THẦN KINH

1. 17.2.8 U SOÏ HAÀU
U soï haàu coù khuynh höôùng xuaát phaùt töø bôø tröôùc treân cuûa tuyeán yeân
vaø chaïy doïc theo bieåu moâ laùt taàng. Vaøi CP nguyeân phaùt töø naõo thaát 3. Haàu
heát CP ñeàu coù daïng ñaëc vaø daïng nang, dòch trong nang raát thay ñoåi nhöng
thöôøng thì coù chöùa caùc tinh theå cholesterol. CP baûn thaân noù khoâng dieãn
tieán aùc tính nhöng khoù khaên trong ñieàu trò coù theå laøm chuùng trôû thaønh moät
beänh nhö nang y. CP ñöôïc phaân bieät vôùi nang Rathke nhöng cuõng coù vaøi
ñieåm gioáng nhau (xem ôû treân).
Söï hoùa voâi: qua kính hieån vi: 50%, Xq thaúng ñöùng: 85% ôû treû em vaø 40%
ôû ngöôøi lôùn.
Dòch teå:
Tyû leä: 2,5-4% caùc tröôøng hôïp u naõo, khoaûng 50% xuaát hieän ôû thôøi nieân
thieáu( 9% cuûa Matson’s series). Thôøi ñieåm maéc beänh cao nhaát laø 5-10
tuoåi.
Giaûi phaãu.
Ñoäng maïch cung caáp maùu thöôøng laø nhöõng nhaùnh nhoû töø ACA vaø A-comn,
hoaëc töø ICA vaø P-comn ( khoâng nhaän maùu töø PCA hoaëc nhaùnh cuûa BA tröø
khi söï cung caáp maùu cho saøn soï vaø naõo thaát 3 bò hao huït).
Phaãu thuaät.
-Ñaùnh giaù tuyeán noäi tieát tieàn phaãu.
Cuõng nhö u tuyeán yeân (xem trang 444). Suy thöôïng thaän coù theå ñöôïc ñieàu
chænh nhanh choùng nhöng suy giaùp thì thöôøng keùo daøi hôn, tình traïng naøy
phaùt trieån cuõng töông ñöông vôùi tyû leä töû vong trong phaãu thuaät.
-Tieáp caän.
Sau phaãu thuaät.
Phaûi caân nhaéc taát caû nhöõng beänh nhaân suy thöôïng thaän naøy, cho
hydrocorticoide lieàu sinh lyù (taùc duïng mineralcorticoide) theâm
dexamethasone choáng phuø naõo vôùi lieàu giaûm daàn (xem trang 8). Giaûm daàn
lieàu steroide ñeå traùnh vieâm maøng naõo voâ khuaån ( do hoùa chaát).
Tieåu ñöôøng khoâng kieåm soaùt noåi (DI): thöôøng xuaát hieän sôùm vaø phaùt trieån
thaønh “ñaùp öùng 3 pha” (xem trang 455). Ñieàu trò höõu hieäu nhaát luùc naøy laø
buø dòch. Neáu caàn coù theå söû duïng theâm vasopressine taùc duïng ngaén(ngöøa
suy thaän do ñieàu trò trong tröôøng hôïp xuaát hieän giai ñoaïn gioáng taêng tieát
ADH khoâng thích hôïp trong quaù trình ñieàu trò baèng vasopressine).

2. Keát quaû.
5-10% töû vong, haàu heát laø toån thöông vuøng haï ñoài( toån thöông ñôn phöông
vuøng haï ñoài raát hieám khi xaûy ra treân laâm saøng: thöôøng laø toån thöông 2 phía
vaø gaây ra tình traïng taêng thaân nhieät vaø nguû gaø: toån thöông maët tröôùc cuûa
receptor thaåm thaáu seõ laøm maát caûm giaùc khaùt). Tyû leä soáng soùt sau 5 naêm
laø 55-58% (moät soá baùo caùo cho thaáy con soá naøy coù theå dao ñoäng töø 30%
ñeán 93%).
Xaï trò.
Coøn nhieàu baøn caûi. Taùc duïng phuï: goàm coù roái loaïn chöùc naêng noäi tieát,
vieâm daây thaàn kinh thò giaùc, chöùng taâm thaàn phaân lieät. Tuy nhieân, sau moå
ta coù theå duøng XRT ñeå ngaên ngöøa khoái u phaùt trieån trong khi chôø moå luoân
phaàn coøn laïi. Trong tröôøng hôïp treû nhuõ nhi thì XRT coù leã laø phöông phaùp
ñieàu trò toát nhaát nhaèm haïn cheá ñeán möùc toái thieåu nhöõng taùc ñoäng coù haïi leân
IQ (xem trang 535), neáu beänh taùi phaùt thì coù leõ seõ caàn phaûi phaãu thuaät laïi.
Taùi phaùt.
Ña soá tröôøng hôïp taùi phaùt döôùi 1 naêm. Vaøi tröôøng hôïp treân 3 naêm (nhöõng
tröôøng hôïp taùi phaùt quaù treã thì ngöôøi ta nghó beänh ñaõ laønh haún). Beänh coù
theå seõ naëng hôn vaø tyû leä töû vong seõ cao hôn neáu phaûi moå laïi.
17.2.9 NANG RATHKE’S
Rcc là tổn thương không tăng sinh được cho là phần còn lại của túi Rathke.
Chúng chủ yếu trong tuyến yên và được phát hiện một cách tình cờ trong 13 -
23% trường hợp mổ tử thi. Thùy trước tuyển yên phát sinh từ sự tăng sinh
của mặt phía trước của túi Rathke, và vì vậy, Rcc có nguồn gốc tương tự u
tuyến yên và hiếm khi được tìm thấy cùng nhau. Rcc thường được tranh luận
trái ngược với u sọ hầu. Một số đặc điểm được so sánh trong bảng.
Rcc thường xuất hiện như một tổn thương dạng nang đậm độ thấp trên CT.
Một nửa cho thấy capsular enhancement. Sự thể hiện trên MRI rất thay đổi.
17.2.10 COLLOID CYST
Beänh hoïc.
Nguoàn goác: chöa roõ. Nhöõng caáu ttruùc coù lieân quan goàm coù: paraphysis
(ñaûo loän phaàn ñænh cuûa naõo thaát 3 ôû giai ñoïan phoâi thai), tuûy soáng trong
hoác cuûa cung voøm, bieåu moâ thaàn kinh cuûa naõo thaát.

3. Bao goàm thaønh cuûa bieåu moâ sôïi chöùa ñaày chaát nhaày hyloid. Ñaây laø loaïi u
laønh tính vaø phaùt trieån chaäm.
Haàu heát caùc khoái u naøy ñöôïc tìm thaáy ôû naõo thaát 3, cuï theå laø ôû loã Monro,
nhöng cuõng coù theå ôû nhöõng choã khaùc nhö vaùch ngaên pellucitum.
Laâm saøng.
Trieäu chöùng laâm saøng ñöôïc lieät keâ ôû baûng 17-42, coøn nhöõng bieåu hieäu ôû
baûng 17-43 ña soá laø nhöõng trieäu chöùng cuûa taêng aùp löïc noäi soï caáp tính
nhöng ngaét quaõng (do söï di chuyeån cuûa nang vaøo trong cuoáng naõo taïo neân
söï taéc ngheõn töøng phaàn taïi loã Monro, hieám khi laø do phaãu thuaät).
Haàu heát nhöõng nang coù yù nghóa treân laâm saøng ñeàu coù ñöôøng kính >1,5cm.
Baûng 17.42: trieäu chöùng laâm saøng
Bieåu hieän Soá löôïng Phaàn traêm
Nhöùc ñaàu 26 68%
Baát thöôøng daùng ñi 18 47%
Taâm traïng baát thöôøng 14 37%
Noân oùi(buoàn noân) 14 37%
Môø maét 9 24%
Tieâu tieåu khoâng töï chuû 5 13%
Choùng maët 5 13%
uø tai 5 13%
Co giaät 4 10%
4 10%
Nhìn ñoâi 3 8%
Ñoät quî 1
Tieåu ñöôøng khoù kieåm soaùt 1
Khoâng trieäu chöùng 1
38 beänh nhaân, thôøi kyø chöa coù CT.
Baûng 17-43: daáu hieäu laâm saøng.
Trieäu chöùng Taàn soá %
Phuø. 18 47%
Thaát ñieàu. 12 32%
Khaùm bình thöôøng. 10 26%
Taêng phaûn xaï. 9 24%
Babinski. 8 21%

4. Khoâng phoái hôïp vaän ñoäng. 5 13%
Rung giaät nhaõn caàu. 5 13%
Rung. 4 10%
Giaûm phaûn xaï. 3 8%
Lieät daây 6. 2 5%
38 bn nang taïo keo, luùc chöa coù CT-scan.
Ñoät töû.
Ngöôøi ta nhaän thaáy tyû leä ñoät töû do nang taïo keo laø raát cao (20% ôû thôøi kyø
chöa coù CT), tuy nhieân cuõng coù theå laø öôùc löôïng khoâng chính xaùc.Giaû
thuyeát tröôùc ñaây cho raèng loaïi u naøy thöôøng di ñoäng vaø coù theå thay ñoåi vò
trí laøm taéc ngheõn dòch naõo tuûy caáp tính daãn ñeán thoaùt vò. Khoái u phaùt trieån
gaây taéc ngheõn daàn dieãn tieán ñeán naõo uùng thuûy vaø trong vaøi tröôøng hôïp thì
moät soá vuøng cuûa naõo seõ khoâng coù khaû naêng buø tröø noåi. Quaù trình naøy(LP,
ventriculography…) coù theå laøm thay ñoåi chöùc naêng cuûa dòch naõo tuûy.
Chaån ñoaùn.
Hình aûnh (MRI hoaëc CT) cho thaáy khoái u thöôøng ôû maët tröôùc cuûa naõo thaát
3. taïi ñaây noù laøm taéc ngheõn caû 2 loã monro gaây neân chöùng ñaàu nöôùc ñaëc
tröng aûnh höôûng ñeán naõo thaát beân (phaàn dö cuûa naõo thaát 3 vaø naõo thaát 4).
+MRI: laø phöông phaùp chaån ñoaùn baèng hình aûnh toát nhaát. Tuy nhieân,
cuõng coù moät soá tröôøng hôïp nang ñoàng ñaäm ñoä treân caû MRI vaø CT. MRI
giuùp xaùc ñònh vò trí cuûa nang vaø caáu truùc nhöõng vuøng laân caän. Nhôø vaäy maø
thöôøng khoâng phaûi chuïp maïch maùu caûn quang.
+Ctscan: raát khaùc nhau; haàu heát nang cho hình aûnh taêng ñaäm ñoä (tuy nhieân
nang taïo keo coù theå cuøng hoaëc giaûm ñaäm ñoä) vaø moät nöûa tröôøng hôïp laø
taêng nheï. CT thöôøng khoâng chính xaùc baèng MRI nhaát laø trong tröôøng hôïp
khoái u coù cuøng ñaäm ñoä. Nhöõng khoái u naøy hieám khi hoùa voâi.
LP: choáng chæ ñònh trong nhöõng tröôøng hôïp coù shunt vì nguy cô daãn ñeán
thoaùt vò.
Ñieàu trò.
Vaãn coøn ñang baøn caûi. Tröôùc ñaây ngöôøi ta cho raèng nang naøy khoâng caàn
ñieàu trò. Dieãn tieán töï nhieân cuûa taéc ngheõn (caû 2 loã Monro) ñoøi hoûi phaûi coù
shunt naõo thaát caû 2 beân (hoaëc chæ 1 beân vôùi phaãu thuaät môû cöûa soå cuûa vaùch
ngaên pellucidum). Ngaøy nay, 1 daïng phaãu thuaät tröïc tieáp ñöôïc ñeà nghò bôûi
nhöõng lyù do sau:
-Phoøng ngöøa shunt ñoäc laäp.

5. -Giaûm söï tieán trieån cuûa khoái u.
-Vì kyû thuaät laøm giaûm ñaùp öùng thaàn kinh caáp tính coù theå döïa treân
nhöõng yeáu toá nhö heä tim maïch khoâng oån ñònh do ñeà eùp leân vuøng haï ñoài vaø
khoâng do naõo uùng thuûy.
Phaãu thuaät (xem trang 610).
1. Phaãu thuaät ngang theå chai: khoâng phuï thuoäc vaøo daõn naõo thaát. Tyû leä moå
cao hôn ôû taéc tónh maïch naõo, toån thöông forniceal (xem phía döôùi).
2. Phaãu thuaät ngang voû naõo: chieám tyû leä cao ôû post-op seizures (5%).
Khoâng khaû thi trong tröôøng hôïp naõo thaát bình thöôøng (ví duï nhö bn coù
shunt VP) xem trang 611.
3. Moå daãn löu stereotactic: xem phía döôùi.
4. Moå noäi soi naõo thaát.
*phaãu thuaät ngang theå chai.
Ñeán naõo thaát 3 coù theå qua loã Monro hay caû ñöôøng phaãu thuaät
interfornicial. Vì nang taïo keo coù khuynh höôùng xuaát hieän chính xaùc taïi loã
Monro neân raát hieám khi caàn phaûi nôùi roäng loã ñeå xaùc ñònh khoái u(xem trang
611).
*Moå daãn löu Steretactic nang taïo keo.
Coù theå höõu ích, ñaëc bieät laø ñoái vôùi nhöõng beänh nhaân coù naõo thaát bình
thöôøng vôùi shunt, nhöng chaát neàn coù theå quaù nhaày vaø lôùp voû boïc beàn chaéc
laøm cho söï thaåm thaáu seõ raát khoù khaên. Ñoái vôùi moät soá beänh nhaân thì vieäc
hít vaøo toái ña hoaëc gaàn nhö toái ña coù theå seõ khoâng caàn phaûi hoã trôï gì theâm,
tuy nhieân tyû leä taùi phaùt seõ cao hôn so vôùi phaãu thuaät caét boû trieät ñeå.
Tyû leä maéc sôùm coù lieân quan chaët cheõ ñeán tieán trình toån thöông maïch maùu
hoaëc chaán thöông cô hoïc. Vôùi Xq naõo thaát hoaëc noäi soi naõo thaát tjì phaãu
thuaät coù theå khaû thi hôn( moät soá ngöôøi cho raèng ñoù laø söï löïa choïn ñaàu tieân,
coøn phaãu thuaät môû hoäp soï ñeå ddaønh cho nhöõng tröôøng hôïp thaát baïi vôùi
ñieàu trò treân).
Hai ñaëc ñieåm coù töông quan vôùi söï thaát baïi cuûa stereotactic:
1. Neáu doä nhôùt taêng thì treân CT seõ thaáy hình aûnh taêng ñaäm ñoä coøn
ngöôïc laïi ñoä nhôùt giaûm seõ cho hình aûnh ñoàng hoaëc giaûm ñaäm ñoä.
Hình aûnh treân MRI thì khoâng töông quan ñeán ñoä nhôùt.
2. söï leäch höôùng cuûa nang töø ñænh cuûa thì hít vaøo bôûi vì kích thöôùc nhoû.

6. *Kyõ thuaät stereotactic.
1. ñieåm voøng qua cuûa muõi kim stereotactic thì chæ ôû maët tröôùc vaø sang
phaûi cuûa muõi khaâu.
2. baét ñaàu vôùi moät que thaêm coù ñaàu nhoïn 1.8mm, vaø coù theå toát nhaát laø
3-5mm caùch vò trí muïc tieâu (laøm thay ñoåi thaønh cuûa nang).
3. laáy 10ml trong oáng tieâm vaø cung caáp 6-8ml aùp löïc hít vaøo aâm tính.
4. neáu khoâng laáy ñöôïc gì thì laøm laïi vôùi que thoâng 2.1mm.
5. maëc duø ngöôøi ta raát muoán caét boû hoaøn toaøn khoái nang, nhöng neáu
khoâng theå ñaït ñöôïc muïc ñích coù theå chaáp nhaän ñöôïc cuûa aspiration
thì vieäc taùi laäp laïi ñöôøng thoâng thöông cuûa naõo thaát dó nhieân laø raát
caàn thieát (coù theå kieåm tra baèng caùch tieâm 1-2cc iohexol).
17.2.11 U NGUYEÂN BAØO MAÏCH MAÙU.
Ñaëc ñieåm.
Ôû ngöôøi lôùn, thöôøng khôûi phaùt laø moät khoái u trong truïc ôû hoá sau.
Coù theå xuaát hieän rieâng bieät hay laø 1 phaàn cuûa beänh Von Hippel-Lindau.
Coù theå lieân quan ñeán beänh ña hoàng caàu.
U nguyeân baøo maïch maùu (HGB) loaïi khoái u cuûa moâ laønh tính. Trong soï,
chuùng haàu nhö chæ xuaát hieän ôû hoá sau (thöôøng gaép nhaát laø xuaát phaùt trong
truïc hoá sau cuûa ngöôøi lôùn). Döôùi 100 tröôøng hôïp supratentorial ñöôïc baùo
caùo. Coù theå cuõng xuaát phaùt töø tuûy soáng (1.5-2.5% u tuûy soáng) xem trang
502. moái lieân quan vaø tính ñoàng nhaát vôùi u nguyeân baøo maùu cuûa maøng naõo
coøn ñang baøn caûi. Cuõng khoù ñeå phaân bieät moâ töø 1 hypernephroma.
HGB coù theå xuaát hieän rieâng bieät hoaëc nhö 1 phaàn cuûa beänh von Hippel-
Lindau(xem phía döôùi). HGB voõng maïc vaø/hoaëc nguyeân baøo maïch maùu
xuaát hieän trong 6% bn vôùi HGB tieåu naõo.
Beänh von Hippel-Lindau.
Laø moät roái loaïn hieám gaëp (1 trong 36000 treû sinh ra soáng) veà söï taïo hình
cuûa nhieàu cô quan coù lieân quan ñeán nhieãm saéc theå thöôøng, khoaûng 90% coù
tính xuyeân thaáu vì coù khuynh höôùng phaùt trieån thaønh u maïch maùu voõng
maïc, u nguyeân baøo maïch maùu (HGB) cuûa naõo vaø tuûy soáng, carcinom teá
baøo thaän, pheochromocytomas, vaø nhöõng loaïi khaùc (voõng maïc laø vò trí thöù
2 sau tieåu naõo) (xem baûng 17-44). Tính bieán ñoåi cuûa beänh von Hippel-
Lindau coù theå daãn tôùi hemangioblasomatosis.
*3 tieâu chuaån chaån ñoaùn VHL:

7. 1. 1 hoaëc nhieàu HGB trong heäthaàn kinh trung öông ( ñieån hình laø 1 HGB
tieåu naõo vaø 1 HGB voõng maïc hay u nhuyeân baøo maùu).
2. toån thöông noäi taïng ( thöôøng laø u thaän vaø/hoaëc u tuïy or nang).
3. coù tieàn caên gia ñình.
Baûng 17-44: beänh Von Lippel-Lindau.
Toån thöông thöôøng gaëp Taàn suaát trong VHL
U maïch voõng maïc.
U nguyeân baøo maïch maùu.
Tieåu naõo (ñaëc hoaëc nang)
Tuûy xöông.
Tuûy soáng.
U tuïy vaø/hoaëc u thaän hoaëc nang.
Ca teá baøo thaän (1 beân hoaëc 2 beân) 25%
Ña hoàng caàu 9-20% HGBs noäi soï.
Toån thöông hieám gaëp
(thích hôïp vôùi heä thaàn kinh)
Taàn suaát trong VHL
U nguyeân baøo maïch maùu
supratentorial
<100 case ñöôïc baùo caùo.
Roãng tuûy soáng
U tuûy soáng tieåu naõo
U haïch cuøng beân
U tuûy thöôïng thaän
pheochromocytoma ( coù khuynh
höôùng 2 beân)
10%
U NGUYEÂN BAØO MAÏCH MAÙU.
Dòch teå.
HGB chieám 1-2.5% khoái u noäi soï vaø 7-12% u hoá sau nguyeân phaùt. Khoaûng
85% xuaát hieän ôû tieåu naõo, 3% ôû tuûy soáng, 2-3% ôû tuûy xöông vaø 1.5% ôû naõo
boä.
Moät soá case raõi raùc xuaát hieän ôû thaäp kyû thöù tö trong khi nhöõng tröôøng hôïp
VHL thì xuaát hieän sôùm hôn (ñænh laø thaäp kyû thöù 3).
Trieäu chöùng bieåu hieän.
S/S cuûa HGB tieåu naõo thöôøng laø 1khoái ôû hoá sau (tìm thaáy ôû H/A, N/V, tieåu
naõo….)(xem trang 405). HGBhieám khi gaây ra beänh caûnh ñoät quî nhö xuaát

8. huyeát naõo(1 phaàn hoaëc tieåu naõo), tuy nhieân moät soá nghieân cöùu cho thaáy
raèng neáu nhö nhöõng tröôøng hôïp xuaát huyeát naõo ñöôïc kieån tra caån thaän thì
nhöõng baát thöôøng cuûa maïch maùu ñi keøm vôùi HGB ( vaø thænh thoaûng laø
misidentified nhö AVH) seõ ñöôïc phaùt hieän thöôøng xuyeân ñaùng kinh ngaïc
(thay cho CT vaø chuïp maïch maùu aâm tính).
HGBs voõng maïc coù khuynh höôùng xuaát hieän ôû ngoaïi bieân, coù theå xuaát
huyeát vaø gaây neân bong voõng maïc. Erythrocytosis seõ laøm phoùng thích
erythropoietine töø khoái u.
Beänh hoïc.
Khoâng coù baùo caùo naøo cho thaáy khaû naêng hoùa aùc cuûa u. Chuùng coù theå lan
ñeán CSF nhö ng vaãn laø laønh tính. Khoâng coù voû bao thaät söï nhöng coù giôùi
haïn töông ñoái roõ (vuøng thaâm nhieãm heïp). Coù theå ôû daïng ñaëc hay daïng
nang vôùi noát nhoû beân ngoaøi (70% toån thöông cuûa tieåu naõo laø nang, noát
thuoäc veà maïch maùu vaø thöôøng xuaát hieän ôû beà maët maøng naõo, nhoû khoaûng
2mm, dòch trong nang maøu vaøng saùng coù haøm löôïng protein cao). Trong
toån thöông daïng nang, thaønh nang giôùi haïn khoái u laønh tính ñeà eùp leân naõo
boä.
Ñaëc ñieåm chính: coù nhieàu mao maïch ñöôïc loùt bôûi lôùp teá baøo noäi moâ ñôn,
bao boïc bôûi lôùp sôïi löôùi. Ñaïi thöïc baøo laøm cho PAS döông tính.
-3 loaïi teá baøo:
1. teá baøo noäi moâ.
2. teá baøo bieåu bì: ñöôïc bao boïc bôûi maøng neàn.
3. teán baøo chaát: daïng ña giaùc. Chaát neàn saùng vaø suûi boït, thöôøng laø nhöõng
tinh theå lipid naëng. Nguoàn goác coøn ñang tranh caûi.
-3 daïng HGB:
1. chöa tröôûng thaønh: thaønh mao maïch moûng vaø maïch maùu baét cheùo vaø coù
theå co daõn.
2. daïng trung gian: thaønh mao maïch moûng, maïch maùu coù theå co daõn ñöôïc,
hoøa laãn vôùi teá baøo chaát, moät vaøi teá baøo laø nhöõng tinh theå lipid naëng
(sudanophlic).
3. teá baøo tröôûng thaønh: khoái u ñöôïc thaønh laäp töø haàu heát nhöõng taám teá baøo
xanthoma vôùi teá baøo chaát giaøu maïch maùu.

9. Hình aûnh hoïc.
CT: u daïng raén thöôøng cho hình aûnh ñoàng ñaäm ñoä, töông phaûn roõ reät vôùi
taêng ñaäm ñoä, u daïng nang coù giaûm ñaäm ñoä traùi ngöôïc vôùi taêng ñaäm ñoä cuûa
noát.
MRI: thöôøng ñöôïc choïn nhieàu hôn CT vì coù theå thaáy ñöôïc u hoá sau, coù theå
thaáy ñöôïc söï thaâm nhieãn ñaëc bieät laø töø phía ngoaïi bieân cuûa khoái u. löôïng
hemosiderine ôû ngoaïi bieân coù töø laàn xuaát huyeát tröôùc.
Chuïp maïch maùu vuøng ñoát soáng coù theå chöùng minh maïch maùu lôùn ra (haàu
heát nhöõng khoái u khaùc cuûa hoá sau ñeàu coù lieân quan ñeán voâ maïch). Chuïp
kkhi HGBs vôùi noát quaù nhoû khoâng theå thaáy treân CT hoaëc MRI. Ta coù theå
thaáy 4 loaïi hình aûnh sau:
1. noát treân maïch maùu beân caïnh nang voâ maïch.
2. toån thöông maïch maùu xung quanh nang voâ maïch.
3. khoái u maïch maùu daïng raén.
4. noát cuûa maïch maùu nhieàu vaø rieâng bieät.
Xeùt nghieäm: thöôøng cho keát quaû polycuthemia (khoâng coù oå maïch trong
khoái u). ñoái vôùi nhöõng tröôøng hôïp coù tieàn söû gôïi yù thì ngöôøi ta chæ ñònh xeùt
nghieäm ñeå loaïi tröø nhöõng saûn phaåm cuûa catecholamine töø
heochromocytoma ( xem trang 469).
Ñieàu trò:
-Phaãu thuaät.
Phaãu thaäut laø bieän phaùp ñieàu trò cho HGBs rieâng bieät.
Toån thöông ñôn ñoäc ôû hoá sau: u daïng nang caàn caét boû noát treân nang ( neáu
khoâng nang seõ taùi phaùt). Khoâng caàn thieát phaûi caét boû thaønh cuûa nang.
HGBs daïng raén thì khoù phaãu thaäut hôn.
Ña toån thöông: neáu ñöôøng kính ≥ 0.8-1cm thì coù theå ñieàu trò nhö toån
thöông ñôn ñoäc. Neáu nhoû hôn hoaëc saâu hôn thì khoù ñònh vò hôn.
-Xaï trò:
Hieäu quaû coøn mô hoà. Coù theå höõu hieäu trong vieäc laøm nhoû kích thöôùc hoaëc
laøm chaäm söï phaùt trieån khoái u. ví duï nhö ñoái voôùi nhöõng bn khoâng theå
phaãu thuaät, coù nhieàu khoái u nhoû vaø saâu hoaëc HGB thaân naaõo khoâng phaãu
thuaät ñöôïc. Phöông phaùp naøy khoâng coù khaû naêng ngaên ngöøa taùi phaùt khi ñaõ
caét boû hoaøn toaøn khoái u.

10. 17.2.12 LYMPHO HEÄ THAÀN KINH TRUNG ÖÔNG
Ñaëc ñieåm chính.
- Coù theå nguyeân phaùt hoaëc thöù phaùt (cuøng cô cheá beänh sinh).
- Cho hình aûnh nghi ngôø treân CT hoaëc MRI laø taêng ñaäm ñoä ñoàng nhaát ôû
chaát xaùm trung taâm hay theå vaân ñaëc bieät laø treân bn AIDS.
- coù theå coù lieät nhieàu daây soï.
- khaû naêng chaån ñoùan cao neáu nhö khoái u ñöôïc tìm thaáy ôû nôi tieáp giaùp vôùi
uveitis.
- coù vai troø cuûa steroids (coù theå gaây neân “ghost tumors”).
Söï lieân heä giöõa heä thaàn kinh trung öông vôùi lymphoma coù theå thöù phaùt töø 1
lymphoma toaøn thaân hoaëc nguyeân phaùt töø heä thaàn kinh trung öông. Ñieàu
naøy coù theå gaây tranh caõi vì ña soá nhöõng lymphoma aùc tính noäi soï ñeàu coù
theå nguyeân phaùt hoaëc thöù phaùt.
Lymphoma CNS thöù phaùt.
Lymphoma khoâng töø CNS laø nguyeân nhaân gaây töû vong do ung thö ñöùng
haøng thöù 5 taïi Myõ, 63% nhöõng case môùi laø non-Hogdgkin’s. aûnh höôûng thöù
phaùt leân CNS thöôøng xuaát hieän treã. Lymphoma toaøn thaân di caên nhu moâ
naõo ñöôïc phaùt hieän ôû 1-7% case moå töû thi.
Lymphoma CNS nguyeân phaùt.
Teân cuõ tröôùc ñaây laø sarcoma teá baøo moâ löôùi vaø u vi thaàn kinh ñeäm.
Laø moät loaïi u aùc tính hieám gaëp cuûa CNS, chieám töø 0.85-2% u naõo nguyeân
phaùt vaø khoaûng 0.2-2% lymphoma aùc tính. U thöôøng coù theå di caên ra ngoaøi
CNS.
Dòch teå.
Tyû leä hieän maéc cuûa lymphoma CNS nguyeân phaùt ñang ngaøy moät taêng vaø
ñieàu naøy coù lieân quan ñeán nhöõng toån thöông khaùc cuûa naõo vaø döôøng nhö
noù seõ phaùt trieån ñeán astrocytoma möùc ñoä thaáp, ñeán caû maïch maùu maøng
naõo. Moät phaàn do söï xuaát hieän cuûa PCNSL ôû bn AIDS vaø bn gheùp taïng,
nhöng tyû leä maéc beänh cuõng taêng trong daân soá chung trong suoát hôn 20 naêm
qua.
Tyû leä nam/nöõ laø 1.5/1.
Tuoåi trung bình laø 52 tuoåi ( treû hôn ôû nhöõng bn suy giaûm mieãn dòch,
khoûang 34 tuoåi).

11. Vò trí supratentorial thöôøng gaëp nhaát : thuøy traùn, deep nucleii, quanh naõo
thaát cuõng thöôøng gaëp. Infratentorial: naõo thaát cuõng laø vò trí thöôøng gaëp.
Caùc yeáu toá nguy cô cuûa lymphoma CNS nguyeân phaùt (PCNSL).
1. beänh collagen.
A. lupus ñoû heä thoáng.
B. Hoäi chöùng Sjogren’s: roái loaïn cuûa moâ lieân keát töï mieãn.
C. Vieâm khôùp daïng thaáp.
2. öùc cheá mieãn dòch.
A. öùc cheá mieãn dòch maõn tính ôû nhöõng beänh naâhn gheùp taïng.
B. Hoäi chöùng khieám khuyeát mieãn dòch baåm sinh traàm troïng
(“SCIDS”).
C. AIDS: lymphoma CNS gaëp trong khoûang 10% bn AIDS, vaø
0.6% tröôøng hôïp laø bieåu hieän ñaàu tieân cuûa AIDS.
D. Tyû leä maéc beänh coù theå taêng leân ôû ngöôøi lôùn tuoåi do heä thoáng
mieãn dòch bò suy yeáu.
3. Epstein-Barr virus coù lieân quan ñeán söï phaùt trieån maïnh meõ vaø lan
roäng cuûa lymphoma, chuùng ñöôïc tìm thaáy trong 30-50% case
lymphoma toaøn thaân, maëc khaùc virus naøy coøn dính lieáu ñeán haàu nhö
100% tröôøng PCNSL, ñaëc bieät laø nhöõng case AIDS.
Bieåu hieän laâm saøng.
CNS nguyeân phaùt vaø thöù phaùt ñeàu coù bieåu hieän nhö nhau: hai nhoùm
trieäu chöùng quan troïng laø bieåu hieän cuûa söï ñeø eùp laøm teâ tuûy soáng vaø
cuûa carcinoma maøng naõo (nhöõng khieám khuyeát TK soï, xem trang 491).
Co giaät xaûy ra treân 30%bn.
-Trieäu chöùng.
1. treân 50%bn coù nhöõng trieäu chöùng mô hoà, khoâng ñaëc hòeâu, moät soá
bieåu hieän thöôøng gaëp nhö:
a. bieán ñoåi traïn thaùi taâm thaàn chieám 1/3.
b. Trieäu chöùng cuûa taêng ICP (H/A, N/V).
c. Co giaät toaøn theå 9%.
2. trieäu chöùng chæ ñieåm trong 30-42% tröôøng hôïp:
a. TC cuûa baùn caàu naõo vaän ñoäng vaø caûm giaùc.
b. Co giaät cuïc boä.
c. Lieät nhieàu daây TK soï (do c arcinoma maøng naõo).
3. coù theå phooái hôïp 2 nhoùm TC treân.

12. -Daáu hieäu.
1. mô hoà trong 16%.
a. phuø.
b. TC cuûa naõo.
c. Maát trí.
2. TC ñònh vò toån thöông ôû 45% tröôøng hôïp.
a. toån thöông baùn caàu vaän ñoäng hoaëc caûm giaùc.
b. Maát ngoân ngöõ.
c. Toån thöông thò löïc.
3. Keát hôïp 2 nhoùm TC treân.
Nhöõng hoäi chöùng hieám gaëp nhöng ñaëc hieäu.
1. uvocyclitis, truøng khôùp vôùi 6% tröôøng hôïp hoaëc tieân löôïng chaån
ñoaùn (trong 11% case) lymphoma.
2. vieâm naõo baùn caáp do thaâm nhieãm qua tuûy soáng.
3. beänh töông töï nhö MS vaø thuyeân giaûm khi söû duïng steroid.
Sinh beänh hoïc.
Vò trí ñaëc tröng: theå vaân, haïch neàn, caïnh naõo thaát.
Nhöõng teá baøo ung thö thì ñaëc hieäu cho lymphoma toaøn thaân. Ña soá nhöõng
khoái u lôùn ñeàu naèm caïnh nhau ôû naõo thaát vaø maøng naõo.
Ñaëc ñieåm phaân bieät moâ hoïc: teá baøo khoái u vieàn xung quanh maïch maùu
chöùng toû ñöôïc söï nhaân ñoâi cuûa maøng neàn (minh chöùng quan troïng nhaát laø
hình aûnh moâ löôùi chuyeån qua maøu baïc).
Nhöõng phaàn bò ñoâng laïnh seõ laøm bieán ñoåi teá baøo daãn ñeán chaån ñoaùn laàm
vôùi u thaàn kinh ñeäm aùc tính.
Nhuoäm hoùa mieãn dòch moâ hoïc laøm thay ñoåi maøu saéc giuùp phaân bieät
lymphoma teá baøo B vôùi lymphoma teá baøo T ( loaïi teá baøo B thì thöôøng gaëp
hôn, ñaëc bieät laø PCNSL vaø ôû bn AIDS).
EM cho thaáy khoâng coù söï lieân keát (keát noái) thöôøng hay hieän dieän ôû teá baøo
bieåu moâ cuûa khoái u.
Lymphoma trong maïch maùu: tröôùc ñaây u aùc tính noäi moâ maïch maùu. Laø
moät loaïi lymphoma hieám gaëp, khoái u khoâng coù daïng ñaëc. Nöôøi ta tìm thaáy
nhöõng teá baøo lympho aùc tính taïi lôùp lumen cuûa nhöõng maïch maùu nhoû ôû
nhöõng cô quan bò aûnh höôûng. Ña soá nhöõng tröôøng hôïp baùo caùo ñeàu coù lieân
quan ñeán CNS. Bieåu hieän khoâng ñaëc hieäu: bn coù theå bò soát vaø coù khaû naêng
dieãn tieán aûnh höôûng ñeán nhieàu maïch maùu naõo (bao goàm ñoät quî hoaëc xuaát

13. huyeát), trieäu chöùng cuûa tuûy soáng hoaëc reã thaàn kinh (hoäi chöùng chuøm ñuoâi
ngöïa, xem trang 306), toån thöông naõo boä, thaàn kinh soï hoaëc ngoaïi bieân.
Ban ñaàu laø nhöõng trieäu chöùng thoaùng qua cuûa naõo nhö giaû TIAs vaø co giaät.
Neáu beänh nhaân coù söû duïng steroid thì trieäu chöùng cuûa ESR seõ taêng leân.teá
baøo lymphoma coù theå ñöôïc tìm thaáy trong dòch naõo tuûy.
Khoaûng 10% tröôøng hôïp coù xuaát hieän noát cuïc hoaëc maûng ñoû ñau ôû da, aûnh
höôûng toaøn thaân leân buïng, 2 chi döôùi, vaø nhöõng case naøy coù khi phaûi chaån
ñoaùn baèng sinh thieát da. Maët khaùc, chaån ñoaùn thöøông ñoøi hoûi phaûi coù sinh
thieát naõo (môû hoaëc qua noäi soi). Vaø aûnh höôûng moät soá vuøng caàn phaûi söû
duïng hình aûnh. Ñieàu trò caàn poái hôïp hoùa trò coù theå cho keát quaû lui beänh laâu
daøi ôû 1 soá bn nhöng vôùi ñieàu kieän laø phaûi chaån ñoaùn sôùm tröôùc khi nhöõng
toå thöông vónh vieãn xuaát hieän (chaån ñoaùn thì hieám khi laøm pre-mortem).
Chaån ñoaùn.
Baèng hình aûnh(CT hoaëc MRI) 59-60% xuaát hieän ôû 1 hoaëc nhieàu thuøy cuûa
naõo (chaát traéng hoaëc chaát xaùm). 25% xuaát hieän ôû nhöõng caáu truùc saâu ôû
ñöôøng giöõa (vaùch ngaên, haïch neàn,theå vaân), 25%ôû döôùi tentorial, 10-30%
coù ña chaán thöông ôû cuøng moät thôøi ñieåm. Ngöôïc laïi, nhöõng lyphoma toaøn
thaân di caên ñeán CNS coù khuynh höôùng aûnh höôûng ñeán maøng naõo thay vì
khoái u nhu moâ.
-CT: nhöõng case khoâng bò AIDS cho hình hình aûnh taêng möùc ñoàng ñaäm ñoä,
trong khi ñoù nhöõng case bò AIDS seõ coù daáu hoaïi töû trung taâm vaø coù nhieàu
toå thöông multifocal ring-enhancing (thaønh seõ daày hôn so vôùi abcess).
Nhöõng case khoâng bò AIDS: lymphoma CNS caàn ñöôïc ñaëc ra khi coù toån
thöông taêng möùc ñoàng ñaäm ñoä ôû chaát xaùm trung tam vaø theå vaân. 75% coù
keát hôïp vôùi tuûy soáng vaø beà maët maøng naõo (ñeàu naøy keát hôïp vôùi taêng ñaäm
ñoä vaø taaïo ra “daïng u maøng giaû “, tuy nhieân lymphoma khoâng hoùa voâi vaø
coù khuynh höôùng ña toån thöông).
60% taêng ñaäm ñoä ôû naõo, chæ 10% coù giaûm ñaäm ñoä. Ñaëc tröng, >90%
nhöõng khoái u naøy coù taêng, ñoàng ñaäm ñoä chieám treân 70%. Keát quaû laø khi
nhöõng case hieám gaëp non-enhancing thì thöôøng laøm chaån ñoaùn muoän. Söï
xuaát hieän cuûa PCNSL taêng tröôûng treân CT ñöôïc ví nhö “ quaû banh cotton
phuû loâng tô”. Coù phuø vaø hieäu öùng khoái choaùng choã.
Haàu heát coù moät khuynh höôùng chaån ñoaùn nhanh choùng ñeå hoaøn taát söï bieán
ñoåi treân CT (thaäm chí ngay taïi thôøi ñieåm phaãu thuaät) sau khi söû duïng
steroids, coù 1 nickname laø “u teá baøo cuûa quyû” hoaëc laø khoái u bieán maát.

14. -MRI: khoâng coù ñieåm ñaëc tröng. Coù theå khoù ñeå nhaän bieát neáu u naèm ôû
döôùi bieåu bì (tính chaát töông töï nhö CSF); chuïp baèng hình aûnh coù proton
naëng coù theå traùnh ñöôïc söï nhaèm laãn.
-CSF: chæ neân laøm khi khoâng coù hieäu öùng choaùng choã. Thöôøng seõ baát
thöôøng nhöng khoâng ñaëc hieäu. Bieán ñoåi thöôøng gaëp nhaát laø taêng protein
(>80%) taêng teá baøo (40%). Thöôøng teá baøo laø lymphocyte (tieàn phaãu)
chieám 10% ( ñoä nhaïy coù theå cao hôn neáu coù aûnh höôûng ñeán
leptomeningeal nhö ñoái vôùi bn khoâng nhieãm AIDS trong khi nhöõng bn
AIDS thì coù toån thöông ñeán moâ). Taùi phaùt coù theå leân ñeán 3LPs vaø coù theå
coøn taêng hôn.
-Chuïp maïch maùu: hieám khi giuùp ñöôïc cho chaån ñoaùn. 60% tröôøng hôïp chí
thaáy ñöôïc khoái u maïch maùu. 30-40% thaáy söï caêng ñoàng ñaäm ñoä lan roäng
hoaëc neùt öûng ñoû.
Ñaùnh giaù:
Taát caû nhöõng bn caàn ñöôïc tieân löôïng (beänh söû, laâm saøng vaø chính xaùc hôn
laø caùc xeùt nghieäm caän laâm saøng) cho taát caû nhöõng tröông hôïp coù lieân quan
ñeán lymphoma (xem trang 462). Bôûi vì lymphoma CNS nguyeân phaùt thì
raát hieám, neân moïi bn lymphoma CNS caàn ñöôïc kieåm tra kyõ ñeå phaùt hieän
nhöõng lymphoma toaøn thaân bao goàm:
1. khaùm laâm saøng kyõ ñeå phaùt hieän nhöõng haïch lympho (LN).
2. ñaùnh giaù haïch lympho perihilar vaø haïch chaäu (CXR,CT ngöïc vaø
buïng).
3. xeùt nghieäm maùu vaø nöôùc tieåu thöôøng quy.
4. sinh thieát tuûy xöông.
5. SA tinh hoaøn ôû nam.
6. khaùm maét (goàm caû ñaùnh giaù 2 maét baèng ñeøn soi) trong taát caû nhöõng
tröôøng hôïp:
a. possible uveitis.
b. Khoaûng 28% bn PCNSL cuõng seõ coù lymphoma trong maét.

15. Ñieàu trò.
-Phaãu thuaät.
Phaãu thuaät giaûi aùp caét boû töøng phaàn hoaëc toaøn boä khoái u cuõng khoâng laøm
thay ñoåi döï haäu cuûa beänh. Vai troø quan troïng cuûa phaãu thuaät laø ñeå sinh
thieát khoái u, vaø kyõ thuaät cuûa noäi soi thöôøng thích hôïp toát cho nhöõng khoái u
ôû saâu hôn.
-Xaï trò.
Ñieàu trò chuaån sau khi ñaõ sinh thieát khoái u laø xaï trò heát naõo boä. Lieàu duøng
ñoái vôùi u nguyeân phaùt thöôøng thaáp hôn. Toång lieàu laø 40-50 Gy thöôøng chia
ra 1.8-3 Gy moãi ngaøy.
-Hoùa trò.
Ñoái vôùi nhöõng case khoâng AIDS, hoùa trò phoái hôïp vôùi XRT seõ keùo daøi söï
soáng nhieàu hôn laø chæ duøng XRT.
17.2.13 SUÏN
Nhöõng ñieåm chuû yeáu:
 Nguyeân caên cuûa khoái u aùc tính ôû coät soáng hoaëc maët doác vôùi tyû leä
phaùt sinh cao.
 Ñaëc ñieåm cuûa teá baøo hoác ung thö (chöùa mucin noäi baøo).
 Söï phaùt trieån chaäm moät caùch thoâng thöôøng vaø radioresistant.
 Löïa choïn ñieàu trò: caét boû khoái u (wide en bloc resection), chieáu xaï.
Nhöõng khoái u hieám gaëp (tyû leä maéc phaûi 0.51 tröôøng hôïp/trieäu ca) coøn soùt
laïi cuûa caùc daïng soáng goác (maøthöôøng khaùc bieät trong nhaân cuûa tuûy soáng
naèm giöõa caùc ñóa ñeäm). Coù theå phaùt sinh ôû baát cöù vò trí naøo doïc theo truïc
naõo tuûy, nôi coøn soùt laïi daïng nguyeân soáng, tuy nhieân, nhöõng tröôøng hôïp coù
khuynh höôùng phaùt trieån thaønh ñaùm ôû 2 vò trí cuoái cuûa daïng soáng goác: 35
% ôû soï taïi caùc vuøng böôùm-chaåm (maët doác) vaø 53 % ôû coät soáng taïi vò trí
thuoäc xöông cuøng cuït. Ít hôn bình thöôøng, chuùng coù theå xuaát hieän trong coät
soáng ôû treân xöông cuøng. Tyû leä di caên ít (5-20 %) nhöng laïi coù moät tyû leä
phaùt sinh cao khoaûng 85 % sau phaãu thuaät vaø nhö vaäy ñieàu trò baèng taùc
ñoäng cuûa RTX thöôøng ñöôïc duøng.
BEÄNH HOÏC
Theo nghaønh moâ hoïc, nhöõng khoái u naøy ñöôïc xaùc ñònh ôû möùc ñoä aùc tính
thaáp. Tuy nhieân, taùc ñoäng cuûa chuùng caøng nguy hieåm hôn laø do söï khoù

16. khaên trong vieäc tieâu dieät ñöôïc chuùng hoaøn toaøn, tyû leä phaùt sinh caùc khoái u
cao vaø trong tröôøng hôïp ñoù, chuùng coù theå di caên (nhöng thöôøng muoän).
Chuùng phaùt trieån chaäm, xaâm laán cuïc boä vaø osseodestructive. Nhöõng
tröôøng hôïp di caên do khoái u ôû vuøng xöông cuøng chieám tyû leä khoaûng 10 %,
thöôøng xuaát hieän treã vaø sau nhieàu laàn caét boû, thöôøng xuyeân nhaát laø di caên
ôû phoåi, gan vaø xöông. Söï chuyeån hoùa aùc tính thaønh sarcoma xô hoaëc u moâ
baøo aùc tính thöôøng hieám gaëp. Caùc teá baøo hoác ung thö deã daøng phaân bieät
ñöôïc – nhöõng teá baøo (coù khoâng baøo) ôû moâ – maø khoâng baøo cuûa chuùng ôû
daïng sieâu caáu truùc coù theå thaáy ñöôïc khi laáy nöôùc ñôøm phaân tích.
SÖÏ PHAÙT HIEÄN BAÈNG TIX X
Thöôøng gaây lieät baèng söï hoùa voâi nhanh. Töông phaûn so vôùi vieäc chuïp CT
cao caáp. Hieám khi coù theå xuaát hieän döôùi daïng xô cöùng ñoát soáng (ñoát soáng
maøu ngaø).
SUÏN SOÏ.
Tyû leä maéc khoái u cao nhaát ôû suïn-soï xaûy ra ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñoä tuoåi töø
50-60. Nhöõng khoái u naøy hieám thaáy ôû beänh nhaân döôùi 30 tuoåi. Tyû leä
nam:nöõ maéc beänh phaân boá ñeàu nhau.
Nhöõng chaån ñoaùn khaùc: chuû yeáu giöõa caùc khoái u ôû suïn cuûa neàn soï (xem
trang 914 ñeå bieát theâm nhöõng chaån ñoaùn khaùc cuûa khoái u ôû nhöõng vuøng loã
lôùn):
1. Sacoâm suïn.
2. Khoái suïn.
Daáu hieäu: keát quaû thöôøng gaây teâ lieät daây thaàn kinh soï (ôû maét muõi hoaëc
giaïng).
SUÏN XÖÔNG CUØNG.
Khoâng gioáng caùc khoái u ôû suïn soï, khoái u suïn xöông cuøng thöôøng gaëp ôû
nam vaø nhöõng beänh nhaân naøy coù khuynh höôùng giaøhôn. Khoái suïn ôû xöông
cuøng taïo thaønh hôn 50 % daïng u xöông goác. Coù theå gaây ñau, laøm roái loaïn
cô voøng hoaëc taïo caùc trieäu chöùng ôû reã thaàn kinh töø caùc reã thaàn kinh cuïc boä
compression.Thænh thoaûng noù coù theå lan toûa töø vuøng ñaàu ñeán caùc oáng
xöông soáng ôû thaét löng. Noù thöôøng bò haïn cheá ôû phía tröôùc bôûi baêng tieàn

17. xöông cuøng vaø ít coù xaâm laán ôû thaønh ruoät thaúng. Moät khoái coá ñònh chaéc
chaén coù theå chaïm ñöôïc giöõa ruoät thaúng vaø xöông cuøng trong söï chaån ñoaùn
ruoät thaúng.
Söï chaån ñoaùn:
Nhöõng ñaëc ñieåm khi phaân tích baèng tia x: vò trí trung taâm ôû vaøi ñoaïn
xöông cuøng bò tieâu huûy, thænh thoaûng keøm theo söï hoùa voâi nhoû ôû khoái moâ
meàm phía tröôùc. CT vaø MRI ñeàu hieån thò tình traïng tieâu huûy xöông.
Thöôøng khoù thaáy roõ treân phim X. MRI cuõng cho ta thaáy caùc khoái moâ meàm.
ÔÛ choã môû hoaëc chuïp CT tình traïng sinh thieát ôû vuøng döôùi da coù theå giuùp ta
xaùc nhaän chaån ñoaùn. Sinh thieát chuyeån hoùa ruoät thaúng neân traùnh bôûi vì khaû
naêng laây lan vaøo ruoät thaúng.
Chuïp CT ngöïc vaø noäi soi xöông: to R/O…
Ñieàu trò:
Caét boû khoái u baèng böùc xaï haäu phaãu thöôøng laø söï löïa choïn toát nhaát, maëc
duø phöông phaùp naøy cuõng chæ coù hieäu quaû taïm thôøi. Giaûm bôùt söùc eùp laø
ñieàu toát nhaát neân traùnh bôûi vì vieäc ñieàu trò ôû caùc khoái seõ laøm khoái u lan
roäng. Ñieàu trò sôùm baèng böùc xaïgiuùp keùo daøi söï soáng. Böùc xaï coù theå cho keát
quaû toát hôn so vôùi ñieàu trò baèng XRT thoâng thöôøng (xem phaàn döôùi)
Taùc ñoäng coù haïi cuûa sacrectomy:
Neáu reã thaàn kinh S2 laø nhöõng reã thaàn kinh taän cuøng dö thöøa thì coù 50 % cô
hoäi coù baøng quang bình thöôøng vaø co thaét ruoät. Neáu S1 hoaëc nhöõng reã thaàn
kinh ôû ñaàu laø nhöõng reã thaàn kin taän cuøng dö thöøa thì haàu heát laøm suy yeáu
quaù trình co thaét baøng quang vaø coù vaán ñeà veà ruoät.
LIEÄU PHAÙP BÖÙC XAÏ.
Keát quaû toát nhaát nhaän ñöôïc laø trò lieäu baèng vieäc caét boû khoái u (ngay caû neáu
phöông phaùp naøy bò giôùi haïn). Ñoâi khi keát hôïp ñieàu trò XRT vôùi lieàu löôïng
cao. (ñieàu trò XRT thoâng thöôøng seõ khoâng ngaên ñöôïc söï phaùt sinh laïi khoái
u khi khoâng keát hôïp vôùi phaãu thuaät nheï debulking nhöng noù laïi keùo daøi
khoaûng thôøi gian phaùt sinh. Ñieàu trò XRT lieàu cao coù theå ñöôïc duøng cho
nhöõng vuøng thuoäc xöông cuøng cuït (4500-8000 rads) hôn so vôùi nhöõng
vuøng xöông soáng ôû vò trí coå töû cung (4500-5500 rads) bôûi vì löôïng böùc xaï
cao seõ laøm toån thöông ñeán tuûy soáng.

18. Lieäu phaùp trò lieäu baèng tia X, duøng rieâng leû hoaëc keát hôïp vôùi tia X naêng
löôïng cao coù theå cho nhieàu hieäu quaû toát hôn laø duøng rieâng lieäu phaùp XRT
bình thöôøng. Tuy nhieân, lieäu phaùp trò lieäu baèng tia X caàn phaûi coù moät soá
löôïng giôùi haïn söï kheùo leùo vôùi maùy gia toác (ôû Myõ: Boston, hoaëc Loma
Linda, California) maø coù theå gaëp khoù khaên trong vieäc saép xeáp cho vaán ñeà
caàn quan taâm laø ñieàu trò phaân ñoaïn khoaûng 7 tuaàn .
17.2.14 U HAÏCH
Nhöõng ñieåm chuû yeáu:
 Bao goàm 2 loaïi teá baøo: teá baøo haïch vaø teá baøo thaàn kinh ñeäm.
 Raát hieám gaëp (döôùi 2 % tröôøng hôïp u noäi soï trong hoäp soï).
 Phaùt hieän ñaàu tieân trong thaäp nieân thöù 3 cuûa thôøi ñaïi.
 Ñaëc ñieåm: phaùt trieån chaäm vaø coù khuynh höôùng hoùa voâi.
Moät khoái u bao goàm 2 loaïi teá baøo: teá baøo haïch (nôron) coù theå phaùt sinh töø
teá baøo goác nguyeân baøo thaàn kinh vaøteá baøo thaàn kinh ñeäm, thöôøng phaân
bieät teá baøo hình sao trong moät soá giai ñoaïn.
DÒCH TEÃ HOÏC.
Phaïm vi: coù theå xuaát hieän ôû nhöõng phaàn khaùc nhau cuûa heä thoáng thaàn
kinh (baùn caàu ñaïi naõo, tuûy soáng, cuoáng phoåi, tieåu naõo, vuøng thuoäc tuyeán
tuøng, ñoài naõo, noäi baøo, thaàn kinh thò giaùc, thaàn kinh ngoaïi bieân. Caùc vò trí
naøy ñaõ ñöôïc coâng boá). Haàu heát chuùng phaùt sinh ôû treân vuøng laù chaåm, chuû
yeáu ôû gaàn hoaëc taïi naõo thaát III, taïi vuøng döôùi ñoài hoaëc taïi thuøy thaùi döông
hoaëc thuøy traùn. ÔÛ cuoáng phoåi, u haïch hieám khi xuaát hieän (xem trang 421).
Tyû leä maéc beänh: ñöôïc ghi nhaän vaøo khoaûng 0.3-0.6 %. Moät daõy tyû leä
khoaûng 1.3 % u haïch ñöôïc tìm thaáy ôû taát caû caùc u naõo (bao goàm mets),
hoaëc 3 % khoái u ôû naõo.Ghi nhaän raèng beänh xaûy ra ôû treû em vaø vò thaønh
nieân, phaïm vi maéc beänh töø 1.2-7.6 % laø u naõo.
Nhaân khaåu hoïc: xuaát hieän chuû yeáu ôû treû em vaø vò thaønh nhieân (ñoä tuoåi lôùn
nhaát coù bieåu hieän beänh laø 11 tuoåi).
DAÁU HIEÄU
Thoâng thöôøng haàu heát xuaát hieän trieäu chöùng laø leân côn hoaëc moät thay ñoåi
xaûy ra tröôùc trieäu chöùng leân côn. Thöôøng nhöõng söï leân côn khoù coù theå
kieåm soaùt.

19. CHAÅN ÑOAÙN QUA PHAÂN TÍCH BAÈNG TIA X
Chuïp X quang naõo khoâng ñaëc hieäu ñoái vôùi caùc khoái u.
Chuïp X quang hoäp soï: söï hoùa voâi ñöôïc ghi nhaän töø 2-6 beänh nhaân.
Chuïp CT: taát caû 10 beänh nhaân ñaõ coù maät ñoä thaáp ôû vuøng thöông toån ôû cheá
ñoä khoâng töông phaûn cuûa maùy CT; 8 ngöôøi coù trieäu chöùng taêng nheï vôùi söï
töông phaûn; 5 trong soá 10 ngöôøi laïi coù hieän töôïng voâi hoùa khi chuïp -CT; 6
trong soá 10 beänh nhaân phaùt hieän u ôû thuøy thaùi döông (ñieàu naøy ñaõ ñöôïc ghi
chuù trong nhieàu nhöng khoâng phaûi cho taát caû caùc daõy tyû leä) vaø 4 beänh nhaân
phaùt hieän u ôû thuøy traùn. U nang thöôøng ñöôïc phaùt hieän khi chuïp CT nhöng
vaãn coù theå phaùt hieän ñöôïc chuùng daïng khoái khi tieán haønh phaãu thuaät.
Chuùng hieám khi taùc ñoäng (coù theå do phaùt trieån chaäm).
-MRI: tín hieäu cao khi ôû cheá ñoä T1W1, tín hieäu thaáp khi ôû T2W1. Söï voâi
hoùa xuaát hieän chaäm ôû caû 2 cheá ñoä.
BEÄNH HOÏC
Söï pha troän cuûa 2 loaïi teá baøo taïo khoái u: teá baøo thaàn kinh (teá baøo haïch) vaø
teá baøo hình sao (teá baøo thaàn kinh ñeäm). Phaùt trieån raát chaäm.
Hai söï phaân loaïi chính: u haïch thaàn kinh (ít phoå bieán, u laønh, öu theá hôn
trong vieäc taïo thaàn kinh) vaø u haïch (öu theá ôû teá baøo thaàn kinh ñeäm).
Trieäu chöùng: cuïc muû traéng, vieàn xung quanh roõ, firm ôû nhöõng vuøng bò voâi
hoùa vaø nhöõng choã thöôøng bò u nang. Haàu heát moå xeû deã daøng töø naõo, nhöng
nhöõng phaàn ñaëc coù theå thaáy laïi coù khuynh höôùng thaâm nhieãm.
Quan saùt vi theå: teá baøo haïch phaûi coù söï bieåu loä khaùc vôùi teá baøo thaàn kinh.
Chaát Nissl vaø caùc sôïi truïc hoaëc ñuoâi gai. Caùch nhaän bieát: söï khaùc bieät cuûa
teá baøo taïo u baét nguoàn töø teá baøo thaàn kinh coù theå deã gaây ra nhaàm laãn bôiû
söï xaâm laán cuûa u baøo hình sao moät caùch khoù khaên. Cuõng nhö vaäy, teá baøo
taïo khoái u khi quan saùt ta seõ thaáy gioáng vôùi teá baøo thaàn kinh khi quan saùt
döôùi kính hieån vi quang hoïc. 2 trong soá 10 beänh nhaân coù nhöõng vuøng u
thaàn kinh ñeäm ít nhaùnh. Moät daõy u naøy ñöôïc tìm thaáy ôû khu vöïc hoaïi töû ôû
7 treân toång soá 14 beänh nhaân, söï voâi hoùa ít nhaát vaø treân cô theå Rosenthal.
Ñeà nghò tieâu chuaån cho chaån ñoaùn.
1. Nhöõng cuïm teá baøo lôùn coù hình daïng töông ñoàng vôùi teá baøo thaàn kinh
(ñoøi hoûi trong chaån ñoaùn).

20. 2. Khoâng coù nhoùm teá baøo thaàn kinh ñeäm bao quanh teá baøo thaàn kinh
taïo khoái u.
3. Vieâm u xô.
4. Hoùa voâi.
Söï xaâm laán aùc tính laøm thay ñoåi tính chaát caùc teá baøo thaàn kinh ñeäm coù
theå daãn ñeán haäu quaû xaáu, maëc duø moät söï xaâm laán tieàm aån khoâng phaûi
laø khoâng thöôøng xaûy ra vaø khoâng theå cho laø aùc tính.
ÑIEÀU TRÒ
Lôøi khuyeân ñöa ra laø phaûi caét boû taän goác treân dieän roäng caùc khoái u khi coù
theå (coù theå taêng giôùi haïn trong vuøng tuûy soáng vaø taïi caùc khoái u ôû cuoáng
phoåi). Lôøi khuyeân saùt ñaùng tieáp theo laø phaãu thuaät caét boû laïi caùc khoái u khi
chuùng coù tình traïng phaùt sinh laïi. Vai troø cuûa XRT chöa ñöôïc bieát ñeán vaø
do nhöõng taùc ñoäng coù haïi xaûy ra cuøng nhau vôùi tieân löôïng toát keùo daøi. Luùc
ñaàu khoâng caàn ñieàu trò baèng XRT nhöng chuùng ñöôïc duøng khi thaáy coù söï
phaùt sinh laïi caùc khoái u.
DÖÏ ÑOAÙN
Russel vaø Rubenstein ñaàu tieân ñaõ cho raèng möùc ñoä caùc teá baøo hình
sao hôïp thaønh caùc khoái u quyeát ñònh ñeán khaû naêng döï ñoaùn. Ñieàu naøy ñaõ
ñöôïc ghi nhaän trong moät soá tröôøng hôïp nhöng nhieàu tröôøng hôïp beänh
khoâng theå hieän moái töông quan veà moâ vôùi caùc keát quaû phaân tích ñöôïc. Nhö
vaäy, thoaùi hoùa khoâng coù yù nghóa khi keát hôïp vôùi döï ñoaùn xaáu.
Phaàn lôùn nhöõng beänh nhaân ñaõ ñöôïc phaãu thuaät toát vaø khoâng coù trieäu
chöùng sau phaãu thuaät caét boû khoái u. 1 beänh nhaân trong soá 10 ngöôøi ñaõ töû
vong 3 ngaøy do beänh phuø naõo.
Trong 58 ngöôøi beänh, nhöõng ngöôøi soáng ñöôïc 5 naêm chieám tyû leä 89
% vaø 10 naêm chieám tyû leä 84 %. Trong 9 beänh nhaân u haïch ôû cuoáng phoåi,
tyû leä nhöõng ngöôøi soáng ñöôïc 5 naêm laø 78 %.
Giaù trò cuûa lieäu phaùp böùc xaï vaãn chöa ñöôïc phoå bieán. Caân nhaéc söû
duïng böùc xaï khi thaáy söï phaùt trieån tieáp tuïc cuûa khoái u treân maùy CT hoaëc
khi söï thaâm nhieãm ñöôïc phaùt hieän trong luùc phaãu thuaät.
Moät beänh nhaân trong tình traïng suy yeáu do u nguyeân baøo ñeäm khi
söï phaùt sinh laïi cuûa khoái u ñöôïc phaùt hieän 5 naêm sau khi ñöôïc ñieàu trò
(ngöôøi beänh naøy ñaõ ñöôïc ñieàu trò baèng lieäu phaùp böùc xaï).

21. Söï döï ñoaùn sau phaãu thuaät caét boû teá baøo u haïch cuoáng phoåi seõ toát
hôn so vôùi u thaàn kinh ñeäm ôû cuoáng phoåi.
17.2.15 U CAÄN HAÏCH
Baûng 17-45:chöùc naêng cô baûn
Nhöõng khoái u naøy xuaát hieän töø nhöõng teá baøn haïch beân (nhöng khoâng phaûi
nhö ñaõ nghó tröôùc ñaây,cho neân giôùi haïn cuûa---- khoâng coøn ñöôïc nhaéc
ñeán)nhöõng khoái u naøy phaùt trieån chaäm(<2cm trong 5 naêm).Moâ hoïc laønh
tính(<10% keát hôïp vôùi böôùu baïch huyeát cöùng hay xa hôn nuõa).haàu heát
kích thích hoät nhoû treân Em( caû epinephrine va nor-epinephrine, vaø nhöõng
khoái u naøy ñoâi khi coù theå kích thích tieát catecholamin). Nhöõng khoái u naøy
thöôøng khoâng coù theå hoãn hôïp(
Theå ñoäng maïch caûnh
Chieám ña soá. Xaáp xæ 5% laø 2 beân.tæ leä maéc phaûi taêng tôùi 26% trong nhöõng
tröôøng hôïp gia ñình.(haàu nhö chaéc chaén thuoäc veà gen troäi)
Laâm saøng:
Ñau, khoái u phaùt trieån chaäm ôû coå.Nhöõng khoái u to coù theå gaây nhöõng trieäu
chöùng thaàn kinh soï(ñaëc bieät daây thaàn kinh pheá vò va thaàn kinh döôùi löoõi
Chaån ñoaùn:
Chuïp ñoäng maïch caûnh: coù giaù trò hôn thöôøng ñoäng maïch caûnh ngoaøi, vôùi
MRI hay CT: coù giaù trò tham khaûo,vaø ñònh höôùng trong soï
Ñieàu trò:
Caét boû khoái u giaùn tieáp laøm taêng nhöõng bieán chöùng nhö ñoät quî(8-12%),
toån thöông daây thaàn kinh trong soï(33-44%). Tyû leä töû vong laø 5-13%.
Glomus
Laâm saøng:
-Dòch teå hoïc:
Nöõ:nam 6:1
-Trieäu chöùng:
Beänh nhaân thöôøng coù bieåu hieän giaûm thính löïc, uø tai vaø choùng maët.cuõng coù
theå xuaát hieän trieäu chöùng ñau tai
Ñieác coù theå daãn truyeàn (do taéc ngheõn cuûa oáng tai) hay caûm nhaän do söï
xaâm chieám tai trong neân keøm theo choùng maët, maát thaêng baèng.(lieân quan
chuû yeáu ñeán daây thaàn kinh soï 8).Vaøi tröôøng xuaát hieän lieät caùc daây thaàn

22. kinh soï 9,10,11vaø 12 vaø thænh thoaûng coù lieät daây 7(thöôøng do aûnh höôûng
beân trong xöông thaùi döông).Maát ñieàu hoøa vaø hoaëc daõn naõo thaát coù theå
xuaát hieän do khoái choaùng choã gaây neân taêng aùp löïc noäi soï.Thænh thoaûng
beänh nhaân coù bieåu hieän nhöõng trieäu chöùng:
Soi tai thaáy khoái ñaäp ñaèng sau maøng nhó( thænh thoaûng, sinh thieát qua noäi
soi
-Beänh hoïc:
Moâ hoïc khoâng theå phaân bieät ñöôïc vôùi nhöõng khoái u ñoäng maïch caûnh.Coù
theå xaâm nhaäp taïi choã, xuyeân qua xöông thaùi döông vaø ñaëc bieät doïc theo
nhöõng ñöôøng saün coù( doïc theo maïch maùu, voøi Ottat, tónh maïch caûnh, ñoäng
maïch caûnh).Söï xaâm nhaäp vaøo maøng cöùng hieám khi xaûy ra.Aùc tính cuõng coù
theå xuaát hieän,nhöng raát hieám.Nhöõng khoái u naøy ít khi di caên.
Nhöõng yeáu toá kích thích baøi tieát:
Nhöõng khoái u naøy thöôøng hay kích thích nhöõng haït nhoû(thaâm chí ngay caû
nhöõng khoái u khoâng hoaït ñoäng)vaø coù theå kích thích tieát catecholamine
(nhö laø pheochromocytomas, xuaát hieän chæ 1-4%). Norepinephrin se bò
taêng leân trong tröôøng hôïp nhöõng khoái u hoaït ñoäng keå töø khi glomus thieáu
methyltransferase caàn ñeå bieán ñoåi thaønh epinethrin.Nhö 1 söï löïa choïn,
serotoninva kallikrein coù theå bò phoùng thích, vaø saûn sinh ra hoäi chöùng
carcinoid(co thaét pheá quaûn, ñau buïng caáp, tieâu chaûy, thay ñoåi huyeát aùp
nghieâm troïng, ñoû da,taêng huyeát aùp, gan to, taêng ñöôøng huyeát).trong quaù
trình phaãu thuaät,nhöõng khoái u naøy giaûi phoùng histamin vaø bradykinin, gaây
haï huyeát aùp vaø co thaét pheá quaûn.
-Chaån ñoaùn phaân bieät
Phaàn lôùn söï khaùc bieät laø
-Chaån ñoaùn:
+Kieåm tra thaàn kinh:
Thính löïc keá vaø nghieäm phaùp tieàn ñình neân ñöôïc tieán haønh
+Hình aûnh:
-CT hay MRI thöôøng moâ taû ñaëc ñieåm vò trí vaø phaïm vi cuûa khoái u. CT toát
hôn trong tröôøng hôïp khaûo saùt caáu truùc xöông
-Maïch maùu ñoà:xaùc nhaän chaån ñoaùn(giuùp loaïi tröø acoutis neuroma)va xaùc
ñònh tình traïng ñoái beân cuûa tónh maïch caûnh trong tröôøng hôïp tónh maïch

23. caûnh beân coù khoái u caét boû.1 phaàn hay hoaøn toaøn tónh maïch neàn vaø hay
maïch maùu bò taét ngheõn.
-Noäi tieát toá:
Nöôùc tieåu trong 24h: tìm acid vanilylmandelic, metanerphrine, vaø
catecholamine toaøn phaàn neân ñöôïc tieán haønh ñeå xaùc ñònh löôïng
catecholamine baøi tieát ra.trong tröôøng hôïp coù taêng leân, test clonidine coù
theå laøm( seõ coù söï giaûm bôùt trong tröôøng hôïp chuû yeáu do taêng huyeát aùp,
nhöng khoâng coù söï thay ñoåi vôùi pheochromocytoma hay nhöõng khoái u
khaùc)
Phaân loaïi:
Theå Moâ taû Lieân quan Trong soï
1 Nhoû, lieân quan tónh
maïch caûnh, tai giöõa,
xöông chuûm
Khoâng
2 Môû roäng
-Ñieàu trò
Phaãu thuaät caét boû khoái u thöôøng ñôn giaûn vaø hieäu quaû ñoái vôùi nhöõng khoái u
nhoû vaø khu truù ôû tai giöõa.vôùi nhöõng khoái u lôùn xaám nhaäp vaø tieâu huûy
xöông, moái lieân quan giöõa phaãu trò vaø xaï trò vaãn chöa ñöôïc xaùc ñònh roõ.vôùi
nhöõng khoái u lôùn, phaãu trò thöôøng mang ñeán nguy cô laøm toån thöông caùc
daây thaàn kinh soï.
-Hoùa trò
Ñoái vôùi nhöõng khoái u thöïc söï tieát catecholamine,hoùa trò ñöôïc söû duïng ñeå
laøm giaûm hay phoái hôïp ñieàu trò tröôùc laøm taéc maïch hay phaãu thuaät.öùc cheá
alpha va beta thöôøng ñöôïc cho tröôùc khi laøm taéc maïch hay phaãu thuaät coù
theå ngaên chaën söï thay ñoåi aùp löïc maùu vaø loaïn nhip.söû duïng ñuû alpha vaø
beta 2-3 tuaàn vaø toái thieåu 24h vôùi lieäu phaùp beta.trong tröôøng hôïp caáp cöùu,
3 ngaøy ñieàu trò coù theå ñaày ñuû.
+Chaën alpha:
Phenoxybenzamine:((dibenzyline):ñieàu trò daøi haïn:noàng ñoä ñænh:1-2h.khôûi
ñaàu vôùi 10mg ñöôøng uoáng , sau ñoù taêng daàn 40-100mg moãi ngaøy.
Phentolamine:(regitine):ngaén haïn.thöôøng duøng tieâm tónh maïch ñoái vôùi côn
cao huyeát aùp trong quaù trình phaãu thuaät hay laøm taéc maïch.

24. Lieàu 5mg tieâm maïch hay tieâm baép.
+Chaën beta:
Propranolol:(inderal)lieàu uoáng 5-10mg moãi 6h.lieàu tieâm maïch:0.5-2mg
chaäm
Labetalol(normodyne):coù choïn loïc treân alpha 1vaø khoâng choïn loïc beta
Serotonin, bradykinin,öùc cheá giaûi phoùng histamine :
Nhöõng yeáu toá naøy coù theå kích thích co thaét pheá quaûn maø khoâng ñaùp öùng
vôùi steroid, nhöng coù theå ñaùp öùng vôùi ñoàng cvaän beta hay thuï theå khaùng
cholinergic.somatostatin coù theå ñöôïc söû duïng ñeå ngaên chaën söï phoùng thích
serotonin, bradykinin hay histamine.
-Xaï trò:
Xaï trò coù theå laøm maát ñi caùc trieäu chöùngvaø ngöøng phaùt trieån dai daúng cuûa
khoái u.40-45Gy chía nhoû 2Gy ñöôïc ñeà caäp ñeán.
-Taéc maïch.
Thöôøng trong moät khoái u lôùn ñöôïc cung caáp maùu ñaày ñuû (ví duï nhö maïch
maùu bò taéc ôû ñoaïn naøo thì khoâng theå chaûy ñeán phaàn naõo bình thöôøng do
maïch maùu ñoù cung caáp).
Khoái u sau taéc maïch seõ phình to leân vaø cheøn eùp thaân naõo hoaëc tieåu naõo.
Coù theå laøm döôùi daïng tieàn phaãu ñeå giaûm söï töôùi maùu. Thöïc hieän 24-48h
tröôùc phaãu thuaät (khoâng ñöôïc laøm tröôùc vì khaû naêng phuø neà cuûa khoái u sau
taéc maïch).ñoái vôùi nhöõng khoái u hoaït ñoäng tieàm aån thí phöông phaùp naøy coù
theå giaûi phoùng moät soá chaát trong maùu (nhö epinephrine) choáng laïi söï nhoài
maùu do taéc maïch.
Cuõng coù theå ñöôïc söû duïng nhö bieän phaùp ñaàu tay ( xaï trò) ñoái vôùi nhöõng
beänh nhaân khoâng thích hôïp phaãu thuaät. Trong tröôøng hôïp naøy chæ coù hieäu
quaû giaûm ñau nhöng khoái u seõ tieáp tuïc phaùt trieån neáu nhö ñöôïc maïch maùu
khaùc nuoâi döôõng.
Coù theå söû duïng nhöõng chaát khoâng theå haáp thu (Ivalon) vaø nhöõng chaát coù
theå haáp thu ñöôïc (Gelfoam).
-Phaãu thuaät.
Ñoái vôùi u ngoaøi maøng cöùng coù taêng sinh maïch maùu quanh maøng cöùng.
Tieáp caän vuøng döôùi chaåm deã daãn ñeán chaûy maùu nguy hieåm vaø laøm cho
cuoäc phaãu thuaät khoù hoaøn chænh. Ñoâi nguõ phaãu thuaät veà thaàn kinh caàn phoái
hôïp giöõa baùc só thaàn kinh veà tai, ñaàu vaø coå vì phaãu thaäut naøy caàn phaûi tieáp
caän töø neàn soï ñeán phaàn coå.

25. Maïch nuoâi döôõng ECA caàn ñöôïc buoät tröôùc sau ñoù nhanh choùng ñeán tóng
maïch daãn löu (ñeå baûo veä söï phoùng thích catecholamin toaøn thaân).
Hy sinh tónh maïch caûnh laø khuynh höôùng ñöôïc löïa choïn neáu nhö JV ñoái
beân laø roõ raøng (thöôøng gaëp, JV cuøng beân coù theå bít ñöôïc).
-Bieán chöùng vaø keát quaû.
Nhöõng bieán chöùng thöôøng gaëp nhaát laø doø CSF, lieät thaà kinh maët, nuoát khoù
vôùi nhöõng möùc ñoä khaùc nhau (do roái loaïn chöùc naêng thaàn kinh soï ñoaïn
döôùi ). Roái loaïn chuùc naêng cuûa baát kyø daây soï naøo töø VII ñeán XII vaø chöùng
nuoát khoù lieân quan ñeán chöùc naêng cuûa TK soï thì caàn phaûi nuoâi aên qua
sonde taïm thôøi hocaë vónh vieãn. Roái loaïn chöùc naêng thaàn kinh soï ñoïan döôùi
cuõng daãn ñeán aspiration