บรรยายโดย ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช ในการอบรมสัมมนา การจัดการศึกษาไทยในศตวรรษที่ ๒๑ จัดโดยสมาคมโรงเรียนอนุบาลประจำจังหวัด (ประเทศไทย) File part One

1. การศึกษาไทยในศตวรรษที่ ๒๑
วิจารณ์ พานิช
ประธานมูลนิธิสดศรี-สฤษดิ์วงศ์
บรรยายในงานอบรมสัมมนาวิชาการและจัดงานมุทิตาจิตแก่ผู้บริหารและครูประจาโรงเรียนอนุบาลประจาจังหวัด (ประเทศไทย) ณ โรงแรมเชียงใหม่ภูคา จังหวัดเชียงใหม่ ๒๔ สิงหาคม ๒๕๖๑
Part One

2. ข้อจากัด
• ไม่เคยเรียนในสาขาการศึกษา ไม่ใช่ “ผู้รู้”
• เรียนรู้จากการอ่าน และสังเกต และไต่ถาม
• ไม่ได้ปฏิบัติในหัวข้อที่พูด
• ไม่รู้จริง ไม่รู้ลึก
• พึงฟังอย่างมีวิจารณญาณ ปฏิบัติตามกาลามสูตร

3. ประเด็นนาเสนอ
• ก่อนอนุบาลและอนุบาล
กับ ประถม
• การประเมินผล
• การพัฒนาครู (CPD)
• สรุป
• ศตวรรษที่ ๒๑
• ผลลัพธ์การเรียนรู้
• กลไกการเรียนรู้
• การสอน กับการเรียนรู้

4. ประเด็นนาเสนอ
• ก่อนอนุบาลและอนุบาล
กับ ประถม
• การประเมินผล
• การพัฒนาครู (CPD)
• สรุป
• ศตวรรษที่ ๒๑
• ผลลัพธ์การเรียนรู้
• กลไกการเรียนรู้
• การสอน กับการเรียนรู้

5. ลักษณะของ (คริสต) ศตวรรษที่ ๒๑
• VUCA
• Volatile
• Uncertain
• Complex
• Ambiguous
Era of Disruptive Changes
or
Extinct
http://www.bbc.com/future/story/20170331-50-grand-challenges-for-the-21st-century
BBC FutureNow

6. 17 Great Challenges of the 21st Century
• Conquering Disease
• Expanding Human Potential
• The Singularity
• Confronting Existential Risk
• Exploring Transhumanism
• Planning an Advanced Civilization
• Modeling the Planet’s Systems
• Bridging the Skill and Wisdom Gap
• Saving the Earth
• Reversing Poverty
• Steadying Population Growth
• Achieving Sustainable Lifestyles
• Preventing All-Out War
• Dealing Effectively with Globalism
• Protecting the Biosphere
• Defusing Terrorism
• Cultivating Creativity
http://www.elon.edu/docs/e-web/predictions/17_Great_Challenges.pdf

7. https://sustainabledevelopment.un.org/?menu=1300

8. ชีวิตที่ดีของมนุษย์ในศตวรรษที่ ๒๑
• อยู่ได้ในโลก/สังคม VUCA (Volatile, Uncertain, Complex,
Ambiguous)
• สังคมที่เปลี่ยนแปลงเร็ว พลิกผัน
• ต้องเปลี่ยนแปลงตัวเองเป็น เรียนรู้เป็น : Learn, Unlearn, Relearn
• ต้องเป็นผู้นาการเปลี่ยนแปลง (Change Agent)

9. ประเด็นนาเสนอ
• ก่อนอนุบาลและอนุบาล
กับ ประถม
• การประเมินผล
• การพัฒนาครู (CPD)
• สรุป
• ศตวรรษที่ ๒๑
• ผลลัพธ์การเรียนรู้
• กลไกการเรียนรู้
• การสอน กับการเรียนรู้

10. http://www3.weforum.org/docs/WEFUSA_NewVisionforEducation_Report2015.pdf
WEF
Professional
Skills

11. มี “ปัจจัยสี่” เพื่อชีวิตในสามโลก
• มีความรู้ (Literacy) : อ่านออกเขียนได้, คิดเลขเป็น,
รู้ธรรมชาติ, รู้ ICT, รู้การเงิน, รู้วัฒนธรรมและความเป็นพลเมออง,
รู้เรอ่องสุขภาพ
• มีสมรรถนะ (Competency) : วิจารณญาณ, สร้างสรรค์,
สอ่อสาร, ร่วมมออ
• มีบุคลิก/คุณลักษณะ (Character) : ใคร่รู้ ริเริ่ม มานะ
อดทน ปรับตัว ภาวะผู้นา สังคมวัฒนธรรม เห็นแก่ส่วนรวม
• เรียนรู้ตลอดชีวิต (Learning Skils / Affinity)
โลกประจาวัน
โลกซับซ้อน
โลกเปลี่ยนแปลง

12. รู้
เข้าใจ
นาไปใช้
วิเคราะห์
สังเคราะห์
ประเมิน/เปรียบเทียบ
เปลี่ยนวิธีเรียนรู้
เปลี่ยนกระบวนทัศน์/ตัวตนTransformative Learning
ผลการเรียนรู้ ๘ ระดับ
Modified Bloom’s Taxonomy of Learning

13. สมรรถนะ
อารมณ์
อิสระ -
เกอ้อกูลกัน
มนุษยสัมพันธ์
อัตลักษณ์
เป้าหมาย
ชีวิต
มั่นคง
คุณธรรม
พัฒนาตัวตน ๗ ด้าน ของ Chickering

14. บันได ๖ ขั้นของการพัฒนาคุณธรรม
• ขั้นที่ ๑ ปฏิบัติเพราะความกลัว ไม่อยากเดือดร้อน
• ขั้นที่ ๒ ปฏิบัติเพราะอยากได้รางวัล
• ขั้นที่ ๓ ปฏิบัติเพราะอยากเอาใจคนบางคน
• ขั้นที่ ๔ ปฏิบัติเพราะต้องปฏิบัติตามกฎ
• ขั้นที่ ๕ ปฏิบัติเพราะต้องการให้ตนดูดี ให้ได้ชื่อว่าเป็นคนดี ให้ได้ชื่อว่ามีน้าใจ
• ขั้นที่ ๖ ปฏิบัติตามหลักการ หรืออุดมการณ์ของตน ไม่ต้องการให้มีคนยกย่องชมเชยหรือให้รางวัล
Lawrence Kohlberg's stages of moral development

15. ลักษณะนิสัย - Executive Function (EF)
ความมุมานะ (เชื่อพรแสวง - Growth Mindset) ความใฝ่รู้
อดทนรอเพื่อสิ่งที่ดีกว่า การควบคุมตนเอง มีวินัย
ในตนเอง สานึกผิดชอบชั่วดี ความรับผิดชอบ
ความมั่นคงทางอารมณ์ ความมั่นใจในตนเอง (self-
esteem) ความขยันหมั่นเพียร ความกระตือรือร้น
เห็นอกเห็นใจผู้อื่น (empathy)
Non-cognitive Development
Characters
สาคัญต่อความสาเร็จในชีวิตยิ่งกว่าความรู้
http://developingchild.harvard.edu/science/key-concepts/executive-function/

17. สร้างความเชื่อในพรแสวง (Growth
Mindset)
ชมความมานะพยายาม
ไม่ชมความเก่ง (Fixed Mindset)
ให้คะแนนความก้าวหน้า
ความมานะพยายาม
เก่งไม่พอ ต้องปรับปรุงตัวเองเป็น

18. Growth Mindset
https://www.gotoknow.org/posts/645908
ครูและพ่อแม่ต้องเข้าใจ เพอ่อไม่บั่นทอนศักยภาพเด็กด้วยความรัก

19. Grit
ความมุมานะต่อเนื่องเพื่อบรรลุเป้าหมายที่ยิ่งใหญ่ในระยะยาว
• Passion
• Perseverance
https://www.gotoknow.org/posts/613528

20. Innate
Cultivated
ปลูกฝังได้อย่างไร?
Critical Reflection
Compassion Meditation เมตตาภาวนา
เป็นหน้าที่ของพ่อแม่และการศึกษา ในการปลูกฝัง
คุณสมบัติความรักและความเห็นแก่ผู้อื่น

21. emotional balance
resilience
insight
empathy
ปลูกฝัง “จิตบวก”
https://www.gotoknow.org/posts/tags/the yes brain

22. เรียนให้บรรลุ
• Transformative Learning
Informative -> Formative -> Transformative
Leadership / Change Agent
• Mastery Learning
• Learning Skills
Learn, Unlearn, Relearn
• มนุษย์ระดับ ๖
Moral Develoment of Lawrence Kohlberg

23. ต่อ Part Two