2. A galiña é orixinaria do sudeste de Asia. Onde aínda se atopan exemplares
silvestres, no leste da India e no Himalaia .
3. A domesticación
tivo lugar hai uns
4.000 anos. E
chegou a Europa
coas migracións
indoeuropeas.
Os exípcios
coñecían e
criaban galiñas e
de Exipto pasou
a Grecia e a
Roma.
Mosaico da pelexa de
galos. Pompeia
Un dos varios
galos que
aparecen
pintados en
santa Olaia de
Bóveda (Lugo).
4. Galo, o macho, e galiña, a femia,
(Gallus gallus domesticus)
Os galos e as galiñas teñen un
dimorfismo sexual evidente. Os
galos son máis grandes e máis
pesados. Miden, de media, arredor
de 50 cm e pesan uns 4 kg; teñen a
crista máis grande e as plumas do
pescozo e do lombo máis longas e
brillantes, ademais as do rabo
longas e curvadas. As galiñas, pola
contra, non miden moito máis de 40
cm nin pasan dos 2 kg de peso;
teñen os apéndices carnosos da
cabeza máis pequenos e a
plumaxe menos vistosa. Os galos
teñen ademáis uns esporóns nas
patas que usan como arma nas
pelexas territoriais.
É o animal doméstico máis común
e numeroso. Calcúlase que hai
máis de 13.000 millóns de galos e
galiñas no mundo.
7. A galiña é un
animal omnívoro,
con predilección
polas sementes e
os invertebrados.
Procuran a comida
coa vista e
escarabellan na
terra para
desenterrar grans
ou miñocas. Beben
metendo o peteiro
na auga para coller
unha pequena
cantidade e logo
érguen a cabeza e
bótana cara atrás
para engulila.
8. Ten boa vista e bo
oído, pero o olfacto e
o gusto tenos pouco
desenvolvidos.
Ten os ollos aos
lados da cabeza e na
parte alta para poder
ver todo arredor e
cara arriba e así
poder esquivar os
ataques dos
enemigos terrestres
e aéreos.
9. A galiña camiña e corre
apoiandose nos dedos. Cando
corre para cambiar de dirección
mantén o equilibrio coas ás.
10. Cando se asusta moito tenta voar.
O tempo máximo de voo dunha galiña
foi de13 segundos.
11. A voz máis coñecida do
galo é o canto de
marcación territorial
que emite varias veces
ao longo do día,
principalmente ao
mencer e pola tarde, e
ocasionalmente como
resposta ao canto de
outros galos. Con esa
voz ademais de marcar
o territorio chama ás
femias que haxa polos
arredores. Pero galos e
galiñas cacarexan, se
se asustan, as galiñas
tamén cacarexan
despois de poñeren o
ovo, gorxean, cando
atopan comida, e
emiten un chío áspero
cando ven unha ave de
rapina.
12. A galiña choca emite
un son especial, o
choqueo ou
choqueleo, cando
incuba e cando ten
pitos e outra chamada
diferente para
atraelos cando atopa
algo.
13. Os pitos pían con
diferentes intensidades
para chamar, para
mantérense en contacto
e, cun ton máis suave,
cando están acochados á
calor das nais.
14. As plumas son o
elemento
diferenciador e
característico das
aves, e sonlle moi
útiles porque lle
serven de illante
contra o frío e a
calor, protéxenas da
chuvia, sérvenlle de
camuflaxe ou para
chamar a atención,
en moitos casos,
para diferenciar os
sexos, e, sobre
todo, permítenlle
voar.
As aves teñen
plumas de
características
diferentes para cada
función.
Remeiras, de voo
Timoneiras,
de dirección
Coberteiras,
de
protección
Plumón,
de abrigo
15. Todas as aves
poñen especial
atención no
coidado das
plumas, e as
galiñas aséanas
co peteiro e
danse baños de
terra para
mantelas limpas
e libres de
parásitos.
Galos e galiñas
mudan as
plumas cada
ano.
16. Cando baixan as
temperaturas as galiñas
encollen o pescozo,
erguen as plumas para
crear un espazo illado,
unha cámara de aire
quente, entre a súa pel
e o exterior para
protexerse do frío.
Tamén se asolean
cando teñen frío ou
están molladas,
deitándose de lado e
expoñendo a maior
superficie do corpo ao
sol. E cando fai moita
calor regulan a
temperatura respirando
activamente co peteiro
aberto.
17. Son aves naturalmente
gregarias. viven en
grupos nos que hai unha
xerarquía establecida por
medio de pelexas.
Nos grupos de galiñas
establecense dúas
xerarquías unha entre os
machos e outra entre as
femias, aínda que os
machos son sempre
superiores.
Galiña dominante, á
esquerda, e á dereita a
galiña dominada
18. Dentro dos grupos distínguense os animais dominantes pola súa postura coa
cabeza alta e o rabo erguido, mentras que os dominados levan o rabo baixo
e a cabeza baixa e ladeada. Os distintos niveis de elevación marcan a
posición dentro do grupo. As dominantes sinalan o seu poderío peteirando
aos subordinados. Os animais dominantes comen antes e escollen os sitios
máis altos para durmir.
19. Os galos son
territoriais, marcan o
seu espazo co
canto,e, se é preciso,
pelexan cos outros
machos polo dominio
do grupo. Para eso
erguen as plumas do
pescozo, baixan as ás
e o rabo e lánzanse
contra o seu
adversario tentando
ferilo cos esporóns e
co peteiro.
A agresividade natural
dos galos é
potenciada nos galos
de pelexa.
20. As galiñas silvestres
poñen os ovos en
niños agochados entre
a vexetación, as
domésticas comparten
poñedeiro, un niño,
nunha caixa ou no
chan, nun sitio
protexido; pero
sempre hai algunha
que, se ten ocasión,
busca un lugar
agochado donde
poñer só os seus.
As galiñas de razas
selectas poñen ovos
durante moitos días,
algunhas máis de 300
ao ano.
21. Os ovos de galiña
teñen a casca de
distinta cor. A cor
depende da raza e
da cor da propia
galiña. As galiñas
blancas e as
negras poñen
ovos de casca
blanca, as
castañas poñen
ovos coa casca de
cor. Os ovos
miden entre 5 e 7
cm de longo e 3 e
5 cm de largo, e
pesan entre 50 e
70 gr.
22. Unha ou dúas veces
ao ano a galiña
choca, cambia de
actitude, camiña coas
plumas eguidas e
emite o son
característico do seu
estado,o choqueo,
deixa de poñer ovos e
ponse enriba dos que
hai no niño para
chocalos, facer que
se desenvolvan os
embrións dándolle
calor e movéndoos
cada pouco para
repartila calor por
igual, durante 21 días,
ata que os pitos
nacen, e logo bota 1
ou 2 días máis no
niño.
23. Despois do
segundo día de
naceren os pitos
a galiña
conduceos aos
lugares onde
poden atopar
que comer.
24. A galiña guía e
protexe aos
pitos e
deféndeos
contra calquera
perigo.
Galiña con pitos en actitude
defensiva. Ergue as plumas para
parecer máis grande.
26. Os pitos aliméntanse
os dous primeiros
días das reservas da
xema e logo xa
empezan a
alimentarse pola súa
conta. A partir da
primeira semana xa
lle empezan a saír as
primeiras plumas nas
ás e no rabo e aos 60
días xa teñen a
plumaxe completa.
Momento que
coincide co abandono
por parte da nai. Os
polos seguen xuntos
durante uns días e
logo cada un entra a
formar parte do
grupo. Fanse adultos
aos 5 ou 6 meses.
Pitiños de 1 día
Polo de 2 meses. Ten a
plumaxe completa e xa é
independente
Pito de 1 mesPitos de 15 días
Pitos de 1 semana
27. As galiñas poden
vivir máis de 10
anos.
Ao tempo que se
van facendo
vellas poñen
menos ovos.
28. As galiñas
pódense criar
en pequenos
grupos, nun
curral ou nun
patio, en
instalacións
industriais,
grandes naves
galiñeiro, ou en
espazos abertos
valados.
Grupo de galiñas nun curral
Nave de mantemento de poñedoras
Nave de engorde de polos
Poñedoras en libertade
29. Para ter pitos
para a
produción
industrial os
ovos chócanse
artificialmente
en grandes
incubadoras
totalmente
automatizadas
que controlan
a temperatura
e a humidade,
e a posición
dos mesmos,
nas que se
tratan varios
miles de
unidades á
vez.
Nave de incubación dunha empresa avícola Interior dunha
incubadora industrial
Ovos nunha incubadora Pitiños recén nacidos
30. As galiñas críanse pola
carne e polos ovos,
pero tamén se lle
poden aproveitar as
plumas. Algunhas
variedades críanse
como animais de
compañía ou
decorativos e outras,
pola súa agresividade,
para o seu uso en
pelexas de galos.
Cada ano consúmense
33 millóns de toneladas
de carne de polo e
prodúcense 600.000
millóns de ovos.
32. Galo bankiva
(Gallus gallus
bankiva). O
antepasado das
galiñas actuais. O
galo mide de 65 a
75 cm de longo; e
a femia de 42 a
46 cm. Vive en
bosques, selvas e
matos. As galiñas
poñen de 4 a 9
ovos nun oco no
chan e chócanos
durante 20 días.
a especie orixinaria
33. Galiña de Mos.
Orixinaria da Terra
Chá. É unha galiña
de moi boa aptitude
cárnica pero de
escasa produción de
ovos, uns 160 ao
ano, morenos e de
máis de 50 gr. Os
galos pesan de 3,5 a
4 kg e as galiñas de
2,5 a 3 kg.
a raza galega
34. As galiñas
clasifícanse polo
seu tamaño, polo
seu lugar de orixe
ou polas súas
aptitudes en:
grandes,
medianas e
pequenas;
asiáticas,
atlánticas e
mediterráneas;
ou poñedoras, de
doble utilidade,
de carne e de
adorno.
Galiña
poñedora
Galo miniatura
Galo de
pelexa
Galiñas
medianas
de doble
utilidade
Galiñas
grandes
de carne
Galiñas
de
adorno
35. Leghorn. De
orixe italiana
mellorada nos
EE.UU.. É unha
galiña rústica,
moi prolífica,
que pon ata
300 ovos ao
ano. Consume
pouco porque é
pequena.
36. Rhode island.
Creada nos
EE. UU.. É
unha galiña de
tamaño medio,
forte, vigorosa
e resistente.
Son aves de
doble utilidade.
Os galos
pesan arredor
dos 4 kg e as
galiñas 3 kg
escasos.
Poñen máis de
250 ovos ao
ano.
37. Brahma. De
orixe asiática
(India) pero
creada en
América por
cruzamento
con outras
galiñas
asiáticas. É
unha galiña
grande. Os
galos pesan de
3,5 a 5 kg e as
galiñas de 3 a
4,5 kg.
38. Broiler. É unha
raza que medra
rápido e acada
grandes pesos,
os galos chegan
a pesar 7 kg. É
a raza máis
criada nas
granxas
productoras de
carne.
39. Galiña araucana ou galiña
mapuche. É unha galiña primitiva
criada polos mapuches, indíxenas de
chile e a Arxentina. Chámaselle
tamén collonca, porque non ten rabo.
Pon os ovos de cor azul verdosa.
40. Galiña húngara de pescozo pelado. Orixinaria dos Cárpatos. É unha galiña
de doble utilidade, productora de carne, os galos pesan de 4 a 5 kg e as
galiñas de 3,5 a 4 kg, e de ovos, máis de 200 ao ano.
41. Galiña sedosa do
Xapón. É unha
galiña pequena,
pesa arredor de 1
kg. A súa chamativa
covertura e
consecuencia de
que as plumas case
non teñen eixo. Son
moi boas chocando
os ovos e boas nais.
42. Galo fénix xaponés. Son aves entre pequenas e medianas, os galos pesan de
2 a 2,5 kg e as galiñas de 1,5 a 2 kg, o máis característico desta raza e a
lonxitude das plumas do rabo dos machos, que medran ata 1 m cada ano, os
da variedade Onaga-dori que non muda as plumas, chegan a un promedio de 4
m. O rabo máis longo do que se ten noticia mideu máis de 11 m.
43. Galo de Sumatra. Ten un tamaño entre pequeno e mediano, os galos pesan
de 2 a 2,5 kg e as galiñas de 1,5 a 2 kg. Criouse como galo de pelexa. O máis
característico desta raza e que ten, ollos, pel e plumas negros, e varias
esporas en cada pata.
44. Galiña rizada. É de orixe asiática. Ten un tamaño medio, os galos pesan entre 3
e 3,5 kg e as galiñas entre 2 e 2,5 kg. o máis destacado desta raza e a curiosa
disposición das plumas erguidas cara á cabeza.
46. Galiña serama. A raza de
galiña máis pequena que se
coñece. Procede de Malasia.
47.
48.
49.
50.
51. fin
As imaxes foron collidas da internet.
Agradezolle aos autores a súa dispoñibilidade e agardo que saiban disculpar
o uso que fixen delas.
Mon Daporta
COUSIÑAS FEITAS NA CASA