1. ΣΧ. ΕΤΟΣ 2014-2015
ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: κα Α.Χαζάπη
Τερψιχόρη Τουρλούπη
ΤΜΉΜΑ: Α’4
.ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΠΗΛΙΟΥ
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Το Πήλιο χαρακτηρίζεται από πανέμορφες παραδοσιακές κατοικίες που αποτελούν
αναπόσπαστο κομμάτι της ομορφιάς της περιοχής. Όλα τα χωριά έχουν αρχοντικά
διαφόρων μεγεθών και τύπων, που μέχρι σήμερα εξακολουθούν να προσελκύουν
επισκέπτες. Οι προϋποθέσεις που συντέλεσαν στην ανάπτυξη των οικισμών ήταν
κυρίως η εύφορη γη, η εύκολη θαλάσσια μεταφορά και η οι επενδύσεις των ομογενών
κατοίκων. Χωριά του Πηλίου όπως η Βυζίτσα , οι Πινακάτες και η Μακρινίτσα έχουν
ανακηρυχτεί ως διατηρητέοι οικισμοί απόλυτης προστασίας.
ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ
Τα αρχοντικά του Πηλίου χρονολογούνται από το δεύτερο μισό του 18ου
αιώνα και
τις αρχές του 19ου
. Τα περισσότερα είναι διώροφα ή τριώροφα και διαθέτουν χοντρό
πέτρινο κορμό. Ο πάνω όροφος συνήθως προεξέχει σε σχέση με τον κάτω όροφο και
έχει πολλά παράθυρα, ενώ τα οικήματα αυτά χαρακτηρίζονται από την πέτρινη στέγη
τους, τις ξυλόγλυπτες πόρτες και παραθυρόφυλλα και τα διακοσμημένα ταβάνια.
ΚΡΗΝΕΣ
Ενδιαφέροντα κτίσματα των χωριών είναι οι κρήνες που συναντάμε κυρίως στις
αγροτικές περιοχές του Πηλίου. Η καθεμία έχει τη δική της ονομασία που προέρχεται
από τον κτήτορά της, τις ιδιότητές της ή από διάφορα γεγονότα. Πρόκειται για
λιθόκτιστες κατασκευές μικρών σε μέγεθος διαστάσεων και με μεγάλη ποικιλία στη
μορφή. Τις κατατάσσουμε σε δύο τύπους, τις απλές και τις σκεπαστές. Οι απλές είναι
ακουμπισμένες σε κάποιον τοίχο και έχουν μονή ή διπλή τοξωτή εσοχή. Στο κέντρο
της εσοχής υπάρχει πάντα μονή ή διπλή «χούφτα» από την οποία τρέχει το νερό.
Δεξιά και αριστερά των εσοχών υπάρχουν άλλες μικρότερες που χρησιμεύουν για την
τοποθέτηση μικροαντικειμένων. Οι σκεπαστές έχουν τετράγωνη κάτοψη ,όπου η μία
πλευρά τους είναι κτιστή και υπάρχουν οι «χούφτες» του νερού. Απέναντι υπάρχουν
δύο πεσσοί που υποβαστάζουν τη στέγη, καλυμμένη με σχιστολιθικές σκεπόπλακες.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Η πηλιορείτικη αρχιτεκτονική χωρίζεται σε τρεις μεγάλες εποχές από τον 18ο
μέχρι
και τον 20ο
αιώνα. Η πρώτη αρχιτεκτονική περίοδος περιλαμβάνει κτίρια που
χτίστηκαν μέχρι τα μέσα του 18ου
αιώνα. Τότε χτίζονται οι πύργοι. Είναι τριώροφα ή
τετραώροφα κτίσματα με τετράγωνη κάτοψη, χτισμένοι με λίθους, ενώ στα πατώματα
αναμειγνύεται η πέτρα με το ξύλο. Ελάχιστοι τέτοιοι πύργοι διασώζονται στις μέρες
μας, ενώ πολλοί από αυτούς έχουν δεχτεί μεταγενέστερες επεμβάσεις. Κάποια
παραδείγματα αυτών των κατασκευών είναι οι πύργοι Κωνσταντινίδη και
Σκοτεινιώτη στη Μακρινίτσα, ο πύργος του Ολύμπιου και του Κοκοσλή στα Άνω
Λεχώνια. Επίσης ένα άλλο παράδειγμα είναι ο οχυρός πύργος του Σουλεϊμάν στα
Άνω Λεχώνια. Η δεύτερη αρχιτεκτονική περίοδος καλύπτει τους χρόνους μεταξύ του
1750 και του 1850. Εδώ κάνει την εμφάνισή του το αστικό αρχοντικό. Πλήθος των
αρχοντικών που κατασκευάζονται τώρα διαθέτει πέτρινη βάση που σχηματίζει ορθή
και κάθετη γωνία και δύο ή τρεις ορόφους. Είναι σπίτια με ενισχυμένα με ξυλοδεσιές
και με τους πάνω ορόφους κατασκευασμένους από ελαφρύ υλικό, τον τσατμά. Το
ισόγειο έχει λίγα και μικρά παράθυρα και χοντρούς πέτρινους τοίχους. Ο α’ όροφος
2. ΣΧ. ΕΤΟΣ 2014-2015
ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: κα Α.Χαζάπη
Τερψιχόρη Τουρλούπη
ΤΜΉΜΑ: Α’4
έχει χαμηλό ταβάνι και χρησιμοποιείται για τη χειμερινή διαμονή. Ο τρίτος και
τελευταίος όροφος είναι ελαφριάς κατασκευής και χρησιμοποιείται για την θερινή
διαμονή. Η στέγη σκεπάζεται με πηλιορείτικες σχιστολιθικές πλάκες. Η τρίτη
αρχιτεκτονική περίοδος εμφανίζεται από το 1860 μέχρι το 1890, οπότε
χαρακτηρίζεται από νεοκλασικά κτίσματα των πλουσίων της εποχής. Είναι πιο
σύγχρονα. Διαθέτουν δύο ή τρεις ορόφους. Έχουν περίτεχνες ξύλινες εξώπορτες,
μεγάλα παράθυρα, σιδερόφρακτα μπαλκόνια και μεγάλες σκάλες. Παραδείγματα
αυτής της εποχής είναι τα αρχοντικά του Ζούλια, του Κανταρτζή και του Τσοποτού
στην Πορταριά.
