Açık ve Uzaktan Öğrenme Harmanlanmış Öğrenme Ortamları

1. Harmanlanmış Öğrenme
Ortamları
Hazırlayan: Gülşen Özge
ÖZYILDIZ
Danışman: Doç.Dr. Ağah Tuğrul
KORUCU

3. Harmanlanmış Öğrenme Ortamları
• Nasıl ortaya çıktı?
• Harmanlanmış öğrenme modeli 2000’lerin başında ortaya
çıktı. Teknolojinin gelişimi ve internetin keşfiyle birlikte
bilgiye erişim kolaylığının olağanüstü derecede artması yüz
yüze öğrenme ortamlarının da zamanla öneminin azalacağı
olasılığını gündeme getirdi. Bunun üzerine araştırmacılar
elektronik öğrenme ortamları tasarladı, hatta bazı
üniversiteler ve kurumlar eğitimlerini sadece elektronik
öğrenme ile gerçekleştirecekleri programları uyguladı ve bu
olasılığın doğru olup olmayacağını araştırdılar. Ancak web
tabanlı yapılan öğrenme uygulamalarının özellikle de uzaktan
eğitimin bazı eksiklikleri ve dezavantajları olduğu görüldü.
Bunun üzerine web tabanlı öğrenme sınıfta yapılan yüz yüze
öğrenme modeliyle birlikte kullanılmaya başlandı. Böylece
harmanlanmış öğrenme modeli ortaya çıkdı.

4. • Harmanlanmış öğrenme ortamı, öğrenenlere web tabanlı
öğretim ortamı aracılığı ile dilediği yerden, dilediği zamanda,
dilediği süre ile ve anında dönüt/düzeltme/pekiştireç alarak
çalışabilme gibi birçok avantajı sağlarken, aynı zamanda yüz
yüze öğrenme ortamında da tartışabilme, öğretmen ve
öğrenenlerle doğrudan etkileşimde ve iletişimde bulunabilme,
öğrenenlerin birbirlerinin öğrenme ürünlerini görebilmesi ve
inceleyebilmesi gibi yüz yüze öğrenme ortamının güçlü
taraflarını birarada sunuyor. Öğrenme ortamında esneklik ve
kolaylık sağlama, öğrenme düzeyinde ve başarıda, bilginin
kalıcılık oranında, öğrenmeye ilgide ve derse yönelik
motivasyonda olumlu etkiler yaratıyor. Ayrıca öğrenenlerin
kendi hızında öğrenmesini ve bu süreci kontrol
edebilmelerini, yeniden gözden geçirip düzeltme kolaylığı gibi
faydalar sunuyor.

5. • Aktif bir öğrenme ortamı sayesinde öğrenenlerin
istedikleri yerden istedikleri zaman dersle ilgili
kaynaklara esnek bir şekilde ulaşabilmesine de
olanak sağlıyor. Öğrenciler evlerinden de öğrenme
ortamına katılabiliyor. Kaydedilmiş bilgi içerikleri,
zaman ve mekan sınırlaması olmadan
paylaşılabiliyor. Harmanlanmış öğrenme farklı
öğrenme stillerine hitap eder. Kendi kendine
öğrenmeyi destekler, öğrenme hedefi (kazanım)
değerlendirmeleriyle öğrenmeyi kontrol eder ve tam
öğrenmeyi sağlar. 21. yüzyıl becerilerini destekleyen
bir modeldir.

7. Harmanlanmış Öğrenme Ortamları
• Yüz Yüze Model
• Tüm karma öğrenme modelleri arasında yüz yüze
model tipik bir okul yapısına en yakın modeldir. Bu
yaklaşımla, online öğretimin verilmesine duruma
göre karar verilir. Yani, karma öğrenmenin herhangi
bir biçimine belli bir sınıftaki sadece belli öğrenciler
katılırlar. Yüz yüze yaklaşımı zorlanan veya
seviyelerinin üstünde çalışan öğrencilerin sınıfta
teknolojiyi kullanarak kendi hızlarında gelişme
kaydetmelerini sağlamaktadır.

8. • Rotasyon Modeli
• Karma öğrenmenin bu versiyonunda öğrenciler
belli bir programa göre farklı istasyonlar
arasında online çalışarak veya öğretmenle yüz
yüze vakit geçirerek- dönüşümlü olarak
çalışırlar. Rotasyon model ilköğretim
okullarında daha çok kullanılmaktadır –
Kaliforniya’daki karma öğrenme yaklaşımı
kullanan ilköğretim okullarının yüzde 80’i
rotasyon modelini takip etmektedir.

9. • İstasyon Rotasyon Modeli
• “İstasyon rotasyon modelinde öğrenciler belli bir
derste veya konuda belli sürelerde en az bir tanesi
online olan farklı öğrenme istasyonlarında çalışırlar.
Diğer istasyonlarda küçük grup veya tüm sınıf
öğretimi, grup projeleri, kişiye özel ders verme ve
kalem-kâğıt ödevleri gibi çalışmalar yapılabilir.
• Bazı uygulamalarda tüm sınıf aktiviteler arasında
birlikte geçiş yaparken, bazı uygulamalarda da sınıf
iki küçük grup rotasyonuna ayrılır. İstasyon
Rotasyon Modelinde öğrenciler tüm istasyonlarda
çalışırlar.”

11. • Laboratuvar Rotasyon Modeli
• “Laboratuvar rotasyon modelinde öğrenciler sınıf ile
bilgisayar laboratuvarı arasında belli sürelerle geçiş
yaparlar. Sınıf genellikle diğer öğrenme
çalışmalarına ayrılmıştır.”
• Laboratuvar rotasyon modeliyle İstasyon
rotasyon modeli arasındaki fark:
• “İstasyon rotasyon modelinde öğrenciler sınıf
içindeki istasyonlar arasında çalışırken, laboratuvar
modelinde online öğrenimlerini gerçekleştirdikleri
sınıf dışındaki bir öğrenme laboratuvarına giderek
rotasyon yapmaktadırlar.”

13. • Esnek Model
• Geleneksel olmayan ve risk altında olan çok sayıda öğrenciyi destekleyen
okullar çoğunlukla esnek karma öğrenme modelini tercih etmektedir. Bu
yaklaşımda, materyal önce online olarak verilir. Öğretmenler gerektiğinde
destek vermek için sınıftadır ancak, öğrenciler bağımsız olarak öğrendikleri
ve yeni kavramların alıştırmasını dijital ortamda yaptıkları için öğrenme
öncelikle öğrencilerin kendi rehberliğinde gerçekleşir.
• “Esnek modelde online öğrenme, öğrencileri bazen ofis çalışmalarına
yönlendirse bile, bir öğrencinin öğreniminin bel kemiğidir ve öğrenciler
öğrenme deneyimlerini kendi spesifik ihtiyaçlarına göre en iyi hale getirme
amacıyla farklı öğrenme modelleri arasında geçiş
yapabilmektedirler. Aslında her öğrencinin öğrenme modelleri arasında
kendine özgü, akıcı bir programı vardır. Öğretmen sınıftadır ve öğretmen
veya diğer yetişkinler gerektiğinde küçük grup öğretimi, grup projeleri ve
bireysel ders verme gibi çalışmalarla esnek ve uyarlanabilir yüz yüze destek
vermektedir. Bazı uygulamalar önemli ölçüde yüz yüze destek içerirken
bazıları minimal yüz yüze destek içermektedir.”

14. • Online Laboratuvar Modeli
• Okullar gittikçe daha katı kaynak kısıtlamalarıyla karşı
karşıya oldukları için karma öğrenme online laboratuvar
modeli öğrencilerin okulda verilmeyen dersler de dahil olmak
üzere derslerini tamamlamalarına yardımcı olmaya yönelik
uygulanabilir bir seçenektir. Bu senaryoda, öğrenciler
tamamen online öğrenirler ama dersle ilgili çalışmayı
tamamlamak için belli bir bilgisayar laboratuvarına giderler.
Laboratuvar yetişkin gözetimindedir ancak bu yetişkinler
öğretmen değildir. Bu model, hem okulların normalde okulda
öğretmeni bulunmayan veya öğretmen sayısının yetersiz
kaldığı dersleri vermelerini sağlar hem de öğrencilerin başka
öğrencilerin öğrenme ortamını etkilemeden bir konuda kendi
hızlarında çalışmalarını sağlar.

15. • Bireysel Model
• Liselerde popüler olan bu karma öğrenme modeli öğrencilere okulda
verilenlerin dışında ders alma fırsatı vermektedir. Bu bireyler geleneksel bir
okul ortamında bulunacaktır, ancak aynı zamanda öğrenimlerini uzaktan
verilen online derslerle de desteklemeyi seçmektedirler. Bu karma öğrenme
yönteminin başarılı olması için öğrencilerin öz motivasyonunun çok yüksek
olması gerekmektedir. Bireysel model Advanced Placement dersleri almak
isteyen veya okul programına dâhil olmayan bir alanla ilgilenen öğrenciler
için idealdir.
• Online Model
• Yüz yüze modelin tam karşıtı, online modeldir. Bu karma öğrenme modeli
öğrencilerin uzaktan çalıştığı ve materyalin ilk önce online ortamda
verildiği bir modeldir. Yüz yüze katılım isteğe bağlıdır, ancak öğrenciler
soruları olduğunda genellikle öğretmenleriyle online ortamda görüşürler.
Bu karma öğrenme modeli günlük programlarının daha esnek ve bağımsız
olmasını isteyen öğrenciler için idealdir.

16. • Ters-Yüz Edilmiş Sınıf
• “Ters-yüz edilmiş sınıf veya tersine öğrenme yöntemi
teknolojinin sınıfta harcanan geleneksel zamanı tersine
çevirmek için kullanıldığı bir öğrenme yaklaşımıdır.
Geçmişte sınıf süresi öğrencilere ders anlatmak için
kullanılıyorsa, artık tersine bir modelde bu süre bireysel
öğrenmeyi teşvik etmek ve öğrencilere birebir yardım
etmek ve öğrenci-öğretmen etkileşimini geliştirmek için
kullanılmaktadır. Öğretim içeriği hala sınıfta verilebilir,
ancak bu içerik esas olarak sınıf dışında erişilecek şekilde
tasarlanmıştır; bu da derste zorlanan öğrencilerin kendi
hızlarında öğrenmeleri için harika bir yoldur.”

18. • Öğrenme stratejisi, "öğrenen kişinin öğrenme
sırasında gerçekleştirebileceği ve onun kodlama
sürecini etkilemesi umulan davranışlar ve
düşünceler"dir. Öğrenme stratejileri. Belleğe
yerleştirme ve geri getirme gibi bilişsel
stratejileri ve bilişsel stratejileri yönlendirici
yürütücü biliş süreçlerini kapsayan, öğrenenin
öğrenmesini etkileyen, öğrenen tarafından
kullanılan davranış ve düşünme süreçlerine
işaret etmektedir.

19. • Dikkat Stratejileri
• Çevreden gelen bilginin birey için gerekli olanlarının kısa süreli belleğe
geçişini sağlayan en önemli süreç dikkattir. Bu nedenle öğretimde yerine
getirilmesi gereken ilk işlev, öğrencinin dikkatini belirginleştirmek ve
artırmaktır.
• Kendi kendine öğretim, öğrencinin birkaç dikkat stratejisinden birini
benimsemesi, nesnel öğrenen olmasına dayanır . Stratejik bir öğrenci,
öğrenme oluşumunda amacını belirledikten sonra dikkat stratejilerinden en
uygununu seçerek kullanır.
• Tekrar Stratejileri
• Kısa süreli belleğin süre ve depolama yetikliği açısından sınırlılığı, tekrar ve
gruplama stratejileri ile artırılabilir. Tekrar stratejileri bir listeyi yinelemek
ya da bir metini aynen tekrar etmek gibi bilginin uzun süreli belleğe daha
uygun işlenmesine yardım eder. Ayrıca tekrar stratejileri ezberleme için de
kullanılır. Flavell ve Wellman (1977) küçük çocukların tekrar stratejisini
kullandıklarını ancak anımsamanın sorunlu olduğunu belirtirler

20. • Anlamlandırmayı Artıran Stratejiler
• Anlamlandırmayı artıran stratejiler bilginin aynen uzun süreli belleğe
geçişinden çok anlamlı bir bütün olarak yerleşmesini sağlarlar. Yeni gelen
bilgiye anlam verilebilmesi için bireyin konu ile ilgili önbilgileri olmalı ve
yeni bilgiyi varolan bilgilerle ilişkilendirebilmelidir.
• Yürütücü Biliş Stratejileri
• Yürütücü biliş, öğrenenlerin benimsedikleri belli öğrenme stratejilerini
kullanma yetenekleri ve kendi düşünmelerine ilişkin düşünmektir. Bireyin
kendi bilişsel süreçleri ile ilgili bilgisidir.
• Birçok yazar yürütücü bilişin iki temel öğeye sahip olduğu konusunda görüş
birliği içindedir. Bu öğelerden biri, bilişe ilişkin bilgidir. Diğeri de bilişi
denetim, izleme, düzenleme gibi öz düzenleme mekanizmalarıdır (Baker ve
Brown, 1984; Brown, 1982; Gagne, E, 1985; 1993). Bilişe ilişkin bilgi, bilgiyi
ve anlayışı içerir. Öğrenen kişinin, belirli bir öğrenme durumunda
kullandığı çeşitli öğrenme stratejileri ve kendi öğrenme sürecine ilişkin
anlayışa sahip olmasıdır.

21. • Duyuşsal Stratejiler
• Öğrenciler kendi kendilerine öğrenirken uygun bilişsel
stratejileri kullansalar bile kimi kez öğretim hedeflerine
ulaşmada güçlüklerle karşılaşırlar. Bu güçlükler,
duygusal etmenlerden kaynaklanabilir. Öğrenmede
duygusal ya da güdüsel etmenlerden oluşan engelleri
ortadan kaldırmak için kullanılan stratejiler duyuşsal
stratejiler olarak adlandırılmaktadır.
• Bu alandaki araştırmalar, öğrencilerin dikkatlerini
toplamayı, yoğunlaşmalarını sürdürmeyi, edim
kaygısının üstesinden gelmeyi, güdülenmeyi sağlama ve
sürdürmeyi, zamanı etkili olarak kullanmayı sağlayacak
stratejiler üzerinde yoğunlaşmaktadır.

22. Kişiselleştirilmiş Öğrenme Modeli
• Kişiselleştirilmiş öğrenme, öğrenenlerin değişik
öğrenme ihtiyaçları ve isteklerine göre pedogoji,
öğretim programı ve öğrenme ortamlarının uygun
hale getirilmesi olarak tanımlanmaktadır.
• Öğrenme bağlamında konuyu irdelediğimizde
Kişiselleştirilmiş Öğrenme her bir öğrenenin ilgisine
ve öğrenme biçimine göre hazırlanmış öğrenme
deneyimleri sağlamaktır. Kişiselleştirilmiş öğrenme,
sunulan tek bir modelin herkese uygun olduğu
fikrinden kaçınarak, bireysel farklılıkları göz önüne
alan öğrenme deneyimleri sunmayı amaçlamaktadır.

23. • Kişiselleştirilebilir öğrenme ortamlarının
geliştirilmesinde her birey için bireysel farklılıkların
göz önünde bulundurulduğu bir öğrenme ortamı
düşüncesi önemli rol oynamaktadır. Bahsedilen
bireysel farklılıklar; öğrencilerin öğrenme stilleri,
öğrenme hızları, yetenekleri, beklentileri, hazır
bulunuşlukları, deneyimleri, motivasyonları gibi
birçok özellik olabilir. Bu noktada kişiselleştirilebilir
öğrenme ortamları daha esnek bir yapı içerisinde,
öğrenenlere istedikleri yer ve zamanda kendi hız ve
öğrenme stillerine göre bir ortam da sunmaktadır.

24. • Kişiselleştirilmiş öğrenme-öğretme yaklaşımı,
bireysel derslerde de sınıf içinde de uygulanabilir bir
eğitim sistemidir. ‟e göre kişiselleştirme,
öğrencilerin kişisel hedeflerinin ve ilgilerinin
öğretim programına işlenmesi, bu sayede hem
başarının hem de sınıfın huzurunu bozan, dikkat
dağıtan öğrencilerin davranışlarının iyileştirilmesi
için bir model oluşturulmasını da içerir. Burada asıl
anlatılmak istenen öğretim içeriğinin öğrencilerin
kişisel geçmişleri ve ilgi alanlarına göre
biçimlendirilmesidir.

25. Harmanlanmış Öğrenme ve Teknoloji

26. • Yeni anlayış öğrenme teorileri ve teknolojiyle birlikte
değişmeye başlamıştır. Bununla birlikte öğrenme
biçimleri değişmiş, etkinlikler artmış, öğrenmeyi
öğrenme uygulamaları önem kazanmış ve bireysel
öğrenme temel alınmaya başlamıştır. Ayrıca öğrenme
sadece sınıf ortamında gerçekleşmeyip, internet
erişiminin olduğu her noktada gerçekleşebilir duruma
gelmiştir. Bugün öğretme-öğrenme sürecinde geleneksel
olarak kullanılan yüz-yüze öğrenme yaklaşımın yerine
bilgisayar/web destekli öğrenme yaklaşımının
uygulanması düşünülmüştür. Ancak birkaç yıldır yoğun
olarak düşünülen ve uygulanan bu yaklaşımın yerine
bugün yeni bir yaklaşım gelmiştir. Bu yaklaşım
harmanlanmış öğrenme yaklaşımıdır.

27. KAYNAKÇA
• (Çakır Balta, 2008)
• (Özarslan, 2010, s.6)
• (Kışla ve Şahin, 2015, s.176)
• (Sampson,Karagrannidis&Kinshuk, 2002 s.25)
• (Howe ve Howe 1975)
• egitim/harmanlanmis-ogrenme-blended-
learning-26013389