2. Τα θρεπτικά συστατικά ταξινοµούνται
σε έξι µεγάλες κατηγορίες µε βάση τη
χηµική τους σύσταση :
• βιταµίνες
υδατάνθρακες
• ανόργανα στοιχεία
πρωτεΐνες
(άλατα και ιχνοστοιχεία)
λιπίδια
• νερό
3. Σύσταση πρωτεϊνών
Ο οργανισµός µας είναι φτιαγµένος από
πάρα πολλά κύτταρα που περιέχουν
πρωτεΐνες.
Οι πρωτεΐνες είναι σηµαντικό συστατικό
του οργανισµού. Πήραν το όνοµά τους από
τη λέξη «πρώτος», για να τονιστεί η
µεγάλη τους σηµασία στη σωστή
λειτουργία του οργανισµού.
Είναι το δεύτερο σε περιεκτικότητα
συστατικό όλων των ιστών του οργανισµού
και το κύριο συστατικό του µυικού ιστού.
4. Σύσταση πρωτεϊνών
Από χηµική άποψη, οι πρωτεΐνες είναι
πολυµερείς ενώσεις µεγάλου µοριακού
βάρους.
Κάθε µόριο πρωτεΐνης αποτελείται από
απλούστερες ενώσεις, τα αµινοξέα.
Αυτά συνδέονται µεταξύ τους µε πεπτιδικούς
δεσµούς. Από την ένωση δύο αµινοξέων
προκύπτει το διπεπτίδιο, από την ένωση
τριών αµινοξέων προκύπτει το τριπεπτίδιο,
ενώ από την ένωση πολλών αµινοξέων, τα
πολυπεπτίδια.
Η ένωση πολλών πολυπεπτιδίων οδηγεί στον
σχηµατισµό του µορίου της πρωτεΐνης.
5.
6. α) ∆οµή και ιδιότητες των πρωτεϊνών
Οι πρωτεΐνες αποτελούνται από
αµινοξέα.
Οι πρωτεΐνες των ζωντανών
οργανισµών αποτελούνται από
συνδυασµούς 20 αµινοξέων.
Τα 10 από αυτά είναι τα
απαραίτητα αµινοξέα, αυτά
δηλαδή, που ο οργανισµός δεν
µπορεί να συνθέσει και, κατά
συνέπεια, πρέπει καθηµερινά
να τα παίρνει από την τροφή.
9. β) ∆οµή των πρωτεϊνών
Οι δοµές των πρωτεϊνών είναι
τέσσερεις:
Α) πρωτοταγής
Β) δευτεροταγής
Γ) τριτοταγής
∆) τεταρτοταγής
10. β) ∆οµή των πρωτεϊνών
Ένα πρωτεϊνικό µόριο µπορεί να
περιέχει πολλές χιλιάδες
αµινοξέων.
Η σειρά µε την οποία τα αµινοξέα
µιας πρωτεΐνης συνδέονται σε µια
πολυπεπτιδική αλυσίδα για να
σχηµατίσουν το πρωτεϊνικό
µόριο, αποτελεί την πρωτοταγή
δοµή της πρωτεΐνης.
11. β) ∆οµή των πρωτεϊνών
Το πρωτεϊνικό µόριο δεν
εκτείνεται σε µια ευθεία αλυσίδα.
Ορισµένα αµινοξέα έλκονται
µεταξύ τους µε αποτέλεσµα να
αναγκάζουν το πρωτεϊνικό µόριο
να περιστραφεί, σχηµατίζοντας
µια σπείρα ή έλικα. Η περιστροφή
αυτή αποτελεί την δευτεροταγή
δοµή της πρωτεΐνης.
12. β) ∆οµή των πρωτεϊνών
Τα αµινοξέα έχουν πλευρικές
αλυσίδες που άλλες είναι
φορτισµένες θετικά και άλλες
αρνητικά, ενώ άλλες έχουν
µηδενικό ηλεκτρικό φορτίο.
Λόγω αυτής της ιδιότητας των
αµινοξέων µιας πρωτεΐνης
προκαλείται µια αναδίπλωση του
πρωτεϊνικού µορίου (ορισµένα
αµινοξέα έλκονται µεταξύ τους)
µε αποτέλεσµα να δηµιουργείται
ένα συµπαγές µόριο. Η
αναδίπλωση αυτή αποτελεί την
τριτοταγή δοµή της πρωτεΐνης.
13. β) ∆οµή των πρωτεϊνών
Κάποια µόρια πρωτεϊνών
αποτελούνται από πολλές
πεπτιδικές αλυσίδες.
Ο τρόπος µε τον οποίο
συνδέονται µεταξύ τους οι
αλυσίδες για να σχηµατίσουν το
πρωτεϊνικό µόριο, αποτελεί την
τεταρτοταγή δοµή της
πρωτεΐνης.
15. β) ∆οµή των πρωτεϊνών
Χαρακτηριστικό παράδειγµα
πρωτεΐνης τεταρτοταγούς δοµής
αποτελεί το µόριο της
αιµοσφαιρίνης, που αποτελείται
από 4 πολυπεπτιδικές αλυσίδες,
ενωµένες µε ένα άτοµο σιδήρου.
Αιµοσφαιρίνη
16. Video για τη δοµή των πρωτεϊνών
http://www.youtube.com/watch?v=qBRFIMcxZNM
http://www.youtube.com/watch?v=O5gN-IK6uKs
