Presentación sobre a Europa feudal

1. A Europa feudal na Idade Media Plena

2.  Nos antigos territorios do Imperio Romano que
configuran a actual Europa asentáronse (
entre os séculos V e VI ) unha serie de pobos
chamados xermánicos ou bárbaros – suevos,
visigodos, burgundios, anglosaxóns,…- que co
tempo darán lugar ás distintas monarquías
europeas.
 Iníciase un proceso de ruralización. As
cidades perden importancia na vida das
xentes da Idade Media: tanto as actividades
artesanais como o comercio decáen.
 A actividade económica dominante era a
agricultura,cun nivel tecnolóxico moi baixo e
escasa productividade. Ante calquera
calamidade ( secas, inundacións, pragas … )
as xentes se enfrontaban á fame.

3.  Un destes pobos, os francos, crearan unha
monarquía,que posteriormente dará paso
ao Imperio carolinxio.
 Carlomagno, dividirá administrativamente o
Imperio en condados, ao cargo dun conde;
e marcas, zonas fronterizas ao cargo dun
marqués.
 Á morte do Emperador Carlomagno no 814,
hereda o Imperio o seu fillo, Luis o Piadoso,
que o repartirá entre os seus fillos, isto
orixinará loitas entre os sucesores de
Carlomagno.

4.  Por outra banda, novas invasións de pobos como
viquingos, búlgaros, húngaros e eslavos polo
Continente europeo , e ataques dos sarracenos
musulmáns polo Mediterráneo , fai que se inicie en
Europa un período de grande inseguridade.
 Sobre o ataque vikingo a Santa Eulalia de Curtis
(Galicia) no ano 995, un documento da época conta:
 «por causa do pecado, chegaron as xentes dos
normandos a esa terra e devastaron tanto esa igrexa
coma outras veciñas, do mesmo xeito que prenderon
aos seus sacerdotes e os pasaron pola espada, e as
propias escrituras desa igrexa queimáronas ata non
quedar alí pedra ningunha”
https://www.youtube.com/watch?

5.  Os reis incapaces de protexer o territorio confiaron a
defensa aos nobres (condes e marqueses)e señores
locais, estes proporcionaban axuda militar e xuraban
fidelidade, a cambio de concesións( o feudo).Estes
acabaron gobernando as terras como si fosen da
súa propiedade.
 Video sobre a Idade Media ate o minuto 35
 https://youtu.be/DjdFLJT5lhY?t=200

6.  O poder político se fragmenta e os reis
perden o poder.
 Os campesiños buscan a protección dos
nobres, entregándolles a cambio as súas
terras ou o seu traballo, pasando a
depender deles.
 Homes libres desherdados
encomendábanse a un señor,
prestándolle servizos varios, a cambio de
terras e outros bens.
 Nacía así o Feudalismo.

7. O sistema feudal
 O feudalismo foi un sistema económico,
político e social, predominante en Europa
entre os séculos IX e XIII, baseado nas
relacións feudo- vasaláticas e as relacións
de dependencia señorial.
 As relacións feudo- vasaláticas,
establecíanse nos grupos superiores, entre
o rei e os nobres de distinto rango, eran
pactos de axuda mutua, no que se
incluían dous elementos: a vasalaxe e oo
feudo.

8.  A vasalaxe era un acto polo cal, unha persoa
poñíase baixo a dependencia doutra. Isto facíase
mediante a cerimonia da homenaxe .
 O vasalo prometía :
axuda militar e consello.
 O señor ofrecía:
o beneficio (feudo) a través
dun símbolo.
“ Quen tome homenaxe debe
tomalo así: quen o presta debe
xuntar as mans e decir: “Señor,
convértome no voso home para sempre, sereivos fiel e leal, coma
señor meu; convértome no voso home segundo as rendas que o
feudo proporcione”. E o señor debe respostar: “ Eu recíbovos coma
home; e dareivos fe coma tal; e bícovos en de dilo”.

9.  As relacións de dependencia señorial ,
establecíanse entre campesiños e
señores(encomendación).
 Os campesiños entregaban as súas terras ao
señor ou ofrecían o seu traballo, pasaba a
converterse en servo deste.
 O señor cobraba rendas e tiña dereitos sobre
eles como ditar ordes ou administrar xustiza.
 O feudalismo fíxose obrigatorio.
 “ Queremos tamén que
cada home libre no noso reino escolla un señor, o que
queira, nós mesmo ou un dos nosos fieis “.

10.  “Eu, Afonso II, pola graza de Deus, rei de Aragón,
conde de Barcelona e marqués de Provenza, dou
e concedo a ti, Guillem de Anglesola, o meu
castelo de Mur, e teralo con servizo e fidelidade.
Douche e concédoche este castelo con todas as
súas terras e pertenzas e as melloras que fagas nel;
ademais, recibirás 60 medidas de trigo, as que
todos os anos me daban os labregos das terras do
castelo.
Doucho e concédocho; ti farasme servizo e
terasme fidelidade perpetua,tanto a min coma aos
meus sucesores. Teralo ti e os teus descendentes a
perpetuidade”.
Fragmento da concesión dun feudo por Afonso II. 1192.

11. Encomendación con renuncia de liberdade
“Eu, Berterio, puxen a corda no meu pescozo e
entregueime baixo o poder de Alariado e a súa
dona Ermengarda, para que desde hoxe
fagades de min e da miña descendencia o que
queirades, o mesmo vós que os vosos herdeiros,
podendo gardarme, venderme,ndarme a outros
e, se eu quixera deixar o voso servizo, podedes
determe”.
BANTRUCHE, Apud: Señorío y feudalismo (Traduc. ).

12. Encomendación con entrega de patrimonio
“Dámosche todo o que hai dentro destes termos,
por expresa vontade nosa, co fin de que sexades
noso señor, defensor contra todos os homes do
voso condado. E se calquera outro home tratara
de estorbar o cumprimento deste acordo, siga
en pé o contrato aquí presente.
ABADAL, Ramón: Catalunya Carolingia (Traduc. ).

13.  En Galicia temos o seguinte exemplo de cesión
de territorios ( feudo ) de Dona Urraca, raíña de
Galicia no S XII, ao Conde de Traba Pedro
Froilaz:
 “Eu a raíña Dona Urraca, dou e concedo aos
condes don Pedro e á condesa dona Maior, as
enriba nomeadas vilas e igrexas e castelo (…)
Quero qe teñades todo isto como propiedade
vosa e dos vosos fillos e de toda a vosa
descendencia, e que fagades con elo toda a
vosa vontade”

16. OS ELEMENTOS DO FEUDO
 O feudo que recibía o señor en pago á súa vasalaxe, é
decir, as terras do señor ( o señorío ) constaba de:
 O castelo. Situado nunalto, onde vivia o señor coa sua
familia, vasalos e servintes (soldados, criados, doncelas..)
 Reserva señorial: Terras para uso propio do señor obtiña
os alimentos básicos ( cereais, ovos, leite e quiexo, viño
…)Bosques, pastos, minas....
 Mansos: Pequeñas leiras ( unidades de explotación
familiar ) traballadas por campesiños ( libres ou servos )
que pagaban unha renda ao señor: en produtos da
colleita, traballo persoal ou incluso diñeiro.
 A aldea, cuxo edificio principal era a igrexa. Nela vivían
os labregos libres e os servos.
 Outros elementos eran o muíño, as pontes a ferrería, o
forno.. Por utilizalos, os habitantes do feudo tiñan que
pagar ao señor.

17.  Castelos

18.  Os señoríos eran autosuficientes.
 Os impostos que tiña que pagar o campesiño
ao señor eran moitos e variados: por usar
monopolios do señor ( muíño, ferrería, forno,.. ),
por dereitos de mercado, caza, pesca, uso do
bosque e pastos, paso por pontes, … Tamén
tiña que darlle á igrexa o décimo ( décima
parte da colleita ) e outros máis.

20. A vida cotiá.
 • A nobreza. O Castelo
 • O campesinado. A aldea
 Actividade interactiva e video sobre o castelo
 http://contenidos.educarex.es/sama/2010/cs
ociales_geografia_historia/segundoeso/tema
2/castillo.html
 https://youtu.be/piOzMCSiWzk

24. A vida dos nobres
 Os nobres dedicábanse á caza e a
loitar na guerra. Entrenabanse nos
torneos.
 Os de menor rango recibían formación
como paxes e escudeiros.
 Homes e mulleres aprendían a ler e
escribir.
 Vestían con ricos roupaxes e
alimentábanse ben.
 As mulleres dirixían as labores
domésticas e educaban aos fillos.
Bordaban e aprendían música.
 Antes de casarse dependían
do pai, e logo do marido.
Se non se casaban ingresaban
no convento.

25. A vida dos campesiños
 Vivian nas aldeas
 As casas eran pequenas e estaban elaboradas con
materiais pobres (madera, adobe, cañas...) nelas
convivía a familia xunto cos animais domésticos.
 A condicións de vida eran moi duras, traballaban
de sol a sol. Non sabían ler nin escribir e vestían con
roupa tosca.
 As mulleres traballaban no campo e coidaban aos
fillos.
 A alimentación era escasa baseada no consumo
de cereais. A carne apenas se comía.
 A mortalidade era moi elevada.

26. A EconomíaA agricultura era a actividade
económica máis importante.
Cultivaban cereais e productos
de horta.
A gandaría era escasa e a
carne consumíase pouco,
reservábase aos privilexiados.
Os animais utilizábanse para o
tiro de arados e carros(asno,
bois..) e para obter lá e coiro.
As ferramentas eran moi
rudimentarias (sachos, fouces)

27. Empregábanse muíños de
vento e auga.
A produción era
escasaEra unha
economía de
subsistencia, xa
que o que se
producía era casi
todo para o
consumo.

28.  Posteriormente, entre os séculos XI e XIII
aplicaronse novas técnicas agrarias e aumento
da superficie cultivada:
 A rotación trienal, consistente en dividir o terreo
en parcelas: nunha cultivábase cereais, noutra
cultivaban leguminosas,e a outra se deixaba sen
cultivar, en reposo ou barbeito.
 Difusión de
técnicas de
regadío.

29.  Usábase o
arado de
vesadoiro con
rodas ,que
permitía remover
mellor a terra.
 Ademais a coleira (peza de coiro que unía os
pescozos e non danaba ao animal), e as
ferraduras metálicas que protexían os cascos
dos animais, permitían que estes arrastraran
mellor o arado.
 Isto favoreceu un aumento da produción, e
en consecuencia o aumento da poboación.

30. A SOCIEDADE
PRIVILEXIADOS:
 A nobreza é o estamento ou grupo que está no
cumio da pirámide social e o máis poderoso. Son o
que defenden ao resto dos membros da sociedade:
son os bellatores, os que loitan. Realmente a maioría
das veces estaban combatindo entre eles para
acadar máis poder e terras. Viven en castelos e
pazos. E teñen lazos de vasalaxe entre eles dentro
das relacións feudais.
 Alta nobreza .Son vasalos directos do rei: duque,
marqués, conde, vizconde, barón.
 Baixa nobreza. Son os cabaleiros , vasalos da alta
nobreza.

31.  O clero: Son os oratores, os que rezan pola
salvación de todos e os que transmiten a cultura
.Debemos que distinguir entre alto e baixo clero:
 Alto clero: Proceden da nobreza, ocupan altos
cargos: papas, bispos e abades. Son poseedores
de enormes riquezas e terras. Nos seus señoríos,
compórtanse coma verdadeiros señores feudais. O
centro do seu poder son os mosteiros e as
catedrais.
 Baixo clero: Sacerdotes e monxas, eran de orixe
humilde, ás veces sobrevive en condicións similares
ao campesiñado.

32. NON PRIVILEXIADOS:
 Son os laboratores, os que traballan e pagan
impostos.
 Os campesiños , son a maioría. Traballan a terra e
pagan fortes rendas. Podían ser:
 libres , eran pequenos propietarios.
 servos estaban adscritos á terra ( non podían
abandoar o señorío)
 Burgueses, eran os habitantes dos burgos. Habia
artesáns e comerciantes

35.  A ORGANIZACIÓN DA
IGREXA

36. A IGREXA
 IMPORTANCIA DA IGREXA O PODER POLÍTICO E
ECONÓMICO
 tiña un gran prestixio e influencia na sociedade.
 O PODER POLÍTICO DA IGREXA
 A igrexa estaba moi unida ao poder político. Os
reis podían intervir no nomeamento de bispos.
Altos cargos da igrexa (bispos, abades..)acudían
ás cortes que asesoraban aos monarcas. O Papa
podía excomurgar (apartar da igrexa)aos reis,
restandolles autoridade.

37. O poder económico
da Igrexa
 Monarcas e nobres cedían terras e feudos á Igrexa,
esta se converteu na principal propietaria.
 Os mosteiros eran case sempre o centro dun feudo,
onde campesiños e servos traballaban as
terras do mosteiro, os campesiños pagaban á igrexa
un imposto, o décimo.
 Dentro dos mosteiros, a oración era a función
principal de monxes e monxas, os cales tiñan que
cumprir unhas normas moi estritas que rexían a súa
vida cotiá.
 O conxunto destas
normas
dáselle o nome
de regra.

38. http://contenidos.educarex.es/sama/2010/csociales_geografi
a_historia/segundoeso/tema2/elmonasterio.html

39. A CULTURA E A
iGREXA
 A Igrexa era a encargada de transmitir a cultura.
 Os monxes copiaban textos a man. relixiosos,
científicos, filosóficos … Eran os Códices.
 A Igrexa encargábase da educación e transmitía as
ideas relixiosas.

40.  A Igrexa pasou a controlar todos os aspectos da
vida de Europa Occidental: ditaba normas de
moral, de costumes e difundian ideas como:
- o medo ao inferno, para loitar contra o pecado.
- o medo ao fin do mundo, algúns creían que
sería o ano 1000.
 Para poder acadar a vida eterna trala morte, o
cristián tiña como obrigacións a práctica da
caridade, a entrega de bens á Igrexa, a oración e
a asistencia obrigatoria aos oficios relixiosos.
 Tamén recomendaba as peregrinacións ás
cidades santas como Roma (capital da igrexa)
Santiago de Compostela ou Xerusalem ( onde se
produciron acontecementos importantes
davidadeXesus)

41. As cruzadas
 A Igrexa foi a responsable da cristianización de Europa
Occidental, para iso,enfrontouse tanto aos musulmáns
como aos herexes (aqueles que se apartaban da
doutrina oficial).
 Os musulmáns establecéranse en Terra Santa, nos
lugares onde se establecera a vida de
Cristo(Xerusalem). Para expulsalos organizáronse as
cruzadas, expedicións militares convocadas polo Papa
Urbano II para recuperar o Santo Sepulcro en pder dos
musulmáns.
 Estaban dirixidas por
nobres e reis como
Ricardo Corazón de León de Inglaterra
ou o rei San Luis de Francia..
se desenvolveron entre 1096 e 1274.

42. As terras conquistadas en Terra Santa,
eran custodiadas e defendidas polas
ordes militares, tropas formadas por
monxes guerreiro como a orde dos
Hospitalarios
ou
os Templarios

43. Fontes
 https://viaxeaitaca.com/
 https://viaxeaitaca.com/tag/cultura/
 https://jaimeensociales.wordpress.com/20
12/11/26/arte-romanico/
 Imaxes tomadas do banco de imaxes de
google
Textos tomados de
Libros de texto para 2º curso de ESO
Editorial Anaya e Oxford
Textos e imaxes tomados da páxina