เล่าเรื่องว่าเราทำได้ดีกว่าเมื่อ 100 ปีก่อนขนาดไหนในการรับมือโรคระบาดใหญ่ระดับร้อยปีมีหนเดียว, เป็นการเปรียบเทียบความเหมือน-ความต่างระหว่างการรับมือโรคไข้หวัดใหญ่สเปนเมื่อร้อยปีก่อนกับโควิด-19 ในคราวนี้ รวมทั้งเกร็ดเล็กเกร็ดน้อย เช่น ร้อยปีก่อนยังคิดว่าโรคระบาดใหญ่ที่พบมีสาเหตุมาจากแบคทีเรียชื่อ Haemophilus influenzae, การที่แต่ละประเทศห้ามเผยแพร่ข่าวการระบาดของโรค, และการเสียชีวิตใน 3 กลุ่มอายุสำคัญเป็นรูปกราฟ W

1. - 1 -
S &T, Me and You วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี มีให้ฉันและเธอ (6)
เรารับมือได้โรคระบาดใหญ่ดีจากร้อยปีก่อน?
 เรารับมือ pandemic ไม่ดีกว่าเมื่อร้อยปีก่อนจริงหรือ?
Spanish Flu Covid-19
ปลายสงครามโลกครั้งที่ 1, 1918–1919 ตั้งแต่ปีก่อน 2019–ปัจจุบัน
ติดเชื้อ 500 ล้านคน, เสียชีวิต 50–100 ล้านคน ติดเชื้อ > 3 ล้านคน, เสียชีวิต > 200,000 คน
ไวรัสวงศ์Orthomyxoviridae ไวรัสวงศ์Coronaviridae
RNA virus RNA virus
แพร่เร็วมาก แค่สองเดือน ทหารอังกฤษติดเชื้อครึ่งนึง,
ทหารฝรั่งเศสติดเชื้อ 3 ใน 4
แพร่เร็วมาก แค่สองเดือน แพร่ไปครบทุกทวีป
ระบาดรอบแรกยังตายน้อย เท่าไข้หวัดใหญ่ประจาปี แต่
ตายมากระลอกที่ 2–3
ยังไม่แน่ชัดว่าจะมีระลอก 2 หรือ 3 หรือไม่
ระยะแรกสับสนคิดว่ามีแบคทีเรีย
Haemophilus influenzae เป็นสาเหตุกว่าจะแน่ใจว่า
เป็นไวรัสและแยกเชื้อได้ต้องผ่านไปอีก 14 ปี
ชัดเจนแต่ต้นว่า ไวรัสเป็นสาเหตุ
ผู้เสียชีวิตส่วนใหญ่เป็นกราฟอักษรตัว W คือ มากใน
กลุ่มเด็ก, วัยรุ่นหรือผู้ใหญ่ (เกิด cytokine storm)และ
ผู้สูงอายุ
ผู้เสียชีวิตส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ มีผู้ใหญ่ที่แข็งแรง
บ้าง (cytokine storm), ในไทยเป็นพวกผู้ใหญ่ที่ไป
ชุมนุมในสนามมวยหรือบ่อน เจอ super spreader
รักษาตามอาการ มียาต้านไวรัสอื่นที่ใช้ประทังไปก่อน รอยาโควิด-19
ใช้มาตรการทางสังคมในการรับมือ: แยกตัวผู้สงสัยติด
เชื้อ, สอดส่องหาผู้ป่วย, ปิดสถานที่คนมาอยู่รวมกัน
เยอะๆ เช่น โรงงาน, โรงภาพยนตร์และโบสถ์, เช็ดล้าง
ทาความสะอาดสถานที่สาธารณะมากขึ้น, จากัดจานวน
ผู้โดยสารในระบบขนส่งสาธารณะ, ห้ามทาพิธีศพ
คล้ายกัน
พิธีแต่งงานมีแต่บ่าวสาว (อาจมีญาติด้วย)
แจกสบู่และน้าสะอาด (หลังสงครามโลกยังปันส่วน) มีแจกและขายเจลทาความสะอาด
และหน้ากากอนามัย
สื่อมวลชนโดนสั่งห้ามเผยแพร่ข่าวผู้ป่วยและเสียชีวิต ไม่มีการห้ามสื่อมวลชนเผยแพร่ข่าว
ไม่มีความหวังเรื่องวัคซีนหรือยา ฝากความหวังไว้กับวัคซีนและยาในอีก 12–18 เดือน
สีดาคือคล้ายกันหรือข้อมูลเบื้องต้น, สีแดงคือยังไม่ทราบแน่ชัด และสีน้าเงินคือต่างกัน

2. - 2 -