4. Pagsasaalang-alang sa Kalagayan ng Kapwa
✗Ang pagpapahalaga sa kapwa ay mahalaga.
Itinuturing natin na mahalagang bahagi ng kasaysayan
at pagkakakilanlan ng Pilipinas ang mga pangkat
etniko. Ang paggalang at pagpapahalaga sa kanilang
katayuan, kalagayan at pangkat etnikong
kinabibílangan ay nararapat na isaalang-alang. Maaari
mong maipadama ang iyong pagmamahal at
pagpapahalaga sa kapwa mo bátang nabibílang sa
pangkat etniko sa pamamagitan ng pagbabahagi ng
pagkain, laruan, damit, gamit at iba pa.
10. 10
Sa araling ito, ikaw ay inaasahang
1) makapagkukumpara ng mga kuwento sa
pamamagitan ng pagkakatulad at
pagkakaiba;
2) matutukoy ang mga salitáng
magkatugma; at
3) makasusulat ng talata nang may wastong
baybay, bantas, at gamit ng malaki at maliit
na letra.
11. maikling kuwento
Ang maikling kuwento ay isang
anyo ng panitikan na naglalaman
ng isang maikling salaysay
tungkol sa mahalagang
pangyayari ng isang tauhan o
ilang tauhan.
11
12. 12
Kaugnay sa maikling kuwento, ang salitang
magkatugma ay nangangahulugan na ang mga
huling pantig ng mga salita ay magkapareho ng
tunog. Kalimitang ginagamit ito sa mga tula, awit, o
sulatin upang mas kaaya-ayang pakinggan.
Halimbawa:
sabaw - palitaw
basurero – estranghero
sara - bura
13. talata
Ang talata ay lipon ng mga pangungusap na
paunlad na bumuo at nagpapahayag ng isang
kaisipan. Ang bawat pangungusap ay
kailangang magkakaugnay tungkol sa
pangunahing kaisipan o paksa ng talata.
Malimit na nasa unahan o hulihan ang
paksang pangungusap. Ito ang naglalaman ng
diwa ng talata.
13
14. 14
Sa pagsulat ng talata, dapat ay may malinaw
kang ideya tungkol sa magiging talata.
Isipin mo rin kung sino ang magiging
mambabasa ng talata o komposisyong
isinusulat. Maaaring makatulong ang pagbuo
ng balangkas kung ang iyong talata ay bahagi
ng isang mas malaking sanaysay
15. Tingnan ang dalawang larawan.
1. Ano ang
pagkakatulad ng
dalawang batà sa
larawan?
2. Ano naman ang
pagkakaiba?
15
16. 16
Ang Bakasyon ni Teddy
Isang tag-araw na walang pasok, nagbakasyon si Teddy sa kanilang
probinsiya. Ipinasyal siya roon ng kaniyang mga magulang upang
makalanghap ng malamig at sariwang hangin. Mahilig kasing gumuhit
si Teddy kayâ nakakita siya ng magandang tanawin sa pamamasyal
doon. Minsan sa kaniyang pamamasyal sa palayan, nasalubong at
nakilala niya si Betty. Si Betty ay isang malusog at maliksing batà na
mahilig maglaro sa bukid. Tinanong siya ni Betty kung ano ang hawak
niya. “Drawing book ko ito,” tugon ni Teddy. Ipinakita ni Teddy kay
Betty ang kaniyang mga larawang iginuhit. May mga larawan ng dagat,
parke, pamayanan, at paaralan. Naisip tuloy ni Teddy na iguhit si Betty.
Iginuhit niya si Betty habang naglalaro sa bukid. Agad pumayag si
Betty. Nang matapos ang larawan, ipinakita ito ni Teddy kay Betty.
Labis ang tuwa ni Betty dahil naging bahagi siya sa magandang
gawaing sining ni Teddy.
17. Balikan ang kuwentong binása. Punan ang hinihingi
sa grapikong presentasyon sa ibaba.
17
Ang Bakasyon ni Teddy
Teddy at Betty
Probinsiya at pasyalan
Nagbakayon si Teddy
sa Probinsiya
Ang masayang
bakasyon ni Teddy
18. Bigkasin ang sumusunod na salita. Piliin ang mga
salitáng magkatugma. Isulat ang sagot sa iyong
sagutang papel.
18
1. malayo tulong kuhanan kabayo
2. labanos hitsura gulay alay
3. kaharian kilos kuneho pareho
4. sala kultura kaloob pala
19. Isulat ang salitáng TAMA kung wasto ang ipinahahayag ng
bawat bílang at MALI naman kung hindi ito wasto. Gawin ito sa
iyong sagutang papel.
19
1. Tama ba ang pagkabaybay ng saranggola?
2. Ang “talon nang talon “ ba ay halimbawa ng
parirala?
3. Si Allysa ay masipag na batà. Ito ba ay halimbawa
ng pangungusap?
4. Ang pangkalahatang ngalan ng tao at lugar ay
dapat nagsisimula sa malaking letra?
5. Ang pangungusap ba ay nagsisimula sa malaking
letra at nagtatapos sa wastong bantas?
20. Buoin ang talata sa ibaba. Piliin ang sagot sa ibaba.
Gawin ito sa iyong sagutang papel.
Ang ____________ ay isang anyo ng panitikan na naglalaman ng isang
maikling salaysay tungkol sa mahalagang pangyayari ng isang tauhan o
ilang tauhan. Ang salitang magkatugma ay nangangahulugan na ang
mga huling pantig ng mga salita ay magkapareho ng tunog. Kalimitang
ginagamit ito sa mga ______, awit, o sulatin upang mas kaaya-ayang
pakinggan. Ang __________ ay lipon ng mga pangungusap na paunlad na
bumuo at nagpahayag ng isang kaisipan. Ang bawat _____________ay
kailangang magkakaugnay tungkol sa pangunahing kaisipan o paksa ng
talata.
pangungusap maikling kuwento tula talata
20
21.
22. Simbolo at Sagisag na
Nagpapakilala
ng iba’t ibang Lalawigan
sa Sariling Rehiyon
Continuation
25. 25
Makikita sa ibaba ang iba’t ibang logo ng mga
lalawigan sa CALABARZON. Hanapin mo ang iyong
kinabibilangang lalawigan. Ano ang masasabi mo sa
simbolo ng iyong kinabibilangang lalawigan?
26. 26
Karaniwang makikita ang kulay o ilang simbolo na nása
watawat ng Pilipinas. Ilan sa mga ito ay sinag ng araw,
kulay at anyo ng watawat na nása Cavite at Batangas.
Natatandaan mo pa ba ang kahulugan ng mga
simbolong nabanggit?
Karaniwan din na makikita ang pangunahing
pangkabuhayan sa simbolo ng mga lalawigan tulad ng
sakahan, pangisdaan at puno na tulad ng niyog. Ang
mga panandang ito ay katangi-tangi at nagpapakita ng
pamumuhay ng mga Pilipinong nabibilang sa mga
lalawigan na nabibilang sa iyong rehiyon.
27. 27
Ganito rin ang bawat lalawigan sa iyong rehiyon. May
sagisag at simbolo na nagpapakilala kung ano ang
mayroon at sino ang mga mamamayan sa loob ng bawat
lalawigan. Makikita rin ang uri at antas ng pamumuhay ng
mga mamamayan batay sa mga simbolong ito.
Ang mga katangiang ito ang dapat na ipinagmamalaki ng
mga mamamayan. Ito rin ang kanilang pinagyayaman para
sa kanilang mga pamilya. Ang pagtataguyod sa mga
katangiang ito ay isang pag-iingat at pagkilala sa
kayamanan at kakayahan na mayroon ang bawat
lalawigan.
42. Si Rea na Laging may Reaksiyon
42
“Ayaw ko niyan. Hindi ako susunod sa iyo,” ang sagot ni Rea sa
nakatatanda niyang kapatid na si Sionny.
“Rea,” ang malumanay na wika ng kapatid. “Bakit naman ayaw
mong sumunod? Ito ang mga modyul na ipinadala ng iyong
guro. Kailangan mong pag-aralan ang mga ito.”
“Ang gusto ko ang masusunod. Maglalaro na lamang ako sa
labas ng bahay. Hinihintay na ako ng mga kaibigan ko,” angal ni
Rea.
“Tutulungan naman kita. Madali lang to, sige na,” pakiusap ng
kaniyang Ate Sionny.
43. 43
Nang marinig iyon ng Tatay Axe nila ay sumali na ito sa
usapan. “Rea, sabi ni Ginoong Axe, at Sionny, lapit kayong
dalawa sa akin. May sasabihin ako sa inyong dalawa.”
“Opo, itay, sagot ni Sionny.”
“Kung hindi ako nagkakamali, narinig kong sinabi mo Rea na
‘yong gusto mo ang dapat sundin. Tama ba ako?”
Tahimik si Rea at hindi nagsasalita. Tumango lamang ang bata.
“Sa palagay mo ba ay tama ang iyong sinabi, Rea,” tanong ng
ama. “Wastong reaksiyon ba ang ginamit mo sa pakikipag-usap
sa iyong Ate Sionny?”
“Patawad po, itay. Sorry din po Ate Sionny. Mali po ang aking
naging paraan maging ang aking sinabi.
44. 44
“Kung ikaw ang tatanungin, paano mo ba dapat
ipinahayag ang iyong reaksiyon,” tanong ni Mang
Axe.
“Dapat po ay gumamit ako ng po at opo sa pakikipag-
usap. Hindi rin dapat po pasigaw ang pagsasabi ko.
Inunawa ko rin po sana na para sa aking kabutihan
ang gusto ni ate,” paliwanag ni Rea.
“Sumasang-ayon ako sa iyo, Rea. Tama at mabuti
iyang naisip mo. Sana ay magamit mo ito sa susunod
na pakikipag-usap.
45. 45
“Opo, ate at itay, makakaasa po kayo.” “Mabuti naman
kung ganoon,” masayang sambit ng ama.
“Andiyan pala kayong tatlo. Halina kayo at sabay-sabay
na tayong kumain. Nagluto ako ng masusustansiyang
gulay,” wika ni Aling Phine. “Mabuti ito para sa
kalusugan,” dagdag pa nito.
“Sumasang-ayon po ako, inay. Nabasa ko po sa mga
aralin na magiging malusog daw po tayo kapag kumain
ng gulay. Makaiiwas din po tayo sa COVID-19 dahil
lalakas ang ating resitensiya,” masiglang sabi ni Rea.
Masaya silang kumain ng tanghalian. Masaya rin sa
bagong aral na natutuhan.
46. Lagyan ng tsek (✓) kung Tama ang pahayag na kinuha sa
kuwento. Lagyan naman ng ekis (X) kung Mali at hindi ito
dapat gamitin. Gawin ito sa iyong kuwaderno.
46
_____1. “Kung hindi ako nagkakamali, narinig kong
sinabi mo Rea….”
_____2. “Ayaw ko niyan. Hindi ako susunod sa iyo.”
_____3. “Sa palagay mo ba ay tama ang iyong
sinabi….”
_____4. “Kung ikaw ang tatanungin, paano mo ba
dapat sinabi ang iyong reaksiyon.”
_____5. “Sumasang-ayon po ako, inay.”
47. Basahin at unawain ang pahayag. Magbigay ng sariling reaksiyon tungkol
dito. Isulat ang sagot sa iyong kuwaderno.
Hindi pa pinapayagan ang pisikal na pagpasok sa
paaralan kahit bumababa na ang bilang ng nagkakasakit
dahil sa COVID-19. Kung makakapasok na sana ay mas
madali na ang pag-aaral dahil mas maipaliliwanag ng
guro ang mga aralin. Mas magiging buhay o masaya rin
ang pag-aaral kung nakakausap ang mga kamag-aral.
Madaling makapagtanong at makakuha ng sagot kung
nahihirapang unawain ang leksiyon.
47
