Milenyum Kalkınma Hedefleri İçerisinde Sağlık İle İlgili Stratejik Hedefler Ve Türkiye’nin Konumu

1. MİLENYUM KALKINMA
HEDEFLERİ İÇERİSİNDE
S A Ğ L I K
İLE İLGİLİ
STRATEJİK HEDEFLER
VE TÜRKİYE’NİN KONUMU
Hazırlayan: Prof. Dr. Coşkun Can Aktan

2. 16-17 Şubat 1998 tarihinde Birleşmiş
Milletler öncülüğünde, OECD ve Dünya
Bankası katkılarıyla ortak bir konferans
düzenlenmiş ve 21. yüzyıl için sosyal
kalkınma hedefleri tespit edilmiştir.
Sözkonusu konferansta 6 temel hedef hedef
kabul edilmiş ve 191 ülke 2015 yılına kadar
bu hedefleri gerçekleştirmek için çaba
içerisinde olacakları taahhüdünde
bulunmuşlardır.

3. Etkin Çevre
Yönetimi
Stratejileri
Uygulanması
Evrensel Okur
Yazarlık
Yoksulluğun
Azaltılması
Kadın ve Erkek
Arasındaki
Eşitsizliğin
Azaltılması
Yeterli
Sağlık
Hizmetleri
Sunulması
Bebek, Çocuk
ve Hamile Anne
Ölümlerinin
Azaltılması
ALTI
GLOBAL
HEDEF
21. YÜZYIL İÇİN SOSYAL KALKINMA HEDEFLERİ

4. HEDEF-1: 2015 yılına kadar aşırı yoksulluk içinde yaşayan toplam
nüfusu yarıya indirmek.
HEDEF -2: 2015 yılına kadar tüm ülkelerde evrensel temel eğitimi
mevcut kılmak.
HEDEF -3: 2005 yılına kadar ilk ve orta öğretimde kadın ve erkek
cins arasındaki dengesizliği ortadan kaldırmak ve kadının sosyal
statüsünü daha da geliştirilmesini sağlamak.
HEDEF -4: 2015 yılına kadar hamilelik sırasındaki anne ölümlerini
dörtte üç azaltmak, bebek ve çocuk ölüm oranlarını ise üçte iki
azaltmak.
HEDEF -5: 2015 yılına kadar her yaştaki insana yeterli sağlık
hizmetini sunmak.
HEDEF -6: 2005 yılına kadar ulusal çapta sürdürülebilir kalkınma
stratejilerini uygulayarak 2015 yılına kadar global ve ulusal
düzeydeki çevre kaynakları üzerindeki tahribatı azaltmak.
ALTI TEMEL HEDEF

5. SAĞLIK İLE İLGİLİ ÜÇ TEMEL HEDEF
HEDEF-1: 2015 yılına kadar aşırı
yoksulluk içinde yaşayan toplam nüfusu
yarıya indirmek.
HEDEF-2: 2015 yılına kadar hamilelik
sırasındaki anne ölümlerini dörtte üç
azaltmak, bebek ve çocuk ölüm
oranlarını ise üçte iki azaltmak.
HEDEF-3: 2015 yılına kadar her yaştaki
insana yeterli sağlık hizmetini sunmak.

6. MİLENYUM KALKINMA HEDEFLERİ İÇERİSİNDE SAĞLIK İLE
İLGİLİ HEDEFLER VE KRİTERLER
Aşırı Yoksulluk ve Açlığı Yok Etmek
Hedef: 1990-2015 yılları
arasında günlük geliri 1
doların altında olan insan
sayısını yarı yarıya
azaltmak
-Günlük geliri 1 doların
altında olan nüfus oranı
-Ulusal tüketimde en yoksul
kesimin payı
Hedef: 1990-2015 yılları
arasında açlık çeken insan
sayısını yarı yarıya
azaltmak .
-Düşük kilolu çocukların
yaygınlığı (5 yaş altı)
-Asgari besin enerjisi
tüketiminin altında olan
nüfus oranı

7. MİLENYUM KALKINMA AMAÇLARI İÇERİSİNDE SAĞLIK İLE
İLGİLİ HEDEFLER VE KRİTERLER
Çocuk Ölümlerini Azaltmak
Hedef: 1990-2015
yılları arasında beş
yaş altı ölüm oranını
üçte iki azaltmak
-5 yaş altı ölüm oranı
-bebek ölüm oranı
-kızamığa karşı
bağışıklık
kazandırılan 1 yaş
çocuk oranı

8. MİLENYUM KALKINMA AMAÇLARI İÇERİSİNDE SAĞLIK İLE
İLGİLİ HEDEFLER VE KRİTERLER
Anne Sağlığını Geliştirmek
Hedef: 1990-2015
yılları arasında
anne ölüm oranını
dörtte üç azaltmak
-anne ölüm oranı
-tecrübeli sağlık
personeliyle
gerçekleşen
doğum oranı

9. MİLENYUM KALKINMA AMAÇLARI İÇERİSİNDE SAĞLIK İLE
İLGİLİ HEDEFLER VE KRİTERLER
HIV/AIDS, Sıtma ve Diğer Hastalıklarla Mücadele
Hedef: 2015 yılına kadar
HIV/AIDS’in yayılmasını
durdurmak ve geriletmeye
başlatmak
-15 – 24 yaş hamile kadınlarda HIV
yaygınlığı
-Doğum kontrolü yaygınlık oranı
-HIV/AIDS sebebiyle yetim kalan
çocuk sayısı
Hedef: 2015 yılına kadar
sıtma ve diğer önemli
hastalıkları durdurmak ve
geriletmeye başlatmak
-Sıtma nedenli ölüm oranı ve bu
hastalığın yaygınlığı
-Sıtma riski olan bölgelerde etkin sıtma
önlemi ve tedavisinden yararlanan
nüfus oranı
-Tüberküloz yaygınlığı ve bu hastalıkla
bağlantılı ölüm oranı

10. MİLENYUM KALKINMA AMAÇLARI İÇERİSİNDE SAĞLIK İLE
İLGİLİ HEDEFLER VE KRİTERLER
Çevresel Sürdürülebilirliği Sağlamak
Hedef. Sürdürülebilir kalkınma ilkelerini ülke
politikaları ve programlarıyla bütünleştirmek ve
çevresel kaynakların kaybını geriletmek
-ormanla kaplı alan oranı
-biyolojik çeşitlilik sağlamak için korunan alan
oranı
-kullanılan enerji birimine düşen gayri safi yurtiçi
hasıla ( enerji verim oranı yerine)
-karbondioksit ölçümleri (nüfus başına) (buna ek
olarak diğer iki küresel atmosferik kirlilik:
ozonun delinmesi ve küresel ölçekte ısınan
gazların toplanması)
Hedef: 2015 yılına kadar sağlıklı içme suyundan
sürekli olarak yararlanamayan insan oranını yarı
yarıya azaltmak
-Gelişmiş bir su kaynağından sürekli
yararlanabilen nüfus oranı
Hedef: 2020 yılına kadar en az yüz milyon
gecekondu sakininin yaşamlarında kayda
değer ilerleme sağlamak
- gelişmiş hıfzısıhhadan yararlanan nüfus
oranı
- güvenli bir meskenden yararlanan nüfus
oranı

11. YOKSULLUĞUN AZALTILMASI HEDEFİ
1993 yılı itibarıyla dünyada yoksul
sayısının 1.3 milyar olduğu tahmin
edilmektedir. Eğer yeterli ve etkin önlemler
alınmaz ise yoksul sayısının 2015 yılında 2
milyara ulaşacağı tahmin edilmektedir. Bu
dünya nüfusunun neredeyse üçte biri
demektir. Paris Deklarasyonu yoksulluğun
önlemler alınarak 2015 yılında önemli
ölçüde azaltılabileceğini belirtmektedir.
2015 yılı için belirlenen hedef 900
milyondur.

12. Kaynak: World Bank Atlas, 1998, s.13.
Kaynak: World Bank, World Bank Atlas, 199 8, s.13.
1987 1993 2015
Zaman
1.2
1.3
2
3
0.9
1.9
Mevcut Trend
Hedeflenen Trend
YoksulSayısı(Milyar)
YOKSULLUĞUN AZALTILMASI HEDEFİ

13. DÜNYADA YOKSULLUK

14. DÜNYADA YOKSULLUK

15. DÜNYADA YOKSULLUK

16. BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLERİNİN AZALTILMASI HEDEFİ
Bebek ve çocuk ölümlerinin üçte iki
oranında; gebelik ve/veya doğum
sırasındaki anne ölümlerinin ise dörtte üç
oranında azaltılması hedeflenmektedir.
1995 yılı itibarıyla 5 yaşın altında ölen
çocuk sayısı 10.5 milyondur. Bu rakamın,
önlem alınmazsa 2015 yılında 11.4 milyona
ulaşacağı; eğer etkin önlemler yürürlüğe
konulursa 3.8 milyona indirilebileceği
tahmin edilmektedir.

17. Kaynak: World Bank Atlas, 1998, s.13.
Kaynak: World Bank, World Bank Atlas, 1998, s.14. Zaman
4
10.5
16
3.8
11.4
Mevcut Trend
Hedeflenen Trend
BebekveÇocukÖlümleriSayısı(Milyon)
0
8
BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLERİNİN AZALTILMASI HEDEFİ

18. DÜNYADA BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLERİ (Yaş: < 5)

19. DÜNYADA BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLERİ (Yaş: < 5)

20. DÜNYADA BEBEK VE ÇOCUKLARDA YETERSİZ BESLENME (Yaş: < 5)

21. ANNE ÖLÜMLERİNİN AZALTILMASI HEDEFİ
1995 yılı istatistiklerine göre dünyada
gerek hamilelik, gerekse doğum
sırasında ölen anne sayısı 8.3
milyondur. Bu rakamın 2015 yılında 8.8
milyona yükseleceği varsayılmaktadır.
Birleşmiş Milletler, OECD ve Dünya
Bankası, etkin önlemler alınarak bu
rakamın 3 milyona indirilebileceğini
öngörmektedir.

22. Kaynak: World Bank, World Bank Atlas, 1998, s.15.
8.3
10
8.8
GebelikveDoğumSonrasıÖlenAnneSayısı
(Milyon)
6
Mevcut Trend
GEBELİK VE DOĞUM SIRASINDA ANNE ÖLÜMLERİNİN
AZALTILMASI HEDEFİ

23. TECRÜBELİ SAĞLIK PERSONELİ TARAFINDAN
GERÇEKLEŞTİRİLEN DOĞUM ORANI

24. DÜNYADA DOĞURGANLIK ORANI

25. DÜNYADA HIV/AIDS

26. DÜNYADA YETİŞKİNLERDE AIDS

27. DÜNYADA TÜBERKÜLOZ

28. S A Ğ L I K
GÖSTERGELERİ
YÖNÜNDEN
T Ü R K İ Y E
MİLENYUM KALKINMA
HEDEFLERİNİN
NERESİNDE?