SẢN PHỤ KHOA

1. Bệnh viện Từ Dũ
Ths Hà Tố Nguyên
Trưởng khoa CĐHA
VAI TRÒ CỦA SIÊU ÂM TRONG 3 THÁNG ĐẦU THAI KỲ

2. MOÄT SOÁ THUAÄT NGÖÕ
 GA (gestation age) = MA (menstrual age):
Tuoåi thai tính töø ngaøy kinh choùt = tuoåi thai
tính theo sieâu aâm
 EA (embryologic age): tuoåi thai thaät söï,
tính töø ngaøy thuï thai, nhoû hôn GA vaø MA
2 tuaàn.

3. PHOÂI HOÏC
 Söï thuï tinh xaûy ra ôû N15 cuûa CK 28 ngaøy.
 N 16-17: tröùng ñaõ thuï tinh vöøa di chuyeån vaøo
loøng töû cung vöøa phaân chia thaønh phoâi daâu
 N18-19: Phoâi daâu chuyeån thaønh giai ñoaïn
phoâi nang goàm 2 lôùp: lôùp ngoaøi (trophoblast)
taïo thaønh maøng ñeäm vaø nhau, lôùp trong phaùt
trieån thaønh phoâi, maøng oái, daây roán, yolk sac.

4. PHOÂI HOÏC
 ÔÛ tuaàn thöù 4: phoâi nang coù ÑK = 1mm.
 Giai ñoaïn naøy do söï xaâm nhaäp cuûa
nguyeân baøo nuoâi vaøo NMTC coù theå gaây
xuaát huyeát aâm ñaïo, truøng vôùi thôøi ñieåm
haønh kinh.
 Cuoái tuaàn 4: tuùi thai = 2-3mm, coù theå
nhìn thaáy treân SA ngaõ AÑ.
 Tuaàn thöù 5: tuùi thai = 5mm

5. PHOÂI HOÏC
 Giai ñoaïn phoâi (tuaàn 6-10): hình thaønh taát
caû caùc cô quan beân ngoaøi laãn beân trong,
coù hoaït ñoäng tim thai ôû tuaàn thöù 6. Hình
daïng phoâi chuyeån nhanh choùng töø daïng
dóa deït sang daïng chöõ C roài daïng hình
baøo thai.
 Giai ñoaïn thai (tuaàn 11-12): caùc cô quan
tieáp tuïc phaùt trieån nhanh choùng.

6. THAI 7 TUAÀN VAØ 10 TUAÀN

7. CHÆ ÑÒNH SIEÂU AÂM 3 THAÙNG ÑAÀU
1. Xaùc ñònh coù tuùi thai thaät
2. Vò trí thai: trong (loaïi tröø thai ngoaøi töû cung,
thai CTC, thai seïo moå cuû, thai goùc . . .)
3. Soá löôïng thai, soá baùnh nhau trong song thai
4. Tuoåi thai, ngaøy döï sanh chính xaùc nhaát.
5. Ño ñoä môø da gaùy taàm soaùt HC Down.
6. Phaùt hieän sôùm moät soá dò taät nhö voâ soï, naõo
thaát duy nhaát, nang baïch huyeát vuøng coå . . .

8. TUÙI THAI THAÄT TRONG TÖÛ CUNG
 Tuùi thai thaät
 Naèm leäch
 Tuùi troøn ñöôïc bao quanh
bôûi voøng echo daøy cuûa
caùc nguyeân baøo nuoâi
 Ñöôøng giöõa cuûa noäi maïc
nguyeân veïn vaø tuùi thai
naèm döôùi lôùp noäi maïc
naøy.
 Tuùi thai giaû
 Naèm giöõa
 Hình daïng tuøy theo
buoàng töû cung vaø chæ coù
moät lôùp teá baøo moûng bao
quanh
 Ñöôøng giöõa noäi maïc
khoâng nhìn thaáy treân maët
caét doïc

10. CHAÅN ÑOAÙN YOLK SAC
 Vôùi SA ngaõ AÑ, khi MSD = 5mm (5wGA), coù
theå nhìn thaáy YS vaø luoân luoân nhìn thaáy khi
MSD = 8mm (5.5w GA).
 YS coù daïng hình troøn, trung taâm echo troáng
vaø ñöôøng vieàn echo daøy.
 Kích thöôùc toái ña 5-6mm, töông öùng vôùi CRL
töø 30-45mm. Sau ñoù giaûm daàn vaø bieán maát
vaøo cuoâùi TCN 1.
 YS giuùp khaúng ñònh coù thai naèm trong TC.

11. YOLK SAC

12. CHAÅN ÑOAÙN PHOÂI vaø TIM
 SA coù theå nhìn thaáy khi dóa phoâi = 1-2mm, töông
öùng vôùi MSD 5-12mm vaø tuoåi thai 5-6w.
 Lyù thuyeát: Coù hoaït ñoäng tim khi thai 36 ngaøy
 Treân thöïc teá: tim thai (+) khi CRL= 5mm.
(thai 6-6.5w vaø MSD: 13-18mm)
 Thai < 6w: tim thai chaäm, 100-115 l/ph.
 Thai > 8w: 144-159l/ph.

13. PHOÂI THAI VAØ YS

14. CHAÅN ÑOAÙN MAØNG THAI VAØ NHAU
 Maøng oái coù theå nhìn thaáy khi CRL= 5-7mm.
 Laø moät maøng moûng bao quanh phoâi, YS naèm
ngoaøi maøng oái.
 Maøng oái baét ñaàu saùt nhaäp vaøo maøng ñeäm ôû
giöõa TCN 1 vaø hoaøn toaøn bieán maát ôû thai 12-
16 tuaàn.

15. MAØNG OÁI BAO QUANH PHOÂI 7W

16. XAÙC ÑÒNH TUOÅI THAI
 Hieän nay, phöông phaùp tính tuoåi thai chính xaùc
nhaát laø döïa vaøo sieâu aâm ôû TCN 1.
 Tuùi thai khoâng YS, khoâng phoâi 5w
 Tuùi thai coù YS, khoâng phoâi 5.5w
 Tuùi thai coù YS, 6w
vaø phoâi soáng quaù nhoû ñeå ño
- Thai 6-12 w: Döïa vaøo tra baûng theo CRL
(Phöông phaùp tính nhanh:Tuoâûi thai = CRL + 6.5)

17. CAÙC BIEÁN CHÖÙNG ÔÛ TCN1
 Khoaûng 15% thai ñaõ xaùc ñònh treân LS seõ saåy
töï nhieân.
 Tyû leä thöïc teá cao gaáp 2-3 laàn vì nhöõng tröôøng
hôïp saåy thai sôùm khi chöa ghi nhaän treân LS
(chöa treã kinh).
 Ra huyeát aâm ñaïo thöôøng gaëp (#25%) trong
nhöõng tuaàn ñaàu thai kyø. Xuaát huyeát ít, töï giôùi
haïn vaø laø do söï laøm toå cuûa tröùng trong NMTC.

18. CAÙC BIEÁN CHÖÙNG ÔÛ TCN1
1. Doaï saåy thai (threatened abortion):
- Tyû leä # 25% thai < 20 tuaàn.
- Xuaát huyeát AÑ nhöng CTC daøi vaø ñoùng.
- Tieán trieån: 50% tieán trieån toát vaø 50% saåy thai
* ST hoaøn toaøn: SA töû cung troáng.
* ST khoâng troïn: Loøng TC coù daïng echo hoãn
hôïp.
* ST ñang tieán trieån: hình aûnh tuùi thai ñang saåy

20. CAÙC BIEÁN CHÖÙNG ÔÛ TCN1
2. Thai ngöøng tieán trieån (Embryonic demise):
Tuùi thai coù phoâi khoâng tim.
3. Tröùng troáng (blighted ovum):
Tuùi thai khoâng coù phoâi.
Caàn SA ôû hai thôøi ñieåm caùch nhau 2 tuaàn
tröôùc khi keát luaän tröùng troáng.

21. KHOÂNG COÙ TUÙI THAI/TC
Caùc khaû naêng coù theå coù:
 Khoâng coù thai thaät söï
 Coù thai trong TC giai ñoaïn sôùm
 Thai ngoaøi töû cung
Neáu NMTC daïng echo daøy baát thöôøng:
 Maùu cuïc
 Soùt nhau sau ST khoâng troïn.
 Phaûn öùng maøng ruïng trong TNTC
 Phaûn öùng maøng ruïng ôû thai/TC giai ñoaïn sôùm

22. TUÙI THAI KHOÂNG COÙ PHOÂI
HOAËC YS
 Coù 3 khaû naêng:
 Thai trong TC giai ñoaïn sôùm
 Thai trong TC baát thöôøng
 Tuùi thai giaû trong thai ngoaøi TC.
 Vôùi SA ngaõ buïng, thai trong TC baát thöôøng khi:
 Khoâng coù double decidual sac khi MSD>10mm
 Khoâng coù YS khi MSD > 20mm
 Khoâng coù phoâi vaø hoaït ñoäng TT khi MSD>25mm

23. TUÙI THAI KHOÂNG COÙ PHOÂI
HOAËC YS
 Vôùi SA ngaõ AÑ, thai trong TC baát thöôøng khi:
 MSD>8mm khoâng coù YS
 MSD>16mm khoâng coù phoâi vaø hoaït ñoäng TT
Tröùng troáng hoaëc tuùi thai khoâng coù phoâi, caùc
nguyeân baøo nuoâi vaãn tieáp tuïc phaùt trieån neân tuùi
thai vaãn taêng kích thöôùc.
 Thai bình thöôøng: MSD taêng 1.13mm/d
 Thai baát thöôøng : MSD taêng 0.7mm/d
 Chaån ñoaùn thai ngöøng tieán trieån neáu MSD taêng
<0.6mm/d

24. TUÙI THAI COÙ PHOÂI
1. Khoâng coù hoaït ñoäng TT:
 Theo Levi, phoâi >4mm ñeàu phaûi coù TT.
 Moät soá taùc giaû khaùc duøng ngöôõng
5mm.
2. Coù hoaït ñoäng TT:
 SA coù hoaït ñoäng TT, thai kyø coù tieân
löôïng toát.
 Thai >8w coù hoaït ñoäng TT, tyû leä saåy
thai chæ töø 2-3%.

25. CAÙC YEÁU TOÁ NGUY CÔ
SAÅY THAI SÔÙM
 Taàn soá TT:
Neáu TT<100l/ph khi thai <6.2w vaø TT<120l/ph khi
thai töø 6.3-7w, nguy cô ST cao.
 Yolk sac:
YS bình thöôøng ñaït ÑK toái ña 5-6 mm khi thai 10w.
Neáu YS lôùn, nguy cô ST taêng.
 Maøng oái: Vì maøng oái moûng neân bình thöôøng khoù nhìn
thaáy treân SA. Neáu maøng oái daøy, echo daøy vaø nhìn deã
hoaëc lôùn, nguy cô ST taêng.

26. MAÙU TUÏ DÖÔÙI MAØNG NHAU

27. THAI NGOAØI TÖÛ CUNG
“ Khoâng thaáy tuí thai trong TC + khoái caïnh TC”
 Khoái echo hoãn hôïp khoâng ñoàng nhaát
 Khoái coù voøng echo daøy bao quanh tuí thai
echo troáng
“Bagel sign”
 Tuí thai beân trong coù tuí noaõn hoaøng +/-phoâi
thai +/- tim thai

29. THAI ÔÛ VEÁT MOÅ CUÛ
 Tuùi thai naèm ôû thaønh tröôùc cô töû
cung, taïi vò trí VMC.
 Lôùp cô töû cung naèm giöõa tuùi thai vaø
thaønh sau baøng quang raát moûng hoaëc
khoâng thaáy.
 CÑPB:
 Thai ôû CTC
 Tuùi thai trong töû cung baùm thaáp

30. THAI BÁM VMC

31. THAI ÔÛ COÅ TÖÛ CUNG
 Tuùi thai naèm trong lôùp moâ ñeäm döôùi
loã trong CTC.
 TöÛ cung coù daïng hình ñoàng hoà caùt
 Khoâng coù daáu hieäu tröôït
 Loã trong CTC ñoùng
 CÑPB:
 Thai trong TC baùm thaáp
 Saåy thai
 Thai ôû VMC

32. THAI Ở CTC

33. THAI ÔÛ ÑOAÏN KEÛ
 Tuùi thai naèm cao ôû ñaùy
 Cô töû cung bao quanh tuùi thai <5mm
 Daáu hieäu ñöôøng keû: ñöôøng echo daøy
chaïy töø noäi maïc ñeán tuùi thai
(ÑN:80%, ÑÑH:98%)
 MR cho chaån ñoaùn chính xaùc nhöng
thöôøng khoâng caàn thieát.

34. THAI ÔÛ ÑOAÏN KEÛ

35. SOÁ LÖÔÏNG THAI, SOÁ BAÙNH NHAU
TRONG SONG THAI.

37. PHAÙT HIEÄN MOÄT SOÁ DÒ TAÄT SÔÙM

38. NANG BAÏCH HUYEÁT VUØNG COÅ

39. THOAÙT VÒ ROÁN

40. VOÂ SOÏ

41. Saøng loïc HC Down theo ÑMDG

42. Caùch ño ñoä môø da gaùy chuaån
 Tuoåi thai töø 11- 13 tuaàn 6 ngaøy
 CRL 45-84 mm
 Maët caét doïc giöõa chuaån
 Kích côõ aûnh: ño ñöôïc ñeán 0.1mm
 Tö theá ngöûa
 Taùch ra khoûi maøng oái
 Ño khoaûng môø lôùn nhaát
 Ño trong - trong

43. Maët caét doïc giöõa

44. Öôõn quaù möùc
Tö theá ñaàu

45. Vò trí ñaët ñieåm ño
Nguy cô (%)
Tuoåi
30 35 40 45
100
10
1
0.1
20 25
0.01
1: 600
1: 100
1: 3,700
CDÑM: 54mm
1.5 2.9
Ñieåm ño naøo chính xaùc?

46.  laø moät daáu hieäu thoaùng qua (bieán maát sau 14
tuaàn)
 khoâng ñaëc hieäu.
 chöa ñöôïc hieåu roõ, coù theå laø do söï daõn cuûa caùc
mao maïch baïch huyeát vuøng coå.
 Do ñoù khi da gaùy daøy roài trôû veà bình thöôøng thì
khoâng coù nghóa laø thai naøy coù NST bình thöôøng.
Saøng loïc HC Down theo ÑMDG

47.  Da gaùy caøng daøy, nguy cô baát thöôøng NST caøng
taêng (taàn suaát Trisomie 21 taêng gaáp 3 laàn, 18 laàn,
28 laàn vaø 36 laàn neáu ÑMDG 3mm, 4mm, 5mm vaø
>6mm)
 Da gaùy daøy nhöng NST bình thöôøng, coù nguy cô
cao DT tim.
 8/1000 neáu ÑMDG < Centile 95th
 63.5/1000 neáu ÑMDG > Centile 99th.
Saøng loïc HC Down theo ÑMDG

48. Neáu ÑMDG vöôït quaù 3.5 mm …….
 Khoaûng 1/3 coù baát thöôøng nhieãm saéc theå
 Soá coøn laïi (NST bình thöôøng)
 1/4 seõ coù dieãn tieán thai kyø baát thöôøng
 1/17 seõ coù 1 baát thöôøng tim lôùn
 Tieân löôïng toát neáu da gaùy daøy laø moät daáu ñôn ñoäc (chæ tröø
khi > 6.5mm)
Caàn sieâu aâm khaûo saùt kyõ hình thaùi hoïc thai luùc 22 tuaàn,
Caàn moät chuyeân gia khaûo saùt tim thai luùc 22 tuaàn
Saøng loïc HC Down theo ÑMDG

49. Saøng loïc HC Down
theo phaàn meàm cuûa
Fetal Medicine Foundation

50. Nguy cô neàn taûng(Background risk)
1. Tuoâæ meï
2. Tuoâæ thai: 30% DS seõ saåy 10-40w
3. Tieàn caên sanh con HC Down: + 0.75%

51. Nguy cô hieäu chænh
(adjusted risk)
NGUY CÔ NEÀN TAÛNG
(tuoåi meï,tuoâæ thai, tieàn caên)
ÑMDG
PAPPA & free beta HCG
NGUY CÔ ÑAÕ ÑÖÔÏC HIEÄU CHÆNH
ÑOÄ NHAÏY : 90%

54. XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN