1. СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
2011-2012 оны хичээлийн жил
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
Хичээлийн зорилго
• Бизнесийн байгууллагад ямар үндсэн мэдээллийн
Лекц 2 системийн төрлүүдийг хэрэглэдэг вэ? Тэдгээр нь ямар
үүрэг гүйцэтгэдэг вэ?
БИЗНЕСИЙН • Мэдээллийн системүүд бизнесийн үндсэн
функцүүдийг хэрхэн дэмждэг вэ?
МЭДЭЭЛЛИЙН
СИСТЕМҮҮД • Менежерүүд яагаад бизнесийн процесст анхаарлаа
хандуулах ёстой вэ?
• Байгууллагын нэгтгэсэн системүүдийг хэрэглэхэд ямар
Багш Д.Болормаа, СЭЗДС-МСМ Тэнхим
dbolormaa@ife.edu.mn
үр өгөөж, сорилтууд гардаг вэ?
3.1 © 2006 by Prentice Hall 3.2 © 2006 by Prentice Hall
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
Mango: Хурдан загвар, Хүчирхэг системүүд БИЗНЕСИЙН МЭДЭЭЛЛИЙН СИСТЕМИЙН ТӨРЛҮҮД
• Сорилт: Хувцасны загварууд сар бүр өөрчлөгддөг; Mango • Функциональ системүүд
72 оронд 731 дэлгүүртэй – Борлуулалт ба маркетингийн системүүд
• Шийдлүүд. Агуулах сэлбэх систем нь бүх борлуулалтыг – Үйлдвэрлэл ба үйлчилгээний системүүд
мөрдөж, дэлгүүрүүдийнхийг агуулахынхтай харьцуулдаг. – Санхүү ба нягтлан бодох бүртгэлийн системүүд
• Загварын багууд загваруудаа загварын хандлагуудад – Хүний нөөцийн системүүд
зохицуулахын тулд 7 хоног бүр уулздаг. • Дэмжлэг үзүүлдэг системүүд
• Түгээлтийн систем нь дэлгүүр/бүтээгдэхүүний хольц дээр – Ажил гүйлгээ боловсруулах системүүд
тулгуурлан бар код бүхий хувцаснуудыг тодорхой – Удирдлагын мэдээллийн системүүд ба шийдвэр
гаргалтанд туслах системүүд
дэлгүүрүүд рүү хуваарилдаг.
– Дээд Удирдлагыг дэмжих системүүд
• Зах зээл дээр гаргах хугацааг бууруулж, овсгоотой байх
• Функциональ нэгж дундын нэгдсэн мэдээллийн
чадварыг дээшлүүлсэн. системүүд - Бие биентэйгээ уялдаа холбоотой
• Шийдвэр гаргалтын зөв, оновчтой байдлыг дээшлүүлсэн системүүд
3.3 © 2006 by Prentice Hall 3.4 © 2006 by Prentice Hall
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ МЭДЭЭЛЛИЙН СИСТЕМИЙН ТӨРЛҮҮД БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ МЭДЭЭЛЛИЙН СИСТЕМИЙН ҮНДСЭН ТӨРЛҮҮД
ДЭМЖДЭГ БҮЛГҮҮД
СИСТЕМИЙН ТӨРЛҮҮД Системийн төрлүүд
СТРАТЕГИЙН
ТҮВШНИЙ
ДЭЭД УДИРДЛАГЫГ
ДЭМЖИХ МЕНЕЖЕРҮҮД
ТОП
Байгууллагын өөр өөр ялгаатай түвшинд үйлчилдэг гурван
Борлуулалтын удирдлага
СИСТЕМҮҮД СИСТЕМҮҮД (ДУДС) үндсэн төрлийн мэдээллийн системүүд :
5 жилийн борлуулалтын хандлагын таамаглал
Борлуулалтын бүсийн шинжилгээ 5 жилийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө
Бараа, материалын хяналт Ашгийн төлөвлөлт
Үйлдвэрлэлийн төлөвлөлт
Жил бүрийн төсөв зохиох
Боловсон хүчний төлөвлөлт 1. Үйл ажиллагааны түвшний системүүд: анхан шатны
Ашиг, орлогын шинжилгээ үйл ажиллагаа, ажил гүйлгээнүүдийг тасралтгүй хянаж
МЕНЕЖМЕНТИЙН МЭДЭЭЛЛИЙН
Тараан байрлуулалын зардлын хяналт
Гэрээний зардлын шинжилгээ СИСТЕМҮҮД (ММС) ДУНД ШАТНЫ
байдаг үйл ажиллагааны менежерүүдийг дэмждэг.
МЕНЕЖМЕНТИЙН МЕНЕЖЕРҮҮД
ТҮВШНИЙ СИСТЕМҮҮД ШИЙДВЭР ГАРГАЛТАНД
ТУСЛАХ СИСТЕМҮҮД (ШГТС) 2. Менежментийн түвшний системүүд: мониторинг,
хяналт, шийдвэр гаргалт, захиргааны үйл
ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ АЖИЛ ГҮЙЛГЭЭ
ажиллагаануудад үйлчилдэг.
Цалин,
ТҮВШНИЙ СИСТЕМҮҮД Хүний БОЛОВСРУУЛАХ
Материалын Өглөг,
Захиалга нөөцийн СИСТЕМҮҮД (АГБС)
шилжилтийг Авлагын
боловсруулах
хянах данснууд бүртгэл ҮЙЛ 3. Стратегийн түвшний системүүд: стратегийн
АЖИЛЛАГААНЫ
МЕНЕЖЕРҮҮД асуудлуудыг шийдэх, анхаарлаа хандуулахад дээд
БОРЛУУЛАЛТ & ҮЙЛДВЭРЛЭЛ САНХҮҮ, ХҮНИЙ шатны менежментэд тусалдаг.
МАРКЕТИНГ НББ НӨӨЦ
3.5 © 2006 by Prentice Hall 3.6 © 2006 by Prentice Hall
СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа 1

2. СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
2011-2012 оны хичээлийн жил
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ МЭДЭЭЛЛИЙН СИСТЕМИЙН ҮНДСЭН ТӨРЛҮҮД БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ СИСТЕМИЙН ҮНДСЭН ТӨРЛҮҮД
Системийн үндсэн дөрвөн төрөл
Ажил Гүйлгээ Боловсруулах Системүүд (АГБС):
• Ажил Гүйлгээ Боловсруулах Системүүд (АГБС)
• Үйл ажиллагааны түвшинд үйлчилдэг бизнесийн
• Менежментийн Мэдээллийн Системүүд (MМС) үндсэн системүүд
• Шийдвэр Гаргалтанд Туслах Системүүд (ШГТС) • Бизнесийг хөтлөн явуулахад шаардлагатай өдөр
тутмын ажил гүйлгээг гүйцэтгэж, бүртгэж байдаг
• Дээд Удирдлагыг Дэмжих Системүүд (ДУДС) компьютержсэн системүүд
Transaction Processing Systems (TPS) - Ажил Гүйлгээ Боловсруулах Системүүд (АГБС)
Management Information Systems (MIS) - Менежментийн Мэдээллийн Системүүд (MМС)
Decision-Support Systems (DSS) - Шийдвэр Гаргалтанд Туслах Системүүд (ШГТС)
Executive Support Systems (ESS) - Дээд Удирдлагыг Дэмжих Системүүд (ДУДС) Transaction Processing Systems (TPS) – Aжил Гүйлгээ Боловсруулах Системүүд (АГБС)
3.7 © 2006 by Prentice Hall 3.8 © 2006 by Prentice Hall
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ СИСТЕМИЙН ҮНДСЭН ТӨРЛҮҮД БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ СИСТЕМИЙН ҮНДСЭН ТӨРЛҮҮД
Ажилчдын өгөгдөл Цалингийн АГБС
Ажил Гүйлгээ Боловсруулах Системүүд (АГБС): (Янз бүрийн газар, хэлтэсүүдийн) Ерөнхий журнал руу: Цалин хөлс
Цалингийн Менежментийн
Цалингийн
• ОРЦ: АЖИЛ ГҮЙЛГЭЭНИЙ ИХ ХЭМЖЭЭНИЙ МЭДЭЭ, мастер
файл
систем тайлангууд
БАРИМТУУД Улсын баримт бичгүүд
• БОЛОВСРУУЛАЛТ: ТООЦООЛОХ, ЖАГСААХ, Цалингийн мастер файл дахь
өгөгдлийн элементүүд:
Ажилтны чекүүд / VISA карт руу
СОРТЛОХ, НЭГТГЭХ г.м Ажилтан: Дугаар
• ГАРЦ: НЭГТГЭСЭН ӨГӨГДӨЛ, МЭДЭЭ Нэр
Хаяг Цалин
Хэлтэс Ажилтны Ажилтны Үндсэн ХАОАТ ЭМ/НД Бусад Цэвэр
• ХЭРЭГЛЭГЧИД: АНХАН ШАТНЫ АЖИЛЧИД Мэргэжил
Онлайн
Дугаар нэр цалин орлого
Цалингийн тариф
хүсэлтүүд:
Амралтын хугацаа
Цалин
Үндсэн цалин
хөлс
Цэвэр орлого
Жишээ: Цалингийн цэс
Суутгалууд: ХАОАТ
ЭМД&НД
Бусад
3.9 © 2006 by Prentice Hall 3.10 © 2006 by Prentice Hall
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ СИСТЕМИЙН ҮНДСЭН ТӨРЛҮҮД Мэдээллийн систем ба дэд системүүд
АГБС-ИЙН ТӨРӨЛ Хэд хэдэн дэд систем байгууллагын НББ- Farmington Дунд Сургууль нь Farmington
ийн системийг бүрдүүлж байна Дүүргийн сургуулийн нэг дэд систем юм.
Борлуулалт/Марк Үйлдвэрлэл, Санхүү, НББ- Хүний нөөцийн Бусад төрлүүд
етингийн үйлчилгээний ийн системүүд системүүд (Ж.нь Их
системүүд системүүд сургуулийн)
Системийн Хэрэглэгчдэд Төлөвлөлт Ерөнхий журнал ХН-ийн бүртгэл Элсэлт
үндсэн үйлчлэх
функцүүд Борлуулалтын Худалдан авалт Тэтгэлэгүүд Дүнгийн бүртгэл
Төлбөр тооцоо
удирдлага Тээвэрлэлт/Хүлээн Нөхөн олговор Хичээлийн бүртгэл
Урамшуулал авалт Хөдөлмөрийн Төгсөгчдийн
Зардлын бүртгэл
Үнийн өөрчлөлтүүд Үйл харилцаанууд бүртгэл
Дилэрийн ажиллагаанууд Сургалт
мэдээллүүд
Системийн Борлуулалтын Машины Ерөнхий жургал Ажилчдын Бүртгэлийн систем
үндсэн захиалгын МС хяналтын систем Цалин бүртгэл Оюутны дүнгийн
хэрэглээнүүд Борлуулалтын Худалдан авах Тэтгэлэгийн систем
Өглөг/авлагын
хураамжийн захиалгын данс системүүд Сургалтын
систем системүүд Ажилчдын ур төлөвлөгөөний
Фондын
Борлуулалтыг Чанарын чадварын сан хяналтын систем
удирдлагын
дэмжих систем хяналтын системүүд Төгсөгчдийн систем
системүүд
Д.Болормаа, СЭЗДС-МСМТ
3.11 © 2006 by Prentice Hall 3.12 © 2006 by Prentice Hall
СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа 2

3. СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
2011-2012 оны хичээлийн жил
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ СИСТЕМИЙН ҮНДСЭН ТӨРЛҮҮД АГБС ба ММС-ИЙН ХООРОНДЫН УЯЛДАА ХОЛБОО
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд (ММС): АГБС ММС
БОРЛУУЛАЛТЫН
ЗАХИАЛГА МЭДЭЭНҮҮД
МЕНЕЖМЕНТИЙН ТҮВШИН БОЛОВСРУУЛАХ
СИСТЕМ
• ОРЦ: НЭГТГЭСЭН ӨГӨГДЛҮҮД ЗАХИАЛГЫН ФАЙЛ
НЭГЖ
БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ
ӨРТӨГИЙН
МАТЕРИАЛЫН НӨӨЦ МЭДЭЭНҮҮД
ТӨЛӨВЛӨЛТИЙН ММС
• БОЛОВСРУУЛАЛТ: ЭНГИЙН ЗАГВАР, МАЯГТУУД СИСТЕМ
ТАЙЛАНГУУД
БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ
ӨӨРЧЛӨЛТЙИН
БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ МАСТЕР ФАЙЛ
• ГАРЦ: НЭГДСЭН ТАЙЛАНГУУД МЭДЭЭНҮҮД
ЕРӨНХИЙ
ЖУРНАЛЫН МЕНЕЖЕРҮҮД
• ХЭРЭГЛЭГЧИД: ДУНД ШАТНЫ МЕНЕЖЕРҮҮД СИСТЕМ
ЗАРДЛЫН
МЭДЭЭНҮҮД
ЖИЛ БҮРИЙН ТӨСӨВ НББ-ИЙН ФАЙЛУУД ММС-ИЙН ФАЙЛУУД
Management Information Systems (MIS) – Удирдлагын Мэдээллийн Систем (УМС)
3.13 © 2006 by Prentice Hall 3.14 © 2006 by Prentice Hall
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ СИСТЕМИЙН ҮНДСЭН ТӨРЛҮҮД БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ СИСТЕМИЙН ҮНДСЭН ТӨРЛҮҮД
ММС-ийн тайлангийн жишээ Менежментийн Мэдээллийн Системүүдийн (ММС) шинж чанарууд:
БҮТ-ХҮҮНИЙ БҮТ-ХҮҮНИЙ БОРЛУУЛАЛЫН БОДИТ ТӨЛӨВЛӨСӨН ТӨЛӨВЛ. • Анхан шатны ба менежментийн хяналтын түвшин дээрх
КОД НЭР БҮС БОРЛУУЛАЛТ БИЕЛЭЛТ
бүтэцчилэгдсэн ба хагас бүтэцчилэгдсэн шийдвэрүүдийг
дэмжинэ.
4469 Хивс цэвэрлэгч УБ
Дархан
Эрдэнэт • Тайлан гаргах, хянахад чиглэнэ.
Замын-Үүд
НИЙТ ДҮН • Өнгөрсөн ба одоогийн мэдээ, мэдээллийг хэрэглэн шийдвэр
гаргахад тусална.
5674 Агааржуулагч УБ
Дархан
• Дотоод мэдээлэлд тулгуурлана.
Эрдэнэт
Замын-Үүд • Харьцангуй уян хатан бус, шинжилгээний боломжууд
НИЙТ ДҮН
багатай
3.15 © 2006 by Prentice Hall 3.16 © 2006 by Prentice Hall
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ СИСТЕМИЙН ҮНДСЭН ТӨРЛҮҮД БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ СИСТЕМИЙН ҮНДСЭН ТӨРЛҮҮД
Шийдвэр Гаргалтанд Туслах Системүүд (ШГТС):
Шийдвэр Гаргалтанд Туслах Системүүд (ШГТС): Аяллын урьдчилсан тооцоог хийхэд туслах ШГТС
Хөлөг онгоцны файл
МЕНЕЖМЕНТИЙН ТҮВШИН (Ж.нь хурдны чадвар)
Портын зайн
• ОРЦ: БАГА ХЭМЖЭЭНИЙ ӨГӨГДЛҮҮД хязгаарлалтын файл
ПК
• БОЛОВСРУУЛАЛТ: ИНТЕРАКТИВ
Шатахуун зарцуулалтын
Аналитик
• ГАРЦ: ШИЙДВЭРИЙН ШИНЖИЛГЭЭ, ХУВИЛБАРУУД загваруудын
зардлын файл
• ХЭРЭГЛЭГЧИД: МЭРГЭЖИЛТЭН, АЖИЛТНУУД Графикууд мэдээллийн
Хөлөг онгоцны
сан түрээсийн зардлын
Жишээ: Гэрээний зардлын шинжилгээ Тайлангууд файл
Портын зарлагын
файл
Decision Support Systems (DSS) – Шийдвэр Гаргалтанд Туслах Системүүд (ШГТС)
3.17 © 2006 by Prentice Hall 3.18 © 2006 by Prentice Hall
СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа 3

4. СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
2011-2012 оны хичээлийн жил
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ СИСТЕМИЙН ҮНДСЭН ТӨРЛҮҮД БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ СИСТЕМИЙН ҮНДСЭН ТӨРЛҮҮД
ШИЙДВЭР ГАРГАЛТАНД ТУСЛАХ СИСТЕМИЙН ШИНЖ ЧАНАРУУД Дээд Удирдлагыг Дэмжих Системүүд (ДУДС):
• Уян хатан, зохицомтгой, хурдан хариулт өгдөг.
Стратегийн түвшин
• Хэрэглэгч оролт / гаралтыг удирдаж, хянана. • ОРЦ: НЭГТГЭСЭН ӨГӨГДЛҮҮД
• Мэргэжлийн програмистын тусламжгүйгээр ажиллаж • БОЛОВСРУУЛАЛТ: ИНТЕРАКТИВ
чадна. • ГАРЦ: ТӨСӨЛ, ТӨЛӨВЛӨГӨӨНҮҮД
• Урьдчилан тодорхойлох боломжгүй асуудлуудад • ХЭРЭГЛЭГЧИД: ДЭЭД ШАТНЫ МЕНЕЖЕРҮҮД
хариулж, шийдвэр гаргахад тусална. Жишээ: 5-жилийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө
• Маш нарийн шинжилгээний ба загварчлалын
хэрэгслүүдтэй
Executive Support Systems (ESS) – Дээд Удирдлагыг Дэмжих Системүүд (ДУДС)
3.19 © 2006 by Prentice Hall 3.20 © 2006 by Prentice Hall
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ СИСТЕМИЙН ҮНДСЭН ТӨРЛҮҮД БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ СИСТЕМИЙН ҮНДСЭН ТӨРЛҮҮД
Дээд Удирдлагыг Дэмждэг системийн загвар
ДУДС Дээд Удирдлагыг Дэмжих Системүүд (ДУДС)
Ажлын станц/Портал
• Дээд түвшний удирдлагыг дэмждэг
• Хувь хүнд зориулагдсан
• Цэснүүд
•
•
Графикууд
Харилцаа, холбоонууд
• CEO-г бүх түвшинтэй холбож өгнө
• Боловсруулалтууд
ДУДС
Ажлын станц/Портал
ДУДС
Ажлын станц/Портал • Өргөтгөж, өөрчлөхөд зардал өндөртэй
ДОТООД ӨГӨГДЛҮҮД ГАДААД ӨГӨГДЛҮҮД
 АГБС/ММС-ийн  Dow Jones
• Олон тооны дэмжих хүмүүстэй
мэдээллүүд  Bloomberg
• Цэснүүд
 Санхүүгийн
мэдээллүүд
 Интернетийн
мэдээнүүд
• Цэснүүд
• Дотоод ба гадаад мэдээлэлд
тулгуурладаг
 Офисын системүүд  Стандартууд
• Графикууд  Загварчлал / • Графикууд
• Харилцаа, холбоонууд шинжилгээ • Харилцаа, холбоонууд
• Боловсруулалтууд • Боловсруулалтууд
3.21 © 2006 by Prentice Hall 3.22 © 2006 by Prentice Hall
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ СИСТЕМИЙН ҮНДСЭН ТӨРЛҮҮДИЙН ФУНКЦИОНАЛЬ СИСТЕМҮҮД
УЯЛДАА ХОЛБОО
Борлуулалт ба Маркетингийн Системүүд
ДУДС Системийн үндсэн функцүүд:
• Борлуулалтын удирдлага, зах зээлийн
судалгаа, сурталчилгаа, үнэ тогтоох
ММС ШГТС
Үндсэн хэрэглээний системүүд:
• Борлуулалтын захиалгын мэдээллийн
системүүд, зах зээлийн судалгааны системүүд,
АГБС
үнэ тогтоох системүүд
Functional Systems – Функциональ системүүд
3.23 © 2006 by Prentice Hall 3.24 © 2006 by Prentice Hall
СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа 4

5. СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
2011-2012 оны хичээлийн жил
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
ФУНКЦИОНАЛЬ СИСТЕМҮҮД ФУНКЦИОНАЛЬ СИСТЕМҮҮД
Борлуулалт ба Маркетингийн Системүүд
Үйлдвэрлэл, үйлчилгээний системүүд
СИСТЕМ ТОДОРХОЙЛОЛТ БАЙГУУЛЛАГЫН ТҮВШИН Системийн үндсэн функцүүд:
ЗАХИАЛГА ОРУУЛАХ, БОЛОВСРУУЛАХ, ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ • Хуваарь гаргах, худалдан авалт хийх, тээвэрлэх,
БОЛОВСРУУЛАХ ЗАХИАЛГЫГ МӨРДӨХ хүлээн авах, зохион бүтээх, үйлдвэрлэх
ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ХУДАЛДАН АВАГЧИД БА ЗАХ МЭДЛЭГИЙН
СУДАЛГАА ЗЭЭЛИЙГ ТОДОРХОЙЛОХ
Үндсэн хэрэглээний системүүд:
ӨРТГИЙН ӨРТГИЙГ ТОДОРХОЙЛОХ УДИРДЛАГЫН • Материалын нөөцийн төлөвлөлтийн системүүд,
ШИНЖИЛГЭЭ худалдан авалтын захиалгын системүүд, зохион бүтээх
БОРЛУУЛАЛТЫН СТРАТЕГИЙН
системүүд, чанарын удирдлагын системүүд
ХАНДЛАГА
3.25 © 2006 by Prentice Hall 3.26 © 2006 by Prentice Hall
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
ФУНКЦИОНАЛЬ СИСТЕМҮҮД БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ СИСТЕМИЙН ҮНДСЭН ТӨРЛҮҮД
Бараа материалын удирдлагын системүүд
Үйлдвэрлэл, үйлчилгээний системүүд Тээвэрлэлт ба захиалгын өгөгдлүүд
СИСТЕМ ТОДОРХОЙЛОЛТ БАЙГУУЛЛАГЫН ТҮВШИН
Материалын
МАШИНЫ ХЯНАЛТ БАГАЖ ТӨХӨӨРӨМЖИЙН МАШИНЫ ХЯНАЛТ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ хяналтын Менежментийн
систем тайлангууд
Материалын
КОМПЬЮТЕРТ СУУРИЛСАН ШИНЭ БҮТЭЭГДХҮҮНИЙ ЗОХИОМЖ МЭДЛЭГИЙН мастер файл
ЗОХИОМЖ Материалын мастер файл доторх
өгөгдлийн элементүүд:
ҮЙЛДЛЭРЛЭЛИЙН БҮТЭЭГДХҮҮНИЙ ТОО ШИРХЭГ, ХУВААРИЙГ УДИРДЛАГЫН Бүт-ний код
ТӨЛӨВЛӨЛТ ШИЙДЭХ Бүт-ний нэр
Бэлэн бүт-н
Захиалсан бүт-н Онлайн
ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖИЙН ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖИЙГ ХААНА СТРАТЕГИЙН Дахин захиалгын цэг хүсэлтүүд
БАЙРШУУЛАЛТ БАЙРЛУУЛАХЫГ ШИЙДЭХ
Энэ систем нь үйлдвэрлэл ба үйлчилгээний үйл ажиллагааг дэмжихийн тулд
агуулахад бэлэн байгаа барааны тоо ширхэгийн тухай мэдээллээр хангана
3.27 © 2006 by Prentice Hall 3.28 © 2006 by Prentice Hall
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
ФУНКЦИОНАЛЬ СИСТЕМҮҮД ФУНКЦИОНАЛЬ СИСТЕМҮҮД
Санхүү, нягтлан бодох бүртгэлийн системүүд Санхүү, нягтлан бодох бүртгэлийн системүүд
Системийн үндсэн функцүүд: СИСТЕМ ТОДОРХОЙЛОЛТ БАЙГУУЛЛАГЫН ТҮВШИН
АВЛАГЫН ДАНС КОМПАНИЙН ЭЗЭМШИХ МӨНГИЙГ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ
• Төсөв зохиох, ерөнхий дэвтэр, төлбөр тооцоо, ХЯНАХ
зардлын бүртгэл ПОРТФОЛИОГИЙН КОМПАНИЙН ХӨРӨНГӨ МЭДЛЭГИЙН
ШИНЖИЛГЭЭ ОРУУЛАЛТЫГ БОЛОВСРУУЛАХ
Үндсэн хэрэглээний системүүд: ТӨСӨВЛӨЛТ БОГИНО ХУГАЦААНЫ ТӨСВИЙГ
ЗОХИОХ
УДИРДЛАГЫН
• Ерөнхий дэвтэр, өглөг ба авлагын бүртгэл, АШГИЙН ТӨЛӨВЛӨГӨӨ УРТ ХУГАЦААНЫ АШГИЙГ СТРАТЕГИЙН
төсөв, фондын удирдлагын системүүд ТӨЛӨВЛӨХ
3.29 © 2006 by Prentice Hall 3.30 © 2006 by Prentice Hall
СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа 5

6. СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
2011-2012 оны хичээлийн жил
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
ФУНКЦИОНАЛЬ СИСТЕМҮҮД ФУНКЦИОНАЛЬ СИСТЕМҮҮД
Хүний нөөцийн системүүд
Хүний нөөцийн системүүд
Системийн үндсэн функцүүд: СИСТЕМ ТОДОРХОЙЛОЛТ БАЙГУУЛЛАГЫН ТҮВШИН
• Боловсон хүчний бүртгэл, тэтгэмж, нөхөн
олговор, хөдөлмөрийн гэрээ, сургалт СУРГАЛТ& ХӨГЖҮҮЛЭХ СУРГАЛТ, УР ЧАДВАР, ҮР ДҮНГ МӨРДӨХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ
АЛБАН ТУШААЛЫН ЗАМНАЛ АЖИЛЧНЫ АЛБАН ТУШААЛЫН АХИЦ МЭДЛЭГИЙН
Үндсэн хэрэглээний системүүд: ДЭВШЛИЙГ ТОДОРХОЙЛОХ
• Цалин, боловсон хүчний бүртгэл, тэтгэмжийн НӨХӨН ТӨЛБӨРИЙН ШИНЖИЛГЭЭ ЦАЛИН, ХӨЛС, УРАМШУУЛЛЫГ ХЯНАХ УДИРДЛАГЫН
системүүд, албан тушаалын ахиц дэвшлийн
системүүд, сургалтын системүүд ХҮНИЙ НӨӨЦИЙН ТӨЛӨВЛӨЛТ АЖИЛЛАХ ХҮЧНИЙ УРТ ХУГАЦААНЫ СТРАТЕГИЙН
ХЭРЭГЦЭЭГ ТӨЛӨВЛӨХ
3.31 © 2006 by Prentice Hall 3.32 © 2006 by Prentice Hall
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
ФУНКЦҮҮД БА БИЗНЕС ПРОЦЕССУУДЫГ НЭГТГЭХ :
ФУНКЦИОНАЛЬ СИСТЕМҮҮД Байгууллагын хэмжээний програмуудын тухай ойлголт
Хүний нөөцийн системүүд Бизнес Процесс ба Мэдээллийн Системүүд
Ажилчдын өгөгдөл
Цалин руу
(Янз бүрийн газар, хэлтэсүүдийн)
Бизнес процессууд:
Ажилчдын Хүний Менежментийн • Үнэ цэнэтэй бараа бүтээгдхүүн, үйлчилгээг
мастер
файл
Нөөцийн
Систем
тайлангууд
үйлдвэрлэж, хүргэх үйл ажиллагааг зохион
байгуулж, зохицуулж байгаа хэлбэр
Ажилчдын мастер файл дахь
өгөгдлийн элементүүд: Хөдөлмөрийн гэрээний цуцлалтын тайлан
Ажилтны: Дугаар Огноо Нэр Дугаар Шалтгаан
Нэр
Хаяг
Ажлын байр • Цогц үйл ажиллагаанууд болох материал, ажил,
байхгүй болсон
Хэлтэс
Нас Онлайн Тэтгэвэрт гарсан мэдээлэл ба мэдлэгийн ажлын тодорхой
Хүйс
Цалин
хүсэлтүүд Ажлаас халагдсан
урсгалуудыг удирдан зохицуулахын тулд
Боловсрол
Албан тушаал
удирдлагын сонгож авсан онцгой арга замууд
Ажилд орсон өдөр
Ажлаас гарсан өдөр
Гарсан шалтгаан
3.33 © 2006 by Prentice Hall 3.34 © 2006 by Prentice Hall
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
ФУНКЦҮҮД БА БИЗНЕС ПРОЦЕССУУДЫГ НЭГТГЭХ : ФУНКЦҮҮД БА БИЗНЕС ПРОЦЕССУУДЫГ НЭГТГЭХ :
Байгууллагын хэмжээний програмуудын тухай ойлголт Байгууллагын хэмжээний програмуудын тухай ойлголт
Бизнес Процесс ба Мэдээллийн Системүүд
Бизнес процессийн жишээнүүд
(Үргэлжлэл)
• Мэдээллийн системүүд: • Үйлдвэрлэл ба үйлчилгээ: Бүтээгдхүүнийг
• Бизнес процессуудын хэсгийг автоматжуулах угсрах, чанар шалгах, материалын тооцоог
замаар дээд зэргийн үр ашигт хүрэх гаргах
• Бизнес процессуудыг дахин зохион байгуулж,
оновчтой болгоход тусалдаг • Борлуулалт ба маркетинг: Хэрэглэгчдийг
• Бизнес процессууд гол төлөв хэд хэдэн өөр өөр тодруулах, үйлчлүүлэгчдийн мэдрэмжийг
функциональ хэсгүүдийг хамарч байдаг хөгжүүлэх, борлуулалт хийх
3.35 © 2006 by Prentice Hall 3.36 © 2006 by Prentice Hall
СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа 6

7. СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
2011-2012 оны хичээлийн жил
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
ФУНКЦҮҮД БА БИЗНЕС ПРОЦЕССУУДЫГ НЭГТГЭХ : ФУНКЦҮҮД БА БИЗНЕС ПРОЦЕССУУДЫГ НЭГТГЭХ :
Байгууллагын хэмжээний програмуудын тухай ойлголт Байгууллагын хэмжээний програмуудын тухай ойлголт
Бизнес процесс ба мэдээллийн системүүд
Бизнес процессийн жишээнүүд
Функциональ нэгж дундын бизнес процесс
• Санхүү ба нягтлан бодох бүртгэл: Зээлээ
• Борлуулалт, маркетинг, судалгаа, үйлдвэрлэл, санхүү,
төлөх, санхүүгийн тайлан гаргах, бэлэн нягтлан бодох бүртгэл г.м хэд хэдэн функцийн хил
мөнгөний урсгалыг удирдах хязгаарыг давж, тэдгээрийн бизнес процессуудыг
агуулна
• Хүний нөөц: Хүмүүсийг ажилд авах, • Ямар нэгэн ажлын хэсгийг хийхийн тулд янз бүрийн
функцүүдийн мэргэжлийн хүмүүсийг бүлэг болно
гүйцэтгэлийг үнэлэх, тэтгэвэр тэтгэмжийн
төлөвлөгөөнд ажилчдыг хамруулах Жишээ: Захиалга гүйцэтгэх процесс
Cross-functional Business Process– Функциональ нэгж дундын бизнес процесс
3.37 © 2006 by Prentice Hall 3.38 © 2006 by Prentice Hall
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
ФУНКЦҮҮД БА БИЗНЕС ПРОЦЕССУУДЫГ НЭГТГЭХ : ФУНКЦҮҮД БА БИЗНЕС ПРОЦЕССУУДЫГ НЭГТГЭХ :
Байгууллагын хэмжээний програмуудын тухай ойлголт Байгууллагын хэмжээний програмуудын тухай ойлголт
Захиалга гүйцэтгэх процесс БАЙГУУЛЛАГА ДАХЬ УЛАМЖЛАЛТ МС-ҮҮД БА СОРИЛТ
Борлуулалт
Захиалга Захиалгыг • АГБС нь байгууллагын бусад олон системүүдэд шаардлагатай
авах танилцуулах
үндсэн мэдээллийг цуглуулж нэгтгэнэ.
• Өөр системүүдэд шаардлагатай мэдээллийг боловсруулж гаргадаг
учраас байгууллагын МЭДЭЭЛЛИЙН САН-г бүрдүүлдэг хамгийн
Нягтлан
Зээлийг Нэхэмжлэх
чухал систем.
Кредитийг
бодох бичих
шалгах зөвшөөрөх
бүртгэл • Өөр өөр төрлийн системүүд нь ихэнх байгууллагуудад хоорондоо
мэдээллээ солилцдоггүй, тусдаа ажиллагаатай, өөр өөр
технологиудыг ашигласан байдаг.
Үйлдвэрлэл Бүтээгдэ- Бүтээгдэ- • Мэдээллийг чөлөөтэй солилцох зорилгоор байгууллагын янз
ба
Үйлчилгээ
хүүнийг
угсрах
хүүнийг
тээвэрлэх
бүрийн түвшин ба функцүүдэд зориулсан НЭГТГЭСЭН
мэдээллийн системүүдийг байгуулах шаардлага гарч байна.
3.39 © 2006 by Prentice Hall 3.40 © 2006 by Prentice Hall
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд Бүлэг 2. Бизнесийн Мэдээллийн системүүд
ФУНКЦҮҮД БА БИЗНЕС ПРОЦЕССУУДЫГ НЭГТГЭХ : ФУНКЦҮҮД БА БИЗНЕС ПРОЦЕССУУДЫГ НЭГТГЭХ :
Байгууллагын хэмжээний програмуудын тухай ойлголт Байгууллагын хэмжээний програмуудын тухай ойлголт
Байгууллага доторх олон янзын функц, түвшин, Байгууллагын нэгтгэсэн системүүд
бизнесийн нэгжүүдийн хоорондох үйл • Байгууллагын Нөөцийн Төлөвлөлтийн (ERP) системүүд гэж
ажиллагаа, шийдвэр, мэдлэгийг зохицуулахад нэрлэгддэг байгууллагын нэгтгэсэн системүүд нь бизнесийн
зориулагдсан систем: үндсэн гол процессуудыг байгууллагын хэмжээнд зохицуулах,
• Байгууллагын хэмжээний процессыг дэмжихэд нэгтгэхэд зориулагдсан нэг мэдээллийн системээр хангадаг
зориулагдсан системүүд:
• Өмнө нь өөр өөр системүүд дээр хэсэгчлэгдсэн байсан
– Байгууллагын нэгтгэсэн системүүд (ERP) мэдээллүүд байгууллагын хэмжээнд хялбар, саадгүй
– Нийлүүлэлтийн сүлжээг удирдах системүүд (SCM) дамжигдаж, түүнийг үйлдвэрлэл, НББ, хүний нөөц болон бусад
хэсгүүдийн бизнес процессууд дундаа ашиглах боломжтой
– Хэрэглэгчтэй харилцах, түншлэх системүүд (CRM) болдог .
– Мэдлэгийн менежментийн системүүд (KMS)
Еnterprise Systems - Байгууллагын системүүд
Enterprise systems – Байгууллагын нэгтгэсэн системүүд Enterprise resource planning (ERP) - Байгууллагын Нөөцийн Төлөвлөлтийн системүүд
3.41 © 2006 by Prentice Hall 3.42 © 2006 by Prentice Hall
СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа 7