Οι καμπύλες αύξησης είναι βασικό εργαλείο παρακολούθησης της αύξησης και της γενικότερης υγείας ενός παιδιού από τη γέννηση μέχρι την ενηλικίωση, καθώς μπορούν να βοηθήσουν στην έγκαιρη διάγνωση σοβαρών νοσημάτων. Αφορούν συνήθως το βάρος, το ύψος καθώς και την περίμετρο κεφαλής του κάθε παιδιού. Είναι πολύ σημαντικό να συμπληρώνονται τακτικά από τον παιδίατρο ώστε σε περίπτωση που διαπιστώνεται κάποια απόκλιση από το φυσιολογικό, να γίνεται ο κατάλληλος έλεγχος και το παιδί να παραπέμπεται για περαιτέρω διερεύνηση στον ειδικό.
Οι καμπύλες αύξησης είναι βασικό εργαλείο παρακολούθησης της αύξησης και της γενικότερης υγείας ενός παιδιού από τη γέννηση μέχρι την ενηλικίωση, καθώς μπορούν να βοηθήσουν στην έγκαιρη διάγνωση σοβαρών νοσημάτων. Αφορούν συνήθως το βάρος, το ύψος καθώς και την περίμετρο κεφαλής του κάθε παιδιού. Είναι πολύ σημαντικό να συμπληρώνονται τακτικά από τον παιδίατρο ώστε σε περίπτωση που διαπιστώνεται κάποια απόκλιση από το φυσιολογικό, να γίνεται ο κατάλληλος έλεγχος και το παιδί να παραπέμπεται για περαιτέρω διερεύνηση στον ειδικό.
Breastfeeding is the norm for infants and toddlers. Scientific evidence does not support any causal association between continued breastfeeding or nighttime breastfeeding and dental decay
www.mednutrition.gr
Περισσότερες πληροφορίες για slide 26
Πληθυσμός στόχος
Στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της τεχνολογικής παρέμβασης θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι πιθανότατα τα άτομα να είναι ήδη κινητοποιημένα προς αλλαγή συμπεριφοράς. Πολύ σημαντικότερη παρατήρηση είναι να αναγνωρίσουμε ότι παρόλο που ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι ανά τον κόσμο διαθέτουν πλέον ένα smartphone ή έχουν επαφή με το διαδίκτυο, υπάρχει μια άλλη μερίδα που δεν. Και ίσως είναι αυτή η μερίδα που εμφανίζει περισσότερο την ανάγκη μιας συμπεριφορικής παρέμβασης για λόγους υγείας: άτομα άνω των 65 για παράδειγμα, μειονότητες, χαμηλές οικονομικές τάξεις, άποροι. Άρα σε επίπεδο δημόσιας υγείας είναι να αναλογιστούμε μήπως με μια διαδικτυακή για παράδειγμα παρέμβαση ανοίγουμε αντί να κλείνουμε την ψαλίδα των διαφορών στη κοινωνία βελτιώνοντας την υγεία όσων είναι ήδη κινητοποιημένοι και έχουν πρόσβαση στη τεχνολογία και δεν βοηθάμε εκείνους που είναι περιορισμένοι σε αυτά.
Ποσοστό εγκατάλειψης
Είναι πολύ ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς την πορεία της δέσμευσης/επαφής των ασθενών με το τεχνολογικό μέσο. Είναι σαν να παρατηρείται ένας μεγάλος ενθουσιασμός στην αρχή της χρήσης της τεχνολογικής μεθόδου και στη συνέχεια αυτό σταδιακά να σβήνει.
Κλινική σημαντικότητα
Η επίδραση που μπορεί να έχει μια διαδικτυακή παρέμβαση σε δείκτες υγείας όπως το βάρος ή βιολογικοί δείκτες είναι άξια συζήτησης ως προς την κλινική σημαντικότητα. Έστω ότι μια απώλεια όπως είδαμε προηγουμένως 3 κιλά σε 3 μήνες, μήπως αυτό όμως δεν είναι λίγο όταν μιλάμε για παρέμβαση σε ομάδες πληθυσμών τη στιγμή που η τάση του βάρους είναι ανοδική; Γνωρίζοντας επιπρόσθετα τα αποτελέσματα στα συμπεριφορικά στοιχεία, μήπως μια τεχνολογική παρέμβαση είναι περισσότερο βοηθητική στον τομέα της διατήρησης συμπεριφοράς υγείας; Σε ποιο κομμάτι λοιπόν να στοχεύσουμε είναι ένας ακόμη προβληματισμός.
Breastfeeding is the norm for infants and toddlers. Scientific evidence does not support any causal association between continued breastfeeding or nighttime breastfeeding and dental decay
www.mednutrition.gr
Περισσότερες πληροφορίες για slide 26
Πληθυσμός στόχος
Στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της τεχνολογικής παρέμβασης θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι πιθανότατα τα άτομα να είναι ήδη κινητοποιημένα προς αλλαγή συμπεριφοράς. Πολύ σημαντικότερη παρατήρηση είναι να αναγνωρίσουμε ότι παρόλο που ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι ανά τον κόσμο διαθέτουν πλέον ένα smartphone ή έχουν επαφή με το διαδίκτυο, υπάρχει μια άλλη μερίδα που δεν. Και ίσως είναι αυτή η μερίδα που εμφανίζει περισσότερο την ανάγκη μιας συμπεριφορικής παρέμβασης για λόγους υγείας: άτομα άνω των 65 για παράδειγμα, μειονότητες, χαμηλές οικονομικές τάξεις, άποροι. Άρα σε επίπεδο δημόσιας υγείας είναι να αναλογιστούμε μήπως με μια διαδικτυακή για παράδειγμα παρέμβαση ανοίγουμε αντί να κλείνουμε την ψαλίδα των διαφορών στη κοινωνία βελτιώνοντας την υγεία όσων είναι ήδη κινητοποιημένοι και έχουν πρόσβαση στη τεχνολογία και δεν βοηθάμε εκείνους που είναι περιορισμένοι σε αυτά.
Ποσοστό εγκατάλειψης
Είναι πολύ ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς την πορεία της δέσμευσης/επαφής των ασθενών με το τεχνολογικό μέσο. Είναι σαν να παρατηρείται ένας μεγάλος ενθουσιασμός στην αρχή της χρήσης της τεχνολογικής μεθόδου και στη συνέχεια αυτό σταδιακά να σβήνει.
Κλινική σημαντικότητα
Η επίδραση που μπορεί να έχει μια διαδικτυακή παρέμβαση σε δείκτες υγείας όπως το βάρος ή βιολογικοί δείκτες είναι άξια συζήτησης ως προς την κλινική σημαντικότητα. Έστω ότι μια απώλεια όπως είδαμε προηγουμένως 3 κιλά σε 3 μήνες, μήπως αυτό όμως δεν είναι λίγο όταν μιλάμε για παρέμβαση σε ομάδες πληθυσμών τη στιγμή που η τάση του βάρους είναι ανοδική; Γνωρίζοντας επιπρόσθετα τα αποτελέσματα στα συμπεριφορικά στοιχεία, μήπως μια τεχνολογική παρέμβαση είναι περισσότερο βοηθητική στον τομέα της διατήρησης συμπεριφοράς υγείας; Σε ποιο κομμάτι λοιπόν να στοχεύσουμε είναι ένας ακόμη προβληματισμός.
Similar to Αρτηριακή υπέρταση στα παιδιά: απο την πρόληψη και την διάγνωση στην θεραπεία (20)
Αρτηριακή υπέρταση στα παιδιά: απο την πρόληψη και την διάγνωση στην θεραπεία
1. Χαΐνογλου Αθανασία
Παιδίατρος, Επικουρική Επιμελήτρια ΕΣΥ
Νεφρολογική Μονάδα Παίδων
Α’ Παιδιατρική Κλινική ΑΠΘ
ΓΝΘ «Ιπποκράτειο»
Αρτηριακή υπέρταση στα παιδιά:
από την πρόληψη και την διάγνωση στην θεραπεία
3. Υπέρταση παιδικής και εφηβικής ηλικίας
Song et al, JAMA Pediatrics, 2019
Επιπολασμός
Υπέρτασης : 4 %
Προϋπέρτασης: 9,67 %
↑ Υπέρβαρα παιδιά (15,27%)
↑ Παχύσαρκα παιδιά (4,99%)
Παιδιά με φυσιολογικό ΔΜΣ (1,9%)
4,32%
7,89%
3,2%
Ηλικιακή κατανομή επιπολασμού υπέρτασης σε παιδιά - εφήβους
το 2000, 2010, 2015.
5. < 3 ετών
σε παιδιά υψηλού κινδύνου
• Συγγενής καρδιακή νόσος
• ΧΝΝ
• Μεταμόσχευση συμπαγούς οργάνου
• Φαρμακευτική αγωγή που επηρεάζει ΑΠ
• Αυξημένη ενδοκράνια πίεση
• Ιστορικό νοσηλείας σε ΜΕΝΝ
• Ιστορικό προωρότητας ή SGΑ
• Συστηματικά νοσήματα
(νευροϊνωμάτωση)
• Παχυσαρκία
Πότε μετράμε την ΑΠ στα παιδιά
Lurbe E, et al., Front. Pediatr. , 2023, 11
≥ 3 ετών
σε όλα τα παιδιά
6. ΣΑΠ ή και
ΔΑΠ
Φυσιολογική
ΑΠ
Υψηλή-
Φυσιολογική
ΑΠ
Υπέρταση
σταδίου Ι
Υπέρταση
σταδίου ΙΙ
Μέτρηση ΑΠ
σε επόμενη
επίσκεψη
Επανάληψη
μέτρησης ΑΠ
σε 6 μήνες
Επανάληψη σε 1-2
εβδομάδες ή
νωρίτερα επί
συμπτωμάτων
Παραπομπή σε
ειδικό σε 1
εβδομάδα ή άμεσα
επί συμπτωμάτων
Όλα τα παιδιά
≥ 3 ετών
Συχνότητα μέτρησης ΑΠ στο ιατρείο
Lurbe E, et al., Front. Pediatr. , 2023, 11
7. Συμπτώματα
υπέρτασης που
μπορεί να
εμφανιστούν σε
βρέφη και παιδιά
είναι έμετος και
επιληπτικές κρίσεις
Παιδιά
• Πονοκέφαλος
• Πολυδιψία
• Καρδιακά συμπτώματα
• Επίσταξη
Βρέφη
• Απάθεια
• Καρδιομεγαλία
• Καθυστέρηση αύξησης
• Κυάνωση
Η υπέρταση είναι συνήθως ασυμπτωματική στα βρέφη και τα παιδιά
8. Πότε μετράμε την
ΑΠ στα παιδιά;
Πώς μετράμε την
ΑΠ στα παιδιά;
Προκλήσεις και
περιορισμοί μέτρησης
της ΑΠ
Μέτρηση ΑΠ
στα παιδιά
9. Μέτρηση ΑΠ στο ιατρείο
Lurbe E, et al., Front. Pediatr. , 2023, 11
Αποτελεί τη συνιστώμενη μέθοδο προσυμπτωματικού ελέγχου (screening),
διάγνωσης και διαχείρισης της υψηλής ΑΠ στα παιδιά και τους εφήβους.
10. Συνθήκες μέτρησης ΑΠ στα παιδιά
Αποφυγή καπνίσματος,
καφεΐνης, γεύματος ή
άσκησης 30 min πριν
Ήσυχο δωμάτιο
Ιδανική θερμοκρασία
Ξεκούραση 3-5min
πριν
Μετρήστε στο ΔΕ άνω άκρο
Αφαιρέστε τα ρούχα στο άνω άκρο
Το χέρι τεντωμένο στο τραπέζι στο
ύψος της καρδιάς
Πόδια να
ακουμπούν στο
έδαφος
Σωστό μέγεθος
περιχειρίδας
Πλάτη ίσια και
υποστηριζόμενη
Αποφυγή συζητήσεων
κατά τη μέτρηση ή
ενδιάμεσα
3 μετρήσεις
Υπολογίζουμε το μέσο
όρο των 2 τελευταίων
μετρήσεων
Lurbe E, et al., Front. Pediatr. , 2023, 11
11. Μεθοδολογία μέτρησης ΑΠ ιατρείου Νεογνά/Βρέφη Παιδιά
Το νεογνό ή βρέφος θα πρέπει να είναι σε ύπτια ή πρηνή θέση X
Χρησιμοποιήστε συσκευές με βάση την ακροαστική μέθοδο ή ηλεκτρονικές ταλαντωσιμετρικές
πιστοποιημένες συσκευές για την ηλικία του ασθενούς
X X
Στην 1η επίσκεψη αν διαπιστωθεί αυξημένη ΑΠ, μετρήστε την ΑΠ σε όλα τα άνω και κάτω άκρα για
τον εντοπισμό πιθανών διαφορών
X X
Αν διαπιστωθεί αυξημένη ΑΠ με ταλαντωσιμετρικές συσκευές, επιβεβαιώστε τις μετρήσεις με την
ακροαστική μέθοδο
X X
Η διάγνωση της υπέρτασης θα πρέπει να βασίζεται σε μετρήσεις ΑΠ σε 3 διαφορετικές επισκέψεις X X
Μέτρηση ΑΠ στο ιατρείο
• Χρησιμοποιήστε συσκευές πιστοποιημένες για την ηλικία των ασθενών σύμφωνα με ένα καθιερωμένο πρωτόκολλο
• Οι συσκευές που έχουν πιστοποιηθεί αυτήν τη στιγμή για παιδιά και εφήβους παρατίθενται στο HyperChildNET
(www.hyperchildnet.eu)
Lurbe E, et al., Front. Pediatr. , 2023, 11
12. Μεθοδολογία Εξοπλισμό
Μία και μοναδική μέτρηση ΑΠ Μικρές ή μεγάλες περιχειρίδες
Κρύο δωμάτιο με θόρυβο Μη πιστοποιημένες συσκευές
Ομιλία ή κλάμα κατά τη μέτρηση Μη βαθμονόμηση συσκευών
Χωρίς υποστήριξη του άνω άκρου ή της πλάτης κατά τη
μέτρηση
Περιχειρίδες και συσκευές διαφορετικών κατασκευαστών
Τα κάτω άκρα είναι σταυρωμένα ή δεν ακουμπούν στο
έδαφος
Συσκευές καρπού ή του πήχη
Μέτρηση ΑΠ πάνω από τα ρούχα
Διάγνωση υψηλής ΑΠ με μετρήσεις ΑΠ στα κάτω άκρα
Παγίδες μέτρησης ΑΠ ιατρείου
Μικρή διαθεσιμότητα πιστοποιημένων συσκευών και
σωστού μεγέθους περιχειρίδων
Lurbe E, et al., Front. Pediatr. , 2023, 11
13. 20 devices that passed
validation procedures
Μικρή διαθεσιμότητα πιστοποιημένων συσκευών και σωστού
μεγέθους περιχειρίδων
Stabouli et al, Front Cardiovasc Med. 2022
14. Μέτρηση ΑΠ στο σπίτι
Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα
Παρέχει μεγάλο αριθμό μετρήσεων ΑΠ σε διαφορετικές
μέρες σε οικείο περιβάλλον και μακριά από το ιατρείο
Δεν παρέχει πληροφορίες σχετικά με την ΑΠ κατά τις
δραστηριότητες ή ύπνο
Ευρέως προσβάσιμη και με χαμηλό κόστος Λίγες πιστοποιημένες συσκευές για παιδιά και λίγα
μεγέθη περιχειρίδας διαθέσιμα
Μέθοδος επιλογής για μακροχρόνια παρακολούθηση
ασθενών υπό αντιϋπερτασική αγωγή
Πρόκληση άγχους σε παιδί και γονείς
Πιθανή επιλεκτική αναφορά μετρήσεων ΑΠ από γονείς
Χρήσιμη και συμπληρωματική των μετρήσεων ΑΠ ιατρείου και της 24ωρης καταγραφής για
την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας της αντιϋπερτασικής αγωγής.
Συστήνεται η μέτρηση ΑΠ για 3-4 συνεχόμενες ημέρες, κατά προτίμηση για 7 ημέρες,
(2 μετρήσεις πρωΐ-απόγευμα)
Lurbe E, et al., Front. Pediatr. , 2023, 11
15. 24ωρη περιπατητική καταγραφή ΑΠ
Παρέχει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τις κιρκάδιες μεταβολές ΑΠ και την
ταυτοποίηση των παρακάτω φαινοτύπων ΑΠ:
• Νυχτερινή υπέρταση ή non-dipping pattern,
• Υπέρταση λευκής μπλούζας (white coat HTN)
• Συγκεκαλυμμένη υπέρταση (masked HTN)
Lurbe E, et al., Front. Pediatr. , 2023, 11
16. 24ωρη περιπατητική καταγραφή ΑΠ
Lurbe E, et al., Front. Pediatr. , 2023, 11
Ενδείξεις χρήσης
Επιβεβαίωση υπέρτασης πριν την έναρξη αντιυπερτασικής αγωγής (Δ/Δ από WCH)
Αποκλεισμός συγκεκαλυμμένης υπέρτασης σε ασθενείς με βλάβη στα όργανα-στόχους,
αλλά φυσιολογική ΑΠ ιατρείου
Χρόνια νοσήματα
Κατά τη θεραπεία με αντιυπερτασική αγωγή
Κλινικές μελέτες
Άλλες κλινικές καταστάσεις
Χρόνια νοσήματα
ΣΔ Ι ή ΙΙ
ΧΝΝ
Μεταμόσχευση νεφρού ή ήπατος ή καρδιάς
Παχυσαρκία με/χωρίς υπνική άπνοια
Χειρουργηθείσα στένωση ισθμού αορτής
Διαφορές τιμών ΑΠ μεταξύ μετρήσεων στο ιατρείο και στο σπίτι
KDIGO 2021:
Στα παιδιά με ΧΝΝ, θα πρέπει να τοποθετείται ABPM ετησίως
συμπληρωματικά της ακροαστικής μέτρησης ΑΠ ιατρείου κάθε
3-6 μήνες.
17. Μέτρηση ΑΠ στο σπίτι
24ωρη καταγραφή ΑΠ
Οι μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης στο
σπίτι θεωρούνται γενικά χρήσιμες και
συμπληρωματικές της ΑΠ ιατρείου
και της 24ωρης καταγραφής ΑΠ για την
αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και
της ασφάλειας της αντιυπερτασικής
θεραπείας
Οι μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης με την
24ωρη καταγραφή είναι χρήσιμες για τη
διάγνωση της υπέρτασης.
Lurbe E, et al., Front. Pediatr. , 2023, 11
18. Πότε μετράμε την
ΑΠ στα παιδιά;
Πώς μετράμε την
ΑΠ στα παιδιά;
Προκλήσεις και
περιορισμοί μέτρησης
της ΑΠ
Πως ταξινομούμε τη
μέτρηση της ΑΠ στα
παιδιά;
Μέτρηση ΑΠ
στα παιδιά
19. Ερμηνεία αποτελεσμάτων Νεογνά/Βρέφη Παιδιά
Εκτιμήστε την μέση ΑΠ ιατρείου χρησιμοποιώντας την 95η ΕΘ σύμφωνα με τις καμπύλες ή τις ΕΘ
ΑΠ του NHBPEP για τα νεογνά
X
Χρησιμοποιήστε τους πίνακες αναφοράς ΑΠ με βάση την ηλικία, ΕΘ ύψους και φύλο των
κατευθυντήριων οδηγιών της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης του 2016 αν το παιδί είναι <16
ετών, ή χρησιμοποιήστε τα όρια ΑΠ των ενηλίκων αν ο έφηβος είναι ≥16 ετών.
X
Μέτρηση ΑΠ στο ιατρείο
Lurbe E, et al., Front. Pediatr. , 2023, 11
20. ΑΓΟΡΙΑ
ΚΟΡΙΤΣΙΑ
Lurbe et al. ESH Guidelines 2016
Οι πίνακες αναφοράς βασίζονται σε μετρήσεις ΑΠ
ιατρείου με την ακροαστική μέθοδο!!!
21. Κατηγορία ΑΠ <16 ετών ≥16 ετών
Φυσιολογική ΑΠ <90η ΕΘ <130/85mmHg
Υψηλή-Φυσιολογική ΑΠ 90-95η ΕΘ 130-139/85-89mmHg
Υπέρταση σταδίου Ι ≥95η ΕΘ - <99η ΕΘ +5mmHg 140-159/90-99mmHg
Υπέρταση σταδίου ΙΙ ≥99η ΕΘ +5mmHg 160-179/100-109mmHg
Υπέρταση σταδίου ΙΙΙ - ≥180/110mmHg
Μεμονωμένη Συστολική Υπέρταση ΣΑΠ ≥95η ΕΘ και ΔΑΠ <90Η ΕΘ ΣΑΠ≥140 και ΔΑΠ <90mmHg
Ορισμός υπέρτασης με βάση την ΑΠ ιατρείου
Lurbe et al. ESH Guidelines 2016
22. Υπέρταση με βάση την ΑΠ στο σπίτι : ΣΑΠ ή/και ΔΑΠ ≥ 95η ΕΘ για το φύλο και το
ύψος εφόσον οι τιμές είναι χαμηλότερες από τα όρια των ενηλίκων (135/85mmHg).
Ορισμός υπέρτασης
με βάση τη μέτρηση ΑΠ στο σπίτι
Lurbe et al. ESH Guidelines 2016
23. Υπέρταση (με βάση την ABPM): ΣΑΠ ή/και ΔΑΠ 24ωρου ή ημέρας ή νύχτας ≥ 95η ΕΘ για
το φύλο και το ύψος, εφόσον οι τιμές είναι χαμηλότερες από τα όρια των ενηλίκων
(24-h: 130/80mmHg, ημέρας:135/85mmHg, νύχτας: 120/70mmHg)
Ορισμός υπέρτασης
με βάση την 24ωρη καταγραφή ΑΠ
Lurbe et al. ESH Guidelines 2016
25. Network for blood pressure research in children and
adolescents
SCAN ME to access the
HyperChildNET calculators!
www.hyperchildnet.eu
26. Πότε μετράμε την
ΑΠ στα παιδιά;
Πώς μετράμε την
ΑΠ στα παιδιά;
Προκλήσεις και
περιορισμοί μέτρησης
της ΑΠ
Πως ταξινομούμε τη
μέτρηση της ΑΠ στα
παιδιά;
Ιστορικό Κλινική εξέταση
Διαγνωστική προσέγγιση
υπερτασικού παιδιού
Μέτρηση ΑΠ
στα παιδιά
27. Αιτιολογία της υπέρτασης ανάλογα με την ηλικία
< 1 μηνός
Θρόμβωση της νεφρικής αρτ
Συγγενής νεφρική νόσος
Καθετηριασμός ομφαλικών α.
Βροχγοπνευμονική δυσπλασία
>1 μηνός to <6 ετών
Νεφρική παρεγχυματική ν.
Στένωση του ισθμού αορτής
Νεφραγγειακή ν.
6 ετών έως 10 ετών
Νεφρική παρεγχυματική ν.
Νεφραγγειακή ν.
Ιδιοπαθής υπέρταση
>10 ετών
Ιδιοπαθής υπέρταση
Νεφρική παρεγχυματική ν.
Εξωγενής υπέρταση (φάρμακα)
Ενδοκρινικές διαταραχές
Στένωση του ισθμού αορτής
Γενετικά νοσήματα
A good general rule to follow is that the likelihood of identifying a
secondary cause of HTN is inversely related to the age of the
child and directly related to the degree of BP elevation
28. Red flags για την υπέρταση στα παιδιά
Ατομικό Ιστορικό Οικογενειακό Ιστορικό Συμπτώματα-Σημεία
Καρδιαγγειακή νόσου
Υπέρτασης
Αυξημένος ΔΜΣ
Μελανίζουσα ακάνθωση
Ιδιοπαθής
υπέρταση
Κάπνισμα
Παχυσαρκία
Καθιστική ζωή
Μειωμένη φυσική
δραστηριότητα
Ροχαλητό
Νεφρικής νόσου Αιματουρία
Οιδήματα
Χαμηλό ανάστημα
Ωχρότητα
Νεφρική
παρεγχυματική ν.
Νεφραγγειακή ν. Καθετηριασμού
ομφαλικών αγγείων
Νευροινωμάτωσης
Σ. Williams
Νευροϊνωμάτωσης Café-au-lait κηλίδες
Νευρινώματα
Ψηλαφητή Κοιλιακή μάζα
Φύσημα καρωτίδων ή
κοιλιακής αορτής
Συχνές ουρολοιμώξεις
ΚΟΥΠ
Σπειραματονεφρίτιδας
Πολυκυστική ν. νεφρών
Αποφρακτική ουροπάθεια
29. Red flags για την υπέρταση στα παιδιά
Ατομικό Ιστορικό Οικογενειακό Ιστορικό Συμπτώματα-Σημεία
Ενδοκρινοπάθειες
Ακμή
Πανσεληνοειδές προσωπείο
Ταχυκαρδία, Τρόμος
Βρογχοκήλη
Υπερτρίχωση/Σ.αρρενοποίησης
Απώλεια βάρους
Ιατρογενούς
αιτίας
Παθολογικό ιατρικό ιστορικό
Λήψη φαρμάκων
(κορτικοστεροείδη, CNI,
αντισυλληπτικά,
συμπαθητικομιμητικά)
Απουσία σφύξεων κάτω άκρων
Διαφορά ΑΠ άνω-κάτω άκρων
>10mmHg
Συγγενούς καρδιοπάθειας
Καρδιογενούς
αιτίας
30. Πότε μετράμε την
ΑΠ στα παιδιά;
Πώς μετράμε την
ΑΠ στα παιδιά;
Προκλήσεις και
περιορισμοί μέτρησης
της ΑΠ
Πως ταξινομούμε τη
μέτρηση της ΑΠ στα
παιδιά;
Ιστορικό Κλινική εξέταση Εργαστηριακός
έλεγχος
Διαγνωστική προσέγγιση
υπερτασικού παιδιού
Μέτρηση ΑΠ
στα παιδιά
31. Εργαστηριακός – Απεικονιστικός έλεγχος
- Γενική αίματος
- Ηλεκτρολύτες ορού
- Αέριο αίματος
- Ουρία, Κρεατινίνη, ουρικό οξύ, ολική
χοληστερόλη, HDL, LDL, τριγλυκερίδια,
γλυκόζη ορού, HbA1c,
- Θυρεοειδικές ορμόνες
- Γενική ούρων και λεύκωμα/κρεατινίνη
τυχαίου δείγματος ούρων
- Υπερηχογράφημα κοιλίας-νεφρών
- Ρενίνη και αλδοστερόνη
- Στεροειδείς ορμόνες
- Μετα- και νορ-μετανεφρίνη ορού και
απέκκριση κατεχολαμινών και
μεταβολιτών
- Μοριακός έλεγχος
- Doppler νεφρικών αγγείων
Σε όλα τα παιδιά με υπέρταση Στα παιδιά με:
• με ΑΥ σταδίου ΙΙ,
• ηλικίας <10 ετών,
• σε υποψία δευτεροπαθούς υπέρτασης
• ή μονογονιδιακής αιτίας ΑΥ
Wühl E, et al. Front Pediatr. 2023 Apr 12;11:1140617.
32. Πότε μετράμε την
ΑΠ στα παιδιά;
Πώς μετράμε την
ΑΠ στα παιδιά;
Προκλήσεις και
περιορισμοί μέτρησης
της ΑΠ
Πως ταξινομούμε τη
μέτρηση της ΑΠ στα
παιδιά;
Ιστορικό Κλινική εξέταση Εργαστηριακός
έλεγχος
Εκτίμηση βλαβών σε
όργανα-στόχους
Διαγνωστική προσέγγιση
υπερτασικού παιδιού
Μέτρηση ΑΠ
στα παιδιά
33. Συστάσεις για την εκτίμηση βλαβών σε όργανα-στόχους
Εκτίμηση υπερτροφίας ΑΡ κοιλίας με υπέρηχο καρδιάς με βάση τιμές αναφοράς (≥95η ΕΘ για φύλο και ηλικία)
Δεν συστήνεται η εκτίμηση της υπερτροφίας ΑΡ κοιλίας με ΗΚΓ
Η μέτρηση του πάχους έσω-μέσου χιτώνα καρωτίδων και της καρωτιδο-μηριαίας ταχύτητας σφυγμικού κύματος
δε θεωρείται υποχρεωτική κατά την πρώτη διαγνωστική προσέγγιση του υπερτασικού παιδιού
Οι τιμές του πάχους έσω-μέσου χιτώνα καρωτίδων και της καρωτιδο-μηριαίας ταχύτητας σφυγμικού κύματος
θα πρέπει να ερμηνεύονται με βάση τις ΕΘ (≥95η ΕΘ για φύλο και ηλικία)
Η οφθαλμολογική εκτίμηση για υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια δε θεωρείται υποχρεωτική κατά την
πρώτη διαγνωστική προσέγγιση. Σε περιπτώσεις σοβαρής υπέρτασης/επείγουσας υπερτασικής κρίσης μπορεί
να φανεί χρήσιμη στις περαιτέρω θεραπευτικές αποφάσεις.
Ο λόγος αλβουμίνης/κρεατινίνη ούρων, πρωτεϊνουρία και GFR θα πρέπει να ελεγχθούν ως προς τον
αποκλεισμό νεφρικής βλάβης.
Εκτίμηση βλαβών σε όργανα-στόχους
Wühl E, et al. Front Pediatr. 2023 Apr 12;11:1140617.
34. Πότε μετράμε την
ΑΠ στα παιδιά;
Πώς μετράμε την
ΑΠ στα παιδιά;
Προκλήσεις και
περιορισμοί μέτρησης
της ΑΠ
Πως ταξινομούμε τη
μέτρηση της ΑΠ στα
παιδιά;
Ιστορικό Κλινική εξέταση Εργαστηριακός
έλεγχος
Εκτίμηση βλαβών σε
όργανα-στόχους
Θεραπεία
35. Μη φαρμακολογική θεραπεία
Μη φαρμακευτική θεραπεία Grade
1. Διατροφή DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) σε εφήβους C
2. Γαλακτοκομικά προϊόντα: τουλάχιστον 2 μερίδες/ημέρα,
Φρούτα-Λαχανικά: τουλάχιστον 3 μερίδες/ημέρα σε εφήβους
C
3. Αποφυγή αναψυκτικών ή ποτών με προσθήκη ζάχαρης και κορεσμένων λιπαρών.
Συστήνεται διατροφή πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά και ελαιόλαδο.
C
4. Περιορισμός πρόσληψης αλατιού σε παιδιά ηλικίας 2-15 ετών
Σύμφωνα με EFSA (European Food Safety Authority) επαρκής και ασφαλής θεωρείται η
πρόσληψη αλατιού ανά ηλικία: 200mg/H για βρέφη 7-11 μηνών
1100mg/H για παιδιά 1-3 ετών
1300mg/H για παιδιά 4-6 ετών
1700mg/H για παιδιά 7-10 ετών
2000mg/H για παιδιά 11-17 ετών
C
Wühl E, et al. Front Pediatr. 2023 Apr 12;11:1140617.
36. Μη φαρμακολογική θεραπεία
Μη φαρμακευτική θεραπεία Grade
5. Φυσική δραστηριότητα C
6. Περιορισμός καθιστικού τρόπου ζωής (Περιορισμός έκθεσης σε οθόνη σε
2ώρες/ημέρα)
C
7. Διαταραχές ύπνου (μειωμένος χρόνος ύπνου, υπνική άπνοια, αϋπνίες C
8. Έκθεση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες C
Wühl E, et al. Front Pediatr. 2023 Apr 12;11:1140617.
Για τα παιδιά και τους εφήβους αυτής της ηλικιακής ομάδας, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει:
Για παιδιά και εφήβους μεταξύ 5 και 18 ετών:
1. Θυμηθείτε: μια δραστηριότητα μέτριας έντασης είναι αυτή που, όταν την εκτελούμε,
Συστήνεται:
>Τα παιδιά και οι έφηβοι να κάνουν τουλάχιστον 60 λεπτά
την ημέρα μέτρια με έντονη ένταση, κυρίως αερόβια,
φυσική δραστηριότητα μέσα στην εβδομάδα.
Δυνατή σύσταση, ενδείξεις μέτριας βεβαιότητας
Συστήνεται:
> μέτρια με έντονη έντασης αερόβια δραστηριότητα καθώς
και δραστηριότητες ενδυνάμωσης μυών και οστών
τουλάχιστον 3 μέρες την εβδομάδα.
Δυνατή σύσταση, ενδείξεις μέτριας βεβαιότητας
WHO, 2020
37. Πότε θα αρχίσουμε αντιυπερτασική αγωγή;
Υψηλή φυσιολογική ΑΠ Υπέρταση Υπέρταση απειλητική για τη ζωή
Ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω:
Συμπτωματική υπέρταση
Δευτεροπαθής υπέρταση
Βλάβη σε όργανο στόχο
Σακχαρώδης Διαβήτης
ΟΧΙ
Μη φαρμακολογική θεραπεία
Υπέρταση που επιμένει παρά τη μη
φαρμακολογική θεραπεία για 6-12 μήνες
ΝΑΙ
Φαρμακολογική θεραπεία
Lurbe et al. ESH Guidelines 2016
38. Φαρμακευτική αγωγή
Βήμα 1
(αρχική θεραπεία)
Μονοθεραπεία με:
Αναστολέα μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης (ACEi)
ή αποκλειστή των υποδοχέων της αγγειοτασίνης (ARB)
Ανταγωνιστής διαύλων ασβεστίου (CCB)
Βήμα 2 ACEi ή ARB + CCB
ACEi ή ARB + Διουρητικό
Βήμα 3 ACEi ή ARB + CCB + Διουρητικό
ACEi ή ARB + CCB + B-αναστολέας
Φαρμακολογική θεραπεία
Wühl E, et al. Front Pediatr. 2023 Apr 12;11:1140617.
40. Στόχοι τιμών ΑΠ μετά την έναρξη θεραπείας
Γενικό παιδιατρικό πληθυσμό
<95η ΕΘ για παιδιά < 16 ετών ή <140/90mmHg για ≥16 ετών (συστήνεται)
<90η ΕΘ για παιδιά < 16 ετών ή <120/80mmHg για ≥16 ετών
Σε ασθενείς με ΧΝΝ
<75η ΕΘ για παιδιά < 16 ετών ή <130/80mmHg για ≥16 ετών
<50η ΕΘ σε ΧΝΝ+πρωτεϊνουρία ή <125/75mmHg για ≥16 ετών
Σε ασθενείς με ΣΔ Ι ή ΙΙ
<90η ΕΘ για παιδιά <16 ετών ή <120/80mmHg για ≥ 16 ετών
Σε ασθενείς με ΣΔ και ΧΝΝ
Τα χαμηλότερα όρια των ασθενών με ΧΝΝ (<50η ΕΘ)
Wühl E, et al. Front Pediatr. 2023 Apr 12;11:1140617.
KDIGO 2021
24ωρη ΜΑΠ (ABPM) ≤50η ΕΘ για το φύλο, ηλικία, ύψος
41. Παράγοντες κινδύνου υψηλής ΑΠ στα παιδιά
Μη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου
• Γενετικά
• Ενδομήτρια Ζωή
• Χαμηλό βάρος γέννησης
• Προωρότητα
• Νοσήματα εγκύου μητέρας
• Προεκλαμψία/Υπέρταση
• Διαβήτης κύησης
• Παχυσαρκία
• Κάπνισμα
• Φυλή
Falkner and Lurbe, Hypertension, 2020
43. 52%
31%
9%
8%
Συγκεκαλυμμένη ΑΥ
Υπέρταση
Υπέρταση
Λευκής Μπλούζας
Φυσιολογική ΑΠ
77%
23%
0%
0%
Φυσιολογική ΑΠ
Υπέρταση
Λευκής Μπλούζας
Ομάδα πρόωρων Ομάδα τελειόμηνων
Συγκεκαλυμμένη ΑΥ
Υπέρταση
• Το 17% των παιδιών που γεννήθηκαν πρόωρα παρουσίασε υπέρταση με την
24ωρη καταγραφή ΑΠ έναντι κανενός από την ομάδα τελειόμηνων.
• Συχνότερος φαινότυπος υπέρτασης στα πρόωρα ήταν η νυχτερινή υπέρταση.
Προωρότητα και υπέρταση σε παιδιά ηλικίας 6-18 ετών
Chainoglou A, et al, J Hypertens. 2022 Sep 1;40(9):1751-1757
17%
44. • Τα παιδιά με ιστορικό προωρότητας παρουσίασαν αυξημένη αρτηριακή
σκληρία (PWV) συγκριτικά με τα τελειόμηνα παιδιά.
Προωρότητα και αγγειακή βλάβη σε παιδιά ηλικίας 6-18 ετών
• Τα παιδιά με ιστορικό προωρότητας που ήταν υπέρβαρα/παχύσαρκα
παρουσίαζαν υψηλότερες τιμές της ΣΑΠ νύχτας και αρτηριακής σκληρίας.
PWV z-score
p<0,05
ΣΑΠ νύχτας z-score
Chainoglou A, et al, J Hypertens. 2022 Sep 1;40(9):1751-1757
45. Kanata, et al, Journal of Human Hypertension 2021, 35
↑ ΑΠ στη νεογνική,
παιδική ηλικία
46. Κάλλιον του θεραπεύειν…το προλαμβάνειν
Falkner and Lurbe, Hypertension, 2020
Τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου
• Διαταραχές ύπνου
• Καθιστική ζωή-έκθεση στην οθόνη
• Φυσική Δραστηριότητα
• Διατροφή
• Παχυσαρκία
47. Falkner and Lurbe, Hypertension, 2020
Τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου
• Διαταραχές ύπνου
• Καθιστική ζωή-έκθεση στην οθόνη
• Φυσική Δραστηριότητα
• Διατροφή
• Παχυσαρκία
Κάλλιον του θεραπεύειν…το προλαμβάνειν
Οι διαταραχές ύπνου στην παιδική
ηλικία:
• μικρής διάρκειας ύπνος (<5 ώρες),
• διακοπτόμενος ύπνος,
• κακής ποιότητας ύπνος,
• αποφρακτική υπνική άπνοια
έχουν συσχετιστεί με υψηλότερες τιμές
ΑΠ, κυρίως στους εφήβους.
Baker-Smith et al, J Am Heart Assoc., 2021
48. Falkner and Lurbe, Hypertension, 2020
Τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου
• Διαταραχές ύπνου
• Καθιστική ζωή-έκθεση στην οθόνη
• Φυσική Δραστηριότητα
• Διατροφή
• Παχυσαρκία
Κάλλιον του θεραπεύειν…το προλαμβάνειν
Ο αυξημένος χρόνος έκθεσης στην
οθόνη αύξανε την πιθανότητα
εμφάνισης υπέρτασης κατά 7% και
αύξανε την ΣΑΠ κατά 1,9 mmHg.
Η μέτρια-έντονη φυσική δραστηριότητα
συσχετίζεται με χαμηλότερη ΑΠ και η
τακτική φυσική δραστηριότητα
βελτιώνει την ΑΠ κατά ≈2mmHg
ανεξαρτήτως του χρόνου καθιστικού
τρόπου ζωής. Ekelund et al, JAMA, 2012
Farhangi et al, J of Health, Population and Nutrition, 2023
49. Falkner and Lurbe, Hypertension, 2020
Κάλλιον του θεραπεύειν…το προλαμβάνειν
Τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου
• Διαταραχές ύπνου
• Καθιστική ζωή-έκθεση στην οθόνη
• Φυσική Δραστηριότητα
• Διατροφή
• Παχυσαρκία
Η διατροφή με αυξημένη κατανάλωση
αλατιού, ιδίως στα παχύσαρκα παιδιά
συσχετίζεται ισχυρά με την υψηλή ΑΠ.
Για κάθε gr αύξησης της καθημερινής
κατανάλωσης αλατιού παρατηρήθηκε
αύξηση της ΣΑΠ κατά 0,8mmHg και της
ΔΑΠ κατά 0,7mmHg.
Leyvraz et al, Int J Epidemiol. 2018
50. Εξέταση/Διαδικασία Παιδίατρος/Γενικός ιατρός Εξειδικευμένος ιατρός στην
Υπέρταση
Προσυμπτωματικός έλεγχος για υψηλή ΑΠ
Βασική Διερεύνηση
ABPM
Εκτίμηση αιτιολογίας
Εκτίμηση για βλάβη σε όργανα-στόχους
Μη-φαρμακολογική θεραπεία
Φαρμακολογική θεραπεία
Ο ρόλος του παιδιάτρου στην διαχείριση του
υπερτασικού παιδιού
Wühl E, et al. Front Pediatr. 2023 Apr 12;11:1140617.
51. Συμπερασματικά
• Μετράμε τη ΑΠ στο ιατρείο σε όλα τα παιδιά >= 3 ετών ή νωρίτερα σε
περίπτωση παρουσίας παραγόντων κινδύνου για υψηλή ΑΠ
• Η διάγνωση της υπέρτασης θα πρέπει να καθορίζεται σε επαναλαμβανόμενες
μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης ιατρείου χρησιμοποιώντας ακροαστική
μέθοδο
• Όλα τα παιδιά με υπέρταση υποβάλλονται σε βασικό ε/ε αίματος και
ούρων στο παιδιατρικό ιατρείο
• Διερεύνηση της αιτιολογίας και βλαβών σε όργανα στόχους σε ειδικό κέντρο
• Μη φαρμακολογική θεραπεία στο παιδιατρικό ιατρείο σε όλα τα παιδιά με
υπέρταση
• Έναρξη φαρμακολογικής θεραπείας σε ειδικά κέντρα
Πότε?
Πως?
Μέτρηση ΑΠ:
Διαγνωστική
διερεύνηση υπέρτασης:
Αντιμετώπιση υπέρτασης:
Πρόληψη υπέρτασης:
• Διατροφή, Αποφυγή παχυσαρκίας,
• Φυσική Δραστηριότητα, Μείωση καθιστικού τρόπου ζωής-έκθεσης στην οθόνη
• Αντιμετώπιση διαταραχών ύπνου