ปาฐกถาพิเศษเรื่อง การศึกษาที่แท้จริงเป็นอย่างไร โดย ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช ในเวทีเรียนรู้ร่วมกันจากการปฏิบัติเพื่อการจัดการศึกษาจังหวัดเชียงใหม่ วันที่ ๒ มิถุนายน ๒๕๖๐ จัดโดย มูลนิธิสดศรีฯ ร่วมกับภาคีเชียงใหม่เพื่อการปฏิรูปการศึกษา

1. การเรียนรู้(คุณภาพ) ของเยาวชนในพื้นที่
วิจารณ์ พานิช
ประธานมูลนิธิสดศรี-สฤษดิ์วงศ์
แลกเปลี่ยนเรียนรู้ในการเวทีเรียนรู้ร่วมกันจากการปฏิบัติเพื่อการจัดการศึกษาจังหวัดเชียงใหม่ ๒ มิถุนายน ๒๕๖๐
แก้ความเข้าใจผิด
เรื่อง
1

2. ข้อจากัด
• ไม่มีพื้นฐานทฤษฎีทางการศึกษา
• ไม่ได้เรียนรู้จากการปฏิบัติ
• ไม่รู้จริง
• พึงรับฟังโดยยึดหลักกาลามสูตร
2

3. การรวมตัว
ความมุ่งมั่น
ที่น่าชื่นชม
และ
3

4. การเรียนวิชาเป็นเพียงส่วนเดียว
• มีความรู้ (Literacy) : อ่านออกเขียนได,้้ คิดเลขเป็น, รู้ธรรมชาติ
, รู้ ICT, รู้การเงิน, รู้วัฒนธรรมและความเป็นพลเมือง, รู้เรื่องสุขภาพ
• มีสมรรถนะ (Competency) : วิจารณญาณ, สร้างสรรค์, สื่อสาร
, ร่วมมือ
• มีบุคลิก/คุณลักษณะ (Character) : ใคร่รู้ ริเริ่ม มานะอดทน
ปรับตัว ภาวะผู้นา สังคมวัฒนธรรม
• เรียนรู้ตลอดชีวิต
ในศตวรรษที่ ๒๑
โลกประจาวัน
โลกซับซ้อน
โลกเปลี่ยนแปลง
4

5. http://www3.weforum.org/docs/WEFUSA_NewVisionforEducation_Report2015.pdf
WEF
5

6. ลักษณะนิสัย - Executive Function (EF)
ความมุมานะ (เชื่อพรแสวง - Growth Mindset) ความใฝ่รู้
อดทนรอเพื่อสิ่งที่ดีกว่า การควบคุมตนเอง มีวินัย
ในตนเอง สานึกผิดชอบชั่วดี ความรับผิดชอบ
ความมั่นคงทางอารมณ์ ความมั่นใจในตนเอง (self-
esteem) ความขยันหมั่นเพียร ความกระตือรือร้น
เห็นอกเห็นใจผู้อื่น (empathy)
Non-cognitive Development
Characters
สาคัญต่อความสาเร็จในชีวิตยิ่งกว่าความรู้
6

7. สร้างความเชื่อในพรแสวง (Growth Mindset)
ชมความมานะพยายาม
ไม่ชมความเก่ง (Fixed Mindset)
ให้คะแนนความก้าวหน้า
ความมานะพยายาม
7

8. สมรรถนะ
อารมณ์
อิสระ -
เกื้อกูลกัน
มนุษยสัมพันธ์
อัตลักษณ์
เป้าหมาย
ชีวิต
มั่นคง
คุณธรรม
พัฒนาตัวตน ๗ ด้าน ของ Chickering
8

9. for Identity Development
9

10. รู้
เข้าใจ
นาไปใช้
วิเคราะห์
สังเคราะห์
ประเมิน/เปรียบเทียบ
เปลี่ยนวิธีเรียนรู้
เปลี่ยนกระบวนทัศน์/ตัวตนTransformative Learning
การเรียนรู้ ๘ ระดับ
Modified Bloom’s Taxonomy of Learning10

11. เรียนแล้วรู้จริง (Mastery Learning)
https://www.scbfoundation.com/publishing.php?project_id=292#publishing/292/546211

12. ไม่สามารถบรรลุได้
โดยการถ่ายทอด
ความรู้สาเร็จรูป
การพัฒนาคนทั้งคน
เพื่อสร้างพลเมืองแห่งศตวรรษที่ ๒๑
12

13. คาถาม
• ๑,๕๐๐ โรงเรียนในเชียงใหม่ กี่โรงเรียนเปลี่ยนจาก
วิธีสอนแนวจารีต ... สอนความรู้สาเร็จรูป ให้เด็กจา
13

14. วิธีการไม่ยาก
โรงเรียนนอกกระลา
ลาปลายมาศพัฒนา
sQiP
14

15. วิเชียร ไชยบัง
โรงเรียนลาปลายมาศพัฒนา
โรงเรียนวัดเนินกระปรอก อ. บ้านฉาง ระยอง
https://www.youtube.com/watch?v=8fDw9tqgLOI
จิตศึกษา
PBL
PLC
https://www.youtube.com/watch?v=h65srFOx0gg15

16. 16

17. โรงเรียน
การพัฒนาเด็กรอบด้าน
https://www.gotoknow.org/posts/627475
ผลงานของโรงเรียน
17

18. HPA Axis
Chronic stress HPA Hyperactivity
Impaired Executive
Function Development
ปิดสวิตช์ HPA
สมาธิจดจ่อ รู้จักรอคอยสิ่งที่ดีกว่า
บังคับใจตนเองได้ ไม่วู่วาม มุมานะ
ไม่ย่อท้อ มองโลกในแง่ดี รู้ผิดชอบ
ชั่วดี ความสามารถปรับตัว
เด็กที่ถูกบั่นทอน ... ความเครียดเรื้อรัง
18

19. สุขภาพของเด็ก
• 6% มีปัญหาสายตา
• 1/3 เป็นโรคอ้วน
• ?โรคเกี่ยวกับการเรียน
• โรคขาดสารอาหาร
19

20. สภาพแวดล้อมทางสังคม
• ครอบครัว
• ที่ออกกาลังกายและทากิจกรรมสร้างสรรค์
• ชมรม และกิจกรรมนอกชั้นเรียน เพื่อพัฒนาตัวตน
เป้าหมายชีวิต ความเป็นพลเมือง และความมั่นคง
ในคุณธรรม อปท., องค์กรพี่เลี้ยง, มูลนิธิสยามกัมมาจล
20

21. ระบบการศึกษาไม่สามารถมีคุณภาพ
สูงกว่าคุณภาพของครูได้
ความร่วมมือทางานเป็นทีมของครู และระบบใน
โรงเรียน มีความสาคัญกว่าครูเป็นคนๆ
ผิด
21

22. ครูมีหน้าที่สอนให้ครบตามหลักสูตร
ผิด
• หลักสูตรมาตรฐานมักระบุเนื้อหามาก
เกินไป
• ครูต้องร่วมกันกาหนดสาระส่วนที่
จาเป็นต้องสอน เพื่อให้นร. เรียนรู้
พัฒนา ๔ ด้าน
• แล้วกาหนด สเกลความเข้าใจ สาหรับ
ใช้สื่อสารเป้าหมายการเรียนรู้แก่ นร.
https://www.gotoknow.org/posts/tags/ศาสตร์และศิลป์ของการสอน22

23. หน้าที่ของครูคือสอนความรู้สาเร็จรูป
• บอกสาระ
• ให้ฝึกทาแบบฝึกหัดเพื่อความเข้าใจ
• ให้ฝึกประยุกต์ใช้อย่างง่าย ด้วย
ตนเอง
• ให้ฝึกประยุกต์ใช้อย่างยาก
ทางานเป็นทีม
ผิด
สื่อสารความคาดหวังสูง 23

24. ครูและ รร. มีหน้าที่สอน
การประเมินเป็นหน้าที่ของหน่วยเหนือ
• การประเมินเป็นส่วนหนึ่งของการสอนและการ
เรียนรู้
ผิด
24

25. ประเมินขณะสอน(แบบไม่สอน)
• ประเมินเพื่อหนุนการเรียนรู้ (Formative
Assessment)
• ตามด้วยคาแนะนาป้อนกลับแบบ
สร้างสรรค์(Constructive Feedback)
• แล้วจึงประเมินผลลัพธ์การเรียนรู้
(Summative Evaluation) เพื่อยืนยันว่าบรรลุเป้าหมาย
https://www.gotoknow.org/posts/tags/Dylan_Wiliam 25

26. สรุป ข้อแลกเปลี่ยน
• เป้าหมายต้องให้ถึงตัวเด็ก... ผลลัพธ์การเรียนรู้
• ระวัง! ทามาก ได้ผลน้อย เพราะทาแบบไม่ถึงที่สุด
• ต้องเปลี่ยนวิธีการจัดการเรียนรู้ … Change Management
ในโรงเรียน
• ต้องจัดระบบการเรียนรู้ และพัฒนาเยาวชน นอก
โรงเรียน
26