1. Εργασία Οικιακής Οικονομίας σχολικού έτους 2014-2015 από τις:
Κατερίνα Πολυμέρη και Ιωάννα Σκάτζου Α4
Καθηγήτρια: Χαζάπη Αικατερίνη
ΘΕΜΑ:
Ελληνική παραδοσιακή κατοικία
Παραδοσιακές κατοικίες Άνδρου
Η Άνδρος αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων,
μετά τη Νάξο. Το σχήμα της είναι επίμηκες. Η ονομασία του νησιού
προέρχεται πιθανότατα από τον στρατηγό Άνδρο του Ραδάμανθυ,
βασιλιά της Κρήτης.
Η Άνδρος συνδυάζει με μοναδικό τρόπο την ομορφιά ενός
κυκλαδίτικου νησιού, με τη μαγεία της ελληνικής φύσης. Χάρη στις
δεκάδες πηγές που αναβλύζουν στο εσωτερικό της, ένα
καταπράσινο τοπίο με ψηλά βουνά και γραφικά μονοπάτια
συνθέτει ένα μοναδικό σκηνικό.
2. Είναι ένα νήσι που εχει πολλά αξιοθέατα. Οι παραλιες αύθονες,
ποικιλόμορφες και πάντα καθαρές σαν κρύσταλο.
Οι άνθρωποι είναι ευγενικοι και φιλοξενοι. Η κύρια ασχολία των
κατοίκων της, ήδη από την ίδρυση του ελληνικού κράτους (1830),
έχουν θεμέλιο λίθο την εμπορική ναυτιλία. Ασχολούνται όμως και
με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και την αλιεία. Τα τελευταία χρόνια
όμως έχουν κάνει σημαντικά βήματα και στον τομέα του
τουρισμού.
Φημίζεται για τα καταπληκτικά παραδοσιακα γλυκα, ενώ τα
καλτσουνια και τα αμυγδαλωτά δεν λείπουν ποτέ από τα σπίτια και
τα μαγαζιά.
Στο μεγαλύτερο μέρος του νησιού τα σπιτια είναι χαρακτηριστικά
αιγαιοπελαγίτικα σπιτάκια τα οποία συνυπάρχουν με νεοκλασικά
κτήρια, ενετικά πυργόσπιτα, πέτρινες οικίες, νερόμυλους,
περιστεριώνες και κρήνες.
3. Τα παλαιά αγροτικά αιγαιοπελαγίτικα σπίτια διαθέτουν μια επίπεδη
σκεπή με κεραμίδια. Αισθητικές και λειτουργικές απόψεις
συνυπάρχουν αρμονικά.
Οι καλά διατηρημένοι πύργοι της Άνδρου είχαν χτισθεί για να
προστατεύουν τους κατοίκους από τους θυελλώδεις ανέμους και
τις πειρατικές επιδρομές. Πρόκειται για ογκώδη οχυρά, τριώροφα
κτίσματα, με μικρές βίγλες-παράθυρα πίσω από σίδερα.
Κατασκευάστηκαν με τις αντιλήψεις της ενετοκρατίας , που είναι
προέκταση της βυζαντινής εποχής. Κύριο χαρακτηριστικό τους
είναι η ορθογώνια διάταξη, η ανάπτυξη σε ύψος, συνήθω ς σε τρία
επίπεδα και η επίπεδη στέγαση με δώμα.
Επίσης αυτά τα αμυντικά κτίρια διαθέτουν χώρους για την
τοποθέτηση όπλων, σωλήνες για την εκχύλιση καυτών υγρών και
οχυρωμένες εισόδους.
Η παλιότερη τέτοια κατασκευή είναι ο τριώροφος Πύργος του
Μπίστη-Μουβελά στις Στενιές (1734).
4. Οι περιστεριώνες είναι ασβεστωμένοι και διαθέτουν κολονάκια. Το
δομικό τους υλικό είναι λεπτά τεμάχια σχιστόλιθου, γεωμετρικά
στοιχεία (τρίγωνα, τετράγωνα, διαμάντια και κύκλοι) διακοσμούν
τους τοίχους.
Οι κρήνες είναι έργα τέχνης, πέτρινες κατασκευές διάφορων
διαστάσεων και μορφών, αλλά παράλληλα είναι και «λειτουργικά»
έργα. Κρήνες θα συναντήσετε παντού στην Άνδρο.
Οι ανδριώτικοι νερόμυλοι , αποτελούν την πιο τρανή απόδειξη για
την ανθρώπινη δυνατότητα να συνυπάρχει με το φυσικό του
περιβάλλον και να το αξιοποιεί ώστε να καλύπτει τις βασικές του
ανάγκες. Ο μεγάλος όγκος των νερόμυλων κτίστηκε τον 19ο αιώνα
και περί το 1830 υπήρχαν σε λειτουργία 137 σε ολόκληρο το νησί.
Σήμερα , μπορεί να τους βρεί στην περιοχή Βουνίσιου-Συνετίου και
στους Φρουσαίους .
5. Οι πανέμορφες επαύλεις της Άνδρου χρονολογούνται από την
τελευταία περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Στη χώρα όμως τα σπίτια διαφέρουν διαγράφοντας την
ιδιαιτερότητα των αρχιτεκτονικών της στοιχείων.
Από το 1865 έως το 1879 χτίζονται τα περίφημα αρχοντικά της
Χώρας, όπως τα Εμπειρικέϊκα ή Μπιρικέϊκα, στην περιοχή
Πλακούρα. Το διάστημα 1899-1914 ο τόπος παρουσιάζει
οικονομική άνεση, η οποία αντανακλάται μέσα από τη
μεγαλοπρέπεια που χαρακτηρίζει τα οικοδομήματα. Το τελευταίο
στάδιο είναι μεταξύ 1914 και 1918, όπου κτίζονται νεοκλασικά
σπίτια.
6. Το κύριο χαρακτηριστικό των κατοικιών της χώρας είναι πως
πρόκειται για μονώροφα ή διώροφα οικοδομήματα που διαθέτουν
ευρείες αυλές και μεγάλους εξώστες, οι οποίοι στηρίζονται σε
κίονες ή καμάρες. Έντονα είναι τα διακοσμητικά εξωτερικά
στοιχεία, όπως τα γύψινα πλαίσια των θυρών και των παραθύρων,
τα «σαρδελώματα», ασβεστοκονιάματα με εγχάρακτες
μακρόστενες ταινίες, τα «φτερώματα», σχιστολιθικές προεξοχές
στις άκρες των κτηρίων για την προστασία των τοίχων, οι
πολυκλινείς στέγες από κεραμίδι, που απολήγουν σε φυτικά
ακροκέραμα ή σε τριγωνικά αετώματα, και οι «κάπασοι», οι
απολήξεις των καπνοδόχων. Οι οικίες είναι χτισμένες ως επί το
πλείστον από ντόπιο σχιστόλιθο πλακοειδούς μορφής με
συνδετικό υλικό τη λάσπη, γεγονός που αναδεικνύει παραδοσιακά
τους κατοίκους σε πολύ καλούς τεχνίτες αυτού του υλικού.
7. Ο πρώτος όροφος των οικιών περιέχει τους χώρους
αποθήκευσης, υγιεινής και μαγειρικής, ενώ στο δεύτερο βρίσκονται
τα υπνοδωμάτια και οι χώροι υποδοχής και συνεστίασης.
Εσωτερική κλίμακα συνδέει τους δύο ορόφους.
Τα στενά ασβεστόχριστα μακρόστενα ή οφιοειδή δρομάκια και η
πλήρης απουσία οχημάτων στο παλιό τμήμα της Χώρας
συμβάλλουν στην προστασία της παραδοσιακής εικόνας της.
Κατερίνα Πολυμέρη και Ιωάννα Σκάτζου
