3. Hidroloxía: é a rama da Xeografía Física que estuda as augas da superficie terrestre, tanto as mariñas como as
continentais.
Escorrentía: auga que circula pola superficie terrestre, normalmente por unha conca hidrográfica.Pode ter lugar
sobre a superficie terrestre (escorrentía superficial) ou por debaixo desta (escorrentía subterránea)
Arreismo (arreico): carácter das rexións cuxa práctica inexistencia de precipitacións se traduce na carencia de es-correntía
e, polo tanto, de avenamento organizado.A forte evaporación e a presencia de ro-chas
moi permeables reforzan o carácter arreico dunha rexión.
Endorreismo: carácter das rexións que presentan unha rede hidrográfica regular, pero cuxas augas non chegan a
alcanzar o mar, senón que van a parar a lagos ou lagoas interiores, ou pérdense por evaporación
ou infiltración no chan.
Exorreismo: carácter das rexións cuxa rede hidrográfica achase conectada con outra forma de auga continental,
con algún mar ou co océano.É dicir, un curso de auga é exorreico cando ten a cualidade de verter
as súas augas nunha terceira entidade, nunha desembocadura.
4. Río: corrente continua de auga, máis ou menos caudalosa, que circula por un leito e desemboca
no mar, noutro río ou nun lago.
Lago: son masas naturais de auga doce ou salobre acumuladas en zonas deprimidas, que acadan
certa profundidade.
Lagoa: masa natural de auga doce ou salgada de menores dimensións e profundidade ca os lagos.
Os límites entre ambos son imprecisos.
Humidal: son extensións de terreo cubertos por augas pouco profundas (someras), en moitos ca-sos
de xeito intermitente, pois durante o verán baixa o seu nivel e, incluso, poden che-gar
a desaparecer.Son lagoas, marismas, deltas, albufeiras e turbeiras.
Acuífero: son embolsamentos de auga subterráneos.Fórmanse cando as augas de precipitación
se infiltran no chan e atopan un estrato impermeable, acumulándose sobre el.Poden
descargar as súas augas (ou parte delas) a través de ríos e mananciais, ou directamente
ao mar.
5. Sobre os ríos:
Conca hidrográfica ou conca fluvial: territorio cuxas augas verten a un río principal ou aos seus
afluentes.Atópanse separadas unhas doutras polos cumios
cumios dos relevos montañosos que as delimitan (divisorias
de augas).Na conca, os ríos circulan por unha canle ou leito
e forman unha rede organizadda xerarquicamente desde os
subafluentes a afluentes ata o río principal.
Vertente hidrográfica: é o conxunto de concas cuxas augas verten no mesmo mar.
Caudal: volume de auga que leva un ríopor segundo nun lugar determinado (chamado estación
de medición, estación de capacidade ou estación de aforo)
Exprésase en m3/sg
É un valor absoluto e varía continuamente, polo que soen empregarse valores promedio
( caudais medios)
6. Caudal absoluto ou aportación: volume total de auga que evacúa un río ao longo dun ano.
Expresión: hm3
Caudal medio, MÓDULO ou abundancia media: caudal medio anual calculado sobre un período
de tempo (serie) longo, de, polo menos, 30 anos.
Expresión: m3/sg
Caudal específico ou relativo: relación entre o caudal medio anual (MÓDULO) e a superficie da
conca fluvial.
Expresión: l/sg/km2
Permite comparar concas de tamaños moi diferentes.
Réxime fluvial: é a variación estacional do caudal dun río (é dicir, a evolución do caudal ao longo
do ano)
7. Irregularidade interanual: calcúlase dividindo o caudal medio do ano máis caudaloso entre o cau-dal
medio do ano menos caudaloso dunha serie de anos.Segundo o
valor que se obtén:
- ≦ 3: regularidade
- 3-7: certa irregularidade
- ≧ 7: clara irregularidade
Enchente: momento de máximo caudal dunha corrente de auga.O termo soe designar momentos
anormais de gran caudal que producen (ou poden producir) efectos catastróficos.
Estiaxe: momento de caudal máis baixo dunha corrente de auga.
8. Coeficiente de caudal: k = caudal medio mensual/módulo
Os cocientes soen oscilar entre 0,1 – 3
Valor 1 = caudal medio anual
Valor > 1: augas altas
Valor < 1: augas baixas
Hidrograma: gráfica empregada para representar o réxime dos ríos.No eixe horizontal sitúanse os
meses do ano e no eixe vertical o caudal (Q= m3/sg) ou, máis frecuentemente, o
coeficiente de caudal mensual (k)
Pode representarse o ano natual (de xaneiro a decembro) ou iniciar a serie en
outubro (que é o inicio do ano hidrolóxico) ata setembro.
9. Hidrograma
Caudal medio anual
Augas baixas:
mínimo
principal
Augas altas:
máximo
principal
Augas altas:
máximo secundario
Augas baixas:
mínimo secundario
10. TIPOS DE RÉXIME FLUVIAL:
* NIVAL: ríos pirenaicos de alta montaña
por riba dos 2500 m de altitude
augas altas: finais primavera – principios de verán (desxeo)
augas baixas: inverno (retención de neve)
* PLUVIAL: condicionado polas precipitacións
réxime máis extendido en España
SUBTIPOS - PLUVIAL OCEÁNICO: Norte peninsular (Tambre, Ulla, …)
- PLUVIAL MEDITERRÁNEO Puro ou levantino (Mijares, Palancia..)
Continentalizado (Zújar, Jándula, …)
Subtropical (Guadalfeo, Guadalhorce)
11. * MIXTO combinan ambos tipos de alimentación (nival e pluvial)
ríos de montaña media (< 2500 m de altitude)
SUBTIPOS - NIVO-PLUVIAL domina a alimentación nival
entre 2000 – 2500 m de altitude
algúns ríos pirenaicos (Gállego, Cinca) + cursos altos
dos ríos cantábricos + algúns ríos do S. Central
- PLUVIO-NIVAL domina a alimentación pluvial
entre 1600 – 1800 m de altitude
Llobregat + cabeceiras do Douro e do Texo
* COMPLEXO define o réxime dos grandes ríos españois.
combinan distintos tipos de alimentación.
http://slideplayer.es/slide/132360/
12. Nival puro
Augas altas: fin primavera/
principios verán: desxeo
Augas baixas: outono/inverno:
retención da neve
13. Ollo!: hidrograma
feito en base ó ano
hidrolóxico que
comeza en outubro
Nivo-pluvial
Augas altas: primavera/
principios verán: chuvias e
desxeo.Máximo principal
Pequeno pico secundario por
precipitacións de outono
14. Pluvio-nival
Augas altas: fin inverno/
principios primavera:
chuvias de primavera +
retención nival máis curta
(desxeo)
Augas baixas: verán
(descenso de precipitacións)
Incremento do módulo por
chuvias de outono
15. Pluvial oceánico
Augas baixas: verán (descenso
das precipitacións)
Augas altas: de
outono a primavera
con máximo invernal
(época de chuvias)
16. X F M A M X X A S O N D
3
2.5
2
1.5
1
0.5
Pluvial
mediterráneo
puro
k 0.81 0.85 1.18 1.24 1.13 1.25 0.91 0.67 1.07 0.82 0.92 1.11
0
Río Noya (San Sadurní - Barcelona)
X F M A M X X A S O N D
k 0.78 1.05 1.13 0.82 1.04 0.92 0.6 1.32 0.63 1.68 1.12 0.88
3
2.5
2
1.5
1
0.5
0
Río Sot en Buseo (Embalse) - Valencia
Estación 8031 - Período 1945-1966
Máximos equinocciais
Mínimos solsticiais
17. X F M A M X X A S O N D
2.50
2.00
1.50
1.00
0.50
Pluvial
mediterráneo
continentalizado
k 1.56 1.34 2.18 1.89 1.64 0.82 0.15 0.05 0.04 0.11 0.54 1.69
0.00
Río Jarama en Matallana
Estación 3049 - Ano 2010
Estiaxe longa e
pronunciada.
Augas baixas
X F M A M X X A S O N D
k 1.40 1.37 1.93 1.88 1.49 0.74 0.32 0.12 0.20 0.49 1.19 1.31
2.50
2.00
1.50
1.00
0.50
0.00
Río Esla en Riaño-León
Estación 2067 - Período 1912-1973
Augas altas nos
equinoccios. Sobre
todo no de
primavera
18. Pluvial
subtropical
X F M A M X X A S O N D
k 1.74 2.17 2.92 1.30 0.87 0.36 0.09 0.04 0.04 0.22 0.86 1.87
3.50
3.00
2.50
2.00
1.50
1.00
0.50
0.00
Río Zújar en Puebla de Alcocer
Estación 4916 - Período 1923-1961
X F M A M X X A S O N D
k 2.42 2.53 1.70 0.78 0.38 0.17 0.14 0.16 0.13 0.34 0.71 2.24
3.00
2.50
2.00
1.50
1.00
0.50
0.00
Río Huelva en Central de Cala - Sevilla
Estación 5077- Período 1942-2008
Augas altas:
inverno
Augas baixas:
longa estiaxe
de verán
