Tinatalakay ng dokumento ang mahahalagang konsepto ng wika, kasama ang uri at antas ng wika, mga barayti nito, at ang koneksyon ng wika sa kultura at komunikasyon. Ipinapakita na ang wika ay pangunahing midyum ng pagpapahayag at pakikipag-ugnayan ng tao sa lipunan, at naglalaman ito ng iba’t-ibang anyo mula sa pormal hanggang sa impormal na paggamit. Kasama rin ang pagtalakay sa mga lokal na wika sa Pilipinas at ang pagbuo ng bagong wika tulad ng pidgin at creole.

1. MGA
KONSEPTONG
PANGWIKA
Allan Lloyd M. Martinez

2. 1.Kilalanin ang mga konseptong pangwika
2. Maiuugay ang mga konseptong pangwika sa
sitwasyong pangkomunikasyon
3. Maipapahayag ang pagpapakahulugan ng wika sa
pamamagitan ng pagguhit ng isang poster
LAYUNIN:

3. • Ang sandatang tangan-tangan ng tao sa bawat
minutong siya ay nabubuhay sa mundo.
• Kinikilalang pangkalahatang midyum ng
komunikasyon ng isang bansa.
• Daluyan ng anumang uri ng komunikasyon o
talastasang nauukol sa lipunan ng mga tao.
WIKA

4. • Mga pananagisag sa anumang bagay na binibigyang
kahulugan, kabuluhan at interpretasyon sa
pamamagitan ng mga salita, binabasa man ng mga
mata o naririnig ng tainga, nakasulat man o binibigkas.
• Midyum ng pag-iisip at komunikasyon sa proseso ng
buhay panlipunan.
WIKA

5. • Ang pinakamalawak na gamitin o lingua franca ng mga
mamamayan.
• Filipino ang opisyal na wika dito sa Pilipinas.
PAMBANSANG WIKA

6. • Nakabatay sa lingua franca ng mga mamamayan sa isang
rehiyon.
• Ang mga pangunahing wikang rehiyunal ng Pilipinas ay Bikol,
Ilokano, Hiligaynon, Pampanggo, Pangasinan, Cebuano,
Tagalog, at Waray.
• May mga wika naman na isinasalita sa kanilang lalawigan na
kilala bilang lalawiganin (Bulakeño, Pampangeño, Caviteño,
Zamboangueño, Davaoueño)
WIKANG REHIYUNAL

7. • Wikang Pampanitikan: Kadalasang gumagamit ng mga
tayutay upang maging iba sa karaniwan.
• Pabalbal o Kolokyal: Karaniwan at impormal na wika
kadalasang sa kalye lamang naririnig.
• Teknikal na Wika: Kadalasang ginagamit sa larangan ng
agham at matematika, teknolohiya at wikang cybernetics.
ANTAS NG WIKA

8. • Lalawiganin: Mga wika naman na isinasalita sa kanilang
lalawigan o probinsya (Bulakeño, Pampangeño, Caviteño,
Zamboangueño, Davaoueño)
ANTAS NG WIKA

9. Pidgin at creole
• Kung maaaring mamatay ang wika, nangyayari din na may
nadedebelop na bagong wika. Karaniwang nangyayari ito
kung saan hindi lang isang wika ang sinasalita.
• Pidgin ang tawag sa proseso ng pagbuo ng paulit-ulit at
panggagaya na kahit mali mali, hanggang magkaintindihan
ito.
BARAYTI NG WIKA

10. Pidgin at creole
• Creole naman ang tawag sa wikang nadedebelop sa isang
pidgin at nagiging unang wika ng isang lugar.
BARAYTI NG WIKA

11. Dayalek
• Taguri sa wikang ginagamit ng mga etnolinggwistikong grupo.
• Tinutukoy nito ang pagkakapareho o pagkakaiba ng mga tao sa
isang bansa ayon sa kultura. Maaaring ituring na kasapi ng
isang partikular na grupong etnolinggwistiko ang mga tao kung
sila ay kabilang o nararamdaman nilang kabilang sila sa isang
kabuuan.
BARAYTI NG WIKA

12. Dayalek
• Basehan nito ay pagkakaroon ng kapareho sa wika,
pinaggalingan, pag-unlad na pangkasaysayan, mga tradisyon at
paniniwala, at iba pang salik na nagbibigay-hugis sa kulturang
taglay ng nasabing grupo.
BARAYTI NG WIKA

13. Sosyolek
• Nakabatay sa pagkakaiba ng katayuan o istatus ng isang
ginagamit ng wika sa lipunang ginagalawan.
BARAYTI NG WIKA

14. Idyolek
• Ang katangi-tanging pananalita ng isang tao, kaugnay sa
kanyang pinagmulang dayalektong sinasalita. (puntô o
pagbuo ng pangungusap)
• Tinatawag na Idyolek ang kabuuang katangian at kagawian
sa pagsasalita ng isang indibidwal.
BARAYTI NG WIKA

15. Idyolek
• Ang variant o mga linggwistik na katangian ng isang idyolek
sa isang linguistic-community ay di kasing laganap sa mga
variant na ginagamit ng geographic dialect o ng
sosyolek. Dahil gamit lamang ang mga ito ng indibidwal.
BARAYTI NG WIKA

16. Slang
• Kabilang naman sa mga Slang words ang haleer, yuck,
praning, japorms, windang at iba pa.
• Hindi ito lubos na maintindihan ng mga may edad na kapag
ito ay binibigkas ng mga kabataan.
BARAYTI NG WIKA

17. Gay Lingo
• Ang mga bakla ay bumuo rin ng naman ng kanilang sariling
salita na tinatawag na Gaylingo o Sward speak.
• Ito ay nilikha nila para sa kanilang grupo.
BARAYTI NG WIKA

18. Jargon
• Bawat propesyon o okupasyon ay may sariling wika rin na
hindi basta mauunawaan ng hindi ganoon ang trabaho.
BARAYTI NG WIKA

19. • Static Register: Bibihirang istilo ng wika dahil piling
sitwasyon lamang ang ginagamitan. (Panunumpa sa
Husgado, Mga Pagsasabatas, Pananalita ng mga
Magsisipagtapos, atbp.)
• Formal Register: Ang wikang ginagamit sa ganitong
sitwasyon ay isahang-daan na daluyan lamang (one-way).
Kadalasang impersonal. (Pagtatalumpati, Homilya,
Deklarasyon atbp.)
REHISTRO NG WIKA

20. • Consultative Register: Wikang may pamantayan. Ang mga
gumagamit ng wikang nasa ganitong sitwasyon ay
katanggap-tanggap para sa magkabilang panig ng struktura
ng komunikasyon. (sa pag-uusap sa pagitan ng doktor at
pasyente, guro at mag-aaral, abogado at kliyente, atbp.)
• Casual Register: Impormal na wika na kadalasang
ginagamit sa malalapit na kakilala o kaibigan. Ang pagbibiro
at paglolokohan o paggamit ng mga koda / pananagisag ay
normal. Ito ay wika ng isang pangkat, kinakailangang
kabilang ka sa grupo upang makakonekta sa usapan.
REHISTRO NG WIKA

21. • Intimate Register: Pangpribadong pakikipag-usap. Ito ay
limitado lamang sa mga matatalik na kasama sa bahay o
espesyal na tao sa buhay. (Usapang mag-asawa,
magkasintahan, magkapatid, mag-ina o mag-ama, atbp.)
REHISTRO NG WIKA

22. • Ayon kay Rankin, 70% ng gising na oras ng tao ay inuukol
niya sa pakikipagtalastasan. Samakatuwid, wika ang
ginagamit ng tao sa maghapon niyang pakikipag-interaksyon
sa kanyang kapwa.
UGNAYAN NG WIKA AT TAO

23. Saan nga ba nagsimula ang wika?
• Ayon sa Genesis 11:1-9, noon ay iisa lamang ang wikang
ginagamit ng tao. Subalit noong nagtayo ng lungsod ang
mga tao na halos abot sa langit ay lubos na nabahala ang
Diyos dahil gusto nilang lagpasan ang Diyos.
• Pinag-iba-iba ng Diyos ang kanilang wika upang hindi sila
magkaintindihan at upang hindi matuloy ang kanilang balak.
UGNAYAN NG WIKA AT TAO

24. Saan nga ba nagsimula ang wika?
• Ang pahayag na ito ay pinaniniwalaan ng mga relihiyoso
subalit ayon sa mga pilosopo at dalubwika, ang wika ay
dinevelop lamang ng tao para makabuo ng iba’t-ibang
kaalaman.
• Magkasalungat man ang pinaniniwalaan ng mga relihiyoso at
klasikong Griyego, huwag natin kalimutan na Diyos ang
lumikha at nagbigay sa atin ng talino upang makatuklas ng
mga bagay na maaari nating magamit sa araw-araw.
UGNAYAN NG WIKA AT TAO

25. • Sinasabing nasasalamin ang kultura ng isang lahi sa wikang
sinasalita ng lahing iyon.
• Ang kultura ang nagdidikta ng mga leksikong magiging
bahagi ng wika ng isang lahi.
• Sinabi ni Gleason sa kanyang komprehensivong
depinisyon, ang wika ay masistemang balangkas ng mga
sinasalitang tunog na pinipili at isinasaayos sa paraang
arbitrary upang magamit ng mga taong kabilang sa isang
kultura.
UGNAYAN NG WIKA AT KULTURA

26. • Samakatuwid, hindi pwedeng paghiwalayin ang wika at
kultura dahil habang tinutuklas ng tao ang kanyang wika ay
tinutuklas din niya kung saang kultura siya nabibilang.
UGNAYAN NG WIKA AT KULTURA

27. • Bernales, Rolando A., et.al. (2016). Komunikasyon at
Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino, Valenzuela City:
Jo-es Publishing House, Inc.
• Taylan, Dolores R. et.al. (2016) Komunikasyon at
Pananaliksik sa Wika Kulturang Pilipino. Manila: Rex
Publishing Company.
SANGGUNIAN