2. «Η παραδοσιακή αρχιτεκτονική στη Σαντορίνη είναι
ενταγμένη στην Αιγαιοπελαγίτικη. Ωστόσο
"εκμεταλλεύεται" τις ιδιαιτερότητες του νησιού έτσι ώστε
να δημιουργήσει ένα κτισμένο περιβάλλον με
ασυνήθιστες ελευθερίες έκφρασης. Η ιδιομορφία του
εδάφους επιτρέπει να υπάρχουν υπόγεια κτίσματα, ενώ
από πάνω τους καλλιεργείται η γη, κτίσματα σε τόσο
στενή συνύπαρξη ώστε δεν διακρίνεται πού σταματάει η
μια ιδιοκτησία και πού αρχίζει η άλλη...».
3.
4. Υπόσκαφες κατοικίες
Η φυσική κλίση, η τραχύτητα του εδάφους και η ανάγκη για
εξοικονόμηση υλικού, οδήγησε στη δημιουργία θολωτών σπηλαίων (τα
λεγόμενα υπόσκαφα). Τα υπόσκαφα σπίτια είναι σπηλαιοειδείς
κατοικίες, τα οποία είναι σκαμμένα μέσα στα ηφαιστειακά πετρώματα,
είτε ολόκληρα είτε με πρόσθετα κτιστά τμήματα.[4] και αποτελούσαν
παλαιότερα τις κατοικίες των πληρωμάτων των καραβιών. Έχουν
πρόσοψη στο επίπεδο της γης και εκμεταλλεύονται τις φυσικές
κλιμακώσεις του εδάφους. Τα κτισμένα τμήματα στεγάζονται με θόλους
ή σταυροθόλια με ένα είδος χυτής καλουπωτής κατασκευής.[4] Για την
κατασκευή τους χρησιμοποιείται η πέτρα του νησιού, κόκκινη ή μαύρη
και θηραϊκό χώμα που όταν αναμιγνύεται με τον ασβέστη δίνει ένα πολύ
ισχυρό κονίαμα, το αποκαλούμενο θηραϊκό κονίαμα.[4] Ο τρόπος
κατασκευής επιτρέπει τη δημιουργία ποικιλίας μορφών με μεγάλη
πλαστικότητα.[4] Οι υπόσκαφες κατοικίες είναι άριστες από πλευράς
θερμικής απόδοσης, καθώς εξυπηρετούν τόσο το χειμώνα όσο και το
καλοκαίρι. Η επιπρόσθετη βοηθητική θέρμανση αποσκοπεί κατά κύριο
λόγο στο να μειώσει την ενοχλητική υγρασία.
5. Λόγω της ιδιομορφίας του εδάφους και της στενότητας
του χώρου, ο κοινόχρηστος και ο ιδιωτικός χώρος μια
οικίας σε ορισμένες περιπτώσεις ταυτίζονται.[4]
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι η οριζόντια ιδιοκτησία,
έτσι ώστε η αυλή της μιας κατοικίας αποτελεί δωμάτιο
μιας άλλης, ή κάτω από έναν ελεύθερο/κοινόχρηστο
χώρο υπάρχει υπόσκαφη κατοικία.[4] Έτσι, η όψη της
κατοικίας προβάλλει 1-2 μέτρα από το έδαφος σε
ορθογώνια μορφή έτσι ώστε να γίνεται η προβολή της
αυλής της υπερκείμενης κατοικίας.[3]
7. Ένα τυπικό υπόσκαφο σπίτι έχει στενό μέτωπο και μεγάλο
βάθος.[Ο εξωτερικός τοίχος έχει 2 παράθυρα εκατέρωθεν
της πόρτας και ένα παράθυρο-φεγγίτη πάνω από την
πόρτα.[Τα ανοίγματα αυτά είναι οι μοναδικές είσοδοι
φυσικού φωτός και φρέσκου, καθαρού αέρα σε αυτούς τους
βαθείς χώρους. ] Στο μπροστινό μέρος του σπιτιού
βρίσκεται η σάλα, πίσω η κρεβατοκάμαρα, ενώ η κουζίνα
είναι μια μικρή και χαμηλή γωνιά συνήθως χτιστή με θόλο
που επικοινωνεί με τη σάλα.[4]
8. Η τουαλέτα είναι ανεξάρτητη στην αυλή.[4] Ένας διαχωριστικός τοίχος με τομές που
μιμούνται τις τομές του εξωτερικού τοίχου χωρίζει τη σάλα από την
κρεβατοκάμαρα, έτσι ώστε η κρεβατοκάμαρα να φωτίζεται και να αερίζεται
διαμέσου της σάλας.[4] Σε κάθε κτίσμα υπάρχει μια στέρνα συλλογής του βρόχινου
νερού και κανάλια που οδηγούν τα νερά της βροχής στη στέρνα, τα οποία
ονομάζονται "κοντούτα".[4]
9.
10. Σε αντίθεση με τα υπόσκαφα που ήταν οι κατοικίες των πληρωμάτων, τα
καπετανόσπιτα[ή αλλιώς καραβοκυραίικα[4] ήταν οι κατοικίες των πλοιοκτητών.
11. Τα κτίσματα αυτά έχουν αυστηρή γεωμετρική
λιτότητα στην όψη τους και έχουν επενδύσεις με
λαξευμένο κόκκινο πορί και με πιλάστρα Ως στέγη
χρησιμοποιούνται μοναστηριακοί θόλοι, "σκάφες" και
σταυροθόλια, με επιρροή κυρίως από τη
βενετσιάνικη και τη νεοκλασική αρχιτεκτονική.
