1. Διηζζώ Ληάκπα
ΤΟ ΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

2. ΚΡΟΝΟ΢
ΟΤΡΑΝΟ΢
ΠΟ΢ΔΗΓΟΝΑ΢
ΠΛΟΤΣΟΝΑ΢

3. ΖΛΗΟ΢
Ο ήιηνο είλαη ν αζηέξαο ηνπ ειηαθνύ ζπζηήκαηνο θαη ην ιακπεξόηεξν ζώκα ηνπ νπξαλνύ.
Δίλαη ζρεδόλ κηα ηέιεηα ζθαίξα κε δηάκεηξν 1,4 εθαηνκκύξηα ρηιηόκεηξα (109 θνξέο
πεξηζζόηεξν από ηε Γε), θαη ε κάδα ηνπ (2×1030 θηιά) απνηειεί ην 99.86% ηεο κάδαο ηνπ
ειηαθνύ ζπζηήκαηνο.
Ζ θσηεηλόηεηά ηνπ είλαη ηέηνηα, ώζηε θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο εκέξαο λα κελ
επηηξέπεη, ιόγσ ηεο έληνλεο δηάρπζεο ηνπ θσηόο, ζε άιια νπξάληα ζώκαηα λα
εκθαλίδνληαη [κε εμαίξεζε ηε ΢ειήλε θαη ζπαληόηεξα ηελ Αθξνδίηε ] .
Ο Ήιηνο είλαη ην θνληηλόηεξν ζηε Γε άζηξν , ζε απόζηαζε 149,6 εθαηνκκπξίσλ
ρηιηνκέηξσλ (1 ΑΜ). Ο Ήιηνο είλαη έλαο θίηξηλνο αζηέξαο λάλνο πνπ βξίζθεηαη
ζηελ θύξηα αθνινπζία, κε θαζκαηηθό ηύπν G2V. Ο θαζκαηηθόο ηύπνο G2
ππνδεηθλύεη όηη ε επηθαλεηαθή ηνπ ζεξκνθξαζία είλαη πεξίπνπ 5.800 βαζκνί
Κέιβηλ. Ο Ήιηνο αθνινπζεί κία ηξνρηά κέζα ζηνλ Γαιαμία ζε κία απόζηαζε
25.000 κε 28.000 έηε θσηόο από ην θέληξν ηνπ, νινθιεξώλνληαο κία πεξηθνξά
ζε πεξίπνπ 226 εθαηνκκύξηα έηε (Κνζκηθό έηνο).
ΠΗ΢Ω

4. Ολνκάζηεθε κε ην όλνκα ηνπ ειιεληθνύ ζενύ Δξκή, ελώ νη Ρσκαίνη ηνλ βάθηηζαλ κε ην όλνκα
ηνπ αληίζηνηρνπ ζενύ ηνπο Mercurius. ΔΡΜΖ΢
Σν αζηξνλνκηθό ζύκβνιό ηνπ είλαη έλαο θύθινο κε έλα
ζηαπξό από θάησ θαη έλα εκηθύθιην από επάλσ (Unicode: ☿). ΢πκβνιίδεη ην θεθάιη ηνπ Θενύ
κε ην θεξαηνεηδέο θξάλνο ηνπ. Πξηλ από ηνλ 5ν αηώλα π.Υ. ν πιαλήηεο είρε δύν νλόκαηα
θαζώο εκθαλίδεηαη ελαιιάμ θαη ζηηο δύν πιεπξέο ηνπ Ήιηνπ. Σν βξάδπ ήηαλ ν Δξκήο θαη ην
πξσί ν Απόιισλ (ζεόο ηνπ ήιηνπ). Θεσξείηαη όηη πξώηνο ν Ππζαγόξαο δηαηύπσζε ηελ άπνςε
όηη πξόθεηηαη γηα ηνλ ίδην πιαλήηε. ΢ύκθσλα κε ηελ ειιεληθή κπζνινγία ν Δξκήο ήηαλ γηνο
ηνπ Γία θαη κηαο από ηηο θόξεο ηνπ Άηιαληα (ηελ λύκθε Μαία). Δίλαη από ηνπο παιαηόηεξνπο
ζενύο ηνπ αέξα θαη ε ιαηξεία ηνπ δηαπηζηώλεηαη από ηελ καξηπξία ηνπ νλόκαηόο ηνπ ζε
κπθελατθέο επηγξαθέο. Ήηαλ επίζεο γλσζηόο θαη κε ηα νλόκαηα Αργεϊυόντης (σο θνλέαο ηνπ
ηεξαηόκνξθνπ γίγαληα Άξγνπ ,θαη Γιάκτορας (από ηνλ άλεκν αγωγιάτη). ΢ηνπο ώκνπο ηνπ
θνξνύζε θηεξά θαη είρε θηεξσηά πέδηια θαη θαπέιν. Ήηαλ γξήγνξνο θαη νξκεηηθόο.
ΠΗ΢Ω

5. ΑΦΡΟΓΗΣΖ
Ζ Αθροδίηη είλαη ν δεύηεξνο ζε απόζηαζε από
ηνλ Ήιην πιαλήηεο ηνπ Ζιηαθνύ ΢πζηήκαηνο. Δίλαη ην πην ιακπξό
αληηθείκελν ζηνλ λπθηεξηλό νπξαλό κεηά ηνλ Ήιην θαη ηε ΢ειήλε. Ολνκάδεηαη
από ην ιαό Ασγερινός ή Αποσπερίτης. Δίλαη παξόκνηα ζηε Γε ζε κέγεζνο, αιιά
πνιύ δηαθνξεηηθή ζε θπζηθά ραξαθηεξηζηηθά, θαζώο θαιύπηεηαη από ππθλά
λέθε δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα θαη δηνμεηδίνπ ηνπ ζείνπ θαη
ε πίεζε θαη ζεξκνθξαζία ζηελ επηθάλεηα ηεο είλαη πνιύ κεγαιύηεξεο από ηηο
αληίζηνηρεο ηεο Γεο.
Ζ Αθξνδίηε ήηαλ γλσζηή από ηνπο αξραίνπο ρξόλνπο, θαζώο είλαη
εύθνια νξαηή ζηνλ νπξαλό. ΢ηελ αξραηόηεηα νλνκάδνληαλ
Δωσυόρος ("απηόο πνπ θέξλεη θσο") όηαλ εκθαλίδνληαλ ην πξσί
θαη Έσπερος ην βξάδπ. H ζεά Αθξνδίηε θαηά ηε κπζνινγία ήηαλ ε
πξνζσπνπνίεζε ηεο νκνξθηάο θαη ε πξνζηάηηδα ηνπ έξσηα. Έηζη είλαη
πξνθαλήο ν ιόγνο πνπ δόζεθε ην όλνκα ηεο πην ιακπεξήο ζεάο ζην
ζπγθεθξηκέλν πιαλήηε.
ΠΗ΢Ω

6. ΓΖ
Ζ Γη είλαη ν πιαλήηεο ζηνλ νπνίν θαηνηθνύλ
νη άλζξσπνη, θαζώο θαη εθαηνκκύξηα
άιια είδε, θαη ν κνλαδηθόο πιαλήηεο ζηνλ
νπνίν γλσξίδνπκε όηη ππάξρεη δσή. Δίλαη ν
ηξίηνο ζε απόζηαζε πιαλήηεο από ηνλ Ήιην, ν
πέκπηνο κεγαιύηεξνο ζε κάδα από ηνπο
πιαλήηεο ηνπ ειηαθνύ ζπζηήκαηόο καο θαη ν
κεγαιύηεξνο κεηαμύ ησλ ηεζζάξσλ πιαλεηώλ
πνπ δηαζέηνπλ ζηεξεό θινηό. Ο πιαλήηεο
ζρεκαηίζηεθε πξηλ από 4,5 δηζεθαηνκκύξηα
(4,5•109) έηε, έρεη δε έλαλ θπζηθό
δνξπθόξν, ηελ ΢ειήλε.
ΠΗ΢Ω

7. ΑΡΖ΢
Ο Άρης είλαη ν ηέηαξηνο (4νο) ζε απόζηαζε από ηνλ Ήιην πιαλήηεο ηνπ Ζιηαθνύ
καο ΢πζηήκαηνο (Ζ/΢) θαη αθόκε, ν δεύηεξνο πιεζηέζηεξνο ζηε Γε, θαη ν έβδνκνο
ζε κέγεζνο θαη κάδα ηνπ Ζ/΢. Λέγεηαη ζπρλά θαη «εξπζξόο πιαλήηεο» εμαηηίαο ηνπ
εξπζξνύ ρξώκαηνο πνπ παξνπζηάδεη θαη νθείιεηαη ζην ηξηνμείδην ηνπ
ζηδήξνπ (Fe2O3) ζηελ επηθάλεηά ηνπ.[5]
O Άξεο είλαη έλαο «γήηλνο πιαλήηεο»[6] κε ιεπηή αηκόζθαηξα, κε επηθάλεηα πνπ
ζπλδπάδεη ηνπο θξαηήξεο ζύγθξνπζεο ηεο ΢ειήλεο θαη ηα εθαίζηεηα, ηηο
θνηιάδεο, ηηο εξήκνπο θαη ηα πνιηθά παγνθαιύκκαηα ηεο Γεο. Φαίλεηαη αθόκε λα
έρεη πεξηνδηθά επαλαιακβαλόκελεο «επνρέο». Ο Άξεο δηαζέηεη αθόκε ην Όξνο
Όιπκπνο, ην ςειόηεξν γλσζηό όξνο ζην Ζιηαθό καο ΢ύζηεκα θαη ηελ Κνηιάδα
Μαξηλέξηο , ηε κεγαιύηεξε θνηιάδα.
Ζ ονομαζία ηνπ πξνέξρεηαη από ηνλ Οιύκπην ζεό ηνπ πνιέκνπ ηεο Διιεληθήο
Μπζνινγίαο ηνλ Άξε. Οη νλνκαζίεο ησλ δύν δνξπθόξσλ ηνπ δόζεθαλ από ηνύο δύν γηνπο
ηνπ κπζνινγηθνύ Άξε, ηνλ Γείκν θαη ηνλ Φόβν .
Σν αζηρονομικό ζύμβολο ηνπ πιαλήηε Άξε είλαη ε "ινγρνθόξνο ζηξνγγπιή αζπίδα".
Ο Άξεο είλαη γλσζηόο ήδε από ηελ πξντζηνξία.
ΠΗ΢Ω

8. ΕΩΝΖ Α΢ΣΔΡΟΗΓΩΝ
Ζ Κύρια Ζώνη ηων Αζηεροειδών είλαη πεξηνρή αλάκεζα ζηηο ηξνρηέο ηνπ Άξε θαη
ηνπ Γία ζηελ νπνία εληνπίδνληαη νη πεξηζζόηεξνη αζηεξνεηδείο ηνπ ειηαθνύ
ζπζηήκαηνο. Ζ δώλε απηή εθηείλεηαη από 2,1 έσο 3,3 Α.Μ. από ηνλ Ήιην θαη
πεξηιακβάλεη εθαηνληάδεο ρηιηάδεο αζηεξνεηδείο δηαθόξσλ ηύπσλ, ησλ νπνίσλ ην
κέγεζνο πνηθίιιεη ζε πνιύ κεγάιν βαζκό, δει. από κεξηθέο εθαηνληάδεο κέηξα (όπσο
ν Γάθηπινο) κέρξη εθαηνληάδεο ρηιηόκεηξα (όπσο ε Παιιάο θαη ε Δζηία).
Οη αζηεξνεηδείο ηεο δελ παξνπζηάδνπλ νκνηόκνξθε θαηαλνκή αιιά
ζρεκαηίδνπλ νκάδεο θαη ζπγθεληξώζεηο αζηεξνεηδώλ κε ίδηα ζηνηρεία
ηξνρηάο θαζώο θαη δηεζπαξκέλεο δώλεο κε ειάρηζηα ζώκαηα (γλσζηέο
σο θελά Kirkwood ). Σν κεγαιύηεξν ζώκα ηεο δώλεο ησλ αζηεξνεηδώλ,
ε Γήκεηξα, αλαθεξύρζεθε πιαλήηεο λάλνο ην 2006 θαη πεξηέρεη
πεξίπνπ ην 1/3 ηεο ζπλνιηθήο κάδαο ηεο δώλεο.
ΠΗ΢Ω

9. ΓΗΑ΢
O Δίας είλαη ν κεγαιύηεξνο πιαλήηεο ηνπ Ηιηαθνύ Σπζηήκαηνο ζε δηαζηάζεηο θαη κάδα. Είλαη ν πέκπηνο
θαηά ζεηξά πιαλήηεο μεθηλώληαο από ηνλ Ήιην. Σηελ Αζηξνλνκία έρεη ην ζύκβνιν . Είλαη έλαο γίγαληαο
αεξίωλ κε κάδα ιίγν κηθξόηεξε από ην έλα εηθνζηό ηεο ειηαθήο, αιιά είλαη δπόκηζη θνξέο κεγαιύηεξε
ηνπ αζξνίζκαηνο ηεο κάδαο ηωλ ππόινηπωλ πιαλεηώλ ηνπ ειηαθνύ ζπζηήκαηνο. Ο Δίαο, καδί κε
ηνλ Κξόλν, ηνλ Οπξαλό θαη ηνλ Πνζεηδώλα, αλαθέξνληαη ωο αέξηνη γίγαληεο.
Ο πιαλήηεο ήηαλ γλσζηόο από ηνπο αζηξνλόκνπο ηεο αξραηόηεηαο θαη ζπλδέζεθε κε
ηε κπζνινγία θαη ηηο ζξεζθεπηηθέο πεπνηζήζεηο πνιιώλ πνιηηηζκώλ.
Οη Ρσκαίνη νλόκαζαλ ηνλ πιαλήηε από ην ξσκατθό ζεό Γία ( Jupiter). Όηαλ θαίλεηαη
από ηελ Γε, ν Γίαο κπνξεί λα θηάζεη ζε θαηλόκελν κέγεζνο -2,95, θαζηζηώληαο ηνλ
θαηά κέζν όξν, ην ηξίην θσηεηλόηεξν αληηθείκελν ζηνλ νπξαλό ηε λύρηα κεηά από
ηε ΢ειήλε θαη ηελ Αθξνδίηε. (Ο Άξεο κπνξεί λα ηαηξηάμεη ζε ζύληνκα ρξνληθά
δηαζηήκαηα ηε θσηεηλόηεηα ηνπ Γία ζε ζπγθεθξηκέλα ζεκεία ηεο ηξνρηάο ηνπ.)
ΠΗ΢Ω

10. ΚΡΟΝΟ΢
Ο Κρόνος είλαη ν έθηνο πιαλήηεο ζε ζρέζε κε ηελ απόζηαζή ηνπ από ηνλ Ήιην θαη ν
δεύηεξνο κεγαιύηεξνο ηνπ Ζιηαθνύ ΢πζηήκαηνο κεηά ηνλ Γία, κε δηάκεηξν ζηνλ
ηζεκεξηλό ηνπ 120.660 ρηιηόκεηξα θαη αλήθεη ζηνπο ιεγόκελνπο γίγαληεο αεξίσλ. Σν
όλνκά ηνπ πξνέξρεηαη από ηνλ Κξόλν ηεο αξραίαο ειιεληθήο κπζνινγίαο θαη
ζρεηίδεηαη κε ηελ ιέμε ρξόλνο. ΢ρεδόλ ηαπηίδεηαη κε ην Ρσκατθό ζεό Saturn , απ' όπνπ
πξνέξρνληαη θαη νη άιιεο επξσπατθέο νλνκαζίεο.
Λόγσ ηεο κεγάιεο κάδαο ηνπ Κξόλνπ θαη ηεο κεγάιεο βαξύηεηαο, νη ζπλζήθεο πνπ
παξάγνληαη ζηνλ Κξόλν είλαη αθξαίεο. Οη εζσηεξηθέο πηέζεηο θαη ζεξκνθξαζίεο είλαη
πέξα από νηηδήπνηε κπνξεί λα αλαπαξαρζεί πεηξακαηηθά ζηε Γε. Σν εζσηεξηθό ηνπ
Κξόλνπ πηζαλώο απνηειείηαη από έλαλ ζηεξεό
ππξήλα ζηδήξνπ, ληθειίνπ, ππξηηίνπ θαη ελώζεηο νμπγόλνπ θαη πεξηβάιιεηαη από έλα
βαζύ ζηξώκα κεηαιιηθνύ πδξνγόλνπ, έλα ελδηάκεζν ζηξώκα ηνπ πγξνύ πδξνγόλνπ
θαη πγξνύ ειίνπ, θαζώο θαη έλα εμσηεξηθό ζηξώκα αεξίσλ.[9]
ΠΗ΢Ω

11. ΟΤΡΑΝΟ΢
Ο Οσρανός είλαη ν έβδνκνο ζε απόζηαζε από ηνλ Ήιην, ν ηξίηνο κεγαιύηεξνο θαη ν
ηέηαξηνο ζε κάδα πιαλήηεο ηνπ Ζιηαθνύ ΢πζηήκαηνο. Σν όλνκα πξνέξρεηαη από ηελ
αξραία ειιεληθή ζεόηεηα ηνπ νπξαλνύ, ν νπνίνο ήηαλ παηέξαο ηνπ Κξόλνπ θαη παππνύο
ηνπ Γία. Γελ είλαη εύθνια νξαηόο κε γπκλό κάηη από ηε Γε, όπσο νη άιινη
πιαλήηεο, θαζώο έρεη θαηλόκελν κέγεζνο +5,5 - +6,0, θαη απηό ζε ζπλδπαζκό κε ηελ αξγή
θίλεζή ηνπ δελ αλαγλσξίζηεθε ζηνπο αξραίνπο ρξόλνπο σο πιαλήηεο.[9]
Ο Οπξαλόο είλαη έλαο κεγάινο πιαλήηεο, έλαο από ηνπο ηέζζεξηο γίγαληεο αεξίσλ ηνπ
ειηαθνύ καο ζπζηήκαηνο, αιιά ζηε δνκή κνηάδεη πεξηζζόηεξν κε ηνλ Πνζεηδώλα, παξά κε
ηνπο άιινπο δύν. Λόγσ ηεο κεγάιεο απόζηαζήο ηνπ από ηε Γε, είλαη κόιηο νξαηόο κε
γπκλό κάηη. Σν 1977 αλαθαιύθζεθε όηη ν Οπξαλόο έρεη έλα ζύζηεκα από δαθηπιίνπο θαη ν
Βόγηαηδεξ 2, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πξνζέγγηζεο ηνπ πιαλήηε ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ 1986
κειέηεζε ηε δνκή ησλ δαθηπιίσλ απηώλ θαη αλαθάιπςε 10 αθόκε δνξπθόξνπο ηνπ,
αλεβάδνληαο ηνλ αξηζκό ηνπο ζηνπο 15.
ΠΗ΢Ω

12. ΠΟ΢ΔΗΓΟΝΑ΢
Ο Ποζειδώνας είλαη ν όγδννο, θαηά ζεηξά απόζηαζεο από ηνλ ήιην, πιαλήηεο ηνπ Ηιηαθνύ
Σπζηήκαηνο. Δελ είλαη νξαηόο κε γπκλό κάηη, ελώ αλ παξαηεξεζεί κε ηζρπξό ηειεζθόπην κνηάδεη
κε πξάζηλν δίζθν. Σηελ αζηξνλνκία ζπκβνιίδεηαη κε ηελ ηξίαηλα
Αλαθαιπκκέλνο ζηηο 23 ΢επηεκβξίνπ 1846, ν Πνζεηδώλαο ήηαλ ν πξώηνο πιαλήηεο
πνπ βξέζεθε ζύκθσλα κε καζεκαηηθή πξόβιεςε θαη όρη από εκπεηξηθέο
παξαηεξήζεηο. Οη απξνζδόθεηεο κεηαβνιέο ζηελ ηξνρηά ηνπ Οπξαλνύ νδήγεζε ηνλ
Αιέμ Μπνπβάξλη λα ζπκπεξάλεη όηη ε ηξνρηά ηνπ ππόθεηηαη ζε βαξπηηθή δηαηαξαρή
από έλαλ άγλσζην πιαλήηε. Ο Πνζεηδώλαο ζηε ζπλέρεηα παξαηεξήζεθε από
ηνλ Γηόραλ Γθόηθξηλη Γθάιε ζε απόζηαζε κηθξόηεξε από κία κνίξα από ηε ζέζε
πνπ πξνέβιεςε ν Οπξκπέλ Λεβεξηέ, θαη ην κεγαιύηεξν θεγγάξη
ηνπ, ν Σξίησλαο, αλαθαιύθζεθε ιίγν αξγόηεξα, αλ θαη θαλέλα ησλ ππόινηπσλ 12
δνξπθόξσλ ηνπ πιαλήηε δελ αληρλεύηεθε ηειεζθνπηθά κέρξη ηνλ 20ν αηώλα. Σνλ
Πνζεηδώλα έρεη επηζθεθζεί από έλα κόλν δηαζηεκόπινην, ην Βόγηαηδεξ 2, ην νπνίν
πέηαμε από ηνλ πιαλήηε ζηηο 25 Απγνύζηνπ, 1989.
ΠΗ΢Ω
ΠΗ΢Ω

13. ΠΛΟΤΣΟΝΑ΢
Ο Πινύησλαο είλαη ην ηειεπηαίν από ηα βαζηθά ζώκαηα ηνπ
ειηαθνύ ζπζηήκαηνο πνπ δελ έρεη εμεξεπλεζεί. Σν Βόγιατζερ 1 ζα
κπνξνύζε ζεσξεηηθά λα ηνλ εμεξεπλήζεη, όκσο κεηά ηελ
πξνζπέιαζε ηνπ δνξπθόξνπ Σξίησλα ηνπ πιαλήηε Πνζεηδώλα
κπήθε ζε ηξνρηά πνπ ην νδήγεζε πάλσ από ηελ εθιεηπηηθή.
Καηά ηε δεθαεηία ηνπ 1990, πξνηάζεθε ε απνζηνιή ηεο
δηαζηεκνζπζθεπήο Pluto- Kuiper Express, πνπ ηειηθά δελ ρξεκαηνδνηήζεθε.
Μεηά από πηέζεηο πνιηηηθώλ θαη επηζηεκόλσλ, θαζώο ζε κεξηθέο δεθαεηίεο ν
Πινύησλαο δελ ζα είλαη εύθνια πξνζπειάζηκνο, δηόηη ιόγσ δηαξθώο απμάλνπζαο
απόζηαζεο ε αηκόζθαηξά ηνπ ζα έρεη παγώζεη θαη πέζεη ζηελ επηθάλεηά ηνπ
ζαλ ρηόλη (νπόηε γηα 200 ρξόληα δελ ζα κπνξεί λα κειεηεζεί), εγθξίζεθε ε
απνζηνιή ηεο δηαζηεκνζπζθεπήο New Horizons , (Νέοι Ορίζοντες), πνπ
εθηνμεύηεθε ζηηο αξρέο ηνπ 2006 θαη ζα θηάζεη ζην ζύζηεκα ηνπ Πινύησλα
ην 2015.
ΠΗ΢Ω