Αμπελόκηποι Αθήνας και Νοσοκομεία

Νοσοκομεία στην περιοχή των Αμπελοκήπων Αθήνας
Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής [1]
Αμπελόκηποι Αθήνας
και Νοσοκομεία
(Νοσοκομεία στην περιοχή των Αμπελοκήπων Αθήνας αλλά και σε
γειτονικές με αυτήν περιοχές)
Η εργασία βασίστηκε σε έρευνα της Συντακτικής και Φωτογραφικής Ομάδας του
Εργαστηρίου Πληροφορικής με τη συνδρομή του Αμπελοκηπιώτη, πρώην μαθητή
στο συγκρότημα σχολείων στην οδό Αχαΐας, κυρίου Χρήστου Μπερούκα.
Υλικό για χρήση, από το προσωπικό τους αρχείο, μας παραχώρησαν οι
Αμπελοκηπιώτες: Δημήτρης Λάζαρης και Χρήστος Τσοτάκης.
Τους ευχαριστούμε όλους πάρα πολύ.
(Η εργασία σταμάτησε το 2020 λόγω της πανδημίας. Η ομάδα μαθητών που είχε
ασχοληθεί είναι τώρα στο Λύκειο. Αποφασίσαμε να αναρτήσουμε ό,τι είχαμε συλλέξει,
για να μην "χαθεί" το υλικό και να το συνεχίσουμε, ίσως, κάποια άλλη χρονιά)
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας
Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής
Σχολικά έτη: 2018-2020, 2021-2022

Περιεχόμενα
Περιεχόμενα.......................................................................................................................... 2
401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών (ΓΣΝΑ)........................................................... 4
Αγία Ελένη. Σπηλιοπούλειο Παθολογικό Νοσοκομείο Αθηνών ........................................... 6
Άγιος Σάββας Αντικαρκινικό - Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών......................................... 8
Αιγινήτειο Νοσοκομείο ....................................................................................................... 11
Αρεταίειον Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο .......................................................................... 12
Βιοκλινική Γενική Κλινική Αθηνών (πρώην Γενική Κλινική) ............................................... 15
Γενική Κλινική (τώρα Βιοκλινική Γενική Κλινική Αθηνών) .................................................. 16
Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο (τώρα Ίδρυμα Κωφαλάλων) .................................................. 17
Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ»....................................................................... 18
Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «ΕΛΠΙΣ» ................................................................................. 21
Δημοτικό Μαιευτήριο για τους φτωχούς ....................................................................... 24
Λαϊκά Υπνωτήρια............................................................................................................. 25
Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ιπποκράτειο»....................................................................... 27
Γενικό Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών. .................................................................................... 30
Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Ευαγγελισμός - Οφθαλμιατρείο Αθηνών - Πολυκλινική»32
Γενικό Νοσοκομείο Κοργιαλένειο-Μπενάκειο Ε.Ε.Σ........................................................... 39
Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών «Η Σωτηρία» ..................................... 43
Νοσοκομείο Σωτηρία και Φυλακές................................................................................. 47
Νοσοκομείο Σωτηρία και Φωτογραφίες (Νοέμβριος 2019)........................................... 51
Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Παναγιώτη & Αγλαΐας Κυριακού»......................... 54
Διάγνωση. Πρότυπο διαγνωστικό κέντρο ΑΕ (στη θέση της κλινικής «Ασκληπιείο»)........ 59
Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας «ΕΣΔΥ» .............................................................................. 60
Ευρωκλινική Αθηνών (στο χώρο του Μαιευτηρίου Αθήνας) ............................................. 63
Ίδρυμα κωφάλαλων (που κάποτε ήταν το Γενικό Κρατικό)................................................ 64
ΙΚΑ Αλεξάνδρας (Μονάδα Υγείας Αλεξάνδρας).................................................................. 66
Κλινική Ασκληπιείο (τώρα «Διάγνωση Υγείας» .................................................................. 68
Κλινική, Θεραπευτήριο στο κτήμα Θων.............................................................................. 69
Κλινική Καράμπελα ......................................................................................................... 69
Θεραπευτήριο Αμπελοκήπων......................................................................................... 69
Κλινική «ΚΥΑΝΟΥΣ ΣΤΑΥΡΟΣ» ............................................................................................. 70
Κλινική «Τίμιος Σταυρός» (τώρα παράρτημα Ιπποκράτειου)............................................. 73
Μαιευτήριο Αθηνών (σήμερα Ευρωκλινική Αθηνών) ........................................................ 74

Μαιευτήριο Μητέρα (σήμερα παράρτημα Λαϊκού)........................................................... 75
Νοσηλευτικό Ίδρυμα Μετοχικού Ταμείου Στρατού............................................................ 76
Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»................................................................................. 77
Νοσοκομείο των φυλακών Αβέρωφ «Βασιλεύς Παύλος».................................................. 83
Νοσοκομείο της Αστυνομίας............................................................................................... 83
Ογκολογικό Νοσοκομείο Παίδων «Ελπίδα»....................................................................... 84
Περιφερειακό Γενικό Νοσοκομείο - Μαιευτήριο «Έλενα Βενιζέλου» ............................... 85
Παραρτήματα Νοσοκομείων κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στους
Αμπελόκηπους Αθήνας ....................................................................................................... 88
Στρατιωτικά νοσοκομεία................................................................................................. 88
Νοσοκομείο; στο χώρο του 35ου
Δημοτικού Σχολείου στην οδό Αχαΐας 3..................... 89
Νοσοκομείο στο γήπεδο της λεωφόρου Αλεξάνδρας 160 ............................................. 92
Μηχανοκίνητα Ηλεκτρικά Πλυντήρια................................................................................. 94
Παράρτημα.......................................................................................................................... 95
Φωτογραφίες .................................................................................................................. 95
Ερυθρός Σταυρός -Παραστάσεις..................................................................................... 99
Κείμενα.......................................................................................................................... 100
Πηγές................................................................................................................................. 107
Βιβλιογραφία: ............................................................................................................... 107
Δικτυογραφία:............................................................................................................... 107

401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών (ΓΣΝΑ)
Το νοσοκομείο ξεκίνησε να λειτουργεί το 1899 ως Β' Στρατιωτικό Νοσοκομείο. Ως
κτηριακές υποδομές χρησιμοποίησε αυτές του Α' Στρατιωτικού Νοσοκομείου
(Μακρυγιάννη), τις οποίες λόγω παλαιότητας ανακαίνισε. Ουσιαστικά επρόκειτο για
τα τρία κτήρια της Σχολής Υπαξιωματικών, η οποία είχε μετακομίσει στην
Ευελπίδων κατά τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Μπορούμε να πούμε ότι το
νοσοκομείο ξεκίνησε να λειτουργεί το 1899 ως Β΄ Στρατιωτικό Νοσοκομείο
σύμφωνα με το Βασιλικό Διάταγμα 18-3-1899 και όχι το 1904, όπως αναφέρεται
ακόμα και στο δικτυακό τόπο του Νοσοκομείου.
1904-1945: Το Νοσοκομείο εγκαταστάθηκε στην περιοχή εγγύς της Μονής Πετράκη
πίσω από το σημερινό ΝΙΜΤΣ. Παρά τις αντιξοότητες, το παλιό εκείνο Νοσοκομείο,
με την πάροδο του χρόνου, αναλόγως των οικονομικών δυνατοτήτων βελτιούμενο,
απετέλεσε τη υγειονομική βάση του Ελληνικού Στρατού. Νοσήλευσε χιλιάδες
τραυματίες και ασθενείς όλων των πολεμικών περιόδων (1912-13, Α' και Β'
Παγκόσμιος Πόλεμος, Κατοχή, Εμφύλιος). Υπήρξε το βασικό νοσοκομείο
εκπαιδεύσεως των νεότερων υγειονομικών αξιωματικών και οπλιτών υγειονομικού,
γι` αυτό και έλαβε αργότερα τον τίτλο «Νοσοκομείο Εκπαιδεύσεως».
Ενδιάμεσα μετονομάστηκε, στις 30-12-1914, σε Στρατιωτικό Νοσοκομείο
Εκπαιδεύσεως (ΣΝΕ), στις 23-1-1926 σε Στρατιωτικό Παθολογικό Νοσοκομείο
Αθηνών, ενώ στις 25-7-1929 και μέχρι την κήρυξη του Ιταλοελληνικού πολέμου
ονομάστηκε Α΄ Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο (ΓΣΝ).
1945: Συγχωνεύονται το 1ο και 2ο ΓΣΝ με το Α' Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο
Εκπαιδεύσεως και ονομάζονται 421 ΓΣΝΕ (1-8-1945).
1946: Μετονομασία σε 401ΣΝ (24-7-1946).
1954: Μετονομασία σε 401 ΓΣΝ Εκπαιδεύσεως.
1958: Σχεδιασμός των νέων εγκαταστάσεων του Νοσοκομείου το οποίο θα
περιλαμβάνει 600 κλίνες. Το συγκρότημα του Νοσοκομείου τιμής ένεκεν φέρει το
όνομα του Ανωτάτου Γενικού Αρχιάτρου Μπελιά Δημητρίου.

1967: Αρχίζουν οι κυρίως εργασίες για την αποπεράτωση του κτηρίου με εντατικό
ρυθμό.
1970: Ολοκλήρωση των εργασιών. Λαμβάνει τη σημερινή ονομασία: 401 ΓΣΝΑ.
Σήμερα: Το 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών αποτελεί το μεγαλύτερο
Στρατιωτικό Νοσοκομείο και ένα από τα μεγαλύτερα και πιο σύγχρονα Νοσηλευτικά
Ιδρύματα στην Ελλάδα.
Πηγές: (Ιστορία του Νοσοκομείου, Η Ιστορία των Στρατιωτικών Νοσοκομείων στην
Νεότερη Ελλάδα - Γεώργιος Κωνσταντίνου (σελίδες 235-236,262-272)
Εικόνα 1: Ίδρυση Β' Στρατιωτικού Νοσοκομείου 18/03/1899
Εικόνα 2: 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών (ΓΣΝΑ)

Αγία Ελένη. Σπηλιοπούλειο Παθολογικό Νοσοκομείο Αθηνών
Το Σπηλιοπούλειο Νοσοκομείο "Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΝΗ" λειτουργεί ως Νοσοκομείο από το
1916, οπότε ιδρύθηκε με πρωτοβουλίες ιδιωτών και με παραχώρηση οικοπέδου
της Μητρόπολης Αθηνών. Η ανέγερσή του στηρίχθηκε σε χορηγίες, με
σημαντικότερη αυτή του Ελ. Βενιζέλου, που συνέλεξε το Φιλανθρωπικό Σωματείο
Εικόνα 3: Σπηλιοπούλειο Νοσοκομείο "Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΝΗ"
Αγία Ελένη. Στις 14/4/1922 δημοσιεύτηκε διαθήκη με την οποία ο Χαράλαμπος
Σπηλιόπουλος δώρισε χρηματικό ποσό 130.000 δρχ. στο Ίδρυμα “Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΝΗ”,
προκειμένου να ανεγερθεί 2η
πτέρυγα και με τον όρο να προστεθεί στο τίτλο του
ιδρύματος η λέξη Σπηλιοπούλειο και να συμμετέχουν σ’ αυτό δικά του πρόσωπα. Το
1938 το Νοσοκομείο μετονομάζεται σε Σπηλιοπούλειο Νοσοκομείο «Η ΑΓΙΑ
ΕΛΕΝΗ». Το 1973 ιδρύεται Ν.Π.Ι.Δ με την επωνυμία ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΕΙΟ
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΝΗ».
Έχει γραφθεί ότι ήταν το πρώην "Νοσοκομείο Αναπήρων και Θυμάτων Πολέμου"
(δεν μπορέσαμε να το τεκμηριώσουμε) που κτίστηκε το 1916 από δωρεές, με την
μεγαλύτερη από αυτές του Χαράλαμπου Σπηλιόπουλου και πήρε το όνομα από την
σύζυγό του Ελένη. Αυτό, επίσης, δεν μπορέσαμε να το διασταυρώσουμε.

Ο δικτυακός τόπος αναφέρει ότι στην ανέγερσή του βοήθησε το Φιλανθρωπικό
Σωματείο Αγία Ελένη. Ο μοναδικός όρος που αναφέρεται είναι η προσθήκη της
λέξης "Σπηλιοπούλειο" και η συμμετοχή στο ίδρυμα ανθρώπων του Χαράλαμπου
Σπηλιόπουλου. Δεν αναφέρει ότι το όνομα το πήρε από τη σύζυγο του μεγαλύτερου
δωρητή (Χαράλαμπου Σπηλιόπουλου).
Εικόνα 4: Φωτογραφίες από τη σελίδα με την ιστορία του νοσοκομείου στον δικτυακό του τόπο
"Η ανέγερση του στηρίχθηκε σε χορηγίες, με σημαντικότερη αυτή του Ελ.
Βενιζέλου, που συνέλεξε το Φιλανθρωπικό Σωματείο Αγία Ελένη. Στις 14/4/1922
δημοσιεύτηκε διαθήκη με την οποία ο Χαράλαμπος Σπηλιόπουλος δώρισε
χρηματικό ποσό 130.000 δρχ. στο Ίδρυμα “Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΝΗ”, προκειμένου να
ανεγερθεί 2η πτέρυγα και με τον όρο να προστεθεί στο τίτλο του ιδρύματος η λέξη
Σπηλιοπούλειο και να συμμετέχουν σ’ αυτό δικά του πρόσωπα. "

Άγιος Σάββας Αντικαρκινικό - Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών
Το Ελληνικό Αντικαρκινικό Ινστιτούτο (Ε.Α.Ι.) ιδρύθηκε το έτος 1935. Είναι
πραγματοποίηση παλαιού ονείρου του εμπνευσμένου Καθηγητή και Ακαδημαϊκού
Αριστοτέλη Κούζη, με συμπαραστάτες στο ανθρωπιστικό αυτό έργο τους Παναγιώτη
Πουλίτσα Πρόεδρο του Συμβουλίου Επικρατείας και Παναγιώτη Μπρατσιώτη
Καθηγητή Πανεπιστημίου και Ακαδημαϊκό. Αυτή η μικρή ομάδα έφερε σε πέρας το
τεράστιο έργο της ανοικοδόμησης βάσει σχεδίων που εκπόνησε δωρεάν ο
Αρχιτέκτων Β. Τσαγκρής και σε χώρο που δωρήθηκε από το Δήμο Αθηναίων με
πρωτοβουλία του τότε Δημάρχου Κωνσταντίνου Κοτζιά, στηριζόμενη και σε άλλα
επίλεκτα μέλη της Αθηναϊκής Κοινωνίας που αποτελούσαν το σωματείο
«Χριστιανική Κοινωνική Ένωσις ». Στο χώρο που επιλέχθηκε για την ανέγερση του
Εικόνα 5: Από το βιβλίο "Αμπελόκηποι.
Περιήγηση στις αναμνήσεις μιας γειτονιάς"
του κ. Νίκου Παραδείση
νοσοκομείου λειτουργούσε μετά τη
Μικρασιατική καταστροφή το κέντρο
διασκέδασης του Νίκου Λεφάκη "Αι
Λεύκαι", όπου τραγουδούσε συχνά η
γνωστή Ρόζα Εσκενάζυ. Ήταν ένα τμήμα
του τεράστιου κτήματος "Περιβόλα", 300
περίπου στρεμμάτων, που είχε αγοράσει ο
Δήμος Αθηναίων από τον Γιώργο Νικολαΐδη
το 1878. Στις αρχές του 1940 λειτουργούσαν στο Ίδρυμα τέσσερα νοσηλευτικά
τμήματα, πέντε εξωτερικά ιατρεία και τέσσερα επιστημονικά εργαστήρια. Κατά την
επόμενη πενταετία με την αντίσταση της Ελλάδος εναντίον του άξονα, η κίνηση του
ιδρύματος συγκεντρώθηκε στον αγώνα για την ύπαρξή του. Το 1945
επαναλειτούργησε κανονικά, το δε 1946 προστέθηκε στα δύο λειτουργούντα
Ακτινοθεραπευτικά και τρίτο, ενώ εκσυγχρονίσθηκαν το Μικροβιολογικό και το
Ακτινοδιαγνωστικό εργαστήριο.
Κατά την περίοδο 1950 - 1980 έγιναν τα εξής μεγάλα έργα:
• Θεμελιώθηκε η κεντρική πτέρυγα του ιδρύματος η οποία αφιερώθηκε στους
«Αριστοτέλη και Ευγενία Κούζη » (1952)
• Διαμορφώθηκαν νέες αίθουσες Ακτινοθεραπείας (Κοβαλτίου 1960)

• Άρχισαν οι εργασίες για την ανάπτυξη τμήματος Ισοτόπων οι οποίες τελείωσαν
τον επόμενο χρόνο (1961)
• Ανοικοδομήθηκε εξαώροφη πτέρυγα, η ΒΔ , που περιλαμβάνει τα
ακτινοθεραπευτικά τμήματα, εξωτερικά ιατρεία - αφιερωμένα στην μνήμη Παν.
Μπρατσιώτη, - πέντε νοσηλευτικούς ορόφους δυνάμεως 145 κρεβατιών
• Θεμελιώθηκε η ΒΑ πτέρυγα το (1979)
• Αναδιοργανώθηκαν οι νοσηλευτικές μονάδες, τα εργαστήρια και ιδρύθηκαν νέες
κλινικές (Κλινική Μαστού, Χειρουργικής Ογκολογίας, Β' Γυναικολογική), ιδρύθηκε το
Κέντρο Ογκολογικής Ερεύνης και Πειραματικής Χειρουργικής «Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ »
(1978).
Λεπτομέρειες για τη δραστηριότητα του Ελληνικού Αντικαρκινικού Ινστιτούτου
(Ε.Α.Ι .) μέχρι και το 1979 παρέχονται στα πεπραγμένα 1965 - 1979, Αθήνα 1981.
Κατά την περίοδο 1980-1989 επιτελέσθηκε ένα σημαντικό έργο εκσυγχρονισμού
του Νοσοκομείου και των μέσων του, σε συνδυασμό με τη βελτίωση των όρων και
των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων.
Στην περίοδο αυτή οργανώθηκε και λειτούργησε ένας αριθμός νέων ιατρικών
τμημάτων και μονάδων για τη διεύρυνση του πεδίου των παρεχόμενων ιατρικών
υπηρεσιών, την εξασφάλιση της αυτοδυναμίας του νοσοκομείου και την
εναρμόνισή του προς τις σύγχρονες απαιτήσεις των ιατρικών εξελίξεων. Ειδικότερα
οργανώθηκαν και λειτούργησαν η Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (Μ.Ε.Θ.), το τμήμα
Αξονικής Τομογραφίας, η Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού (ΜΜΜ), το
Πνευμονολογικό Τμήμα, η Μονάδα Υπερηχογραφίας, το Τμήμα Ανοσολογίας -
Ιστοσυμβατότητας, το Ψυχιατρικό Τμήμα, δεύτερο Μικροβιολογικό, το
Γναθοχειρουργικό.
Το 1989 ξεκίνησε η Β' φάση του έργου, μετά τη μεταφορά των χειρουργείων στη ΒΑ
πτέρυγα. Ακόμη μέσα στο 1989 ξεκίνησε και αποπερατώθηκε το 1990, το έργο της
ανακαίνισης της όψεως επί της λεωφόρου Αλεξάνδρας και του κλιματισμού των μη
κλιματιζόμενων θαλάμων.

Εικόνα 6: Φωτογραφία από την επίσημη ιστοσελίδα του νοσοκομείου
Εικόνα 7: Άγιος Σάββας Αντικαρκινικό - Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών. Η φωτογραφία είναι από την οδό
Δημητσάνας
Εικόνα 8: Φωτογραφία του 2011 από το maps.google. Η λήψη είναι από τη λεωφόρο Αλεξάνδρας

Αιγινήτειο Νοσοκομείο
Το κτήριο του Αιγινήτειου Νοσοκομείου οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1901-1909,
με χρήματα του επιφανούς καθηγητή της ειδικής νοσολογίας, αλλά και ευεργέτη,
Διονύσιου Χατζή-Αιγινήτη (1818-1882). Ο Χατζής γεννήθηκε στην Αίγινα. Αργότερα
υιοθέτησε το επώνυμο Αιγινήτης, με το οποίο έγινε γνωστός. Το νοσοκομείο έγινε
βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Αναστάσιου Μεταξά (1862-1937) που υπήρξε ένας
από τους σημαντικότερους Έλληνες εκπρόσωπους του όψιμου νεοκλασικού
ρυθμού. Το διώροφο νεοκλασικό κτίριο στεγάζει σήμερα τη νευρολογική και
ψυχιατρική κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Το Αιγινήτειο Νοσοκομείο ιδρύθηκε με
πρωτοβουλία του πρώτου καθηγητή
Μιχαήλ Κατσαρά, μαθητή του J.M.
Charcot, το 1904, χάρη στο κληροδότημα
του Διονυσίου και της Ελένης Αιγινήτου
(βασιλικό διάταγμα 19/7/1904).
Αρχικά στέγαζε την έδρα της Νευροψυχιατρικής και αργότερα μετά τον διαχωρισμό
των δύο εδρών (1963), την έδρα της Νευρολογίας και της Ψυχιατρικής του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ).
Εικόνα 9: Αιγινήτειο Νοσοκομείο

Αρεταίειον Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο
Πρόκειται για το πρώτο πανεπιστημιακό νοσοκομείο με περισσότερα από 100
χρόνια προσφοράς στην υγεία και την εκπαίδευση.
Εικόνα 10: Τα εγκαίνια του νοσοκομείου έγιναν την
Κυριακή 16-8-1898
Η ίδρυση του Αρεταίειου Νοσοκομείου
το 1898 έδωσε πολύ μεγάλη ώθηση στην
Ιατρική Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση στη
χώρα μας. Χιλιάδες φοιτητές της
Ιατρικής, μετέπειτα γιατροί που
άσκησαν το λειτούργημά τους στη χώρα
μας ή διέπρεψαν στο εξωτερικό,
μυήθηκαν στην Ιατρική Επιστήμη στο
Αρεταίειο Νοσοκομείο. Σήμερα, έναν
αιώνα και πλέον μετά, το Αρεταίειο
Νοσοκομείο εξακολουθεί να βρίσκεται
στην πρώτη γραμμή, όσον αφορά στις
ιατρικές αλλά και εκπαιδευτικές
υπηρεσίες που προσφέρει.
Το Αρεταίειο Νοσοκομείο διοικείται
αυτοτελώς από 7μελές Διοικητικό
Συμβούλιο το οποίο ονομάζεται
«Εφορεία» και η οποία ορίζεται από την
Ιατρική Σχολή και το Εθνικό και
Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Το Αρεταίειο Νοσοκομείο στεγάζει:
 Τη Β' Χειρουργική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών,
 τη Β' Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών,
 το Α' Ακτινολογικό Εργαστήριο του Πανεπιστήμιου Αθηνών,
 την Α' Κλινική Αναισθησιολογίας, τη Νεφρολογική Κλινική,
 τη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας χειρουργικών ασθενών και

 όλα τα σύγχρονα εργαστήρια: Παθολογοανατομικό, Κυτταρολογικό,
Μικροβιολογικό, Αιματολογικό και Oρμονολογικό.
Το Αρεταίειο Νοσοκομείο είχε αρχικώς τέσσερεις παραδοσιακούς θαλάμους
νοσηλείας, δυνάμεως 24 κλινών ο καθένας. Οι θάλαμοι αυτοί βρίσκονταν, ανά δύο,
εκατέρωθεν του κεντρικού διαδρόμου και έχουν ονομασθεί εις μνήμην των
μεγάλων ευεργετών: Θεοδώρου Αρεταίου, Ελένης Αρεταίου, Μαγγίνα και Φωκά.
Σήμερα το σύνολο σχεδόν του Νοσοκομείου έχει πλήρως ανακαινισθεί, εξωτερικώς
και εσωτερικώς, ενώ οι θάλαμοί του έχουν μετατραπεί σε νοσηλευτικά δωμάτια
δυνάμεως 1-4 κλινών.
Το Κτήριο «Λογοθετόπουλου» σήμερα στεγάζει στο ημιυπόγειο τη Νεφρολογική
Κλινική. O πρώτος όροφος έχει μετατραπεί σε τμήμα νοσηλείας μιας ημέρας με ίδιο
χειρουργείο. O δεύτερος όροφος στεγάζει τα σύγχρονα τμήματα και ιατρεία της
Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής.
Το Τζιβανοπούλειο φιλοξενεί την πτέρυγα θέσεων, η οποία περιλαμβάνει δωμάτια
θέσεων μιας, δύο και τριών κλινών.
Το Μαγγίνειο Μαιευτήριο οικοδομήθηκε την περίοδο 1965-1968, όταν Δ/ντής της
Κλινικής ήταν ο Καθ. Δ. Αντωνόπουλος. Το ισόγειο έχει δύναμη 27 κλινών, με τα
αντίστοιχα γραφεία και βοηθητικούς χώρους. O πρώτος όροφος διαθέτει 11
νοσηλευτικές κλίνες, δύο αίθουσες νεογνών και δύο αίθουσες τοκετών.
Το Φαρμακείο εγκαταστάθηκε στο χώρο το 1966. Σήμερα είναι πλήρως εξοπλισμένο
με σύστημα πληροφορικής.
Τα Χειρουργεία του Αρεταίειου Νοσοκομείου είναι από τα πλέον σύγχρονα και
εξοπλισμένα με τα τελειότερα μηχανήματα και συσκευές που καθιστούν κάθε
χειρουργική επέμβαση ασφαλή. Το Νοσοκομείο διαθέτει 7 συνολικώς αίθουσες
χειρουργείων: επειγόντων περιστατικών, ένα χειρουργείο μιας ημέρας νοσηλείας,
ένα χειρουργείο ακτινο-ενδοσκοπικών επεμβάσεων και τέσσερα χειρουργεία
μεγάλης χειρουργικής. Επίσης διαθέτει μονάδες κλιβανισμού.
Τα Εξωτερικά Ιατρεία περιλαμβάνουν εξεταστήρια για τις ακόλουθες ειδικότητες:
Γενικής Χειρουργικής, Γυναικολογίας και Μαιευτικής, Αγγειολογικό-
Αγγειοχειρουργικό, Oγκολογικό, Ιατρείο πόνου, Γαστροντερολογικό,
Αναισθησιολογικό, Αιμοδοσίας, Ουρολογικό, Ορθοπεδικό.

Η Βιβλιοθήκη του Αρεταίειου στεγάζεται σε χώρο παραπλεύρως του μικρού
Αμφιθεάτρου. Υπολογίζεται ότι η Βιβλιοθήκη διαθέτει πλέον των 2.800 τόμους
συγγραμμάτων και πλέον των 3.800 τόμους περιοδικών. Στο χώρο της Βιβλιοθήκης
βρίσκονται καθίσματα τα οποία παλαιότερα κοσμούσαν στην αίθουσα τελετών του
Πανεπιστημίου Αθηνών.
Το Μεγάλο Αμφιθέατρο είναι 400 θέσεων. Διαθέτει όλα τα σύγχρονα
οπτικοακουστικά μέσα διδασκαλίας και είναι δυνατή η σύνδεση με το χειρουργείο,
ώστε οι φοιτητές να μπορούν να παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο εγχειρήσεις
ή άλλες επεμβατικές πράξεις.
Μικρό Αμφιθέατρο. Το 1925, με τη φροντίδα του καθηγητή Κ. Λογοθετόπουλου,
μεταρρυθμίστηκε το αμφιθέατρο του χειρουργείου σε αμφιθέατρο μαθημάτων. Στο
αμφιθέατρο αυτό έχουν εκπαιδευτεί χιλιάδες φοιτητές της Ιατρικής και έχουν
διδάξει διαπρεπείς καθηγητές της Ιατρικής. Η χωρητικότητα του μικρού
αμφιθεάτρου είναι 100 θέσεις.
Εικόνα 11: Αρεταίειον Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο

Βιοκλινική Γενική Κλινική Αθηνών (πρώην Γενική Κλινική)
Βρίσκεται στην οδό Μαρίνου Γερουλάνου 15, απέναντι από την πλατεία Βέμπο και
ανήκει στον όμιλο της Βιοϊατρικής.
Εικόνα 12: Βιοκλινική. Από το maps.google (Σεπτέμβριος 2014)
Ο όμιλος της Βιοϊατρικής εξαγόρασε τη Γενική Κλινική στην Αθήνα, το Λευκό Σταυρό
στον Πειραιά και την κλινική του Γαληνού στη Θεσσαλονίκη και διαθέτει 3 Κλινικές
με συνολικό δυναμικό 350 κλινών. Τις κλινικές αυτές τις ανακαίνισε και της
μετονόμασε σε Βιοκλινική Αθηνών, Βιοκλινική Πειραιά και Βιοκλινική
Θεσσαλονίκης. (http://www.bioclinic.gr/bioclinic-athens/)
Εικόνα 13: Φωτογραφίες από τον επίσημο δικτυακό τους τόπο

Γενική Κλινική (τώρα Βιοκλινική Γενική Κλινική Αθηνών)
Ιστορία από το διαδίκτυο που έχει σχέση με τη Γενική Κλινική που βρίσκονταν στην
οδό Μαρίνου Γερουλάνου 15. Είναι συνέντευξη της νοσοκόμας της Γενικής Κλινικής
Πανωραίου, στον δημοσιογράφο Γιώργο Τράγκα, που έσωσε δίνοντας το φιλί της
ζωής στον απόστρατο αμερικανό στρατηγό Ρόμπερτ Γουόρεν, διευθυντή της
εταιρείας υδάτων. Η Γενική κλινική έχει εξαγοραστεί από τον όμιλο της Βιοϊατρικής.

Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο (τώρα Ίδρυμα Κωφαλάλων)
Το κτήριο όπου στεγάστηκε το Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο ανήκε στο Ίδρυμα
Κωφαλάλων που βρίσκεται στην οδό Ζαχάρωφ, δίπλα στην πλατεία "Ευαγγελικής
Σχολής Σμύρνης" (πρώην "άλσος της μιας νυκτός").
Τα Υπουργεία Εθνικής Πρόνοιας και Οικονομικών επέταξαν το κτήριο στις 15
Ιανουαρίου 1941 και το χρησιμοποιούν ως Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο για
περίθαλψη πολιτών, αφού τα υπάρχοντα πολιτικά νοσοκομεία χρησιμοποιήθηκαν
για στρατιωτικές ανάγκες.
Το κτήριο λειτούργησε με τη μορφή αυτή μέχρι και το 1958 που επιστράφηκε στο
Ίδρυμα Κωφαλάλων.

Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ»
Το Γ.Ν.Α. «Αλεξάνδρα» θεμελιώθηκε το 1937, ολοκληρώθηκε το 1954 και
εγκαινιάστηκε στις 10 Δεκεμβρίου του 1954. Βρίσκεται στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας
αποτελούμενο από δύο κτίρια. Το ένα τετραώροφο, στο οποίο βρισκόταν η Σχολή
Μαιών «Βασίλισσα Φρειδερίκη», τριετούς φοιτήσεως στην οποία φοιτούσαν 150
μαθήτριες μαίες, έως την κατάργηση της με την ίδρυση των Τ.Ε.Ι. Το άλλο
εξαώροφο βρισκόταν πίσω από τη σχολή (και βρίσκεται έως και σήμερα ), με είσοδο
από την οδό Λαοδικείας (μετονομασθείσα αργότερα σε Λούρου).
Εικόνα 14: Επιτοίχια πλακέτα Μαιευτηρίου «Αλεξάνδρα»

Στο Μαιευτήριο αποπερατώθηκαν και εξοπλίστηκαν 2 όροφοι που περιείχαν 200
κλίνες, ενώ 100 κλίνες παρέμειναν κενές, όπως επίσης και ακόμα ένας όροφος.
αχρησιμοποίητος. Σήμερα περιλαμβάνει: την Α΄ Πανεπιστημιακή Μαιευτική-
Γυναικολογική κλινική, τη Θεραπευτική κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, μία
κρατική Μαιευτική-Γυναικολογική κλινική και μία κρατική παθολογική κλινική.
Απαρτίζεται δε από την Ιατρική, Νοσηλευτική και Διοικητική υπηρεσία.
Εικόνα 15: Μαιευτήριο «Αλεξάνδρα» 1954
Εικόνα 16: Ανέγερση Μαιευτηρίου «Αλεξάνδρα», οδός
Μιχαλακοπούλου – έτος 1952
Εικόνα 17: Μονόκλινος θάλαμος Μαιευτηρίου
«Αλεξάνδρα» έτος 1954

Εικόνα 18: Θάλαμος νεογέννητων- θερμοκοιτίδες Εικόνα 19: Νοσηλευτικό προσωπικό - έτος 1955
Εικόνα 20: Γ.Ν.Α «Αλεξάνδρα», οδός Βασιλίσσης Σοφίας - έτος 2008

Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «ΕΛΠΙΣ»
Το Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών "ΕΛΠΙΣ", που ιδρύθηκε το 1836 ως "ΠΟΛΙΤΙΚΟ
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ" και λειτούργησε από το 1842 μέχρι το 1986 ως ΔΗΜΟΤΙΚΟ
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ "Η ΕΛΠΙΣ", έχει συνεχή και αδιάλειπτη παρουσία μέχρι
σήμερα στο χώρο της Υγείας, της Ιατρικής Επιστήμης και της κοινωνικής
προσφοράς.
Στη μακρά του ιστορία το Νοσοκομείο περιέθαλψε τραυματίες των βαλκανικών
πολέμων, στήριξε τους πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα, υποστήριξε
τον αθηναϊκό λαό κατά την περίοδο του μεγάλου λιμού της Κατοχής και υπήρξε στο
κέντρο των πολεμικών συγκρούσεων στα Δεκεμβριανά και τον Εμφύλιο. Η ιστορία
του συμπορεύεται με αυτή της πόλης των Αθηνών και του Ελληνικού Κράτους.
Η ιδέα ίδρυσης του Νοσοκομείου γεννήθηκε στα πρώτα χρόνια της επανάστασης
του 1821 για την ελευθερία του έθνους κατά τον προπαρασκευαστικό νομοθετικό
σχεδιασμό για την πολιτική συγκρότηση και τη δημιουργία κράτους. Η δε ίδρυσή
του είναι ταυτόσημη με τη μεταφορά της πρωτεύουσας του νεοσύστατου Ελληνικού
Κράτους από το Ναύπλιο στην Αθήνα. Με άλλα λόγια, η ιστορία της πόλης των
Αθηνών εμπεριέχει την ίδρυση και την πορεία του Νοσοκομείου "Η ΕΛΠΙΣ" και η
ιστορία του Νοσοκομείου είναι άμεσα εξαρτώμενη και αδιαχώριστη τόσο από την
ιστορική διαδρομή της πρωτεύουσας, όσο και του Δήμου Αθηναίων.
Ο πρώτος Δήμαρχος Αθηναίων Ανάργυρος Πετράκης ήταν και θεμελιωτής του
Δημοτικού Νοσοκομείου Αθηνών.
Τα γεγονότα της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής, ιδιαίτερα στα δύσκολα και
ταραγμένα χρόνια του 19ου και του πρώτου μισού του 20ου αιώνα επηρέασαν
άμεσα ή έμμεσα την πορεία και την εξέλιξη του Νοσοκομείου (κοινωνικά, κτηριακά
και επιστημονικά). Το αναλλοίωτο όμως από το χρόνο χαρακτηριστικό του
Νοσοκομείου «Η ΕΛΠΙΣ» είναι ότι παραμένει ένα ασφαλές καταφύγιο υγείας για
τους πολίτες και ενδεδειγμένος χώρος εξέλιξης των επαγγελματιών υγείας. Ένας
νοσοκομειακός χώρος στον οποίο κορυφαίοι ιατροί της χώρας χάραξαν τη λαμπρή
τους σταδιοδρομία με την παρουσία και την προσφορά τους στο πεδίο.

Εικόνα 21: Σεπτέμβριο 1950.....γυναίκες που εκπαιδεύτηκαν στην φυσιοθεραπεία μπροστά από το 430
στρατιωτικό νοσοκομείο, σημερινό ¨Ελπίς¨
Ακολουθούν φωτογραφίες από το προσωπικό αρχείο του παππού του κυρίου Χρήστου
Τσοτάκη, Χρήστου Αριστείδου Τσοτάκη. Ο παππούς τους υπηρέτησε εκεί ως στρατιωτικός
νοσοκόμος. Ευχαριστούμε πολύ τον κύριο Τσοτάκη για την άδεια χρήσης των φωτογραφιών
αυτών σε εργασίες μας.
Εικόνα 22: Η παραπάνω φωτογραφία ανήκει στο προσωπικό αρχείο του κ. Λάζαρη. 1958 στο νοσοκομείο
"Ελπίς"

Εικόνα 23: Οι φωτογραφίες και το φύλλο πορείας ανήκουν
στο προσωπικό αρχείο του κ. Τσοατάκη
Στις παραπάνω φωτογραφίες από αριστερά πάνω: Φύλλο πορείας στρατιώτη
Νοσοκόμου, φωτογραφία του Νοσοκομείου και φωτογραφία 6 στρατιωτών
Νοσοκόμων στον κήπο του ΣΤ’ Στρατιωτικού Νοσοκομείου.
Το νοσοκομείο «Ελπίς» βρίσκεται στην οδό Δημητσάνης 7, Αμπελόκηποι.
Εικόνα 24: Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών "ΕΛΠΙΣ"

Δημοτικό Μαιευτήριο για τους φτωχούς
Εικόνα 25: Το Νέον Δημοτικόν Μαιευτήριον
Το μαιευτήριο των φτωχών εγκαινιάζεται στις 8-7-1933, μέσα στον χώρο του
Νοσοκομείου "Ελπίς", ως Δημοτικό Νοσοκομείο από τον δήμαρχο Αθηνών
Μερκούρη. Λίγα χρόνια αργότερα θα παραμεληθεί το κτήριο και θα γίνουν εκεί τα
Λαϊκά Υπνωτήρια.

Λαϊκά Υπνωτήρια
Ιανουάριος 1937.
Τα Λαϊκά Υπνωτήρια έργο του
υπουργού Πρόνοιας Κορυζή είναι
σχεδόν έτοιμα για να στεγάσουν
άπορους και άστεγους.
Χρησιμοποιήθηκε η πτέρυγα του 6ου
Στρατιωτικού νοσοκομείου (σημερινού
"Ελπίς") που βρίσκεται πίσω από τις
προσφυγικές πολυκατοικίες (πριν
γίνουν τα Λαϊκά Υπνωτήρια στην
μπροστινή πτέρυγα είχε γίνει
"Δημοτικό Μαιευτήριο" για τους
φτωχούς ).
Στις 3 Μαρτίου 1937 στην περιοχή των Αμπελοκήπων ο Υπουργός Κοινωνικής
Πρόνοιας Αλέξανδρος Κορυζής δημιουργεί ίδρυμα με ονομασία ¨Λαϊκά Υπνωτήρια¨
στην κάτω πτέρυγα του τότε 6ου Στρατιωτικού Νοσοκομείου Αθηνών (σημερινού "Η
Ελπίς"). Ήταν ένα τριώροφο κτήριο με 180 καθαρά κρεβάτια, κουρείο, λουτήρες και
λουτρά. Τη διοίκηση την είχε το Πατριωτικό Ίδρυμα Κοινωνικής Πρόνοιας και
Αντιλήψεως (ΠΙΚΠΑ) με πρόεδρο τον κ. Γαρδίκα, αντιπρόεδρο τον κ. Φωτεινό και
μέλη Κύρου, Παξινό, Μαρκοπούλου. Το προσωπικό αποτελείτο από τον Διευθυντή
κ. Κουτσουμάρη, τον γραμματέα, τρεις νυκτοφύλακες, τις καθαρίστριες και ένα
θυρωρό. Το τριώροφο κτήριο μπορούσε να φιλοξενήσει 180 έως 200 άτομα
ημερησίως και διέθετε κουρεία, αποδυτήρια, λουτρά, απολυμαντήρια και σόμπες
στο χώρο των κρεβατιών.
Σκοπός των Λαϊκών Υπνωτηρίων ήταν η προσωρινή φιλοξενία ταξιδιωτών, αστέγων
του Ζαππείου, ακόμα και αυτών που τους έδιωξε η γυναίκα τους. Μάλιστα σε
διάστημα 9 μηνών πέρασαν από το ίδρυμα πάνω από 1069 άτομα.

Εικόνα 26: Αναφορές στον τύπο σχετικά με τα "Λαϊκά Υπνωτήρια"

Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ιπποκράτειο»
Το πρώτο κτήριο που ανεγέρθηκε στο σημερινό νοσοκομειακό συγκρότημα, που
βρίσκεται στη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας 114, κτίστηκε στη δεκαετία του 1880 με
χρήματα του ευεργέτη Γρηγορίου Μαρασλή. Στο χώρο αυτό λειτουργούσε κατά τον
17ο
αιώνα νεκροταφείο που είχε σαν εκκλησία τον παρακείμενο ναΐσκο του Αγίου
Ανδρέα. Το Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών Ιπποκράτειο παρέχει υπηρεσίες στον τομέα
της διάγνωσης και θεραπείας από το 1922. H αρχική συνολική δύναμη του
Νοσοκομείου ορίζεται σε εξακόσιες κλίνες (600), από τις οποίες σήμερα είναι
ανεπτυγμένες οι 476 από αυτές, στο σύνολο των κτηρίων που διαθέτει.
Το επί της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας κτήριο του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου
Αθηνών κτίσθηκε στο τέλος του 19ου
αιώνος και στέγασε το Μαράσλειο Χημείο
μέχρι τις αρχές του Α' Βαλκανικού πολέμου (1912). Το οίκημα αυτό είχε μετατραπεί
σε προσωρινό Νοσοκομείο και είχε αποκτήσει επαρκείς εγκαταστάσεις
χειρουργείων και άλλων χώρων. Εκεί εγκαταστάθηκε η Αποστολή του Γερμανικού
Ερυθρού Σταυρού υπό τον Coenen, μετέπειτα καθηγητή στο Μύνστερ της
Βεστφαλίας. Μετά την αναχώρηση του Γερμανικού Ερυθρού Σταυρού, παρέμεινε ως
Στρατιωτικό Νοσοκομείο κάτω από στρατιωτική διοίκηση.
Εικόνα 27: Το νοσοκομείο τη δεκαετία του '30

Το έτος 1922, μετά την Μικρασιατική καταστροφή, επιτάσσεται το Δ' Στρατιωτικό
Νοσοκομείο και με βασιλικό Διάταγμα ιδρύεται στον ίδιο χώρο το «Νοσοκομείο
Προσφύγων Αθηνών» που συγκέντρωσε πολλούς γιατρούς με μεγάλη εμπειρία από
τα Νοσοκομεία της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης ( ΦΕΚ 214 τ. Α' 3-8-1923 ).
Εικόνα 28: Νοσοκομείο Προσφύγων Αθηνών (1922 - 1935)
Από την εφημερίδα «Ελεύθερο Βήμα» της 2-10-1922 παρατίθεται ειδοποίηση του
Υπουργείου Περιθάλψεως με την οποία καλούνται διατελέσαντες νοσοκόμοι εις τα
διάφορα Ελληνικά Νοσοκομεία της Μικράς Ασίας, αν επιθυμούν να προσληφθούν
εις ιδρυόμενα προσφυγικά νοσοκομεία.

Εικόνα 29: εφημερίδα «Ελεύθερο Βήμα» της 2-10-1922 Εικόνα 30: Διάταγμα της 21 Ιουλίου 1935
Με το Διάταγμα της 21 Ιουλίου 1935 τερματίσθηκε η ιστορική διαδρομή του
Νοσοκομείου Προσφύγων Αθηνών, το οποίο μετονομάσθηκε σε «Ιπποκράτειο
Νοσοκομείον Αθηνών».
Εικόνα 31: Ιπποκράτειο δεκ. '60
Αρκετά Νοσοκομεία διαθέτουν
παραρτήματα. Το Ιπποκράτειο
Νοσοκομείο χρησιμοποιεί ως
παράρτημά του την παλιά κλινική
«Τίμιος Σταυρός». Η κλινική
"παρουσιάζεται" μέσα από πλάνα της
ταινίας «Αμαρτωλά Νιάτα» του 1960.
Εικόνα 32: Φωτογραφίες από την ταινία του 1960 έξω από την κλινική ¨Τίμιος Σταυρός¨.
Στην αριστερή φωτογραφία φαίνεται το κτήριο της κλινικής και δεξιά μέρος της εισόδου της

Γενικό Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών.
Το νοσοκομείο βρίσκεται στην οδό Αγίου Θωμά 17. Η αρχική του ονομασία ήταν
Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών. Μετά την απελευθέρωση ονομάστηκε Νοσοκομείο
Ρίμινι και αργότερα Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Βασιλεύς Παύλος». Το 1982
μετονομάστηκε σε Γενικό Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών.
Το Πανεπιστημιακό Λαϊκό Νοσοκομείο Αθήνας χτίστηκε σε οικόπεδο που
παραχωρήθηκε από την Ιερά Μονή Ασωμάτων Πετράκη το 1905. Ο νόμος για την
ίδρυση και οργάνωση του νοσοκομείου με την επωνυμία Λαϊκόν Νοσοκομείο
Αθηνών ψηφίστηκε στις 2 Σεπτεμβρίου του 1933.Το Πανεπιστημιακό περίπτερο που
έγινε νοσοκομείο προοριζόταν αρχικά για εργαστήρια Μικροβιολογίας και Υγιεινής.
Η τοποθεσία δε κρίθηκε κατάλληλη γιατί ήταν μακριά από την πόλη, σε περιβάλλον
υγιεινό και ήσυχο. Το πρώτο κτήριο του νοσοκομείου αποτελείτο από ημιυπόγειο,
ισόγειο και δύο ορόφους. Η λειτουργία της Α΄ Παθολογικής Κλινικής άρχισε τον
Οκτώβριο του 1933, ενώ η λειτουργία της Α΄ Χειρουργικής Κλινικής άρχισε τον
Ιούνιο του 1934. Από το 1938 ξεκίνησε στο νοσοκομείο και η εκπαίδευση βοηθών
αδελφών νοσοκόμων μονοετούς φοίτησης του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Κατά
την κατοχή από τα γερμανικά στρατεύματα έγινε επίταξη του Νοσοκομείου από
τους Γερμανούς και οι νοσηλευόμενοι ασθενείς μεταφέρθηκαν αλλού.
Μετά την απελευθέρωση ανεγέρθηκαν νέα κτήρια και δημιουργήθηκαν νέες
εγκαταστάσεις. Με ιδρυτικό νόμο του 1952 άρχισε από το 1958 να λειτουργεί στο
Λαϊκό Ανωτέρα Σχολή Φυσιοθεραπευτών. Μεταξύ 1954 – 1969 λειτούργησε στο
Λαϊκό Νοσοκομείο Σχολή Βοηθών Νοσοκόμων από την οποία αποφοίτησαν 703
νοσοκόμες. Μετά το 1960 λειτούργησαν νέες Κλινικές και Τμήματα, ενώ από το
1969, με Βασιλικό Διάταγμα, ιδρύθηκε και λειτούργησε μέχρι το 1980 εντός του
Νοσοκομείου Ανωτέρα Σχολή Αδελφών Νοσοκόμων (ΑΣΑΝ) Γενικού Νοσοκομείου
Αθηνών «Βασιλεύς Παύλος».
Το 1980 αγοράστηκε το πρώην Μαιευτήριο Μητέρα επί της οδού
Σεβαστουπόλεως16.
Το Νοσοκομείο υπάγεται στην 1η Υγειονομική Περιφέρεια (ΥΠΕ) Αττικής.

Εικόνα 33: Λαϊκό Νοσοκομείο δεκ. '40
Εικόνα 34: Λαϊκό νοσοκομείο. Φωτογραφίες από το διαδίκτυο

Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Ευαγγελισμός - Οφθαλμιατρείο
Αθηνών - Πολυκλινική»
Ως αφετηρία της ίδρυσης του Θεραπευτηρίου “ Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ”, θεωρείται η
προσπάθεια που έγινε το 1872 από εξήντα δύο Κυρίες, για τη σύσταση του “
Συλλόγου Κυριών υπέρ Γυναικείας Παιδεύσεως ”.
Με τη συνδρομή της Βασιλίσσης Όλγας εγκρίθηκε με το από 27 Απριλίου 1872
Βασιλικό Διάταγμα (ΦΕΚ-ΤΑ αρ. φύλου 22/15-6-1872) η σύσταση στην Αθήνα του “
Συλλόγου Κυριών υπέρ Γυναικείας Παιδεύσεως ” και τέθηκε υπό την προστασία της.
Οι σκοποί του Συλλόγου ήταν: φιλανθρωπικός, κοινωφελής καθώς και η μόρφωση
των Νοσοκόμων Αδελφών. Eιδικά για τη μόρφωση των Αδελφών Νοσοκόμων και
πάλι με την ηθική και υλική βοήθεια της Βασιλίσσης Όλγας ιδρύθηκε το 1875 το
“Νοσοκομικόν Παιδευτήριον” για την κατάρτιση των Νοσοκόμων Αδελφών στην
τέχνη της νοσηλείας και στις 5 Φεβρουαρίου του 1875 επικυρώθηκε ο Οργανισμός
λειτουργίας του.
Μόλις λειτούργησε το “Νοσοκομικόν Παιδευτήριο”, διαπιστώθηκε η αδυναμία για
την εκπλήρωση του σκοπού του και κρίθηκε απαραίτητη και η σύσταση ενός
Νοσοκομειακού Κέντρου όπου θα “διαιτώνται και θα εκπαιδεύονται” οι αδελφές
Νοσοκόμες.
Τον Απρίλιο του 1876 συγκροτήθηκε Επιτροπή από τον τότε Μητροπολίτη Αθηνών
Προκόπιο ως πρόεδρο και μέλη τους Λ.Μελά, Μ.Ρενιέρη, Γ.Μaκκά και Α. Θεοφιλά
για τη συγκέντρωση οικονομικών πόρων. Η Επιτροπή αυτή έκανε έκκληση στο λαό
στις 25 Ιανουαρίου 1880 για τη συλλογή συνδρομών για την ανέγερση του
Νοσοκομειακού Κέντρου. Συγχρόνως βρίσκεται και το κατάλληλο οικόπεδο και η
“Ιερά Μονή Ασωμάτων ή Πετράκη” το προσφέρει τμηματικά από το έτος 1880 μέχρι
το 1890. Η όλη έκταση του οικοπέδου ήταν (όπως και σήμερα) 39.185.36 πήχεις.
Το 1881 εκδόθηκε Βασιλικό Διάταγμα, που δημοσιεύθηκε στο υπ’ αριθμόν 39/ /4-5-
81 τεύχος της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, με το οποίο εγκρίθηκε η ίδρυση του
Θεραπευτηρίου σαν φιλανθρωπικό ίδρυμα με την ονομασία “ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ”.
Στις 25 Μαρτίου 1881 κατατέθηκε ο θεμέλιος λίθος για την ανέγερση του
Νοσοκομείου από τον Βασιλέα Γεώργιο τον Α’.

Εικόνα 35: Το Νοσοκομείο κατά το έτος 1884
Στις 25 Μαρτίου 1884, μετά τρία έτη
ακριβώς από την κατάθεση του
θεμέλιου λίθου, γίνονται τα εγκαίνια
του Θεραπευτηρίου. Στις 16 Απριλίου
1884 λειτουργεί αρχικά το
Θεραπευτήριο με δύο Κλινικές που
έχουν δύναμη 48 κρεβάτια: Η
Παθολογική με διευθυντή τον Ν. Γ.
Μακκά Παθολόγο και η Χειρουργική
με διευθυντή τον Οφθαλμίατρο Ιούλιο Γαλβάνη. Όπως φαίνεται από στοιχεία που
υπάρχουν στα αρχεία του νοσοκομείου, το Θεραπευτήριο “O ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ”,
νοσήλευε κυρίως γυναίκες και παιδιά.
Το 1897 οι πόρτες του Νοσοκομείου ανοίχτηκαν για πρώτη φορά στους ηρωικούς
αγωνιστές του πολέμου, ενώ το 1903 αρχίζουν να λειτουργούν τα πρώτα Εξωτερικά
Ιατρεία: Παθολογικό, Χειρουργικό και Γυναικολογικό.
Στους πολέμους του 1912-13 “Ο Ευαγγελισμός” δίνει πάλι το παρόν στην
περίθαλψη των τραυματιών του μετώπου. Τα περισσότερα κρεβάτια του
καλύπτονται από αυτούς.

Το 1914 αρχίζει να λειτουργεί στην Πάρνηθα “το Νοσοκομείο Γ. Σταύρου και Γ.
Φούγκου, παράρτημα του Θεραπευτηρίου “O Ευαγγελισμός”, προς νοσηλεία
φυματιώντων”. Το παράρτημα αυτό λειτουργεί μέχρι το 1960 με μια διακοπή τον
Οκτώβριο του 1942-1946, λόγω του Ελληνοϊταλικού πολέμου.
Εικόνα 36: Το Νοσοκομείο κατά το έτος 1934
Το έργο που άρχισε το 1939 αποπερατώθηκε το έτος 1950 και αποτελείτο από 7
ορόφους. Στις 5 Απριλίου του 1950 γίνονται τα εγκαίνια και ονομάζεται “Πτέρυγα
ΑΧΕΠΑ” προς τιμή των ομογενών της Αμερικής που πρόσφεραν γενναιόδωρα το
μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων που απαιτήθηκαν για την αποπεράτωσή του
(περίπου 630.000 δολάρια Αμερικής).
Εικόνα 37: Η πτέρυγα "ΑΧΕΠΑ" που βρίσκεται στην πίσω πλευρά του Ευαγγελισμού. Η φωτογραφία στο
κέντρο είναι από την "Καθημερινή" και η δεξιά είναι από την εφημερίδα "Εμπρός" (6-4-1950)

Από το 1884 μέχρι σήμερα, η ιστορική πορεία του "EΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ" έχει μια
θαυμαστή συνέπεια, που υπήρξε το αποτέλεσμα της πολύπλευρης συμβολής και
συνεργασίας Κράτους και Λαϊκής Πρωτοβουλίας.
Εικόνα 38: 1958 κοπή της Βασιλόπιτας στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός από την τότε Βασίλισσα Φρειδερίκη.
Κατά την έξοδο της από το νοσοκομείο μια φτωχή γυναίκα την παρακάλεσε για να νοσηλευθεί η κόρη της,
κάτι το οποίο έγινε δεκτό.

Εικόνα 39: Προσφορές και προκηρύξεις μειοδοτικών διαγωνισμών του θεραπευτηρίου "Ευαγγελισμός" (έτος
1930 - από την εφημερίδα "Πρωία")

Εικόνα 40: Παλιές φωτογραφίες από το Νοσοκομείο "Ευαγγελισμός"

Εικόνα 41: Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Ευαγγελισμός - Οφθαλμιατρείο Αθηνών - Πολυκλινική»
Το νοσοκομείο, ως τοπόσημο της ευρύτερης περιοχής εμφανίζεται και σε διάφορες
ελληνικές ταινίες, όπως: ο Λουστράκος (1962), Αν μιλούσε το παρελθόν μου (1967),
Τα τσακάλια (1981), Η άλλη όψη (1991) αλλά και σε ντοκιμαντέρ, ερασιτεχνικά
βίντεο.
Εικόνα 42: Στιγμιότυπα από ταινίες και ντοκιμαντέρ

Γενικό Νοσοκομείο Κοργιαλένειο-Μπενάκειο Ε.Ε.Σ
Το Νοσοκομείο «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο Ε.Ε.Σ», Γενικό Νοσοκομείο Ελληνικού
Ερυθρού Σταυρού, βρίσκεται στους Αμπελόκηπους, μια περιοχή όπου κατά την
ίδρυσή του αποτελούσε χώρο εγκατάστασης του προσφυγικού πληθυσμού του
ελληνισμού του Πόντου και της Μικράς Ασίας.
Εικόνα 43: Αρχές δεκ. 1940. Γενικό Νοσοκομείο Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού ¨Κοργιαλένειο-Μπενάκειο¨ και
η περιοχή μπροστά από αυτό.
Εικόνα 44: Αρχές δεκ. 1940. Γενικό Νοσοκομείο Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού ¨Κοργιαλένειο-Μπενάκειο¨
Το 1923 ανατέθηκε στον αρχιτέκτονα Αριστείδη Μπαλάνο η εκπόνηση προσχέδιου
για την οικοδόμηση του νοσοκομείου. Η επίσημη τελετή αγιασμού κατά την
κατάθεση του θεμελίου λίθου ανέγερσης του νοσοκομείου έγινε την 7η Απριλίου
1927.

Εικόνα 45: Ερυθρός Σταυρός 1928
Η οικοδομική και τεχνική συγκρότηση του νοσοκομείου ολοκληρώθηκε σε 44
περίπου μήνες από γερμανική οικοδομική εταιρεία. Τα επίσημα εγκαίνια έγιναν
στις 23 Νοεμβρίου 1930.
Εικόνα 46: Η φωτογραφία είναι του 1929
Η αρχιτεκτονική του Νοσοκομείου πληρούσε τις τελευταίες εξελίξεις και απαιτήσεις
της νοσοκομειακής αρχιτεκτονικής της εποχής. Αρχικά λειτούργησαν 2 κλινικές, μία

Χειρουργική και μία Παθολογική, καθώς και 4 εργαστήρια Μικροβιολογικό,
Βιοχημικό, Ακτινολογικό και Παθολογοανατομικό, ενώ η αρχική δυναμικότητα ήταν
185 κλίνες.
Εικόνα 47: Δεκ. 1930. Ερυθρός και γύρω περιοχή
Εικόνα 48: Από την εφημερίδα "ΕΘΝΟΣ", 25/7/1930

Αργότερα, τις δεκαετίες του ‘50 και του ‘80, αυξάνεται η δυναμικότητά του, λόγω
των συνεχών κτιριακών επεκτάσεων.
Η μορφή που έχει σήμερα το νοσοκομείο ολοκληρώθηκε το 1978, με την ανέγερση
εννιαώροφης πτέρυγας.
Εικόνα 49: Γενικό Νοσοκομείο Κοργιαλένειο-Μπενάκειο Ε.Ε.Σ
Εικόνα 50: Ερυθρός Σταυρός 2019.

Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών «Η Σωτηρία»
Το Νοσοκομείο «Σωτηρία» ιδρύθηκε από τη Σοφία Σλήμαν το 1902 ως πρώτο
«λαϊκό» Σανατόριο της Ελλάδας και από τότε έχει συνδέσει το όνομά του με την
αντιμετώπιση της πνευμονικής φυματίωσης στη χώρα μας. Ο χώρος για την
ανέγερση του κτηρίου παραχωρήθηκε από τη Μονή Πετράκη και έπρεπε να απέχει
«χίλια βήματα νοτιοανατολικώς του Νοσοκομείου Παίδων». Το νοσοκομείο τέθηκε
υπό την προστασία της βασίλισσας Όλγας. ενώ υποστηρίχθηκε από πολλούς
ανθρώπους που ανάλογα των ποσών που κατέβαλλαν διακρίνονταν σε ιδρυτές
(βοήθησαν στην ανέγερση ενός ή και περισσότερων περιπτέρων), ευεργέτες,
δωρητές και συνδρομητές.
Τα εγκαίνια του πρώτου κτηρίου
του ιδρύματος που ονομάστηκε
«Σωτηρία» έγιναν στις 6 Ιουνίου
του 1905. Όλα τα περίπτερα που
κτίστηκαν τα πρώτα 30 χρόνια
έγιναν από δωρεές ιδιωτών. Το
1936 μετατράπηκε σε «Νομικό
πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου»,
επεκτάθηκε κτηριακά με παράλληλη σημαντική αναβάθμιση των προσφερόμενων
υγειονομικών υπηρεσιών. Μετά το 1945 εγκαταστάθηκε και η πρώτη
Φυματιολογική κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών. Με το βασιλικό διάταγμα της
12ης
Μαρτίου 1949 ιδρύθηκε μονοτάξια Σχολή Βοηθών Νοσοκόμων «Σοφία Σλήμαν»
η οποία υπαγόταν διοικητικά και διαχειριστικά στο Ίδρυμα.
Από το 1950 το Νοσοκομείο «Σωτηρία» βαθμιαία μεταβάλλεται σε διαγνωστικό και
θεραπευτικό κέντρο του συνόλου των νοσημάτων του αναπνευστικού, ιδρύοντας
παράλληλα το πρώτο στην Ελλάδα κέντρο αντιμετώπισης της αναπνευστικής
ανεπάρκειας.
Τον Οκτώβριο του 1965, με βασιλικό διάταγμα, το νοσοκομείο-σανατόριο
«Σωτηρία» μετονομάστηκε σε Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών. Λίγο
αργότερα καταργήθηκαν αρκετά περίπτερα και κατασκευάστηκαν κτήρια με
σύγχρονες προδιαγραφές.

Σήμερα το μικρό Σανατόριο των αρχών του 20ου αιώνα έχει γίνει ένα από τα
μεγαλύτερα πνευμονολογικά κέντρα της Ευρώπης, με ταυτόχρονη και προοδευτική
μετατροπή του σε Γενικό Νοσοκομείο μετά την εγκατάσταση Παθολογικών και
Χειρουργικών κλινικών του Εθνικού Συστήματος Υγείας (Ε.Σ.Υ.) και του
Πανεπιστημίου.
Εικόνα 51: "Το πρώτο περίπτερο της Σωτηρίας (1910)" Εικόνα 52: "Τα πρώτα περίπτερα της
Σωτηρίας κατά τη φάση της ανοικοδόμησής
τους"
Εικόνα 53: Το κύριο κτήριο Εικόνα 54: "Το «Στρατιωτικόν» κατά τη δεκαετία
του 1910"
Εικόνα 55: "Μια από τις πρώτες εφαρμογές μηχανικού
αερισμού σε παιδί με πολιομυελίτιδα, στο Κέντρο
Αναπνευστικής Ανεπάρκειας (δεκαετία του ’60)"
Εικόνα 56: "Η περιφορά του επιταφίου από το
εκκλησάκι της Αγίας Σοφίας "

Εικόνα 57: "Η βεράντα της αεροθεραπείας στο νεόδμητο
κτίριο του Μεγάλου Λαϊκού"
Εικόνα 58: "Η εφαρμογή του τεχνητού
πνευμοθώρακα στα εξωτερικά ιατρεία"
Εικόνα 59: "Το Διοικητήριο της Σωτηρίας, κτισμένο
στα μέσα της δεκαετίας του ‘30"
Εικόνα 60: "Τα κτίρια των Μαγειρείων (ανέγερση στα
1936), με ένθετο κείμενο γραμμένο από τον ίδιο τον
Μεταλινό" (ο Μάνθος Μεταλινός υπήρξε γενικός
διευθυντής του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, καθώς
και ιδρυτής και διευθυντής του Ινστιτούτου Ερεύνης
Νοσημάτων Θώρακος.
Εικόνα 61: "Η όψη του Μεγάλου Λαϊκού από την οδό
Μεσογείων, κατά τη δεκαετία του ΄40"
Εικόνα 62: "Ο πρώτος εξοπλισμός του εργαστηρίου
Φυσιολογίας της Αναπνοής, κατά τη δεκαετία του
‘60"

Το νοσοκομείο Σωτηρία, αρχικά, ήταν πολλά ξεχωριστά περίπτερα.
Τώρα αυτά ή έχουν κατεδαφιστεί ή δεν χρησιμοποιούνται πλέον και στη θέση τους,
μετά το 1965, κατασκευάστηκαν σταδιακά τα κτήρια που υπάρχουν σήμερα.
Εικόνα 63: Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών «Η Σωτηρία»

Νοσοκομείο Σωτηρία και Φυλακές
Στο νοσοκομείο Σωτηρία λειτουργούσαν και φυλακές, ανδρικές και γυναικείες.
[τους συνδέσμους των φωτογραφιών μας τους κοινοποίησε ο κ. Χ. Μπερούκας]
Εικόνα 64: Από το δικτυακό τόπο: avarchives.icrc.org

Εικόνα 68: Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ, 11/02/1933 Εικόνα 69: Ο ΝΕΟΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 24/12/1933

Εικόνα 70: ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, 11/2/1933
Σύμφωνα με την εφημερίδα «Η
ΕΛΛΗΝΙΚΗ», υπήρχαν,
τουλάχιστον, 90 φυλακισμένοι
στις φυλακές του νοσοκομείου.
Οι φυλακές ανήκαν στο
Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Μάλιστα, μέσα στο άρθρο,
γίνεται αναφορά «το πόρισμα
των ανακρίσεων σχετικώς με
τας σκηνάς των αγροτικών
φυλακών «Σωτηρία».
Οι φυλακές του νοσοκομείου
περιβάλλονταν από ψηλή
μάνδρα που στο πάνω μέρος
είχαν τοποθετηθεί γυαλιά
(όπως ακριβώς και στο
Αναμορφωτήριο Θηλέων).
Οι φυλακές στο νοσοκομείο
«Σωτηρία» δεν είναι τόσο
γνωστές όσο οι φυλακές
«Αβέρωφ» που έχουν
αποθανατιστεί και σε πάρα
πολλές κινηματογραφικές
ταινίες, εκτός των έντυπων
αναφορών.

Εικόνα 71: ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ, 11/2/1933. Αναφορά στις αγροτικές φυλακές Σωτηρίας

Νοσοκομείο Σωτηρία και Φωτογραφίες (Νοέμβριος 2019)

Εικόνα 72: Φωτογραφίες από τον χώρο του νοσοκομείου Σωτηρία
Μέσα στο χώρο του νοσοκομείου Σωτηρία υπάρχει ένα μνημείο για όσους
εκτελέστηκαν στο Γουδί, μεταξύ 1947-1952. Μια στήλη για όσους "πέσανε με το
όραμα ενός κόσμου ειρηνικού και δίκαιου 1941-1952", με ένα απόσπασμα του Β.
Ρώτα γραμμένο πάνω σε αυτήν. Τέλος, ξεχωριστή αναφορά υπάρχει στη μνήμη των
αγωνιστών της εθνικής αντίστασης που εκτελέστηκαν από τα στρατεύματα κατοχής
και τους συνεργάτες τους κατά την περίοδο 1941-1944 στο Γουδί, στις Φυλακές
Αβέρωφ, στη Σχολή Χωροφυλακής και στις Φυλακές Χατζηκώστα.
Πίσω από το νοσοκομείο Σωτηρία στις 30 Μαρτίου του 1952 εκτελέσθηκαν οι:
Νίκος Μπελογιάννης, Δημήτρης Μπάτσης, Νίκος Καλούμενος και Ηλίας Αργυριάδης.
Ο Νίκος Μπελογιάννης συνελήφθη στην οδό Πλαπούτα 30 στους Αμπελόκηπους.

Εικόνα 73: Από την εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ".
Εικόνα 74: Παναγής Δημητράτος
Εκτός από το όνομα του Μπελογιάννη,
βλέπουμε και το όνομα του Παναγή
Δημητράτου που εκτελέστηκε στις
22/4/1944 στη σχολή Χωροφυλακής. Στο
σπίτι του δάσκαλου και σπουδαίου
δημοτικιστή Παναγή Δημητράτου στους
Αμπελόκηπους, Δουκίσσης Πλακεντίας 3,
γεννήθηκε η μεγαλύτερη αντιστασιακή
οργάνωση νέων στην Ελλάδα και μία από
τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη.

Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Παναγιώτη & Αγλαΐας
Κυριακού»
Εικόνα 75: Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Παναγιώτη & Αγλαΐας Κυριακού»
Σταθμός εκκίνησης η χρονιά του 1933. Στις 7 Αυγούστου του 1933, μια Ελληνίδα
που είχε τρυφερά αισθήματα και αγάπη για τα πάσχοντα και άπορα παιδιά,
αποφάσισε με μυστική διαθήκη να αφήσει ολόκληρη την περιουσία της, που
ανήρχετο τότε σε 15.000.000 δρχ., ώστε να ιδρυθεί μια παιδιατρική κλινική με την
επωνυμία “Κλινική Παίδων Παν.& Αγλαΐας Κυριακού και οικογένειας Σπυρίδωνος
Αντωνιάδη”. Το οικόπεδο για την ανέγερση της κλινικής παραχωρήθηκε δωρεάν
από το γειτονικό Νοσοκομείο Παίδων “Αγία Σοφία”.
Επειδή το κόστος κατασκευής υπερέβαινε το κληροδοτημένο ποσό, ο τότε Υπουργός
Υγιεινής Αλ. Κορυζής, ενέκρινε τη χορήγηση του υπόλοιπου ποσού που απαιτείτο
για την ολοκλήρωση του Ιδρύματος.
Στις 8 Νοεμβρίου 1934 ετέθη ο θεμέλιος λίθος, ενώ τους πρώτους μήνες του 1938
ολοκληρώθηκαν οι οικοδομικές εργασίες, καθώς και ο πλήρης εξοπλισμός του.

Εικόνα 76: Από την θεμελίωση του νοσοκομείου 8-11-1934 παρουσία του Αρχιεπισκόπου και του μηχανικού
Ιωάννη Αντωνιάδη
Το όραμα της Αγλαΐας Παν. Κυριακού ολοκληρώνεται στις 27 Απριλίου 1938,
ημερομηνία κατά την οποία γίνονται και τα εγκαίνια του Ιδρύματος με μεγάλη
επισημότητα, παρουσία του τότε Βασιλέα Γεωργίου Β΄, του Υπουργού Υγιεινής Αλ.
Κορυζή και του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου.
Εικόνα 77: Φωτογραφίες που δημοσιεύθηκαν το 1936

Εικόνα 78: 27-4-1938 Εγκαίνια του νοσοκομείου Απόρων Παίδων¨ με δωρεά της Αγλαΐας Κυριακού και του
αδελφού της μηχανικού Α. Αντωνιάδη ο οποίος επίβλεψε τα σχέδια
Εικόνα 79: Από εφημερίδα της εποχής
Στις 31 Νοεμβρίου 1940 το Νοσοκομείο
μεταφέρεται, για μεγαλύτερη ασφάλεια,
στα κτίρια των παιδικών κατασκηνώσεων
του ΠΙΚΠΑ Πεντέλης, όπου και παραμένει
μέχρι τις 25 Αυγούστου 1943. Τα Εξωτερικά
Ιατρεία λειτουργούν καθημερινά στο
ισόγειο της Υγειονομικής Σχολής στους.
Αμπελοκήπους. Στον πόλεμο όμως δεν είναι λίγες οι φορές που καταστρατηγούνται
βασικές αρχές, όπως και ο σεβασμός στα Νοσηλευτικά Ιδρύματα. Έτσι, οι Γερμανοί
κατακτητές επιτάσσουν τις εγκαταστάσεις της Πεντέλης και εκδιώκουν το Ίδρυμα,
που αναγκάζεται να υποβληθεί σε δεύτερη μεταφορά, στα κτίρια της Ριζαρείου
Σχολής. Με την απελευθέρωση από τους Κατακτητές, τον Νοέμβριο του 1944, το
Ίδρυμα επιστρέφει στις δικές του εγκαταστάσεις και αρχίζει το επίπονο έργο της
ανασυγκρότησης. Ο ρυθμός της κανονικής λειτουργίας επανέρχεται πολύ σύντομα.

Το 1945 αρχίζει να λειτουργεί το Ακτινολογικό Εργαστήριο, ενώ το 1946 γίνεται η
πρώτη σημαντική επέκταση, με την προσθήκη 100 νέων κλινών.
Εικόνα 80: Μάιος 1955 το νοσοκομείο Παίδων Αγλαΐα Κυριακού, όπως φαίνεται μετά την προσθήκη νέας
πτέρυγας Ορθοπεδικού και Καρδιολογικού.
Το 1955 αρχίζει η λειτουργία του Καρδιολογικού και του Νευροψυχιατρικού
τμήματος. Την ίδια χρονιά το Νοσοκομείο αποφασίζει να ιδρύσει την Ιατρική
Βιβλιοθήκη.
Στην επόμενη 10ετία 1960-1970 επεκτείνεται το Νοσοκομείο κατά 180% με την
προσθήκη νέων ορόφων. Δημιουργείται η Γ’ Πτέρυγα, και οι κλίνες αυξάνονται σε
αριθμό από 250 σε 450. Στο νοσοκομείο ιδρύεται το 1965 η Ανωτέρα Σχολή
Αδελφών Νοσοκόμων 3ετούς φοιτήσεως.
Στη διάρκεια της δεκαετίας 1970-1980, γίνονται πολλές αλλαγές Θεσμικής και
Διοικητικής φύσεως και δημιουργούνται νέα Νοσηλευτικά Τμήματα. Το 1975
λειτουργεί το μοναδικό και μέχρι σήμερα Κέντρο Δηλητηριάσεων.
Η ένταξη του Νοσοκομείου στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (Ε.Σ.Υ.) αυξάνει τις ανάγκες
για δημιουργία νέων Νοσηλευτικών Τμημάτων.
Οι ανάγκες που επιβάλλουν οι νέες συνθήκες, η αυξανόμενη ζήτηση υψηλής
ποιότητας, των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας, σε συνδυασμό με την ανεπάρκεια
και στενότητα των χώρων πνίγουν το Νοσοκομείο, το οποίο αναζητά διέξοδο με την
αγορά 2 νέων συγκροτημάτων.

Στο Ξενοδοχείο City of Athens στην οδό Μεσογείων 24, το οποίο στην αρχή
χρησίμευσε ως οικοτροφείο των σπουδαστριών της σχολής και των εργαζομένων
Νοσηλευτών στο Νοσοκομείο, μεταφέρονται οι διοικητικές και οικονομικές
υπηρεσίες του Νοσοκομείου. Λειτουργούν νέα εξειδικευμένα Νοσηλευτικά
Τμήματα.
Η αγορά και η λειτουργία της Κλινικής Δαβάκη στη Λεωφόρο Συγγρού ανακούφισε
χωροταξικά το Κεντρικό Νοσοκομείο και ανταποκρίθηκε στις ανάγκες του
Παιδιατρικού πληθυσμού της περιοχής.
Το 1986 αρχίζει η λειτουργία του Οφθαλμολογικού Τμήματος. Η λειτουργία της
Μονάδας Βραχείας Νοσηλείας συνέβαλε σημαντικά στην αποσυμφόρηση των
κλινικών και στη μείωση της μέσης διάρκειας Νοσηλείας.
Από το 1990 και μετά το Νοσοκομείο συνεχίζει την ανοδική του πορεία. Με
Υπουργική Απόφαση, χορηγεί την Νοσηλευτική Παιδιατρική Ειδικότητα.
Εικόνα 81: Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Παναγιώτη & Αγλαΐας Κυριακού»

Διάγνωση. Πρότυπο διαγνωστικό κέντρο ΑΕ (στη θέση της κλινικής
«Ασκληπιείο»)
Πρόκειται για ένα ιδιωτικό διαγνωστικό κέντρο που βρίσκεται στη λεωφόρο
Αλεξάνδρας 166, απέναντι από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής (ΓΑΔΑ). Στη
θέση του υπήρχε η κλινική "Ασκληπιείο".
Εικόνα 82: (2) Διάγνωση Υγείας. Βρίσκεται απέναντι από τη ΓΑΔΑ και δίπλα από την τράπεζα Πειραιώς
Εικόνα 83: https://www.diagnosi-ygeias.gr/ μοναδεσ/λ-αλεξάνδρας.html

Αμπελόκηποι Αθήνας και Νοσοκομεία

Αμπελόκηποι Αθήνας και Νοσοκομεία

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

More from Tassos Karampinis

More from Tassos Karampinis (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (14)

Αμπελόκηποι Αθήνας και Νοσοκομεία