1. ใบความรู้ ที่ 1
รหัสวิชา ง32202 ชื่ อวิชา การสร้ างฐานข้ อมูลเบืองต้ น
้
ระดับชั้ นมัธยมศึกษาปี ที่ 5
หน่ วยการเรียนรู้ ที่ 1 เรื่อง ความรู้ ทวไปเกียวกับฐานข้ อมูล จํานวน
ั่
่
4 คาบเรียน
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1. ความหมายของข้ อมูลและฐานข้ อมูล
ข้ อมูล (Data) หมายถึง ข้อเท็จจริ งที่เกี่ยวข้องกับสิ่ งต่างๆ ทัวไป เช่น ราคาสิ นค้า คะแนนของ
่
่
นักเรี ยนแต่ละคน ซึ่ งปกติถือว่าเป็ น ข้อมูลดิบ (Raw Data) ที่ยงไม่ได้ผานการประมวลผล
ั
่
ข้อมูลที่ผานการประมวลผลแล้วเรี ยกว่า สารสนเทศ (Information) เช่น เมื่อนําคะแนนของนักเรี ยน
ทั้งหมดมาประมวลผลก็จะได้คะแนนสู งสุ ด คะแนนตํ่าสุ ดของนักเรี ยนทั้งหมด
่
ข้อมูลที่นามาจัดเก็บในฐานข้อมูลอาจอยูในรู ปของตัวเลข ตัวอักษร ข้อความ รู ปภาพ หรื อเสี ยงก็ได้
ํ
ฐานข้ อมูล (Database) หมายถึง แหล่งเก็บรวบรวมข้อมูลกลุ่มหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับหัวข้อ หรื อ
จุดประสงค์อย่างใดอย่างหนึ่ง มีโครงการและการจัดการอย่างเป็ นระบบ ข้อมูลที่บนทึกเก็บไว้ สามารถ
ั
ปรับปรุ งแก้ไข สื บค้น และนํามาใช้ในการจัดการสารสนเทศได้อย่างรวดเร็ วและมีประสิ ทธิ ภาพ
ฐานข้อมูลในที่น้ ี หมายถึง ฐานข้อมูลที่ใช้ระบบคอมพิวเตอร์ ส่ วนอุปกรณ์ที่เก็บข้อมูล ก็คือ จาน
ั ่
แม่เหล็กหรื อฮาร์ ดดิสก์นนเอง ตัวอย่างฐานข้อมูลที่ใช้กนทัวไป ได้แก่ ฐานข้อมูลบุคลากร ฐานข้อมูล
ั่
นักศึกษา ฐานข้อมูลสิ นค้า ฯลฯ
ปกติฐานข้อมูลจะถูกจัดเก็บไว้ที่สวนกลางของหน่วยงานหรื อองค์กร เพื่อให้ผใช้งานสามารถเรี ยกใช้
ู้
่ ั
ข้อมูลร่ วมกันได้ โดยอาจใช้ขอมูลได้บางส่ วนหรื อทั้งหมดขึ้นอยูกบการกําหนดสิ ทธิ์ ในการใช้งาน
้
ั
ฐานข้อมูลอาจเก็บข้อมูลไว้ในแฟ้ มเดียวกันหรื อแยกเก็บหลายๆ แฟ้ มที่มีความสัมพันธ์กนโดยแต่ละแฟ้ ม
เรี ยกว่า ตาราง (Table) ซึ่ งมีลกษณะโครงสร้าง ดังรู ป
ั
ส่ วนประกอบของฐานข้ อมูลในโปรแกรม
Microsoft Access 2007
2. ความหมายของระบบฐานข้ อมูล (Database System)

2. ระบบฐานข้ อมูล (Database System) หมายถึง ส่ วนประกอบต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการใช้งาน
ฐานข้อมูล อาจแบ่งเป็ นฮาร์ ดแวร์ (Hardware) ซอฟต์แวร์ (Software) และบุคลากร (Personnel) เหมือนระบบ
คอมพิวเตอร์ ดังนี้
♣ ฮาร์ ดแวร์ (Hardware) หมายถึง เครื่ องคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ประกอบ เช่น ฮาร์ดดิสก์ที่ใช้
เก็บฐานข้อมูล อุปกรณ์นาเข้าข้อมูลแบบต่างๆ และโปรแกรมใช้งาน
ํ
♣ ซอฟต์ แวร์ (Software) หมายถึง โปรแกรมใช้งานและระบบการจัดการฐานข้อมูล
♣ บุคลากร (Personnel) หมายถึง บุคลากรที่เกี่ยวข้องกบระบบหรื อผูใช้งานฐานข้อมูล
้
เพื่อให้เข้าใจได้ง่ายขึ้นอาจดูผงลักษณะการใช้งานระบบฐานข้อมูล ดังนี้
ั
ผังลักษณะการใช้ งานระบบฐานข้ อมูล
• ผู้ใช้ งานฐานข้ อมูล หรือ ผู้ทเี่ กียวข้ องกับฐานข้ อมูล แบ่งได้เป็ น
่
1. ผู้ใช้ (User) หมายถึง ผูที่ตองการใช้ฐานข้อมูลทัวไป การใช้งานอาจทําได้โดยผ่าน
้ ้
่
โปรแกรมใช้งานหรื อผ่านระบบการจัดการฐานข้อมูลถ้ามีความรู ้เกี่ยวกับระบบเพียงพอ
2. ผู้เขียนโปรแกรมใช้ งาน (Application Programmer) หมายถึง ผูที่สร้างฐานข้อมูล และ
้
พัฒนาโปรแกรมใช้งานสําหรับให้ผใช้สามารถใช้งานฐานข้อมูลได้ง่าย และให้ผบริ หาร ฐานข้อมูลสามารถ
ู้
ู้
จัดการฐานข้อมูลได้สะดวกขึ้น
3. ผู้บริหารฐานข้ อมูล (Database Administrator) หมายถึง ผูที่ออกแบบฐานข้อมูล ดูแล
้
รักษาและจัดการฐานข้อมูลให้ปลอดภัย ทันสมัย และถูกต้องอยูเ่ สมอ

3. การใช้งานระบบฐานข้อมูล อาจเป็ นแบบใช้งานคนเดียว (Single User) หรื อระบบใช้งาน หลายคน
(Multi - User) ที่เชื่อมต่อกันเป็ นเครื อข่าย (Network) ภายในหน่วยงานที่เรี ยกว่า อินทราเน็ต (Intranet) หรื อ
ใช้งานผ่านระบบอินเทอร์ เน็ตที่กาลังเป็ นที่นิยมกันในปั จจุบน
ั
ระบบการจัดการฐานข้อมูล หมายถึง ชุดโปรแกรมที่ใช้ในการจัดการฐานข้อมูล เช่น การสร้าง
ฐานข้อมูล การบันทึกข้อมูล การปรับปรุ งแก้ไขข้อมูล การสื บค้นข้อมูล การวิเคราะห์ขอมูล การจัดทํา
้
รายงานและอื่นๆ ตัวอย่างของโปรแกรมที่ใช้จดการฐานข้อมูล ได้แก่ Microsoft Access, Microsoft SQL
ั
Server, MySQL, Oracle เป็ นต้น
3. ลักษณะของฐานข้ อมูลแบบสั มพันธ์
1. ค่าของข้อมูลต้องเป็ นค่าที่ไม่สามารถแบ่งแยกออกไปได้อีก เช่น ชื่อ
2. ค่าในแนวตั้ง (Column) หรื อฟิ ลด์ตองเป็ นแบบเดียวกัน เช่น ถ้าเป็ นฟิ ลด์สาหรับ เก็บชื่อก็ตองเป็ น
้
ํ
้
ชื่อจริ งทั้งหมด ไม่มีชื่อเล่นมาเก็บด้วย
3. ลําดับของฟิ ลด์ไม่จาเป็ นต้องเรี ยงกัน เช่น อาจใช้ฟิลด์นามสกุลก่อนฟิ ลด์ชื่อก็ได้
ํ
4. ชื่อฟิ ลด์ในตารางเดียวกันจะต้องไม่ซ้ ากัน
ํ
5. ต้องกําหนดฟิ ลด์ใดฟิ ลด์หนึ่งเป็ นดัชนี (Index) หรื อเรี ยกว่า กุญแจหลัก (Primary Key)
6. ข้อมูลในแต่ละแถวหรื อระเบียนต้องไม่ซ้ ากันกับแถวอื่น
ํ
7. ไม่จาเป็ นต้องเรี ยงลําดับของข้อมูลแต่ละแถวหรื อระเบียน
ํ
4. คําศัพท์ ทเี่ กียวกับระบบฐานข้ อมูลและการออกแบบระบบฐานข้ อมูล
่
1. เอนทิตี (Entity) เป็ นคําที่อางอิงถึงบุคคล สถานที่ และสิ่ งของต่าง ๆ เช่น สิ นค้า หรื อวิชา ใบสั่ง
้
ซื้ อหรื อบัตรลงทะเบียน และลูกค้าหรื อนักศึกษา เป็ นต้น ถ้าเราสนใจในการสร้าง ระบบฐานข้อมูลการสั่งซื้อ
สิ นค้า เอนทิตีของระบบนี้จะประกอบด้วย เอนทิตีลูกค้า ใบสั่งซื้ อ สิ นค้า กับสิ นค้า ดังรู ป
2. แอททริบิวต์ (Attribute) เป็ นข้อมูลที่แสดงลักษณะของเอนทิตี เช่น แอททริ บิวต์ของเอนทิตีลูกค้า
หรื อนักศึกษา จะมีชื่อ ที่อยู่ และรหัสไปรษณี ย ์ ส่ วนแอททริ บิวต์ของเอนทิตีใบสั่งซื้ อสิ นค้า จะมีรหัสใบสั่ง
ซื้ อ วันที่สงซื้อ ชื่อสิ นค้า จํานวนสิ นค้าที่สง และราคาสิ นค้า เป็ นต้น ซึ่ งเราสามารถแสดงเอนทิตี รวมทั้ง
่ั
่ั
แอททริ บิวต์ได้
3. ความสั มพันธ์ (Relationships) หมายถึง ความสัมพันธ์ระหว่างเอนทิตีต่างๆ ในระบบ เช่น ใน
ระบบการสั่งซื้อสิ นค้า จะประกอบด้วยเอนทิตีใบสั่งซื้อสิ นค้า และเอนทิตีลูกค้า ซึ่ งมีความสัมพันธ์จากลูกค้า
ไปยังใบสั่งซื้อสิ นค้าเป็ นแบบหนึ่งต่อกลุ่ม (One – to - Many) เป็ นต้น

4. ส่ วนประกอบของเอนทิตี แอททริบิวต์ และความสั มพันธ์ ในระบบฐานข้ อมูล
ในระบบฐานข้อมูลเชิงสัมพันธ์น้ น เราจะต้องกําหนดชนิดของคียต่างๆ เพื่อเป็ น แอททริ บิวต์พิเศษที่
ั
์
ทําหน้าที่บางอย่าง เช่น เป็ นตัวแทนของตาราง ฯลฯ ซึ่ งมีชนิดคีย ์ ดังนี้
1. Primary Key (คีย์หลัก) จะเป็ นฟิ ลด์ที่มีค่าไม่ซ้ ากันเลยในแต่ละเรคอร์ดในตารางนั้น เราสามารถ
ํ
ใช้ฟิลด์ที่เป็ น Primary Key นี้เป็ นตัวแทนของตารางนั้นได้ทนที
ั
2. Candidate Key (คีย์ค่ ูแข่ ง ) เป็ นฟิ ลด์หนึ่งหรื อหลายฟิ ลด์ที่พอเอามารวมกันแล้วมีคุณสมบัติเป็ น
Primary Key (ไม่ซ้ า) และไม่ได้ถูกใช้เป็ นคียหลัก เช่น รหัสจังหวัดเป็ นคียหลัก ส่ วนชื่อจังหวัดก็ไม่ซ้ าเช่นกัน
ํ
์
์
ํ
แต่ไม่ได้เป็ นคียหลักจึงเป็ นคียคู่แข่งแทน
์
์
3. Composite Key บางตารางหาฟิ ลด์ไม่ซ้ าไม่ได้เลย จึงต้องใช้หลายๆ ฟิ ลด์มารวมกันเป็ น Primary
ํ
Key ฟิ ลด์ที่ใช้ร่วมกันนี้เราเรี ยกว◌่ า Composite Key
ั
4. Foreign Key เป็ นฟิ ลด์ใดๆ ในตารางหนึ่ง (ฝั่ง Many) ที่มีความสัมพันธ์กบฟิ ลด์ที่เป็ น Primary
Key ในอีกตารางหนึ่ง (ฝั่ง One) โดยที่ตารางทั้งสองมีความสัมพันธ์แบบ One – to – Many ต่อกัน
ั
ฐานข้อมูลมีหลายแบบ แต่ที่นิยมใช้กนมากที่สุดในปั จจุบน คือ ฐานข้อมูลแบบสัมพันธ์ (Relational
ั
ั
Database) ซึ่ งมีโครงสร้างเป็ นตารางหลายตารางที่มีความสัมพันธ์กนโดยใช้ฟิลด์ที่เหมือนกัน เช่น รหัส
นักศึกษา (StudentID)
การเปรียบเทียบคําศัพท์ ทวไปกับคําศัพท์ เทคนิคในระบบฐานข้ อมูล
ั่
ศัพท์ ทวไป
ั่
ตาราง (Table)
แถว (Row)
คอลัมน์ (Column)
จํานวนแถว
จํานวนคอลัมน์
ค่าเอกลักษณ์ (Unique Identifier)
ขอบเขตของค่าของข้อมูล
ศัพท์ เทคนิคในระบบแฟมข้ อมูล
้
แฟ้ มข้อมูล (File)
ระเบียน (Record)
เขตข้อมูล (Field)
จํานวนระเบียน
จํานวนเขตข้อมูล
คียหลัก
์
ขอบเขตของค่าของข้อมูล
ศัพท์ เทคนิคในฐานข้ อมูลเชิงสัมพันธ์
รี เลชัน (Relation)
ทูเพิล (Tuple)
แอตทริ บิวต์ (Attibute)
คาร์ดินาลลิตี (Cardinality)
ดีกรี (Degree)
คียหลัก (Primary Key)
์
โดเมน (Domain)

5. 5. ประโยชน์ ของระบบฐานข้ อมูล
การจัดเก็บข้อมูลไว้ในฐานข้อมูลที่เดียวกันด้วยระบบการจัดการฐานข้อมูล มีประโยชน์ ดังนี้
1) สามารถใช้ขอมูลรวมกันได้ ผูใช้แต่ละคนสามารถที่จะใช้ขอมูลในระบบ ฐานข้อมูลได้และ
้
้
้
โปรแกรมใช้งานหลายโปรแกรมอาจใช้ฐานข้อมูลรวมกันได้
2) สามารถกําหนดมาตรฐานของข้อมูลได้ ผูบริ หารฐานข้อมูลอาจกําหนดมาตรฐาน ต่างๆ ในการ
้
จัดเก็บข้อมูลให้เป็ นลักษณะเดียวกัน เช่น โครงสร้างข้อมูล ประเภทของข้อมูล เป็ นต้น
3) ลดความซํ้าซ้อนของข้อมูลได้ ผูใช้ทุกคนที่ตองการจัดเก็บข้อมูลจะใช้โดยผ่านระบบการจัดการ
้
้
ฐานข้อมูล ทําให้ขอมูลไม่ซ้ ากันและไม้เปลืองเนื้อที่ในการเก็บข้อมูล
้
ํ
่
4) ลดความขัดแย้งของข้อมูลได้ ข้อมูลชุดเดียวกันที่ปรากฏอยูหลายแห่งในฐานข้อมูลจะต้อง
ตรงกัน ถ้ามีการแก้ไขข้อมูลนี้ ระบบการจัดการฐานข้อมูลจะต้องแก้ไขให้ถูกต้องตามกันหมดโดย
อัตโนมัติ
5) ป้ องกันและรักษาความปลอดภัยของข้อมูลได้ โดยกําหนดสิ ทธิ์ของผูใช้แต่ละคนตามระดับการ
้
ใช้งาน เช่น ผูใช้ทวไปอาจใช้ขอมูลบางส่ วน ผูใช้ที่มีหน้าที่บนทึกและแก้ไขข้อมูลก็มีสิทธิ์ ใช้ขอมูล
้ ่ั
้
้
ั
้
ได้อีกระดับหนึ่ง เป็ นต้น
6) ดูแลรักษาฐานข้อมูลได้ง่าย เช่น การทําสําเนาฐานข้อมูล การบูรณะฐานข้อมูลให้กลับสู่ สภาพ
ปกติ