hồi sức

1. ©2014 MFMER | slide-1
Đánh giá đau và an thần tại đơn vị hồi
s c Nhi khoa (PICU)
Gina Rohlik, M.S., APRN, CNS

2. ©2014 MFMER | slide-2
Bn kiệt s c trong PICU: nhiều nhân tố
• Đau
• Do bệnh lý nền
• Do điều trị
• Sợ hãi/lo lắng
• Môi trường ICU
• Nỗi sợ do không nhận th c được
• Cách ly với bố mẹ
• Không nhận th c được tình hình hiện tại
• Có thể điều trị bằng thuốc an thần
• Mất khả năng tự kiểm soát
• Mất các hoạt động thường ngày
• Đã từng trải qua trong quá kh

3. ©2014 MFMER | slide-3
Điều trị đau và lo lắng trong đơn vị hồi s c
Nhi khoa (PICU)
• Thuốc:
• Giảm đau
• Giải lo âu
• An thần
• Không dùng thuốc:
• Các biện pháp làm xao lãng
• Liên hệ phản hồi sinh học
• Tượng hình có hướng dẫn
• Khó phân biệt đau và lo lắng ở trẻ nhỏ:
• Triệu ch ng có thể giống nhau
• Điều trị khác nhau
• Thường phải điều trị cả hai ở BN đặt ống NKQ

4. ©2014 MFMER | slide-4
Những điểm mấu chốt trong điều trị đau
và lo lắng
• Xác định sự có mặt c a đau và lo lắng
• Dùng các công cụ đánh giá phù hợp được công nhận
• Lập một kế hoạch điều trị thuận lợi cho việc đánh giá và
kiểm soát
• Tăng cường giao tiếp giữa nhân viên y tế và gia đình

5. ©2014 MFMER | slide-5
Tại sao lại phải điều trị đau? (Schechter, 2003)
• Nhân đạo
• Dẫn truyền và tiếp nhận cảm giác đau hình thành từ 24 tuần tuổi
• Điều trị đau là quyền cơ bản c a con người
• Sinh lý
• Đau làm tăng giải phóng catecholamine, hormone tăng trưởng và
hormon giáp
• Tăng HA, TS tim và cung lượng tim, tăng đường huyết, rối
loạn vận động hệ tiêu hóa, rối loạn ch c năng miễn dịch, tăng
đông
• Đau không được điều tri  chậm liền vết thương, tăng nguy cơ
nhiễm trùng, kéo dài thời gian nằm viện
• Đau không điều trị ảnh hưởng đến hồi phục c a bệnh nhân
• Hạn chế đi lại và khó thở sâu

6. ©2014 MFMER | slide-6
Tại sao phải điều trị đau? (Schechter, 2003)
• Tâm thần học
• Đau không điều trị tăng lo lắng khi làm các th thuật
tiếp theo
• BN có TS đau không điều trị tăng cảm giác với đau
trong các th thuật sắp tới ngay cả khi đã có thuốc
giảm đau
• ảnh hưởng đến việc tương tác với nhân viên y tế
trong tương lai

7. ©2014 MFMER | slide-7
Điều trị đau quá mức
• Tác dụng phụ c a thuốc:
• c chế hô hấp, tụt HA ..vv
• Giảm phản ng c a bệnh nhân có thể làm chậm hồi
phục:
• Giảm vận động & thở sâu, giảm ăn uống đường
miệng

8. ©2014 MFMER | slide-8
Tại sao dùng an thần cho trẻ em trong
PICU?
• Tạo sự thoải mái:
• Giảm lo lắng
• Giảm mệt mỏi
• Phòng thiệt hại:
• Tránh việc tự rút/tuột các ống/dây y tế cần thiết
• Hạn chế ảnh hưởng về mặt tâm lý c a các biện
pháp điều trị
• Thuận lợi cho việc điều trị:
• Thông khí
• Đặt đường truyền hoặc sonde

9. ©2014 MFMER | slide-9
Tác hại nếu không dùng đủ an thần
• Tác động có hại c a các thiết bị y tế lên cơ thể/tuột các thiết
bị y tế cần thiết
• Đau, lo lắng, căng thẳng
• Tăng catecholamines
• Tim nhanh
• Tăng tiêu thụ oxy
• Tăng đông
• c chế miễn dịch
• Tăng chuyển hóa
• Các rối loạn Stress sau chấn thương

10. ©2014 MFMER | slide-10
Tác hại nếu dùng quá mức an thần
• Tăng ngày thở máy
• Tăng ngày nằm viện
• Rút NKQ thất bại
• HC cai
• Tăng TLTV
• Tăng nguy cơ viêm phổi liên quan thở máy

11. ©2014 MFMER | slide-11
Tác hại nếu dùng quá mức an thần
• Các rối loạn liên quan đến Stress sau chấn thương
• Rối loạn nhận th c kéo dài
• Run
• Trí nhớ hoang tưởng

12. ©2014 MFMER | slide-12
Liệu an thần không đủ hoặc quá mức
có phải vấn đề nghiêm trọng?
• Vet và cs (2013): tổng quan hệ thống về an thần tối ưu
trong PICU:
• Đạt tối ưu ở 60% BN
• Không đ ở 10% BN
• Quá m c ở 30% BN

13. ©2014 MFMER | slide-13
Han chế tối
thiểu tác hại
Cải thiện sự
thoải mái
Mục tiêu c a việc kiểm soát đau và lo lắng

14. ©2014 MFMER | slide-14
Các công cụ đánh giá được thông qua có ý
nghĩa cải thiện sự thoải mái và hạn chế tác
hại
• Khuyến khích phát hiện sớm tình trạng đau và lo lắng
• Cho phép theo dõi m c độ đau/an thần tránh thái cực quá
m c hoặc không đ
• Cung câp phương tiện cho NVYT mô tả m c độ đau/lo lắng
một cách nhất quán và khách quan
• Kết quả đánh giá phục vụ cho việc lựa chọn phương pháp
và mục tiêu điều trị
• Phục vụ nghiên c u về đau trong PICU, đóng góp vào thực
hành y khoa dựa theo bằng ch ng

15. ©2014 MFMER | slide-15
Đánh giá đau ở trẻ em: phức tạp
• Nguyên nhân và biểu hiện c a đau bị ảnh hưởng bởi
nhiều yếu tố: m c độ phát triển c a trẻ, trải nghiệm đau
từ trước, vác yếu tố thuộc văn hóa xã hội
• Đánh giá đau bằng nhiều cách với các thang điểm đau
được công nhận
• Tự nói
• Qua hành vi
• Xét nghiệm sinh học

16. ©2014 MFMER | slide-16
Đánh giá đau ở trẻ em: phức tạp
• Tự nói:
• Trải nghiệm đau: tính cá nhân cao
• Tự nói về đau là tiêu chuẩn vàng để đánh giá đau
• Không phù hợp ở: trẻ nhỏ, chậm phát triển, an thần
hoặc thở máy
• Nhận xét c a bố mẹ về tình trạng đau c a con có
thể phối hợp với cảm giác c a con để cho kết quả
đánh giá tốt hơn

17. ©2014 MFMER | slide-17
Đánh giá đau ở trẻ em: phức tạp
• Đánh giá về hành vi:
• Đánh giá về các hành vi liên quan đau:
• Âm thanh, nét mặt, vận động
• Chon phép đánh giá đau ở trẻ hạn chế khả năng giao
tiếp
• Khó kết luận hành vi trẻ là do đau hay do yếu tố khác.
• Các đánh giá về sinh học
• Nhịp tim, tần số thở, bão hòa oxy
• Các chỉ số sinh học có thể liên quan yếu tố khác ngoài
đau

18. ©2014 MFMER | slide-18
Công cụ/thang điểm đánh giá đau ở trẻ em
• Đã có nhiều thang điểm đánh giá được xây dựng và
công nhận nhưng không có một bảng điểm nào có thể
áp dụng cho toàn bộ trẻ em
• Thầy thuốc phải đánh giá các bảng điểm và lựa chọn
bảng điểm phù hợp cho nhóm bệnh nhân c a mình
• Tái đánh giá rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả và
điều chỉnh kế hoạch điều trị nếu cần thiết

19. ©2014 MFMER | slide-19
Các công cụ đánh giá đau được công nhận
• Đánh giá đau ở trẻ đẻ non
((PIPP))
• Bảng điểm đau trẻ sơ sinh
(NIPS)
• Đánh giá khuôn mặt, chân, vận
động và dỗ nín (FLACC)
• Thang đau dựa theo nét mặt
sửa đổi (FPS-R)
• Thang cường độ đau theo số
(NPIS)
• Thang điểm đánh giá hành vi
người trưởng thành (ABPS)
• Thang đau FACES c a Wong-Baker
• Thang điểm COMFORT
• Thang điểm hành vi COMFORT
• Thang điểm đánh giá đau đa chiều
• Công cụ Poker Chip
• Thang mô hình trực quan
• Thang điểm đau bệnh viện Nhi
Eastern Ontario (CHEOPS)

20. ©2014 MFMER | slide-20
Thang điểm đau dựa vào nét mặt sửa đổi
(FPS-R)
• Có thể dùng cho
trẻ 3 tuổi – người
trưởng thành
• Tối ưu cho trẻ nhỏ
• http://www.iasp-
pain.org/Education/Con
tent.aspx?ItemNumber
=1519

21. ©2014 MFMER | slide-21
Khuôn mặt, chân, vận động, dỗ nín sửa
đổi (rFLACC)
• Dùng cho trẻ chưa biết nói
hoặc giảm nhận th c.
• Theo dõi trẻ trong ít nhất
1-2 phút và ghi lại hành vi

22. ©2014 MFMER | slide-22
Người đánh giá đau: Điều dưỡng
• Khi nhâp viện:
• Nếu BN đau, cùng BN xác định m c độ đau
• Tái đánh giá:
• Kèm các dấu hiệu sinh tồn
• Sau mỗi can thiệp đau
• Khi BN có bất kì thay đổi gì

23. ©2014 MFMER | slide-23
Đánh giá tình trạng an thần
• Nhiều phương pháp đánh giá khác nhau đã được xây
dựng & phát triển
• Thầy thuốc cần xác định thang điểm nào phù hợp nhất
với nhóm BN c a mình

24. ©2014 MFMER | slide-24
Đánh giá tình trạng an thần
Các công cụ được công
nhận cho BN trong PICU
• Thang điểm COMFORT
• Thagn điểm COMFORT-B
• Thang điểm an thần
Hartwig
• Thang điểm trạng thái
hành vi
Các công cụ khác
• Thang điểm Ramsay
• Thang điểm an thần – kích
thích Richmond (RASS)
• Thang điểm an thần qua
hành vi c a đại học
Michigan (UMSS)

25. ©2014 MFMER | slide-25
Thang điểm trạng thái hành vi
• Thông qua cách bệnh
nhân phản ng với một
kích thích có tính chất có
hại/nguy hiểm để đánh giá
m c độ an thần và kích
thích
Curley, M. A. Q., Harris, S. K., Fraser, K., Johnson, R., & Arnold, J. H.
(2006). State behavioral scale: A sedation assessment instrument for
infants and young children supported on mechanical ventilation.
Pediatric Critical Care Medicine, 7(2), 107-114.

26. ©2014 MFMER | slide-26
Thang điểm an thần – kích thích Richmond
• Theo dõi hành vi
• Kích thích tăng dần và xem phản ng c a bệnh
nhân.

27. ©2014 MFMER | slide-27
Đánh giá mức độ an thần: Điều dưỡng
• Từ lúc bệnh nhân vào viện đến khi chuyển BN
• Khi đạt mục tiêu an thần
• Khi điều chỉnh liều thuốc an thần
• Tối thiểu mỗi 4 giờ nếu truyền an thần liên tục

28. ©2014 MFMER | slide-28
Tóm tắt
• Sự mệt mỏi c a bệnh nhân: phổ biến trong PICU
• Đau và lo lắng, nếu không điều trị có thể ảnh hưởng
đến kết quả điều trị cuối cùng:
• Điều trị bằng thuốc hoặc biện pháp không dùng
thuốc.
• Dùng thuốc quá m c trong kiểm soát đau và lo lắng có
thể ảnh hưởng xấu đến trẻ.
• Dùng các công cụ đánh giá đau và an thần được công
nhận  giúp thầy thuốc cải thiện sự thoải mái c a BN
và hạn chế tác hại không mong muốn.

29. ©2014 MFMER | slide-29
TLTK
• Schechter, N.L., Berde C.B, & Yaster M. (Eds.). (2003).
Pain in Infants, Children, and Adolescents (2nd ed.).
Philadelphia, PA: Lippincot Williams & Wilkins.
• Vet, N.J., Ista, E., de Wildt, S.N., Tibboel, D., & de
Hoog, M. (2013). Optimal sedation in pediatric intensive
care patients: a systematic review. Intensive Care
Medicine, 39, 1524-1534.

30. ©2014 MFMER | slide-30
Câu hỏi?
rohlik.gina@mayo.edu