Mis lecture 5

СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
2012-2013 оны хичээлийн жил

Удирдлагын Мэдээллийн Системүүд Удирдлагын Мэдээллийн Системүүд
И-худалдаа: Дижитал зах зээл ба дижитал бүтээгдэхүүн И-худалдаа: Дижитал зах зээл ба дижитал бүтээгдэхүүн

Судлах зүйл

Лекц 5 • И-худалдаа, дижитал зах зээл ба дижитал
бүтээгдэхүүний онцлог
И-худалдаа: Дижитал • И-худалдааны бизнесийн болон
орлогийн үндсэн загварууд
зах зээл ба дижитал • И-худалдааны маркетингд үзүүлж буй үр
бүтээгдэхүүн нөлөө
• И-худалдааны төрлүүд
Багш Д.Болормаа, СЭЗДС-МСМ Тэнхим
dbolormaa@ife.edu.mn

4.1 © 2006 by Prentice Hall 4.2 © 2006 by Prentice Hall


Судлах зүйл Corrugated Supplies:Нугалсан картонуудыг нийлүүлэх кейс

• Cорилт: бүтээгдэхүүний загварын хэтэрхий олон
• Мобайл худалдааны бизнест гүйцэтгэж буй хувилбар, гаргах хугацаа богино, олон өрсөлдөгч
• Шийдэл: Захиалага оруулах Вэбд суурилсан экстранет
үүрэг роль, гол ашиглагдаж буй програмууд сүлжээ, хэрэгцээ шаардлагын дагуу өөрчлөх боломж,
бүтээгдэхүүнийг бүртгэх (агуулах), захиалга өөрчлөх,
тээвэрлэх
• Электрон худалдаа ба мобайл худалдааны
• МТ ба Вэб сайт захиалга, үйлдвэрлэл, агуулах ба
менежмент ба байгууллагын өмнө гаргаж тээвэрлэлтийн тухай мэдээллийг хэрхэн зохицуулдгыг
ирдэг үндсэн сорилтууд харуулж байна.
• Эрэлт, нийлүүлэлт, ба захиалгыг биелүүлэх
ажиллагаануудыг мэдээллийн системүүд хэрхэн холбож
өгч дижитал байгууллагыг сайн, чанартай үйл
ажиллагаатай болоход нь тусалдгийг харуулж байна.


Электрон худалдаа ба Интернет Электрон худалдаа ба Интернет

• И-худалдаа: И-худалдааны өсөлт
– Байгууллагууд эсвэл хувь хүмүүс хоорондоо
– Бизнесийн ажил гүйлгээнүүдийг хийхэд Интернет ба Вэб
ашиглах
• 1995 он: Анхны зар сурталчилгаа Netscape.com дээр
гарсан
• 2006 он хүртэл Amazon, eBay, Expedia, Google зэрэг олон
компани и-худалдааны бизнес загвар руу амжилттай
шилжсэн боловч бас олон компани бүтэлгүйтсэн
• Америк, Ази, Европод и-худалдааны ашиг орлого жил бүр
улам өссөөр байна.
Source: Based on data from eMarketer, 2006; Shop.org and Forrester Research, 2005; and authors.


СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа 1


Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Удирдлагын Мэдээллийн Системүүд

ЭЛЕКТРОН БИЗНЕС, ЭЛЕКТРОН ХУДАЛДАА БА
ШИНЭ ДИЖИТАЛ БАЙГУУЛЛАГА Электрон худалдаа ба Интернет

• И-Худалдааны уламжлалт худалдаанаас ялгаатай шинж
Интернетийн технологи ба дижитал компаниуд чанарууд

• Электрон бизнес ба худалдааны хурдацтай • Ubiquity (Интернет/Вэб технологи хай сайгүй байдаг. Мобайл
төхөөрөмжүүдээр юуг ч, хаанаас ч, дуртай цагтаа )
өсөлт ба дижитал пүүс компаниудын үүсэн • Универсаль стандартууд
хөгжихөд нөлөөлж буй хүчин зүйлүүд: • Глобалаар хүрэх
• Баялаг мэдээлэл, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ
– Интернетийн технологийн хангаж буй бага
• Харилцан хамтын ажиллагаа, үйлчилгээ
өртөгтэй холбогдох чадвар
• Мэдээллийн нягтрал
– Универсаль стандартууд • Хувь хүнд тааруулж өөрчлөх
• Нийгмийн технологи

Electronic Commerce – Электрон худалдаа

Удирдлагын Мэдээллийн Системүүд
Менежментийн Мэдээллийн Системүүд

Электрон худалдаа ба Интернет ШИНЭ ДИЖИТАЛ БАЙГУУЛЛАГА

• Электрон худалдааны гол ойлголтууд: Интернетийн технологи ба дижитал компаниуд
• Дижитал зах зээл: Сая сая хүмүүс асар их мэдээллийг агшин • Мэдээллийн Технологийн дэд бүтэц: Бүх
зуур, шууд, үнэ төлбөргүйгээр солилцох боломжтой зах зээл байгууллагууд хэрэглэж болох универсаль,
• Дижитал бүтээгдэхүүнүүд: Дижитал сүлжээгээр дамжуулан хэрэглэхэд хялбар иж бүрэн технологиуд ба
хүргэх боломжтой файд хэлбэрээр хадгалагдаж буй технологийн стандартуудаар хангана
бүтээгдэхүүнүүд (аудио, видео бүтээгдэхүүн, ПХ, ном, сонин
г.м)
• Худалдааны түншүүдийн хоорондох шууд
• Интернет бизнесийн загварууд харилцаа: Завсрын, үр ашиггүй давхаргуудыг
• Харилцаа холбоо, онлайн бүлэглэлүүд халж, үйл ажиллагааг оновчтой болгодог
• Дижитал агуулга, зугаа цэнгэл, үйлчилгээнүүд
Information technology infrastructure – Мэдээллийн Технологийн дэд бүтэц

Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Менежментийн Мэдээллийн Системүүд

ЭЛЕКТРОН БИЗНЕС, ЭЛЕКТРОН ХУДАЛДАА БА ЭЛЕКТРОН БИЗНЕС, ЭЛЕКТРОН ХУДАЛДАА БА
ШИНЭ ДИЖИТАЛ БАЙГУУЛЛАГА ШИНЭ ДИЖИТАЛ БАЙГУУЛЛАГА

Интернетийн технологи ба дижитал компаниуд Мэдээллийн өөрчлөгдөж буй эдийн засаг

• 24 цагийн үйлчилгээ: Вэб сайтууд хоногийн 24 • Мэдээллийн тэгш бус байдал арилах : Ажил
гүйлгээн дэх нэг хэсэг нь бусдаасаа илүү их хэрэгтэй
цагийн турш хэрэглэгчдэд нээлттэй байна.
мэдээлэлтэй байдаг байсан. Интернет мэдээллийн тэгш
бус байдлыг бууруулна.
• Түгээлтийн өргөжүүлсэн сувгууд: хэрэглэгчдийг
татах, тэдэнд үйлчлэх шинэ зах зээл, сувгуудыг бий • Баяжуулалт сайжрах: Интернет нь мэдээллийн
болгоно агуулгыг гүнзгийрүүлж, дэлгэрүүлж, хамрах хүрээг
нэмэгдүүлнэ.
• Бага зардалтай ажил гүйлгээнүүд: Үйлчлүүлэгчид, • Хүрэх, хандах боломж нь дээшилнэ: Интернет нь
борлуулагчдыг хайх, бүтээгдхүүний талаарх холбогдох хүмүүсийн тоог нэмэгдүүлнэ.
мэдээллийг цуглуулах, гэрээ байгуулах ба батлах,
бараа тээвэрлэх г.м зардлууд буурна.
Economies of Information – Мэдээллийн эдийн засаг





Мэдээллийн өөрчлөгдөж байгаа эдийн засаг Бизнесийн шинэ загварууд ба үнэ цэнийн төсөөллүүд
Бизнесийн загвар:
Баялаг байдал

Мэдээллийн баялаг байдал
ба түүнд хүрэх боломжийн
шинэ түвшин • Байгууллагыг тодорхойлно.

БОЛОМЖ ОЛГОГЧУУД • Байгууллага бараа бүтээгдхүүн, үйлчилгээгээ
• Холбогдох чадварын огцом
өсөлт яаж үйлдвэрлэж, хүргэж өгч, борлуулж байгааг
• Стандартуудын дэлгэрэлт
харуулна.

• Байгууллага баялгийг хэрхэн бий болгож
байгааг харуулна.
Хүрэх боломж
Business model – Бизнесийн загвар



И-худалдааны бизнесийн загварууд Интернет бизнесийн загварууд (Үргэлжлэл)
• Виртуаль дэлгүүр: Бодит бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг хэрэглэгч, бизнесийн • Онлайн үйлчилгээ нийлүүлэгч: Фото зураг, видео дундаа ашиглах,
байгууллагуудад онлайнаар шууд борлуулна (Amazon.com, хуваалцах зэрэг Web 2.0 аппликэшнууд, хайлтын үйлчилгээ, онлайн өгөгдөл
RedEnvelope.com) хадгалах, нөөцлөх зэрэг үйлчилгээнүүдээр хангана. (Google Apps,
Photobucket.com, Xdrive.com)
• Ажил гүйлгээний брокер: Ажил гүйлгээнүүдийг онлайнаар боловсруулж,
ажил гүйлгээ бүрийн төлбөр тооцоог гаргана (eTrade.com, Expedia.com) • Виртуаль бүлэглэл: Ижил сонирхолтой хүмүүст харилцах, хэрэгтэй
мэдээллээ хайж олох онлайн уулзалтын газрыг бүрдүүлнэ (Facebook,
• Онлайн зах зээлийн газар: Хувь хүмүүс ба компаниудад зориулсан MySpace, iVillage, Twitter)
худалдааны платформоор хангана. (eBay.com, Priceline.com,
ChemConnect.com ) • Портал: Вэб сайт, төрөлжсөн агуулга, үйлчилгээнүүд рүү орох эхний цэгээр
хангана (Yahoo.com, Google.com, Bing.com, MSN.com)
• Агуулга нийлүүлэгч: Төрөл бүрийн агуулга нийлүүлж орлого олно
(WSJ.com, GettyImages.com, iTunes.com, Games.com)
Virtual storefront – Виртуаль дэлгүүр Content provider – Агуулга нийлүүлэгч
Information broker - Мэдээллийн брокер Online service provider - Онлайн үйлчилгээ нийлүүлэгч
Transaction broker - Ажил гүйлгээний брокер Virtual community - Виртуаль бүлэглэл Portal - Портал
4.16 Online marketplace - Онлайн зах зээлийн газар 4.17
© 2006 by Prentice Hall © 2006 by Prentice Hall



И-худалдааны ашгийн загварууд И-худалдааны ашгийн загварууд
Ашиг орлогын загвар: • Сурталчилгааны ашгийн загвар: Дараа нь компаниудын сурталчилгааг
дамжуулах зорилгоор шинэ мэдээнээс эхлээд видео, санал бодол хүртэлх
төлбөргүй агуулгаар өргөн олон зочдын анхаарлыг татдаг вэб сайт. (Yahoo:
• Байгууллага яаж орлого олж, ашиг бий болгож, баннер сурталчилгаа, Google : түлхүүр үг)
хөрөнгө оруулалтын дээд зэргийн үр өгөөжийг
• Борлуулалтын ашгийн загвар: Бүтээгдэхүүн, мэдээлэл, эсвэл үйлчилгээг
олж авч байгааг харуулна хэрэглэгчдэд борлуулж ашиг олно. (Gap.com, LLBean.com, iTunes Store)
$.25 -$5.00 ажил гүйлгээний төлбөрт зориулсан микро төлбөрийн систем
• Байгууллагууд нэг эсвэл хосолсон загваруудыг
• Тогтмол захиалгаар ашиг олох загвар: Зарим эсвэл бүх санал болгож буй
ашигладаг агуулга эсвэл үйлчилгээг байнга авахын тулд сар, жилийн захиалгын төлбөр
санал болгодог вэб сайт (Netflix.com, WSJ.com)

Revenue model – Ашгийн загвар Advertising Revenue Model– Сурталчилгааны ашгийн загвар
Sales Revenue Model – Борлуулалтын ашгийн загвар
Subscription Revenue Model – Тогтмол захиалгаар ашиг олох загвар



ЭЛЕКТРОН ХУДАЛДАА БА ШИНЭ ДИЖИТАЛ БАЙГУУЛЛАГА
ШИНЭ ДИЖИТАЛ БАЙГУУЛЛАГА

И-худалдааны ашгийн загварууд Электрон худалдааны төрлүүд
• Төлбөргүй ашгийн загвар: Үндсэн үйлчилгээ эсвэл агуулгаа
төлбөргүйгээр санал болгоод илүү дэвшилтэт, эсвэл тусгай үйлчилгээг • Бизнесээс хэрэглэгч рүү (B2C): Бараа бүтээгдхүүн,
төлбөртэй борлуулдаг вэб сайт. (Google apps, Flickr, Pandora) үйлчилгээг хэрэглэгч рүү шууд жижиглэнгээр борлуулах (Wal-
Mart.com)
• Ажил гүйлгээний төлбөрөөс ашиг олох загвар: Ажил гүйлгээ хийх
эсвэл түүнийг хийх боломж олгосноор төлбөр авна. (Bay.com, • Бизнесээс бизнес рүү (B2B): Бизнесийн байгууллагуудын
E*Trade.com) хооронд бараа бүтээгдхүүн, үйлчилгээг борлуулах (Grainger.com,
Ariba.com)
• Түншлэх үйл ажиллагааны ашгийн загвар: Зочдыгоо өөр вэб сайт
руу илгээж хийгдсэн борлуулалт болгоноос төлбөр, хувь авдаг
зуучлагч вэб сайт. (MyPoints.com, Amazon.com, хувь хүмүүсийн
• Хэрэглэгчээс хэрэглэгч рүү (C2C): Хувь хүмүүс бараа
блогууд) бүтээгдхүүнийг борлуулах, солилцохдоо вэбийг хэрэглэх (eBay.com )
Free/Freemium Revenue Model – Төлбөргүй ашгийн загвар Business-to-customer (B2C) – Бизнесээс хэрэглэгч рүү (B2C)
Transaction Fee Revenue Model - Ажил гүйлгээний төлбөрөөс ашиг олох загвар Business-to-business (B2B) - Бизнесээс бизнес рүү (B2B)
Affiliate Revenue Model – Түншлэх үйл ажиллагааны ашгийн загвар Consumer-to-consumer (C2C) - Хэрэглэгчээс хэрэглэгч рүү (C2C)


ЭЛЕКТРОН ХУДАЛДАА БА ШИНЭ ДИЖИТАЛ БАЙГУУЛЛАГА ЭЛЕКТРОН ХУДАЛДАА БА ШИНЭ ДИЖИТАЛ БАЙГУУЛЛАГА

Бизнесээс хэрэглэгч рүү чиглэсэн электрон худалдаа Бизнесээс хэрэглэгч рүү чиглэсэн электрон худалдаа

И-худалдааны давуу талууд : И-худалдааны давуу талууд (Үргэжлэл):

• Хэрэглэгч төвтэй жижиглэнгийн худалдаа: • Зуучлагчгүй болох: үнэ цэнийн гинж доторх тодорхой
Зардлын хувьд үр илүү ашигтай, ойр дотно, хувь хүнд завсрын үе шатуудыг хариуцсан байгууллага болон
тохируулсан харилцаа, түншлэлийг үйлчлүүлэгчтэй бизнес процессын давхрагуудыг халж, хэрэглэгчид очих
тогтоох боломж зардлуудыг бууруулах
• Вэб сайтууд: Бүтээгдхүүн, үйлчилгээ, үнэ, захиалгын • Шинээр зуучлах: Үнэ цэнийн гинжин доторх завсрын
мэдээллийг хурдан олоход нь хэрэглэгчдэд тусалдаг зуучлагчийн үүрэг ролийг хэрэглэгчид нэмэлт үнэ цэнийг
компани- төвтэй портал сайтаар хангана. нэмдэг шинэ эх сурвалж руу шилжүүлэх

Customer-centered retailing – Хэрэглэгч төвтэй жижиглэнгийн худалдаа Disintermediation – Зуучлагчгүй болох Reintermediation – Шинээр зуучлах
Web sites - Вэб сайтууд



Хэрэглэгч рүү зуучлагчгүйгээр хүргэх процессийн үр өгөөж Интерактив Маркетинг ба Вэб хуудсыг хувь
хүнийх болгох
Цамцны
үнэ

Үйлдвэрлэгч Дистрибутор
Жижиглэнгийн
худалдагч
Хэрэглэгч Даралтын (click) урсгалыг мөрдөх хэрэгслүүд:

• Вэб сайтууд дээрх үйлчлүүлэгчийн үйл
Үйлдвэрлэгч Жижиглэнгийн Хэрэглэгч ажиллагааны тухай мэдээллийг цуглуулж,
худалдагч
тэдгээрийг оролтон дээр хадгалах

Үйлдвэрлэгч Хэрэглэгч

Interactive Marketing – Интерактив Маркетинг





Вэб сайтын зочныг мөрдөх Вэб хуудсыг хувь хүнийх болгох
Худалдан авагч нүүр хуудсан дээр дарна. Тухайн дэлгүүр нь
худалдан авагчийг Yahoo портал дээрээс 2:30 PM –д орж ирснийг
(энэ нь х эрэглэгчтэй харилцах төвийн ажилтнуудад хэрэг болж
магадгүй), тэрээр нүүр хуудсан дээр аль хэр удаан саатсаныг (энэ • Үйлчлүүлэгч болгонд зориулж тухайн хүнийх
нь сайтын чиглүүлэгч асуудалтай байгааг харуулж магадгүй) хэлж
чадна. болгосон онцгой Вэб хуудаснуудыг байгуулах
Худалдан авагч цамцнууд дээр дарж, эмэгтэй хүний цагаан
цамцыг сонгохын тулд даралт хийнэ, дараа нь ягаан өнгөтэйг
харахын тулд бас даралт хийнэ. Худалдан авагч ягаан
• Хэрэглэгчтэй илүү сайн ойр, дотно харилцаа
өнгөтэйгөөс 10 размерыг сонгохын тулд, түүнийг сагсандаа
хийхийн тулд мөн даралт хийнэ. Энэ мэдээлэл нь ямар размер,
түншлэлийг тогтоох нь хэрэглэгчтэй харилцах
ямар өнгө хамгийн эрэлттэй байгааг тодорхойлоход нь дэлгүүрт
тусална.
зардлыг бууруулахын зэрэгцээ хэрэглэгчид
очих үнэ цэнийг нэмэгдүүлнэ
Худалдан авагч дэлгүүрийн картын хуудсан дээрээс цамцыг
худалдан авахгүйгээр Вэб сайтнаас гарахын тулд браузерыг
хаах даралт хийжээ. Энэ үйлдэл нь худалдан авагч санаагаа
өөрчилсөн эсвэл тухайн Вэб сайтын худалдан авалтыг дуусгаж,
төлбөр тооцоо хийх процесстой холбоотой нэг асуудалтай
тулгарсан гэдгийг илэрхийлнэ. Тийм зан төлөв нь Вэб сайтыг Personalization – Вэб хуудсыг хувь хүнийх болгох
сайн зохиомжилж, хөгжүүлээгүй байна гэсэн дохио болж болно.



Вэб сайтыг хувь хүнийх болгох
Хамтран шүүлт хийх :
Компаниуд хувь
Хэрэглэгч Вэб сайт
хүмүүс рүү чиглэсэн • Дараагийн удаа хэрэглэгч юу үзэхийг хүсэж байгааг нь
онцлог сонирхлын таамаглахын тулд вэб сайтан дээрээс тодорхой хэрэглэгчийн
бүтээгдэхүүн,
Таны багц мэдээлэл болон зах
зээлийн сүүлийн үеийн хандлага үйлчилгээний агуулга зан төлвийн талаар цуглуулсан мэдээллүүдийг ижил
дээр тулгуурласан зарим зөвлөмжүүд
энд байна. болон сурталчилгааг сонирхолтой бусад хэрэглэгчдийн тухай өгөгдлүүдтэй
харуулсан хувь хүнийх харьцуулна.
Дахин сайн байна уу, Ц.Шижир
болгон өөрчилсөн
Доор санал болгосон гарчгуудыг үзнэ үү:
Нэг минутын менежер
онцгой вэб • Тухайн програм дараа нь тэдний талаар таамагласан
Өөрчлөлтийн чиглэл
хуудаснуудыг
Үр дүнд суурилсан манлайлал
байгуулж,
сонирхлууд дээр нь тулгуурлан хэрэглэгчид зөвлөмж өгнө
хэрэглэгчийн
Сараа,
туршлагыг дээшлүүлж,
Та дараахь бараанууд дээр үнэ
хаялцахыг хүсэж байна:
нэмэлт үнэ цэнийг бий
Collaborative filtering –Хамтран шүүлт хийх
Ширээний гэрэл
D&G гар цүнх
болгож болно.
Beatles торгон зангиа



Хэрэглэгчийн өөрөө өөртөө үйлчлэх үйлчилгээ: Бизнесээс бизнес рүү чиглэсэн электрон худалдаа :
Шинэ үр ашиг, Шинэ түншлэл
• Үйлчлүүлэгчдийг мэдээлэл болон асуултуудын хариулт руу
хандах боломжоор хангахын тул Вэб сайтуудыг ашиглах • Электрон өгөгдөл солилцох систем (EDI):
• Хүн ажилладаг дуудлагын төвийн операторууд ба клеркүүдийг Стандарт ажил гүйлгээнүүдтэй хоёр байгууллагын
солих хооронд компьютераас компьютер руу өгөгдөл
солилцох боломж олгоно. Өнөөдөр B2B и-
• UPS.com: Үйлчлүүлэгчид илгээмжүүдээ мөрдөх худалдааны 80% нь энэ системийг хэрэглэж
байна.
• Orbitz.com: Аялалаа зохион байгуулах, удирдахын тулд
хэрэглэгч өөртөө өөртөө туслах
• EDI илүү хүчирхэг Вэбд суурилсан
• Dell.com: “Миний захиалгын төлөв байдал” хэрэгсэл хувилбаруудаар солигдож байна.
Customer self-service – Хэрэглэгчийн өөрөө өөртөө үйлчлэх үйлчилгээ Electronic Data Interchange (EDI) – Электрон өгөгдөл солилцох систем (EDI)




Сүлжээний зах зээлийн газрууд Сүлжээний зах зээлийн газрууд
Сүлжээний зах зээлийн газруудын дөрвөн төрөл: Сүлжээний зах зээлийн газруудын дөрвөн төрөл: (Үргэлжлэл)

• Дистрибуторууд: B2B онлайн каталогиуд нь худалдан • Чөлөөт солилцоонууд: Бага хэмжээний худалдан авалтанд
авагчдыг мянга мянган эд анги болон бусад бүтээгдэхүүн рүү зориулагдсан, гол төлөв ажил гүйлгээнд төвлөрсөн, олон худалдан
хандах боломж олгоно . (Grainger.com)
авагч ба нийлүүлэгчдийг холбодог Гуравдагч талын сүлжээний зах
зээлийн газрууд . (Freemarkets.com, GEPolymerland.com)
• Худалдан авах үйл ажиллагааны платформууд:
Бүтээгдэхүүн, түүхий эд худалдан авах, нийлүүлэгчийн тухай
эх сурвалжаар хангах, тэдэнтэй гэрээ хэлцэл байгуулах, • Салбарын консерциум: Гол төлөв шууд орцуудыг үйлдвэрлэл рүү
төлбөр тооцоо хийх, хүргэлтийг зохион байгуулахад урт хугацаагаар нийлүүлэхэд зориулагдсан салбар эзэмшдэг
зориулагдсан платформууд . (Ariba.com) сүлжээний зах зээлийн газрууд . (ChemConnect.com)

Net Marketplaces – Сүлжээний зах зээлийн газрууд


Электрон өгөгдөл солилцох систем (EDI) Хувийн аж үйлдвэрийн сүлжээнүүд

• B2B худалдааны вэбд суурилсан хамгийн том хэлбэр
Тээвэрлэлтийн мэдээлэл
• Хувийн B2B экстранет сүлжээнүүд нь
Төлбөрийн мэдээлэл
Нийлүүлэгчийн Компаний
системүүд Үйлдвэрлэл/Бараа материалын системүүд • бүлэг компаниудыг хамтран ажиллах
шаардлагууд
• нийлүүлэлтийн сүлжээг удирдах

Тасралтгүй сэлбэлт • тэдний хоорондох бизнесийн процессуудыг тасралтгүй
зохицуулахад төвлөрдөг.
Байгууллагууд B2B и-худалдаа болон агуулахыг тасралтгүй сэлбэх ажил
гүйлгээнүүдийг автоматжуулахын тулд EDI-г хэрэглэдэг, Нийлүүлэгчид худалдан авагч • Жишээ: Wal-Mart өөрийн хувийн сүлжээгээ өөрийн
компаниуд руу тээвэрлэлтийн тухай өгөгдлүүдийг автоматаар явуулж болно. Худалдан
авагч компаниуд нийлүүлэгч рүү бүтээгдэхүүн болон агуулахын хэрэгцээ дэлгүүрүүдийн 15000 гаруй нийлүүлэгчдийгээ зохицуулахад
шаардлагуудын талаар болон төлбөрийн мэдээллийг өгөхөд тулд EDI–г хэрэглэж
болно.
ашиглаж байна.
Private Industrial Networks – Хувийн салбарын сүлжээнүүд


Хувийн салбарын сүлжээ Сүлжээний зах зээлийн газрууд

Компани
Сүлжээний зах
зээлийн газрууд

• Каталог
• Эх сурвалжууд
• Автоматжуулсан төлбөр
тооцоо
• Захиалга
Бэлтгэн нийлүүлэгчид Дистрибуторууд боловсруулалт/биелүүлэх
Бэлтгэн нийлүүлэгчид Худалдан авагчид




ЭЛЕКТРОН БИЗНЕС БА ШИНЭ ДИЖИТАЛ БАЙГУУЛЛАГА ЭЛЕКТРОН БИЗНЕС БА ШИНЭ ДИЖИТАЛ БАЙГУУЛЛАГА

Хамтарсан худалдаа
Бизнес процессуудыг нэгтгэх
Интернет ба хамтарсан худалдаа : Инженерүүд

Дизайны бичиг баримтууд
• Хамтарсан худалдаа: Байгууллагууд
бүтээгдэхүүн ба үйлчилгээнүүдийг хөгжүүлэх, Нийлүүлэгчид Үйлдвэрлэл

үйлдвэрлэх, тарааж түгээх үед хамтдаа ойр
Сэлбэлт Материалын төлбөр тооцоо
дотно ажиллахын тулд Интернетийг хэрэглэх Үнийн хуваариуд Эрэлтийн таамаглалууд
Компаний Захиалгын төлөв байдал

экстранет
• Жишээ: GE Plastics-ийн интранет дээрээс
үйлчлүүлэгчид нь бүтээгдэхүүний зохиомж,
Борлуулалт,
шинэ боловсруулалтын тухай мэдээллийг олж Хэрэглэгчид
маркетинг
авч чаддаг Захиалгууд Сурталчилгааны
Бүтээгдэхүүнийг өөрчлөх зохицуулалт
4.38 © 2006 by Prentice Hall 4.39 хүсэлтүүд © 2006 by Prentice Hall

ЭЛЕКТРОН ХУДАЛДАА БА ШИНЭ ДИЖИТАЛ БАЙГУУЛЛАГА МОБАЙЛ ДИЖИТАЛ ПЛАТФОРМ БА МОБАЙЛ И-ХУДАЛДАА

Электрон арилжааны төлбөр тооцооны системүүд М-ХУДАЛДАА
Төлбөр тооцооны Тодорхойлолт
системүүд • Хамгийн хурдан хөгжиж байгаа и-худалдааны хэлбэр
Дижитал кредит картны Интернэт дээр кредит картаар төлбөр тооцоо хийхэд зориулагдсан аюулгүй
төлбөр үйлчилгээ • 2012 он: дэлхийд 6 тэрбум үүрэн телефон утасны хэрэглэгч
Дижитал түрийвч Кредит карт ба бусад мэдээллийг хадгалдаг програм хангамж (Дэлхийн хүн ам 7 тэрбум, 87%)
Хуримтлуулсан балансын Тодорхой тогтмол хугацаанд төлөгдөх дебит баланс хэлбэрээр
төлбөрийн систем микротөлбөрийн худалдан авалтыг хуримтлуулна • iPhones, BlackBerry зэрэг смарт утас/мобайл төхөөрөмжүүдийг
Хадгалагдсан өртгийн Дижитал дансанд хадгалагдаж буй хөрөнгөн дээр тулгуурлан хоромхон ашиглан Интернетэд хандана.
төлбөрийн систем зуур төлбөр хийх боломжийг хэрэглэгчдэд олгоно
Дижитал бэлэн мөнгө Микро төлбөр тооцоо эсвэл том худалдан авалтанд хэрэглэгддэг дижитал • Утасгүй өргөн зурвасын хүчирхэг дэд бүтэцтэй улс орнуудад
валют
(Европ, Япон, Өмнөд Солонгос г.м) маш түгээмэл болсон
Гишүүнээс гишүүнд Кредит картны төлбөр тооцооны системийг байгууллаагүй хүмүүст эсвэл
чиглэсэн төлбөрийн борлуулагчдад Вэбээр дамжуулан мөнгө шилжүүлнэ • М-худалдааны програмуудыг цаг хугацаа маш чухал
системүүд
Дижитал чек Аюулгүй дижитал гарын үсэгтэй цахим чек
үйлчилгээнүүдэд ашиглагддаг
Электрон тооцоо ба Онлайн болон бодит дэлгүүрээс бараа, үйлчилгээг худалдан авсны дараа
төлбөр цахим төлбөр тооцоог хийх Mobile commerce (M-commerce) – Мобайл худалдаа (М-худалдаа)

МОБАЙЛ ДИЖИТАЛ ПЛАТФОРМ БА МОБАЙЛ И-ХУДАЛДАА МОБАЙЛ ДИЖИТАЛ ПЛАТФОРМ БА МОБАЙЛ И-ХУДАЛДАА

М-ХУДАЛДААНЫ ҮЙЛЧИЛГЭЭ БА ПРОГРАМУУД
Мобайл худалдааны орлого • Байршилд тулгуурласан үйлчилгээ:

• Wikitude.me – Гар утсанд зориулсан GPS-тэй вэб браузер ба
луужингаар хангадаг. Хэрэглэгчийн байршлыг нарийн зааж
өгнө.

• Loopt - үнэгүй нийгмийн сүлжээний програм. Статусаа
солилцож, бусдынхаа байршлыг мөшгих, 200-250 м дотор
хэрэглэгчийн байршил дээр тулгуурлан сурталчилгаа хийх
боломж олгоно.

• Foursquare – ресторан, баар г.м байгууллагууд хэрэглэгчдийг
урамшууллаар татахад ашиглаж байна.
Mobile commerce (M-commerce) – Мобайл худалдаа (М-худалдаа)



МОБАЙЛ ДИЖИТАЛ ПЛАТФОРМ БА МОБАЙЛ И-ХУДАЛДАА И-ХУДАЛДААНЫ ВЭБ САЙТ БАЙГУУЛАХ

М-ХУДАЛДААНЫ ҮЙЛЧИЛГЭЭ БА ПРОГРАМУУД
• Амжилттай и-худалдааны вэб сайтыг байгуулахад
• Банк, санхүүгийн үйлчилгээ:
шаардлагатай ойлголтууд:
• Гар утаснаасаа дансаа удирдах боломжийг хэрэглэгчдэд – Бизнес
олгоно
– Технологи
• Утасгүй сурталчилгаа ба жижиглэнгийн худалдаа – Нийгмийн асуудлууд
• Тоглоом, зугаа цэнгэл – Системийн хандлагууд
– Өртөг зардал & цаг хугацаа
• Менежментийн сорилт:
– Бизнесийн зорилтуудыг сайн ойлгох
– Зөв технологийг яаж сонгохыг мэдэх
Mobile commerce (M-commerce) – Мобайл худалдаа (М-худалдаа)

И-ХУДАЛДААНЫ ВЭБ САЙТ БАЙГУУЛАХ И-ХУДАЛДААНЫ ВЭБ САЙТ БАЙГУУЛАХ

• Менежерийн шийдвэр гаргалт:
Вэб сайт байгуулах ба ажиллагааг хариуцах
– И-худалдааны вэб сайтыг байгуулж, удирдахад
хувилбарууд
хэрэгтэй ур чадвартай хүмүүстэй багийг бүрдүүлэх
– Сайтын ТХ, ПХ, ӨС болон харилцаа холбооны дэд
бүтцийн талаар шийдвэр гаргах
– Сайтын дизайныг тодорхойлох
– Төслийн төлөвлөгөөг боловсруулах
– Вэб сайтыг байгуулах, ажиллагааг хариуцах талаарх
сонголт хийх (in-house vs. outsoursing)


И-ХУДАЛДААНЫ ВЭБ САЙТ БАЙГУУЛАХ МЕНЕЖМЕНТИЙН ТААТАЙ БОЛОМЖУУД БА СОРИЛТУУД

Вэб сайтын өртөг зардлын бүрэлдэхүүн хэсгүүд
Менежментийн таатай боломжууд:

Интернет нь байгууллагуудад
• шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнүүд
• шинэ түгээлтийн сувгууд
• маркетинг ба борлуулалтын шинэ гарцууд
• тэр ч байгутгай шинэ бизнес загваруудыг
хөгжүүлэх гайхамшигтай боломжуудыг өгч
байна.




Бүлэг 10. И-худалдаа: Дижитал зах зээл, Дижитал бүтээгдэхүүн Бүлэг 10. И-худалдаа: Дижитал зах зээл, Дижитал бүтээгдэхүүн

МЕНЕЖМЕНТИЙН ТААТАЙ БОЛОМЖУУД БА СОРИЛТУУД МЕНЕЖМЕНТИЙН ТААТАЙ БОЛОМЖУУД БА СОРИЛТУУД

Менежментийн сорилтууд: Шийдлийн удирдамжууд:
• Байгууллага дижитал харилцааг зөвшөөрөх нь
түүний талаарх ойлголтыг бүрэн өөрчлөхийг • Интернетийн технологиуд бизнест үнэ цэнийг
шаардана. хэрхэн өгч чадахыг тодорхойлох

• Интернетийн амжилттай бизнес загварыг хaйж • Бизнес процессын өөрчлөлтүүдийг удирдах
олох
• Байгууллагын өөрчлөлтийн сорилтууд • Хамгаалалт, аюулгүй байдал ба хувийн нууцад
баталгаа өгөх
• Итгэл, Хамгаалалт, аюулгүй байдал, Хувийн нууц


Менежментийн Мэдээллийн Системүүд
Бүлэг 10. И-худалдаа: Дижитал зах зээл, Дижитал бүтээгдэхүүн

Лекц 5
И-худалдаа: Дижитал
зах зээл ба дижитал
бүтээгдэхүүн
Багш Д.Болормаа, СЭЗДС-МСМ Тэнхим
dbolormaa@ife.edu.mn

4.52 © 2006 by Prentice Hall


Mis lecture 5

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (14)

Viewers also liked

Viewers also liked (18)

Similar to Mis lecture 5

Similar to Mis lecture 5 (17)

Mis lecture 5