1. Lýðræði
Hluti 2 af námskeiðinu:
Samfélagsmiðlar, álitamál og þátttaka í lýðræði
Svava Pétursdóttir
30. janúar 2013

2. Markmið dagsins
• Að kynnast lesefni og hugmyndum um lýðræði
í skólastarfi
• Að skoða hvernig samfélagsmiðlar gætu stutt
við og auðgað umræður í bekk
• Að kynnast kennsluaðferðunum Sagnalíkan og
Samkomulagsnám
• Að vinna að fyrstu hugmyndum að
kennsluáætlun

3. Sex grunnþættir menntunar
• Læsi
• Sjálfbærni
• Heilbrigði og velferð
• Lýðræði og mannréttindi
• Jafnrétti
• Sköpun .

4. Þáttaka í lýðræði
• Í lýðræði taka einstaklingar afstöðu til
siðferðilegra álitamála og virkan þátt í mótun
samfélagsins .
• Í lýðræðisríki þurfa borgararnir að búa við
mannréttindi og ráða öllum meiriháttar málum
sínum sameiginlega .
• Forsenda lýðræðis er samábyrgð, meðvitund og
virkni borgaranna sem gerir þá færa um að taka
þátt í að móta samfélag sitt og hafa áhrif nær og
fjær .
• Lýðræði og mannréttindi – Rit um grunnþætti menntunar bls. 7

5. • Fólk er kjöldregið í gegnum nám þar sem því
leiðist fyrir mestan part uns það útskrifast,
fullfært um að vinna einhverja tiltekna vinnu en
oftar en ekki illa undir það búið að taka þátt í
lýðræði með öðrum hætti en að lesa blöðin og
mæta í kjördeild stöku sinnum. Ekki það að fólk sé
óhæft til þess – þetta rugl lærist hratt! – það er
meira að fólk hefur ekki verið hvatt til þess eða
fengið sem hluta af menntun sinni skilning á því
hvernig er hægt að taka þátt og hvers vegna það
er æskilegt.
• Smári McCarthy pírati http://www.visir.is/piratar-a-badum-
vaengjum/article/2013701169997

6. Erum við sammála Smára?
• Waiting for time to pass, ORANGE42 http://www.flickr.com/photos/fake_eyes/342753239/

7. Þátttaka í lýðræði
• Viðhorf, gildismat og siðferði eru ríkir þættir í
lýðræðismenntun jafnframt því sem þau atriði
fléttast saman við aðra grunnþætti
menntunar.
• Skólum ber að rækta það viðhorf að
samfélagið eigi að vera lýðræðislegt og
einstaklingarnir gagnrýnir og með
framtíðarsýn .
• Lýðræði og mannréttindi – Rit um grunnþætti menntunar bls. 7

8. Lýðræði í skólum
• Skólar eru ekki lýðræðislegir í eðli sínu
• Lýðræðislegar stofnanir má líta á sem “Frjálsan
markað fyrir hugmyndir og skoðanir”
• Lýðræðislegt hlutverk skóla
– að undirbúa fólk fyrir þátttöku í samkeppni á þessum
frjálsa markaði
– að tryggja lágmarksþekkingu á réttindum og skyldum
og öðrum grundvallarreglum samfélagsins svo
þjóðfélagið geti starfað eðlilega .
– Samkvæmt þessu er það hlutverk skólans að undirbúa
nemendur fyrir þátttöku í lýðræðislegu þjóðfélagi án
þess beinlínis að skólinn sé hluti af lýðræðislegu
þjóðfélag
Lýðræði og mannréttindi – Rit um grunnþætti menntunar bls. 11

9. Stig lýðræðisþátttöku í skólum?
Án þátttöku Með þátttöku
• Ráðskast með • Ungu fólki er úthlutað verkefnum
(manipulation) og verkum
• Til skrauts • Ungt fólk er haft með í ráðum og
(decoration)
upplýst
• Til málamynda
• Að frumkvæði fullorðinna-
(tokenism)
ákvarðanir í samráði við ungdóm
• Að frumkvæði ungdóms og stýrt af
þeim
• Að frumkvæði ungdóms –
ákvarðanir í samráði við fullorðna

10. “Þessar aðferðir eiga það sameiginlegt að auka
virkni nemenda í eigin námi, tengja námið við
daglegt líf, stuðla að árangursríku námi og
lýðræði í skólastarfi vegna þess að nemendur
taka þátt í að skipuleggja og móta eigið nám.”
• http://eyglo.com/samsagn/umvefinn.htm
• http://eyglo.com/samsagn/default.htm

11. Umræða 1
• Hvernig getur skólinn undirbúið nemendur
fyrir lýðræðisþátttöku með hjálp
samfélagsmiðla ?
Skráið helstu atriði á wikisíðuna

12. Samræða á samfélagsmiðli
• Safni upplýsingum
• Meti upplýsingar
• Skiptist á skoðunum
• Myndi sér skoðun
• Taki afstöðu
• Færi rök fyrir máli sínu
• Hlusti á rök annarra

13. Umræða 2
• Hvernig kennum við nemendum um
áreiðanleika upplýsinga á neti ?
Skráið helstu atriði á wikisíðuna

14. Áreiðanleiki heimilda
1. Hver er höfundur greinarinnar/vefsíðunnar?
2. Hvernig er fjallað um efnið?
3. Er myndefni á síðunni?
4. Kemur fram hvenær vefsíðan var smíðuð og
hvenær hún var síðast uppfærð?
5. Hver hýsir síðuna, er það þekktur eða óþekktur
aðili og hvar er hún staðsett?
6. Er efni áreiðanlegt?
– af: http://www2.gardaskoli.is/ritgerd/areidanleiki.htm
– Sjá líka http://www.upplysing.is/netheimildir/gaedamat.htm

15. Umræða 3
• Skrifið niður eins margar hugmyndir og þið
getið um möguleg málefni sem taka mætti
fyrir. Málefnin ættu helst að varða málefni
líðandi stundar og hafa einhver tengsl við
námsskrá.
Skráið hugmyndirnar á wikisíðuna

16. Álitamál tengd sjálfbærni Í skólanum eru
Mér finnst að það eigi Ég vil kenna um Ég get kennt
Svör frá 14 kennurum í tveim kennarar sem geta
að kenna um það það um það
skólum kennt um það
Endurvinnsla 86% 36% 43% 50%
Umhverfisáhrif virkjana 86% 21% 29% 29%
Erfðabreytt matvæli 86% 21% 29% 43%
Mat á áreiðanleika upplýsinga 86% 21% 36% 29%
Innflytjendur 79% 7% 29% 36%
Félagsleg réttindi og skyldur 79% 21% 43% 29%
Réttindi fatlaðra 79% 29% 29% 14%
Ísland í samfélagi þjóða 79% 21% 14% 21%
Jarðvegseyðing 79% 21% 29% 29%
Ólík viðhorf í fjölskyldum 71% 36% 57% 36%
Kynhlutverk 71% 14% 36% 21%
Smitsjúkdómar og bólusetningar 71% 7% 21% 29%
Stóriðja 71% 14% 21% 21%
Aðgengi að upplýsingum 64% 0% 14% 21%

17. Ykkar kennsluáætlun
• Passi inn í ykkar kennslu
• Þjálfa færni nemenda í ???
• Lengd ?
• Fjalli um málefni líðandi stundar - álitamál
• Að nemendur :
– Noti amk. einn samfélagsmiðil
– Styðjist við heimildir við að færa rök
– Líti á heimildir með gagnrýnum augum
• Námsmat ?

18. Muna #samlyd ef þið
fáið góða hugmynd, eða
skella því í Wikivefinn
http://samlys.wikispaces.
com
Takk fyrir mig !