1. Grunnþættirnir, upplýsingatæknin
og náttúrufræðin
4. fundur Náttúrugreina
Sjálandsskóla 8. desember 2011
Svava Pétursdóttir

2. Kröfur námsskrár - lykilatriði
• Framkvæmd, skráning og úrvinnsla upplýsinga
• afla upplýsinga eftir fjölbreyttum leiðum,
• tölvusamskipti, veraldarvefurinn, heimildarit og aðrar
upplýsingaveitur
• skrá atburði og athuganir hvort sem er með tölum og
orðum, línuritum, teikningum og aðstoð líkana, með eða
án aðstoðar tölvu.
• gera athuganir og skrá með tölvu hita sem fall af tíma og
einnig þrýsting í gasi sem fall af hita og rúmmáli
• Með hjálp tækninnar og ýmissa forrita opnast m.a. nýir
möguleikar til verklegra æfinga

4. Jafnrétti
• Markmið jafnréttismenntunar er að skapa
tækifæri fyrir alla til að þroskast á eigin
forsendum, rækta hæfileika sína og lifa
ábyrgu lífi í frjálsu samfélagi í anda
skilnings, friðar, umburðarlyndis, víðsýnis og
jafnréttis. (bls. 15)
• Jafnréttismenntun vísar í senn til inntaks
kennslu, námsaðferða og námsumhverfis (bls.
15)

5. Sköpun
• Mismunandi leiðir til að setja fram þekkingu
– Texti
– Myndir
– Hljóð
– Myndskeið
– Teikningar
– Töflur
– Útreikningar
– Skýringamyndir
– ...............

6. Heilbrigði
• Heilbrigði byggist á andlegri, líkamlegri og
félagslegri vellíðan. Það ræðst af flóknu samspili
einstaklings, aðstæðna og umhverfis. Allt
skólastarf þarf að efla heilbrigði og stuðla
markvisst að velferð og vellíðan enda verja börn
og ungmenni stórum hluta dagsins í skóla.
• ,,en líka bara unglingar í dag þau bara lifa og
hrærast í tölvum og þekkja, og þau njóta sín bara
þar, og oft getuminni nemendur, ná að sýna
takta” (T12,SP)

7. Lýðræði og mannréttindi
• Mikilvægt er að í öllu námi, viðfangsefnum
skólastarfsins og aðferðum sé tekið tillit til
áhuga nemenda og ábyrgðar þeirra á eigin
námi. (bls. 14)
• Val á námsleiðum
• Val á námsefni
• Val á viðfangsefnum

8. Læsi í víðum skilningi
• Hið stafræna læsi vísar til þeirrar kunnáttu
sem fólk þarf að tileinka sér til þess að geta
notað tölvu- og nettækni til samskipta og
efnissköpunar af ýmsu tagi. Það snýst um
orð jafnt sem ljósmyndir, prentað mál jafnt
sem tónlist, og það varðar allt litróf
efnisumsýslunnar, þ.e. aðföng, úrvinnslu og
miðlun. (bls. 13)

9. Námsefni
• Til námsgagna telst allt það efni sem notað er til að ná
markmiðum náms og kennslu.
• Námsgögn skulu vera fjölbreytt og vönduð og taka mið
af nýjustu þekkingu á sviði menntunar- og
kennslufræða.
• Sem dæmi um námsgögn má nefna prentað efni, s.s.
námsbækur, þemahefti, handbækur og leiðbeiningar af
ýmsu tagi, myndefni ýmiss konar, s.s. ljósmyndir,
kvikmyndir, fræðslu- og heimildarmyndir, veggspjöld,
hljóðefni eins og hljómdiska og stafrænar hljóðskrár,
tölvuforrit, efni á Netinu, margmiðlunarefni, efni til
verklegrar kennslu, útikennslu, o.fl.

10. Kostir og gallar þess að nota stafrænar
bækur. Cavanaugh (2006)
Kostir Gallar
Kostnaður (fer eftir bókinni) Ekki til um það efni sem vantar
Innbyggður stuðningur (scaffolds and Útlit öðruvísi en prentuð útgáfa
supports)
Lesvélar Þarf internet
Tenglar milli bókahluta Þarf tölvu
Þyngd Þarf pappírsútgáfu til að vísa
bekkjum að bókarhlutum
Leit
Yfirstrikunar skrár

11. Tækifæri
• Rafrænt lesefni
• Auðveldari uppfærslur
• Nýjar upplýsingar
• Auðveldara að laga að nemendahóp-
einstaklingsmiða
• Mismunandi framsetning upplýsinga
• Mismunandi textar
• Fullt til af efni ( 64 vefir 2009)
• Auðvelt að nálgast sumt
• Auðvelt að framleiða efni

12. Áskoranir
• Hvernig passar það í kennsluna mína?
• Tekur tíma að læra nýtt
• Framboð texta/efnis
• Val á efni getur verið hausverkur
• 27 snið (format)http://en.wikipedia.org/wiki/Comparison_of_e-book_formats
• Áreiðanleiki texta
• Hefð og vani (sjá næstu glæru)

13. Rúnar Sigþórsson (2008)
• Kennarar miðla efni kennslubóka frá töflu í
bland við spurningar og spjall
• Nemendur glósa efni kynninga.
• Nemendum er sett fyrir að vinna ákveðinn
verkefnaskammt sem sumir ljúka í tímanum
en aðrir verða að ljúka heima.
• Í næsta tíma er farið yfir verkefnin frá töflu
með aðferðinni spurt og spjallað... (bls. 188-
189)

14. • ,,tilhneigingin var sú og líka hjá mér að maður
var ekki of mikið að fylgjast með námsskránni
og hvaða markmið voru sett upp og vinna eftir
þeim heldur tók maður bara bókina og kenndi
hana frá A –Ö” (T14,SP)

15. Áskoranir – að mæta þeim!
• Leita leiða
• Útbúa efni
• Vinna saman
• Bútasaumur - lopaþráður

16. • ,,já ég er með svona 4 fartölvur og þá er þetta svona
ein eða tvær stöðvar í tölvum þannig að þau fara og
lesa Lifandi vísindi og taka eitthvað lykilatriði út úr því
þau fara og vinna verkefni úr bókum, úr því sem verið
er að vinna í , t.d. ef verið er að fjalla um frumverur og
frumdýr þá er kannski ein stöðin að skoða í smásjá, í
annari verið að lesa einhverja grein, þriðja fjórða
kannski einhver verkefni, greiningarverkefni eða
eitthað og svo er þá stöð þar sem kannski er bara verið
að skoða myndasíður um frumdýr eða þau eru að vinna
tölvuverkefni um frumdýr og þau velja sér þurfa
kannski að fara á 3 stöðvar af 5” (tvöfaldur tími)
(T12,SP)

17. Jafnrétti – einstaklingsmiðun?
• ,,af því að þau hafa mismunandi þarfir og ég er
náttúrulega með nemendur sem eru með
framhaldsskóla bækur á stöðvavinnu og svo er
ég með kannski aðra sem eru með kannski
fimmta bekkjarbækur á stöðvavinnu” (T12,SP)
• Gæti alveg eins verið mismunandi vefsíður ?

18. Til umræðu
• Að kenna eftir bókinni ? Eru aðrar leiðir
mögulegar ?
• Önnur aðföng/kennslugögn (resources)
• Hvaða tækifæri og áskoranir sjáum við ?
• Hvað með næstu námsskrá ?

19. Heimildir
• Mennta- og menningarmálaráðuneytið (2011)
Aðalnámskrá grunnskóla: ALMENNUR HLUTI. Reykjavík
• Terence W. Cavanaugh (2006) The digital reader: using
e-books in K-12 education. Washington: ISTE
publications
• Sigþórsson, R. (2008). Mat í þágu náms : samræmd
próf, kennsluhugmyndir kennara, kennsla og nám í
náttúrufræði og íslensku í fjórum íslenskum
grunnskólum. PhD, Kennaraháskóli Íslands.
http://skemman.is/handle/1946/1973