คู่มือเตรียมสอบศึกษาณิเทศก์ เรียบเรียงโดย อ.บวร เทศารินทร์ บ้านสอบครู

2. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
รวบรวมและเรียบเรียงโดย นายบวร เทศารินทร
http://www.sobkroo.com
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
• ความรอบรู
• กฎหมายการศึกษา
• งานเขตพื้นที่การศึกษา
• งานในหนาที่ี่ศึกษานิเทศก
เหมาะสําหรับเตรียมตัวสอบคัดเลือกหรือคัดเลือกศึกษานิเทศก
สังกัดสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานและทุกสังกัด

3. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
1
คํานํา
คณะกรรมการขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา ไดกําหนดหลักเกณฑ วิธีการและหลักสูตร
การคัดเลือกขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาเพือบรรจุและแตงตั้งใหดํารงตําแหนงศึกษานิเทศก
ตามหนังสือ ที่ ศธ. 0206.2 / 1879 ลงวันที่ 11 ธันวาคม 2550 กําหนดใหดําเนินการสอบขอเขียน ภาค ก.
(งานในหนาที่ กฎหมายการศึกษาและความรอบรู) 200 คะแนน และประเมินความเหมาะสมกับตําแหนง
ภาค ข (ประเมินผลงานและสอบสัมภาษณ) 100 คะแนนโดยให อ.ก.ค.ศ. เขตพื้นที่การศึกษาที่มีตําแหนง
วางเปนผูคัดเลือก หลังจากทีไดเกลี่ยอัตรากําลัง(ยาย)แลว ซึ่งปจจุบันมีตําแหนงที่วางมากพอสมควร
หลักเกณฑ วิธีการและหลักสูตรการคัดเลือกใหมนี้ เปดโอกาสใหผูที่มีความรู ความสามารถ เขาสู
ตําแหนงศึกษานิเทศกอยางเสมอภาคตามหลักคุณธรรม นั้นยอมหมายถึงจํานวนผูเขาสมัครสอบ(คูแขง)
ยอมมีมากขึ้นดวย ดังนั้นการเตรียมตัว เตรียมตนใหพรอม(เกง) มากๆ จึงจะชนะคูแขงขันได
สอบครูดอทคอม ไดเล็งเห็นความสําคัญเรื่องนี้ จึงไดจัดทําชุดเตรียมสอบศึกษานิเทศกขึ้น สําหรับ
ใหครู ผูสนใจอยากมีไวอานเพื่อเตรียมตัวสอบฯ ประกอบดวย หนังสือคูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก 1 เลม
และแผนซีดีรวมระเบียบ กฎหมาย และแนวขอสอบศึกษานิเทศก อีก 1 แผน
สําหรับเอกสารที่ทานกําลังอานนี้ เปนคูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก มีเนื้อหา แยกเปน 4 สวน ไดแก
สวนที่ 1 งานของเขตพื้นที่การศึกษา สวนที่ 2 งานในหนาทีศึกษานิเทศก สวนที่ 3 สรุประเบียบ กฎหมาย
และสวนที่ 4 ความรอบรู ซึ่งเนื้อหาสวนใหญเปนการสรุปยอ อานเขาใจงายและครอบคลุมหลักสูตรสอบฯ
อนึ่งทานยังสามารถศึกษาเนื้อหาโดยละเอียด และฝกทําแบบทดสอบไดจากแผนซีดีทีใหมากับหนังสือนี้
หรือสามารถคนควาขอมูลเพิ่มเติมไดที่เว็บไซตสอบครูดอทคอม (http://www.sobkroo.com)
จึงหวังเปนอยางยิ่งวา ชุดคูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศกนี้ คงอํานวยความสะดวกและเปนประโยชน
ตอทานไดพอสมควร และขออวยพรใหทานประสบกับความสําเร็จ มีชัยชนะในการสอบ มีความกาวหนา
ในตําแหนงหนาที่ราชการ ตามที่ตั้งความหวังไวทุกประการ
บวร เทศารินทร
กุมภาพันธ 2551

4. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
ก
สารบัญ
เรื่อง หนา
หลักเกณฑวิธีการหลักสูตรคัดเลือกศึกษานิเทศก………………………………………………………… 1
สวนที่ 1 งานของเขตพื้นที่การศึกษา……..…………………………………………………………….… 5
โครงสรางการบริหารจัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน ……………………………..…………..……….. 5
การบริหารจัดการของเขตพื้นที่การศึกษา (สพท.) …………………………………………… ... 9
ภารกิจบทบาทหนาที่ของสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา……………...……………………… 10
โครงสรางสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา (สพท.)…………………………………………….. 12
บทบาทหนาที่องคคณะบุคคลของสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา………...………………….. 17
บทบาทหนาที่ของผูบริหารสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา……………..….…………………. 21
ยุทธศาสตรการบริหารจัดการของเขตพื้นที่การศึกษา………………….…..………………... 25
สวนที่ 2 งานในหนาที่ศึกษานิเทศก.………………..…………………………………….……….… ….. 28
ก. งานของกลุมนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา........................................................... 28
ข. งานตามมาตรฐานตําแหนงและมาตรฐานวิชาชีพศึกษานิเทศก............................................... ...... 29
บทบาทหนาที่ตามมาตรฐานตําแหนงและวิทยฐานะของศึกษานิเทศก............................... ........ 29
บทบาทหนาที่ตามมาตรฐานวิชาชีพของศึกษานิเทศก…………….………..………….… …... 31
ค. งานในหนาที่ของศึกษานิเทศก..…………………………………….……………………. …….. 33
งานบริหารจัดการศึกษา…………………………………………..…….……………………….. 33
แนวคิดพื้นฐานในการจัดการศึกษา ตามพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ.2542.…… …….33
การจัดการศึกษาตาม พระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542……………………… .….…40
ระบบการศึกษาตามพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542……………………… ..…….46
บทบาทของผูเกี่ยวของในการจัดการศึกษาตามพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542. … 47
งานสงเสริมและพัฒนาระบบการนิเทศการศึกษา...……………………….……………………... 49
การนิเทศการศึกษา…………………...……………………………………………….…… …….49
ความหมายการนิเทศ..…………………………………………………………………………50
เทคนิคการนิเทศ………………………………………………………………………………. 51
รูปแบบการนิเทศการศึกษา…………………………………………………………………… 53

5. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
ข
การวางแผนการนิเทศเพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษา..........................……………………… .….…56
ความหมายและความจําเปนในการวางแผนการนิเทศ….……...……………………………… 56
หลักการแนวคิดในการวางแผนการนิเทศ……………….…….………………………. ..…….57
กระบวนการวางแผนการนิเทศ……………………………………………………………….. 59
กรอบในการดําเนินงานในระบบการวางแผนเพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษา………………….. 61
การนิเทศภายใน……………………………………………………………………………….… 63
งานสงเสริมการใชหลักสูตรและกระบวนการเรียนรู.………………………….………….… ….. 66
งานสงเสริมการใชหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน…………………………………….…… ……66
หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2544………………..……………………………………66
นโยบายและแนวปฏิบัติเกี่ยวกับหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน………...………………...…. 73
นิยามศัพทในหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน………………………………………………… 78
การบริหารจัดการหลักสูตรสถานศึกษา...………………..……………………………………82
แนวทางการจัดทําสาระการเรียนรูทองถิ่น.................................………...………………...…. 87
การตรวจสอบหลักสูตรสถานศึกษา.............………………………………………………… 90
การบูรณาการหลักสูตรสูการเรียนรู...........................................………...………………...…. 96
การจัดกระบวนการเรียนรู...............................................................……………………… .….…102
การจัดการเรียนรูตามพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ.…………………………………… 102
รูปแบบกระบวนการเรียนรูของผูเรียน.........…………………………………………………109
งานสงเสริมการประกันคุณภาพการศึกษา.........………………………………………………… 127
การประกันคุณภาพการศึกษา.......................…………….………………………………………127
การพัฒนาคุณภาพมาตรฐานการศึกษา........………………………………………………….… 139
ความหมายของมาตรฐานการศึกษา........................................................................................ .139
มาตรฐานการศึกษาชาติ......................................................................................................... . 140
มาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐาน……………………………………..……………………… 141
มาตรฐานการศึกษาปฐมวัย………………………………………….……………………. …143
มาตรฐานเพื่อการประเมินภายนอก………………………….…………………….…….……143
งานพัฒนาระบบการวัดและประเมินผลการศึกษา……………………………………………… 145
หลักการวัดและประเมินผลการศึกษา..........…………….………………………………………145
การวัดและประเมินผลตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน……………..…………………….… 148

6. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
ค
งานสงเสริมการใชสื่อ นวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการศึกษา ………………………………… 152
สื่อการศึกษา……………………….............…………….………………………………………152
เทคโนโลยีทางการศึกษา...................................................……………..…………………….… 160
นวัตกรรมทางการศึกษา…………….......................................................................................... .161
งานวิเคราะห วิจัยและขอมูลสารสนเทศทางการศึกษา ………………….……………………… 167
การวิจัยทางการศึกษา……………………….............…………….………………………..……167
การวิจัยในชั้นเรียน............................................................……………..…………………….… 172
การวิจัยและพัฒนา.........…………….......................................................................................... .180
การนําผลการวิจัยไปใช.…………….......................................................................................... .182
งานพัฒนาระบบขอมูลสารสนเทศเพื่อพัฒนาการศึกษา.............................................................. .184
ง. สรุปสาระสําคัญของบทบาทศึกษานิเทศกตามกรอบหลักสูตรผูนําการเปลี่ยนแปลง................ ...... 188
หลักการ แนวคิด วัตถุประสงค เนื้อหาการอบรม................................................................ ........ 188
หนวยที่ 1 คุณภาพการศึกษาที่เปนอยู (Quality Profiles)…………….………..……….….. …..189
หนวยที่ 2มุงสูเปาหมายที่รวมกัน (Creating A Shared Needs)…………………………..…… 189
หนวยที่ 3สรรคสรางวิสัยทัศนเปนตัวตน (Shaping A Vision) …………………………..…… 189
หนวยที่ 4รวมพลขับเคลื่อนพันธสัญญา (Mobilizing Commitment)……………………..…… 190
หนวยที่ 5ติดตามความกาวหนาตามเข็มมุง (Monitoring Progress)…… ………………..…… 190
การชี้แนะ(Coaching)......................................................................................................... ..... 193
หนวยที่ 6ผดุงคุณภาพใหยั่งยืน (Making Change Last)…………………………………..…… 204
สวนที่ 3. กฎหมาย ระเบียบปฏิบัติราชการ................................................................................................. 207
ก. กฎหมายหลักของการจัดการศึกษา………………………………………………………………….207
พระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ.2542 และที่แกไขเพิ่มเติม(ฉบับที่2) พ.ศ. 2545………... 208
พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546………………..……..… 213
พระราชบัญญัติสภาครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. 2546………………………………….… 218
พระราชบัญญัติระเบียบขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. 2547และแกไขเพิ่มเติม……226
พระราชบัญญัติเงินเดือน เงินวิทยฐานะ และเงินประจําตําแหนงขาราชการครูและบุคลากร
ทางการศึกษา พ.ศ.2547 …………………….…………………………………………………… 236
ข. กฎหมายปฏิบัติราชการ……………………………………………………………………………. 239
พระราชกฤษฎีกาวาดวยหลักเกณฑและวิธีการบริหารกิจการบานเมืองที่ดี พ.ศ.2546……..……..… 239
พระราชบัญญัติขอมูลขาวสารของทางราชการ พ.ศ. 2540………………..……………………….. 241

7. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
ง
พระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539…………………………………………. 244
พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครอง และวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542
ฉ.2 (2545) ฉ.3 (2548)……………………………………………………………….………….... 246
พระราชบัญญัติความรับผิดทางละเมิดของเจาหนาที่รัฐ พ.ศ. 2539……………………………..… 248
สวนที่ 4. ความรอบรู................................................................................................................................... 252
นโยบายของรัฐบาลและนโยบายการปฏิรูปการศึกษาและการขับเคลื่อน................................................ 252
นโยบายของรัฐบาล(นายสมชาย วงศสวัสดิ์)...........................…………………..………………..…. 252
นโยบายดานการศึกษา ..................................................... ………………...…………………………..275
นโยบายและการขับเคลื่อนการปฏิรูปการศึกษาของกระทรวงศึกษาธิการ....………………………….276
นโยบายและการขับเคลื่อการปฏิรูปการศึกษาของสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน..….. 281
วาระแหงชาติดานการศึกษา…………………………………………...……………………….……….288
ยุทธศาสตรการพัฒนาคุณภาพการศึกษา:วาระแหงชาติ......................................................................288
ยุทธศาสตรการพัฒนาโรงเรียนขนาดเล็ก .......................................................................................... 291
ยุทธศาสตรการจัดการศึกษาภาคใต................................................................................................... 294
สภาพสังคมและเศรษฐกิจไทยในปจจุบัน.............................................................................................. 295
รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยฉบับแรกจนถึงปจจุบัน……………………..………………….… 295
หลักการ เจตนารมณของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550…...………………… 296
รัฐธรรมนูญ 2550 ในสวนที่เกี่ยวของกับการศึกษา………………………………………….……….. 304
สรุปสาระสําคัญของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550….……………………… 306
แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับที่ 10 (พ.ศ. 2550-2554)………………………………..318
ทิศทางการพัฒนาการศึกษาตามแผนการศึกษาแหงชาติ (พ.ศ.2545-2559)........................................ .. 322
ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง....................................................................................................................... 329
วิสัยทัศนและการวางแผนกลยุทธ.......................................................................................................... 343
แนวคิด สาระสําคัญของวิสัยทัศน...........................................…………………..………………..…. 343
ตัวอยางวิสัยทัศนของหนวยงานทางการศึกษา................. ………………...…………………………..346
การวางแผนกลยุทธในการพัฒนาคุณภาพการศึกษา....................................…………………………. 347
เทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการศึกษา...................................................................................................... 360
เทคโนโลยีสารสนเทศ.............................................................…………………..………………..…. 360
บุคลากรที่เกี่ยวของกับระบบสารสนเทศ...................................................................................... .….. 361
สารสนเทศในระดับบริหาร…………………………………………...……………………….……….363

8. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
จ
เทคโนโลยีคอมพิวเตอร..........................................................................................................................386
ความรูเกี่ยวกับอินเตอรเน็ต.................................................................................................................... 370
คุณธรรม จริยธรรมและจรรยาบรรณวิชาชีพ........................................................................................ 374
คุณธรรมสําหรับขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา......…………………..………………..…. 374
จริยธรรมสําหรับขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา............................................................ .….. 385
จรรยาบรรณวิชาชีพทางการศึกษา.........……………………………...……………………….……….388
จิตวิทยาการศึกษาและการแนะแนว................................................................................................’....... 390
จิตวิทยาการเรียนรู..................................................................…………………..………………..….. 390
จิตวิทยาพัฒนาการ………………………………………............................................................. .….. 395
การแนะแนว……………………..........……………………………...……………………….……….398
มนุษยสัมพันธและการประสานงาน.........................................................................................................402
มนุษยสัมพันธ........................................................................…………………..………………..….. 402
ความหมาย องคประกอบมนุษยสัมพันธ.............................................................................................402
ความสามารถดานมนุษยสัมพันธ........……………………………...……………………….……….403
การประสานงาน...………………………………………............................................................. .….. 407
ความเขาใจพื้นฐานเกี่ยวกับการประสานงาน...................................................................................... 407
การประสานงานกับการสรางความรวมมือ.......……………………………...…..………….……….409
หลักและวิธีการประสานงาน.......……………………………...…..………….……………………..411
ระบบและรูปแบบการประสานงาน……….. ...……………………………...…..………….……….415
ปญหาและอุปสรรคของการประสานงาน….....……………………………...…..………….……….420
บรรณานุกรม............................................................................................................................................... 422

9. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
หลักเกณฑ วิธีการ และหลักสูตรการคัดเลือก
บุคลากรทางการศึกษา(ศึกษานิเทศก)

10. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
1
หลักเกณฑวิธีการหลักสูตรคัดเลือกศึกษานิเทศก
ตามหนังสือ ก.ค.ศ.ที่ ศธ.0206.2/1879 ลงวันที่ 11 ธันวาคม 2550

11. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
2

12. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
3

13. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
4

14. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
สวนที่ 1 งานของเขตพื้นที่การศึกษา
โครงสรางการบริหารจัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน
การบริหารจัดการของเขตพื้นที่การศึกษา(สพท.)

15. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
5
สวนที่ 1 : งานของเขตพื้นที่การศึกษา
ก.โครงสรางการบริหารจัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน
การปฏิรูปการศึกษาครั้งยิ่งใหญของประเทศไทยไดเกิดขึ้นตามเจตนารมณของทุกฝายในสังคมไทยโดย
ปรากฏในรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช2540ซึ่งเปนฐานที่มาของพระราชบัญญัติการศึกษา
แหงชาติพ.ศ.2542 และตอมามีการแกไขเพิ่มเติม(ฉบับที่2)พ.ศ.2545ที่มุงหวังจะยกระดับการศึกษาของชาติให
ไดมาตรฐานและจัดไดอยางทั่วถึงและมีคุณภาพ จึงกําหนดใหมีการปฏิรูปการศึกษาทั้งระบบ คือปฏิรูปการ
เรียนรู ปฏิรูประบบบริหารและการจัดการศึกษา ปฏิรูปครู อาจารย และบุคลากรทางการศึกษา ปฏิรูประบบ
ทรัพยากรและการลงทุนเพื่อการศึกษา ซึ่งถือเปนการเปลี่ยนแปลงที่ไมเคยมีมากอนของการศึกษาไทย โดย
เฉพาะอยางยิ่งการปฏิรูประบบบริหารและการจัดการศึกษาซึ่งไดหลอมรวมหนวยงานทางการศึกษาคือทบวง
มหาวิทยาลัย สํานักงานคณะกรรมการศึกษาแหงชาติ และกระทรวงศึกษาธิการเปนหนวยงานเดียวกัน คือ
กระทรวงศึกษาธิการ โดยมีโครงสรางใหมเปนระดับกระทรวง (สวนกลาง) ระดับเขตพื้นที่การศึกษา(สํานัก
งานเขตพื้นที่การศึกษา และสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน) และระดับสถานศึกษาอุดมศึกษาที่เปนนิติบุคคล
ระดับกระทรวง มีอํานาจหนาที่เกี่ยวกับการสงเสริม และกํากับดูแลการศึกษา ทุกระดับและ
ทุกประเภทกําหนดนโยบายแผนและมาตรฐานการศึกษาการสนับสนุนทรัพยากรการติดตาม ตรวจสอบและ
ประเมินผล มีหนวยงานหลักที่เปนนิติบุคคล 5 สวนราชการ ไดแก สํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ
(สป.) สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา (สกศ.) สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน(สพฐ.)
สํานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา(สกอ.) และ สํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา(สอศ.)
บริหารงานในรูปคณะกรรมการ โดยมีสํานักงานรัฐมนตรีเปนสวนราชการการเมือง ดังแผนภูมิ

16. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
6
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน เปนสวนราชการในสวนกลางของกระทรวงศึกษาธิการ
มีฐานะเปนกรมและนิติบุคคล ตามมาตรา 32 ของพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ 2542 และแกไข
เพิ่มเติม(ฉบับที่2) พ.ศ.2545 และมาตรา 10 ของพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ
พ.ศ. 2546 บริหารงานโดยองคคณะบุคคล(คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน) มีอํานาจหนาที่ตามมาตรา
34 ของพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ 2542 และแกไข เพิ่มเติม (ฉบับที่2) พ.ศ.2545 และตามมาตรา
15 ของพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 โดยมีอํานาจหนาที่ ดังนี้
1) เสนอนโยบาย แผนพัฒนาการศึกษา มาตรฐานการจัดการศึกษา และหลักสูตรแกนกลางการ
ศึกษาขั้นพื้นฐานที่สอดคลองกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติและแผนการศึกษาแหงชาติ
2) สนับสนุนทรัพยากร การติดตามและตรวจสอบและประเมินผลการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน
3) เสนอแนะในการออกระเบียบ หลักเกณฑและประกาศที่เกี่ยวกับการบริหารงานในสํานักงาน
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน มีภารกิจเกี่ยวกับการจัดและการสงเสริมการศึกษา
ขั้นพื้นฐาน โดยมีอํานาจหนาที่ดังตอไปนี้
1) จัดทําขอเสนอนโยบาย แผนพัฒนาการศึกษา มาตรฐานการจัดการศึกษา และหลักสูตรแกนกลาง
การศึกษา ขั้นพื้นฐาน
2) กําหนดหลักเกณฑ แนวทาง และดําเนินการเกี่ยวกับการสนับสนุนทรัพยากร การจัดตั้งจัดสรร
ทรัพยากร และ บริหารงบประมาณอุดหนุนการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน
3) พัฒนาระบบการบริหารและสงเสริม ประสานงานเครือขายขอมูลสารสนเทศ การนําเทคโนโลยี
สารสนเทศไปใช ในการเรียนการสอน รวมทั้งสงเสริมการนิเทศการบริหารและการจัดการศึกษา
4) ติดตาม ตรวจสอบ และประเมินผลการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานของเขตพื้นที่การศึกษา
5) พัฒนานวัตกรรมทางการศึกษา ประสาน สงเสริม สนับสนุน และกํากับดูแลการจัดการศึกษา
ขั้นพื้นฐาน การศึกษาเพื่อคนพิการ ผูดอยโอกาสและผูมีความสามารถพิเศษ และประสาน สงเสริมการจัด
การศึกษาขั้นพื้นฐานของเอกชน องคกรปกครองสวนทองถิ่น บุคคล ครอบครัว องคกรชุมชน องคกรเอกชน
องคกรวิชาชีพ สถาบันศาสนา สถานประกอบการ และสถาบันสังคมอื่นของเขตพื้นที่การศึกษา
6) ดําเนินการเกี่ยวกับงานเลขานุการของคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
7) ปฏิบัติงานอื่นใดตามที่กฎหมายกําหนดใหเปนอํานาจหนาที่และความรับผิดชอบของสํานักงาน
คณะกรรมการ การศึกษาขั้นพื้นฐาน หรือตามที่รัฐมนตรีหรือคณะรัฐมนตรีมอบหมาย
โครงสรางสวนราชการของสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน มีหนวยงานในสังกัด เปน
สํานัก ไดแก สํานักอํานวยการ (สอ.) สํานักนโยบายและแผนการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สนผ.) สํานักวิชาการ
และมาตรฐานการศึกษา (สวก.) สํานักติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา (สตผ.) สํานักบริหารงาน
การศึกษาพิเศษ (สศศ.) สํานักพัฒนาระบบบริหารงานบุคคลและนิติการ (สพร.) สํานักบริหารการคลังและ
สินทรัพย (สคส.) สํานักเทคโนโลยีเพื่อการเรียนการสอน (สทร.) สํานักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา
(สนก.) สํานักทดสอบทางการศึกษา (สทศ.) สํานักพัฒนากีฬาและกิจกรรมนักเรียน สํานักพัฒนาครูและ

17. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
7
บุคลากรการศึกษาขั้นพื้นฐาน และหนวยงานที่ตั้งขึ้นภายในคือ หนวยตรวจสอบภายใน (ตสน.) และ
กลุมงานพัฒนาระบบบริหารราชการ (กพร.) หรืออื่นๆตามระเบียบ กพฐ .โดยมีโครงสรางตามแผนภูมิ ดังนี้
ระดับพื้นที่ ใหมีการบริหารจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานใหยึดเขตพื้นที่การศึกษา โดยคํานึงถึงปริมาณ
สถานศึกษา จํานวนประชากร วัฒนธรรมและความเหมาะสมดานอื่นดวย ซึ่งใหรัฐมนตรีวาการกระทรวง
ศึกษาธิการโดยคําแนะนําของสภาการศึกษา มีอํานาจประกาศในราชกิจจานุเบกษากําหนดเขตพื้นที่การศึกษา
ตามมาตรา 37 ของของพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ 2542 และแกไข เพิ่มเติม (ฉบับที่2) พ.ศ.2545
และตามมาตรา 33 ของพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 ซึ่งปจจุบัน
รัฐมนตรีวาการประทรวงศึกษาธิการไดกําหนดประกาศเขตพื้นที่การศึกษา มีจํานวน 178 เขตพื้นที่การศึกษา
ในสวนของสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา มีผลใหมีการหลอมรวมสํานักงานศึกษาธิการจังหวัด
สํานักงานสามัญศึกษาจังหวัด และสํานักงานการประถมศึกษาจังหวัด สํานักงานศึกษาธิการอําเภอ สํานักงาน
การประถมศึกษาอําเภอ/กิ่งอําเภอ และจัดตั้งเปนสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา เพื่อประสิทธิภาพในการ
บริหารจัดการศึกษาในเขตพื้นที่ มีการบริหารจัดการเขตพื้นที่การศึกษาตามมาตรา 34 ของพระราชบัญญัติ
ระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 ออกเปน 2 สวน ประกอบไปดวย สํานักงานเขตพื้นที่
การศึกษาและสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน

18. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
8
1.สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา เปนหนวยงานที่อยูภายใตการกํากับดูแลของสํานักงานคณะกรรมการ
การศึกษาขั้นพื้นฐาน มีหนาที่ดําเนินการใหเปนไปตามอํานาจหนาที่ของคณะกรรมการเขตพื้นที่การศึกษา
ตามมาตรา 38แหงพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542และแกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่2)พ.ศ2545 และ
มาตรา 37 แหงพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 ซึ่งมีโครงสราง การ
แบงของสวนราชการในเขตพื้นที่การศึกษาเปนไปตามกฎกระทรวงวาดวยหลักเกณฑการแบงสวนราชการ
ในสํานักงาน เขตพื้นที่การศึกษา พ.ศ. 2546 และมีคณะกรรมการบริหารในระดับเขตพื้นที่ 3 คณะ ดังแผนภูมิ
สวนรายละเอียดจะนําเสนอในหัวขอตอไป

19. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
9
2.สถานศึกษาขั้นพื้นฐาน เปนสวนราชการในการจัดระเบียบบริหารราชการของเขตพื้นที่การศึกษา
และสถานศึกษาที่จัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน(โรงเรียน)มีฐานะเปนนิติบุคคล ตามาตรา 34และมาตรา 35 แหง
พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ.2546 และมีหนาที่ใหเปนไปตามอํานาจ
หนาที่ตามมาตรา 39 แหงพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 ใหมี
คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ทําหนาที่กํากับและสงเสริม สนับสนุนกิจการของสถานศึกษาตาม
มาตรา 38 แหงพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 สวนโครงสราง
การแบงสวนราชการใหเปนไปตามกฎกระทรวงการแบงสวนราชการในสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ระเบียบ
คณะกรรมการเขตพื้นที่การศึกษา(นั้นๆ) ตามแผนภูมิ สวนรายละเอียดจะกลาวในหัวขอตอไป
ข. การบริหารจัดการของเขตพื้นที่การศึกษา (สพท.)
สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาเปนหนวยงานทางการศึกษา ที่อยูภายใตการกํากับดูแลของสํานักงาน
คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน เกิดขึ้นและมีหนาที่ดําเนินการใหเปนไปตามอํานาจหนาที่ของคณะ
กรรมการเขตพื้นที่การศึกษาตามมาตรา 38 แหงพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 และที่แกไข
เพิ่มเติม (ฉบับที่2) พ.ศ. 2545 และมาตรา 36และมาตรา 37 แหงพระราชบัญญัติระเบียบบริหารกระทรวง
ศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 ซึ่งมีรายละเอียดดังนี้

20. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
10
1) ภารกิจบทบาทหนาที่ของสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา
สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา (185 เขต) เปนหนวยงานที่อยูภายใตการกํากับดูแลของสํานักงานคณะ
กรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน มีหนาที่ดําเนินการใหเปนไปตามอํานาจหนาที่ของคณะกรรมการเขตพื้นที่
การศึกษาตามมาตรา 38 แหงพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 และที่แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่2)
พ.ศ. 2545 และมาตรา 37 แหงพระราชบัญญัติระเบียบบริหารกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 กลาวคือ
1. ดําเนินการใหเปนไปตามอํานาจหนาที่ของคณะกรรมการเขตพื้นที่การศึกษา (มาตรา 36) ไดแก
1) กํากับ ดูแล จัดตั้ง ยุบ รวม หรือเลิกสถานศึกษาขั้นพื้นฐานในเขตพื้นที่การศึกษา
2) ประสาน สงเสริมและสนับสนุนสถานศึกษาเอกชนในเขตพื้นที่การศึกษา
3) ประสานและสงเสริมองคกรปกครองสวนทองถิ่น ใหสามารถจัดการศึกษาใหสอดคลองกับ
นโยบายและมาตรฐานการศึกษา
4) สงเสริมสนับสนุนการจัดการศึกษาของบุคคล ครอบครัว องคกรชุมชน องคกรเอกชน องคกร
วิชาชีพ สถาบันศาสนา สถานประกอบการ และสถาบันทางสังคมอื่นที่จัดการศึกษาในรูปแบบที่หลากหลาย
ในเขตพื้นที่การศึกษา
5) ปฏิบัติหนาที่อื่นที่เกี่ยวของกับอํานาจหนาที่
2. มีอํานาจหนาที่เกี่ยวกับการศึกษา และกฏหมายอื่นกําหนด (ตามมาตรา 37) ไดแก
1) อํานาจหนาที่ในการบริหารและการจัดการศึกษาและพัฒนาสาระของหลักสูตรการศึกษา
ใหสอดคลองกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานของสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
2) อํานาจหนาที่ในการพัฒนางานดานวิชาการและจัดใหมีระบบประกันคุณภาพภายในสถาน
ศึกษารวมกับสถานศึกษา
3) รับผิดชอบในการพิจารณาแบงสวนราชการภายในสถานศึกษาและสํานักงานเขตพื้นที่
การศึกษา
4) ปฏิบัติหนาที่ตามกฎหมายอื่นกําหนด เชน
4.1) ตามมาตรา 34 วรรคสามของพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวง
ศึกษาธิการพ.ศ. 2546 ใหออกระเบียบเกี่ยวกับการแบงสวนราชการภายในสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน
4.2) ตามมาตรา 39(4) ของพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ
พ.ศ. 2546 รับทราบรายงานประจําปเกี่ยวกับกิจการของสถานศึกษา
4.3) ตามมาตรา 45(6)ของพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ
พ.ศ. 2546 ออกระเบียบใหผูอํานวยการสถานศึกษามอบอํานาจใหขาราชการอื่นในสถานศึกษา
4.4) ขอ 3 ของกฎกระทรวงวาดวยสิทธิในการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานโดยครอบครัว พ.ศ
2547 พิจารณาอนุญาตใหครอบครัวจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานใหบุคคลในครอบครัว

21. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
11
4.5) ขอ 4 กฎกระทรวงการแบงสวนราชการในสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ใหออกระเบียบ
เกี่ยวกับการแบงสวนราชการภายในสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน
4.6) ขอ 9 ของกฎกระทรวงเกี่ยวกับคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน พิจารณาใหความ
เห็นชอบให สพท.ออกประกาศใหสถานศึกษาใดเปนสถานศึกษาที่มีสภาพและลักษณะการปฏิบัติงานที่
แตกตางจากสถานศึกษาขั้นพื้นฐานโดยทั่วไป
4.7) ขอ7(4) ของกฎกระทรวงเกี่ยวกับคณะกรรมการติดตาม ประเมินผล และนิเทศฯเขต
พื้นที่การศึกษา พิจารณาและลงมติใหคณะกรรมการ พนจากตําแหนงกรณีมีความประพฤติเสื่อมเสีย
บกพรองตอหนาที่
4.8) มาตรา 5 ของ พระราชบัญญัติการศึกษาภาคบังคับ ใหประกาศรายละเอียดการสงเด็ก
เขาเรียน และจัดสรรโอกาสการเขาเรีน มาตรา 7 รับรายงานของพนักงานเจาหนาที่เกี่ยวกับการดําเนินการ
ใหเด็กเขาเรียน
4.9)มาตรา12 ของพระราชบัญญัติการศึกษาภาคบังคับ จัดการศึกษาพิเศษสําหรับเด็กบกพรอง
เด็กพิการ เด็กดอยโอกาส เด็กสามารถพิเศษ รวมทั้งจัดสิ่งอํานวยความสะดวก สื่อบริการและความชวยเหลือ
อื่นๆใหกับเด็กดังกลาวดวย
4.10) กฎกระทรวงแบงสวนราชการใน สพท.ใหความเห็นชอบแบงสวนราชการใน สพท.
เปนกลุมงานตางๆเปนตน
3. มีอํานาจหนาที่ตาม ขอ 6 ของกฎกระทรวงวาดวยหลักเกณฑการแบงสวนราชการในสํานักงาน
เขตพื้นที่การศึกษา พ.ศ. 2546โดยสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา มีอํานาจหนาที่ ดังนี้
1) จัดทํานโยบาย แผนพัฒนา และมาตรฐานการศึกษาของเขตพื้นที่การการศึกษาใหสอดคลองกับ
นโยบาย มาตรฐานการศึกษา แผนการศึกษา แผนพัฒนาการศึกษาขั้นพื้นฐานและความตองการของทองถิ่น
2) วิเคราะหการจัดตั้งงบประมาณ เงินอุดหนุนทั่วไปของสถานศึกษา และหนวยงานในเขตพื้นที่
การศึกษา และแจงจัดสรรงบประมาณที่ไดรับใหหนวยงานที่ไดรับใหหนวยงานขางตนรับทราบและกํากับ
ตรวจสอบ ติดตามการใชจายเงินงบประมาณของหนวยงานดังกลาวดวย
3) ประสาน สงเสริม สนับสนุนและพัฒนาหลักสูตรรวมกับสถานศึกษาในเขตพื้นที่การศึกษา
4) กํากับ ดูแล ติดตามและประเมินผลสถานศึกษาขั้นพื้นฐานและในเขตพื้นที่การศึกษา
5) ศึกษา วิเคราะห วิจัย และรวบรวมขอมูลสารสนเทศดานการศึกษาในเขตพื้นที่การศึกษา
6) ประสานการระดมทรัพยากรดานตาง ๆ รวมทั้งทรัพยากรบุคคล เพื่อสงเสริมสนับสนุนการจัด
และการพัฒนาการศึกษาในเขตพื้นที่การศึกษา
7) จัดระบบการประกันคุณภาพการศึกษา และประเมินผลการศึกษา ในเขตพื้นที่การศึกษา
8) ประสาน สงเสริม สนับสนุน การจัดการศึกษาของสถานศึกษาของเอกชน องคการปกครอง
สวนทองถิ่น รวมทั้งบุคคล องคกรชุมชน องคกรวิชาชีพ สถาบันศาสนา สถานประกอบการ และสถาบันอื่น
ที่จัดรูปแบบที่หลากหลายในเขตพื้นที่การศึกษา

22. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
12
9) ดําเนินการและประสาน สงเสริม สนับสนุนการวิจัยและพัฒนาการศึกษาในเขตพื้นที่การศึกษา
10) ประสาน สงเสริมการดําเนินงานของคณะอนุกรรมการ และคณะทํางานดานการศึกษา
11) ประสานการปฏิบัติราชการทั่วไปกับองคกร หนวยงานภาครัฐ เอกชน และองคกรปกครอง
สวนทองถิ่น ในฐานะสํานักงานผูแทนกระทรวงศึกษาธิการในเขตพื้นที่การศึกษา
12) ปฏิบัติหนาที่อื่นเกี่ยวกับการภายในเขตพื้นที่การศึกษาที่มิไดระบุใหเปนหนาที่ของผูใด โดย
เฉพาะหรือปฏิบัติงานอื่นตามที่ไดรับมอบหมาย
2) โครงสรางสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา (สพท.)
มาตรา 34 แหงพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 ไดจัดระเบียบ
การบริหารราชการเขตพื้นที่การศึกษา ประกอบดวย สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาและสถานศึกษาที่จัด
การศึกษาขั้นพื้นฐานหรือสวนราชการที่เรียกชื่ออยางอื่น และการแบงสวนราชการภายในสํานักงานเขตพื้นที่
การศึกษาใหเปนไปตามหลักเกณฑที่กําหนดในกฎกระทรวง
ดังนั้นเมื่อวันที่ 7 กรกฏาคม 2546 กระทรวงศึกษาธิการจึงประกาศกฎกระทรวงกําหนดหลักเกณฑ
การแบงสวนราชการภายในสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา พ.ศ. 2547 ใหสํานักงานเขตพื้นทการศึกษามี
สวนราชการ ประกอบดวย กลุมอํานวยการ กลุมบริหารงานบุคคล กลุมนโยบายและแผน กลุมสงเสริมการ
จัดการศึกษา กลุมนิเทศติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา กลุมสงเสริมประสิทธิภาพการจัดการศึกษา
(ซึ่งปจจุบันยุบเลิกแลว) และหนวยตรวจสอบภายใน
ตอมากระทรวงศึกษาธิการไดประกาศแบงสวนราชการภายในสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาเพิ่มเติม
เปนระยะๆโดยใหเขตพื้นที่การศึกษาที่มีสถานศึกษาเอกชนและภารกิจที่รับผิดชอบในการบริหารและจัดการ
ศึกษาเอกชนในเขตพื้นที่มากขึ้นใหมี “กลุมสงเสริมการจัดการศึกษาเอกชน” เพิ่มขึ้นในโครงสรางของ
สวนราชการอีกหนึ่งกลุม ซึ่งแตละสวนราชการ(กลุม) (ปจจุบันมีกลุมสงเสริมการจัดการศึกษาเอกชนใน
ทุกขตพื้นที่แลว) มีขอบขายงานและโครงสราง และหนาที่ดังนี้
1. กลุมอํานวยการ มีโครงสรางดังตอไปนี้
1) กลุมงานบริหารทั่วไป ประกอบไปดวยงาน งานธุรการ งานอาคารสถานที่และสิ่งแวดลอม
งานยานพาหนะ งานการจัดระบบบริหารและพัฒนาองคกร
2) กลุมงานประชาสัมพันธ ประกอบไปดวยงาน งานการสรางเครือขายการประชาสัมพันธ
งานเผยแพรขอมูลขาวสารของหนวยงานตอสาธารณชน งานบริการดานขอมูลขาวสาร
3) กลุมงานประสานงาน ประกอบไปดวยงาน งานประสานการดําเนินงานระหวางหนวยงานภายในและ
ภายนอกเขตพื้นที่การศึกษางานการประสานการใชทรัพยากรของหนวยงาน งานการประสานงานเกี่ยวกับการสรรหา
กรรมการและอนุกรรมการในระดับตางๆ
4) กลุมงานบริหารการเงินและสินทรัพย ประกอบไปดวยงาน งานบริหารการเงิน งานบริหาร
บัญชี งานบริหารพัสดุและสินทรัพย

23. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
13
อํานาจหนาที่ กลุมอํานวยการมีอํานาจหนาที่ในการ ปฏิบัติงานสารบรรณของสํานักงานเขตพื้นที่
ดําเนินการเกี่ยวกับงานชวยอํานวยการ ดําเนินการเกี่ยวกับอาคารสถานที่ สิ่งแวดลอม และยานพาหนะ
จัดระบบบริหารงานและพัฒนาองคกรในสำนักงาน ประชาสัมพันธเผยแพรกิจการและผลงานของสํานักงาน
เขตพื้นที่ฯและสวนราชการในสังกัด เผยแพรและใหบริการขอมูลขาวสาร ประสานการดําเนินงานระหวาง
หนวยงานภายในและภายนอกเขตพื้นที่การศึกษา ประสานงานเกี่ยวกับการสรรหากรรมการและคณะ
อนุกรรมการในระดับตางๆ ดําเนินงานเกี่ยวกับการบริหารการเงิน บัญชี พัสดุและสินทรัพย ปฏิบัติหนาที่
อื่นที่เกี่ยวของกิจการภายในของสํานักงานเขตที่ไมใชของสวนราชการใดโดยเฉพาะ ปฏิบัติงานรวมกับหรือ
สนับสนุนการปฏิบัติงานของหนวยงานอื่นที่เกี่ยวของหรือที่ไดรับมอบหมาย
2. กลุมบริหารงานบุคคล มีโครงสรางดังตอไปนี้
1) งานธุรการ
2) กลุมงานวางแผนอัตรากําลังและกําหนดตําแหนง
3) กลุมงานสรรหาและบรรจุแตงตั้ง
4) กลุมงานบําเหน็จความชอบและทะเบียนประวัติ
5) กลุมงานพัฒนาบุคลากร
6) กลุมงานวินัยและนิติการ
7) กลุมงานเลขานุการ อ.ก.ค.ศ. เขตพื้นที่การศึกษา
อํานาจหนาที่ กลุมบริหารงานบุคคลมีอํานาจหนาที่ วางแผนอัตรากําลัง กําหนดตําแหนงและ
วิทยฐานะ สรรหา บรรจุ แตงตั้ง ยาย โอนและการออกจากราชการของขาราชการครูและบุคลากรทาง
การศึกษา ดําเนินงานบําเหน็จความชอบและทะเบียนประวัติ พัฒนาบุคลากร สงเสริม ยกยอง เชิดชูเกียรติ
และพัฒนามาตรฐานวิชาชีพและจรรยาบรรณ ดําเนินงานวินัย อุทธรณ รองทุกข และการดําเนินคดีของรัฐ
ปฏิบัติงานเลขานุการอนุกรรมการบริหารงานบุคคลของเขตพื้นที่การศึกษา จัดทํามาตรฐาน คุณภาพงาน
กําหนดภาระงานขั้นต่ําและเกณฑประเมินผลงานสําหรับขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาของสํานัก
งานเขตพื้นที่ฯ ประเมินคุณภาพการบริหารงานบุคคล และจัดทํารายงานประจําปที่เกี่ยวกับการบริหารงาน
บุคคลของขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาในหนวยงานทางการศึกษาเพื่อเสนออนุกรรมการ การ
บริหารงานบุคคลของเขตพื้นที่การศึกษาและคณะกรรมการบริหารงานบุคคลของขาราชการครูและบุคลากร
ทางการศึกษา ปฏิบัติงานรวมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหนวยงานอืนที่เกี่ยวของหรือดําเนินงาน
ตามที่ไดรับมอบหมาย
3. กลุมนโยบายและแผน ประกอบไปดวยงาน ดังนี้
1) งานธุรการ
2) กลุมงานขอมูลสารสนเทศ
3) กลุมงานนโยบายและแผน

24. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
14
4) กลุมงานวิเคราะหงบประมาณ
5) กลุมงานติดตาม ประเมินผลและรายงาน
6) กลุมงานเลขานุการคณะกรรมการเขตพื้นที่การศึกษา
อํานาจหนาที่ กลุมนโยบายและแผนมีอํานาจหนาที่เกี่ยวกับ ศึกษา วิเคราะหวิจัย และพัฒนาระบบ
ขอมูลสารสนเทศเพื่อการบริหารและจัดการศึกษา จัดทํานโยบาย และแผนพัฒนาการศึกษาใหสอดคลองกับ
นโยบาย มาตรฐานการศึกษา แผนการศึกษา แผนพัฒนาการศึกษาขั้นพื้นฐาน และความตองการทองถิ่นการ
วิเคราะหการจัดตั้งงบประมาณอุดหนุนทั่วไปของสถานศึกษา และแจงการจัดสรรงบประมาณ ตรวจสอบ
ติดตาม ประเมิน และรายงานผลการใชจายงบประมาณและแผนการปฏิบัติงานตามนโยบายและแผนฯ
ดําเนินการเกี่ยวกับการ จัดตั้ง ยุบ รวม หรือเลิก สถานศึกษาขั้นพื้นฐานในสังกัดเขตพื้นที่การศึกษา
4. กลุมสงเสริมการจัดการศึกษา ประกอบดวยงาน ดังนี้
1) งานธุรการ
2) กลุมงานสงเสริมคุณภาพการจัดการศึกษา
3) กลุมงานสงเสริมกิจการนักเรียน
4) กลุมงานสงเสริมสวัสดิการ
5) กลุมงานสงเสริมกิจการพิเศษ
อํานาจหนาที่ กลุมสงเสริมการจัดการศึกษา มีอํานาจหนาที่เกี่ยวกับการสงเสริมการจัดการศึกษา
ขั้นพื้นฐานในรูปแบบการศึกษาในระบบ การศึกษานอกระบบ และการศึกษาตามอัธยาศัย สงเสริมและ
สนับสนุนการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานของบุคคล ครอบครัว องคกรชุมชน องคกรวิชาชีพ สถาบันศาสนา
สถานประกอบการและสถาบันสังคมอื่น ประสานและสงเสริมองคกรปกครองสวนทองถิ่นใหสามารถจัด
การศึกษาสอดคลองกับนโยบายและมาตรฐานการศึกษา สงเสริมการจัดการศึกษาสําหรับผูพิการ ดอยโอกาส
และมีความสามารถพิเศษ สงเสริมงานการแนะแนว สุขภาพอนามัย กีฬาและนันทนาการ ลูกเสือ ยุวกาชาด
เนตรนารี ผูบําเพ็ญประโยชน นักการศึกษา วิชาทหาร ประชาธิปไตย วินัยนักเรียน การพิทักษสิทธิเด็กและ
เยาวชนและงานกิจกรรมนักเรียน สงเสริมสนับสนุนการระดมทรัพยากรเพื่อการศึกษา สงเสริมการจัด
สวัสดิการและสวัสดิภาพในสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา สถานศึกษาในสังกัด และหนวยงานทางการศึกษา
สงเสริมงานกิจการพิเศษเกี่ยวกับความมั่นคงของชาติ และงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดําริ ประสาน
การปองกันและแกไขการใชสารเสพติดและสงเสริมปองกันแกไขและคุมครองความประพฤตินักเรียน และ
นักศึกษา ดําเนินงานวิเวศสัมพันธ ประสาน สงเสริมดานการศึกษากับการศาสนาและการวัฒนธรรม สงเสริม
แหลงเรียนรู สิ่งแวดลอมทางการศึกษาและภูมิปญญาทองถิ่น ประสานและสงเสริมสถานศึกษาใหมีบทบาท
ในการสรางความเขมแข็งของชุมชน การปฏิบัติงานรวมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหนวยงานอื่น
หรือที่ไดรับมอบหมาย

25. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
15
5. กลุมนิเทศติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา ประกอบดวยงาน ดังนี้
1) งานธุรการ
2) กลุมงานพัฒนาหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานและกระบวนการเรียนรู
3) กลุมงานวัดและประเมินผลการศึกษา
4) กลุมงานสงเสริมและพัฒนาสื่อ นวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการศึกษา
5) กลุมงานนิเทศ ติดตามและประเมินผลระบบบริหารและการจัดการศึกษา
6) กลุมงานสงเสริมพัฒนาระบบการประกันคุณภาพการศึกษา
7) กลุมงานเลขานุการคณะกรรมการติดตามตรวจสอบประเมินผลนิเทศการศึกษา
อํานาจหนาที่ กลุมนิเทศ ติดตาม และประเมินผลการจัดการศึกษา มีอํานาจหนาที่เกี่ยวกับประสาน
สงเสริม สนับสนุนและพัฒนาหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน หลักสูตรการศึกษาระดับ กอนประถมศึกษา
และหลักสูตรการศึกษาพิเศษ ศึกษาวิเคราะห วิจัยเพื่อพัฒนาหลักสูตร การเรียนและกระบวนการเรียนรู
ของผูเรียน วิจัย พัฒนา สงเสริม ติดตาม ตรวจสอบและประเมินเกี่ยวกับการวัดและประเมินผลการศึกษา
วิจัย พัฒนา สงเสริมมาตรฐานการศึกษาและประกันคุณภาพการศึกษา รวมทั้งประเมินติดตามและตรวจสอบ
คุณภาพการศึกษา นิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา ศึกษาวิเคราะห วิจัย พัฒนา สงเสริมและ
พัฒนาสื่อนวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการศึกษา ปฏิบัติงานเลขานุการคณะกรรมการการติดตาม ตรวจสอบ
ประเมินผลและนิเทศการศึกษาของเขตพื้นที่การศึกษา ปฏิบัติงานรวมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของ
หนวยงานอื่นที่เกี่ยวของหรือไดรับมอบหมาย
6. กลุมงานสงเสริมสถานศึกษาเอกชน ประกอบดวยงาน ดังนี้
1) งานธุรการ
2) งานสงเสริมขอมูลและสารสนเทศของสถานศึกษาเอกชน
3) งานสงเสริมและดําเนินการเปลี่ยนแปลงโรงเรียนเอกชน
4) งานสงเสริมการพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาเอกชน
5) งานสงเสริมการบริหารงานบุคคลของโรงเรียนเอกชน
6) งานสงเสริมดานการอุดหนุนกองทุนสวัสดิการ
อํานาจหนาที่ กลุมงานสงเสริมการจัดการศึกษาของเอกชน มีอํานาจหนาที่เกี่ยวกับการกํากับ ดูแล
ประสาน สงเสริม และสนับสนุนสถานศึกษาเอกชนตามกฎหมายวาดวยโรงเรียนเอกชน ดําเนินการเกี่ยวกับ
การออกใบอนุญาตจัดตั้งโรงเรียน และการเปลี่ยนแปลงกิจการโรงเรียนเอกชนดําเนินการเกี่ยวกับการ
สงเคราะหและเงินทดแทนตามกฎหมายวาดวยโรงเรียนเอกชนและที่กฎหมายอื่นกําหนด ดําเนินการอื่น
เกี่ยวกับงานการศึกษาเอกชนตามที่กฎหมายกําหนด ปฏิบัติงานรวมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของ
หนวยงานอื่นที่เกี่ยวของหรือที่ไดรับมอบหมาย

26. บ้านสอบครูwww.sobkroo.com
คูมือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร
16
นอกจากนั้นแลวกระทรวงศึกษาธิการยังกําหนดใหสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษามีหนวยตรวจสอบ
ภายในขึ้นอีก ประกอบดวยกลุมงาน ดังนี้
7. หนวยตรวจสอบภายใน ประกอบดวยงาน ดังนี้
1) งานธุรการ
2) งานตรวจสอบการเงินและบัญชี
3) งานตรวจสอบการดําเนินการ
อํานาจหนาที่ หนวยตรวจสอบภายใน มีอํานาจหนาทีเกี่ยวกับการตรวจสอบความถูกตองและความ
เชื่อถือไดของขอมูลและตัวเลขตางๆ ดวยเทคนิควิธีที่ยอมรับโดยทั่วไป โดยคํานึงถึงประสิทธิภาพของระบบ
ควบคุมภายใน ความสําคัญของเรื่องที่ตรวจสอบ วิเคราะห ประเมินผลการบริหารและการปฏิบัติงานของ
หนวยตรวจสอบภายใน ตรวจสอบการปฏิบัติงานเกี่ยวกับการบริหารงบประมาณ การบริหารการเงิน การ
บริหารพัสดุและสินทรัพย การบริหารงานดานอื่นๆของหนวยงาน ใหเปนไปตามนโยบาย แผนงาน โครงการ
ภารกิจ กฎหมายระเบียบ ขอบังคับ คําสั่ง และมติคณะรัฐมนตรี รวมทั้งการตรวจสอบ ดูแลรักษาสินทรัพย
การใชทรัพยากรทุกประเภทวาเปนไปอยางมีประสิทธิภาพ ประสิทธิผลและประหยัด จัดทําแผนตรวจสอบ
ประจําปเสนอตอผูอํานวยการสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา เพื่อพิจารณาอนุมัติภายในเดือนกันยายนของทุกป
ประเมินผลการปฏิบัติงาน เสนอแนะวิธีการ มาตรการในการปรับปรุงแกไขการปฏิบัติงานของหนวยงาน
และหนวยงานรับตรวจ ตามขอ 1 และ 2 ใหเปนไปอยางมีประสิทธิภาพ ประสิทธิผลและประหยัดบังเกิดผลดี
ตอการจัดการศึกษาพัฒนาผูเรียน รวมทั้งการปองปรามมิใหเกิดความเสียหายหรือทุจริตเกี่ยวกับการเงินและ
สินทรัพยของทางราชการ ติดตามผลการตรวจสอบ เสนอแนะใหคําปรึกษาแกผูบริหารของหนวยรับตรวจ
ในการแกไขของ หนวยรับตรวจใหถูกตองตามที่เสนอแนะไว รายงานผลการตรวจสอบ การติดตามผลการ
ตรวจสอบตอผูอํานวยการสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาศึกษาวิเคราะห ระเบียบ กฎหมายทางการเงิน การคลัง
เพื่อกําหนดแนวปฏิบัติ จัดทําเอกสารคูมือเผยแพรใหหนวยงานและบุคลากรในสังกัด รวมทั้งใหคําปรึกษา
แนะนํา ปรึกผาผูปฏิบัติงานดานการเงิน การบัญชี และการพัสดุใหบังเกิดผลดีตอการสงเสริมการจัดการ
ศึกษา พัฒนาผูเรียน ประสานงานกับผูตรวจสอบภายในปฏิบัติงานอื่นที่ไดรับมอบหมาย
กลาวโดยสรุป สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา (สพท.) เปนหนวยงานทางการศึกษาสังกัดสํานักงาน
คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานมีหนาที่ในการดําเนินงานใหเปนไปตามอํานาจหนาที่ของคณะกรรมการ
เขตพื้นที่การศึกษา และดําเนินงานตามที่พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ
และกฎหมายอื่นกําหนด โดยมีสวนราชการภายในประกอบไปดวยกลุมงานตางๆ ไดแก กลุมอํานวยการ
กลุมนโยบายและแผน กลุมบริหารงานบุคคล กลุมสงเสริมการจัดการศึกษา กลุมนิเทศ ติดตาม ประเมินผล
การจัดการศึกษา กลุมสงเสริมการศึกษาเอกชน และหนวยตรวจสอบภายใน ซึ่งแตละกลุมมีขอบขายภาระ
งานและหนาที่ตางกันไป เกี่ยวกับการเสริมสรางประสิทธิภาพการบริหารจัดการของสํานักงานเขตพื้นที่
การศึกษาและการพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาขั้นพื้นฐานในสังกัด