1. จุดสิ้นสุด...ของการเริ่มต้น บนเส้นทางของครุวิจัย
นายกอบวิทย์ พิริยะวัฒน์ โรงเรียน
นนทรีวทยา
ิ
E-mail : magnegis@hotmail.com
ศูนย์ครุวิจัยนวัตกรรมและการจัดการ
เทคโนโลยีอาหาร
มหาวิทยาลัยศิลปากร
หลังจากที่ สำานักงานกองทุนสนับสนุนการวิจย (สกว.) ั
ได้ประกาศรับสมัครครูเข้าร่วมโครงการ “ครุวจย สกว.” ิ ั
ซึงมีวตถุประสงค์ เพือพัฒนาศักยภาพของครูดวยกระบวนการวิจย
่ ั ่ ้ ั
จากประสบการณ์ตรง เพือเพิมความรูความเข้าใจในหลักการทาง
่ ่ ้
วิทยาศาสตร์อย่างเชือมโยงกับวิถชวต และเพือพัฒนากระบวนการ
่ ี ี ิ ่
เรียนการสอนของครู ทีสามารถสร้างแรงบันดาลใจในการเรียนรู้
่
ของนักเรียน โดยข้าพเจ้า นายกอบวิทย์ พิรยะวัฒน์ ได้ดำาเนินการส่ง ิ
เค้าโครงวิจยเข้าสมัครและได้รบทุนให้ไปฝึกทำาวิจยทีศนย์ครุวจย
ั ั ั ่ ู ิ ั
นวัตกรรมและเทคโนโลยีอาหาร มหาวิทยาลัยศิลปากร อ.เมือง
จ.นครปฐม ตังแต่วนที่ 1 – 30 เดือน เมษายน พ.ศ. 2553 รวม
้ ั
30 วัน ณ ภาควิชาเทคโนโลยีอาหารคณะวิศวกรรมศาสตร์และ
เทคโนโลยีอตสาหกรรม มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยาเขตพระราชวัง
ุ
สนามจันทร์ จังหวัดนครปฐม และ เข้าร่วมการประชุมครุ
วิจย สกว. ปี 2553 “ครูไทย นักจัดการการเรียนรู” ณ โรงแรมรัชดาซิตี้
ั ้
กรุงเทพฯ
เมือวันที่ 1 พฤษภาคม 2553 นัน
่ ้
หากถามว่า การเข้าร่วมครุวจยในครังนี้ ได้อะไรบ้าง คงเป็นการยาก
ิ ั ้
ทีจะบรรยายได้หมดสิน แต่จะขอสรุปเป็นประเด็นทีสำาคัญ ดังนี้
่ ้ ่
1. ทำาให้มีความรู้ ความเข้าใจ เกี่ยว
กับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีอาหารมากยิ่งขึ้น
ซึ่งเป็นการพัฒนาองค์ความรู้ และสามารถนำาไป
ปรับใช้ในการจัดการเรียนการสอนได้เป็นอย่างดี

2. 2. ทำาให้มีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยว
กับกระบวนการวิจัย ทางด้านวิทยาศาสตร์และ
เทคโนโลยี ซึ่งทำาให้ได้แนวคิดในการนำา
กระบวนการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ มาประยุกต์ใช้
บูรณาการการจัดการเรียนการสอนให้กับนักเรียน
3. ได้เรียนรู้ และพัฒนากระบวนการคิด ทังการคิดวิเคราะห์ ้
คิดสังเคราะห์ และ คิดสร้างสรรค์ จากการอบรมเชิง
ปฏิบัติการ ทีได้ออกแบบและพัฒนาผลิตภัณฑ์จากการงานวิจย
่ ั
4. ได้แนวคิดในการนำากระบวนการวิจัย ทางเทคโนโลยี
อาหาร มาจัดทำาเป็นสาระ การเรียนรู้และสื่อการเรียนการ
สอน เพื่อจัดการเรียนรู้ให้กับผู้เรียน
5. ได้แลกเปลียนเรียนรู้กับเพื่อนครูจากโรงเรียนต่างๆ
่
เป็นการสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ของครุวิจัย และมีการติดต่อ ประสาน
งานแลกเปลียนเรียนรู้อย่างต่อเนื่องผ่านทาง Facebook และ
่
Wordpress
6. ได้เผยแพร่และประชาสัมพันธ์ผลงานวิจัย ต่อผู้ทรง
คุณวุฒิ นักวิชาการ และคณะครู จากโรงเรียนต่างๆทัวประเทศ ซึงสร้าง ่ ่
ชื่อเสียงให้กับตนเองและโรงเรียนนนทรีวิทยาต่อไป
แม้วาการอบรมดังกล่าวจะสินสุดลง
่ ้
ตังแต่วนนัน
้ ั ้ แต่สำาหรับผม
และครูอกหลายๆคน ถือว่า นี...คือการเริม
ี ่ ่
ต้น บนเส้นทางของการวิจย ั
เมือก่อนเคยถามตนเองอยูเสมอว่า จะทำา
่ ่
วิจยอย่างไร และจะทำาไปเพืออะไรหากไม่
ั ่
ทำาเพราะถูกบังคับ หรือทำาเพราะหวังผล
ประโยชน์เพือความก้าวหน้าในวิชาชีพจาก
่
การวิจย แต่การเข้าร่วมโครงครุวจยในครัง
ั ิ ั ้
นัน ได้เปลียนแนวคิด ปรับทัศนคติทมตอ
้ ่ ี่ ี ่
การวิจย และคิดต่อว่าจะทำาอย่างไรให้
ั
นักเรียน
ของเรา รูจกกับการวิจย มองว่าวิจยเป็นสิงทีมความสำาคัญ และเป็นเรืองที่
้ ั ั ั ่ ่ ี ่
ไม่ยาก เป็นสิงทีใกล้ตว ยิงในฐานะทีเราเป็นครูวทยาศาสตร์ การเรียนการ
่ ่ ั ่ ่ ิ
สอนทีมการบูรณาการเรืองกระบวนการวิจย จะสามารถช่วยฝึกกระบวน
่ ี ่ ั

3. การคิดให้กบนักเรียนได้เป็นอย่างดี และยังเป็นการสร้างพืนฐานเรืองการ
ั ้ ่
วิจย เพือเตรียมความพร้อมให้กบนักเรียนก่อนเข้าสูการเรียนในระดับ
ั ่ ั ่
อุดมศึกษาอีกด้วย
นับตังแต่วนนัน ถึงวันนี้ จึงได้นำาแนวคิด ประสบการณ์ และ
้ ั ้
กระบวนการวิจยทีได้รบจากการเข้าร่วมโครงการครุวจย มาถ่ายทอดสู่
ั ่ ั ิ ั
นักเรียน
ผ่านการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนในกลุมสาระการเรียนรูวทยาศาสตร์
่ ้ ิ
ทีทำาการสอน ทังในวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน สาระการเรียนรู้วิชาทฤษฎี
่ ้
ความรู้
TOK และวิชาโครงงานวิทยาศาสตร์ 1 สำาหรับนักเรียนหลักสูตร
SMART CLASS
ตลอดจนในการทำาโครงงานวิทยาศาสตร์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา
ตอนปลาย
ซึ่งได้จัดกิจกรรมต่างๆขึ้นทีโรงเรียนนนทรีวทยา หลายรายการ เช่น
่ ิ
จัดโครงการค่ายโครงงานวิทยาศาสตร์ครั้งที่ 2 ให้กับนักเรียนระดับชั้น
มัธยมศึกษาปีที่ 4 แผนวิทย์-คณิต เมื่อวันที่ ١٣-١٢
มิถุนายน ٢٥٥٣ โดยได้รับเชิญเป็นวิทยากรให้ความรู้เรื่อง การคิดโครง
งานวิทยาศาสตร์ ซึ่งได้นำาเรื่องกระบวนการวิจย และ
ั
Powerpoint เรื่อง คิด (เห็น) หรือ (เห็น) คิด จากการเข้าร่วมโครงการ
ครุวิจัย ไปใช้ด้วย ทำาให้ได้จุดประกายความคิดให้กับนักเรียนหลายๆคน

4. จัดกิจกรรมการเรียนการสอนวิชาโครงงานวิทยาศาสตร์ 1 สำาหรับ
นักเรียนหลักสูตร SMART CLASS ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ٥ โดยจัด
ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การทำาโครงงานวิทยาศาสตร์แบบงานวิจัย
ใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน
จัดกิจกรรม พิธีเทิดพระเกียรติพระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย และ
กิจกรรมวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ ประจำาปี 2553 ซึ่ง
กลุมสาระการเรียนรู้วทยาศาสตร์โรงเรียนนนทรีวิทยาได้จัดขึ้น โดยหนึ่ง
่ ิ
ในกิจกรรมภายในงาน คือ การจัดแสดงโครงงานวิทยาศาสตร์ของ
นักเรียน เมื่อ 18 สิงหาคม 2553

5. ผลจากการบูรณาการเรื่องกระบวนการวิจัยในการเรียนการสอน
วิทยาศาสตร์โดยใช้รูปแบบโครงงานวิทยาศาสตร์ ซึ่งทำาหน้าที่เป็นครูที่
ปรึกษา ส่งผลให้นักเรียนได้จัดทำาโครงงานวิทยาศาสตร์ เรื่อง การ
ศึกษาชนิดของอาหารที่ใช้ทอดต่อปริมาณกรดไขมันอิสระในนำ้ามันพืชที่
ผ่านการใช้งาน ซึงได้รับรางวัลชมเชย ในการประกวดโครงงาน
่
วิทยาศาสตร์ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ประเภททีม สาขาชีวภาพ ใน
งานมหกรรมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ ٢٥٥٣
นอกจากนี้ ในปีการศึกษา ٢٥٥٣ เนื่องด้วยโรงเรียนนนทรีวทยา ิ
เป็นโรงเรียนมาตรฐานสากล ซึ่งจะต้องจัดการเรียนการ
สอนสาระการเรียนรู้หนึงที่ ชื่อว่า "ทฤษฎีความรู้ หรือ Theory of
่
Knowledge : TOK" ระดับชั้น ม.1 และ ม.4 โดยบูรณาการในการ
จัดการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ จึงได้มีแนวคิดใน การนำา
กระบวนการวิจัยอย่างง่ายๆ จากการเข้าร่วมโครงการครุวิจัย มาใช้ในการ
จัดการเรียนรู้ โดยกำาหนดเป็นขั้นตอนต่างๆ 8 ขั้นตอน ดังนี้
1. สำารวจปัญหา ให้นักเรียนสังเกตและสำารวจว่าในชีวิตประจำาวัน
พบกับปัญหาในโรงเรียนหรือชุมชนอะไรบ้าง เลือกปัญหาที่ตนเองสนใจ
คนละ
1 ปัญหา แล้วเขียนถึงสภาพปัญหาและเหตุผลทีนักเรียนสนใจ
่
2. ร่วมกันกำาหนดปัญหา นักเรียนแต่ละคนนำาเสนอปัญหาที่ตนเอง
สนใจ

6. จากนั้นครูนำาอภิปรายเพื่อรวบรวมและจัดกลุ่มปัญหาลักษณะเดียวกัน ให้
นักเรียน ทีสนใจปัญหาลักษณะเดียวกันอยู่กลุ่มเดียวกัน ตามความ
่
เหมาะสม ซึ่งครูต้องแนะนำาให้นักเรียนสร้างโจทย์วิจัยที่ตัวนักเรียนมี
ศักยภาพทำาได้สำาเร็จ ทำาเรื่องง่าย เพื่อการเรียนรู้
3. ตั้งสมมุติฐาน นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์หาสาเหตุของ
ปัญหา โดยใช้ปัญญาในการคิดตั้งสมมุติฐาน
4. รวบรวมข้อมูล นักเรียนร่วมกันออกแบบ วางแผนดำาเนินการเพื่อ
หาสาเหตุของปัญหา โดยสร้างเครื่องมือ เช่น แบบสัมภาษณ์
แบบสอบถาม แล้วนำาไปใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล
5. วิเคราะห์ข้อมูล นักเรียนร่วมกันนำาข้อมูลที่ได้มาทำาการวิเคราะห์
และ
ประเมินผล โดยใช้กระบวนการคิด
6. สรุปผล นักเรียนร่วมกันนำาผลจากการวิเคราะห์ข้อมูลมาสรุป
เพื่ออธิบาย
ถึงสาเหตุ และปัจจัย ทีสัมพันธ์กับปัญหาที่กำาหนดไว้ในตอนแรก รวม
่
ทั้งตรวจสอบ
สมมติฐาน โดยนำาความรู้ต่างๆของตนเอง มาใช้ในการอธิบายอย่างบู
รณาการเพื่อสร้างความรด้วยตนเอง ู้
7. เผยแพร่และประชาสัมพันธ์ผลงาน โดยนักเรียนทุกคนต้องเขียน
บทความเชิงวิชาการ ทำาแผ่นพับเผยแพร่ความรูทตนเองได้รบ จัด
้ ี่ ั
นิทรรศการแสดงผลงานและนักเรียนทุกคน
นำาเสนอปากเปล่า คนละ 10 นาที ต่อครู เพือน และผูทสนใจ ตลอดจน
่ ้ ี่
นำาผลงานของนักเรียนทีดเด่นเผยแพร่ทาง blog ของครู
่ ี
8. ประเมินผล ซึ่งประเมินโดย ครู เพื่อน และผู้ปกครอง ตลอดจน
ให้นักเรียนประเมินตนเอง โดยจัดทำาเป็นรายงานการประเมินการเรียน
ของตนเอง ในรูปแบบของ Mind mapping เพื่อแสดงถึงช่องทางการรับ
รู้ สาขาความรู้ คุณธรรมทีได้รับ และองค์ประกอบความรู้ทได้รับ
่ ี่
ทังนีในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน วิชาทฤษฎีความรูนน ได้ให้
้ ้ ้ ั้
ความสำาคัญกับ การให้นักเรียนสร้างโจทย์วิจัยหรือต่อยอดจากผลงาน
วิจัยที่มี ซึ่งเป็นเรื่องที่ตัวนักเรียนมีศักยภาพทำาได้สำาเร็จ ทำาเรื่องง่าย
เพื่อการเรียนรู้ โดยใช้ตัวช่วย เช่น ครูที่ปรึกษา ผู้ปกครอง ผู้รู้ ให้คำา

7. ปรึกษาหรือเป็นพี่เลี้ยง โดยเฉพาะ ในขั้นตอนการออกแบ
บการววิจย และการเก็บข้อมูล ทังนี้ครูต้องให้อิสระแก่นักเรียนในการ
ั ้
วิจัย ภายใต้กรอบทียืดหยุ่น วัดกระบวนการคิด การแปลผลข้อมูล แทน
่
ชิ้นงานที่ได้ เพราะเราใช้การทำาวิจยพัฒนาศักยภาพนักเรียน ไม่ใช่ให้
ั
นักเรียนเป็นนักวิจัยผู้สร้างความรู้ ซึ่งเป็นไปตามแนวคิดที่ อาจารย์
ไพโรจน์ ได้เคยให้คำาแนะนำาไว้นั่นเอง
อย่างไรก็ตาม การเข้าร่วมโครงการครุวิจัย สกว. ในครั้งนี้ ทำาให้
ข้าพเจ้าได้รับประสบการณ์มากมาย โดยเฉพาะในด้านการพัฒนาองค์
ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ตลอดจนพัฒนากระบวนการคิด
ด้วยกระบวนการวิจัย ซึงเกิดจากกระบวนการเรียนรูในการอบรมจากศูนย์
่ ้
ครุวิจัยพี่เลียง และการแลกเปลียนเรียนรู้รวมกับเพื่อนครูจากโรงเรียน
้ ่ ่
ต่างๆ โดยสามารถนำาสิ่งที่ได้เหล่านี้ไปถ่ายทอด แบ่งปันความรู้สู่เพื่อน
ครูในสถานศึกษา ตลอดจนผ่านทางบล็อก
http://teacherkobwit2010.wordpress.com เพื่อเผยแพร่ต่อผู้ที่
สนใจต่อไป ที่สำาคัญที่สุดคือการถ่ายทอดสิ่งเหล่านี้สู่นักเรียน ผ่านการ
จัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบบูรณาการ ในการเรียนการสอนวิชา
วิทยาศาสตร์ที่ได้รับมอบหมาย โดยมีเป้าหมายสำาคัญในการใช้
กระบวนการวิจัย ในการพัฒนาศักยภาพนักเรียน ซึ่งจะเป็นพื้น
ฐานในการสร้างนักเรียนไปสู่การเป็นนักวิจยที่ดีในอนาคต
ั เพื่อ
พัฒนาประเทศชาติสืบไป
สุดท้ายนี้ขอขอบพระคุณ สำานักงานกองทุนสนับสนุนการวิจยและ ั
หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ขอขอบพระคุณ ผศ.ไพโรจน์ คีรรัตน์ และเจ้า
ี
หน้าที่ผู้ประสานงานโครงการครุวิจัยทุกท่าน ทีได้ให้ความสำาคัญกับการ
่
พัฒนาครูสู่การเป็นนักวิจัย ช่วยผลักดันโครงการครุวิจัยให้เกิดขึ้น และ
หวังเป็นอย่างยิงว่าจะดำาเนินโครงการนี้อย่างต่อเนื่อง เพื่อการพัฒนา
่
คุณภาพการศึกษาของไทยต่อไป
กอบวิทย์ พิริยะ
วัฒน์