คู่มือการพูดสะกดคำ ของ ราชบัณฑิตยสถาน, เหมาะสำหรับทบทวนการอ่านภาษาไทยให้ถูกต้อง

1. คู่มือการพูดสะกดคา ราชบัณฑิตยสถาน
พยัญชนะ ให้พูดดังนี้
ก ไก่ ข ไข่ ฃ ขวด ค ควาย ฅ คน ฆ ระฆัง ง งู จ จาน ฉ ฉิ่ง ช ช้าง ซ โซ่ ฌ เฌอ ญ หญิง ฎ ชฎา ฏ ปฏัก ฐ ฐาน หรือ ฐ สัณฐาน ฑ มณโฑ หรือ ฑ นางมณโฑ ฒ ผู้เฒ่า ณ เณร ด เด็ก ต เต่า ถ ถุง ท ทหาร ธ ธง น หนู บ ใบไม้ ป ปลา ผ ผึ้ง ฝ ฝา พ พาน ฟ ฟัน ภ สาเภา ม ม้า ย ยักษ์ ร เรือ ล ลิง ว แหวน ศ ศาลา ษ ฤาษี ส เสือ ห หีบ ฬ จุฬา อ อ่าง ฮ นกฮูก ฤ ร รึ ฤา ร รือ ฦ ล ลึ ฦา ล ลือ
สระ ให้พูดดังนี้
- ะ สระอะ - า สระอา เ - สระเอ แ - สระแอ โ - สระโอ ใ - สระใอ ไม้ม้วน ไ – สระไอไม้มลาย -ำ สระอา
รูปสระประสม ซึ่งเกิดจากรูปสระเดี่ยวมาประสมกัน ให้พูดตามรูปสระเดี่ยวที่ปรากฎ ดังนี้ แ-ะ สระแอ สระอะ โ-ะ สระโอ สระอะ เ-าะ สระเอ สระอา สระอะ เ – ียะ สระเอ สระอี ย ยักษ์ สระอะ
พยัญชนะที่ใช้แทนสระ ให้พูดดังนี้ รร ร หัน
วรรณยุกต์และเครื่องหมาย ให้พูดดังนี้่ ไม้เอก้ ไม้โท ็ ไม้ไต่คูั้ ไม้หันอากาศ๊ ไม้ตรี๋ ไม้จัตวา ์ การันต์ หรือ ทัณฑฆาต
- ิ สระอิ - ี สรอี - ึ สระอึ - ื สระอือ

2. ตัวอย่างการพูดสะกดคา กระเปราะ สะกดว่า ก ไก่ ร เรือ สระอะ สระเอ ป ปลา ร เรือ สระอา สระอะ เคล็ด สะกดว่า สระเอ ค ควาย ล ลิง ไม้ไต่คู้ ด เด็ก แคะไค้ สะกดว่า สระแอ ค ควาย สระอะ สระไอไม้มลาย ค ควาย ไม้โท น้า สะกดว่า น หนู สระอา ไม้โท บรรทัด สะกดว่า บ ใบไม้ ร รหัน ท ทหาร ไม้หันอากาศ ด เด็ก เปาะเปี๊ยะ สะกดว่า สระเอ ป ปลา สระอา สระอะ สระเอ ป ปลา สระอี ไม้ตรี ย ยักษ์ สระอะ ฤกษ์ สะกดว่า ร รึ ก ไก่ ษ ฤาษี การันต์ หรือ ร รึ ก ไก่ ษ ฤษี ทัณฑฆาต
การอ่านเครื่องหมายแบบต่างๆ
๑. การอ่านคาหรือข้อความที่มีเครื่องหมายวงเล็บกากับอยู่ เมื่อมีเครื่องหมายวงเล็บเปิด ให้อ่านว่า วงเล็บเปิด และเมื่อเครื่องหมายวงเล็บปิด ให้อ่านว่า วงเล็บปิด เช่น ปวาฬ (แก้วประพาฬ คือ หินแก้วชนิดหนึ่งเกิดจากหินปะการัง) อ่านว่า ปะ – วาน วง – เล็บ – เปิด แก้ว – ประ พาน...หิน – ปะ กา – รัง วง – เล็บ – ปิด
๒. การอ่านเครื่องหมายอัญประกาศ เมื่อมีเครื่องหมายอัญประกาศเปิด ให้อ่านว่า อัญประกาศเปิด และเมื่อถึงเครื่องหมาย อัญประกาศปิด ให้อ่านว่า อัญประกาศปิด ถ้าข้อความในเครื่องหมายอัญประกาศมีความยาวหลายย่อหน้า และใส่เครื่องหมาย อัญประกาศเปิดทุกย่อหน้า ให้อ่าน อัญประกาศเปิด เฉพาะเริ่มต้นข้อความเท่านั้น และอ่าน อัญประกาศปิด เมื่อจบข้อความ เช่น ครั้งหนึ่งพระพุทธองค์ตรัสว่า “...ดูกรภิกษุทั้งหลาย สงสารนี้กาหนดที่สุดเบื้องต้นปลายไม่ได้ เมื่อเหล่าสัตว์ผู้มีอวิชชาเป็น ที่กางกั้น มีตัณหาเป็นเครื่องประกอบ ท่องเที่ยวไปมาอยู่ที่สุดเบื้องต้นย่อมไม่ปรากฎ ฯลฯ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ท่อนไม้ที่บุคคลโยนขึ้นไปในอากาศบางคราวก็ตกลงทางโคน บางคราว ก็ตกลงทางขวาง บางคราวก็ตกลงทางปลาย แม้ฉันใด สัตว์ทั้งหลายที่เป็นอวิชชาเป็นที่กางกั้น

3. มีตัณหาเป็นเครื่องประกอบไว้ท่องเที่ยวไปมาอยู่ ก็ฉันนั้นแล บางคราวก็จากโลกนี้ไปสู่ปรโลก บางคราวก็จากปรโลกมาสู่โลกนี้ ข้อนั้น เพราะเหตุไร เพราะว่า สงสารกาหนดที่สุดเบื้องต้นปลาย ไม่ได้”
อ่านว่า ครั้ง – หนึ่ง – พระ – พุด – ทะ – องค์ – ตรัด – ว่า อัน – ยะ ประ – กาด – เปิด ดู – กอน – พิก –สุ -...เบื้อง – ปลาย – ไม่ – ได้ อัน – ยะ – ประ – กาด – ปิด
๓. การอ่านเครื่องหมายไม้ยมก หรือ ยมก เครื่องหมายไม้ยมก หรือ ยมก ที่เขียนหลังคา วลี หรือ ประโยค ให้อ่านซ้าคา วลี หรือ ประโยคอีกครั้งหนึ่ง เช่น เด็กเล็กๆ อ่านว่า เด็ก – เล็ก – เล็ก แต่ละวันๆ อ่านว่า แต่ – ละ – วัน – แต่ – ละ – วัน ในวันหนึ่งๆ อ่านว่า ใน – วัน หนึ่ง – วัน – หนึ่ง
คาที่เป็นคาซ้า ต้องใช้ไม้ยมกเสมอ ให้อ่านซ้าคาอีกครั้งหนึ่ง เช่น สีดาๆ อ่านว่า สี – ดา –ดา เด็กตัวเล็กๆ อ่านว่า เด็ก – ตัว – เล็ก – เล็ก
๔. การใส่เครื่องหมายไปยาลน้อย หรือ เปยยาลน้อย เครื่องหมายไปยาลน้อย หรือ เปยยาลน้อย ใช้ละคาที่รู้จักกันดีอยู่แล้ว โดยละส่วนท้ายเหลือ แต่ส่วนหน้าของคา พอเป็นที่เข้าใจ เวลาอ่านต้องอ่านเต็มคา เช่น กรุงเทพฯ อ่านว่า กรุง – เทบ – มะ – หา – นะ – คอน ทูลเกล้าฯ อ่านว่า ทูน – เกล้า – ทูน – กระ – หม่อม โปรดเกล้าฯ อ่านว่า โปรด – เกล้า – โปรด – กระ – หม่อม ล้นเกล้า อ่านว่า ล้น – เกล้า – ล้น – กระ – หม่อม
๕. การอ่านเครื่องหมายไปยาลใหญ่ หรือ เปยยาลใหญ่ ๕.๑ เครื่องหมายไปยาลใหญ่ หรือ เปยยาลใหญ่ ที่อยู่ข้างท้ายข้อความ ให้อ่านว่า ละ หรือ และอื่นๆ เช่น สิ่งของที่ซื้อขายกันในตลาดมี เนื้อสัตว์ ผัก ผลไม้ น้าตาล น้าปลา ฯลฯ อ่านว่า สิ่ง – ของ – ที่ – ซื้อ – ขาย – กัน - ...น้า – ปลา ละ หรือ สิ่ง – ของ – ที่ – ซื้อ – ขาย – กัน - ...น้า – ปลา – ละ – อื่น – อื่น

4. ๕.๒ เครื่องหมายไปยาลใหญ่ หรือ เปยยาลใหญ่ ที่อยู่ข้างตรงกลางข้อความ อ่านว่า ละถึง เช่น พยัญชนะไทย ๔๔ ตัว มี ก ฯลฯ ฮ อ่านว่า พะ – ยัน – ชะ – นะ – ไท – สี่ – สิบ – สี่ – ตัว มี กอ ละ – ถึง -ฮอ
๖. การอ่านเครื่องหมายไข่ปลา หรือจุดไข่ปลา เมื่อมีเครื่องหมายไข่ปลา หรือ จุดไข่ปลา ควรหยุดเล็กน้อยก่อน แล้วจึงอ่านว่า ละ ละ ละ แล้วหยุดเล็กน้อยก่อนอ่านข้อความต่อไป เช่น ที่เกิดมีภาษาไทย...ก็เพราะแต่ละภาษาสืบต่อภาษาของตนไว้ อ่านว่า ที่ – เกิด – มี – พา – สา – ไท ละ ละ ละ ก็ –เพาะ - แต่ – ละ – พา – สา - สืบ – ต่อ – พา – สา ของ – ตน – ไว้