More Related Content
Similar to บทที่ ๒ กรรมฐาน และบุรพกิจของการปฏิบัติกรรมฐาน (20)
More from pop Jaturong (20)
บทที่ ๒ กรรมฐาน และบุรพกิจของการปฏิบัติกรรมฐาน
- 2. กรรมฐาน หมายถึงอะไร ???
กรรมฐาน หมายถึง ที่ตั้งแห่งการงาน อารมณ์เป็นที่ตั้งของ
การงานทางใจ หลักการฝึกหัดอบรมใจให้หลุดพ้นจากอานาจ
ของความทุกข์ อุบายวิธีสาหรับฝึกหัดอบรมใจ แบ่งออกเป็น ๒
ชนิด คือ สมถกรรมฐาน และวิปัสสนากรรมฐาน
- 4. สมถกรรมฐาน คืออะไร
สมถกรรมฐาน กรรมฐานเป็นอุบายทาใจให้สงบ เป็นวิธี
ฝึกจิตให้เกิดสมาธิ มีอารมณ์ ๔๐ อย่าง คือ กสิณ ๑๐ อสุภะ ๑๐
อนุสสติ ๑๐ พรหมวิหาร ๔ อรูป ๔ จตุธาตุววัตถาน ๑ อาหาเร
ปฏิกูลสัญญา ๑
กสิณ ๑๐ เช่น ปฐวีกสิณ เอาดินเป็นอารมณ์ ภาวนาว่า
ปฐวี ปฐวี หรือ ดิน ดิน เป็นต้น
- 5. กสิณ ๑๐ เช่น ปฐวีกสิณ เอาดินเป็นอารมณ์
ภาวนาว่า ปฐวี ปฐวี หรือ ดิน ดิน เป็นต้น
- 6. วิปัสสนากรรมฐาน
วิปัสสนากรรมฐาน แปลว่า กรรมฐานเป็นอุบายทาใจให้
เกิดปัญญารู้แจ้ง เห็นจริง ตามความเป็นจริง คือเห็นปัจจุบัน รูป
นาม พระไตรลักษณ์ มรรค ผล นิพพาน
อารมณ์ของวิปัสสนา ได้แก่ ขันธ์ ๕ อายตนะ๑๒ ธาตุ๑๘
อินทรีย์๒๒ อริยสัจจ์๔ ปฏิจจสมุปบาท ๑๒ ย่อให้สั้น ได้แก่
รูป กับ นาม คือ กาย กับ ใจ นี้เอง
- 12. ๑. อาวาสปลิโพธ เครื่องกังวลคือที่อยู่
๒. กุลปลิโพธ เครื่องกังวลคือตระกูล
๓. ลาภปลิโพธิ เครื่องกังวลคือลาภสักการะ
๔. คณปลิโพธ เครื่องกังวลคือหมู่คณะ
๕. กัมมปลิโพธ เครื่องกังวลคือนวกรรม
๖. อัทธานปลิโพธ เครื่องกังวลคือการเดินทาง
๗. ญาติปลิโพธ เครื่องกังวลคือญาติ
๘. อาพาธปลิโพธ เครื่องกังวลคือโรคภัยไข้เจ็บ
๙. คันถปลิโพธ เครื่องกังวลคือการเล่าเรียน
๑๐. อิทธิปลิโพธ เครื่องกังวล คือการแสดงอิทธิฤทธิ์
- 14. กัลยาณมิตร คือ มิตรที่ดีงาม เป็นบุคคลที่มีความสาคัญ
มากในการปฏิบัติกรรมฐาน เพราะจะเป็นผู้เกื้อกูลชี้ทางผิดและ
ทางถูก ให้แก่ผู้ปฏิบัติกรรมฐานได้เป็นอย่างดี ในคัมภีร์วิสุทธิ
มรรคกล่าวถึงคุณธรรมของกัลยาณมิตรไว้ว่า
ปิ โย ครุ ภาวนีโย วตฺตา จ วจนกฺขโม
คมฺภีรญฺจ กถ กตฺตา โน จฏฺฐาเน นิ โยชเย.
- 15. ๑. ปิ โย เป็นผู้มีศีลเป็นที่รัก
๒. ครุ เป็นผู้มีใจหนักแน่นน่าเคารพ
๓. ภาวนีโย เป็นผู้ควรแก่การสรรเสริญเจริญใจ
๔. วตฺตา จ เป็นผู้ฉลาดในการพูดชี้แจงแสดงแนวทางแห่งการปฏิบัติ
๕. วจนกฺขโม เป็นผู้มีความอดทนต่อการสอนศิษย์ไม่เข้าใจก็พยายาม
ชี้แจงให้เข้าใจแนวทางแห่งการปฏิบัติและยอมให้พูดให้ว่าได้
๖. คมฺภีรญฺจ กถ กตฺตา เป็นผู้สามารถกล่าวถ้อยคาที่ลึกซึ้งได้
๗. โน จฏฺ าเน นิโยชเย เป็นผู้แนะนาทางที่ถูกต้องให้
- 17. สัปปายะ แปลว่า สิ่งเป็นที่สบายสาหรับบุคคลผู้ปฏิบัติธรรม ในวิ
สุทธิมรรคได้แสดงสัปปายะไว้ ๗ ประการ คือ
๑) อาวาสสัปปายะ ที่อยู่สบาย
๒) โคจรสัปปายะ ที่เที่ยวบิณฑบาตที่เหมาะดี
๓) ภัสสสัปปายะ การพูดคุยที่เหมาะกัน
๔) ปุคคลสัปปายะ บุคคลที่ถูกกันเหมาะกัน
๕) อาหารสัปปายะ มีอาหารที่ดี
๖) อุตุสัปปายะ ฤดูกาลเป็นที่สบาย
๗) อิริยาบถสัปปายะ อิริยาบถสบาย
หาสัปปายะ
- 19. จริต (อารมณ์ที่ชอบท่องเที่ยวของจิต)
๑. ราคจริต จิตท่องเที่ยวไปในอารมณ์ที่รักสวยรักงาม
๒. โทสจริต มีอารมณ์มักโกรธ เป็นคนขี้โมโหโทโส
๓. โมหจริต มีอารมณ์จิตลุ่มหลง หนักไปทางเขลา เหงาซึม งมงาย
๔. สัทธาจริต มีจิตน้อมไปในความเชื่อเป็นอารมณ์ประจาใจ
๕. พุทธิจริต เป็นคนเจ้าปัญญา มีความฉลาด ชอบคิดพิจารณา
๖. วิตกจริต มีอารมณ์หนักไปทางนึกคิดจับจด ฟุ้งซ่านง่าย