wika bilang pananaw mundo

1. Wikang Filipino bilang
Pananaw-Mundo, Kultural na
Diversidad at Identidad

2. Wika at Pananaw-mundo
• Naaapektuhan ng wika ang ating
pananaw sa mundo.

3. Wika at Pag-unawa
• Ang pag-aaral ng wika ay isang paraan
ng pag-unawa sa lipunan at sa mundo.

4. Linguistic Determinism
• Nasa wika nating nalalaman at ginagamit ang
kontrol o kapangyarihan na bumubuo ng ating
kaisipan o kimikilala ng kultura.
• Maaaring malimitahan ang ating kakayahan na
umunawa at magpakita ng emosyon.

5. Linguistic Relativity
• Ang wikang ginagamit ay makaaapekto sa
ating paraan ng pag-iisip.
• Ang daloy ng ating pag-iisip ay mauunawaan
sa pamamagitan ng pag-unawa sa paraan ng
paggamit ng wika at ng wika mismo.

6. Guy Deutscher
• Isang linggwistikong Israeili na inialay ang
kanyang buhay sa malalim at puspusang pag-
aaral ng pinagmulan ng wika.
• Isinulat niya ang “Through the Language
Glass”.

7. Language Theory
• Teorya kung paano nagbabago ang wika.
• Dalawang panig: nativists at culturalists.

8.  Nativists
• Nagbabago ang wika dahil sa pagbabago ng
anatomiya ng tao.

9. Culturalists
• Nagbabago ang wika dahil sa pagbabago
sa kalagayan ng lipunan.

10. Antas ng Wika
• Mula dito, mahihinuha kung gaano ka-
konektado ang isang lipunan.
• Malaking lipunan -> maraming interaksyon =
simpleng wika.

11. Pamantayan sa Wika
• Naaapektuhan nito ang pag-iisip ng tao, kung
paano tayo mag-isip at magbigay ng
impormasyon.
• Iba-iba ang paraan ng pagpapahayag ng ideya
at saloobin depende sa wika o diyalekto.

12. Pangngalang may tanda ng kasarian
• Gendered nouns
• Nakaaapekto sa pananaw ng tao sa mundo.
• Nababago ang pananaw base sa pangngalang
ginamit at sa mga nakaakibat na isteryotayp
atbp.

13. Wika at Kultural na Diversidad
• Ang Pilipinas ay multikultural na
nagdudulot ng maraming usapin sa ating
mga wika at pagiging multilinggwal.

14. Produkto
• Mga bagay na nilikha ng mga miyembro
ng kultura, kasama na iyong mula sa
kapaligiran at mga inangkin mula sa
banyagang kultura (hal: nahahawakang
bagay, institusyon).

15. Praktika
• Mga ginagawa ng mga miyembro ng
kultura nang mag-isa o magkasama.

16. Pamayanan
• Grupo ng mga taong nagsasagawa ng mga
panlipunang gawain.
• Umiiral sa loob ng isang pambansang kultura.
• May iba’t ibang ugnayan: separasyon,
kooperasyon, kolaborasyon, tunggalian.

17. Tao
• Indibidwal na miyembro ng kultura at
pamayanan.
• Pimakaimportanteng parte ng isang
kultura at wika dahil sila ang sentro ng
konsepto nito.

18. Kultura
• Patuloy na nagbabagong paraang pamumuhay ng
isang grupo.
• Binubuo ng pinagsasaluhang praktika o gawain na
nakaugnay sa produkto, batay sa mga pananaw sa
mundo, at nakalugar sa tiyak na panlipunang
konteksto.
• Indibidwal at kolektibo.

19. Wika at Kultura
• Hindi mapaghihiwalay dahil sa ang mga tao ang
gumagawa ng wika upang iorganisa ang mga
produkto, isasagawa ang mga gawain, maging
magkaugnay ang pamayanan at magkaroon ng
katawagan ang kanilang mga pananaw.
• Sumasalamin sa isa’t isa.

20. Wika at Identidad
• Masasalamin sa wika ang pamumuhay ng mga
nagsasalita nito, na makikita sa pagkakaiba sa
paggamit ng wika.
• May kaakibat na identidad ang ilang mga salita sa
wika (hal: maybahay)
• Masasalamin ang pagkakaiba ng mga henerasyon
sa paggamit ng wika.

21. Wikang Filipino
• Magkakaiba ang pinanggalingan.
• May mga pagkakaiba, pagkakapareho at
pagbabago na naaapektuhan ng henerasyon.
• Multikultural at multilinggwal.
• Nagbabago batay sa antas o kalagayan ng mga
taong gumagamit.

22. Pagbabago sa Wika
• Masasabing buhay ang isang wika kung
nakakasabay at bumabagay ito sa tawag
ng panahon, at mamamatay ang wika
kung hindi ito magbabago

23. Sariling Wika
• Nabubuo mula sa mga iba’t ibang grupo
upang magkaroon ng sariling
pagkakakilanlan.
• Hal: Bekimon, Jejemon

24. Batayan ng Wikang Pambansa
• Kumbensiyong Konstitusyonal 1934: magkakaroon ng isang
katutubong wika na batayan ng wikang pambansa (Tagalog)
• Tagalog != Filipino, sapagkat 17 na titik lamang ang nasa
alpabetong Tagalog, samantalang 20 sa Filipino
• napili ang Tagalog dahil:
• 1. 'Di ito nahahati sa mas maliit na wika
• 2. Tradisyong pampanitikan
• 3. Wika ng Maynila (kabisera)
• 4. Wika na ginamit noong rebolusyon

25. Wikang Filipino bilang pamantayan
• wikang panlahatan/pambansa
• dapat na maging konsiderasyon ang pagiging multikultural at
multilinggwal ng ating bansa sa pagbubuo at pagpapatibay
nito
• mahalagang isipin kung matutupad ng wika ang
pangangailangan ng gagamit nito sa pagbubuo ng mukha,
porma, o istruktura ng pamantayang ito
• ngayon pa lamang tumutungo sa nasyonalisasyon at
modernisasyon.

26. Kahalagahan ng Wikang Pambansa
• sumasalamin sa ating kultura at pagka-Filipino
dahil ito ay pinagyaman ng iba't ibang wika
• ang pagkakaiba ng wikang ginagamit ay
nagbubunga ng pagkahina ng pagkakaisa ng
bansa, ngunit kailangan pa ring kilalanin ang
pagkakaiba sa gitna ng kaisahan

27. Wika at Antas ng Lipunan
• nahahati ang lipunan di lamang sa antas ng
pamumuhay, ngunit pati na rin sa paggamit ng
wika.
• nagdudulot ng hindi naaayong paghuhusga ang
wika dahil sa mga nakakabit nga kahulugan at
isteryotayp.

28. Sosyolek
• varayti ng wika na naaayon sa mga 'social
group' na nagiging batayan ng antas ng
isang tao
• hal: jejemon, conyo, pormal

29. The Language Mirror
• ang wika ay sumasalamin sa taong
gumagamit nito
• sumasalamin ng isang lupon ng tao
(sosyolek) at hindi lamang ang
indibidwal na gumagamit nito (idyolek)

30. Wika at Kasarian
• mayroong nakakabit na panlalaki,
pambabae at 'neutral,' o kung minsan ay
kasarian ng mga bagay sa wika.
• iniuugnay sa kasarian kung pano
nahihinuha ng isang tao ang isang bagay.

31. Sapir-Whorf hypothesis
• ang paggamit ng kasarian para sa bagay
ay maaaring malimitahan ang ating
pagtingin sa mga ito.

32. Pinker hypothesis
• ang kinalakihang kultura ay nakaaapekto
sa ating pagtingin sa mga bagay.
• ang ating nakikita at nailalarawan sa mga
naitakda nang mga katangian na
ankaugnay sa kasarian.

33. Wika at Henerasyon
• ang wika ay maaaring magbigay ng hinuha sa
henerasyong pinanggalingan nito.
• base sa (1) estado ng wika at (2) panahon at
oras na kinabibilangan.

34. Estado ng Wika
1. Ginagamit na wika sa
pakikipagtalakayan.
2. Ginagamit na di-berbal na wika.
3. Kalagayan ng wika sa bansa.
4. Kalagayan ng bansa.

35. Panahon/Oras na
Kinabibilangan
1. Katutubong wika
2. Dayuhang wika kahalo ang ating wika
3. Malalim at makahulugan na wika
4. Pangkatang wika

36. Linguistic Convergence
• iniaangkop ang idyolek sa taong kausap o
grupo na kinabibilangan upang mai-akma
ang pagsasalita.
• nagkakamuka ang wika sa taong kausap o
grupo na kinabibilangan.

37. Linguistic Divergence
• iniiba ang idyolek sa taong kausap o
grupo na kinabibilangan upang
magkaroon ng sariling identidad