2. A diversidade hídrica en España
• Os ríos peninsulares
– Factores que inflúen nos ríos peninsulares
– O caudal e o réxime fluvial
– As concas e as vertentes hidrográficas
– Baleares e Canarias
– Os ríos de Galicia
• Os lagos e humidais españoles
– Os lagos
– Os humedais
• Os acuíferos
• A problemática dos recursos hídricos
3. Conceptos previos
• Hidrosfera é o conxunto de todas as augas que
hai na Terra : océanos, mares, lagos, ríos,
glaciares, augas subterráneas e vapor de auga.
• Hidrografía,Ciencia que estuda as propiedades
da auga, a súa distribución e
circulación.Distínguese a hidrografía mariña e a
continental.
• Na hidrografía continental estúdase o conxunto
das augas doces:
• superficiais como subterráneas.Estas poden ser
correntes(ríos e regueiros) ou estancadas(lagos
e humidais)
4. • superficiais Estas poden ser correntes(ríos e
regueiros) ou estancadas(lagos e humidais)
• subterráneas. acuíferos
5.
6. • Os ríos, son correntes continuas de auga
doce que flúen por un leito e desembocan
no mar, nun lago ou noutro río.
• Nacen en manantiais ou fontes
subterráneas, aliméntanse da auga das
precipitacións e dos desxeos.
7. • Nos ríos pódense distinguir distintos elementos
ou partes :
• Nacente: orixe do río( manantiais ou fontes
subterráneas)
• Curso: distancia entre a nacente e
desembocadura.
cauce
conca
8. • Caudal :Volume de auga que flúe por un río.
• Cauce : leito por onde discorre a auga dun río .
• Desembocadura: Lugar por onde as augas dun
río van dar ao mar, lago ou outro río.
9.
10.
11. Cada río da península forma parte dunha conca e que
cada conca forma parte dunha vertente.
Cunca. territorio percorrido polas augas dun río e os
seus afluentes ,atópase separada por unha liña de
cumes ou divisoria de augas (liña desde a que as augas
correntes flúen en direccións , e que adoitan coincidir
cos niveis máis elevados de determinados sistemas
montañosos).
Vertente. Zona ocupada por concas hidrográficas de ríos
que verten nun mesmo mar
12. Conca hidrogáfica:
territorio que
Verte as súas augas a
Un río principal e aos
Seus afluentes
Vertente hidrográfica: é o conxunto
De concas cuxas augas verten nun
Mesmo mar ou océano
15. • España é un territorio cunha gran diversidade
hidrográfica (réxime dos ríos, concas, caudal..,
pero caracterizado por:
• Escaseza dos seus recursos hídricos
• Reparto desigual dos mesmos
• Isto e consecuencia dunha serie de factores
16.
17. Factores que inflúen nos ríos
• O clima. As precipitacións determinan o caudal
e as variacións ao longo do ano. As
temperaturas inciden na evaporación
• O relevo e a topografía. Inflúen
Organización das concas e vertentes
capacidade erosiva
Lonxitude
Disimetría
Idoniedade das obras hidráulicas
18. • A litoloxía. Determina o predominio da
escorrentía ( auga que circula por unha cunca)
• Solos calizos son permeables
• Solos siliceos, poco permeables
• Solos arxilosos impermeables
20. • A vexetación: minora a evaporación, a erosión
e os riscos de inundacións.
• A acción antrópica:realiza obras para o
aproveitamento da auga e para a
regularización dos ríos (encoros,
trasvases,canles...).
22. Caudal e o réxime fluvial
• Caudal :Volume de auga que flúe nun segundo
por un punto dado do río, mídese en M³/segundo.
caudal absoluto. Volume total que evacúa un
río ao longo dun ano (hm³).
caudal medio ou módulo. Valor medio do
caudal nun período de alo menos 30 anos,
exprésase en m³ /seg
caudal relativo. Relación entre o caudal medio
anual e a superficie da conca, exprésase en litros/
segundo/km².
23. • Para calcular o caudal relativo dun río
• Mr (m³/seg) = Mr x 1000 = l/seg/km²
S S
• ˂ 5 escaso
• 5- 15 medio
• ˃ 15 elevado
24. • O caudal experimenta variacións.
• Ao longo do percorrido , o maior acudaldase
nas desembocaduras. Os ríos máis caudalosos:
Ebro, o texo e o Douro
• Ao longo do tempo. Poden presentar
irreularidade anual con enchentes ou
estiaxes.
25. • O réxime fluvial. É a variación estacional do
caudal. Depende da distribución das
precipitacións, da importancia da
precipitación nival.
• Nival
• Pluvial
• Mixto
26. O caudal e o réxime fluvial
Réxime fluvial: é a variación estacional do caudal dun río. Depende
Da distribución das precipitacións e do factor nival
27. • Ríos con réxime nival, nacen na alta montaña,
onde son mais frecuentes as nevadas. O
caudal máximo dase en primavera ou veran, co
desxeo (Caldarés).
• Ríos con réxime pluvial, só dependen das
precipitacións(Miño).
• Ríos con réxime mixto: nivo-pluvial(Segre) ou
pluvio-nival(Cinca en Fraga),segundo
predomine a influencia das precipitacións ou
da neve.
29. Nival puro: fusión
Da neve
Nivo-pluvial
Pluvio-nival
Tipos de réximes dos ríos: nival
Réxime mixto
2000-2500 m
1600-1800 m
Máis de 2.500 m
30. Pl. oceánico
ou atlántico
Pl. medit. puro
Pl. medit.
continentalizado
Pl. subtropical
Réxime pluvial ( precipitacións líquidas)
Vertente cantábrica e algúns
atlántica
Litoral levantino
Interior peninsular
Ríos meidionais, st
Conca sur
35. As concas e as vertentes
hidrográficas
• Na península existe unha gran disimetría
entre as vertentes a causa da inclinación da
meseta cara ao oeste a partir do Sistema
Ibérico.
36.
37. • Os ríos da vertente cantábrica son:
• Curtos,xa que nacen en montañas próximas
á costa.
• Teñen gran forza erosiva, pois teñen que
salvar grandes desniveis entre o nacemento
e a desembocadura.
• Caudalosos e de réxime regular, debido ás
precipitacións.
38. • Os ríos da vertente atlántica son:
• Longos, ao nacer lonxe do mar.
• A forza erosiva é escasa, ao descorrer
principalmente por chairas.
• O caudal é abundante debido aos
numerosos afluentes, pero o réxime é
irregular:presentan estiaxe no verán e
enchentes no outono e primavera.
39. • Os ríos da vertente mediterránea son:
• Curtos, xa que nacen nas montañas próximas
ao mar.
• A forza erosiva é grande ao teren que salvar
grandes desniveis, sobre todo nas zonas
deforestadas.
• O caudal e moi escaso, debido ás escasas
precipitacións
• réxime moi irregular,presenta fortes estiaxes
no verán e pode presentar enchentes
catastróficas no Outono debido ás chuvias
torrenciais.
• A excepción é o Ebro.
40. • Nas illas Baleares e Canarias.
• Carecen de ríos propiamente ditos
• Posúen torrentes,que so levan auga
cando chove, regueiros de escaso caudal
alimentados por mananciais.
41. Os lagos e humidais españois
Os lagos:masas naturais de auga doce e salobre
acumuladas en zonas deprimidas.
As lagoas son de menor tamaño cos lagos.
En España hai un gran número de lagos pero de
escasas dimensións, e en moitos casos desaparecen
por causas naturais(colmataxe) ou humanas(drenaxe
ou desecamento)
43. Tipos de lagos:
Endóxenos: orixinados polas forzas internas da terra
• Lagos tectónicos, por afundimento de dobras ou
fallas.
• Lagos volcánicos, situados no cráter dun volcán
apagado.
44. • Lagos exóxenos: orixinados polas forzas
externas (xeo, auga, vento)
- Lagos glaciares, formados nas cubetas
excavadas polo xeo no circo do glaciar(lagos de
circo) ou no val (lagos de val)
49. • Lagos cársticos, aloxados nas cubetas creadas
pola disolución de calcárias.
Lagunas de Riudera, cárstico Albacete- Ciudad
Real
50. • Lagos endorreicos, é o máis estendido,
fórmase en zonas áridas ou semiáridas. Son de
escasa profundidade. Evapóranse con rapidez
ou se reducen notablemente. As súas augas
adoitan ser salobres.
• Son característicos das depresións da Meseta
como as lagoas manchegas das Tablas de
Daimiel; Lagoa Sariñena nos Monegros.
51.
52.
53. • Lagos eólicos, ocupan depresións excavadas
polo vento sobre materiais brandos.
Closes do Ampurdá
54. • Lagos litorais ou albufeiras,lagos salgados
separados do mar por un cordón de area.
Albufeira de Valencia
58. • Os humidais
• Extensións de terreo cubertas por auga de
poca profundidade. Poden baixar o nivel no
verán e incluso desaparecer.
• Aquí incluiríamos marismas, lagoas,deltas,
albufeiras e turbeiras.
60. • Son de grande interese biolóxico xa que
albergan numerosas especies e son zona de
aniñamento de aves migratorias.
• Tablas de Daimiel
• Parque Natural das dunas de Corrubedo e
lagos de Carregal e Vixán.
• Marismas do Guadalquivir
• Delta do Ebro
• Albufeiras de Valencia e da Manga do Mar
Menor
61.
62. • Acuiferos. Embolsamentos de auga subterránea
formados por inflitración de auga das
precipitacións.
• Adoitan ser augas moi aptas para o consumo,xa
que non soen presentar organismos nocivos.
• Os principais acuíferos en España atópanse nas
principalmente nas depresións terciarias do
Douro, Texo,Guadiana, nas ribeiras dos ríos e
nas cabeceiras dos principais
ríos(Douro,Texo,GuadianaGuadalquivir, Xuquer,
Ebro e Segura.
• Nas illas a maior parte dos recursos hídricos
procede dos acuíferos.
63.
64. Os ríos de Galicia
• A elevada pluviometria, xunto coas
características do relevo e o solo favorecen
unha rede fluvial moi densa.
• "Galicia é o país dos dez mil ríos“. Alvaro
Cunqueiro
65. • Características principais
• Abundancia de ríos
• Disimetría das vertentes
• Encaixamento da rede fluvial
• Réxime fluvial pluvial oceánico con caudal
abundante e regular
66.
67. A disimetría das vertentes
• Diferenzas entre a vertente atlántica e a
cantábrica.
• Vertente cantábrica, dende a
desembocadura do río Eo ata Cabo Ortegal
• Os ríos son curtos, Navia(80km) Eo (79km)
• Vertente Atlántica, dende cabo Ortegal ata a
desembocadura do Río Miño, a súa cunca, a
máis extensa ocupa un 91,5 % do territorio
galego.
68. • Esta vertente está dividida en dous
subvertentes polas serras centro-occidentais.
• Galicia litoral. A maioría dos ríos teñen as súas
cabeceiras na dorsal
• Polo xeral todos so ríos son de escasa lonxitude
e as súas concas son de pequeno tamaño.,
agas Ulla e o Tambre que superan os 100 km.
Eume, Umia, Xallas Lerezou o Anllóns rebasan
os 50 km.
69. • Galicia interior Temos a grande arteria
fluvial composta polo Miño e o Sil, que
artella a maior cunca de Galicia, cos seus
afluentes: Arnoia, Cabe Lor, Tea o Avia..
• Altas terras so sueste ourensán marcan a
divisoria coa cunca do Limia ou o Támega,
que forma parte da cunca do Douro.
70.
71. • Encaixamento da rede fluvia
• Debido ás características do relevo, a rede
hidrográfica galega, ten unha abundancia de
encaixamentos dos cursos fluviais.
• Os máis destacados o do Miño en Lugo ou o
do Sil a partir de Valdeorras co espectacular
canon da Ribeira Sacra.
• Presentan tamén profundos encaixamentos o
Sor, o Eume, Tambre, Umia, Ulla o Lérez.
72.
73. • Por causa dos contrastes litolóxicos ou
erguementos tectónicos, os ríos de Galicia
presentan tamén numerosas fervenzas,
destacando a do Xallas en Ézaro.
74.
75. Caudal abundante e regular
• O aforos dos ríos galego e moi elevado se o
comparamos con outros ríos peninsulares debido a:
• Precipitacións abundantes
• Predomina a escorrentía sobre a infiltración debido á
presenza de materiais impermeables como a
lousa(pizarra) e pendentes media elevadas.
• O río máis caudaloso é o Miño seguen os que teñen a
súa cabeceira nas serras meridionais da dorsal Montes
de Testeiro, Serra do Súído e Faro de Avión como o
Verdugo en Soutomaior, o Lérez en Campolameiro ou
o Umia en caldas de Reis.
76. • Con menor caudal relativo están os de
interior como o Cabe, neira, Sarria, Limia ou
Xares.
• A variacións estacionais
• Os rios galegos presentan en xeral réxime
pluvial oceánico, cun máximo en inverno e un
mínimo no verán. O réxime pluvio-nival
maniféstase nalgúnhas zonas.
77. • A verdade sobre as augas de Galicia
• http://www.vtelevision.es/informativos/mete
o/2012/09/11/0031_62_151939.htm
78. Comentario do réxime dun río
Identificación: tipo, definición do fenómeno.
Analise: descrición do que vemos no
gráfico(indicar as variables).
Interpretación ou comentario:
-Tipo de réxime: nival(puro, mixto..)pluvial
(Oceánico,mediterráneo..)
- causas
-Zona xeográfica á que pertence o rio.
Conclusión (consecuencias, aproveitamento,
regulación do río..)
79. • Dos datos periódicos dos caudais nos distintos ríos, pódense
establecer os seguintes parámetros:
• Módulo (ou caudal) absoluto(Σ/12) É a suma dos caudais
medios mensuais dividida entre os doce meses do ano.
• Módulo relativo (Mr). É a relación que existe entre o módulo
absoluto, multiplicado por mil, e a superficie da cunca en
kilómetros cadrados.
• Coeficiente de caudal mensual (K). E a relación entre o
caudal medio mensual e o módulo ou caudal medio anual).
• Nun caso ideal, no que o réximen dun río non experimentase
variacións, o seu valor sería 1, de aquí que aos valores
superiores á unidade se lles denomine "augas altas" e aos
inferiores "augas baixas"
80. Mr Módulo ou caudal relativo
K Relación entre o caudal medio mensual e caudal medio anual
Σ/12 Caudal ou módulo absoluto, media dos 12 meses
m³/seg Caudal medio mensual
Caudal medio anual
Augas altas
Augas baixas
82. • España é un territorio onde a auga é
escasa e está desigualmente repartida.
• Podemos considerar a España como un
área xeográfica árida porque as
precipitacións unicamente superan os 1000
mm anuais nos lugares de clima
propiamente oceánico, onde chegan os
efectos das borrascas atlánticas, e
nalgunhas zonas de montaña.
83. • Nas terras de clima mediterráneo as
chuvias son escasas e irregulares, con
veráns secos, e con intensa evaporación.
• Do elevado grao de aridez de boa parte
das terras de España derívase a
escaseza dos seus recursos hídricos.
84. Os usos da auga
• Usos consumidores de auga. O regadío
agrario consume máis do 80% da auga.
Usos industriais: para produción mineira,
enerxética e manufactureira. Actividades
terciarias como o turismo. Uso nos fogares
e os municipios.
• En España a auga consumida por todos
estes usos incrementouse nestes últimos
anos como consecuencia do
desenvolvemento económico e da mellora
do nivel de vida.
85. • Usos non consumidores. Distínguese a
pesca, a navegación, deportes naúticos e
produción hidroeléctrica.
86.
87. A PROBLEMÁTICA DOS RECURSOS
HÍDRICOS
Irregular distribución dos recursos. Os ríos,
principal fonte de abastecemento, presentan unha
forte irregularidad estacional e interanual, e unha
desigual distribución espacial.
Os recursos hídricos son importantes nas
confederacións do Norte, Douro, Texo e Ebro. Pola
contra manteñen un precario equilibrio as do
Guadiana, Xúcar, Pirineo Oriental e Canarias e son
claramente deficitarias as confederacións do
Guadalquivir, Sur, Segura e Baleares
88. • Irregular distribución da demanda, que se
concentra nas áreas de maior dinamismo
económico e demográfico, o arco
mediterráneo, que son as máis deficitarias.
• Insuficiencia de encoros e perdas de auga. A
auga acumulada nos encoros non abonda para
satisfacer a demanda. Ademais prodúcese unha
perda importante de auga polos sistemas
inadecuados de rega e por fugas das conducións.
89.
90. A sobreexplotación e contaminación
das augas.
• A sobreexplotación das augas.
• O aumento do consumo de auga para os diversos
usos, fai que a auga sexa un ben escaso debido á
sobreexplotación.
• A necesidade de auga, impulsou a construcción de
encoros e a perforación de pozos e o bombeo de
auga.
• Este aproveitamento foi moi intenso nas terras
mediterráneas, para regar as hortas, e tamén para
aquelas terras que non contan con outro recurso
hídrico, como o Campo de Níxar, áreas do
Maestrazgo e algúns lugares da Mancha.
91.
92. • Como consecuencia da extracción da
auga dos acuíferos, o caudal dalgúns ríos
descende ás veces por debaixo do nivel
ecolóxico, e certos humidais e acuíferos
corren risco de desecarse como o caso
dos das Tablas de Daimiel eou os Ollos do
Guadiana ou de salinización, por
concentración de sales ou intrusión de auga
mariña.
93. A contaminación das augas
• A crecente urbanización da costa
mediterránea e a agricultura e mais a
gandaría intensiva favoreceron a filtración
das augas residuais, e produtos químicos
que corromperon a calidade de moitas
augas subterráneas.
• Outras actividades contaminan as augas
do mar e dos ríos
94.
95.
96. • As principais causas de contaminación das
augas son a evacuación de refugallos nun
volumen excesivo, que impide a osixenación e
recuperación natural. proceden de:
• Actividade agraria, co abuso dos fertilizantes,
que producen contaminación por nitratos e
eutrofización (exceso de nutrintes por unha
forte achega de nitratos).E os xurros
gandeiros(líquido que solta o esterco).
97.
98. • Actividade industrial, vertido de produtos
tóxicos e metais pesados, que poden
introducirse na cadea alimenticia.
Vertido de fábica de aluminio en Hungria 2010
99. • O transporte de petróleo, lavado de tanques
en altamar ou accidentes, que poden causar
vertidos de petróleo ao mar(mareas negras).
100.
101. • As cidades evacúan augas fecais sen depurar
ou insuficientemente depuradas, ou
vertedoiros incontrolados que ao mesturarse
con auga da chuvia xeran un líquido tóxico
que contamina as augas.
102.
103. • As consecuencias da contaminación.
• perda da calidade da auga, que afecta
negativamente aos ecosistemas acuáticos e aos
humanos que a usan.
• As augas máis afectadas son as próximas ás
grandes cidades e aos complexos industriais,
tantos as augas dos ríos coma as das costas.
Ademais das zonas das rutas dos grandes
petroleiros como o estreito de Xibraltar ou as
costas de Galicia.
104. POSIBLES SOLUCIÓN AOS PROBLEMAS
• Para xestionar os escasos recursos
hídricos, puxéronse en marcha as
confederacións hidrográficas entidades
adscritas ao Ministerio de Medio Ambiente
que teñen como función xestionar os
recursos hídricos do territorio que se lles
asignou.
105.
106. As políticas hídricas están orientadas á
obtención de auga.
Cabe diferenciar entre:
• política de transvasamentos
• a desalinización da auga do mar,
• a recuperación dos acuíferos
• plans de saneamento dos ríos.
Pax 123-125 libro texto
107. Políticas de transvasamentos
• A desigual distribución dos recursos
hídricos presentou a posibilidade dunha
política de transvasamentos, ao derivar
augan dun río a outro. De feito o
abastecemento de cidades como Madrid,
Barcelona, Bilbao, Valencia, Murcia,
Alacante, Sevilla ou Cádiz depende de
pequenos transvasamentos de augas e de
complexos sistemas de distribución.
108. • Para levar a cabo grandes transvasamentos
son necesarias obras que, en ocasións,
atopan unha forte oposición.
• Dos proxectos existentes, unicamente se
cumpriu a primeira fase do transvasamento
Texo-Segura.
• A condución de auga a gran distancia require
custosos traballos de enxeñaría e de bombeo,
e pérdese moita auga por evaporación.
109.
110.
111. • A cesión de caudais dun río a outro pode
producir cambios nos acuíferos, limitacións
para ampliar o uso da auga nas cuncas
fluviais de orixe, e tamén producir cambios
na achega de sedimentos.
• Parece que se abandonou o polémico Plan
Hidrolóxico Nacional que propuña unha
serie de medidas entre as cales salientaba o
transvasamento de caudais do Ebro cara ás
terras deficitarias de auga de Levante e do
Sur.
112.
113. A desalinización da auga do mar
• Na actualidade, búscase satisfacer a
demanda de auga das áreas deficitarias coa
instalación de plantas desalgadoras.
• Esta solución resulta custosa e o seu
funcionamento consume moita enerxía. No
entanto, a técnica para desalgar a auga do
mar está a realizar numerosos progresos
para abaratar os seus custos e mais o seu
consumo de enerxía, e a agua que se obtén
é de boa calidade.
114. • En España funcionan plantas desalgadoras
nas illas Canarias e Almería, e estanse a
construír novas instalacións ao longo da
costa mediterránea.
115.
116.
117. A recuperación dos acuíferos
• As augas subterráneas, cuxa renovación
pode representar decenas de milleiros de
anos, explótanse a partir da perforación
de pozos e o bombeo de auga.
• Este aproveitamento foi moi intenso nas
terras mediterráneas, para regar as
hortas, e outras terras sin recursos como
Campo de Níxar, áreas do Maestrazgo e
algúns lugares da Mancha.
118. • Nas áreas litorais, o risco máis grave é a
salinización da auga dos acuíferos. As
perforacións alcanzaron ás veces os 600
m de profundidade.
• A falta de presión da auga doce rompe o
equilibrio entre a presión que exerce esta
e a auga do mar, que penetra nos
acuíferos e provoca a salinización dos
solos de cultivo e a perda da súa
fertilidade.
119. • Para resolver estes problemas actualmente
se propón inxectar auga para recargar
algúns acuíferos e proceder á depuración
das augas que conteñen.
• Preténdese delimitar as zonas de
sobreexplotación co fin de controlar as
extraccións e aproveitar os recursos
superficiais e subterráneos, limitando o uso
dos acuíferos a momentos de escaseza
superficial (Proxecto LINDE e Programas de
Augas Subterráneas).
120. • Respecto aos humidais, España adheriuse de
1982ao convenio internacional Ramsar, para
protexer os humidais dos países membros,
fomentando o seu uso racional e a recuperación
dos que se atopan degradados.
• Para cumprir estes fins púxose en marcha o Plan
Estratéxico Español para a Conservación e o Uso
Racional dos Humidais. A Consellería de Medio
Ambiente da Xunta de Galicia publicou en 2004 un
decreto que regula os humidais protexidos.
121. Os plans de saneamento dos ríos
• Para solucionar o problema da
contaminación das augas, España conta
con redes de información e alerta sobre a
calidade das augas. En España aplícanse
plans de saneamento dos ríos coa
finalidade de reducir a progresiva
deterioración da calidade das súas augas
e acadar un bo estado ecolóxico, o que
significa que os seus leitos van poder ter a
capacidade de xerar vida.
122. • Ademais para cumprir coas esixencias
comunitarias, vanse construír máis de mil
novas depuradoras e mellorar as xa
existentes
• Tamén se está a recuperar as augas
degradadas (Plan Nacional de Calidade
das Augas 2007-2015 e Plan Nacional de
Restauración dos Ríos).Co fin de devolver
ao seu estado natural ríos, corgos,
regueiros e brañais.
123. • Estes plans supoñen un maior control
sobre as verteduras industriais e
urbanas, así como a instalación de
colectores e plantas depuradoras de auga,
para converter algúns ríos cloaca en ríos
de augas limpas. Algúns exemplos témolos
nos ríos Ego (País Vasco), Cuadiaro
(Andalucía)ou Besós (Cataluña).
124.
125. Fontes e enlaces de interese
• https://xeografiatirsoferrol.wordpress.com/xeografia/natureza-e-medio-
ambiente-en-espana/diversidade-hidrica/concas-hidrograficas/
• https://xacintariodotcom.wordpress.com/category/contidos-ppau-
xeo/diversidade-hidrica/
• http://www.slideshare.net/arelar/hidrografa-en-espaa
• http://www.02.ign.es/espmap/mapas_agua_bach/Hidro_Mapa_03.htm
• http://www.02.ign.es/espmap/mapas_conta_bach/Contam_Mapa_02.ht
m
• http://www.slideshare.net/sennumero/comentario-dun-hidrograma
• http://www.xtec.net/~ealonso/flash/esparios1e.html
• http://ntic.educacion.es/w3//recursos/secundaria/sociales/geografia/regi
men_fluvial.html mapa interactivo.