Presentación sobre a implantación do liberalismo en España

1. Tema 6 A construción do Estado Liberal
A Rexencia de María Cristina 1833-1840
• Á morte de FernandoVII,
a súa viúva convértese en
rexente no nome da súa
filla Isabel.
• Ao mesmo tempo os sectores
máis intransixentes do
absolutismo conxúranse
arredor de Carlos Mª Isidro
que reclama a coroa, comezando así as guerras
carlistas, que durarán ata 1839.

2. As guerras carlistas
• Ten os seus antecedentes na Revolta dos
Agraviados en 1827.Pero os primeiros levantamentos
prodúcense tra a morte de FernandoVII e a proclamación
como raíña de Isabel II.
• A guerra civil enfrentará aos
partidarios da lexitimidade
• de Carlos Mª Isidro e aos
de Isabel.
 Pero non so foi un
enfrontamento pola coroa,
senón tamén un enfrontamento entre:
 Liberalismo- Absolutismo.
 Centralismo- foralismo.

3. • A proposta ideolóxica do carlismo defendía o
tradicionalismo político, relixioso e social.Tamén
proclamábase a defensa dos foros de PaísVasco e
Navarra. Isto recóllese no seu lema Deus, rei e foros.
• As bases sociais do carlismo estaban compostas por:
 -Nobreza absolutista.
 -O clero regular e parte do secular afectado polas
desamortizacións.
 -Fidalguía rural
 -Parte do campesiñado prexudicado pola abolición foral
e a desamortización dos concellos.
 Os apoios de Isabel foron parte da alta nobreza e
funcionarios e un sector da xerarquía eclesiástica. Pero
tamén sectores liberáis más moderados.

4. A primeira guerra carlista
• Primeira fase.Sep 1833-xullo 1835.
 O movimento limítase ás provincias vascas e
Navarra, norte de Cataluña e Maestrazgo.
• A superioridade do exército isabelino obriga
aos carlistas a adoitar o sistema de
guerrillas, organizados en partidas rurais
dirixidas polo xeneral Zumalacárregui, que
morre no intento de tomar Bilbao.

5. • Segunda fase, xullo 1835-Oct 1837.
 O conflito enténdese cara outras zonas de
Cataluña, Galicia,Andalucía, Estremadura e
Madrid. Destacan as expedicións do xeneral
Cabrera pero tiveron pouco apoio popular.
 Outra foi a expedición real co obxecto de
impoñer un pacto á raíña, pero o exército ao
mando do xeneral Espartero obrigounos a
retirarse.

6. • Terceira fase, Oct 1837-xullo 1840.
 Prodúcese unha división interna dentro
dos carlistas:
 -Uns, dirixidos polo xeneral Maroto son
partidarios e chegar a un acordo coa raíña.
 -Outros, dirixidos polo xeneral Cabrera son
partidarios de continuar coa loita.
 O triunfo dos primeiros permitirán a sinatura
do Convenio deVergara en 1839 , entre o
Xeneral Maroto e Espartero.

9.  Neste pacto comprometíanse ao mantemento
dos privilexios forais e ao recoñecemento de
emprego e grao dos militares carlistas.
 A cambio os carlistas aceptaban a Constitución
de 1837 e recoñecían a Isabel II.
 Carlos de Borbón non aceptou o acordo e a
guerra continuou dirixida polo xeneral Cabrera en
Cataluña e Aragón ata 1840, cando as derradeiras
partidas carlistas marchan cara ao exilio en
Francia.
 Pero as reivindicacións carlistas mantivéronse e
deron lugar a novos conflictos bélicos.
http://www.youtube.com/watch?v=-OVd7QswC1Y

10.  A Segunda guerra carlista 1846 1849 ou
Guerra dos Mantiners.
 Protagonizada polos campesiños que
protestaban pola crise agraria, os impostos, o
recrutamento militar e a defensa dos dereitos
de CarlosVI ( a razón , a oposición ao posible
matrimonio entre Isabel II e o seu primo don
Carlos Luís, fillo de Carlos Mº Isidro)
 Sufriran unha forte represión.

11.  Terceira guerra carlista 1872-1876.
Aproveitando a expulsión de Isabel e co
reinado de Amadeo I e a I República. Esta será
dirixida por Carlos, neto de Carlos Mª Isidro.
Fracasará coa chegada de Alfonso XII.
 En Galicia.Antonio López tivo un castigo
exemplar.

12. O proceso de Revolución
Liberal(1833-1843)
• O desexo de asegurar o trono para a súa filla,
fai que Mª Cristina busque apoios nos
sectores liberáis más moderados, polo que
iniciará tímidas reformas.
• Isto permitirá implantar un réxime liberal coa
participación da burguesía, o exército e a
presión popular.

13. • Durante a rexencia sucederánse varios
gobernos.
• Tras a morte de FernandoVII Mª Cristina nomea
un gabinete presidido polo absolutista Cea
Bermúdez. Este decreta a división provincial,
realizada por ministro de Fomento Javier de
Burgos antigo afrancesado.
• España quedaba dividida en 49 provincias que
fixeron desaparecer os antigos reinos medievais.
Búscábase unha maior centralización e
control territorial.

15. • O inicio da primeira guerra carlista e as
presións liberais obrigan á rexente a escoitar aos
sectores que pedían unha convocatoria de
Cortes para consolidar o trono e en xaneiro de
1834 chamou a Martínez de la Rosa, liberal
moderado.
Este elabora o Estatuto Real, pseudoconstitución
de signo tan conservador que se considera unha
Carta Outorgada, propia do Liberalismo doutrinario.
Establecía unha convocatoria de Cortes con dúas
cámaras:

16. Estamento de Próceres. Cámara alta
Estamento de Procuradores. Cámara Baixa.
A Soberanía residía no rei que a depositaba nas
Cortes co rei.
As Cortes so podían lexislar á proposta do
monarca que as convocaba.
O sufraxio indirecto,limitábase ao 0,15% da
poboación.
Esta reforma non satisfacía aos sectores máis
conservadores pois defendían o absolutismo.
Tampouco aos liberais.

17. Isto provocou de novo a división dos liberais
Entre:
Moderados, partidarios de un sufraxio
censatario e amplos poderes para o rei.
Progresistas, partidarios de limitar o poder
do rei e voltar á labor lexisladora das Cortes de
Cádiz.
A partir de 1835 prodúcese un movemento
revolucionario que non admite o Estatuto
Real e provoca a dimisión de Martínez de la
Rosa.

18. • A raíña gobernadora chama a gobernar ao moderado
Conde deToreno en xuño. Este coa axuda de
Mendizábal , o seu ministro de Facenda, tomará
medidas contra as ordes relixiosas.
• Disolución de conventos con menos de 12 membros.
• Expulsión dos xesuítas
• Mentres, o malestar crecía na sociedade por mor da
fame, epidemias, ataques carlistas...
• En xullo e agosto a oposición liberal progresista lánzase
novamente á acción revolucionaria.

19. Protagonizada pola burguesía das cidades,
organizada dentro da Milicia urbana.
As revoltas levaron á formación de xuntas locais
e territoriais que asumiron o goberno e
formulaban reivindicacións. Os movementos de
carácter anticlerical e antiabsolutistas foron
violentos con asaltos a conventos e fábricas
(Bonaplata).
A extensión do conflito fixo que a rexente
chamara a gobernar ao liberal progresista Juan
Álvarez Mendizábal.

20. ● O primeiro obxectivo de Mendizábal era derrotar
aos carlistas
• O segundo conseguir un Estado mais liberal. Convoca
eleccións para reformar o estatuto real
• Acometerá un programa de
• reformas de tipo
• socioeconómico.

21. • -Integración dos membros das xuntas nas Deputacións
provinciais.
-Reforma do recrutamento militar mediante a redención
de quintas (exención de alistamento mediante un pago)
- Desamortización eclesiástica dos bens das ordes
suprimidas e do clero secular.
• A desamortización supuxo un impacto nas ordes
relixiosas, e un forte impulso económico
• E un triunfo político, porque dende entón o grupo de
novos propietarios que fixo bos negocios coa
desamortización simpatizarán coa causa liberal.
• Porén estas medidas propiciarán que o clero abraze a
causa carlista.

22. ● Pero o goberno de Mendizábal non introduciú cambios
fundamentais, e as súas actuacións non deron
resultados, e houbo oposición ás suas reformas.
● A rexente, chama a Insturíz, un liberal moderado a
formar goberno.
• No verán de 1836 prodúcense novos levantamentos e
formación de xuntas ante a paralización das reformas.
Estes rematan co Motín dos Sarxentos de La
Granja, un novo pronunciamento que deu paso a un
goberno de signo progresista.
• O novo goberno restablece a lexislación das Cortes de
Cádiz e doTrienio Liberal.
• A xefatura do goberno está en mans de Calatrava, e
Mendizábal de novo como ministro de Facenda.
http://www.youtube.com/watch?v=i8NGXKXQTxQ

23. ● Os progresistas desmantelarán as institucións do Antigo
réxime para implantar un sistema liberal,
constitucional con unha monarquía parlamentaria.
● O novo goberno convoca eleccións a Cortes co
resultado de maioría progresista.
● As novas Cortes redactarán unha nova constitución.
Supón un acordo entre progresistas e
moderados.
• Os progresistas aceptan a non implantación da Soberanía
Nacional completa e
• Os moderados consinten nas desamortizacións e a
supresión de señoríos .
●A nova orde constitucional

24. Constitución de 1837
• A Coroa tiña poder executivo, potestade lexislativa
xunto coas Cortes e dereito a veto.
• Soberanía nacional compartida entre as Cortes e a
raíña.
• Cortes bicameráis: Congreso dos deputados e
Senado, con iniciativa legal.
• Restablecemento da Milicia Nacional
• Declaración de Dereitos e liberdades
individuais(liberdadede prensa, de asociación..).
• Certa tolerancia relixiosa

25. ● Lei electoral de 1837 Establece un sufraxio
censitario onde poden votar un 2,4 % da poboación
(maiores de 25 anos que pagasen unha contribución
mínima de 200 reais).
 Lei de Imprenta que favorece a liberdade de
expresión.
● Establécese a elección popular dos concellos por
sufraxio universal masculino, restablécese así a lei
municipal de 1823. isto será motivo de disputa, xa
que os concellos pasarán a ter amplas funcións e
controlan á Milicia Nacional.

27. Ponse en marcha a reforma agraria liberal para
establecer novos principios da propiedade privada e de
libre dispoñibilidade da terra.
Lei xeral de desamortización. Dos bens do clero
regular e secular, previa supresión de ordes agas as
dedicadas ao ensino e á asistencia sanitaria.
Os bens nacionalizados foron vendidos en puxa pública.
A desamortización tiña como obxectivos:
- obter recursos para o Estado.
- aumentar o número de propietarios.
- Mellorar o desenvolvemento da agricultura.
Pero favoreceuse a concentración da propiedade en
mans de antigos propietarios e da burguesía
enriquecida

28. Decrétase a abolición definitiva dos señoríos.
Eliminou definitivamente os xurisdicionais e favoreceu
que a terra pasase a máns dos antigos señores.
A supresións das vinculacións e dos morgados
que impedian vender as terras.
Liberalización do sistema económico
completouse con:
Abolición dos décimos eclesiásticos, dos privilexios
da Mesta e dos gremios.
Consolidouse a liberdade de contratación, de
industria e de comercio coa supresión de
alfándegas.

29. A volta ao poder dos moderados
(1837.1840)
As eleccións de outubro de 1837 dan o triunfo aos
moderados, cuxo presidente será Evaristo Pérez de
Castro.
Os moderados intentarán botar abaixo as reformas
progresistas, gobernar de forma autoritaria e restrinxir
liberdades.
Así iniciase a tramitación de novas leis como a Lei
electoral de 1840 ou a Lei de Concellos que
restrinxía a autonomía municipal(os alcaldes de capital
de provincia eran nomeados pola coroa).
Isto provoca a oposición dos progresistas e un novo
levantamento revolucionario, o que obrigou á
rexente a buscar o apoio do xeneral progresista
Espartero para reprimir os motíns.

30. Espartero dimite tras a sinatura da Lei de
Concellos por parte da Raiña. Pero a
reactivación dos conflitos e a formación de
xuntas fará que a rexente volva chamar a
Espartero pero este négase e pon como
condición un novo goberno progresista,
disolución de Cortes e unha nova Lei de
Concellos.
A raíña gobernadora renuncia á rexencia(non
quería limitacións ao seu poder), marcha ao
exilio e nomea presidente a Espartero.
Estes últimos anos de goberno moderado están
mediatizados pola guerra carlista.

31. A Rexencia de Espartero 1840-1843


32. • Tras a renuncia de Mª Cristina Espartero queda
como rexente.Aínda que se debate entre os
progresistas a correxencia, Espartero esixiu ser
único rexente.
• O seu goberno apoiase nas clases medias e nos
“ayacuchos ” e manten ao marxe aos membros
do seu propio grupo como Olozaga.
 -Desenvolvese a Constitución de 1837.
 -Supendese a Lei de Concellos de 1840
 -Continúase coa desamortización(Lei de
Espartero).

33.  Tras a firma do Convenio deVergara cos
carlistas hai un intento de resolución do
problema foral de Navarra e PaísVasco.
 En 1841 A Lei paccionada recoñece a
Navarra o dereito a conservar parte das súas
institucións e particularidades forais.
 No caso vasco a negativa das súas
autoridades a facer calquera concesión
provocou a supresión dos seus privilexios

34.  O autoritarismo de Espartero provocará
descontento tanto entre os moderados como
nos propios progresistas, isto provoca unha
escisión dos progresistas e un retraemento
dos moderados, que se autoexclúen e
conspiran coa rexente(Orde Militar española) .
 En 1841 ten lugar un levantamento por
parte dos xenerais moderados dirixidos
por O’ Donnell, pero fracasa e é duramente
reprimido.
 Isto provoca a perda do apoio dunha parte
importante do exército.

35.  No aspecto económico apoiase no
librecambismo, o que producirá unha
apertura de aduanas e favorecerá a entrada de
produtos exteriores sobre todo tecidos
ingleses.
 Isto prexudicará á industria téxtil catalana. Esta
será unha das causas da insurrección en
Barcelona en 1842, o descontento popular
derivou nun motín que Espartero reprimiu
duramente ordenando o bombardeo de
Barcelona que provocou a ruptura definitiva
entre progresistas e esparteristas.

36.  Únense os descontentos que se enfrontan ao
exército esparterista, tendo lugar o
Pronunciamento do Xeneral Narváez en
Torrejón de Ardoz , xullo 1843.
 Espartero renuncia á rexencia e marcha cara ao
exilio en Londres.
 O goberno provisional dirixido por Joaquín
Mª López intenta unha coalición entre
moderados e progresistas, pero a inestabilidade
obrigará a adiantar a maioría de idade de
Isabel, coroada con só 13 anos.

37. O REINADO DE ISABEL II
Desde finais de
1843 ata 1868
a vida política española
estará mediatizada pola
personalidade e o
carácter da nova raíña
(de vida licenciosa
influenciada polo seu
confesor e a monxa
Sor Patrocinio) e polo
predominio dun
liberalismo moderado
apoiado pola raíña.

38. A DÉCADA MODERADA(1844-1854)
 Supón a institucionalización do réxime liberal.A
vida política estivo caracterizada por:
• A práctica electoral sometida a corrupción e ao
amaño, facilitará que case sempre gañe as eleccións a
candidatura do goberno que as convoca.
• A frecuente suspensión de garantías sociais.
• Isto provoca un retraemento ou renuncia a participar
nas eleccións por parte da oposición ou que recorra á
violencia e ao pronunciamento.
• A escasa participación nas eleccións fai do pobo un
simple espectador da vida política.
• As leis electorais darán poder aos xefes políticos e a
notables locais que pasarán a ser os caciques, que
negociarán os resultados a cambio de favores.

39. Palacio das Cortes inaugurado
en 1850

40.  Perfílanse os incipientes partidos políticos, pero tiñan
pouco arraigo social, non eran mais que agrupacións
arredor dun notable, non tiñan programas políticos
definidos, uníanse por relacións persoais ou intereses.
 Os liberais continúan divididos entre moderados e
progresistas.
 Da ala esquerda do progresismo xorde o Partido
Demócrata que defenderá a Soberanía popular e o
sufraxio universal masculino, limitación do poder real,
maiores liberdades a descentralización administrativa. Este
grupo se dividía entre monárquicos e republicanos.
 A Union liberal partido de centro entre moderados e
progresistas liderado por O’Donnell.
 O partido carlista que promovía a volta ao Antigo
Réxime, o absolutismo monárquico e a defensa dos
privilexios forais..

42.  Os militares van ter un papel moi activo, os
espadóns Espartero,O’ Donnell e Narváez serán
chamados á presidencia polos seus partidos.

43.  Estas alteracións permiten distinguir tres períodos:
• A década moderada1844-1854.
• Bienio progresista 1854-1856.
• Goberno moderado-unionista 1856-1858


44. As bases do réxime
 Tras os gobernos do progresista Olozaga e o moderado
Gonzalez Bravo pasa a dirixir o goberno o xeneral
Narváez tras as eleccións de 1844.
 Con Narváez iníciase un longo período de
homoxeneidade política dominada polos
moderados, agás a experiencia do Bienio progresista e
a do Xeneral O’Donnell.
 Narváez modelou un estado centralizado de tipo
conservador, baseado na autoridade e na represión.
 Modificou as bases do sistema e promulga unha nova
Constitución en 1845, outra lei de concellos,
incremento do poder da coroa, a centralización e
redución do sufraxio.


45.  A CONSTITUCIÓN DE 1845 establecía:
• Soberanía Compartida entre o rei e as Cortes.
• Reforzamento do poder real .Ten poder executivo,
comparte o lexislativo, nomea o goberno disolve e
convoca Cortes, nomea ao Senado, dereito a veto...
• Duas cámaras.
• Sufraxio censatario que restrinxe a participación
política ao 0,8% dos cidadáns.
• Restrición de dereitos e liberdades. (Lei de
Imprenta).
• Centralización política e administrativa(Lei de
Concellos)
• Confesionalidade católica do Estado.
• Supresión da Milicia Nacional.

48.  Reformas administrativas:
 Reforma da administración provincial e municipal
cun sistema xerárquico de control: gobernadores
civís,deputacións e concellos coa Lei de Concellos
1845 os alcaldes dos municipios de mais de 2000 hab e
capital de provincia eran elixidos pola Coroa, polo
gobernador civil as máis pequenas
 Suspéndese a Desamortización.
 Reforma fiscal 1845 de Alejandro Mon baseada nos
principios de proporcionalidade e simplificación dos
impostos, pero as clases populares viron incrementada a
presión fiscal cos impostos indirectos(consumos).
 Reforma do sistema educativo co Plan de Estudios
de Gil y Zarate.
 A Lei Electoral (1846) restrinxe a participación política
ao 1% da poboación

49.  Suprímese a Milicia nacional e se crea a Guarda Civil
en 1844.
● Aprobouse o
Código Penal (1848)
Código Civil (1850)
 Adoptouse un único sistema de peso e medidas, o
sistema métrico decimal.

50.  En 1851 con Juan Bravo Murillo como presidente do
goberno fírmase o Concordato coa Santa Sé, o que
normaliza a relacións coa Igrexa católica rotas tras a
desamortización eclesiástica. Supoñía a aceptación da
relixión católica como única do Estado, a inspección da
igrexa sobre o sistema educativo e o mantemento
da igrexa por parte do Estado con cargo aos
orzamentos.

51. A crise do moderantismo
 Pero os moderados non conseguiron a estabilidade
politica e tiveron que facer fronte a diversos conflictos.
 Prodúcese un novo levantamento carlista, a Guerra
dos Mantiners ou Segunda Guerra Carlista en
1846.
 As medidas tomadas polos moderados orixinaron
numerosas protestas. Os sectores máis radicais dos
progresistas ante a imposibilidade de acceder ao poder
protagonizan numerosos pronunciamentos que
fracasarán.
 Un destes pronunciamentos deuse en Galicia en 1846,
encabezado por Miguel Solís, que se inicia en Lugo e é
seguido por diversas cidades galegas, os revolucionarios
estableceron unha Xunta Superior de Galicia.

52.  Pero as tropas sublevadas
 foron derrotadas e Solís e
 once oficiais foron fusilados
 en Carral, os mártires de Carral
Este levantamento
 esboza ademais unha
 reivindicación
 específicamente galega.

53.  As divisións internas do moderantismo propiciaron a
inestabilidade do goberno.
 O carácter cada vez máis ultraconservador dos
gobernos moderados incrementou os descontentos
incluso dentro das súas propias filas.
 O cisma entre os moderados prodúcese a partir do
Proxecto de Reforma constitucional de 1852 de
Bravo Murillo que pretendía a restrición da
participación política e as liberdades; ampliar as
competencias da coroa e reforzar o executivo cun
carácter autoritario.
 Os descontentos tamén se deron pola política financeira
e económica e pola corrupción.

54. A Revolución de 1854
 En xuño de 1854 os progresistas, demócratas e
republicanos xunto con algúns moderados descontentos
polo autoritarismo do réxime, protagonizaron un
pronunciamento militar dirixido polos xenerales
O’Donnell, Dulce e Ros Olano enVicálvaro e
coñecido como “a Vicalvarada”.
 Os levantamentos se estenden e fírmase o Manifesto
de Manzanares, onde se pedía reformar a lei electoral
e ampliar o sufraxio, reimplantar a Milicia Nacional,
descentralización municipal, supresión da camarilla
palaciana e Convocatoria de Cortes constituíntes.
 Era un programa de contido reformista que atraía aos
progresistas.

56.  O pronunciamento derivou nunha revolución e
formáronse xuntas, a Xunta de Salvación, trata de
formar un goberno provisional a cargo de Evaristo San
Miguel. Nestas revoltas aparecen por primeira vez
reivindicacións demócratas e republicanas.
 Esta etapa estivo dirixida por dous caudillos militares:
Espartero e O’Donnell.

57. O BIENIO PROGRESISTA 1854-56
 Cando cae o goberno moderado a raíña
atemorizada e sen apoios nomea a Espartero
xefe do goberno, O’ Donnell será nomeado
ministro da guerra.
 Este novo goberno é o resultado dunha
coalición progresista –moderada con
maioría progresista no Congreso.
 Neste momento amplíase o panorama político.
Desde a ala esquerda do progresismo xorde o
partido demócrata e fórmase a Unión
Liberal centrista.

58.  A acción do goberno progresista.
 Impulsáronse reformas que promoverán o
desenvolvemento económico
• Lei de Desamortización de Madoz 1855 que pon
de novo á venda os bens da Igrexa e os bens propios e
comúns dos concellos.
 Isto supuxo un duro golpe para a economía dos
concellos e para os campesiños que se viron
desposuídos do usufruto das terras comunais. Esta lei
provoca a oposición da Igrexa e dos campesiños e
incrementa as tensións e protestas no campo de
Andalucía.
 Coa súa venda desenvolveuse unha agricultura de
mercado que favoreceu ánova burguesía agraria.

59. • Lei de ferrocarrís 1855 sentou as bases para a
formación da rede ferroviaria e atraeu a investidores
estranxeiros.
• Lei de Sociedades de Crédito, de Banca e
minería. Fomentaban as sociedades por accións,a
actividade bancaria e o desenvolvemento da minería.
• Redáctase a Constitución non nata en 1856.
• Ademais restablécese a lei de concellos de 1823 e a
de Imprenta de 1837 e restablece a Milicia Nacional.
Intenta tamén ampliar as bases electorais

60.  O goberno ten que afrontar varios problemas:
 Ten lugar un novo levantamento carlista.
 Prodúcese unha profunda crise de subsistencia que
produce un alza de prezos e afectou aos grupos populares
e provocou levantamentos campesiños que se
estenderon tamén nas cidades
 Incrementase a débeda pública.
 Incrementase a conflictividade obreira .Os traballadores
pedían redución de impostos de consumos, abolición das
quintas e melloras laborais.A forte represión provocou en
Barcelona, a primeira folga xeral de España.

61.  Todos estes problemas agudizaron as diferenzas entre
Espartero e O’Donnell e forzan a dimisión de
Espartero .A raíña interven en favor de O’Donnell
ao que chama para gobernar.
 Houbo movementos de protesta en favor dun
goberno progresista, pero finalmente a fracción do
exército afecta a O’Donnel puxo fin ao Bienio.
https://www.youtube.com/watch?v=Tzv7m2PUT0Y&t=10s

62. Goberno moderado-unionista 1856-1868
 Nesta etapa altérnanse no poder os membros da
Unión Liberal, presididos por O’Donnell e os
moderados presididos fundamentalmente por Narváez.
 O novo goberno presidido por O’Donnell levou a
cabo o desmantelamento do labor político e lexislativo
do Bienio. Disolve as Cortes, a Milicia nacional, se
reorganizan os concellos...
 Restáurase a Constitución moderada de 1845 aínda que
con algunhas modificacións como o mantemento
dalgunhas leis progresistas como a de imprenta, a
desamortización e a lei de concellos.
 Isto provocará a desconfianza da raíña e a destitución
de O’Donnell.

63.  Narváez volve a presidir o goberno. Suspende toda a
lexislación progresista e se volve a un moderantismo
máis conservador e autoritario.
 Restrinxen dereitos e liberdades (de imprenta..)o
sufraxio, se suspende a desamortización...
 Refórmase o Senado para incorporar aos grandes de
España con carácter vitalicio, restaúrase o morgado.
 Os progresistas se retráen e optan pola vía
conspirativa.
 Destacan a aprobación da Lei Moyano 1857 de
instrución pública, que establecía a gratuidade no
ensino primario e crea os institutos de ensino medio.
 Prodúcese unha crise de subsistencia que agudiza os
conflitos sociais.


64. Goberno unionista de O’Donnel
 Narváez dimite e a raíña chama de novo a O’
Donnell que preside o goberno, tras as eleccións de
1858 previsiblemente gañou a Unión Liberal, pero
permitía unha pequena participación da oposición.
 Período de relativa estabilidade e bonanza económica
 Restablece parte da labor do bienio como a ampliación
das bases electorais, diminúe o control da prensa e
aumenta a autonomía dos concellos, pero non modifica
a Constitución de 1845.
 Retomas as medidas económicas
do Bienio continúa a
desamortización civil e a
expansión do ferrocarril

65.  En política exterior embarcouse en diversos
empresas militares co obxectivo de obter prestixio,
volver dar unha imaxe de potencia colonial, e
estimular o patriotismo como a expedición de
Conchinchina(1857-62),
Mexico(1861-62),
A guerra do Pacífico contra
Perú e Chile(1862-64)ou a de
Marrocos(1859-60),
a máis importante, onde adquiriu
gran prestixio o xeneral
progresista Juan Prim.
coa Paz de Wad-Ras ocúpase
Ifni e amplíase Ceuta.

66.  En 1863 O’ Donnell é sutituido e se suceden gobernos
cada vez máis autoritarios, inestables e ineficaces.
A raíña volve chamar a Narváez que goberna de forma
ditatorial.
• A oposición ao goberno se incrementa, a axitación
popular aumenta.
• A monarquía está cada vez máis desprestixiada,
polo apoio á Santa Sé no proceso de Unificación italiana, e
pola conduta intervencionista da raíña.
• A critica de Emilio Castelar á raíña provocou a
expulsión da súa cátedra da Universidade e a posterior
protesta estudantil, brutalmente reprimida por
Narváez a noite de San Daniel.

67. • Outro episodio foi a sublevación protagonizada
polo xeneral Prim, que fracasou.
• Un novo pronunciamento militar no
cuartel de San Gil en 1866 foi reprimido con
dureza por O’ Donnell(66 fusilados)..
• Unha crise internacional en 1866 que
afectou a todos os sectores produtivos e ás
finanzas viu a agravar a situación.
• Unha crise de subsistencia por malas
colleitas, provocou un aumento de prezos e o
descontento popular.
• A crise favorece o crecemento dos partidos
de esquerdas, demócratas e republicanos.

68.  En agosto de 1866 progresistas e demócratas no exilio
acordan o pacto de Ostende (Bélxica) onde se acorda
o derrocamento de Isabel II e un cambio de goberno, a
creación dun goberno provisional e a creación dunhas
Cortes Constituíntes.

69.  En 1867 morre O´Donnell e Narváez en 1868.
 A represión do último goberno moderado de
Gonzalez Bravo provocou o a asociación de
unionistas, progresistas e demócratas promoven un
pronunciamento en Cádiz por parte dos xenerales
Serrano, Prim, Dulce e o almiranteTopete.
setembro de 1868
 O manifesto remataba co berro “Viva España con
Honra”, símbolo da Revolución de setembro de
1868, coñecida como La Gloriosa.