2. Sunu Akışı
1.İnovasyon
1.1. inovasyon Türleri
1.2. İnovasyonun Özellikleri
1.3. İnovasyonun Gerekliliği
2.Turizmde İnovasyon
3.Yeşil İnovasyon
4.Turizm ve Yeşil İnovasyon
3. İnovasyon…
OECD ve AB yazınında ise, inovasyon “işletme içi
uygulamalarda, iş yeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde
yeni veya önemli derecede ya da yeni bir organizasyonel
yöntemin gerçekleştirilmesi” olarak tanımlanmaktadır
( Tuncel, 2012; 87).
4. İnovasyon;
bilginin ekonomik ve toplumsal
faydaya dönüştürülmesi olarak
tanımlandığı
için
teknik,
ekonomik ve sosyal süreçler
bütünüdür.
Firmalar
için
inovasyon,
verimliliği
ve
karlılığı arttırdığından, yeni
pazarlara girilmesini ve mevcut
pazarın
büyütülmesini
sağladığından çok önemli bir
rekabet aracıdır (Elçi, 2006; 2).
5. İnovasyon Türleri
• Yeni Ürün ya da Hizmetler:
Ekonomik koşullardaki değişimler tüketici ihtiyaçlarında ve
tercihlerinde kaymaya yol açarken yeni ürün ya da hizmetler
için talep yaratabilir. Ayrıca teknolojik değişimler, geçmişte
ortaya çıkarılamayacak yeni ürün ya da hizmetlerin
geliştirilmesi mümkün kılınabilir (Uzkurt; 2008; 20).
6. İnovasyon Türleri
• Yeni Üretim Araçları:
Teknolojik değişimler, yeni ürünlerin geliştirilmesinin yanı
sıra, mevcut ürün ya da hizmetlerin daha etkin bir şekilde
üretilmesini ya da kalitelerinin arttırılmasını mümkün
kılabilir (Uzkurt; 2008; 20).
7. İnovasyon Türleri
• Yeni Pazarlar:
Dünya Ticaret Örgütü'ne ya da bölgesel ticaret bölgelerine
giriş, mevcut işlemlerin yabancı şirketlerin rekabetiyle karşı
karşıya kalmasına yol açarken, yeni büyüme olanakları da
yaratır. Ayrıca, makroekonomik koşullardaki değişimler
mevcut pazarlardaki talebi arttırabilir (Uzkurt; 2008; 20).
8. İnovasyon Türleri
• Yeni Kaynaklar:
Jeopolitik ortamdaki değişimler bazen geçmişte elde
edilemeyecek olan kaynakları kullanıma sokarken yeni
bileşimlerin yaratılmasını mümkün kılar. (Çelik sektöründe
Mittal, çimento sektöründe Cemex, biracılıkta AmBev ve
madencilikte CVRD geçmişte devlete ait olan varlıkları en
azından kısmen satın alarak büyüdü. On yıl öncesine kadar
böyle bir olanak bulunmuyordu) (Uzkurt; 2008; 20)
9. İnovasyon Türleri
• Yeni Sektörlerin Açılması:
Şirketler, kendi ülkelerinde bile, belirli bir sektöre girişin
önündeki engellerin azaltılması sayesinde yeni fırsatlarla
karşılaşılabilir.(Ulusal ölçekteki enerji kesintileriyle birlikte
yeni düzenlemeler, Votorantim gibi şirketlerin küçük hidro
elektrik santralleri kurarak enerji alanında kendine yeter
duruma gelmelerini ekonomik açıdan rasyonel hale getirdi.)
(Uzkurt; 2008; 20).
10. İnovasyonun Özellikleri
• yaşam kalitesini ve refah düzeyini arttıran bir araçtır.
• kullananların yaşamında değişiklik yaratan bir araçtır.
• bir süreç ve sürekliliktir.
• ekonomik ve sosyal fayda yaratan bir değerdir.
• önemli rekabet araçlarından biridir
• kültürel bir ortamın ürünüdür.
• bir problem çözme sürecidir.
• fonksiyonlar arası bütünleşmenin bir ürünüdür.
• çevreye adapte olmanın ve çevreyle bütünleşmenin bir
aracıdır.
• yayılmacı bir özelliğe sahiptir.
11. Neden İnovasyon?
İnovasyon yapma
nedenleri, Peter F. Drucker
tarafından yapılan ayrım da
dikkate alınarak, işletme içi
nedenler ve işletme dışı
nedenler olarak ikiye
ayrılabilir (Vıcır, 2007);
12. İşletme içi inovasyon yapma nedenleri arasında;
Yenilikçi tanınmak ve bunu sürekli kılmak, seçim
yapılabilecek geniş bir ürün yelpazesine sahip olmak, karı
yükseltme umuduna ve isteğine sahip olmak, işletmede
morali yüksek tutmak ve daha fazla yenilik yapılabilecek,
yaratıcılığa elverişli örgütsel ortamlar oluşturabilmektir.
Ayrıca yetenekli ve istekli iş görenleri işletmeye çekebilmek
ve bunların işletmede kalmasını sağlamak, işletmede tüm iş
görenlere işlerinden zevk almaları ve işlerine anlam
kazandırma olanakları vermek ve işletmenin sorunlarının
çözümünde onlardan yardım isteyerek onları işe karşı motive
etmek gibi iş görenlerle ilgili sebepler de olabilir (Taşkıran,
2004).
13. İşletme dışı nedenler, pazarla ilgili ve sosyal
nedenler olmak üzere ikiye ayrılır:
Pazarla ilgili nedenler öncü işletme olmak, öncülüğü
korumak, rakipler karşısında teknik üstünlük sağlamak,
pazarda bir ürünün tek satıcısı olmak gibi kaygılara
dayanmaktadır. İkincisi sosyal nedenler ise, değişiklik
bekleyen tüketicileri tatmin etmek, kamu organları
karşısında işletmenin toplumsal yararlılığını kanıtlamak ve
büyük işletmelerle ilgili olarak şüpheleri olan kamuoyu
üzerinde olumlu bir izlenim bırakmaktır (Taşkıran, 2004).
Ekonomik büyümelerini, rekabet güçlerini ve istihdam
olanaklarını sürdürebilmek için onlar da yeni fikirleri hızla
teknik ve ticari başarıya dönüştürmek zorundadırlar (Göker,
2000).
16. Yeşil İnovasyon
Yeşil inovasyon “gelecek
nesillerin ihtiyaçlarından
ödün vermeden, bugünün
ihtiyaçlarını karşılamak
üzere yeni değerler
yaratmak ve yakalamaktır”
17. Greenovate kavramı olarak yeşil inovasyon, günümüzde
birçok firmanın karlılık ve rekabet gücünü arttırmak için
inovasyon ile sürdürülebilirlik çalışmalarını bir arada
yürüttüğü bir uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır. Amaç,
“sürdürülebilir ve yeşil inovasyonların”, bir yandan karlılık ve
rekabet gücünü arttırırken diğer yandan gezegenimiz ve
yaşamlarımız üzerinde yaratacağı farkı görmek ve bunları
teşvik etmektir.
18. Müşterilerden gelen çevre sorunları hakkında, kamu ve
dünyada hükümetler ve şirketler, artan bir endişe ile çevre
dostu programlar ve ''yeşil'' bir dizi ürün geliştirmektedir
(yeşil markalar, yeşil teknolojiler, ve eko-tasarım
gibi). Şirketlerin, daha fazla uluslararası müşteri profiline ve
artık ürünlerini tehlikeli ve toksik maddeler içermeyen
ürünler şeklinde kendi tedarikçilerine ürettiren alıcılara,
ulaşma isteği giderek daha da önemli bir hale gelmiştir
(Chiou, 2011; 822).
19. İşletmeler çevreye karşı sorumlu uygulamalar yapmaları
hususunda zorlanmaya başlamıştır. Dolayısıyla küresel
rekabet ortamında işletmeler kalite, maliyet, esneklik ve hız
gibi rekabetçi önceliklerle birbirleriyle yarışırken bunlara bir
yenisi "çevreye duyarlılık" eklenmiştir. İşletmeler, artık
çevreye duyarlılık yönündeki faaliyetlerini bir maliyet kalemi
veya tehdit olarak görmek yerine bir rekabet fırsatı olarak
görmek zorundadırlar (Göral vd., 2013; 45-46).
22. Turistlerin günlük kaynak tüketimleri oldukça fazladır. Bu
tüketime ısınma, soğutma, aydınlatma, yemek
pişirme, temizlik, banyo, yüzme, golf alanları vb. sulama gibi
ihtiyaçları da eklenir.
Araştırmalar bir turistin enerji tüketiminin %90'ının destinasyon
kaynaklarından sağlandığını göstermektedir ( Saatçi
vd., 2013; 26).
23. Mevcut üretim teknolojisinin ve tüketici
davranışının sadece bir noktaya, bir
sınıra kadar olumlu sonuçlar doğurması
beklenebilir ki, bu sınırın ötesinde doğal
sermayenin tüketilmesinin büyümenin
geneli üzerinde olumsuz etkileri vardır.
Her durumda bu sınırın tam nereye
uzandığını bilinmemekte fakat inovasyon
yapılmadığı durumda tüketilen doğal
sermayeyi tekrar yerine koyabilme
kapasitesinin
sınırlı
olduğu
iyi
bilinmektedir. İnovasyon, bu sınırı ileri
iterek, büyümeyi doğal sermayenin
tüketilmesinden ayrıştırmaya yardımcı
olabilecek
niteliktedir
(OECD
raporu,2011).
24. Yeşil inovasyon politikasının odak alanlarında biri olan turizm
sektöründe difüzyon geliştirmek için yapılması gerekenler
şöyle sıralanabilir (OECD, 2012):
• Yenilik için genel iş ortamının iyileştirilmesi,
• Fiyatlandırmada istikrarlı ve uzun vadeli piyasa sinyalleri,
• Kamu ihaleleri gibi iyi tasarlanmış talep politikalarında,
yönetmelik ve standartlar oluşturmak,
• Kamu ve turizm işletmelerini çevresel konularda eğitmek
finansal yarar sağlar.
25. Yeşil İnovasyon Çalışmaları
Akıllı Ulaşım Sistemleri
Trafik sıkışıklığını azaltmak
Karbon emisyonlarını azaltmak
Toplu taşıma kullanımını artırmak
Enerji kullanımını azaltmak
Ortamı geliştirmek
Akıllı Hizmet Şebekeleri
Kullanımı azaltmak ve kesilmelerini önlemek
26. Yeşil İnovasyon Çalışmaları
Enerji Verimli Teknolojiler ve Hizmetleri
Yeşil sistemler veri merkezleri oluşturmak
Enerji tesislerinin altyapısının verimliliğini oluşturmak
Operasyonlarını verimliliğini artırmak
Aktif enerji yönetimi sağlamak
Verimlilik hedeflerini izleme ve doğrulama
Talep verimliliğini ölçmek
27. Yeşil İnovasyon Çalışmaları
Karbon Yönetimi
Geri Dönüşüm
Atık yönetimi
Gelişmiş Su Yönetimi
Sürdürülebilir su şebekeleri oluşturmak
Su taşkınlarını önleme
Hava olay yönetimi
İyileştirilmiş su kalitesi oluşturmak
Azaltılmış su kullanımı sağlamak
28. Yeşil inovasyonun giderek daha popüler bir
araştırma alanı olması şaşırtıcı değildir. Çünkü
AB'nin 'Avrupa 2020' stratejisi 'yeşil
inovasyon'dur ve aynı zamanda; Asya ve ABD
ile ilgili olarak rekabet gücünü artırmak için
bir araç olarak görülmektedir (Refsgaard ve
Bryden, 2012).
29. Sürdürülebilir bir otelin çevresel performanslarını
değerlendirebilmek için Green Globe, Green Key, Eu Eco
Label gibi sürdürülebilir otellere özel geliştirilmiş
değerlendirme programları, Türkiye'de ise Turizm Bakanlığı
tarafından geliştirilen Yeşil Yıldız ve TÜROFED tarafından
geliştirilen Beyaz Yıldız sertifikaları mevcuttur (Saatçi vd.,
2013; 27). Binalar için ise çevresel sürdürülebilir yapı için
uygun standartları oluşturmak Amerikan Yeşil Binalar
Konseyi tarafından Enerji ve Çevre Tasarımında Öncülük (The
Leadership in Energy and Environmental Design-LEED) Yeşil
Bina Değerlendirme Sistemi oluşturulmuştur. Puanlama
sisteminde dikkat edilen başlıklar; sürdürülebilir araziler, su
kullanımında etkinlik, enerji ve atmosfer, malzeme ve
kaynaklar, iç hava kalitesi ve inovasyon ve tasarım'dır
(www.yildiz.edu.tr)
30. Green Globe (Yeşil Dünya)
Green Globe’un temelleri 1992 senesinde
Birleşmiş Milletler Rio de Janeiro “Earth
Summit” te atılmıştır. Bu toplantıda, 182
ülke sürdürülebilir gelisme için 21 temel
prensip belirlemiştir. 2002 senesinde de
bu prensipler baz alınarak Green Globe
üyelik programı kurulmuş ve programa
kabul edilmiş sertifikasyon kuruluşları
aracılığı ile işletmelerin denetlenmesine
başlanmıştır.
31. Green Globe (Yeşil Dünya)
Sürdürülebilir turizmi desteklemek için
kurulmuş bir sertifika programıdır. Green
Globe üyeleri ve sertifika sahipleri;
– enerji ve su kaynaklarından tasarruf eder,
– operasyon maliyetlerini azaltır,
– yerel halka ve çevrelerine olumlu katkılar
sağlar,
– iş ve tatil amaçlı seyahat eden bilinçli
müşterilerinin yüksek beklentilerine
karşılar.
32. Greening Hotels (Yeşillenen Oteller)
Yakın gelecekte, çevreye duyarlı otellerin tercih
edileceğini ön gören TUROB greeninghotels projesi ile
üyelerine bu konuda da öncülük etmektedir. 5. Dünya
Su Forumu sırasında başlatılan Yeşil Oteller Projesi’ne,
greeninghotels (yeşillenen oteller) projesi ile devam
edilmektedir. Bu projede denetimler, tamamen tarafsız
bir şekilde dünyanın en büyük akreditasyon
firmalarından biri olan, Bureau Veritas tarafından
yapılmaktadır (http://www.greeninghotels-turkey.org)
33. Yeşil Anahtar
44 ülkede faaliyet gösteren Foundation For Environmental
Education (FEE) tarafından uygulanan Yeşil Anahtar
Programı, çevrenin korunması yönündeki girişimleri
ödüllendirerek destekleyen, iklim değişikliğinin önlenmesi ve
sürdürülebilir turizme katkıda bulunmayı amaçlayan turizm
tesisleri için uluslararası bir eko-etikettir. 2002 yılında
Uluslararası Çevre Eğitim Vakfı (Foundation For
Environmental Education-FEE)’nın beşinci programı olarak
uluslararası düzeyde, ülkemizde ise Ekim 2011 tarihinde
Türkiye Çevre Eğitim Vakfı (TÜRÇEV) tarafından uygulanmaya
başlanmıştır (http://www.green-key.org/).
34. Yeşil Yıldız
Kültür ve Turizm Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı
tarafından sürdürülebilir turizm kapsamında, çevrenin
korunması, çevre bilincinin geliştirilmesi, turistik
tesislerin çevreye olan olumlu katkılarının teşvik
edilmesi ve özendirilmesi amacıyla, çevreye duyarlı
konaklama tesislerinin sınıflandırılmasına ve
belgelendirilmesi sayesinde simgesi yıldız olan
konaklama tesislerinin plaketlerinde sınıflarını
gösteren yıldızlar yeşil renkli düzenlenir. Ayrıca plaket
üzerinde Çevreye Duyarlı Tesis ibaresi yer alır
(http://teftis.kulturturizm.gov.tr).
35. Günümüzde kentlerdeki yeşil alanların azalması, yaşam
koşullarının zorlaşması sebebiyle insanlar üzerindeki baskılar
da artmıştır. Şehirlerden çıkıp kendini doğaya atmak isteyen
tatilciler için de son yıllarda pek çok alternatif vardır. Artık
birçok otel yeşil turizm konseptiyle misafirlerine hizmet
vermeye başlamıştır (Durna ve Babür; 2011;88).
36. Yeşil İnovasyon Örnekleri;
Helix Otel, yüksek teknolojiyi ısı ve enerji tasarrufu için
kullanacak olan otel, geliştirdiği GROW isimli panellerle
güneş ve rüzgâr enerjisinden yararlanmaya
hazırlanmaktadır. Hotel 1000, ilginç su tesisatı modelleri
ile 3’üncü sırada bulunan otel kızıl ötesi tarayıcı kullanılan
sessiz elektronik kapı zili ile ilgi çekmektedir. The Upper
House, Hong Kong: Konukların ulaşımı otele ait Lexus
RX450H hybrid model otomobillerde sağlanmaktadır.
Montage, ABD: Buğulanmayan aynaların bulunduğu
odalarında Montage, çevreci enerji tüketmektedir.
Element Otelleri, ABD: Aydınlatma için enerji tüketimini
ön planda tutan Element Hotels, su tasarrufu için özel bir
tesisat sistemi kullanmaktadır (Durna ve Babür, 2011; 81).
37. Yeşil İnovasyon Örnekleri;
Stadhalle Butik Otel, 2001 yılında kurulmuştur. Otele ait Yeşil
Girişimler; otel binası sıfır enerjili bina dizaynına sahiptir . Bu
da, binanın kendisinin güneş pilleri, ısı pompaları ve
benzerleri ile sağladığı enerjiden daha fazlasını harcamadığı
anlamına gelmektedir. Misafirlerin elektrikli aletlerini
ücretsiz olarak şarj etme imkanı sunmaktadırlar. Çevre dostu
seyahati tercih eden misafirlerine indirim fırsatları
sunmaktadırlar. Konaklamaları süresince çevre dostu hareket
eden misafirlerine ödüller vermektedirler.Yerel ve organik
yiyecekler kullanmakta ve elektrikli scooterlar
kiralamaktadırlar (Göral vd., 2013; 51).
38. Yeşil İnovasyon Örnekleri;
Calista Luxury Resort Hotel, ilk yılında Türk Standartları
Enstitüsü tarafından gerçekleştirilen denetimde; uluslararası
tanınan ISO 9001:2000 Kalite, ISO 14001 Çevre, OHSAS 18001
İş Sağlığı ve Güvenliği ve ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim
sistemlerine ait kalite belgelerini danışman yardımı
olmaksızın tek denetimde almıştır. Hijyen dalında, gıda
analizlerini kendi bünyesinde yapmak ve personeline eğitim
amaçlı kullanmak üzere tasarlanan “Özel Gıda Analiz
Laboratuarı” projesi yine bu oteli farklı kılan bir özelliktir.
Laboratuarda gıda analizlerinin yanı sıra, personelin el
yüzeyinden, çalışma alanlarından, risk taşıyan spa&wellness
dinlenme bölgelerinden ve havuzlardan alınan örnekler de
analiz edilmektedir. Otel, 22000 Gıda Yönetim Sistemi
çalışmaları kapsamında hazırladığı alternatifli menüleri ve
eğitimli personeli tarafından takip edilen “Alerjen Takip
Programı” sayesinde, müşterilerine konaklamaları süresince
özel ilgi göstermektedir (Seyhan ve Yılmaz, 2010; 60).
39. Yeşil İnovasyon Örnekleri;
Başkent Kopenhag'da bulunan Crowne Plaza Otel'de
müşteriler, bir jeneratöre bağlanan bisikleti çevirerek
işletmenin elektrik üretimine katkıda bulunmakta ve bunun
karşılığında bedava akşam yemeği yiyebilmektedirler. Amaç,
insanların hem zayıflamalarına katkıda bulunmak hem de
doğaya fayda sağlamalıdır. Proje kapsamında, konuklardan
günde 15 dakika bisiklet çevirerek en az 10 vatlık elektrik
üretmeleri istenmektedir (Vatan, 2010; 41).
40. Çevre Dostu Oteller Tarafından Kullanılması
Amacıyla Yer Verilen Çevreye İlişkin
Terimlerden Bazıları İse Şunlardır:
41. • Alternatif enerji kaynaklarından
yararlanmak,
• Kat hizmetleri ve çamaşırhanede
zararlı kimyasal kullanımından
mümkün olduğunca kaçınmak,
• Doğal kaynakların korunması için
alternatif seçeneklerden (bahçe
sulamada arıtılmış atık su kullanımı
gibi) faydalanmak,
• Misafirlere yöresel yetiştirilmiş
ürünler ve organik gıdalar sunmaya
özen göstermek,
• Enerji ve su tasarrufu sağlamak,
42. • Gerek turistlerin gerekse personelin
çevreci yaklaşımlar hakkında
farkındalıkların sağlanması
• Çevre duyarlı eylemlere katılınması,
• Odalardaki havlu, çarşaf, yastık kılıfı gibi
ürünlerin aynı konuğun kullanımı
boyunca gerekmedikçe çok sık
değiştirilmemesi gibi konularda hassas
olunması gerekmektedir.
