โครงงาน เรื่อง โวหาร โรงเรียนพันธะวัฒนา ระดับชั้นป.6/3

1. การศึกษาโวหารในวรรณคดีลานา
เรื่อง เสภาขุนช้างขุนแผน
ตอน กาเนิดพลายงาม

12. โวหารในวรรณคดี
เรื่อง ขุนช้างขุนแผน ตอนกาเนิดพลายงาม
๑. บรรยายโวหาร
เข้าถือท้องต้องถูกว่าลูกด่า เอาหน้าคว่าไขว่ขวางไปข้างขวา
ช่วยผันแปรแก้ไขใกล้เวลา บ้างตายาขยาส้มต้มน้าร้อน
ขยายความ เป็นการบรรยายถึงการทาคลอด

13. ได้รู้จักพ่อของเจ้านั้นชื่อขุนแผน เป็นคนแค้นกับขุนช้างอยู่ปาง
หลัง
ขยายความ อธิบายแนะนาเกี่ยวกับพ่อของพลายงามให้พลายงาม
ความดีใจไปกอดเอาลูกแก้ว แม่มาแล้วอย่ากลัว
ทูนหัวแม่
เป็นไรไม่ไปเรือนเที่ยวเชือนแช แม่ตามแต่
ตะวันบ่ายเห็นหายไป
ขยายความ บรรยายถึงความดีใจที่ได้เจอลูกและความเป็นห่วงจึง
ไต่ถามเรื่องราวต่างๆ

14. เจ้าพลายน้อยสร้อยเศร้าแล้วเล่าว่า หม่อมพ่อพาเวียนวง
ให้หลงใหล
แล้วทุบถีบบีบจมูกของลูกไว้ เอาขอนไม้ทับคอแทบมรณา
พอพวกพ้องของขุนแผนแล่นมาช่วย จึงไม่ม้วยแม่บุญหนักหนา
ยังช้าชอกยอกเหน็บเจ็บกายา พูดน้าตาผ็อยผ็อยด้วย
น้อยใจ
ขยายความ พลายงามได้เล่าเรื่องที่ได้เจอมาด้วยความน้อยใจ
จนจวนค่าน้าค้างลงพร่างพราย ปลอบลูกชายพลายน้อยเสน่หา
อ้ายศัตรูรู้ความจะตามมา แม่จะพาเจ้าไปฝากขรัวนาก
ไว้
ขยายความ บรรยายถึงนางวันทองจะพาพรายงามไปฝากกับขรัวที่วัด

15. ๒. พรรณนาโวหาร
จะคลอดบุตรสุดปวดให้รวดเร้า ตึงหัวเหน่าเหน็ดเหนื่อยเมื่อยต้นขา
แสงหิ่งห้อยหรอยหรายพร่างสายตา จะเรียกหาไอขุนช้างให้หมางใจ
แต่นวดนวดปวดมวนให้ป่วนปั่น สุดจะกลั้นกลอกหน้าน้าตาไหล
พยุงท้องร้องเรียกพวกข้าไท จะขาดใจแล้วช่วยด้วยแม่คุณ
ขยายความ อาการปวดท้องจะคลอดบุตร

16. พลางดูท้องร้อนว่าเออออกแล้วซิ ตั้งสติอารมณ์จะข่มให้
นางวันทองร้องเสือกกลิ้งเกลือกไป ขุนช้างได้หมอนรองประคองคอ
เรียกหาข้าคนอลหม่าน บนนอกชานพวก
ผู้หญิงออกวิ่งสอ
ขยายความ ขุนช้างได้มาให้กาลังใจและความวุ่นวายที่เกิดขึ้น
อรุณฤกษ์เบิกสุรินทร์ทินกร อุทรคลอนเคลื่อนคลอดไม่วอดวาย
ขยายความ การที่ทารกออกมาจากท้องแม่

17. ๓. อุปมาโวหาร
ไม่คลาดเคลื่อนเหมือนแม้นขุนแผนพ่อ เหลืองลอออวบอ้วนเป็นนวล
ศรี
ขยายความ การเปรียบเทียบว่าพลายงามหน้าตาเหมือนขุนแผนมาก
มันจะทุบยุบยับเหมือนกับริ้น ง้างกาไลไปกินเสียแล้วกรรม
ขยายความ อาการทาร้ายแบบไม่หยุดเหมือนริ้น(แมลงคล้ายยุง)กัด
ดุเหว่าร้องซ้องเสียงสาเนียงแจ้ว ให้แว่วแว่ววันทองร้องเรียก
หา
ขยายความ การยินเสียงดุเหว่าร้องแล้วคิดว่าเป็นเสียงแม่

18. ต้นแคคางกร่างกระทุ่มชอุ่มออก ทั้งช่อดอกชูไสวเหมือนไม้
เขียน
ขยายความ เปรียบเทียบต้นแคที่ต้นสวยงามและดอกที่ชูช่อเหมือนภาพวาด
พอฉวยได้อ้ายขิกหยิบเสียยับ ร้ายเหมือนกับผีเสื้อแกเหลือ
ตัว
ขยายความ เปรียบเทียบความดุร้ายเหมือนผีเสื้อสมุทร
นางครวญคร่าร่าว่าน้าตาตก เหมือนหนึ่งอกพุพองเป็น
หนองฝี
ขยายความ นางวันทองเสียใจมากเหมือนอกพุพองเป็นหนองฝี

19. ๔.เทศนาโวหาร
ลูกผู้ชายลายมือนั้นคือยศ เจ้าจงอตส่าห์ทาสม่าเสมียน
ขยายความ การสั่งสอนลูกให้ตั้งใจเรียนและขยันหมั่นเพียร

20. จัดทาโดย
1.ด.ญ.สิรญาณ์ อัมพะวา เลขที่ ๑๗ ป.๖/๓
2.ด.ญ.ศิรประภา ไตรยปัญจวิทย์ เลขที่ ๒0 ป.๖/๓
3.ด.ญ.พรปวีณ์ พวงทอง เลขที่ ๒๑ ป.๖/๓
4.ด.ญ.ร้อยแก้ว เปลี่ยนบารุง เลขที่ ๒๓ ป.๖/๓
5.ด.ญ.ศศิปรียา บุญโยธา เลขที่ ๒๘ ป.๖/๓