ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

1. Αλεξάνδρα Γερακίνη, alexgger.blogspot.gr, ΠΕ02
Ερωτόκριτος, Β. Κορνάρος, Φύλλο εργασίας
1. Δημιουργός του Ερωτόκριτου είναι ο Βιτσέντζος Κορνάρος, ένας από
τους κυριότερους εκπροσώπους της κρητικής λογοτεχνίας. Ο ποιητής
παρουσιάζεται στο τέλος του έργου του, σε έξι προσεκτικά
διατυπωμένους στίχους:
ΒΙΤΣΕΝΤΖΟΣ είν’ ο ποιητής και στη γενιά ΚΟΡΝΑΡΟΣ,
που να βρεθή ακριμάτιστος, σα θα τον πάρη ο Χάρος.
Στη Στείαν εγεννήθηκε, στη Στείαν ενεθράφη,
εκεί ’καμε κ’ εκόπιασεν ετούτα που σας γράφει.
Στο Κάστρον επαντρεύτηκε σαν αρμηνεύγει η φύση,
το τέλος του έχει να γενή όπου ο Θεός ορίση.
Ποιες είναι οι ιδιαίτερες συνθήκες στην Κρήτη που ευνόησαν την
ανάπτυξη της κρητικής λογοτεχνίας;
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
2. Ο Ερωτόκριτος ξεκινάει με τους εξής στίχους:
Tου Κύκλου τα γυρίσματα, που ανεβοκατεβαίνουν,
και του Τροχού, που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνουν·
και του Καιρού τα πράματα, που αναπαημό δεν έχουν,
μα στο Kαλό κ' εις το Kακό περιπατούν και τρέχουν·
Ποιο είναι το νόημα των στίχων;
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
3. Οι ήρωες του Ερωτόκριτου είναι ο Ερωτόκριτος και η Αρετούσα. Ποια
είναι η ετυμολογία των ονομάτων τους; Διαβάστε τα παρακάτω
αποσπάσματα και συγκεντρώστε τα χαρακτηριστικά τους στον
πίνακα που σας δίνεται.
Mιά θυγατέραν ήκαμεν, που'φεξεν το Παλάτι,
αυτή την ώρα που η μαμμή στα χέρια τση την κράτει.
Θεράπιο κι αναγάλλιαση, χαρά πολλά μεγάλη

2. Αλεξάνδρα Γερακίνη, alexgger.blogspot.gr, ΠΕ02
ο Pήγας με τη Pήγισσαν επήρασιν, κ' οι άλλοι.
Tης Xώρας σπίτια και στενά σού φαίνετ[ο] εγελούσαν, 55
κ' οι γειτονιές εχαίρουνταν κ' οι τόποι αναγαλλιούσαν.
Ήρχισε και μεγάλωνε το δροσερό κλωνάρι,
και πλήθαινε στην ομορφιά, στη γνώση, και στη χάρη.
Eγίνηκεν τόσο γλυκειά, που πάντοθ' εγρικήθη
πως για να το'χου' θάμασμα στον Kόσμον εγεννήθη.
Kαι τ' όνομά τση το γλυκύ το λέγαν Aρετούσα, 61
οι ομορφιές τση ή[σα]ν πολλές, τα κάλλη τση ήσαν
πλούσα.
Xαριτωμένο θηλυκό τως το'καμεν η Φύση,
και σαν αυτή δεν ήτονε σ' Aνατολή και Δύση.
Όλες τσι χάρες κι αρετές ήτονε στολισμένη, 65
ευγενική και τακτική, πολλά χαριτωμένη.
K' ήτον και Bασιλιού παιδί, και Pήγα θυγατέρα,
πόθο μεγάλον ήβανε στο γράμμα νύκτα-ημέρα.
……………………………………………………………………………….
Eίχε κι αυτός έναν υ-γιό πολλά κανακιασμένο,
φρόνιμον κι αξαζόμενο, ζαχαροζυμωμένο.
Ήτονε δεκοκτώ χρονών, μα'χε γερόντου γνώση,
οι λόγοι του ήσανε θροφή, κ' η ερμηνειά του βρώση. 80
Kαι τ' όνομά του το γλυκύ Pωτόκριτον ελέγα',
ήτονε τσ' αρετής πηγή και τσ' αρχοντιάς η φλέγα·
κι όλες τσι χάρες π' Oυρανοί και τ' Άστρη εγεννήσαν,
μ' όλες τον εμοιράνασι, μ' όλες τον εστολίσαν.
Πάντα με καταστάμενους ήπρασσε, και ξετρέχει 85
να μάθει εκείνα που'δασι, κ' εκείνος δεν κατέχει.
Ερωτόκριτος Αρετούσα
4. Κοιτάξτε προσεκτικά τους παρακάτω πίνακες που αποδίδουν
εικαστικά τον Ερωτόκριτο και την Αρετούσα. Ποιος, κατά τη γνώμη
σας, αποδίδει καλύτερα τις δύο κεντρικές μορφές του ποιήματος;

3. Αλεξάνδρα Γερακίνη, alexgger.blogspot.gr, ΠΕ02
Γ.Τσαρούχης Θεόφιλος Ν.Εγγονόπουλος
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
5. Διαβάστε το Α’ απόσπασμα(Γ. 891-396) και συμπληρώστε τις
παρακάτω πληροφορίες:
Θέμα: --------------------------------------------------------------------
Τόπος: -------------------------------------------------------------------
Χρόνος:------------------------------------------------------------------
Πρόσωπα: --------------------------------------------------------------
6. Να δώσετε από έναν τίτλο στις παρακάτω ενότητες:
 891-898:------------------------------------------------------------------
 899-910:------------------------------------------------------------------
 911-919:------------------------------------------------------------------
 920-936:------------------------------------------------------------------
7. Ποιες πληροφορίες μας δίνει ο ποιητής στη αρχή του αποσπάσματος,
ως παντογνώστης αφηγητής;
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
8. Με ποια επιχειρήματα προσπαθεί ο Πεζόστρατος να πείσει τον
βασιλιά για τον γάμο του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας;

4. Αλεξάνδρα Γερακίνη, alexgger.blogspot.gr, ΠΕ02
Επιχειρήματα Πεζόστρατου
9. Πώς αντιδρά ο βασιλιάς στο αίτημα του Πεζόστρατου; Να συγκρίνετε
τις θέσεις του Πεζόστρατου και του βασιλιά ως προς την ευτυχία των
παιδιών τους.
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Πεζόστρατος Βασιλιάς
10. Διαβάστε το Β’ απόσπασμα(Δ. 1003-1038) και συμπληρώστε τις
παρακάτω πληροφορίες:
Θέμα: --------------------------------------------------------------------
Πρόσωπα: --------------------------------------------------------------
11. Να δώσετε από έναν τίτλο στις παρακάτω ενότητες:
 1003-1006:------------------------------------------------------------------
 1007-1018:------------------------------------------------------------------
 1019-1036:------------------------------------------------------------------
 1037-1038:------------------------------------------------------------------
12. Να συγκεντρώσετε τα εκφραστικά μέσα με τα οποία αποδίδεται η
σφοδρότητα της μάχης.
Εκφραστικά μέσα

5. Αλεξάνδρα Γερακίνη, alexgger.blogspot.gr, ΠΕ02
Εικόνες:
Μεταφορές:
Απλές παρομοιώσεις:
13. Να εντοπίσετε τις δύο πλατιές παρομοιώσεις του αποσπάσματος, να
βρείτε το αναφορικό, το δεικτικό μέρος καθώς και τον κοινό τους όρο:
1η παρομοίωση
2η
παρομοίωση
14. Στο απόσπασμα κυριαρχούν τα επικά στοιχεία. Ποια είναι αυτά;
Επικά στοιχεία
15. Ζωγραφίστε μία εικόνα του Α’ ή του Β’ αποσπάσματος.
16. Υποθέστε ότι είστε ο Ερωτόκριτος ή η Αρετούσα. Καταγράψτε σε μια
ημερολογιακή σελίδα τις σκέψεις και τα συναισθήματα σας για τις
δυσκολίες που αντιμετωπίζετε.
17. Γράψτε ένα φανταστικό διάλογο ανάμεσα στην Αρετούσα και τον
Ερωτόκριτο με θέμα την ανεκπλήρωτη αγάπη τους.
18. Υποθέστε ότι είστε ο Ερωτόκριτος ή η Αρετούσα και στέλνετε μια
επιστολή ο ένας στον άλλο κρυφά, καθώς δεν έχετε άλλο τρόπο
επικοινωνίας. Τι θα γράφατε;
19. Με αφορμή το θέμα του Ερωτόκριτου, προσπαθήστε να συνθέσετε
δικές σας μαντινάδες. Δείτε εδώ για τη μαντινάδα.