μητέρες τιμωρούν περισσότερο τα παιδιά σε σχέση με τον πατέρα.
 Οι δάσκαλοι τιμωρούν τα αγόρια περισσότερο διότι εκδηλώνουν επιθετική
συμπεριφορά σε μεγαλύτερο βαθμό.

42. Ρόλος του δασκάλου
(διαπολιτισμική προσέγγιση)
 Να ακούει ενεργά το παιδί στην τάξη.
 Να παραδέχεται τις απόψεις των παιδιών και να
εμπνέεται από τις εμπειρίες τους.
 Να ανταποκρίνεται σε τέτοιες παρατηρήσεις μέσω
προγραμματισμού ο οποίος έπεται.
 Να εκτιμά τη συνεισφορά του καθενός στη συζήτηση.
 Να συνειδητοποιεί τα προβλήματα φύλου και την
εχθρικότητα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με ειδικές
εκπαιδευτικές ανάγκες.
 Να συνειδητοποιεί τα πολιτισμικά στερεότυπα και την
εχθρικότητα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά από
διαφορετικές εθνοτικές ομάδες ή μειονότητες.
 Να δρα θετικά για να διασφαλίσει ισότιμη πρόσβαση στη
μάθηση για όλους τους μαθητές.

43. Σας Ευχαριστώ