Δρόμοι των Αμπελοκήπων Αθήνας που είναι κοντά στο σχολεί μας. Εργασία για το μάθημα της Πληροφορικής. Σχολικό έτος: 2012-2013 (Πολυμέσα & «Διάλογοι»/ Τοπική Ιστορία)

1. Δρόμοι των Αμπελοκήπων
Οι Αμπελόκηποι αποτελούν μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της πρωτεύουσας.
Ανήκουν στο 7ο δημοτικό διαμέρισμα του δήμου Αθηναίων.
Το σχολείο μας, 56ο Γυμνάσιο Αθήνας, βρίσκεται στην οδό Αχαΐας 3, ακριβώς δίπλα από ένα
από τα ψηλότερα κτίρια της Αθήνας, αλλά και της Ελλάδας, το ξενοδοχείο President.
Η αρχαιότερη οδός θεωρείται αυτή που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι για τη μεταφορά των
μαρμάρων από την Πεντέλη και περνούσε από τους Αμπελοκήπους.
Οι πιο παλιοί δρόμοι της περιοχής μας είναι η Κηφισίας με τη Β. Σοφίας (που λεγόταν και αυτή
Κηφισίας) καθώς και η Μεσογείων. Η Λ. Αλεξάνδρας ανοίχθηκε το 1891. Όλοι οι υπόλοιποι
δρόμοι ήταν μικρά ή μεγάλα μονοπάτια που άρχισαν να ανοίγονται από το 1900 και μετά. Οι
δρόμοι ήταν στενοί με πολλές λακκούβες και χωρίς συντήρηση. Οι πρώτοι κτηματίες και
ιδιοκτήτες επαύλεων, είχαν τα κτίσματά τους στους κεντρικούς δρόμου (Κηφισίας, Β. Σοφίας
και Αλεξάνδρας). Με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 επισκευάστηκαν και οι
δρόμοι που οδηγούσαν στα «προάστια» της Αθήνας, στα οποία ανήκαν τότε και οι
Αμπελόκηποι.
Θα παρουσιάσουμε κάποιους από τους δρόμους που είναι κοντά στο σχολείο μας και τους
διασχίζουμε καθημερινά.
Λεωφόρος Κηφισίας.
Η Λ. Κηφισίας είναι ένας από τους κυριότερους οδικούς άξονες της πρωτεύουσας. Συνδέει την
Αθήνα με τα Βόρεια Προάστια. Η Κηφισιά είναι ένα από το προάστια της Αθήνας που
βρίσκεται 15 περίπου χλμ Β.Α. της πρωτεύουσας. Η Κηφισιά ήταν μια από τις 12 πόλεις στην
αρχαία Αττική. Πήρε το όνομά της από τον ποταμό Κηφισό που πήγαζε από το σημερινό
Κεφαλάρι. Το 1882 συνδέθηκε με την Αθήνα με το θρυλικό και γραφικό ατμοκίνητο τραίνο που
ονομάστηκε «Θηρίο» επειδή, όταν ανηφόριζε, αγκομαχούσε και έβγαζε σπίθες από την
καπνοδόχο. Η Λ. Κηφισίας μέχρι και τη δεκαετία του 1950 είχε κτίσματα από την προπολεμική
περίοδο, μονοκατοικίες με κήπους και ωραία αρχοντικά. Η έντονη οικοδομική δραστηριότητα
που άνθησε στις επόμενες δεκαετίες είχε ως αποτέλεσμα την εξαφάνιση όλων αυτών των
κτισμάτων.

2. Λεωφόρο Αλεξάνδρας
Το όνομά της το πήρε από την Αλεξάνδρα, Ελληνίδα πριγκίπισσα, τριτότοκη κόρη των
βασιλέων Γεωργίου του Α’ και της Όλγας. Η Αλεξάνδρα γεννήθηκε στην Κέρκυρα στις 18
Αυγούστου του 1870. Παντρεύτηκε στην Πετρούπολη το 1889 τον Μέγα Δούκα Παύλο
Αλεξάνδροβιτς, που ήταν που ήταν αδελφός του τσάρου Αλεξάνδρου του Γ’. Πέθανε στη
Μόσχα το 1891 κατά τη διάρκεια του τοκετού του δεύτερου παιδιού της. Την εποχή εκείνη
γινόταν η ένωση των δρόμων Πατησίων και Κηφισίας μέσω ενός νέου δρόμου. Σε αυτόν τον
νέο δρόμο αποφασίστηκε να δοθεί το όνομα της πριγκίπισσας Αλεξάνδρας. Ο δρόμος αυτός,
για πολλές δεκαετίες, ήταν καρόδρομος –χωματόδρομος- μέχρι την εποχή που
χρησιμοποιήθηκαν τα πρώτα ηλεκτροκίνητα τραμ.

3. Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας
Η Λ. Β. Σοφίας, που παλαιότερα λεγόταν Κηφισίας, αποτελεί τη συνέχειά της. H Λ. Κηφισίας
έφθανε μέχρι το Σύνταγμα. Το τμήμα της λεωφόρου από τη συμβολή της Λεωφόρου Κηφισίας
με τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας μέχρι και το Σύνταγμα ονομάστηκε Λεωφόρος Βασιλίσσης Σοφίας.
Η Β. Σοφία ήταν γερμανίδα πριγκίπισσα που γεννήθηκε στο Πότσδαμ στις 2 Ιουνίου 1870.
‘Ήταν θυγατέρα του αυτοκράτορα της Γερμανίας Φρειδερίκου και αδελφή του Κάιζερ
Γουλιέλμου Β’. Είκοσι χρονών παντρεύτηκε το διάδοχο του Ελληνικού Θρόνου Κωνσταντίνο
στις 15 Οκτωβρίου 1889. Ασπάστηκε την Ορθοδοξία και επιδόθηκε με ζήλο σε κοινωφελή
έργα. Ασχολήθηκε με τη συντήρηση και επέκταση του πρασίνου , ίδρυσε παιδικές και
νοσοκομεία, αναδιοργάνωσε τη Χαροκόπειο Οικοκυρική Σχολή, ίδρυσε το Άσυλο Ανιάτων, το
νοσοκομείο Παίδων και άλλα. Παροιμιώδης ήταν η αυστηρότητα στα παιδιά της, η
παραδειγματική τάξη και η σχολαστική ακρίβεια. Για την αυστηρότητά της οι Α8ηναίοι την
αποκαλούσαν ΄΄Φράου Φερμπότεν΄’ (δηλαδή ‘’κυρία Απαγορεύεται’’). Πέθανε από καρκίνο
στην Φρανκφούρτη της Γερμανίας ευρισκόμενη σε εξορία, στις 13 Ιανουαρίου 1932. Το
λείψανό της μεταφέρθηκε και ενταφιάστηκε στο Τατόι επί δικτατορίας Ι. Μεταξά.
Πανόρμου
Ο Πάνορμος ήταν πόλη της Μ. Ασίας στην Προποντίδα, κοντά στην αρχαία Κύζικο.
Προπολεμικά ο δρόμος ονομαζόταν «Ερυθρού Σταυρού» γιατί οδηγούσε στο μεγάλο ομώνυμο
νοσοκομείο. Πυκνοκατοικήθηκε από οικογένειες προσφύγων της Μικρασίας και αναπήρους
του 1922.
Φειδιππίδου
Ο Φειδιππίδης ή Φιλιππίδης ήταν ένας διάσημος Αθηναίος δρομέας. Στάλθηκε από τους
Αθηναίους στην Σπάρτη για να ζητήσει την βοήθεια των Λακεδαιμονίων λίγο πριν την μάχη του
Μαραθώνα (490 π.Χ.). Διέτρεξε την απόσταση (μεγαλύτερη των 200 χιλιομέτρων) σε δύο
ημέρες, πράγμα που θεωρήθηκε άθλος. Στα νεώτερα χρόνια, σε ανάμνηση του δρόμου του
Φειδιππίδη, καθιερώθηκε το Σπάρταθλον, αγώνας υπερμαραθωνίου δρόμου 245,3
χιλιομέτρων από την Αθήνα προς την Σπάρτη. Μία παράδοση, που όμως δεν μαρτυρείται από
τις αρχαίες πηγές, ταυτίζει τον Φειδιππίδη με τον οπλίτη εκείνον που έφερε στους Αθηναίους
την είδηση τής περιφανούς νίκης του στρατού τους επί των Περσών στον Μαραθώνα.
Θεωρήθηκε έτσι ο δρομέας προς τιμήν του οποίου καθιερώθηκε ο Μαραθώνιος.

4. Λαρίσης
Η Λάρισα είναι πόλη της Θεσσαλίας και πρωτεύουσα του νομού Λαρίσης. Η πόλη της Λάρισας
ιδρύθηκε από τους Πελασγούς κατά τους προϊστορικούς χρόνους. Στους περσικούς πολέμους
ήταν με το μέρος των Περσών, ενώ στον Πελοποννησιακό πόλεμο πολέμησε στο πλευρό των
Αθηνών. Το 1423 κατακτήθηκε από τους Τούρκους. Στην επανάσταση του 1821 δεν πήρε μέρος
γιατί ήταν το κέντρο των τουρκικών δυνάμεων. Με την Ελλάδα ενσωματώθηκε το 1881.
Λουίζης Ριανκούρ
Η Ριανκούρ ήταν Γαλλίδα ευγενής που γεννήθηκε το 1846 στην κεντρική Γαλλία. Από μικρή
ηλικία θαύμαζε και αγαπούσε τη σύγχρονη Ελλάδα. Παντρεύτηκε τον κόμη Ντε Ριανκούρ και
απέκτησε ένα γιο. Όταν πέθανε ο σύζυγός της εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου είχε έντονη
παρουσία στην κοινωνική ζωή της πόλης. Ενίσχυσε οικονομικά τον Μακεδονικό Αγώνα (1904-
1908). Πέθανε το 1941 στην Αθήνα. Η Λουΐζα Ριανκούρ έμαθε μόνη της ελληνικά από πολύ
μικρή ηλικία και έγραφε άρθρα στις γαλλικές εφημερίδες υπερασπίζοντας τα ελληνικά δίκαια.
Στον δρόμο αυτό, παλαιότερα, υπήρχαν «πηγαδάκια» του Αδριάνειου Υδραγωγείου καθώς και
δύο «σπιτάκια» ανάμεσά του που εξυπηρετούσαν τον καθαρισμό και τον έλεγχο του
υδραγωγείου. Ο δρόμος κατοικήθηκε από πολλές οικογένειες μικρασιατών, ενώ υπήρχε και η
επιβλητική κατοικία του Εγκαστρωμένου (Καστριώτη) που είχε την ονομασία «Όασις».
Δουκίσσης Πλακεντίας
Η γαλλίδα Σοφία ντε Μαρμπουά γεννήθηκε στη Φιλαδέλφεια της Αμερικής το 1785 από
πατέρα Γάλλο διπλωμάτη και μητέρα Αμερικανίδα. Παντρεύτηκε το στρατηγό του Ναπολέοντα
Κάρολο Λεμπράν ο οποίος τιμήθηκε με τον τίτλο του Δούκα της Πλακεντίας. Μαζί με την κόρη
της Ελίζα, ανέπτυξαν μεγάλη φιλελληνική δράση και προσέφεραν και χρήματα στον
απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων εναντίων των Τούρκων. Μετά τον χωρισμό με τον άντρα
της και τον θάνατο της κόρης της εγκαταστάθηκε οριστικά στην Αθήνα. Κατοίκησε στο μέγαρο
της σημερινής Β. Σοφίας που χρησιμοποιείται ως Βυζαντινό Μουσείο. Είχε υπερβολική αγάπη
για τα ζώα, διέθεσε πολλά χρήματα για κοινωφελείς σκοπούς ενώ μεταπήδησε από τη
Χριστιανική θρησκεία σε μια νέα δικής της επινόησης. Πέθανε το 1854 και ετάφη στην
Πεντέλη. Ο δρόμος Δ. Πλακεντίας ξεκινούσε από την πλατεία Λαμίας και έφθανε μέχρι τις
προσφυγικές πολυκατοικίες της Πανόρμου. Τον δρόμο διέσχιζαν πολλά ρέματα.

5. Λακωνίας
Η Λακωνία είναι ο νοτιότερος νομός της Πελοποννήσου και της ηπειρωτικής Ελλάδας. Έχει δύο
κύριες οροσειρές, του Ταϋγέτου που είναι και η υψηλότερη κορυφή της Πελοποννήσου (2.407
μέτρα) και του Πάρνωνα (1.961 μέτρα). Ανάμεσά τους βρίσκεται η κοιλάδα του ποταμού
Ευρώτα και η πρωτεύουσα του νομού, Σπάρτη. Πρόκειται για μια από τις πιο ιστορικές
περιοχές της Ελλάδας όπου βρίσκονται η Μάνη με τους πύργους της και η βυζαντινή πόλη του
Μυστρά, η Μονεμβασιά. Η ανθρώπινη παρουσία στο Λακωνικό χώρο κυριολεκτικά χάνεται
στο βάθος εκατοντάδων χιλιάδων ετών. Η δε πόλη της Σπάρτης υπήρξε κομβικό σημείο σε
κάθε ιστορική στάση της Ελλάδας, μυκηναϊκή, αρχαϊκή, κλασσική, ελληνιστική, βυζαντινή και
νεώτερη. Καταλήφθηκε από τους Τούρκους το 1480 και κατά διαστήματα από τους Βενετούς.
Ορισμένα τμήματά της, όπως η Μάνη, ουδέποτε καταλήφθηκαν από τους Οθωμανούς. Πήρε
μέρος στα Ορλωφικά (1770) και στην επανάσταση του 1821. Απελευθερώθηκε το 1828. Στο
νομό Λακωνίας ανήκει και το κατοικημένο νησί της Πελοποννήσου, η Ελαφόνησος.
ΑΧΑΙΑΣ (Ο δρόμος του σχολείου μας)
Η Αχαΐα είναι νομός που βρίσκεται στα Β.Δ. της Πελοποννήσου με πρωτεύουσα την Πάτρα. Η
περιοχή είναι γνωστή από τους ομηρικούς χρόνους όταν η Δυτικής Αχαΐας ανήκε στους
Επειούς (Ηλείους) ενώ η Ανατολική (Αιγιάλεια) στους Πελασγούς Αιγιαλεία. Η Αχαΐα πήρε
μέρος στον Τρωικό πόλεμο ενώ ίδρυσε αποικίες στην Κάτω Ιταλία. Το 1460 καταλήφθηκε από
τους Τούρκους. Πήρε μέρος στα Ορλωφικά (1770) και στην επανάσταση, του 1821, οπότε οι
πρόκριτοι και οι οπλαρχηγοί συνέστησαν τοπική διοίκηση, το ‘’Αχαϊκόν Διευθυντήριον’’.
Απελευθερώθηκε από τους Τούρκους το 1828. Από την Πάτρα διέρχεται και το τραίνο του
ΟΣΕ, ενώ ο οδοντωτός σιδηρόδρομος που συνδέει το Διακοφτό με τα Καλάβρυτα αποτελεί το
μοναδικό τραινάκι αυτού του είδους στον κόσμο…
Ευρυτανίας
Η Ευρυτανία είναι νομός της Στερεάς Ελλάδας με πρωτεύουσα το Καρπενήσι. Είναι περιοχή
πολύ ορεινή με ψηλά βουνά όπως το Παναιτωλικό, τον Τυρφηστό (Βελούχι), το Βουτσικάκι κ.α.
Στην περίοδο της επανάστασης αποτέλεσε καταφύγιο και ορμητήριο πολλών αγωνιστών όπως
οι Κατσαντωναίοι, ο Γεροδήμος, ο Μπουκουβάλας και άλλοι γνωστοί αγωνιστές.
Αργολίδος
Η Αργολίδα είναι περιοχή, και ξεχωριστός νομός, της Πελοποννήσου. Πρωτεύουσα του νομού
είναι το Ναύπλιο. Στο νομό αυτό βρίσκονται αρκετοί αρχαιολογικοί χώροι (Μυκήνες, Τίρυνθα,
Λέρνη…) Παλιοί κάτοικοι της περιοχής ήταν οι Πελασγοί και ακολούθησαν οι Φοίνικες, Κάρς,
Λύκιοι, Αχαιοί οι οποίοι δημιούργησαν και τον Μυκηναϊκό πολιτισμό.

6. Φθιώτιδος
Η Φθιώτιδα, στην αρχαιότητα, ήταν περιοχή της Θεσσαλίας. Το αρχικό της όνομα ήταν Αχαΐα
από τους πρώτους κατοίκους της, τους Αχαιούς που ονομάζονταν στον Όμηρο ως Μυρμιδόνες
και Έλληνες. Την εποχή του Τρωικού πολέμου ανήκε στον Αχιλλέα ενώ αργότερα υποτάχθηκαν
στους Πέρσες και πολέμησαν εναντίων των άλλων ελληνικών πόλεων. Στη διάρκεια της
Τουρκοκρατίας έγινε οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο, ενώ στην επανάσταση του 1821 ήταν
ισχυρή στρατιωτική περιοχή. Με την Ελλάδα προσαρτήθηκε το 1881 μαζί με την Θεσσαλία. Ο
σημερινός νομός Φθιώτιδας έχει πρωτεύουσα τη Λαμία.
Αιτωλίας
Η Αιτωλία είναι περιοχή με μακρά ιστορία. Στην Αρχαιότητα ήταν περιοχή στο δυτικό τμήμα
της Στερεάς Ελλάδας, που καταλάμβανε το κεντρικό και το ανατολικό κομμάτι του σημερινού
νομού Αιτωλοακαρνανίας, το νότιο τμήμα του σημερινού νομού Ευρυτανίας και το δυτικό του
νομού Φωκίδας. Κατοικήθηκε αρχικά από Κουρήτες και Λέλεγες. Πήρε την ονομασία της από
τον πρώτο βασιλιά της, τον Αιτωλό. Σύμφωνα με τη μυθολογία ο Αιτωλός ήταν ο γενάρχης της
φυλής που τελικά κυριάρχησε στον τόπο. Με τον καιρό οι Αιτωλοί αναδείχτηκαν σε σημαντική
στρατιωτική και πολιτική δύναμη στην Αρχαία Ελλάδα και δημιούργησαν το Κοινό των
Αιτωλών ή Αιτωλική Συμπολιτεία με κέντρο το Θέρμο. Οι Αιτωλείς πήραν μέρος στην
Αργοναυτική εκστρατεία και στον Τρωικό πόλεμο, τήρησαν ουδετερότητα στους Περσικούς
πολέμους και απέναντι στον Φίλιππο Β’ της Μακεδονίας, ενώ στον Πελοποννησιακό πόλεμο
ήταν αρχικά με το μέρος της Σπάρτης και προς το τέλος με το μέρος των Αθηναίων.
Καταλήφθηκαν από τους Ρωμαίους, δέχθηκαν επιδρομές από Γότθους, Ούνους, Βησιγότθους,
Βανδάλους. Το 1204 καταλήφθηκαν από τον Μιχαήλ Κομνηνό και το 1450 από τους Τούρκους.
Απελευθερώθηκε το 1821 και αποτελεί ένα από τα δύο τμήματα του νομού
Αιτωλοακαρνανίας.
Αώου
Ο Αώος είναι ποταμός της Ηπείρου. Πηγάζει από την βόρεια Πίνδο, διαρρέει μία χαράδρα
ανάμεσα στα όρη Τύμφη και Σμόλικα, νοτιοδυτικά της Κόνιτσας, εισέρχεται στην Αλβανία και
εκβάλλει στην Αδριατική θάλασσα. Σημαντικότεροι παραπόταμοί του είναι ο Σαραντάπορος
και ο Βοϊδομάτης. Ο πρώτος πηγάζει από τον Γράμμο και ο δεύτερος από την Τύμφη και
ενώνονται με τον Αώο κοντά στην Κόνιτσα. Ο ποταμός Αώος διαρρέει μεγάλο μέρος του
εθνικού δρυμού Βίκου-Αώου.
Πηγές:
• Νίκος Παραδείσης. (2003). Αμπελόκηποι. ΕΑΜΕ «Ο Μικρός Ρωμηός».
• http://el.wikipedia.org/wiki
Πληροφορίες: Α.Α., Β.Α., Μ.Κ., Σ.Β.
Επιμέλεια παρουσίασης: Σ.Β.