SẢN PHỤ KHOA

1. ÑAÙI THAÙO ÑÖÔØNG & THAI KYØ
PGS TS NGOÂ THÒ KIM PHUÏNG

2. NOÄI DUNG
 Muïc tieâu
 Ñaïi cöông
 Nhaéc laïi chuyeån hoaù glucose trong thai kyø
 Phaân loaïi ÑTÑ trong thai kyø
 AÛnh höôûng cuûa ÑTÑ leân thai kyø vaø ngöôïc laïi
 Taàm soaùt & Chaån ñoaùn
 Xöû trí
 Tieân löôïng

3. MUÏC TIEÂU
 Vieát ra ñöôïc phaân loaïi ÑTÑ vaø thai kyø
 Keå caùc yeáu toá nguy cô cuûa ÑTÑ trong thai kyø
 Trình baøy caùch taàm soaùt vaø chaån ñoaùn
ÑTÑTTK
 Trình baøy aûnh höôûng cuûa ÑTÑ leân thai kyø.
 Trình baøy aûnh höôûng cuûa thai kyø leân ÑTÑ.
 Trình baøy ñöôïc nguyeân taéc xöû trí ÑTÑ trong
thai kyø

4. ÑAÏI CÖÔNG
 ÑTÑ: bieán chöùng noäi khoa trong thai
kyø
 2 daïng
– ÑTÑ vaø thai
– ÑTÑDT (90% tröôøng hôïp)
 ÑTÑTTK: roái loaïn dung naïp glucose
vôùi nhieàu möùc ñoä coù theå khôûi phaùt
hay ñöôïc phaùt hieän ñaàu tieân trong thai
kyø (1-14% thai kyø)

5. ÑAÏI CÖÔNG
 50% phuï nöõ bò ÑTÑTTK seõ bò
ÑTÑ thöïc söï veà sau.
 ÑTÑ coù theå gaây voâ sinh, dò daïng
vaø töû vong thai nhi → vaán ñeà lôùn
trong chaêm soùc tieàn saûn – xöû trí
thai kyø nguy cô cao

6. PHAÂN LOAÏI ÑTÑ & THAI KYØ
 ÑTÑ nhoùm 1
 ÑTÑ nhoùm 2
PHAÂN LOAÏI ÑTÑ
PHAÂN LOAÏI PRISCILLA WHITE
 Caùc nhoùm ñaëc bieät khaùc
 ÑTÑTTK
Nhoùm9TD Ñaëc ñieåm
A1
A2
Caùc nhoùm khaùc
DTÑTTK
ÑTÑTTK kieåm soaùt baèng cheá ñoä aên
ÑTÑTTK phaûi ñieàu trò vôùi Insulin, coù bieán
chöùng cao huyeát aùp, ña oái, thai to, tieàn caên thai
löu.

7. Thai kyø : yeáu toá gaây ra ÑTÑ
 TCN I : haï ñöôøng huyeát (noân, pha
loaõng glucose, noäi tieát toá thai kyø)
 TCN II - III : nguy cô ketoacidosis
 Trong chuyeån daï: haï ñöôøng huyeát
(taêng nhu caàu naêng löôïng)
AÛNH HÖÔÛNG CUÛA THAI KYØ LEÂN ÑTÑ

8. AÛnh höôûng treân meï
 ↑ nguy cô TSG – SG gaáp 4 laàn
 Nhieãm truøng deã xaûy ra vaø naëng hôn
 Tyû leä MLT cao
 Deã trôû thaønh RL DN glucose
 Thai to, ña oái → roái loaïn hoâ haáp, tuaàn
hoaøn meï.
AÛNH HÖÔÛNG CUÛA ÑTÑ LEÂN THAI KYØ

9. AÛnh höôûng treân thai
 Töû vong chu sinh cao
 Beänh suaát thai nhi cao : sanh khoù do thai
to, suy hoâ haáp do thai non thaùng, phoåi
tröôûng thaønh muoän, haï ñöôøng huyeát, haï
calci huyeát…
 Dò daïng thai nhi
 Deã bò ÑTÑ thöïc söï veà sau.
 Deã bò thieåu naêng taâm thaàn – thaàn kinh.
AÛNH HÖÔÛNG CUÛA ÑTÑ LEÂN THAI KYØ

10. TAÀM SOAÙT ÑTÑTTK
 Lyù do
–Tyû leä ngaøy caøng taêng
–Tyû leä beänh sinh meï-con taêng,
nguy cô thaønh ÑTÑ
 Thôøi ñieåm: tuaàn leã 24-28 thai kyø
CHAÅN ÑOAÙN ÑTÑ & THAI KYØ

11. TAÀM SOAÙT ÑTÑTTK
 Ñoái töôïng
Yeáu toá nguy cô cao
 T/c gia ñình coù ngöôøi tröïc heä bò ÑTÑ
 Beùo phì, thöøa caân
 T/c thai löu khoâng roõ lyù do, thai dò daïng, thai
to > 4 kg, ÑTÑTTK
 25 tuoåi
 Thai kyø laàn naøy coù thai to, ña oái, ñöôøng nieäu
(+)
 Thuoäc chuûng toäc Chaâu AÙ, Chaâu phi, Myõ goác
da ñoû…
CHAÅN ÑOAÙN ÑTÑ & THAI KYØ

12.  Beänh söû
 50g glucose uoáng-1giôø
PHÖÔNG PHAÙP TAÀM SOAÙT
Ngöôõng (mg/dl)
130 135 140
Ñoä nhaïy(%) 100 98 79
Ñoä chuyeân(%) 78 80 87
 Caùc nghieäm phaùp khaùc

13.  Ñöôøng huyeát ñoùi ≥ 126mg%
Ñöôøng huyeát baát kyø ≥ 200mg%
 Nghieäm phaùp 100g – 3giôø
 Nghieäm phaùp 75g –2giôø
CHAÅN ÑOAÙN ÑTÑDT
mg/dl mmol/l
N/p 100g-3 giôø
Ñoùi
1 gìôø
2 giôø
3 giôø
95
180
155
140
5.3
10.0
8.6
7.8
N/p 75g-2 giôø
Ñoùi
1 giôø
2 giôø
95
180
155
5.3
10.0
8.6
Chaån ñoaùn ÑTÑDT vôùi nghieäm phaùp
dung naïp 100g hay 75g glucose

14. XÖÛ TRÍ
Nguyeân taéc
* OÅn ñònh ñöôøng huyeát trong suoát thai kyø
vôùi ñöôøng huyeát ñoùi < 105 mg%
ñöôøng huyeát 2 giôø sau aên < 120mg%
* Lyù töôûng
- Ñoùi : 60 – 80 mg%
- 2 h sau aên : < 120mg%
- 14h – 18h : 60 – 90mg%

15. XÖÛ TRÍ
 Chæ ñònh ñieàu trò Insulin:
Khi ñöôøng huyeát ñoùi ≥ 105mg% vaø
ñöôøng huyeát 2 giôø sau aên ≥ 120mg%.
 Dinh döôõng :
- Naêng löôïng cung caáp: 2200 – 2400kcal
(protein 20-25%, carbohydrat 40-45%,
ít chaát beùo )
- Keá hoaïch dinh döôõng, vaän ñoäng theå
löïc, laøm vieäc thích hôïp

16. XÖÛ TRÍ
 Ñaùnh giaù thai
Sieâu aâm :
- Ñaùnh giaù söï phaùt trieån cuûa thai
- Phaùt hieän dò daïng thai, ña oái
Nguy cô cao nhaát vaøo tam caù nguyeät 3,
nhaát laø 36-40 tuaàn
NST / tuaàn

17. XÖÛ TRÍ
 Trong chuyeån daï:
* Chôø chuyeån daï töï nhieân ( ñöôøng huyeát oån
ñònh, theo doõi kyõ ) khoâng quaù 42 tuaàn.
* Chuù yù söï tröôûng thaønh phoåi.
* Khoâng laø chæ ñònh MLT.
* Ño ñöôøng huyeát moãi 1-2 giôø, truyeàn
Insulin lieân tuïc neáu ñöôøng huyeát > 100-
120mg%.

18. XÖÛ TRÍ
Sau sanh:
 Nghieäm phaùp 75g-2giôø (WHO):
Maùu toaøn phaàn Huyeát töông
ÑTÑ
Luùc ñoùi hay/vaø
2 giôø sau
 6.7 (120)
 10.0 (180)
 7.8 (140)
 11.1 (200)
RLDN
Luùc ñoùi hay/vaø
2 giôø sau
< 6.7 (120)
6.7-10.0 (120-180)
< 7.8 (140)
7.8-11.1 (140-200)

19. NDDG, 1979
Ñöôøng huyeát (mg%)
Ñoùi 2 giôø
ÑTÑ >140 >200
IGT <140 140-200
Khoâng chaån ñoaùn >115,<140 <140
Bình thöôøng <115 <140
ADA, 1997
Ñöôøng huyeát (mg%)*
Ñoùi 2 giôø
ÑTÑ @  126   200
IFG  110, <126 --
IGT -- 140, <200
Bình thöôøng < 110 < 140

20. XÖÛ TRÍ
 Trieät saûn: ñuû soá con, ÑTÑ coù bieán
chöùng
 Thuoác ngöøa thai : progesteron ñôn
thuaàn

21. KEÁT LUAÄN
 Caàn phaùt hieän sôùm ÑTÑ , ÑTÑTTK
nhaèm haïn cheá caùc bieán chöùng treân meï
vaø con.
 Caàn coù söï phoái hôïp giöõa noäi tieát vaø saûn
khoa trong coâng taùc chaêm soùc tieàn saûn
cho thai phuï coù ÑTÑ vaø ÑTÑTTK.

22. BEÄNH TIM & THAI KYØ
PGS TS NGOÂ THÒ KIM PHUÏNG

23. MUÏC TIEÂU
1. Trình baøy ñöôïc aûnh höôûng cuûa beänh tim leân
thai kyø vaø thai nhi
2. Trình baøy ñöôïc aûnh höôûng cuûa thai leân beänh
tim
3. Phaân loaïi möùc ñoä tim saûn
4. Trình baøy nguyeân taéc xöû trí ñoái vôùi saûn phuï bò
beänh tim

24. ÑAÏI CÖÔNG
Tyû leä beänh tim keøm thai ngheùn # 1-2% (90%
beänh van tim haäu thaáp, chuû yeáu van 2 laù)

25. THAY ÑOÅI SINH LYÙ HEÄ TUAÀN HOAØN
TRONG THAI KYØ
 Nhòp tim: ↑ daàn töø tuaàn 10, toái ña thaùng thöù 7-8
 Cung löôïng tim: ↑ 30-50%, toái ña tuaàn 25-32
- Nhu caàu O2 taêng
- Khoái löôïng maùu taêng (50% : thaùng 7)
- Trao ñoåi giöõa ñm vaø tm meï
 Ñoä nhôùt maùu giaûm  ATTT nheï ôû moûm tim
 Boùng tim coù veû to ra
 Phuø chi döôùi.

26. AÛNH HÖÔÛNG CUÛA BEÄNH TIM LEÂN THAI
 Ít gaây saûy thai, coù theå sanh non
 Beänh tim naëng: thai nhi coù theå cheát trong TC
do thieáu O2 nheï : thai keùm phaùt trieån.
 CD keùo daøi
 BHSS
 Haäu saûn: thuyeân taéc tónh maïch.

27. AÛNH HÖÔÛNG CUÛA THAI LEÂN BEÄNH TIM
Bieán chöùng :
 Phuø phoåi caáp: khoù thôû, tím taùi, ho boït nhieàu
laãn maùu; ran aåm daâng cao
 Suy tim caáp: hoài hoäp, khoù thôû, tim nhanh, nhòp
tim khoâng ñeàu, tm coå noåi, gan to, ñau, HA haï
 Thuyeân taéc phoåi
 Loaïn nhòp tim: ngoaïi taâm thu, nhòp nhanh, loaïn
nhòp hoaøn toaøn.

28. CHAÅN ÑOAÙN
Chaån ñoaùn
Barwell-Metcalfe:
 ATTTr, tieàn TT, AT lieân tuïc
 T/c tim to roõ raøng
 ATTT maïnh, rung mieâu
 Loaïn nhòp naëng

29. CHAÅN ÑOAÙN
Phaân ñoä tim saûn (theo New York Heart Association)
 Nhoùm 1: khoâng gaây giôùi haïn hoaït ñoäng bình thöôøng.
 Nhoùm 2: giôùi haïn nheï h/ñ bình thöôøng, laøm vieäc naëng
töùc ngöïc, meät, khoù thôû.
 Nhoùm 3: giôùi haïn nhieàu ñeán h/ñ cuûa bn; laøm vieäc nheï
cuõng meät.
 Nhoùm 4: giôùi haïn hoaøn toaøn h/ñ bn.

30. XÖÛ TRÍ
Trong thai kyø
 Nghæ ngôi nhieàu
 Phoøng ngöøa beänh nhieãm khuaån
 AÊn ít muoái, ít naêng löôïng
 T/d tim thöôøng xuyeân
 Nhaäp vieän sôùm 1-2 tuaàn tröôùc sanh  ñaùnh
giaù tình traïng tim.

31. XÖÛ TRÍ
Trong chuyeån daï
 Naèm ñaàu cao 35*; thôû O2
 T/d M, HA, nhòp thôû (3-4g/laàn, 10 phuùt/laàn trong g/ñ
soå thai). M > 100 laàn / phuùt – NT > 28 laàn/ phuùt 
suy tim .
 Giaûm ñau
 Sanh giuùp forceps
 Daèn bao caùt leân buïng sp ngay sau sanh, giaûm toái ña
maát maùu.

32. XÖÛ TRÍ
Thôøi kyø haäu saûn
 Tieáp tuïc t/d M, HA
 KS phoøng ngöøa vieâm noäi taâm maïc Osler
 Hoaït ñoäng sôùm traùnh b/c vieâm taéc tm
 Tim saûn I, II  cho con buù; III –IV  khoâng
cho con buù.
 Trieät saûn

33. KEÁT LUAÄN
 Caàn phoái hôïp lieân chuyeân khoa trong theo
doõi vaø xöû trí thai phuï tim saûn.
 Theo doõi chaët cheõ thai phuï trong thai kyø
cuõng nhö tình traïng thai nhi.