1. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ
ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΧΙΟΥ
Το νησί αποτελείται από περισσότερα από 60 όμορφα,
γραφικά χωριά. Στα νότια του νησιούβρίσκονται τα
μεσαιωνικάχωριά,τα οποία θυμίζουν κάστρα.Χτίστηκαν
έτσι ώστε να προστατεύουν τους κατοίκους από τους
πειρατές την περίοδο του Μεσαίωνα.Τα χωριά αυτά, τα
Μεστά, το Πυργί, οι Ολύμποι,η Ελάτα, η Βέσσα, η
Καλαμωτή,τα Αρμόλια έχουν διατηρήσει την αρχιτεκτονική
τους στο πέρασμα των αιώνων.
Ας περιηγηθούμε κι ας γνωρίσουμελίγο περισσότερο
αυτόν το ξεχωριστό τόπο!
Τα Μεστάείναι το πιο καλοδιατηρημένο μαστιχοχώρι της
Χίου. Είναι ένα από τα ωραιότερα καστροχώρια του
νησιού. Βρίσκεται 35 χλμ. νοτιοδυτικά από την πόλη της
Χίου κι έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μεσαιωνικό
μνημείΤο χωριό, το οποίο δεσπόζει σε μια μικρή κοιλάδα,
κτίστηκε στα βυζαντινά χρόνια,σε πενταγωνικό και κλειστό
τετράπλευρο σχήμα.Έχει δαιδαλώδηεσωτερικά δρομάκια,
ενώ τα σπίτια έπαιζαντον ρόλο τείχους,έτσι δεν είχαν
παράθυρα προς τα έξω. ο χωριό αποτελεί πόλο έλξης
τουριστών, τόσο για την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική τουπου
παραπέμπειστο Μεσαίωνα, όσο και για την ιδιαίτερη
φυσική ομορφιά της περιοχής, αφού σε κοντινήαπόσταση
βρίσκονται μερικές από τις ωραιότερες παραλίες του
νησιού.
Το Πυργί είναι το μεγαλύτερο από τα χωριά της Χίου. Είναι
πλουσιότατο και σπουδαιότατο από λαογραφικής,
αρχαιολογικής και γλωσσικής άποψης.Βρίσκεται σεμια
πλευρά του λόφου Πατέλλα και διατηρεί ανέπαφη την
μεσαιωνικήτου όψη. Δρόμοιστενοί,σπίτια ψηλά, διώροφα
και τριώροφα τα περισσότερα και συνεχόμενα μεταξύτους
κατά μήκος των δρόμων. Οι δρόμοι είναι γραφικότατοι,

2. καθώς τα σπίτια συνδέονται μετα απέναντι με αψίδες
(δοξαράδες).
ΚΥΚΛΑΔΕΣ
Ο όρος κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική αναφέρεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά
αρχιτεκτονικά γνωρίσματα που απαντώνται στα νησιά των Κυκλάδων, στο Αιγαίο
Πέλαγος.
Τα κυκλαδίτικα σπίτια χτίζονται με απλά μέσα για να καλύπτουν βιοτικές ανάγκες
αλλά θεωρούνται έργα μοναδικά σε αισθητική.
Τα νησιά του Αιγαίου είχαν προβλήματα ασφαλείας λόγω της πειρατείας γι´αυτό και
η αρχιτεκτονική πήρε χαρακτήρα αμυντικό. Βλέπουμε λοιπόν σπίτια να κτίζονται
μέσα σε κλειστό οχυρωμένο κάστρο (Άνδρος, Νάξος).
Σημαντικοί παράγοντες που επηρέασαν την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική είναι το
περιβάλλον, το κλίμα, ο ρόλος του νερού και του φυσικού εδάφους. Ο οικισμός
μεγάλωνε χωρίς σχεδιασμό ανάλογα με το φυσικό έδαφος. Το κτίσιμο ενός χωριού
βάσει σχεδίου είναι κάτι πολύ σπάνιο στις Κυκλάδες.
Η αρχιτεκτονική των σπιτιών οφείλεται επίσης και στις οικονομικές συνθήκες, αφού
μεγάλη σημασία έχουν τα χρησιμοποιούμενα μέσα αλλά και οι ικανότητες των

3. τεχνικών. Καθώς τα οικονομικά μέσα είναι ελάχιστα και οι εργάτες ανειδίκευτοι, τα
υλικά είναι τοπικά, ανεπεξέργαστα και οι χτίστες είναι οι ίδιοι οι χρήστες τους.
Έτσι, έχουμε κυρίως «μονόχωρους κύβους» με εμβαδόν 3x4μ και ύψος 2,5μ καθώς
δεν υπήρχε διαθέσιμη ξυλεία και οι δοκοί δεν ξεπερνούσαν τα τρία μέτρα. Ο
προσανατολισμός του σπιτιού είναι συνήθως νοτιοανατολικός ώστε το σπίτι να
απολαμβάνει το φυσικό φως ενώ οι τοίχοι έχουν πάχος 60-80εκ ώστε να
διασφαλίζεται η επιθυμητή θερμοκρασία. Τα ανοίγματα για τον ίδιο λόγο είναι μικρά
ενώ στη βόρεια πλευρά υπήρχε σχεδόν πάντα ένα άνοιγμα για να δροσίζεται το σπίτι
το καλοκαίρι από τα μελτέμια αλλά και για να μην μπαίνει ο κρύος αέρας το χειμώνα.
Επιπλέον το λευκό χρώμα των τοίχων περιορίζει την απορρόφηση θερμότητας.
Η Αρχιτεκτονική στην Κρήτη
Η αρχιτεκτονική του νησιού ιστορικά υπήρξε άρρηκτα δεμένη με το φυσικό τοπίο,
τόσο όσον αφορά στα υλικά όσο και στις αρχιτεκτονικές μορφές και τυπολογίες.
Στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική της Κρήτης επιβιώνουν πολλά στοιχεία από την
αρχιτεκτονική πρακτική των Μινωιτών που διασώθηκε στο πέρασμα των αιώνων ως
τις μέρες μας.
Οι υπαίθριοι και ημιυπαίθριοι χώροι, καθώς και η στέγαση με δώμα, τα μικρά
ανοίγματα, ο μεσημβρινός προσανατολισμός, αποτελούσαν χαρακτηριστικά στοιχεία
της Μινωικής αρχιτεκτονικής όπως σώζονται τόσο στα ανάκτορα της Κνωσού όσο
και σε άλλα μικρότερα ή μεγαλύτερα Μινωικά κτίρια.
Το Κρητικό χωριό

4. Χαρακτηριστικό στοιχείο του κρητικού τοπίου είναι το κρητικό χωριό. Τα μικρά,
γραφικά οικιστικά σύνολα που με την ανθρώπινηκλίμακα και την τέλεια προσαρμογή
τους στο περιβάλλον κοσμούν το φυσικό τοπίο της Κρήτης. Η αρχιτεκτονική της
κρητικής υπαίθρου παρέμεινε αναλλοίωτη ανά τους αιώνες με τη χρήση τοπικών
υλικών, πέτρας, ξύλου και λάσπης, κυρίως στους ημιορεινούς και ορεινούς οικισμούς.
Μάθετε περισσότερα για τα χωριά της Κρήτης
Το Κρητικό λαϊκό σπίτι
Στα χωριά της Κρήτης μπορεί κανείς να δει όλες τις φάσεις της εξέλιξης του
κρητικού σπιτιού. Η πιο πρωτόγονη και λιτή μορφή του είναι το μονόχωρο με το
χωμάτινο δάπεδο, τη στέγη από ξύλα και το ξύλινο πατάρι για τον ύπνο, με την
θαυμαστή οικονομία χώρου και οργάνωσης. Κέντρο του σπιτιού είναι η παραστιά, η
κουζίνα του σπιτιού, η αρχαία «εστία».

5. Στα αστικά κέντρα εμφανίζονται αρχιτεκτονικές τυπολογίες βαθειά επηρεασμένες
από τους εκάστοτε κατακτητές. Τα τετρακόσια και πλέον χρόνια της ενετικής κατοχής
χάρισαν στο νησί εντυπωσιακά μνημεία που αποτελούν, ακόμη και σήμερα,
αναπόσπαστο κομμάτι της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Κρήτης.
ΣΤΕΛΙΟΣ ΜΑΡΚΑΤΖΗΣ Α3