GLOBALLEŞMENİN İŞLETMELER ÜZERİNE ETKİSİ

1. EVRİM ÇETİNKAYA

2. Teknoloji ve iletişim teknolojisindeki devasal gelişmeler; ülkeleri ekonomiden siyasete
kadar pek çok alanda birbirlerine doğru iyice yakınlaştırmıştır. Teknolojik gelişmeler ve bunların
ortaya koyduğu iletişim ve bilgi ağındaki ilerlemeler dünyayı adeta ‘global bir köy’e
dönüştürmüştür. Bu süreçte telekomünikasyon ve ulaşım teknolojisindeki gelişmeler lokomotif
işlevi görmektedir. Bu yakınlaşmanın temelinde ekonomiden kültüre hatta siyasete kadar pek çok
alanda ülkelerin birbirlerine yakınlaşmasını sağlayan globalleşme süreci yatmaktadır. Bu süreçte
* Sermaye,
* İşgücü,
* Teknoloji
* Bilgi
sınır tanımaz hale gelmiştir.

3. Ayrıca, globalleşme sürecinde
 Demokratikleşme
 Hukukun Üstünlüğü
 Çevrenin Korunması
 Terörizm
 Organize suçlarla mücadele
 İnsan hakları
 Liberalleşme
gibi evrensel değerler de ön plana çıkmaktadır. Bütün bu gelişmeler bir taraftan
 Ulusal ekonomi
 Ulusal siyaset
 Ulusal kültür
kavramını rafa kaldırmakta, diğer taraftan da ulus-ötesi çıkar gruplarını ortaya
çıkarmaktadır. Ayrıca değişik ülkelerden, hatta kıtalardan, insanları birbirlerine bağımlı
hale getirmektedir.
Globalleşme sürecindeki tüm bu gelişmeler, ülkeleri dünya
standartlarında mal, hizmet ve bilgi üreten bir toplum olmaya doğru sürüklemektedir.
Bütün bunlarda yola çıkarak globalleşme tanımını şöyle özetleriz …

4. Ülkeler arasında mal, hizmet, uluslararası sermaye
akımlarını ve teknolojik gelişimin hızlı bir şekilde
artmasını, serbestleşmesini ve bunların sonucunda
ortaya çıkan ekonomik gelişmeyi ifade eder.

5. 1. Tüketim alışkanlıklarının değişmesi ve tüketici davranışlarında
tüketim hızına yönelik artış
2. Kaynakların üretiminin, dağıtımının, tüketiminin, pazarlamasının
ülke ölçeği bazından uluslar arası ölçeğe dönüşmesi
3. Ticaretin ve ekonominin dijitalleşmesi
4. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmesi, dijital devrim ve
teknolojinin mal ve hizmet üretmede kullanılması
5. Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra iki kutuplu (Sosyalizm ve
Liberalizm) dünyanın çözünmesi, İktisadi duvarların
önemli oranda ortadan kalkması
6. Esnek, dinamik, değişken ve tempolu çevrelerin
ve piyasaların ortaya çıkması

6. 7. Global değişim
8. Hızlı gelişen teknoloji
9. Artan rekabet
10.Yenilik
11.Artan bilgiye paralel olarak bilinmeyenin de artması
12.Araştırma geliştirme faaliyetlerinin artması
13.İnsan kaynaklan alanında yaşanan köklü değişimler
14.Ekonomik dinamizm ve teknolojik yenilikler
15.Ticaretin liberalizasyonu /serbestliği

7. TEKNOLOJİ
İŞLETME
FAALİYETLERİ
EKONOMİ
GLOBALLEŞME
DOĞAL
ÇEVRE
POLİTİKA
KÜLTÜR

8. TEKNOLOJİ
EKONOMİ
Teknolojik çevredeki değişimler küreselleşmenin en önemli kaynakların biri olarak
gösterilmektedir. Telokominikasyon ve benzer teknolojiler sınırlar ötesi ilişkileri daha da
kolaylaştırmış ve dünyayı küçük bir köy haline getirmiştir. İnternetin bilgiye ulaşımı
kolaylaştırması sonucu şirketler ürünlerini bulundukları yerlerden dünyaya sunma imkânı elde
etmişlerdir. Ulaşım alanındaki yenilikler fiziksel balgamda uzaklıkları artık anlamsız kılmıştır.
Birçok araştırmacı da küreselleşmenin altında yatan en önemli faktör olarak ekonomik olayları
göstermekte aynı zamanda ekonomik anlamda küreselleşmenin; dünyadaki büyümenin ana
kaynağı olduğunu belirtmektedirler. Büyümenin farklı bölgelerde gerçekleşmesi ve yaratılan
zenginliğin tekrar hangi alanlara yatırıldığı küresel ekonominin değişen yüzünü göstermektedir.

9. POLİTİKA
KÜLTÜR
Küreselleşmeyi tetikleyen unsurlardan bir tanesi de dünyada yaşanan birçok politik ve hukuk
bağlantılı konulardır. Dünya ticaret ilişkilerinin daha iyi gerçekleştirilmesi ve ortaya çıkan
anlaşmazlıkların çözümü için Dünya Ticaret Örgütü kurulmuştur. Birçok ülkede komünizmden
kapitalizme doğru bir geçiş yaşanmaktadır. Devletler, ticaret baglamında kontrol ve
sınırlamalarını azaltmaktadırlar. Özelleştirme hareketleri ve sivil toplum kuruluşlarının önemi
artmıştır. Dünya çapında sorunlara çözüm bulmak amacıyla gruplar ve enstitüler
oluşturulmuştur. Bu tür değişimler özellikle dünya ülkelerinin birbirleri ile olan ilişkilerini
artırmış ve birbirlerine eskisinden daha fazla bir şekilde sıkı sıkıya bağlamıştır.
Küreselleşmeye neden olan faktörlerden bir tanesi de kültürel bağlamda yaşanan değişimlerdir.
Dünya çapında gençler bugün artık aynı ürünleri yemekteler, içmekteler kısacası yasam tarzları,
tüketim alışkanlıkları, düşünce tarzları, amaçları birbirine benzerlik göstermektedir. İngilizcenin
dünyada yaygın dil olarak kullanılması da küreselleşmenin altında yatan faktörler olarak
belirtilmektedir. Tabi bunların yanında kültürel ayrışmaların olduğu, birbirine düşman ülkelerin
grupların olduğu gerçeğini de unutmamak gerekmektedir.

10. DOĞAL
ÇEVRE
İsletmelerin faaliyetleri doğal çevreyi kirletmeyecek, kaynakları etkin ve verimli bir şekilde
kullanmaya teşvik edecek şekilde organize edilmelidir. Endüstrileşme her ne kadar ekonomik
anlamda gelişme sağlasa da, büyük şehirlerin ve bölgelerin oluşması ve buralarda doğanın
daha çok yıpratılmasına, hava ve çevre kirliliğine neden olmaktadır. Bu yüzden dünyada
insanlar doğal çevreye daha duyarlı hale gelmektedirler ve örgütlenmektedirler. Böylesi bir
küresel akım da küreselleşmenin kaynağı olarak gösterilmektedir.
İŞLETME
FAALİYETLERİ
Ekonomik küreselleşmenin temel dinamiklerini oluşturan küçük ya da büyük, özel ya da kamu
olsun firmalardır ve bunlar kendi ülkelerinde ya da farklı ülkelerde faaliyetlerini
sürdürmektedirler. Çokuluslu şirketler yüz binlerce bağlı kuruluşlar ile dünya çapında
faaliyetlerini sürdürmekteler ve dünya ticaretinin, araştırma ve geliştirme çalışmalarının büyük
bir kısmını ellerinde tutmaktadırlar. Bu firmalar ve onların bağlı kuruluşları dünya ekonomisi
açısından büyük önem taşımaktadır. Dünya çapında meşhur olan ve her tarafta tüketimi çok
yaygın hale gelmiş olan birçok ürünün arkasında bu firmalar vardır.

11. Küreselleşme firmalara bir taraftan çok çeşitli fırsatlar sunarken diğer taraftan ise
değişik niteliklerde problemlerle karşı karşıya bırakmıştır. Bu konudaki varsayımları şöyledir:
1
• Firmalar bir taraftan küreselleşmenin getirdiği fırsatları en iyi şekilde kullanırken, diğer
taraftan da ortaya çıkabilecek tehditleri en iyi şekilde yönetmek ve kendi lehlerine çevirmek
zorundadırlar.
2
• Küreselleşme; doğası ve dinamikleri çerçevesinde isletmelere büyük fırsatlar
doğurmaktadır. Bu fırsatların isletmeler tarafından iyi bir şekilde değerlendirilmesi
gerekmektedir. İşletmelerin ayakta kalabilmesi açısından önem azr etmektedir.
3
4
• Küreselleşme, üretim faktörlerinin dünya ölçeğinde değerlendirilmesi; üretim, dağıtım ve
tüketime sunulmasına olanak sağlamaktadır.
• Küreselleşme ile Ticari faaliyetler dünya ölçeğindeki çeşitli kural ve standartlarda yapılmaya
başlanmıştır. Buda haksız rekabeti önlemek açısından yarar sağlamaktadır.

12. 5
6
7
8
9
• Küreselleşme sonucu isletmeler arası işbirlikler ve ortaklıklar gelişmiştir.
• Küreselleşme sonucu, doğrudan yabancı sermaye artırımları artmıştır. İsletmelerden başlayarak,
bütün ekonomik sektörlerde, ortak dünya ekonomik stratejisine göre bir planlamaya gidilmeye
başlanmıştır.
• Üretime katılan aktörlerin birbirleriyle dünya bazında sıkı bir bütünleşmeye girmeleri sonucu,
ekonomik, teknolojik ve hatta hukuki bakımlardan tek bir alan bütünlüğü oluşmaya başlamıştır.
• Küreselleşme isletmeler ve devletlerarasında yeni bir iletişimi ortaya çıkarmıştır.
• İsletmelerin birçoğu küreselleşme sonucu ortaya çıkan gelişmelere adapte olmak zorunda kalmış
ve yeni modern yönetim teknik ve becerileri ile yönetilmeye başlanmıştır.

13. Belirtilen bu fırsatların yanında, globalleşme bir takım olumsuzlukları da
beraberinde getirmiştir. Bunlar:
1
Küresel çevren çok hızlı ve dramatik bir şekilde değişir. Buda rekabet ve
belirsizliğin artmış olmasına neden olur
2
Yaşanan çevresel belirsizlikler ve değişimler firmaları da değişime ve adapte
olmaya zorlar. Bu durum işletmeler açısında hem birer tehdit unsuru hem de birer
fırsat olarak değerlendirilebilir.
3
Küreselleşmenin getirdiği belirsizlik ve karmaşıklık; isletmeleri kendilerini
modernize etmeye ve bilmedikleri yeni yönetim, yaklaşım ve tekniklerini
kullanmaya yöneltebilecektir.

14. Globalleşmenin işletmeler üzerinde etkisinde, genel
olarak üç önemli faktörün varlığını görmekteyiz. Bunlar:
1
Haberleşme ve Bilgi İşlem Teknolojisindeki
Gelişmeler.
2
Uluslararası Rekabet, Ulusal Sınırların
Anlamını Yitirmesi ve Coğrafi Anlamda
Globalleşme gibi Gelişmeler
3
İnsan Olgusu

15. 1
Haberleşme ve Bilgi İşlem Teknolojisindeki
Gelişmeler.
Özellikle bilgisayar ve uydu teknolojisi
alanındaki gelişmeler, en başta
organizasyondaki hiyerarşik farklılık,
yönetim alanı ve kariyer planlaması gibi
kavramları etkilemiştir.

16. 2
Uluslararası Rekabet, Ulusal Sınırların
Anlamını Yitirmesi ve Coğrafi Anlamda
Globalleşme gibi Gelişmeler
Bu gelişmeler, sistem yaklaşımı ile
birlikte kapalı sistem anlayışını terk
etmiş olan işletmeleri, ulusal sınırların
dışını da düşünmeye zorlamıştır.

17. 3
İnsan Olgusu
İnsan hakları, insani değerler, kişilik
kavramı, bütün değişimlerin insana
bağlı
ve
bağımlı
olduğunun
düşünülmesi, eğitim ve yaşam
düzeyinin yükselmesi gibi yaklaşımlar
yönetim süreçlerini ve organizasyon
yapılandırılmalarını köklü bir biçimde
etkilemiştir.

18. Küreselleşmeyle beraber, ülkeler arasındaki ticari sınırlar ortadan
kalkmaya başlamıştır. Bu durum, işletmelerin hem ulusal rakipleriyle hem de
uluslararası rakipleriyle sürekli rekabet içinde olmalarına zemin hazırlamıştır.
Dolayısıyla işletmeler günümüzde daha sıkı ve zorlu bir rekabet ortamı içinde
gelişimlerini ve devamlılıklarını sürdürmek zorundadırlar. İşletmelerin başarılı
olmaları için küresel rekabet stratejilerini etkin bir şekilde kullanabilmelerinin yanı
sıra aynı zamanda sürekli bir yenilik ve gelişim içinde olmaları gerekmektedir.
* Hız,
* Standartlaşma,
* Ortaklaşa rekabet
gibi yeni kavramların ve yaklaşımların
değer kazanmasıyla işletmelerin küresel
rekabet ortamında başarılı olmaları da
zorlaşmıştır. İşletmeler karlarını, pazar
paylarını arttırmak ve devamlılıklarını
sürdürebilmek için bu hızlı değişime
ayak uydurabilmeleri gerekir

19. SÜRAT
MALİYETLERİ
DÜŞÜRME
MERKEZİLEŞME
STANDARDİZASYON
FAALİYETLERİ
DAĞITMA

20. SÜRAT
Küreselleşme ile ülkesel pazarlar arasındaki
duvarların kalkması,
işletmelere büyük sürat
kazandırmıştır. Küreselleşme sayesinde çok uluslu
işletmeler sürekli farklı mamullerle farklı pazarlara
girme şansına sahip olmuşlardır.

21. MALİYETLERİ
DÜŞÜRME
Pazarlar arasındaki duvarların kalkması, işletmelere
maliyetleri düşürme yönünden de büyük faydalar
sağlamıştır. Küreselleşmeden sonra işletmeler standartlarına
uygun en düşük maliyetli girdiyi, dünyanın neresinde olursa
olsun, elde etme şansına sahip olmuşlardır. Küreselleşme
ayrıca dağıtım maliyetlerinin de düşmesini sağlamıştır. Artık
işletmeler dağıtım ve üretim maliyetlerinin minimum
olduğu noktalarda üretim yapmaktadırlar.

22. STANDARDİZASYON
Küreselleşme değişik ülkesel pazarlar içinde, ortak paydada birleşen tüketiciler
tespit ederek, bu kesimlere yönelik standart ürünler ve hizmetler üretilmesini
sağlamıştır. Bu da çok uluslu işletmeleri, her ülkesel pazar içerisinde farklı
kitlelere ve farklı ihtiyaçlara cevap verme zorunluluğundan kurtarmıştır. Örneğin
üst gelir seviyesindeki genç tüketicileri hedef kitle olarak seçen çok uluslu bir
işletme, onların ortak ihtiyaçlarına, zevk ve tercihlerine yönelik mal ve hizmet
üretimi yapabilme şansına sahiptir. Bu şekilde hedef kitlesini bazı ortak
özelliklerine göre standardize etmiş olacak ve bu tanıma uyan herkes için geçerli
olacak ortak hizmetler sunabilecektir.

23. FAALİYETLERİ
DAĞITMA
İşletmeler, yerel avantajlara göre çeşitli faaliyetlerini, çeşitli
coğrafi
bölgelere
dağıtılabilme
şansı
elde
etmişlerdir. Küreselleşmeden sonra çok uluslu işletmeler,
girdilerini herhangi bir ülkeden alma, üretimlerini başka bir
ülkede yapma, ürünlerini başka yerlerde satma ve tüm bu
fonksiyonların yönetimlerini de başka bir ülkeden yapma
şansını elde etmişlerdir. Fakat bu dağılımın koordine
edilebilmesi ve sorun yaratmadan işleyebilmesi için
eşgüdüm ve entegrasyon gereklidir.

24. MERKEZİLEŞME
Merkezileşme, diğer faaliyetleri dağıtma
eyleminin sağlıklı işleyebilmesi
için gerekli olan
eşgüdümü sağlar. Gelişen teknoloji sayesinde artık
yönetim tek merkezden yapılabilmektedir.
İşletme faaliyetleri açısından pek
çok ülkeyi kapsayan bir coğrafyaya yayılmış
olsa bile; bilgisayar, video konferans, internet,
vb. teknolojiler yönetimin tek bir genel
merkezden yapılabilmesini sağlamaktadır.

25. Günümüzde iletişim ve teknolojik anlamda yaşanan değişimler sonucu, isletmeler
üretim teknolojilerini yenilemekten tutun, isletme süreçlerini yeniden tasarlamak ve
günümüz koşullarına adapte etmeye kadar bir çok değişimi gerçekleştirmek
zorundadırlar.
Bu gelişmelerin sonucu olarak değişen teknolojilere ayak uydurmak bir anlamda
şirketler için maliyet unsuru olarak sorun yaratırken diğer taraftan daha etkin ve
verimli olabilmeleri için de yardımcı olmaktadır.
Endüstri sınırlarının belirsizliği bir taraftan karmaşıklık ve belirsizliği artırırken diğer
taraftan yeni işbirlikleri ve potansiyel is alanları ve ortaklıkların da önünü açmaktadır.
Küreselleşme sonucu farklı pazarların isletmelere açılması bir taraftan potansiyel
müşteri sayısını artırırken diğer taraftan bu yeni müşteriler ve pazarlar birçok engelleri
beraberinde getirmektedir.

26. Küreselleşme sonucu dünyanın farklı yerlerinde ortaya çıkan yeni pazar trendleri,
müşteri istek ve ihtiyaçları firmalar için büyük bir potansiyel oluştursalar da, diğer
taraftan kendi ürünleri içinde tehdit olabilmektedir. Dünyanın en ücra köselerinde ne
olup bittiği bugün rahatlıkla kısa zamanda herkese ulaştırılabilmektedir.
Bu durumda müşterilerin birbirlerinden etkilenmelerini
ve müşteri ihtiyaç ve beklentilerinin tahminini
zorlaştırabilecektir.

27. Küreselleşme sonucu örgütler çözülmesi imkansız problemlerle karsı karsıya
kalmaktadır:
İsletmeler küreselleşmenin getirdiği birbirleriyle çatışan ya da rekabet eden
amaçların veya konuların dengesini kurmak ve mücadele etmek zorunda kalmışlardır.
Kar etmeye karsı sosyal sorumluluk, rekabete karsı
işbirliği yapmak, bireysel çıkarlara karsı grup çıkarları
ve homojenliğe karsı heterojenlik örnek olarak
verilebilir.
isletmeler çatışan durumlar ve belirsizlikler ile karsı
karsıya
kalmaktalar
ve
bunlarla
yasamak
durumundadır. Yaşanan bu çatımsalar ve belirsizlik
çoğu zaman çözümü yoktur ve bu çerçevede
isletmeler yaşamlarını sürdürmek zorundadırlar.
Küreselleşme örgütsel başarıda maddi olmayan
şeylerin önemini ortaya çıkarmıştır