Báo cáo tổng kết hoa học công nghệ đề tài cấp nhà nước nghiên cứu công nghệ và xây dựng mô hình nuôi thâm canh ốc hương xuất khẩu

1. bé
thñy
s¶n
viÖn
ncnttsiii
bé
thñy
s¶n
viÖn
ncnttsiii
BỘ THỦY SẢN
ViÖn Nghiªn cøu nu«i trång thñy s¶n III
33 §Æng tÊt, Nha Trang, Khánh Hòa
B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc c«ng nghÖ ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc:
Nghiªn cøu c«ng nghÖ vµ x©y dùng m« h×nh
nu«i th©m canh èc h−¬ng xuÊt khÈu
M∙ sè KC.06.27.NN
thuéc Ch−¬ng tr×nh KH&CN träng ®iÓm cÊp Nhµ n−íc giai ®o¹n
2001-2005 "øng dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt c¸c s¶n
phÈm xuÊt khÈu vµ s¶n phÈm chñ lùc", M· sè KC.06
Chñ nhiÖm §Ò tµi: TS. NguyÔn Thị Xu©n Thu
C¬ quan chñ tr× ®Ò tµi: ViÖn Nghiªn cøu nu«i trång thñy s¶n III
6491
27/8/2007
Nha Trang, 5-2006
BỘ THỦY SẢN
VIỆN NCNTTS III

2. BỘ THỦY SẢN
ViÖn nghiªn cøu nu«i trång thñy s¶n iii
33 ĐẶNG TẤT, NHA TRANG, KHÁNH HÒA
B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc & kü thuËt ®Ò tµi
Nghiªn cøu c«ng nghÖ vµ x©y dùng m« h×nh nu«i
th©m canh èc h−¬ng xuÊt khÈu
MÃ SỐ: KC.06.27NN
Chủ nhiệm đề tài: ts. NguyÔn ThÞ Xu©n Thu
Nha Trang, th¸ng 5/2006

3. DANH S¸CH t¸c gi¶
Cña ®Ò tµi kh&cn cÊp nhµ n−íc
(Danh s¸ch nh÷ng c¸ nh©n ®· ®ãng gãp s¸ng t¹o chñ yÕu cho ®Ì tµi
®−îc s¾p xÕp theo thø tù ®∙ tháa thuËn)
1. Tªn ®Ò tµi: Nghiªn cøu c«ng nghÖ vµ x©y dùng m« h×nh nu«i th©m canh èc
h−¬ng xuÊt khÈu
M· sè: KC.06.27NN
2. Thuéc ch−¬ng tr×nh: ¦ng dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt c¸c s¶n
phÈm xuÊt khÈu vµ s¶n phÈm chñ lùc. M· sè : KC.06
3. Thêi gian thùc hiÖn: 1/2004-12/2005
4. C¬ quan chñ tr×: ViÖn Nghiªn cøu Nu«i trång thñy s¶n III
5. Bé chñ qu¶n: Bé Thñy s¶n
6. Danh s¸ch t¸c gi¶
TT Häc hµm, häc vi, hä vµ tªn Ch÷ ký
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
TS. NguyÔn ThÞ Xu©n Thu
KS. Hßang V¨n DuËt
KS. NguyÔn V¨n Hµ
KS. TrÇn V¨n Thu
KS. Phan Th−¬ng HuyÒn
KS. Phan §¨ng Hïng
KS. Lª ThÞ Ngäc Hßa
ThS. Th¸i Ngäc ChiÕn
KS. NguyÔn §øc §¹m
KS. Lª V¨n YÕn
KTV. NguyÔn C«ng V¨n
ThS. Mai Duy Minh
Thñ tr−ëng c¬ quanchñ tr× ®Ò tµi

4. MôC LôC
Toùm taét
Môû ñaàu
Chöông 1: Toång quan
1.1. Moät soá ñaëc ñieåm sinh hoïc cuûa oác höông
1.1.1. Heä thoáng phaân loïai
1.1.2. Ñaëc ñieåm hình thaùi
1.1.3. Ñaëc ñieåm sinh saûn vaø voøng ñôøi cuûa oác höông
1.1.4. Ñaëc ñieåm dinh döôõng, sinh tröôûng cuûa oác höông
1.1.5. Söï thích nghi vôùi ñieàu kieän sinh thaùi cuûa oác höông
1.2. Tình hình nghieân cöùu vaø phaùt trieån nuoâi oác höông thöông phaåm
1.2.1. Treân theá giôùi
1.2.2. ÔÛ Vieät Nam
Chöông II. Phöông phaùp nghieân cöùu
2.1 Ñòa ñieåm nghieân cöùu
2.2. Phöông phaùp nghieân cöùu caùc chæ tieâu kyõ thuaät nuoâi oác höông thaâm canh
2.3. Thieát keá caùc heä thoáng nuoâi oác höông thaâm canh
2.4. Kyõ thuaät nuoâi oác höông thaâm canh trong caùc moâ hình nuoâi
2.5. Phöông phaùp nghieân cöùu taùc ñoäng cuûa moâi tröôøng ñeán heä thoáng nuoâi thaâm canh
2.6. Caùc coâng thöùc tính
2.7. Phöông phaùp xöû lyù soá lieäu.
Chöông III. Keát quaû nghieân cöùu vaø thaûo luaän
3.1. Nghieân cöùu xaùc ñònh xaùc chæ tieâu kyõ thuaät nuoâi oác höông thaâm canh
3.1.1. Maät ñoä nuoâi
3.1.2. Nghieân cöùu caùc chæ tieâu veà dinh döôõng thöùc aên
3.1.3. Moät soá beänh thöôøng gaëp trong nuoâi oác höông thaâm canh vaø bieän phaùp phoøng beänh
1
2
2
2
2
4
4
5
5
12
12
12
18
30
31
35
36
37
37
46
50
57

5. 3.2. Xaây döïng moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh
3.2.1. Moâ hình nuoâi thaâm canh trong ñaêng loàng
3.2.2. Moâ hình nuoâi thaâm canh trong ao
3.2.3. Moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh trong beå xi maêng
3.2.4. So saùnh hieäu quaû caùc moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh trong ñaêng, ao vaø beå XM
3.3. Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh
3.3.1. Taùc ñoäng cuûa heä thoáng nuoâi ñoái vôùi moâi tröôøng xung quanh
3.3.2. Taùc ñoäng cuûa moâi tröôøng ñeán heä thoáng nuoâi oác höông thaâm canh
3.4. Xaây döïng qui trình nuoâi oác höông thaâm canh
3.5. Ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh
3.5.1. Hieäu quaû kinh teá
3.5.2. Hieäu quaû xaõ hoäi
3.5.3. Hieäu quaû veà moâi tröôøng
3.6. Caùc thoâng tin veà thò tröôøng vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp phaùt trieån ñaàu ra cho saûn phaåm
oác höông
3.6.1. Caùc thoâng tin veà thò tröôøng oác höông
3.6.2. Caùc keânh tieáp caän thò tröôûng cho saûn phaåm oác höông
3.6.3. Löu giöõ, baûo quaûn vaø vaän chuyeån
3.6.3. Nhöõng nhaän ñònh veà thò tröôøng oác höông trong nhöõng naêm tôùi vaø caùc giaûi phaùp phaùt
trieån thò tröôøng oác höông
3.7. Toång quaùt hoùa vaø ñaùnh giaù keát quaû thu ñöôïc
Keát luaän vaø ñeà xuaát yù kieán
Lôøi caûm ôn
Taøi lieäu tham khaûo
57
67
74
80
81
81
87
95
110
110
112
113
114
114
116
117
120
122
124
128
129

6. DANH MUÏC BAÛNG
Baûng 1.1. Keát quaû ñieàu tra tình hình phaùt trieån nuoâi oác höông ôû caùc tænh Mieàn Trung
Baûng 2.1. Kích côõ oác thí nghieäm vaø maät ñoä thaû ôû caùc giai ñoïan
Baûng 2.2. Thaønh phaàn nguyeân lieäu vaø coâng thöùc phoái cheá thöùc aên cho oác höông
Baûng 3.1. Taêng tröôûng veà troïng löôïng vaø tæ leä soáng cuûa oác sau 40 ngaøy nuoâi trong ñaêng ôû
caùc maät ñoä khaùc nhau
Baûng 3.2. Taêng tröôûng veà khoái löôïng vaø tæ leä soáng cuûa oác sau 130 ngaøy nuoâi ôû 4 maät ñoä
Baûng 3.3. Thôøi gian nuoâi, taêng tröôûng, tæ leä soáng vaø heä soá tieâu toán thöùc aên cuûa oác nuoâi
baèng hình thöùc luaân chuyeån ao taïi Xuaân Töï
Baûng 3.4. Thôøi gian nuoâi, taêng tröôûng, tæ leä soáng vaø heä soá tieâu toán thöùc aên cuûa oác nuoâi
theo moâ hình ít thay nöôùc taïi Ñoàng Boø
Baûng 3.5. Tæ leä soáng vaø taêng tröôûng cuûa oác nuoâi trong beå composite ôû caùc maät ñoä khaùc
nhau söû duïng heä thoáng nöôùc chaûy tuaàn hoøan
Baûng 3.6. Troïng löôïng vaø tæ leä soáng cuûa oác höông sau 8 thaùng nuoâi trong beå xi maêng ôû 3
maät ñoä khaùc nhau
Baûng 3.7. Taêng tröôûng vaø tæ leä soáng cuûa oác nuoâi trong beå xi maêng vaø trong loàng nuoâi ôû
beå composite.
Baûng 3.8. Taêng tröôûng, tyû leä soáng cuûa oác sau 3 thaùng nuoâi baèng 4 loïai thöùc aên
Baûng 3.9. Taêng tröôûng veà kích thöôùc vaø troïng löôïng, tyû leä soáng cuûa oác khi söû duïng caùc
loïai thöùc aên töôi, thöùc aên cheá bieán vaø thöùc aên töôi keát hôïp cheá bieán.
Baûng 3.10. Taêng tröôûng, tæ leä soáng vaø heä soá thöùc aên cuûa oác nuoâi trong ao vôùi caùc loïai
thöùc aên khaùc nhau
Baûng 3.11. Keát quaû nuoâi caáy vi sinh töø caùc maãu oác, neàn ñaùy vaø moâi tröôøng nöôùc.
Baûng 3.12. Maät ñoä vi khuaån (CFU/ml) trong quaù trình caûm nhieãm ôû caùc loâ treân oác höông
Baûng 3.13. Keát quaû kieåm tra maãu tieâu baûn töôi
Baûng 3.14. Keát quaû nuoâi caáy vi sinh treân maãu oác khoûe vaø beänh
8
14
15
37
38
39
41
42
43
44
46
47
48
51
51
54
55

7. Baûng 3.15. Keát quaû thí nghieäm caûm nhieãm vi khuaån Vibrio fluvialis treân oác höông
Baûng 3.16. Caùc thoâng soá moâi tröôøng khu vöïc xaây döïng moâ hình nuoâi ñaêng
Baûng 3.17. Ñieàu kieän moâi tröôøng vuøng nuoâi ñaêng loàng taïi ñaûm Bình Ba (CR2) vaø Ñieäp
Sôn (ÑS)
Baûng 3.18. Caùc chæ soá kyõ thuaät cuûa moâ hình nuoâi thaâm canh trong ñaêng
Baûng 3.19. Hieäu quaû kinh teá cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh trong ñaêng
Baûng 3.20. Cô caáu chi phí treân 1 taán oác höông nuoâi ñaêng
Baûng 3.21. Phaân tích hieäu quaû kinh teá nuoâi oác höông thöông phaåm ôû giai ñoïan 1.
Baûng 3.22. Phaân tích hieäu quaû kinh teá nuoâi oác höông thöông phaåm ôû giai ñoïan 2.
Baûng 3.23. Caùc chæ tieâu moâi tröôøng trong caùc ao nuoâi.
Baûng 3.24. Caùc thoâng soá kyõ thuaät cuûa moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông trong ao taïi
Xuaân Töï (XT) vaø Ninh Thoï (NT).
Baûng 3.25. Hieäu quaû kinh teá cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh trong ao.
Baûng 3.26. Cô caáu chi phí cho 1 taán oác höông nuoâi trong ao.
Baûng 3.27. Hieäu quaû kinh teá tính theo maät ñoä oác nuoâi trong ao (theo hình thöùc luaân
chuyeån) ôû Xuaân Töï.
Baûng 3.28. Hieäu quaû kinh teá tính theo maät ñoä oác nuoâi trong ao (trong ñieàu kieän ít thay
nöôùc) taïi Ñoàng Boø.
Baûng 3.29. Caùc chæ tieâu moâi tröôøng trong beå nuoâi oác höông.
Baûng 3.30. Caùc thoâng soá kyõ thuaät cuûa moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông trong beå xi
maêng taïi Vaïn Höng (VH), Nha Trang (NT) vaø Khang Thaïnh (KT).
Baûng 3.31. Hieäu quaû kinh teá cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh trong beå xi maêng.
Baûng 3.32. Cô caáu chi phí treân 1 taán oác höông nuoâi trong beå xi maêng.
Baûng 3.33. So saùnh hieäu quaû caùc moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh.
Baûng 3.34. Toång löôïng N do oác höông thaûi ra trong 1 ngaøy töø thöïc nghieäm.
Baûng 3.35. Giaù trò caùc thoâng soá moâi tröôøng trong caùc loàng nuoâi gheùp vaø nuoâi ñôn.
Baûng 3.36. Keát quaû phaân tích maãu nöôùc moâi tröôøng loàng nuoâi oác höông vaø toâm huøm.
55
57
58
60
61
64
65
65
67
69
70
72
73
74
76
77
78
79
80
81
85
85

8. Baûng 3.37. Keát quaû phaân tích maãu ñaùy moâi tröôøng loàng nuoâi oáùc höông vaø toâm huøm.
Baûng 3.38. Aûnh höôûng cuûa nhieät ñoä ñeán tæ leä soáng vaø hoïat ñoäng cuûa oác höông gioáng.
Baûng 3.39. Aûnh höôûng cuûa nhieät ñoä ñeán tæ leä soáng vaø hoïat ñoäng cuûa oác höông thöông
phaåm (kích côõ 120-150 con/kg).
Baûng 3.40. Taêng tröôûng cuûa oác höông nuoâi ôû caùc ñoä maën khaùc nhau.
Baûng 3.41. Aûnh höôûng cuûa chaát ñaùy ñeán taêng tröôûng vaø tæ leä soáng cuûa oác höông nuoâi.
Baûng 3.42. Taêng tröôûng vaø tæ leä soáng cuûa oác höông trong caùc ao thöû nghieäm duøng men vi
sinh xöû lyù moâi tröôøng ñaùy.
Baûng 3.43. Boä chæ tieâu moâi tröôøng cho heä thoáng nuoâi oác höông thaâm canh.
Baûng 3.44. Hieäu quaû kinh teá cuûa moät soá cô sôû nuoâi oác höông
Baûng 3.45. So saùnh caùc chæ tieâu kinh teá cuûa moâ hình nuoâi oác höông vaø toâm suù, toâm huøm
Baûng 3.46. Ñaëc ñieåm lao ñoäng cuûa moâ hình nuoâi oác höông .
Baûng 3.47. Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp phaùt trieån thò tröôøng oác höông
86
89
90
88
91
94
95
110
111
112
121

9. DANH MUÏC HÌNH
Hình 1.1. Sô ñoà voøng ñôøi cuûa oác höông Babylonia areolata.
Hình 1.2. Taêng tröôûng saûn löôïng gioáng vaø saûn löôïng nuoâi thöông phaåm oác höông.
Hình 2.1. Qui trình cheá bieán thöùc aên.
Hình 2.2. Baûn veõ thieát keá loàng, ñaêng vaø roï nuoâi oác höông.
Hình 2.3. Sô ñoà thieát keá ao nuoâi oác höông thaâm canh baèng hình thöùc nuoâi luaân
chuyeån ao taïi Xuaân Töï, Vaïn Ninh, Khaùnh Hoøa.
Hình 2.4. Hình thöùc nuoâi caém ñaêng trong ao.
Hình 2.5. Thieát keá ao nuoâi theo hình thöùc ít thay nöôùc.
Hình 2.6. Thieát keá beå xi maêng nuoâi oác höông.
Hình 2.7. Sô ñoà maët caét vaø kích thöôùc beå xi maêng
Hình 2.8. Heä thoáng beå composite nuoâi oác höông thaâm canh
Hình 2.9. Sô ñoà hình khoái beå taàng nuoâi oác höông
Hình 2.10. Thao taùc kyõ thuaät treân beø
Hình 2.11. Maùy suïc khí trong ao nuoâi oác höông
Hình 2.12. Caáu taïo böøa ñaùy
Hình 2.13. Böøa veä sinh ñaùy vaø xòt röûa ñaùy ao baèng maùy bôm.
Hình 2.14. Duïng cuï thu hoïach oác höông
Hình 3.1. Toác ñoä taêng tröôûng veà troïng löôïng cuûa oác höông ôû 2 giai ñoïan
Hình 3.2. Toác ñoä taêng tröôûng vaø naêng suaát nuoâi oác ôû caùc giai ñoïan nuoâi luaân chuyeån
Hình 3.3. Toác ñoä taêng tröôûng vaø naêng suaát oùc nuoâi trong ao ít thay nöôùc.
Hình 3.4. Bieán thieân troïng löôïng oác sau 8 thaùng nuoâi ôû 3 maät ñoä khaùc nhau
Hình 3.5. Taêng tröôûng cuûa oác nuoâi baèng caùc loïai thöùc aên khaùc nhau.
Hình 3.6. Oác chui khoûi voû.
3
9
16
20
21
22
22
23
24
25
26
26
27
28
28
29
38
40
41
43
49
50

10. Hình 3.7. Moâ thaønh voøi huùt thöùc aên vaø thaønh ruoät cuûa oác höông coù hoäi chöùng chui
khoûi voû.
Hình 3.8. Daáu hieäu beänh söng voøi, phoàng chaân.
Hình 3.9. Nguyeân sinh ñoäng vaät kyù sinh trong voøi huùt thöùc aên vaø ruoät cuûa oác höông.
Hình 3.10.Moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông trong ñaêng loàng.
Hình 3.11. Moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông trong ao ôû Xuaân Töï vaø Ninh Thoï.
Hình 3.12. Moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông thaâm canh trong beå xi maêng.
Hình 3.13. Sô ñoà chuyeån hoùa dinh döôõng giöõa caùc ñoái töôïng nuoâi.
Hình 3.14. Sô ñoà phaân boá chaát thaûi töø moät loàng nuoâi oác höông.
Hình 3.15. Soá löôïng vi sinh vaät toång soá trong nöôùc ôû caùc beå nuoâi.
Hình 3.16. Soá löôïng vi sinh vaät toång soá trong ñaùy ôû caùc beå nuoâi.
Hình 3.17. Dieãn bieán giaù oác höông soáng taïi bieân giôùi Vieät Trung vaø taïi caùc cô sôû
nuoâi oác höông töø thaùng 9/2004 ñeán nay.
Hình 3.18. Ñoùng goùi vaø vaän chuyeån oác höông.
52
53
53
59
68
75
83
84
92
93
115
119

11. TãM T¾T
Báo cáo trình bày kết quả nghiên cứu của đề tài «Nghiên cứu công nghệ và
xây dựng mô hình nuôi thâm canh ốc hương xuất khẩu » thuộc Chương trình
Ứng dụng công nghệ tiên tiến trong sản xuất các sản phẩm xuất khẩu và sản phẩm
chủ lực. Mã số KC.06.27NN.
Nội dung chủ yếu của báo cáo gồm :
i) Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngòai nước: Ốc hương là đối tượng
thủy sản mới nổi lên ở khu vực Châu Á khỏang 5 năm trở lại đây. Hiện nay mới
chỉ 3 nước là Việt Nam, Trung Quốc và Thái Lan phát triển nghề nuôi ốc hương.
Ốc hương là thực phẩm quí và được ưa chuộng ở Trung Quốc và các nước có
cộng đồng người Hoa vì vậy thị trường tiêu thụ chỉ giới hạn trong một số quốc
gia. Năm 2005, các tỉnh Miền Trung đặc biệt 3 tỉnh Khánh Hòa, Phú Yên, Ninh
Thuận sản xuất được 146 triệu con giống và 423 tấn ốc hương thương phẩm, đạt
giá trị kim ngạch gần 4,5 triệu USD.
ii) Phương pháp nghiên cứu : trình bày các phương pháp sử dụng trong nghiên cứu
và thực nghiệm.
iii) Kết quả nghiên cứu và thảo luận : Đây là phần chính của báo cáo với 5 nội dung
gồm :
- Nghiên cứu xác định các chỉ tiêu kỹ thuật nuôi ốc hương thâm canh
- Thiết kế các mô hình nuôi thâm canh trong đăng/lồng, ao và bể xi măng.
- Xây dựng mô hình nuôi ốc hương thâm canh và đánh giá hiệu quả của các mô
hình nuôi.
- Đánh giá tác động môi trường của mô hình nuôi ốc hương thâm canh
- Xây dựng qui trình nuôi ốc hương thâm canh
- Tìm hiểu các thông tin thị trường và đề xuất giải pháp tiêu thụ sản phẩm ốc
hương.
Đề tài đã hòan thành các nội dung nghiên cứu trên với các sản phẩm chính đạt
được là :
- 3 qui trình công nghệ nuôi thâm canh ốc hương trong đăng, ao và bể XM.
- 3 mô hình nuôi thâm canh ốc hương trong đăng, ao và bể xi măng.
- Đạt số lượng sản phẩm là 86,3 tấn ốc hương, trong đó sản phẩm trực tiếp làm ra
từ các mô hình của đề tài là 32,6 tấn (vượt chỉ tiêu 2,6 tấn) và sản phẩm do
hướng dẫn cho doanh nghiệp và hộ gia đình làm là 53,7 tấn. Hầu hết số ốc
hương trên đều đạt tiêu chuẩn xuất khẩu và bán dạng sống cho Trung Quốc và
Đài Loan.
Kết quả trên chứng tỏ đề tài đã thành công ở qui mô sản xuất lớn và xây dựng được
qui trình nuôi ổn định, áp dụng có hiệu quả vào sản xuất.
iv) Kết luận và đề xuất ý kiến
Kết luận rút ra từ các kết quả chính của nội dung nghiên cứu, trong đó xác
định các chỉ tiêu kinh tế, kỹ thuật và môi trường trong nuôi ốc hương thâm canh.
Khẳng định 3 mô hình nuôi thâm canh ốc hương đều đạt hiệu quả và có thể ứng
dụng vào sản xuất, đặc biệt mô hình nuôi thâm canh trong ao cho hiệu quả cao và
có thể thay thế đối tượng tôm sú nuôi trong các khu ao nuôi công nghiệp, ao trên cát
ở khu vực Miền Trung.
Đề xuất cho tiếp tục nghiên cứu mô hình chuyển đổi đối tượng nuôi là ốc
hương thay thế cho tôm sú trong các khu nuôi tôm công nghiệp, ao trên cát nhằm

12. giải quyết vấn đề ô nhiễm, từng bước khôi phục và cải tạo lại hệ sinh thái ao nuôi
tôm để hồi phục lại nghề nuôi tôm sau một vài năm, tăng sản lượng ốc hương xuất
khẩu, giải quyết việc làm và tăng thu nhập cho người nuôi.

13. MÔÛ ÑAÀU
Oác höông laø ñoái töôïng nuoâi xuaát khaåu môùi phaùt trieån ôû caùc tænh Mieàn Trung
trong nhöõng naêm qua. Nhôø thaønh coâng trong saûn xuaát gioáng vaø nuoâi thöông phaåm
trong ñieàu kieän nhaân taïo maø saûn löôïng oác höông nuoâi ñaõ taêng raát nhanh (töø 3 taán naêm
2000 leân treân 400 taán naêm 2005) ở caùc tænh coù ngheà nuoâi oác höông phaùt trieån laø Khaùnh
Hoøa, Phuù Yeân, Ninh Thuaän vaø Thöøa Thieân Hueá. Phaùt trieån ngheà nuoâi oác höông ñaõ
giuùp caùc tænh ña daïng hoùa ñoái töôïng nuoâi, taêng saûn löôïng thuûy saûn xuaát khaåu; söû duïng
caùc cô sôû traïi gioáng vaø ao nuoâi toâm keùm hieäu quaû cho saûn xuaát gioáng vaø nuoâi oác
höông, goùp phaàn taêng hieäu quaû ñaàu tö, giaûi quyeát vieäc laøm vaø taêng thu nhaäp cho ngöôøi
daân ñòa phöông. Ngheà nuoâi oác höông phaùt trieån ñaõ haïn cheá söï khai thaùc ñaùnh baét quaù
möùc nguoàn lôïi oác höông töï nhieân, goùp phaàn duy trì vaø baûo veä nguoàn lôïi ñoái töôïng quí
hieám naøy.
Tuy nhieân, do oác höông laø ñoái töôïng nuoâi môùi ñem laïi lôïi nhuaän cao, kyõ thuaät
nuoâi ñôn giaûn, ruûi ro thaáp hôn nuoâi toâm suù, toâm huøm neân ngöôøi daân chuyeån sang nuoâi
oâác höông oà aït, thieáu qui hoïach vaø haäu quaû laø dòch beänh phaùt sinh, lan traøn vaø moâi
tröôøng bò oâ nhieãm. Cuõng vì oác höông laø ñoái töôïng nuoâi môùi neân nhöõng hieåu bieát veà
chuùng chöa ñaày ñuû nhaát laø vaán ñeà phoøng vaø trò beänh. Trong khi khoa hoïc coøn tìm lôøi
giaûi veà beänh cuûa oác höông thì vaán ñeà caáp baùch ñaët ra ñeå duy trì vaø phaùt trieån ngheà
nuoâi laø taïo ra coâng ngheä nuoâi môùi theo höôùng nuoâi thaâm canh coù söï kieåm soùat chaët
cheõ nhaèm taêng saûn löôïng nuoâi nhöng haïn cheá ñöôïc oâ nhieãm vaø dòch beänh.
Ñeà taøi « Nghieân cöùu coâng ngheä vaø xaây döïng moâ hình nuoâi thaâm canh oác
höông xuaát khaåu » thuoäc chöông trình KC.06 do Vieän Nghieân cöùu nuoâi troàng thuûy saûn
III thöïc hieän trong 2 naêm (2004-2005) nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu:
i) Taïo ra ñöôïc qui trình coâng ngheä vaø moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông.
ii) Ñeà xuaát ñöôïc boä chæ tieâu moâi tröôøng vaø kinh teá kyõ thuaät cho moâ hình nuoâi oác
höông thaâm canh.
Noäi dung nghieân cöùu cuûa ñeà taøi goàm :
i) Nghieân cöùu caùc chæ tieâu kyõ thuaät ñeå xaây döïng qui trình coâng ngheä nuoâi thaââm
canh oác höông trong ñaêng, trong ao vaø beå xi maêng;
ii) Thieát keá moâ hình nuoâi trong ñaêng, trong ao vaø beå xi maêng;
iii) Xaây döïng moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh;
iv) Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh;
v) Xaây döïng qui trình coâng ngheä nuoâi thaâm canh oác höông.
vi) Ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa caùc moâ hình nuoâi thaâm canh
vii) Tìm hieåu caùc thoâng tin veà thò tröôøng vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp giaûi quyeát
ñaàu ra cho saûn phaåm oác höông nuoâi thaâm canh.

14. 2
Chöông I. TOÅNG QUAN
1.1. Moät soá ñaëc ñieåm sinh hoïc cuûa oác höông
1.1.1. Heä thoáng phaân loaïi
Ngaønh: Mollusca.
Lôùp: Gastropoda.
Lôùp phuï: Orthogastropoda
Boä: Caenogastropoda.
Hoï: Bucinidae.
Gioáng: Babylonia Schluter, 1838.
Loaøi: Babylonia areolata (Link, 1807).
Synonym:
Babylonia aereolata [sic]
Eburna spirata auct
Babylonia spirata auct.
Buccinum maculosum Roding, 1798
Buccinum areolatum Link, 1807
Eburna areolata (Link, 1807)
Babylonia areolata (Link, 1807)
Ancilla maculata Perry, 1811
Eburna tessellata Swainson, 1823.
Babylonia elata (Yokoyama, 1923)
Eburna elata Yokoyama, 1923
(nguoàn: http://data.acnatsci.org/obis/ search.php/65046)
1.1.2. Ñaëc ñieåm hình thaùi
OÁc höông coù voû khaù moûng nhöng chaéc chaén, daïng baäc thang, thaùp voû baèng 1/2
chieàu daøi voû. Da voû maøu traéng coù ñieåm nhöõng haøng phieán vaân maøu tím, naâu, naâu ñaäm
hình chöõ nhaät, hình thoi. Treân thaân coù 3 haøng phieán vaân maøu, moãi voøng xoaén ôû thaùp
voû chæ coù moät haøng; Mieäng voû hình baùn nguyeät, maët trong voû coù maøu traéng söù, loã truïc
saâu, roõ raøng (Nguyeãn Chính, 1996).
1.1.3. Ñaëc ñieåm sinh saûn vaø voøng ñôøi cuûa oác höông
Theo nghieân cöùu cuûa Nguyeãn Thò Xuaân Thu vaø CTV, 2000, oáác höông coù khaû
naêng thaønh thuïc quanh naêm, trong ñoù taäp trung vaøo thaùng 3-10 (tæ leä thaønh thuïc ñaït
60÷90%). Thaùng 11,12 tuy vaãn baét gaëp nhöõng caù theå thaønh thuïc nhöng tyû leä thaáp,
khoâng ñaùng keå. OÁc höông ñeû tröùng trong boïc vaø moãi con caùi ñeû khoaûng töø 18÷75

15. 3
(trung bình 38) boïc tröùng/laàn ñeû. Moãi boïc chöùa 168 ÷1849 tröùng (trung bình 743
tröùng). Söùc sinh saûn trung bình cho moät con caùi thaønh thuïc trong ñieàu kieän töï nhieân laø
56.424 tröùng/laàn ñeû. Söùc sinh saûn trung bình cho moät con caùi thaønh thuïc trong beå nuoâi
nhaân taïo laø 38.677 tröùng/laàn ñeû.
Tröùng thuï tinh coù hình caàu, ñöôøng kính trung bình khoaûng 242 µm. phaân caét teá baøo
vaø phoâi keùo daøi 48 h. Phoâi vò coù daïng hình khoái hôi daøi, kích thöôùc teá baøo 355x 255 µm.
Hình 1.1. Sô ñoà voøng ñôøi cuûa oác höông Babylonia areolata (N.T. Xuaân Thu, 2000)
ÔÛ ñieàu kieän nhieät ñoä nöôùc 26 ÷ 28o
C, ñoä maën 30 ÷ 35‰, sau 6 ngaøy, aáu truøng
Veliger thoaùt ra khoûi boïc tröùng vôùi chieàu daøi voû 435 ÷ 440 µm, soáng phuø du vaø coù
tính höôùng quang. Cô quan tieâu hoaù baét ñaàu hoaït ñoäng vaø aáu truøng aên taûo ñôn baøo
13-18h
Phoâi tang
2 ngaøy
Phoâi vò
5-6 ngaøy
Veliger
18-20
ngaøy
AÁu truøng boø leâ
Con non
(Juvenile)
23-25
ngaøy
OÁc boá meï
A: OÁc ñöïc B: OÁc caùi
A B
7 thaùng
0h
Tröùng thuï tinh
8-12h
Phaân caét 4
teá baøo

16. 4
ngay sau khi thoaùt ra khoûi boïc tröùng. Sau 16 ÷ 18 ngaøy soáng troâi noåi chuùng bieán thaùi
thaønh aáu truøng boø leâ coù chieàu daøi voû khoaûng 1349 µm. OÁc con baét ñaàu ñôøi soáng ñaùy
baèng söï thay ñoåi hình thöùc vaän ñoäng. Chaân phaùt trieån daøi ra, tieâm mao tieâu bieán daàn,
chuùng chuyeån tính aên töø thöïc vaät sang ñoäng vaät. Neàn ñaùy caùt mòn trôû neân quan troïng ñoái
vôùi aáu truøng ñeå vuøi mình. Ngaøy thöù 3 cuûa giai ñoaïn naøy oác con coù maøu saéc voû, coù theå boø
theo thaønh beå leân khoûi maët nöôùc, thænh thoaûng treo mình noåi leân nhôø maøng chaân ñeå laáy
thöùc aên. Giai ñoaïn naøy chuùng aên lieân tuïc vaø nhanh lôùn (Nguyeãn Thò Xuaân Thu, 2000).
1.1.4. Ñaëc ñieåm dinh döôõng, sinh tröôûng cuûa oác höông
Cuõng nhö caùc loaïi ñoäng vaät chaân buïng khaùc, aáu truøng oác höông phaùt trieån qua
giai ñoaïn soáng troâi noåi (Veliger) vaø aáu truøng boø leâ. AÁu truøng Veliger môùi nôû aên loïc thuï
ñoäng nhôø hoaït ñoäng cuûa hai caùnh tieâm mao taïo ra doøng nöôùc ñöa thöùc aên vaøo mieäng. 6
÷7 ngaøy sau khi nôû coù theå nhìn thaáy roõ 2 xuùc tu, voû aáu truøng daøy hôn vaø taàng thaân
hình thaønh moät voøng xoaén, kích thöôùc aáu truøng khoaûng 659µm. AÁu truøng Veliger ngaøy
thöù 11 baét ñaàu bieán thaùi, voû coù hai voøng xoaén, chaân daøi hôn, hai caùnh tieâm mao teo
daàn, hình thaønh oáng huùt nöôùc. Sau 18 ÷20 ngaøy soáng phuø du chuùng bieán thaùi hoaøn
thieän cô quan tieâu hoaù ñeå thích nghi vôùi ñôøi soáng ñaùy vaø phöông thöùc aên thòt, baét moài
chuû ñoäng, chieàu daøi voû khoaûng 1300 µm. Giai ñoïan bieán thaùi chuyeån xuoáng soáng ñaùy
cho ñeán khi tröôûng thaønh, oác höông chuyeån tính aên töø thöïc vaät sang thòt ñoäng vaät (toâm,
cua, caù, …) (Nguyeãn Thò Xuaân Thu, 2001).
Toác ñoä sinh tröôûng cuûa oác höông khaùc nhau ôû caùc nhoùm kích thöôùc khaùc nhau.
Oác coù kích thöôùc nhoû (<20 mm) toác ñoä taêng tröôûng nhanh hôn kích thöôùc lôùn (20-30
mm). ÔÛ giai ñoïan tröôûng thaønh, toác ñoä taêng tröôûng cuûa chuùng raát chaäm, naêng löôïng
chuû yeáu söû duïng cho thaønh thuïc sinh duïc vaø hoïat ñoäng sinh saûn.
1.1.5. Söï thích nghi vôùi ñieàu kieän sinh thaùi cuûa oác höông.
1.1.5.1. Ñoä maën
Vì oác höông laø loaøi nöôùc maën, phaân boá chuû yeáu ôû vuøng bieån khôi neân chuùng laø loaøi
heïp muoái. AÁu truøng Veliger thích nghi vôùi ñoä maën töø 20 ÷40 ‰, trong ñoù ñoä maën thích
hôïp nhaát laø töø 30 ÷35 ‰ (Nguyeãn Thò Xuaân Thu, 2000)
1.1.5.2. Nhieät ñoä
Nhieät ñoä laø yeáu toá quan troïng aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng soáng cuûa oác höông. OÁc
höông coù khaû naêng chòu ñöïng nhieät ñoä töø 12÷35o
C . Khaû naêng chòu ñöïng cuûa oác höông
vôùi nhieät ñoä thaáp toát hôn vôùi nhieät ñoä cao. Nhieät ñoä treân 35o
C ñaõ baét ñaàu gaây cheát oác
neáu keùo daøi khoaûng 24h
. Nhieät ñoä thích hôïp cho sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa oác
höông töø 26 ÷28o
C (Nguyeãn Thò Xuaân Thu, 2000)

17. 5
1.1.5.3. pH vaø oâ xy hoaø tan
Yeáu toá pH vaø oâxy hoaø tan laø nhöõng yeáu toá sinh thaùi aûnh höôûng khoâng lôùn ñeán
giai ñoaïn soáng ñaùy, con non vaø con tröôûng thaønh nhöng coù taùc ñoäng nhaát ñònh ñeán aáu
truøng Veliger. Neáu pH < 4 hoaëc pH > 11 aáu truøng seõ cheát do haøm löôïng acid hoaëc
kieàm trong nöôùc quaù cao. pH töø 6÷9 laø toát nhaát cho taêng tröôûng cuûa aáu truøng. Trong
quaù trình öông nuoâi aáu truøng haøm löôïng oxy hoaø tan caàn duy trì ôû möùc 4÷ 6mgO2/l
(Nguyeãn Thò Xuaân Thu, 2000)
1.2. Tình hình nghieân cöùu vaø phaùt trieån nuoâi oác höông thöông phaåm
1.2.1. Treân theá giôùi
Oác höông (Babylonia; Bucinidae; Gastropoda) laø loaøi ñoäng vaät thaân meàm bieån
nhieät ñôùi, phaân boá chuû yeáu ôû bieån Aán ñoä – Thaùi Bình Döông, ôû ñoä saâu töø 5-20 m nöôùc,
chaát ñaùy caùt hoaëc buøn caùt pha laãn voû ñoäng vaät thaân meàm.
Oác höông loøai Babylonia areolata phaân boá ôû vònh Thaùi Lan, ñoä saâu töø 5-15 m,
chaát ñaùy caùt buøn (Poomtong & Nhongmeesub,1996) vaø moät soá vuøng bieån thuoäc
Srilanca, Trung Quoác, Hoàng Koâng, Philippines, Ñaøi Loan, Nhaät Baûn vaø Vieät Nam
(Nateewathana, 1995)
Do oác höông coù giaù trò kinh teá cao neân vieäc nghieân cöùu caùc ñaëc ñieåm sinh hoïc,
sinh thaùi ñeå phaùt trieån nuoâi oác höông ñöôïc nhieàu nhaø khoa hoïc quan taâm. Patterson
Edward vaø coäng söï (1994) nghieân cöùu khaû naêng chòu maën cuûa oác con vaø oác tröôûng
thaønh ôû caùc thang ñoä maën töø 5÷35 ‰ (moãi thang caùch nhau 2‰) thu ñược keát quaû laø
laø : OÁc con coù khaû naêng chòu ñöïng söï thay ñoåi ñoä maën toát hôn oác tröôûng thaønh. Oác con
cheát toaøn boä ôû ñoä maën döôùi 15‰ sau 1 ngaøy, soáng 100% trong khoûang ñoä maën töø 21-
35 ‰, 70% ôû 19‰, 60% ôû 17‰ vaø 10% ôû 15‰. Toaøn boä oác tröôûng thaønh cheát sau
24 giôø ôû ñoä maën döôùi 19‰, soáng 70% ôû 19‰, 90% trong khoaûng 21-29‰ vaø 100%
trong 30-35‰. Keát quaû nghieân cöùu treân giuùp cho vieäc xaùc ñònh vuøng nuoâi oác höông
thích hôïp.
ÔÛ Aán Ñoä, thí nghieäm nuoâi oác höông trong ñaêng löôùi ñöôïc tieán haønh taïi cöûa soâng
Vellar trong 3 thaùng tröôùc muøa möa. Oác gioáng töï nhieân coù chieàu daøi voû trung bình
27,5mm, troïng löôïng 6,42g ñöôïc thaû nuoâi vôùi maät ñoä 38 con/m2
. Baõi nuoâi ñöôïc ñoùng
coïc, vaây löôùi nylon coù maét löôùi 2,5 cm, chaát ñaùy goàm 75% caùt, 19% buøn, 6% seùt. Caùc
yeáu toá thuûy hoùa: nhieät ñoä nöôùc töø 29-33o
C, ñoä maën töø 30-36,3‰, pH 7-8,1, oxy hoøa
tan töø 3,7-5,9 mg/lít, ñoä saâu möïc nöôùc töø 10-114 cm. Thöùc aên cho oác laø ngheâu
(Meretrix meretrix) cho aên 7% troïng löôïng. Keát quaû nuoâi sau 3 thaùng taêng tröôûng
chieàu daøi laø 3,2mm, troïng löôïng laø 4,03g. Tyû leä soáng giaûm daàn vaø cheát hoøan toøan sau
105 ngaøy nuoâi. Nguyeân nhaân chính laø do: Oác chöa thích nghi ñöôïc vôùi ñieàu kieän môùi

18. 6
vaøo nhöõng ngaøy ñaàu; oác thoaùt ra khoûi ñaêng nhoát; nöôùc bò oâ nhieãm, khoâng thoâng thoaùng
do sinh vaät baùm treân löôùi; gioù maïnh gaây ñuïc nöôùc vaø söï laéng ñoïng cuûa caùt ñaõ gaây ra söï
ngoät ngaït ôû baõi nuoâi; söï hình thaønh H2S, ñoä maën vaø thaát thoaùt do ñòch haïi (cua vaø caù
döõ) (Patterson Edward et al. 1994).
Raghunathan vaø coäng söï (1994) nghieân cöùu toác ñoä taêng tröôûng vaø tieâu thuï thöùc
aên cuûa loaøi Babylonia spirata trong 10 thaùng. 12 caù theå oác con ñöôïc löïa choïn cho thích
nghi trong ñieàu kieän thí nghieäm 15 ngaøy, sau ñoù nuoâi rieâng trong caùc bình nhöïa troøn
theå tích 8 lít. Moâi tröôøng nöôùc ñöôïc giöõ trong saïch vaø duy trì caùc yeáu toá trong khoaûng
sau: nhieät ñoä nöôùc 21± 1o
C, ñoä maën 34 ± 1%o, oxy 4,5 ± 0,5 mg/l vaø pH 8,1 ± 0,1.
Löôïng thòt ngheâu töôi (Meretrix meretrix) tieâu thuï ñöôïc tính toaùn haøng ngaøy. Sau 10
thaùng nuoâi, chieàu daøi trung bình cuûa oác taêng leân 8,2mm, chieàu roäng taêng leân 5,6mm,
troïng löôïng taêng leân 6,4g. Thöùc aên tieâu thuï taêng töø 1,51g/ngaøy leân 1,93g/ngaøy. Taùc giaû
cho bieát söï taêng tröôûng noùi treân thaáp hôn so vôùi moät soá loaøi chaân buïng khaùc
(Raghunathan et al., 1994).
ÔÛ Thaùi Lan, saûn xuaát gioáng nhaân taïo loaøi B. areolata maëc duø thöïc hieän thaønh
coâng töø naêm 1996 nhöng chuû yeáu phuïc vuï cho vieäc baûo veä nguoàn lôïi (thaû gioáng ra
bieån). Nuoâi oác höông thöông maïi chæ môùi baét ñaàu töø naêm 2002 ôû qui moâ thöû nghieäm
do hieäu quaû cuûa hoaït ñoäng naøy khoâng cao. Tuy nhieân, hai naêm gaàn ñaây Thaùi Lan baét
ñaàu phaùt trieån ngheà nuoâi oác höông trong ao vaø beå xi maêng. Cô sôû nuoâi oác höông tö
nhaân ñaàu tieân ôû Thaùi Lan coù teân “Sunset Farm” thuoäc tænh Chonburi coù coâng suaát traïi
gioáng vaø beå nuoâi thöông phaåm khoûang 500m2
. Maät ñoä thaû gioáng 300 con/m2
. Thôøi
gian nuoâi 9 thaùng ñaït tæ leä soáng 80-90%. Chi phí saûn xuaát 248.000 bath/vuï. Lôïi nhuaän
thu ñöôïc laø 200.500 bath/vuï (9thaùng). Hieäu quaû ñaàu tö ñaït 81%/thaùng vaø 108%/naêm.
Cô sôû döï kieán môû roäng ñeå saûn xuaát ñöôïc 1 taán oác thöông phaåm/thaùng vaøo naêm 2005.
70-80% saûn phaåm oác höông ñöôïc xuaát khaåu sang Trung Quoác vôùi giaù 320 bath/kg
töông ñöông 7,6USD/kg (41-42bath=1USD)(taøi lieäu taäp huaán cuûa SEAFDEC, 2004).
Traïm nghieân cöùu thuûy saûn Trad, tænh Chonburi thieát laäp heä thoáng nuoâi oác höông tuaàn
hoøan ôû qui moâ thí nghieäm, coù theå vaän haønh lieân tuïc trong suoát vuï nuoâi. Moâ hình naøy
ñaõ ñöôïc öùng duïng vaøo caùc cô sôû nuoâi oác höông coâng nghieäp Sunset ôû Chonburi (Tawat
Sriweerachai, 2004). Nghieân cöùu cuûa Chaitanawisuti N. vaø coäng söï, (2004 ) nuoâi keát
hôïp oác höông vôùi caù cheõm ñaït tæ leä soáng treân 95% cho caû 2 ñoái töôïng, cho lôïi nhuaän
cao hôn nuoâi ñôn vaø tæ leä taêng tröôûng nhanh hôn (Chaitanawisuti N. et al, 2005).
Trung Quoác baét ñaàu quan taâm phaùt trieån nuoâi oác höông do nhu caàu tieâu thuï oác
höông ngaøy caøng lôùn maø nguoàn lôïi ñaùnh baét töï nhieân giaûm suùt maïnh. Taïi tænh Phuùc
Kieán, nuoâi oác höông loaøi B. lutosa ñöôïc tieán haønh trong ñaêng ôû bieån vôùi toång dieän tích
nuoâi khoaûng vaøi chuïc hecta. Saûn löôïng nuoâi cung caáp cho thò tröôøng khoaûng 200
kg/ngaøy. Noùi chung saûn löôïng nuoâi coøn raát nhoû so vôùi nhu caàu tieâu thuï noäi ñòa vaø cuõng
môùi chæ baét ñaàu naêm 2002. Ngoøai ra, oác höông coøn ñöôïc nuoâi trong beå xi maêng ôû caùc

19. 7
traïi nuoâi toâm, maät ñoä nuoâi töø 300-500 con/m2
. Thôøi gian nuoâi 8-10 thaùng. Tæ leä soáng
ñaït >80%. Tuy nhieân, dòch beänh cuõng laø trôû ngaïi chính trong phaùt trieån ngheà nuoâi oác
höông ôû Trung Quoác. Caùc beänh thöôøng gaëp laø oác chui khoûi voû hoaëc söng voøi, söng
chaân (thoâng tin töø chuyeán khaûo saùt Trung Quoác, 3/2004).
1.2.2. ÔÛû Vieät Nam
ÔÛ Vieät Nam, nghieân cöùu veà oác höông chæ môùi baét ñaàu töø naêm 1998. Tröôùc ñoù
Nguyeãn Chính (1996) trong cuoán saùch “Moät soá loaøi nhuyeãn theå coù giaù trò kinh teá ôû
bieån Vieät Nam” ñaõ moâ taû heä thoáng phaân loaïi, hình thaùi beân ngoaøi cuûa oác höông loøai B.
areolata ôû bieån Vieâït Nam. Nguyeãn Höõu Phuïng vaø coäng taùc vieân (1994) ñaõ toång keát
nguoàn lôïi vaø phaân boá moät soá loaøi ñoäng vaät thaân meàm kinh teá thuoäc lôùp chaân buïng vaø
hai voû. Trong ñoù, ôû phía baéc oác höông phaân boá ven bieån töø Thanh Hoùa ñeán Thöøa
Thieân- Hueá vôùi saûn löôïng öôùc tính khoaûng 2000-3000 taán/naêm. Ven bieån mieàn Trung,
Nam Boä oác höông phaân boá nhieàu ôû Bình Thuaän, Vuõng Taøu vôùi saûn löôïng oác ôû 2 khu
vöïc treân khoûang 1000-1500 taán/ naêm.
Naêm 1998, Sôû Thuûy saûn Bình Thuaän vaø Vieän Nghieân cöùu NTTS 2 ñaõ thöïc hieän
ñeà taøi “Ñieàu tra nguoàn lôïi oác höông ôû bieån Bình Thuaän”. Tieáp theo ñeà taøi “Nghieân
cöùu ñaëc ñieåm sinh hoïc sinh saûn vaø saûn xuaát nhaân taïo oác höông” (1998-2000) cuûa
Trung taâm NCTS 3 (nay laø Vieän Nghieân cöùu NTTS III) laø nhöõng nghieân cöùu ñaày ñuû
vaø toaøn dieän nhaát veà ñoái töôïng oác höông loøai Babylonia areolata. Keát quaû nghieân cöùu
cuûa ñeà taøi ñaõ xaây döïng ñöôïc qui trình coâng ngheä saûn xuaát gioáng oác höông töông ñoái oån
ñònh, ñaït tæ leä soáng trung bình töø aáu truøng môùi nôû ñeán con gioáng 1 cm laø 15-20%. Nuoâi
oác höông thöông phaåm trong beå xi maêng ôû maät ñoä 100-200 con/m2
sau thôøi gian nuoâi
10 thaùng ñaït kích thöôùc 90-100 con/kg, tæ leä soáng 95%. Nuoâi oác höông trong ao ñaát vaø
ñaêng loàng ñaït keát quaû nhö sau:
- Tæ leä soáng ñaït 40-86% nuoâi trong ao ñaát vaø 63-93,8% nuoâi trong ñaêng loàng. Thôøi
gian nuoâi töø con gioáng (5000-7000 con/kg) ñeán kích thöôùc thöông phaåm (90-120
con/kg) töø 6-8 thaùng.
- Heä soá thöùc aên : 3,2- 7,2 (tuyø thuoäc vaøo loaïi thöùc aên vaø kích côõ oác nuoâi)
Ngheà nuoâi oác höông xuaát khaåu ôû caùc tænh Mieàn Trung baét ñaàu töø naêm 2001 nhôø
chöông trình chuyeån giao coâng ngheä cuûa Vieän NCNTTS III cho Trung taâm Khuyeán
ngö caùc tænh goàm Khaùnh Hoøa, Phuù Yeân, Bình Ñònh, Thöøa Thieân Hueá, Quaûng Nam,
Ninh Thuaän, Bình Thuaän, Kieân Giang. Ngoøai ra, Vieän coøn tieán haønh saûn xuaát gioáng
cung caáp cho caùc hoä daân nuoâi cuõng nhö höôùng daãn kyõ thuaät, taäp huaán, chuyeån giao
coâng ngheä cho caùc doanh nghieäp, hoä gia ñình phaùt trieån saûn xuaát gioáng vaø nuoâi thöông
phaåm . Keát quaû caùc hoïat ñoäng treân ñaõ taïo ra moät ngheà nuoâi môùi ôû caùc tænh Mieàn Trung

20. 8
– ngheà nuoâi oác höông xuaát khaåu. Soá lieäu ñieàu tra veà söï phaùt trieån cuûa ngheà nuoâi oác
höông ôû khu vöïc Mieàn Trung ñöôïc trình baøy ôû baûng 1.1.
Baûng 1.1. Keát quaû ñieàu tra tình hình phaùt trieån nuoâi oác höông caùc tænh Mieàn Trung
(theo soá lieäu ñieàu tra thoáng keâ cuûa Vieän NCNTTS III töø naêm 1998-2005)
Naêm 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Soá cô sôû saûn xuaát gioáng
(Trai)
1 1 1 2 23 19 38 106
Soá löôïng gioáng (trieäu con) 0,01 1 3 9 31 18,85 54,5 146
Soá cô sôû nuoâi thöông
phaåm
1 2 12 82 113 149 190 320
Dieän tích
(ha)
0,28 1,782 9,136 0,93 8,57 14,12
Nuoâi ñaêng
loàng Soá löôïng
(caùi)
247 1385 1020 315 1184 2281
Dieän tích
(ha)
1,42 0,55 6,1 4,99 2,5 20
Nuoâi ao
Soá löôïng
(caùi)
7 3 14 14 5 65
Dieän tích
(ha)
1,1 1,2
Nuoâi beå xi
maêng Soá löôïng
(caùi)
148 158
Toång dieän tích nuoâi (ha) 1,7 2,332 15,236 8,16 11,07 36,12
Töø gioáng
nhaân taïo
0,05 0,175 3 35 190 70 253 423
Saûn löôïng
nuoâi (taán) Töø gioáng
töï nhieân
60,0 20,0
Coù theå thaáy ngheà nuoâi oác höông ôû caùc tænh Mieàn Trung phaùt trieån raát nhanh. Töø
choã chæ coù 1-2 cô sôû saûn xuaát gioáng naêm 2000-2001 cuûa Vieän Nghieân cöùu NTTS III
ñeán nay ñaõ coù treân 100 cô sôû, trong ñoù phaàn lôùn laø cô sôû saûn xuaát gioáng toâm suù chuyeån
ñoåi sang saûn xuaát gioáng oác höông. Saûn löôïng gioáng taêng raát nhanh töø 3 trieäu gioáng
naêm 2001 taêng leân 146 trieäu gioáng naêm 2005. Nhôø chuû ñoäng ñöôïc con gioáng maø soá cô
sôû nuoâi vaø dieän tích nuoâi thöông phaåm ngaøy caøng môû roäng. Naêm 2000 coù 12 cô sôû
nuoâi oác höông, taêng leân 190 cô sôû naêm 2004 vaø 320 cô sôû naêm 2005. Saûn löôïng nuoâi
taêng töø 3 taán naêm 2000 leân 423 taán naêm 2005. Vôùi möùc ñoä taêng gaáp 140 laàn trong thôøi

21. 9
gian 5 naêm cho thaáy ngheà nuoâi oác höông ñang ñöôïc raát nhieàu ngöôøi quan taâm vaø ñaàu
tö phaùt trieån do mang laïi lôïi nhuaän cao.
Hình 1.2 laø bieåu ñoà veà taêng tröôûng saûn löôïng gioáng vaø saûn löôïng oác höông nuoâi thöông
phaâûm ôû caùc tænh Mieàn Trung (trong ñoù chuû yeáu laø Khaùnh Hoøa, Phuù Yeân, Ninh Thuaän)
töø naêm 1998-2005.
t¨ng tr−ëng s¶n l−îng gièng èc h−¬ng
0.01 1 3
9
31
18.8
54.5
146
0
20
40
60
80
100
120
140
160
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
S¶n
l−îng
gièng
(triÖu
con)
T¨ng tr−ëng s¶n l−îng nu«i
0.05 0.175 8
35
190
70
253
423
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
S¶n
l−îng
èc
nu«i
(tÊn)
Hình 1.2: Taêng tröôûng saûn löôïng gioáng vaø saûn löôïng nuoâi thöông phaåm oác höông
Tuy nhieân, ngheà nuoâi oác höông phaùt trieån chöa oån ñònh, tính ruûi ro coøn raát cao.
Töø thaùng 10/2002 ñeán nay söï coá oác höông cheát haøng loïat thöôøng xuyeân xaûy ra ôû caùc
vuøng nuoâi taäp trung nhaát laø vaøo thôøi ñieåm muøa möa. Nguyeân nhaân chuû yeáu laø do thieáu
con gioáng chaát löôïng, thieáâu qui hoaïch vuøng nuoâi vaø caùc qui taéc veà thöïc haønh nuoâi toát
vì vaäy khaû naêng oâ nhieãm moâi tröôøng vaø laây lan dòch beänh raát nhanh. Vieäc phaùt trieån töï
phaùt, thieáu quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc cuõng nhö coâng taùc khuyeán ngö, höôùng daãn kyõ thuaät
cho ngöôøi nuoâi coøn nhieàu haïn cheá cuõng laø nhöõng nguyeân nhaân laøm cho ngheà nuoâi
thieáu tính beàn vöõng.
Phaân tích moâ hình nuoâi oác höông baèng loàng ôû caùc tænh Mieàn Trung, nhoùm
chuyeân gia cuûa Vieän Kinh teá Qui hoïach vaø döï aùn SUMA&SUFA ñaõ ñöa ra keát quaû
sau: Trung bình moãi hoä nuoâi coù khoûang 400 m3
loàng (dao ñoäng töø 240-1000 m3
), maät
ñoä nuoâi 320 con/m2
, tæ leä soáng ñaït 70%, naêng suaát trung bình ñaït 1,3 kg/ m3
/vuï (dao
ñoäng 0,4-2,9 kg/ m3
/vuï). Thöùc aên nuoâi oác höông chuû yeáu laø caùc loïai toâm, caù taïp. Heä soá
FCR trung bình 11 (dao ñoäng 3,6-44). Soá hoä coù heä soá thöùc aên trong khoûang 4-6 chieám
83%. Kích côõ oác thu hoïach trung bình 109 con/kg, thôøi gian nuoâi 3-4 thaùng (trung bình
125 ngaøy). Chi phí voán ban ñaàu cho 1 m3
loàng laø 30.000ñ (dao ñoäng töø 13.000-
57.000ñ/ m3
). Chi phí bieán ñoåi khoûang 92.000ñ/m3
loàng. Toång chi phí ñaàu tö ban ñaàu
cho moâ hình nuoâi loàng trung bình khoûang 142.000 ñ/m3
. Chi phí gioáng vaø thöùc aên
chieám 53% vaø 38% trong toång chi phí cho 1 kg oác höông. Vôùi giaù thöùc aên 6000 ñ/kg,
giaù con gioáng trung bình 222ñ/con, giaù baùn saûn phaåm trung bình 156.000ñ/kg thì lôïi

22. 10
nhuaän trung bình laø 54.000ñ/ m3
. Laõi roøng trung bình /100 m3
loàng trong moät vuï nuoâi
khoûang 5,4 trieäu. Hieäu quaû ñaàu tö laø 1,37.
Phaân tích ñoä nhaïy caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán laõi roøng, nhoùm treân cuõng ñöa ra
nhaän xeùt: Moâ hình nuoâi oác höông khaù beàn vöõng ñoái vôùi giaù thöùc aên, giaù lao ñoäng, khi
giaù cuûa caùc yeáu toá ñaàu vaøo naøy taêng leân 10% thì laõi roøng chæ giaûm laàn löôït laø 7% vaø
2%. Tuy nhieân, moâ hình nuoâi oác höông laïi nhaïy caûm vôùi caùc yeáu toá nhö giaù saûn phaåm,
tyû leä soáng vaø giaù gioáng. Khi nhöõng yeáu toá naøy thay ñoåi 10% thì laõi roøng seõ thay ñoåi laàn
löôït laø 37%, 29% vaø 13%. Ngöôøi nuoâi coù nguy cô thua loã khi giaù thöùc aên taêng leân
12.000ñ/kg, hoaëc giaù gioáng taêng leân khoûang 400 ñ/con, hoaëc khi giaù oác höông thöông
phaåm giaûm xuoáng khoûang 110.000ñ/kg hoaëc tæ leä soáng giaûm coøn 50%. Vaán ñeà dòch
beänh cuõng laø moät yeáu toá gaây ruûi ro cao ñoái vôùi ngöôøi nuoâi oác höông. Ñaây laø nhöõng
thoâng tin caàn tham khaûo trong quaù trình môû roäng moâ hình nuoâi oác höông (Vieän
KT&QH Thuûy saûn vaø Hôïp phaàn SUMA&SUFA, 2005).
Ñeå giaûm bôùt ruûi ro trong nuoâi oác höông vaø haïn cheá oâ nhieãm moâi tröôøng do nuoâi
oác höông gaây ra, naêm 2001-2002 Boä thuyû saûn ñaõ caáp kinh phí cho Vieän Nghieân cöùu
Nuoâi troàng Thuyû saûn III thöïc hieän 2 ñeà taøi: Nghieân cöùu beänh treân oác höông vaø Nghieân
cöùu saûn xuaát thöùc aên coâng nghieäp cho oác höông töø côõ gioáng. Ñeán nay ñeà taøi nghieân
cöùu beänh oác höông ñaõ phaùt hieän ñöôïc moät soá taùc nhaân gaây beänh treân caùc giai ñoaïn aáu
truøng, con gioáng, oác thöông phaåm vaø ñang nghieân cöùu caùc bieän phaùp phoøng vaø trò
beänh cho oác höông ôû caùc giai ñoaïn nuoâi. Ñeà taøi saûn xuaát thöùc aên coâng nghieäp ñaõ
nghieân cöùu thaønh coâng coâng thöùc cheá bieán thöùc aên cho oác, ñaõ thaønh coâng trong nuoâi
thöû nghieäm oác höông baèng thöùc aên nhaân taïo ôû qui moâ thí nghieäm vaø hieän ñang trieån
khai thöû nghieäm ôû qui moâ saûn xuaát. Nhöõng nghieân cöùu naøy raát quan troïng, goùp phaàn
naâng cao tính oån ñònh vaø hieäu quaû cuûa ngheà nuoâi oác höông.
YÙ nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn cuûa ñeà taøi
- Oác höông laø ñoái töôïng xuaát khaåu coù giaù trò, nhu caàu oác höông hieän nay raát lôùn
nhöng saûn löôïng khai thaùc vaø nuoâi chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu. Phaùt trieån coâng
ngheä nuoâi oác höông thaâm canh goùp phaàn duy trì saûn löôïng oác höông xuaát khaåu
haøng naêm khi saûn löôïng khai thaùc giaûm suùt do nguoàn lôïi bò caïn kieät.
- Oác höông coù theå nuoâi ôû nhieàu loaïi hình nhö ao ñaát, ñaêng, loàng, beå xi maêng; coù theå
nuoâi ôû maät ñoä cao, khoâng caàn nöôùc ngoït cho heä thoáng nuoâi neân coù nhieàu lôïi theá
hôn caùc ñoái töôïng nuoâi khaùc ôû khu vöïc ven bieån Mieàn Trung.
- Hieän nay dieän tích ao nuoâi toâm ñang bò boû hoang hoaù do dòch beänh raát lôùn. Neáu
phaùt trieån nuoâi oác höông thaâm canh seõ taän duïng ñöôïc dieän tích caùc ao treân, giuùp
ngöôøi daân phaùt trieån saûn xuaát vaø caûi thieän ñôøi soáng. Ñôøi soáng cuûa ngöôøi nuoâi toâm
raát khoán khoù do laøm aên thua loã nhieàu naêm. Neáu nuoâi oác höông thaâm canh trong ao

23. 11
ñaït naêng suaát 4-5 taán/ha/vuï, moãi naêm nuoâi 2 vuï thì lôïi nhuaän thu ñöôïc seõ giuùp cho
ngöôøi daân oån ñònh cuoäc soáng, thoaùt khoûi ngheøo khoù vaø vöôn leân laøm giaøu.
- Nuoâi oác höông trong heä thoáng nuoâi thaâm canh vaø baùn thaâm canh, thöïc hieän caùc
bieän phaùp phoøng beänh nghieâm ngaët vaø xöû lyù moâi tröôøng toát seõ haïn cheá ñöôïc oââ
nhieãm, traùnh dòch beänh laây lan, goùp phaàn phaùt trieån ngheà nuoâi oån ñònh.
- Xaây döïng thaønh coâng caùc moâ hình nuoâi thaâm canh trong ao vaø beå xi maêng môû ra
höôùng phaùt trieån nuoâi oác höông coâng nghieäp, taêng naêng suaát vaø saûn löôïng nuoâi,
taêng nguoàn haøng cho xuaát khaåu.
- Thaønh coâng cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh (trong ñaêng, ao vaø beå xi maêng)
keát hôïp vôùi vieäc söû duïng thaønh quaû nghieân cöùu cuûa caùc ñeà taøi (saûn xuaát gioáng, saûn
xuaát thöùc aên coâng nghieäp vaø phoøng trò beänh) seõ laø cô sôû ñeå phaùt trieån ngheà nuoâi oác
höông moät caùch vöõng chaéc, mang laïi hieäu quaû kinh teá – xaõ hoäi cao. Thaønh coâng
naøy khaúng ñònh vai troø cuûa khoa hoïc coâng ngheä ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá - xaõ
hoäi cuûa ñaát nöôùc.

24. 12
Chöông II. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
2.1. Ñòa ñieåm nghieân cöùu.
- Nghieân cöùu caùc chæ tieâu kyõ thuaät xaây döïng qui trình coâng ngheä nuoâi thaâm canh
oác höông thöïc hieän taïi Vieän Nghieân cöùu Thuûy saûn 3, Ñoàng Boø (Nha Trang), Xuaân Töï
(Vaïn Ninh), Ninh Thoï (Ninh Hoøa), tænh Khaùnh hoøa.
- Moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh trong ñaêng thöïc hieän taïi baùn ñaûo Cam Ranh
(vònh Cam Ranh) vaø ñaûo Ñieäp Sôn (vònh Vaân Phong) tænh Khaùnh Hoøa.
- Moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh trong ao thöïc hieän taïi Xuaân Töï, Vaïn Ninh
vaø Ninh Thoï,ï Ninh Hoøa tænh Khaùnh Hoøa.
- Moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh trong beå xi maêng thöïc hieän taïi Vieän
NCNTTS III, traïi thöïc nghieäm Vaïn Ninh (Khaùnh Hoøa) vaø Traïi nuoâi oác höông Ninh
Phöôùc, Ninh Thuaän cuûa Coâng ty THHH Khang Thaïnh.
- Nghieân cöùu beänh oác höông vaø phaân tích caùc yeáu toá moâi tröôøng taïi Vieän Nghieân
cöùu Nuoâi troàng Thuûy saûn 3.
2.2. Nghieân cöùu caùc chæ tieâu kyõ thuaät nuoâi oác höông thaâm canh
2.2.1. Nghieân cöùu maät ñoä nuoâi thích hôïp
2.2.1.1. Nghieân cöùu maät ñoä nuoâi thích hôïp trong ñaêng.
a/ Thí nghieäm 1: Ñaêng nuoâi oác höông ñöôïc ngaên ra thaønh caùc oâ coù dieän tích 20 m2
/oâ.
OÁc höông kích côõ 0,12-0,14g/con (khoûang 7000-8000 con/kg) ñöôïc boá trí nuoâi trong
caùc oâ löôùi ôû 4 maät ñoä 1000, 1500, 2000 vaø 2500 con/m2
. Theo doõi toác ñoä taêng tröôûng
vaø tæ leä soáng cuûa oác trong caùc loâ thí nghieäm. Thôøi gian thí nghieäm 40 ngaøy, keát thuùc
khi oác ñaït kích thöôùc 650-750 con/kg. Thí nghieäm laëp laïi 2 laàn, so saùnh vaø ruùt ra maät
ñoä nuoâi toái öu
b/ Thí nghieäm 2: OÁc loaïi 650-750 con/kg ñöôïc boá trí nuoâi trong ñaêng coù dieän tích 50
m2
. Maät ñoä nuoâi thí nghieäm laø 450, 550, 650 vaø 750 con/m2
. Thôøi gian nuoâi laø 130
ngaøy. Caân ño kích thöôùc, troïng löôïng vaø theo doõi tæ leä soáng cuûa oác trong caùc loâ thí
nghieäm. Laëp laïi thí nghieäm 2 laàn, so saùnh vaø ruùt ra maät ñoä nuoâi toái öu.
Cheá ñoä chaêm soùc trong caùc loâ thí nghieäm: oác ñöôïc cho aên haøng ngaøy, thöùc aên laø
toâm, cua, caù nhoû. Löôïng thöùc aên töø 5-10% khoái löôïng. Laøm veä sinh ñaêng löôùi haøng
ngaøy, vôùt thöùc aên thöøa.
2.2.1.2. Nghieân cöùu maät ñoä nuoâi thích hôïp trong ao
a/ Hình thöùc luaân chuyeån ao.

25. 13
OÁc ñöôïc nuoâi trong caùc ao ñaùy caùt, dieän tích ao thí nghieäm theo caùc giai ñoïan
nuoâi I, II, III töông öùng laø 150, 400 vaø 1000 m2
. Maät ñoä thí nghieäm nhö sau:
Giai ñoïan I (45-60 ngaøy ñaàu): nuoâi ôû 3 maät ñoä 200, 400 vaø 600 con/m2
Giai ñoïan II (45-60 ngaøy tieáp theo): nuoâi ôû 3 maät ñoä 150, 200 vaø 250 con/m2
Giai ñoïan III (45-60 ngaøy cuoái): nuoâi ôû 3 maät ñoä laø 100, 120 vaø 150 con/m2
Cheá ñoä chaêm soùc: Cho aên toâm, cua, caù nhoû moãi ngaøy moät laàn, löôïng thöùc aên töø
5-10%. Thay nöôùc theo thuûy trieàu haøng ngaøy. Veä sinh ao vaø löôùi, vôùt thöùc aên thöøa.
Theo doõi toác ñoä taêng tröôûng, tæ leä soáng, heä soá thöùc aên vaø naêng suaát nuoâi cuûa oác trong
caùc ao thí nghieäm. So saùnh vaø ruùt ra maät ñoä nuoâi thích hôïp cho toác ñoä taêng tröôûng
nhanh vaø tæ leä soáng cao.
b/ Hình thöùc nuoâi ít thay nöôùc
Dieän tích ao laø 4000 m2
/ao, dieän tích caém ñaêng 2000m2
. Maät ñoä thaû ôû caùc ñaêng
laø 100, 200 vaø 300 con/m2
. Nöôùc ñöôïc döï tröõ trong caùc ao laéng vaø thay 2 laàn/thaùng.
Cho aên toâm, cua, caù nhoû moãi ngaøy moät laàn, löôïng thöùc aên töø 5-10% troïng löôïng. Theo
doõi toác ñoä taêng tröôûng, tæ leä soáng, heä soá thöùc aên vaø naêng suaát nuoâi cuûa oác trong caùc ao
thí nghieäm. So saùnh vaø ruùt ra maät ñoä nuoâi thích hôïp cho toác ñoä taêng tröôûng nhanh vaø tæ
leä soáng cao.
2.2.1.3 Nghieân cöùu maät ñoä nuoâi thích hôïp trong beå xi maêng/ composite
a/ Thí nghieäm 1:xaùc ñònh maät ñoä öông oác gioáng trong beå composite daïng taàng
Oác gioáng kích thöôùc 20000 vaø 10000 con/kg ñöôïc öông trong heä thoáng beå
composite kích thöôùc 3 x 1,5 x 0,3m. Maät ñoä öông laø 10000 &5000 con/m2
(kích côõ
20000 con/kg) vaø 3000 &4000 con/m2
(kích côõ oác 10000 con/kg). Cho aên toâm, cua, caù
nhoû. Duy trì heä thoáng loïc sinh hoïc tuaàn hoaøn vôùi löu löôïng 100% nöôùc thay ñoåi haøng
ngaøy. Theo doõi toác ñoä taêng tröôûng, tæ leä soáng cuûa oác trong caùc loâ thí nghieäm. Thôøi gian
thí nghieäm 21 ngaøy. Laëp laïi thí nghieäm 3 laàn, so saùnh vaø ruùt ra maät ñoä phuø hôïp cho
giai ñoïan öông ôû 2 nhoùm kích côõ.
b/ Thí nghieäm 2: xaùc ñònh maät ñoä nuoâi oác thöông phaåm
Thí nghieäm ñöôïc boá trí nuoâi ôû caùc maät ñoä 1000, 1500 vaø 2000 con/m2
trong beå
xi maêng kích thöôùc 2x9x1m. Oác gioáng kích côõ 5000 con/kg, cho aên thöùc aên töôi goàm
caù, toâm, cua nhoû. Ñaùy beå nuoâi loùt san hoâ vuïn 10 cm sau ñoù traûi löôùi vaø ñoå caùt theâm 5
cm ñeå cho oác vuøi mình. Nöôùc trong beå nuoâi löu thoâng nhôø heä thoáng khí ñaåy maïnh. Keát
hôïp vöøa thay nöôùc vöøa tuaàn hoøan luaân chuyeån nöôùc qua heä thoáng beå loïc sinh hoïc.
Thôøi gian nuoâi 8 thaùng. Theo doõi toác ñoä taêng tröôûng, tæ leä soáng, heä soá thöùc aên cuûa oác
trong caùc loâ thí nghieäm. Laëp laïi thí nghieäm 2 laàn, so saùnh vaø ruùt ra maät ñoä phuø hôïp.

26. 14
c/ Thí nghieäm 3: Xaùc ñònh maät ñoä nuoâi phuø hôïp cho caùc giai ñoïan.
Thí nghieäm ñöôïc boá trí treân 2 heä thoáng: beå xi maêng vaø loàng nhöïa treo trong beå
composite. Quaù trình nuoâi chia laøm 4 giai ñoïan; moãi giai ñoïan nuoâi ôû caùc maät ñoä khaùc
nhau. Kích thöôùc oác nghieân cöùu ôû caùc giai ñoïan nuoâi vaø maät ñoä thaû nhö sau:
Baûng 2.1. Kích côõ oác thí nghieäm vaø maät ñoä thaû ôû caùc giai ñoïan
Côõ gioáng thaû
Loïai
hình
Giai
ñoïan
nuoâi
Thôøi gian
nuoâi (ngaøy)
Chieàu cao (cm) Troïng löôïng (g)
Maät ñoä thaû
(con/m2
)
9,55±0,62 0,20 ±0,02 3000
I 25
9,41±0,77 0,20±0,03 2000
14,52±0,56 0,59±0,09 1500
II 30
14,85±0,77 0,52±0,08 1000
15,4±1,83 1,96±0,29 600
III 30
15,5±0,75 1,96±0,18 500
18,18±2,5 1,39±0,037 300
Nuoâi
loàng
treo
trong
beå
IV 75
18,18±2,5 1,39±0,037 250
9,32±1,35 0,20±0,86 3000
I 25
9,51±0,77 0,20±0,71 2000
12,5±0,56 0,56±0,09 1500
II 30
12,20±0,58 0,58±0,05 1000
15,58±1,4 0,97±0,2 600
III 30
16,19±1,5 1,0±0,16 500
18,18 ±2,5 1,39± 0,037 300
Nuoâi
beå xi
maêng
IV 75
18,42±0,5 1,45±0,056 250
Cheá ñoä chaêm soùc: cho aên toâm, cua, caù nhoû 2 laàn/ngaøy, löôïng thöùc aên töø 5-7%
khoái löôïng oác nuoâi. Veä sinh beå, thay nöôùc, vôùt thöùc aên thöøa haøng ngaøy. Caân ño kích
thöôùc, troïng löôïng oác sau moãi giai ñoïan nuoâi. Xaùc ñònh toác ñoä taêng tröôûng vaø tæ leä
soáng cuûa oác trong moãi loâ thí nghieäm, so saùnh vaø ruùt ra maät ñoä phuø hôïp. Laëp laïi thí
nghieäm 2 laàn.

27. 15
2.2.2. Nghieân cöùu caùc chæ tieâu veà dinh döôõng
2.2.2.1. Thí nghieäm 1: Nuoâi oác trong beå baèng caùc loaïi thöùc aên töôi (toâm, caù,
nhuyeãn theå, cua gheï)ï
Thí nghieäm ñöôïc thöïc hieän trong caùc beå composite coù dieän tích ñaùy 1m2
. Boá trí
caùc loâ thí nghieäm coù cuøng ñieàu kieän nuoâi nhö nhau nhöng söû duïng 4 loïai thöùc aên khaùc
nhau goàm toâm, caù, nhuyeãn theå vaø cua gheï. Kích côõ oâác thaû thí nghieäm trung bình
6,11g/con. Maät ñoä oác thaû laø 100 con/m2
. Thôøi gian thí nghieäm 90 ngaøy. Caân ño kích
thöôùc, troïng löôïng vaø xaùc ñònh soá löôïng oác trong caùc loâ thí nghieäm haøng thaùng. Xaùc
ñònh löôïng thöùc aên cho aên haøng ngaøy vaø löôïng thöùc aên coøn laïi sau moãi laàn cho aên.
Cheá ñoä nuoâi trong caùc loâ thí nghieäm duy trì nhö sau: Nöôùc bieån coù ñoä maën 32-
34‰, nhieät ñoä nöôùc 28-30o
C. Suïc khí lieân tuïc. Thay nöôùc 100% haøng ngaøy. Ñaùy beå
ñöôïc phuû lôùp caùt moûng 2-3 mm, ñònh kyø haøng tuaàn thay vaø röûa caùt.
Thí nghieäm laëp laïi 3 laàn, so saùnh vaø ruùt ra keát luaän.
2.2.2.2. Thí nghieäm 2: Nuoâi oác trong beå baèng caùc loaïi thöùc töôi, thöùc aên cheá bieán
Thí nghieäm ñöôïc boá trí trong caùc thuøng nhöïa dung tích 60 lít/thuøng. Thaû caùt ôû
ñaùy thuøng daøy 2 cm. OÁc gioáng kích côõ trung bình 6,5g/con thaû nuoâi ôû maät ñoä 1000
con/m2
(80 con/thuøng dieän tích ñaùy 0,08m2
). Thöùc aên söû duïng goàm:
Loâ 1: Thöùc aên töôi (ñoái chöùng) goàm toâm, caù töôi, cho aên 10% khoái löôïng/ngaøy
Loâ 2: Thöùc aên cheá bieán daïng baùn aåm, cho aên 5% khoái löôïng/ngaøy
Loâ 3: Thöùc aên töôi (cho aên 6-8% khoái löôïng/ngaøy) & thöùc aên cheá bieán daïng baùn
aåm (cho aên 2% khoái löôïng/ngaøy)
Thaønh phaàn nguyeân lieäu vaø tæ leä phoái troän thöùc aên cho oác höông bieåu thò ôû baûng 2.2.
Baûng 2.2. Thaønh phaàn nguyeân lieäu vaø tæ leä phoái troän thöùc aên cho oác höông
Nguyeân lieäu Tæ leä (%) Tæ leä phoái cheá
Nguyeân lieäu
chính
Boät caù Peru
Boät caù moái
Boät ñaäu naønh
Boät veïm
Boät ñaàu toâm
17,91
25,23
17,91
9,77
9,77
2
3
2
1
1
Chaát laøm keát
dính
Boät rong bieån
Boät mì
2
8
Khoùang,
vitamin
Canxiphotphat
Daàu möïc
1
3,67 2

28. 16
Lecithin
Premix Vitamin
2,45
2
1
Thaønh phaàn dinh döôõng : Protein 42%, lipid 12%
Ñeå thöùc aên coù muøi haáp daãn, thay theá boät veïm vaø boät caù moái baèng nguyeân lieäu
töôi.
Qui trình cheá bieán thöùc aên :
Hình 2.1. Qui trình cheá bieán thöùc aên
Thôøi gian thí nghieäm laø 50 ngaøy. Caân ño caùc chæ tieâu veà kích thöôùc, troïng
löôïng, ñeám soá löôïng oác thí nghieäm 10 ngaøy/1 laàn. Theo doõi löôïng thöùc aên söû duïng.
Xaùc ñònh toác ñoä taêng tröôûng, tæ leä soáng vaø heä soá thöùc aên khi keát thuùc thí nghieäm. Laëp
laïi thí nghieäm 3 laàn.
Nguyeân lieäu thoâ
Hoãn hôïp nguyeân lieäu
Nguyeân lieäu xay mòn
Taïo boät deûo
Taïo vieân (1-3mm)
Phôi khoâ
Thöùc aên daïng vieân khoâ Thöùc aên daïng baùn aåm
Baûo quaûn laïnh
Haáp 3 phuùt

29. 17
2.2.2.3. Thí nghieäm 3 : Nuoâi oác trong ñaêng caém ôû ao baèng caùc loaïi thöùc aên cua, caù
giaõ caøo vaø hoãn hôïp 2 loïai treân
OÁc höông gioáng kích côõ 7500 con/kg ñöôïc thaû nuoâi trong caùc ñaêng (dieän tích
100 m2
) vôùi maät ñoä 2000 con/m2
. Thí nghieäm boá trí theo 3 loâ :
Loâ 1 : cho aên cua
Loâ 2 : cho aên caù giaõ caøo
Loâ 3 : cho aên hoãn hôïp 2 loïai treân
Löôïng thöùc aên cho aên : 10-12% troïng löôïng
Thôøi gian thí nghieäm 4 thaùng. Xaùc ñònh toác ñoä taêng tröôûng vaø tæ leä soáng cuûa oác trong
caùc loâ thí nghieäm. Thí nghieäm ñöôïc laëp laïi 3 laàn.
Cheá ñoä chaêm soùc: cho aên haøng ngaøy vaøo saùng sôùm vaø chieàu toái, vôùt thöùc aên
thöøa haøng ngaøy. Veä sinh löôùi vaø thay nöôùc ñònh kyø theo thuûy trieàu.
2.2.3. Nghieân cöùu beänh oác höông
Thu maãu oác bò beänh trong caùc cô sôû saûn xuaát gioáng, trong caùc ao vaø ñaêng nuoâi
thöông phaåm. Xaùc ñònh taùc nhaân gaây beänh theo caùc phöông phaùp sau ñaây:
2.2.3.1. Nghieân cöùu vi sinh vaät
- Duøng phöông phaùp moâ hoïc cuûa Lightner (1996) ñeå xaùc ñònh söï bieán ñoåi toå
chöùc teá baøo oác nhieãm beänh.
- Phaân laäp, ñònh danh vi khuaån gaây beänh: Xaùc ñònh teân vi khuaån duøng test ñònh
danh vi khuaån API 20NE.
- Xaùc ñònh vi khuaån toång soá vaø vi khuaån vibrio: söû duïng phöông phaùp Kock &ø
Colwell (1984).
- Nghieân cöùu naám döïa vaøo phöông phaùp phaân laäp naám cuûa Kishio Hatai (1993).
- Nghieân cöùu kí sinh truøng döïa vaøo phöông phaùp nghieân cöùu kí sinh truøng ôû caù
cuûa Haø Kyù (1969).
2.2.3.2. Gaây caûm nhieãm vi khuaån
Maãu oác höông ñöa vaøo gaây nhieãm ñöôïc laáy töø beå nuoâi thöông phaåm taïi cô sôû thöïc
nghieäm cuûa Vieän NCNTTSIII (troïng löôïng trung bình: 26,41g/caù theå). Maãu ñöôïc xöû lyù
nhö sau:
- Söû duïng oác khoeû chöa bò nhieãm loaøi vi khuaån nghieân cöùu cho thí nghieäm caûm
nhieãm.
- Maãu ñöôïc chia thaønh loâ ñoái chöùng vaø loâ thí nghieäm, moãi loâ 15 caù theå oác.
Dung tích beå thí nghieäm laø 10 lít, söû duïng nöôùc ñaõ xöû lyù qua tia cöïc tím. Nhieät ñoä nöôùc
28-30o
C, ñoä maën 35‰, pH = 8,0. Khoâng thay nöôùc vaø khoâng cho aên trong suoát thôøi
gian thí nghieäm. Vi khuaån gaây caûm nhieãm sau khi phaân laäp ñöôïc nuoâi trong bình tam
giaùc 250ml vôùi moâi tröôøng NB (Nutrient Broth) ôû 30o
C. Sau 12h, ly taâm dung dòch

30. 18
trong 5 phuùt vôùi toác ñoä 5.000 voøng/phuùt. Vi khuaån keát tuûa seõ ñöôïc pha trong nöôùc bieån
voâ truøng (33‰). Maät ñoä vi khuaån ñöôïc xaùc ñònh giaùn tieáp theo phöông phaùp Koch &ø
Colwell (1984). Noàng ñoä vi khuaån ôû caùc loâ caûm nhieãm töø 107
-1010
CFU/ml. Thí
nghieäm ñöôïc laëp laïi 3 laàn, oác thí nghieäm ñöôïc kieåm tra thöôøng xuyeân vaøo caùc thôøi
ñieåm: 24h, 48h vaø 60h… sau caûm nhieãm. OÁc beänh trong quaù trình caûm nhieãm vaø toaøn
boä oác sau thí nghieäm ñöôïc phaân laäp vaø ñònh danh laïi vi khuaån ñeå so saùnh vôùi chuûng vi
khuaån duøng caûm nhieãm cho oác.
2.2.3.3. Nghieân cöùu kyù sinh truøng
Maãu oác beänh ôû khu nuoâi bò nhieãm beänh vaø maãu oác khoûe ôû khu nuoâi chöa coù daáu
hieäu nhieãm beänh ñöôïc thu thaäp. Maãu voøi huùt, ruoät, daï daøy cuûa oác ñöôïc nghieân cöùu moâ
vaø kyù sinh truøng. Thang ñaùnh giaù möùc caûm nhieãm cuûa kyù sinh truøng nhö sau:
- Nhieãm nheï (+): < 10 truøng/thò tröôøng la men kính,
- Nhieãm trung bình (++): 10-20 truøng/thò tröôøng la men kính,
- Nhieãm naëng (+++): 20-50 truøng/thò tröôøng la men kính,
- Nhieãm quaù naëng (++++): > 50 truøng/thò tröôøng la men kính.
2.3. Thieát keá caùc heä thoáng nuoâi oác höông thaâm canh theo 3 loaïi hình: beå xi maêng,
ao caùt vaø ñaêng/loàng bieån
2.3.1.Thieát keá ñaêng, loàng nuoâi
Coù 3 loïai duïng cuï ñöôïc thieát keá ñeå öông vaø nuoâi oác höông ôû bieån laø loàng, ñaêng
vaø roï.
Loàng thöôøng coù daïng hình hoäp vuoâng, kích thöôùc 3x3x0,35 m. Vaät lieäu laøm
baèng löôùi nilon hoaëc löôùi cöôùc, coù kích thöôùc maét löôùi 2a = 18 mm. Khung loàng laøm
baèng saét, maët treân cuûa loàng laøm naép roäng ñeå thuaän tieän cho quaù trình chaêm soùc veä sinh
khi nuoâi. Loàng ñöôïc ñaët saùt ñaùy bieån ôû vò trí baèng phaúng. Choân saâu loàng 5-10 cm hoaëc
ñoå moät lôùp caùt daøy töø 5-10 cm leân treân lôùp löôùi ñeå cho oác vuøi mình. Trong quaù trình
nuoâi do taùc ñoäng cuûa soùng gioù, doøng chaûy laøm cho lôùp caùt bò moûng daàn, do ñoù phaûi
thöôøng xuyeân boå sung caùt. Do dieän tích loàng nhoû vaø chi phí laøm loàng cao neân loàng chæ
ñöôïc söû duïng ôû nhöõng vuøng baõi ngang hoaëc vuøng coù nhieàu soùng gioù khoâng theå caém
ñaêng (hình 2.2a)
Ñaêng laø daïng loàng löôùi nhöng khoâng coù ñaùy, khoâng coù naép. Vaät lieäu laøm ñaêng
baèng löôùi nilon hoaëc löôùi cöôùc, coù kích thöôùc maét löôùi 2a = 18 mm. Löôùi ñöôïc caêng
theo daïng hình vuoâng hoaëc hình chöõ nhaät, dieän tích 50, 100 hoaëc 200 m2
. Khung ñaêng
ñöôïc laøm baèng caây röøng coù ñöôøng kính thaân caây 10 – 20 cm, chieàu daøi 4-5 m, xung
quanh thaân caây ñöôïc quaán moät lôùp nhöïa polime ñeå haïn cheá haàu, haø baùm laøm giaûm
tuoåi thoï cuûa caây. Khoaûng caùch giöõa caùc truï töø 2 – 2,5m. Neïp ngang coù ñöôøng kính
thaân caây 10 cm, khoaûng caùch giöõa 2 neïp 0,8 m, neïp treân cao hôn möùc nöôùc thuûy trieàu

31. 19
Ñaø ngang
Löôù
i
Truï ∅ = 10 – 20 cm
cao nhaát 0,5 m. Truï ñöôïc voùt nhoïn moät ñaàu vaø caém saâu xuoáng ñaùy töø 0,8-1 m. Löôùi
ñöôïc choân saâu 20-30 cm phía beân trong cuûa truï. Coïc con (ñöôøng kính 3 - 5 cm, daøi 30-
40 cm) ñöôïc duøng ñeå neïp chaët meùp löôùi khi choân ñeå chaân löôùi khoâng bò hôû khi neàn
ñaùy thay ñoåi do soùng gío, thuûy trieàu . Khi keùo caêng löôùi ñaêng sao cho löôùi coù khoaûng
caùch so vôi truï töø 20 – 40 cm ñeå traùnh löôùi bò raùch do coï saùt vaøo truï (hình 2.2b).
Roï ñöôïc thieát keá gioáng nhö ñaêng nhöng coù ñaùy. Roï thöôøng duøng ñeå öông neân
dieän tích nhoû hôn ñaêng (töø 20-50 m2
). Löôùi laøm roï coù kích thöôùc maét löôùi 2a = 5mm
(coøn goïi laø löôùi truõ). Ñaùy roï ñoå moät lôùp caùt daøy töø 5-10 cm cho oác vuøi. Trong quaù trình
nuoâi do taùc ñoäng cuûa soùng gioù, doøng chaûy laøm cho lôùp caùt bò moûng daàn, do ñoù phaûi
thöôøng xuyeân boå sung caùt ôû ñaùy roï (hình 2.2c).
(a)
3 m
3
1,5
0,35
Tay naém cuûa naép
Baûn leà cuûa naép loàng
Truï ∅ = 10 – 20 cm
Truï ∅ = 10 – 20 cm
Ñaø ngang
∅ 10
(b)
Möïc nöôùc bieån
Ñaùy bieån

32. 20
Löôùi
Daây coät caêng löôùi
Ñaùy bieån
(c)
Löôùi ñaùy
Löôùi töôøng
Hình 2.2. Baûn veõ thieát keá loàng (a), ñaêng (b) vaø roï (c) nuoâi oác höông
2.3.2. Thieát keá ao nuoâi
2.3.2.1. Hình thöùc nuoâi luaân chuyeån ao
Dieän tích toång coäng laø 1ha, dieän tích maët nöôùc 7000 m2
, chia laøm 10 ao, 4 ao coù
dieän tích 150 m2
(ao N1-N4), 6 ao coù dieän tích 400 m2
(ao A1-A4, B1-B4) vaø 4 ao dieän
tích 1000 m2
(S1-S4). Quaù trình nuoâi ñöôïc chia laøm 3 giai ñoaïn, moãi giai ñoaïn nuoâi
trong ao dieän tích khaùc nhau: giai ñoïan 1 nuoâi trong heä thoáng ao N, giai ñoïan 2 nuoâi
trong heä thoáng ao A, B vaø giai ñoïan 3 nuoâi trong heä thoáng ao S. Heä thoáng caáp thoùat
nöôùc boá trí theo sô ñoà hình 2.3.
Ñeå ngaên chaën ñòch haïi (cua, coøng) vaøo ao aên oác vaø oác khoâng boø leân bôø ao, löôùi
cöôùc caêng quanh ao thaønh haøng raøo. Löôùi choân saâu xuoáng ñaùy ao 5 cm, caùch chaân bôø
ao 10 -20cm. Chieàu cao löôùi cao hôn möïc nöôùc cao nhaát 0,3 m. Truï ñôõ laøm baèng coïc
goã hoaëc tre.

33. 21
2.3.2.2. Hình thöùc nuoâi caém ñaêng trong ao.
Ñaêng ñöôïc caém trong ao nuoâi toâm coù dieän tích 3000-5000 m2
. Ñaêng coù dieän tích
töø 150-300 m2
, caém hình troøn, chöõ nhaät hoaëc elip xuoâi theo quaït nöôùc ñeå nöôùc coù theå
löu thoâng qua caùc ñaêng vaø chaát thaûi ñöôïc gom vaøo giöõa ao hoaëc phía coáng thoùat. Moãi
ao caém töø 5-10 ñaêng, chieám dieän tích töø 1/3-1/2 dieän tích ao. Ñaêng trong ao ñöôïc caém
ñôn giaûn goàm caùc truï ñöùng vaø löôùi nilon. Truï ñoùng thaønh haøng raøo theo hình troøn, chöõ
nhaät hoaëc elip. Löôùi caêng theo truï vaø löôùi cao hôn möïc nöôùc cao nhaát trong ao 0,2 m
ñeå oác khoâng boø ra ngoøai, kích thöôùc maét löôùi phuø hôïp vôùi kích côõ oác nuoâi, chaân löôùi
ñöôïc choân saâu döôùi ñaùy ao ñeå traùnh cho oác chui qua löôùi. Quaït nöôùc ñöôïc laép ôû vò trí
thuaän lôïi ñeå coù theå ñaåy nöôùc chaûy theo doøng löu thoâng qua caùc ñaêng.
S1 S4
S3
S2
B1 A1
B2 A2
B3 A3
N1 N4
N2 N3
Möông nöôùc
Möông
nöôù
c
Nhµ ë
Hình 2.3. Sô ñoà thieát keá ao nuoâi oác höông thaâm canh baèng hình thöùc nuoâi luaân chuyeån ao
Taïi Xuaân Töï, Vaïn Ninh (Khaùnh Hoøa)

34. 22
Hình 2.4. Hình thöùc nuoâi caém ñaêng trong ao
2.3.2.3. Hình thöùc nuoâi ít thay nöôùc.
Söû duïng caùc khu ao nuoâi toâm coâng nghieäp, ao treân caùt xa bieån, khoâng thuaän
tieän cho vieäc thay nöôùc theo thuûy trieàu. Dieän tích ao nuoâi baèng dieän tích ao chöùa
nöôùc. Caém ñaêng trong caùc ao nuoâi vôùi dieän tích baèng ½ dieän tích ao. Nöôùc thay cho
ao nuoâi ñöôïc bôm töø ao chöùa, thay 2 laàn/thaùng.
2.3.3. Thieát keá beå nuoâi oác höông
Möông nöôùc
A1 1
1
2
A4
1
1
2
A3
1
1
2
A2
A5
A6
1: Khu vöïc nuoâi oác
2: Khu vöïc gom chaát thaûi
A2.A3,A4: caùc ao nuoâi oác höông
A1,A5,A6: caùc ao chöùa nöôùc
Hình 2.5: Thieát keá ao nuoâi theo hình thöùc ít thay nöôùc

35. 23
2.3.3.1. Beå xi maêng
Caáu taïo beå xi maêng nuoâi oác höông ñöôïc thieát keá nhö sau:Beå hình chöõ nhaät, kích
thöôùc 20 x 5 x 1m, giöõa beå coù moät vaùch ngaên löûng ñeå taïo doøng chaûy vaø thuaän tieän cho
quaù trình veä sinh ñaùy beå (1). Ñaùy beå loùt ñaù san hoâ (10 cm) sau ñoù traûi moät lôùp löôùi vaø
ñoå leân treân moät lôùp caùt 10 cm ñeå laøm neàn ñaùy cho oác vuøi mình. Nöôùc söû duïng cho heä
thoáng nuoâi ñöôïc söû duïng tuaàn hoaøn thoâng qua heä thoáng ao xöû lyù vaø loïc sinh hoïc. Heä
thoáng oáng caáp vaø thoùat nöôùc duøng loïai oáng PC coù þ 90 &110. OÁng daãn khí coù þ 34
ñöôïc laép doïc vaùch ngaên (3). Daây khí ñöôïc gaén vôùi oáng nhöïa ñaët nghieâng 45o
C trong
beå ñeå vöøa cung caáp khí vöøa ñaåy nöôùc taïo thaønh doøng chaûy trong beå . Khoûang caùch
giöõa 2 suïc khí laø 2m. Beå ñöôïc che naéng baèng löôùi nilon maøu ñen (2). Möông thoùat
nöôùc daïng möông hôû thoâng vôùi 2 oáng thoùat nöôùc coù ñöôøng kính 110 mm (4). Nöôùc thaûi
qua möông ñöôïc ñöa xuoáng ao xöû lyù sinh hoïc baèng caùc loïai sinh vaät (veïm, haàu, rong
bieån) (5). Cuoái cuøng nöôùc ñöôïc ñöa qua ao laéng roài qua heä thoáng loïc ngaàm vaø ñöôïc
bôm leân söû duïng trong quaù trình nuoâi.
Hình 2.6. Thieát keá beå xi maêng nuoâi oác höông
20m
Töôøng giöõa
c
d
e
g
f

36. 24
2.3.3.2. Thieát keá beå daïng taàng
Luø thaûi nöôùc Þ = 114
0,8
m
1m
Töôøng daøy 20
Töôøng giöõa daøy
5m
1m
Luø thaûi nöôùc Þ = 114
20m
Hình 2.7. Sô ñoà maët caét vaø kích thöôùc beå xi maêng

37. 25
Beå composit hình chöõ nhaät kích thöôùc 3 x 1,5 x 0,5m. Giaøn khung saét 3 taàng ñeå
laép ñaët beå thaønh daïng taàng (1). Moät taám nhöïa khoan loã coù kích thöôùc baèng kích thöôùc
ñaùy beå ñaët caùch ñaùy beå 10 cm ñeå taïo thaønh khoûang troáng cho nöôùc vaø chaát baån loït
xuoáng (3). Löôùi nilon ñöôïc may thaønh tuùi daïng muøng ñaët saùt ñaùy vaø thaønh beå ñeå ngaên
khoâng cho oác boø ra ngoøai. Caùt mòn ñoå treân löôùi 5 cm ñeå cho oác vuøi mình (2). OÁng PVC
ñöôøng kính 90 ñöôïc duøng ñeå laép ñaët oáng caáp vaø thoùat nöôùc. Van nhöïa ñöôïc laép ôû moãi
beå ñeå ñieàu chænh löôïng nöôùc khi caáp vaøo vaø thaùo ra (4). Toøan boä oáng thoùat cuûa heä
thoáng beå noái vaøo oáng chung ñeå ñöa vaøo beå xöû lyù loïc tuaàn hoøan.
Hình 2.8. Heä thoáng beå composite nuoâi oác höông thaâm canh.
c
e
d
f

38. 26
2.3.4. Thieát keá caùc duïng cuï chuyeân duøng cho nuoâi oác höông
2.3.4.1. Beø (maûng)
Beø (maûng) ñöôïc laøm baèng tre hoaëc goã, laép phao noåi ñeå coù theå di chuyeån vaø thao
taùc kyõ thuaät treân beø. Dieän tích beø khoûang 20-30 m2
, coù maùi che ñeå laøm veä sinh vaø
phaân loïai oác. Treân beø coù maùy noå vaø maùy bôm ñeå phuïc vuï cho coâng taùc veä sinh loàng.
Maùy laën ñöôïc laép treân beø hoaëc treân choøi canh noái vôùi caùc heä thoáng daây khí ñeå phuïc vuï
cho coâng vieäc cho aên vaø veä sinh loàng löôùi haøng ngaøy cuûa coâng nhaân.
Hình 2.10. Thao taùc kyõ thuaät treân beø
2.3.4.2. Maùy quaït ñaäp
Hình 2.9. Sô ñoà hình khoái beå taàng nuoâi oác höông

39. 27
Maùy quaït ñaäp ñöôïc laép 4-8 caùnh tuøy theo dieän tích ao nuoâi, coù chöùc naêng taïo
doøng nöôùc trong ao, vaän chuyeån oâxy xuoáng ñaùy ao cung caáp döôõng khí cho oác vaø
loaïi boû khí ñoäc ôû ñaùy ao. Vò trí ñaêït maùy caàn phaûi haøi hoøa vôùi hình daïng ao ñeå taïo
döôïc doøng chaûy toái ña trong ao. Coù theå duøng giaøn maùy quaït ñaäp cuûa caùc ao nuoâi toâm
coâng nghieäp ñeå nuoâi oác
2.3.4.3. Duïng cuï böøa ñaùy vaø maùy bôm veä sinh ñaêng löôùi
Duïng cuï böøa ñaùy ñöôïc thieát keá goàm 1 thanh goã ngang, raêng böøa laø nhöõng sôïi
cöôùc þ 10mm hoaëc 1 taám cao su daøy 3 cm, roâïng 5 cm vaø daøi baèng thanh goã. Ñeå cho
böøa khoâng bò noåi khi keùo, söû duïng moät caây saét laøm vaät naëng buoäc vaøo thanh goã. Böøa
ñöôïc söû duïng ñeå caøo gom rong, luøa chaát baån vaø thöùc aên thöøa khi thaùo caïn thay nöôùc
trong ao. Ngoøai ra böøa coøn coù taùc duïng caøo xôùi neàn ñaùy, loïai boû vaùng baån treân maët
ñaùy laøm cho thoùang neàn ñaùy nôi oác ôû.
Hình 2.11: Maùy suïc khí trong ao nuoâi oác höông

40. 28
Hình 2.12. Caáu taïo böøa ñaùy
Maùy bôm sòt röûa ñaùy: Maùy bôm daàu coâng suaát 2 HV duøng ñieän töø maùy noå vaø heä
thoáng oáng nhöïa lôùn (þ 90 mm) ñöôïc duøng ñeå veä sinh saïch ñaùy sau moãi giai ñoïan nuoâi.
Nöôùc töø maùy bôm qua voøi xòt maïnh xuoáng ñaùy ñeå taåy troâi caùc chaát baån döôùi ñaùy ao vaø
laøm saïch ñaùy sau moãi giai ñoïan nuoâi hoaëc sau vuï nuoâi. Hình thöùc veä sinh trieät ñeå naøy
coù theå laøm khi oác coøn trong ao hay ñaêng hoaëc sau khi baéùt oác ra khoûi ao/ñaêng.
Thanh saét ñeå laøm cho böøa
khoâng noåi khi keùo
Cöôùc gaén vaøo thanh goã
Thanh goã
Chieàu daøi cuûa böøa 1,5-2,0 m

41. 29
Hình 2.13. Böøa veä sinh ñaùy vaø xòt röûa ñaùy ao baèng maùy bôm
2.3.4.4. Duïng cuï thu hoïach oác trong ao
Coù hai phöông phaùp thu hoaïch laø thu tæa vaø thu hoaïch toaøn boä soá oác trong ao
hoaëc trong ñaêng.
Thu tæa: laø hình thöùc thu ñeå san thöa oác trong ao. Ñeå thu tæa coù theå duøng 2 loïai
duïng cuï: baãy vaø vôït löôùi. Baãy coù hình truï troøn, ñöôøng kính 2 ñaùy laø 40 vaø 60 cm. Duøng
löôùi coù kích thöôùc phuø hôïp vôùi kích côõ oác thu hoïach bao xung quanh, chæ ñeå chöøa moät
loã phía treân coù ñöôøng kính 10 cm cho oác loït vaøo baãy. Ñaùy treân coù thanh ngang ñeå coät
moài. Hình thöùc thu tæa baèng baãy coù theå thu ñöôïc 50% soá oác trong ao.
“Maùy” thu oác: Caáu taïo goàm moät maùy bôm coâng suaát 2HV vaø moät oáng nhöïa deûo
þ90 mm gaén noái vaøo moät khung hình hoäp chöõ nhaät, kích thöôùc 40x20x15 cm. Phaàn
maët döôùi khung gaén vôùi 1 mieáng cao su (1) hoaëc daây rieàng chì ñeå coù theå keùo saùt maët
ñaùy ao. Maët beân phía ngoøai gaén vôùi moät vôït löôùi daøi 1,5m (2). Maët beân phía trong gaén
vôùi maùy bôm thoâng qua moät oáng nhöïa hình chöõ T coù nhieàu ñaàu oáng phun nöôùc hình
deïp (3). Khi söû duïng, nöôùc töø caùc oáng phun ra maïnh seõ suïc xuoáng ñaùy ao laøm oác noåi
leân vaø loït vaøo löôùi. Ngöôøi söû duïng “maùy” di chuyeån giaät luøi vaø chaäm ñeå khoâng boû soùt
oác. Hình thöùc thu naøy coù theå thu ñöôïc töø 70-80% soá löôïng oác trong ao.
Thu hoïach toøan boä: thaùo caïn nöôùc, duøng muoãng saét nhoû caøo buøn caùt vaø nhaët baét
töøng con moät. Hình thöùc thu naøy gaàn nhö trieät ñeå (95%). Moät soá nhoû (5%) coøn soùt laïi
do khi thaùo caïn nöôùc oác chui saâu xuoáng caùt , sau khi thu hoïach neân caáp laïi nöôùc vaøo
ao cho oác boø leân vaø nhaët laïi.
c
o
p
Hình 2.14. Duïng cuï thu hoaïch oác höông

42. 30
2.4. Kyõ thuaät nuoâi oác höông thaâm canh trong caùc moâ hình nuoâi.
2.4.1. Kyõ thuaät nuoâi trong ñaêng loàng
- Ñaêng öông (nuoâi giai ñoïan I) dieän tích 40-45 m2
/caùi. Ñaêng nuoâi dieän tích 100 -150
m2
/caùi
- Maät ñoä nuoâi: 1000-1500 con/m2
(giai ñoïan 1) vaø 450-650 con/m2
(giai ñoïan 2)
- Veä sinh kieåm tra löôùi haøng ngaøy, traùnh caù döõ caén raùch loàng laøm oác boø ra ngoaøi.
- Thöùc aên cho oác höông chuû yeáu laø caù taïp (caù giaõ caøo, cua gheï . . .). Cho aên 1
laàn/ngaøy luùc 14 – 16 giôø, löôïng thöùc aên cho aên haøng ngaøy baèng 6 - 12% troïng
löôïng thaân vaø ñieàu chænh tuøy thuoäc tình traïng baét moài cuûa oác.
- Theo doõi tæ leä soáng, toác ñoä taêng tröôûng cuûa oác nuoâi, thôøi gian nuoâi, heä soá thöùc aên.
Ñieàu chænh caùc bieän phaùp kyõ thuaät ñeå ñaït tæ leä soáng cao, toác ñoä taêng tröôûng nhanh.
2.4.2. Kyõ thuaät nuoâi trong ao
a/ Chuaån bò ao nuoâi: thaùo caïn nöôùc, caøo saïch buøn, taïo ñoä doác veà phía coáng, ñoå lôùp
caùt daøy 5-7cm, tu söûa coáng. Laøm haøng raøo chaén cua, coøng vaø ñòch haïi (nuoâi luaân
chuyeån ao) hoaëc caém ñaêng khi caûi taïo ao (neáu nuoâi baèng hình thöùc caém ñaêng).
Dieät taïp sau ñoù laáy nöôùc vaøo vaø thaû gioáng.
b/ Gioáng khoûe maïnh, maøu saéc saùng, ñeàu, khoâng coù daáu hieäu beänh lyù, thaû nuoâi ôû
maät ñoä ban ñaàu laø 400-600con/m2
, san thöa 200-300 con/m2
sau 2 thaùng vaø 120-
150con/m2
sau 3 thaùng.
c/ Thöùc aên vaø cheá ñoä cho aên: Thöùc aên cho oác höông laø caùc loaïi toâm, cua, caù taïp.
Cho aên ngaøy 2 laàn vaøo buoåi saùng vaø chieàu toái. Löôïng thöùc aên ñöôïc ñieàu chænh theo
khaû naêng baét moài cuûa oác, khoaûng 5-10% troïng löôïng oác trong ao.
d/ Quaûn lyù chaêm soùc:
Quaûn lyù thöùc aên trong ao: Kieåm tra xem xeùt khaû naêng baét moài cuûa oác, söï phaân boá
cuûa oác trong ao, ñieàu chænh thöùc aên cho laàn sau.
- Quaûn lyù chaát löôïng ñaùy ao: Thöôøng xuyeân veä sinh ñaùy, loaïi boû thöùc aên thöøa, nhöõng
chaát baån laéng ñoïng treân neàn ñaùy, keát hôïp vôùi thay nöôùc moät caùch trieät ñeå. Duy trì
möïc nöôùc trong ao khoaûng 1,3-1,5m ñeå oån ñònh nhieät ñoä vaø haïn cheá rong ñaùy phaùt
trieån. Vôùt rong vaø caøo ñaùy neáu rong moïc quaù daøy. Ñònh kyø söû duïng voâi, zeolite xöû
lyù ñeå laøm oån ñònh moâi tröôøng trong caùc ao ít thay nöôùc hoaëc ao coù pheøn, pH thaáp.
Kieåm tra caùc yeáu toá moâi tröôøng: Kieåm tra 2 laàn trong ngaøy vaøo luùc 5 - 7 giôø vaø 14 -
16 giôø.

43. 31
Theo doõi toác ñoä taêng tröôûng cuûa oác: Tieán haønh kieåm tra toác ñoä traêng tröôûng cuûa oác
theo ñònh kyø 15 ngaøy/laàn: Moãi laàn baét ngaãu nhieân 30 con, caân troïng löôïng (p) cuûa
töøng caù theå.
e/ San vaø chuyeån ao: Thu oác baèng maùy hoaëc nhaët tay ñeå chuyeån toaøn boä hoaëc moät
phaàn oác sang ao môùi hoaëc ñaêng môùi.
g/ Moät soá phöông phaùp phoøng beänh: Thöôøng xuyeân duy trì caùc yeáu toá moâi tröôøng
trong ao nuoâi thaät toát. Khi phaùt hieän oác bò beänh, giaûm cho aên, kieåm soaùt chaët cheõ
thöùc aên, khoâng ñeå dö thöøa. Nhaët heát nhöõng con yeáu bò beänh caùch ly chuùng khoûi ñaøn
oác. Tieán haønh thay nöôùc, veä sinh ñaùy ao.
h/ Thu hoaïch: Duøng maùy thu oác, sau ñoù thaùo caïn nöôùc nhaët baèng tay ñeå thu hoaïch
toaøn boä. OÁc sau khi thu hoaïch ñöôïc nhoát trong giai 1 - 2 ngaøy ñeå laøm saïch buøn vaø
traéng voû tröôùc khi baùn.
2.4.3. Kyõ thuaät nuoâi oác trong beå xi maêng/ beå composit
- Chuaån bò beå nuoâi: veä sinh beå saïch seõ. Loùt ñaùy baèng moät lôùp san hoâ vuïn (10 cm) sau
ñoù traûi löôùi vaø ñoå caùt leân treân (khoûang 8-10 cm). Caáp nöôùc vaøo beå khoûang 0,5-0,8
m.
- Thaû gioáng: gioáng coù kích thöôùc 10000-12000 con/kg thaû nuoâi vôùi maät ñoä 1000-
1500 con/m2
. San thöa oác vaøo thaùng thöù 3 khi kích thöôùc ñaït 200 con/kg, maät ñoä
500-600 con/m2
.
- Cho aên: Thöùc aên chuû yeáu laø caù, thænh thoaûng thay ñoåi thöùc aên laø toâm, gheï, haàu, …
Trong thaùng nuoâi ñaàu cho aên vôùi löôïng thöùc aên baèng 10-12% khoái löôïng thaân.
Sang thaùng thöù hai trôû ñi löôïng thöùc aên baèng 5-7% khoái löôïng thaân. Thöùc aên cheá
bieán cho aên 3-5% khoái löôïng thaân.
- Cheá ñoä thay nöôùc vaø veä sinh beå: Söû duïng heä thoáng nöôùc chaûy tuaàn hoaøn. Vôùt thöùc
aên thöøa vaøo moãi buoåi saùng. Sau 4-6 ngaøy chaø röûa thaønh beå vaø duøng voøi nöôùc xòt röûa
ñaùy caùt.
- Theo doõi sinh tröôûng vaø tyû leä soáng : Ñònh kyø moãi thaùng moät laàn baét ngaãu nhieân 30
con ño kích thöôùc vaø troïng löôïng. Xaùc ñònh tyû leä soáng vaøo cuoái ñôït nuoâi.
2.5. Nghieân cöùu taùc ñoäng cuûa moâi tröôøng ñeán heä thoáng nuoâi thaâm canh
2.5.1. Phöông phaùp xaùc ñònh caùc chæ tieâu moâi tröôøng
- Theo doõi caùc yeáu toá moâi tröôøng trong ao vaø khu vöïc ñaêng loàng nuoâi: Caùc yeáu toá
moâi tröôøng theo doõi laø: nhieät ñoä, ñoä maën, BOD, COD, pH, H2S, NO3, NO2, NH3, P-
PO3
- Nhieät ñoä, ñoä maën xaùc ñònh baèng nhieät keá thuûy ngaân ñoä chính xaùc 0,1o
C vaø maùy ño
ñoä maën (khuùc xaï keá ATAGO-S10 ñoä chính xaùc 1‰)

44. 32
- Thu maãu nöôùc: Thu maãu trong caùc chai nhöïa röûa saïch, coá ñònh maãu baèng H2SO4 ôû
pH < 2, chuyeån taát caû caùc chai veà phoøng thí nghieäm vaø phaân tích ngay, neáu khoâng
phaân tích kòp thì löu giöõ maãu trong tuû laïnh ôû nhieät ñoä 4°C (maãu phaân tích nitrate,
nitrite) hoaëc ôû nhieät ñoä – 20o
C (maãu phaân tích phosphate). Tröôùc khi phaân tích
maãu, nhieät ñoä maãu phaûi ñöa trôû laïi nhieät ñoä phoøng vaø trung hoøa maãu baèng NaOH 5
N. Phaân tích maãu baèng maùy haáp thuï quang phoå theo phöông phaùp Murphy vaø Riley
(1962).
- Thu vaø phaân tích maãu ñaùy: Duøng oáng thu maãu coù ñöôøng kính d=5 cm. Laáy coät traàm
tích saâu 10 cm, bòt kín ñaàu döôùi, ñeå laéng vaø duøng oáng siphon nhoû huùt heát nöôùc,
duøng piston ñaåy coät traàm tích ra vaø caét thu phaàn treân daøy khoaûng 2cm. Baûo quaûn
maãu theo phöông phaùp tieâu chuaån cuûa töøng chæ tieâu phaân tích. Tính chaát neàn ñaùy
seõ phaân tích taïi phoøng nghieân cöùu moâi tröôøng Vieän NCNTTS III.
- Thu maãu xaùc ñònh nhu caàu oxy sinh hoïc (BOD) : Duøng 3 chai thuûy tinh nuùt maøi
maøu naâu coù dung tích 125 ml. Ño haøm löôïng oxy hoøa tan luùc ñaàu (DOo), uû maãu
trong hoäp toái ôû nhieät ñoä phoøng (30o
C). Sau ñoù 3 ngaøy (72 giôø) ño haøm löôïng Oxy
trong maãu (DO3). Haøm löôïng BOD3 ñöôïc tính theo coâng thöùc sau:
BOD3 = DO3 - DOo (mg O2/L).
- Phaân tích haøm löôïng höõu cô (C) baèng caùch ñoát trong loø nung.
- Phaân tích Nitrate (N-NO3
-
) maãu ñaùy baèng phöông phaùp oxy hoùa 2 giai ñoaïn
Milbury et al., vaø Korolev-Valderam, 1972.
- Phaân tích phosphate (P-PO4
3-
) maãu ñaùy baèng phöông phaùp oxy hoaù hai giai ñoaïn
Milbury et al., vaø Korolev-Valderam, 1972.
- Phaân tích toång P : Baèng caùc phöông phaùp hieän haønh.
2.5.2. Nghieân cöùu quaù trình thaûi P, N cuûa oác höông
Nöôùc bieån loïc saïch, kieåm tra caùc yeáu toá moâi tröôøng nhieät ñoä, pH, Oxy, toång N
vaø P. Sau ñoù cho vaøo 8 beå thí nghieäm (moãi beå coù theå tích nöôùc laø 0,5 m3
). Suïc khí nheï
24/24. 7 beå thí nghieäm ñöôïc boá trí theo caùc maät ñoä nhö sau:
+ Loâ 400 con/m2
(OH1) vaø moät loâ laëp laïi OH1-1
+ Loâ 600 con/ m2
(OH2) vaø loâ laëp laïi: OH2-1
+ Loâ 800 con/ m2
(OH3) vaø loâ laëp laïi: OH3-1
+ Loâ 1000 con/ m2
(OH4) vaø loâ laëp laïi laø OH4-1
Kích thöôùc oác höông thí nghieäm dao ñoäng töø 0,10 – 0,13 g/con.
Ñònh kyø 7 ngaøy ño sinh tröôûng vaø caùc yeáu toá N, P.
Söï taêng giaûm N vaø P trong caùc beå ñöôïc tính theo coâng thöùc cuûa Wallin & Hankanson
(1991)

45. 33
2.5.3. Nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa nhieät ñoä
Thí nghieäm nghieân cöùu khaû naêng thích nghi nhieät ñoä cuûa oác gioáng (côõ 5000-
7000 con/kg) vaø oác thöông phaåm (120-150 con/kg) trong 8 thang nhieät ñoä khaùc nhau
töø 10 - 40o
C, moãi thang caùch nhau 2o
C. Nöôùc söû duïng thí nghieäm laø nöôùc bieån coù ñoä
maën 35‰, pH 8. Tröôùc khi cho oác vaøo xoâ, oác ñöôïc thích nghi daàn vôùi ñieàu kieän nhieät
ñoä thí nghieäm. Duy trì suïc khí lieân tuïc. Thí nghieäm tieán haønh trong 2 ngaøy. Theo doõi tæ
leä soáng, möùc ñoä hoaït ñoäng cuûa oác. Xaùc ñònh khaû naêng thích nghi cuûa oác vôùi nhieät ñoä
döïa treân chæ soá LC50 (thôøi ñieåm keå töø luùc thí nghieäm cho ñeán khi 50% oác cheát). Laëp laïi
thí nghieäm 3 laàn xaùc ñònh trò soá trung bình.
Chæ tieâu xaùc ñònh tình traïng hoaït ñoäng cuûa oác chia laøm 3 möùc laø khoâng hoïat
ñoäng (-) hoaït ñoäng keùm (+) vaø hoaït ñoäng bình thöôøng (++).
2.5.4. Nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa ñoä maën
Boá trí nuoâi oác höông ôû 2 nhoùm ñoä maën laø 20-25‰ vaø 32-35‰ ñeå so saùnh khaû
naêng sinh tröôûng vaø tæ leä soáng cuûa oác. Oác gioáng kích côõ 7000 con/kg ñöôïc boá trí nuoâi
trong caùc loàng nhöïa vôùi maät ñoä 500, 1000 vaø 1500 con/m2
. Loàng treo trong beå
composite vaø nuoâi trong heä thoáng nöôùc chaûy tuaàn hoøan qua heä loïc sinh hoïc. Thöùc aên
laø caù, toâm, cua nhoû. Ñònh kyø caân ño kích thöôùc, troïng löôïng oác ôû caùc loâ thí nghieäm
haøng thaùng. Thôøi gian nuoâi 8 thaùng. Xaùc ñònh toác ñoä taêng tröôûng, tæ leä soáng cuûa oác
nuoâi trong 2 loâ thí nghieäm. Thí nghieäm ñöôïc laëp laïi 3 laàn.
2.5.5. Nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa chaát ñaùy
Boá trí caùc ñaêng nuoâi trong ao vôùi chaát ñaùy khaùc nhau laø san hoâ-caùt, caùt thoâ-voû
soø vaø caùt buøn. Maät ñoä thaû nuoâi töông öùng vôùi caùc giai ñoïan I, II, III laø 400, 200 120
con/m2
. Thôøi gian nuoâi 5 thaùng. Theo doõi taêng tröôûng vaø tæ leä soáng cuûa oác theo caùc
giai ñoïan nuoâi.
2.5.6. Thöû nghieäm söû duïng men vi sinh caûi thieän moâi tröôøng ñaùy
Boá trí 3 beå nuoâi thí nghieäm goàm 1 beå söû duïng cheá phaåm vi sinh BRF-2, 1 beå söû
duïng men BAC vaø moät beå ñoái chöùng. Beå nuoâi coù maùi che, ñaùy goàm san hoâ (10 cm),
löôùi vaø caùt (5 cm). Dung tích beå 16m3
, nöôùc luaân chuyeån tuaàn hoøan qua heä thoáng khí
vaø maùy bôm. Cho aên caù taïp, cua gheï nhoû töø 10-12% khoái löôïng. Kieåm tra haøm löôïng
vi sinh toång soá vaø thaønh phaàn caùc loaïi vi sinh coù trong caùc beå thí nghieäm moãi thaùng
moät laàn, tröôùc vaø sau khi thay nöôùc. Theo doõi toác ñoä sinh tröôûng, tæ leä soáng, khaû naêng
nhieãm beänh cuûa oác ôû caùc loâ thí nghieäm. Ñaùnh giaù aûnh höûông cuûa caùc loaïi men vi sinh
ñoái vôùi moâi tröôøng nöôùc vaø ñaùy beå nuoâi oác höông. Laëp laïi thí nghieäm 2 laàn.

46. 34
Men BRF2-Aquakit:
Thaønh phaàn:
- Bacillus licheniformis, Bacillus megaterium, Bacillus subtilis, Bacillus polymixa,
Aspergillus oryzae.
- Enzym höõu ích
- Teá baøo ñôn: 3.7*109
CFU/ mg
Coâng duïng:
- Phaân huûy nhanh chaát thaûi höõu cô coù trong ao nuoâi
- Haïn cheá toái ña caùc vi sinh vaät gaây beänh nhö Vibrio, Aeromonas vaø caùc beänh do
vi khuaån gaây ra.
- Kìm haõm vaø phaân giaûi NH3, H2S, NO2 phaùt sinh trong vuï nuoâi
- Gia taêng löôïng oxi hoøa tan, giaûm BOD, COD.
- OÅn ñònh chaát löôïng nöôùc ao nuoâi
Caùch söû duïng:
- Lieàu löôïng: duøng 0,02 gr BRF2/ m3
nöôùc
- Hoøa 0,32g BRF2 vaøo 5 lít nöôùc beå nuoâi, suïc khí lieân tuïc trong voøng 16 giôø–24
giôø ôû nhieät ñoä 28– 30o
C ñeå taêng sinh khoái, sau ñoù taït ñeàu dung dòch vaøo beå nuoâi.
- Lieàu söû duïng 10 ngaøy moät laàn.
Men BAC:
Thaønh phaàn:Bacillus mensentericus, Bacillus subtilis, Bacillus lichenifomis,
Lactobacillus Acidophilus, Streptococcus facium, Nitrosomonas, Nitrobacter,
Aspergilus oryzae, Saccharomyces cerevisiae, Enzyme, chaát dinh döôõng
Coâng duïng:
- Phaân huûy nhanh thöùc aên thöøa ôû ñaùy ao, haáp thuï khí ñoäc NH3, H2S, NO2…..choáng oâ
nhieãm ñaùy ao.
- Taïo nguoàn vi khuaån töï nhieân coù lôïi cho ao nuoâi, ngaên chaën söï phaùt trieån caùc vi
khuaån coù haïi trong ao nuoâi.
- Gia taêng haøm löôïng oxi hoøa tan trong nöôùc, oån ñònh pH, maøu nöôùc.
- Giaûm ñoä ñuïc cuûa nöôùc, taïo ra caùc chaát dinh döôõng voâ cô giuùp taûo phaùt trieån oån
ñònh.
Caùch söû duïng:
- Raûi tröïc tieáp xuoáng beå nuoâi
- Lieàu löôïng: 0,1g/m3
, ñònh kyø 10 ngaøy 1 laàn.

47. 35
2.6. Caùc coâng thöùc tính
2.6.1. Caùc chæ tieâu kyõ thuaät
+ Toác ñoä tăng tröôûng tuyeät ñoái
(Ball&Jone, 1960)
+ Toác ñoä tăng tröôûng töông ñoái (G)
(Ball&Jone, 1960)
X1: chieàu cao oác (mm) hoặc khoái löôïng (g) ôû thôøi ñieåm ñaàu t1 (ngaøy).
X2: chieàu cao oác (mm) hoặc khoái löôïng (g) ôû thôøi ñieåm sau t2 (ngaøy).
Ìt = (t2 – t1) laø khoaûng thôøi gian thí nghieäm (ngaøy).
- Toång soá caù theå luùc thu hoaïch
Tyû leä soáng (%) = ¯ 100
Toång soá caù theå thaû ban ñaàu
Khoái löôïng TA cung caáp (kg)
- Heä soá tieâu toán thöùc aên (HSTTTA) =
Khoái löôïng oác taêng ñöôïc (kg)
Khoái löôïng TA ñaõ tieâu thuï (kg)
- Heä soá thöùc aên (FCR) =
Khoái löôïng oác taêng ñöôïc (kg)
Khoái löôïng TA ñaõ tieâu thuï (kg) = toång löôïng thöùc aên cho aên (kg) ¯ k
k = (P1 – P2 )/P1
k laø heä soá thöùc aên, moãi loaïi thöùc aên coù heä soá k khaùc nhau
P1 laø toång troïng löôïng thöùc aên
P2 laø löôïng thöùc aên coøn dö do oác khoâng aên ñöôïc
lnX2 – lnX1
= x 100 (%)
Ìt 1
X2 – X1
=
Ìt

48. 36
2.6.2. Caùc chæ tieâu kinh teá
Caùc chæ tieâu sau ñöôïc aùp duïng ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû nuoâi oác höông thaâm canh:
1 Saûn löôïng oác thu hoaïch Q (kg) 8 Ñieåm hoaø voán theo saûn löôïng =
TC/P
2 Naêng suaát maët nöôùc = Q/S (kg/m2
) 9 Hieäu quaû chi phí /naêm =TR/TC
3 Toång chi phí/vuï TC = TFC+TVC+CN 10 Toång lôïi nhuaän/naêm LN = TR - TC
4 Toång chi phí/loàng=TC/soá löôïng loàng 11 Lôïi nhuaän/loàng = LN/ soá löôïng loàng
5 Toång thu nhaäp/ vuï TR = Q*P 12 Tyû suaát lôïi nhuaän = LN/TC (%)
6 Thu nhaäp/loàng = Q*P/soá löôïng loàng 13 Lôïi nhuaän/1 vaïn gioáng
7 Ñieåm hoaø voán theo giaù thaønh = TC/Q 14 Chi phí/1 vaïn gioáng
Chuù thích: Q: Naêng suaát S: dieän tích
TC: Toång chi phí TFC: chi phí coá ñònh
TVC: chi phí bieán ñoåi CN: chi phí kyõ thuaät
TR: toång thu nhaäp P: giaù baùn
LN: Lôïi nhuaän
2.7. Phöông phaùp xöû lyù soá lieäu.
Soá lieäu ñöôïc xöû lyù baèng phöông phaùp thoáng keâ sinh hoïc, caùc ñoà thò ñöôïc veõ treân
phaàn meàm microsoft excel.
Phaân tích thoáng keâ vaø ñaùng giaù söï sai khaùc baèng phaàn meàm Statictica version
6.0. Duøng pheùp kieåm ñònh ANOVA (analysis of variance) vaø t-test ñeå kieåm ñònh söï
khaùc nhau trong moãi nghieäm thöùc. Pheùp kieåm ñònh Tukey duøng ñeå so saùnh caëp vôùi
nhau vôùi möùc yù nghóa α =0,05. Neáu p <0,05 thì coù söï sai khaùc yù nghóa thoáng keâ (Zar,
1999).

49. 37
Chöông III. KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU VAØ THAÛO LUAÄN
3.1. Nghieân cöùu xaùc ñònh caùc chæ tieâu kyõ thuaät nuoâi oác höông thaâm canh
3.1.1. Maät ñoä nuoâi
Maät ñoä nuoâi laø yeáu toá quan troïng aûnh höôûng ñeán söï sinh tröôûng vaø tyû leä soáng cuûa
oác, ñoàng thôøi lieân quan ñeán vieäc söû duïng dieän tích maët nöôùc vaø hieäu quaû kinh teá cuûa
ngheà nuoâi. Neáu nuoâi maät ñoä quaù daøy oác taêng tröôûng chaäm, kích côõ khoâng ñoàng ñeàu,
moâi tröôøng deã bò oâ nhieãm, oác deã bò beänh, tyû leä soáng thaáp. Neáu nuoâi maät ñoä quaù thöa
daãn ñeán laõng phí dieän tích, nhaân coâng, giaù thaønh cao, hieäu quaû kinh teá thaáp. Do ñoù
nghieân cöùu nuoâi oác ôû caùc maät ñoä khaùc nhau trong caùc loïai hình nuoâi khaùc nhau ñeå xaùc
ñònh maät ñoä nuoâi thích hôïp nhaát, cho hieäu quaû kinh teá cao laø raát caàn thieát.
3.1.1.1. Nghieân cöùu maät ñoä nuoâi thích hôïp trong ñaêng.
a/ Maät ñoä nuoâi thích hôïp töø côõ oác gioáng (7000-8000 con/kg) ñeán côõ 650-750 con/kg
Keát quaû theo doõi veà taêng tröôûng vaø tæ leä soáng cuûa oác nuoâi trong caùc oâ loàng löôùi
coù dieän tích 20m2
ôû caùc maät ñoä 1000, 1500 vaø 2000 con/m2
trong thôøi gian nuoâi 40
ngaøy ñöôïc toång hôïp ôû baûng 3.1.
Baûng 3.1. Taêng tröôûng vaø tæ leä soáng cuûa oác nuoâi trong đñăng ôû caùc maät ñoä khaùc nhau.
Maät ñoä nuoâi (con/m2
)
Thoâng soá
1000 1500 2000 2500
Troïng löôïng ban ñaàu (g) 0,2 0,2 0,2 0,2
Troïng löôïng sau 40 ngaøy (g) 1,6 ±0,24 1,6 ±0,25 1,55±0,28 1.42±0,32
Taêng tröôûng (g/ngaøy) 0,039 0,039 0,038 0,034
Tæ leä soáng (%) 92,16 ± 2,93 85,69 ± 4,25 84,36 ± 0,70 87,62 ± 1,76
Do taäp tính soáng taäp trung theo quaàn ñaøn neân ôû giai ñoïan naøy maät ñoä ít aûnh
höôûng ñeán taêng tröôûng cuûa oác. Tuy nhieân, ôû maät ñoä 2500 con/m2
toác ñoä taêng tröôûng
cuûa oác giaûm töø ngaøy thöù 30 trôû ñi (3.1a), cho thaáy maät ñoä naøy töông ñoái cao vaø khoâng
phuø hôïp. Maät ñoä nuoâi khoâng aûnh höôûng ñeán tæ leä soáng cuûa oác ôû caùc loâ thí nghieäm.
Keát quaû nghieân cöùu chæ ra maät ñoä phuø hôïp cho nuoâi oác côõ gioáng 7000-8000
con/kg trong ñaêng 40 ngaøy ñaàu laø 1000-2000 con/m2
.

50. 38
b/ Maät ñoä nuoâi thích hôïp töø côõ 650-750 con/kg ñeán côõ 130-150 con/kg
Caùc maät ñoä nuoâi thí nghieäm ñöôïc xaùc ñònh caên cöù vaøo chæ tieâu naêng suaát caàn ñaït
(5kg/m2
) vôùi tæ leä soáng töông öùng 70, 75, 80, 85% laø 450, 550, 650 vaø 750 con/m2
. Keát
quaû thí nghieäm ñöôïc toång hôïp ôû baûng 3.2.
Baûng 3.2. Taêng tröôûng vaø tæ leä soáng cuûa oác nuoâi ôû caùc maät ñoä khaùc nhau.
Maät ñoä nuoâi (con/m2
)
Chæ soá nghieân cöùu
450 550 650 750
Troïng löôïng ban ñaàu (g) 1,62±0,36 1,62±0,36 1,62±0,36 1,62±0,36
Troïng löôïng sau 130 ngaøy nuoâi (g) 9,15±0,58 8,75±0,68 7,95±0,67 7,50±0,79
Taêng tröôûng tuyeät ñoái (g/ngaøy) 0.057 0.054 0.048 0.045
Tæ leä soáng (%) 92,57 ± 1,53 95,57 ± 1,53 92,63 ± 1,31 75,54 ± 1,14
Nhaän xeùt: Taêng tröôûng veà khoái löôïng vaø tæ leä soáng cuûa oác tæ leä nghòch vôùi maät ñoä
nuoâi. Taêng tröôûng cao nhaát ñaït 0,057 g/ngaøy ôû maät ñoä 450 con/m2
vaø thaáp nhaát laø
0,045g/ngaøy ôû maät ñoä 750 con/m2
. Tæ leä soáng cao nhaát ôû maät ñoä 550 con/m2
(95,57%)
vaø thaáp nhaát ôû maät ñoä 750 con/m2
(75,54%).
Hình 3.1 bieåu dieãn taêng tröôûng veà khoái löôïng cuûa oác trong 4 maät ñoä thí nghieäm
ôû 2 giai ñoaïn nuoâi. Söï khaùc nhau veà taêng tröôûng giöõa caùc maät ñoä ôû giai ñoïan I baét ñaàu
töø ngaøy thöù 30 vaø giai ñoïan II baét ñaàu töø ngaøy thöù 40. Giai ñoïan II, sau 100 ngaøy nuoâi
coù söï phaân hoùa giöõa caùc nhoùm maät ñoä theo xu höôùng maät ñoä caøng cao taêng tröôûng
caøng chaäm (hình 3.1b). Keát quaû phaân tích cho thaáy maät ñoä nuoâi thích hôïp giai ñoaïn
naøy laø töø 450 – 550 con/m2
.
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
1.2
1.4
1.6
1.8
1 10 20 30 40
Ngaøy
Troï
n
g
löôï
n
g
1000
1500
2000
2500
0.00
1.00
2.00
3.00
4.00
5.00
6.00
7.00
8.00
9.00
10.00
1 20 40 60 80 100 120 130
thôøi gian ( ngaøy)
Troï
n
g
löôï
n
g
(gam)
450
550
650
750
a (giai ñoïan I) b (Giai ñoïan II)
Hình 3.1. Toác ñoä taêng tröôûng veà khoái löôïng cuûa oác höông ôû 2 giai ñoaïn