Шинжлэх ухааны судалгааны процесс

1. II. Шинжлэх ухааны
судалгааны процесын логик
2.1 Шинжлэх ухааны баримт түүний
судалгаанд гүйцэтгэх үүрэг

2. 2-р шат
Баримтыг харилцан уялдаа холбоонд
анхлан боловсруулж үнэлнэ.

3. Олсон баримтыг Шинжлэх ухааны хэлээр
нарийн тодорхойлох
Ухамсарлах
Янз бүрийн үндэслэлээр баримтыг ангилах
Тэдгээрийн хоорондын хамаарлыг илрүүлэх

4. Судлаач нь
Шинжлэх ухааны хууль,
категори, онолын тавилд
үндэслэн
Баримтын агуулгыг
тодорхойлж
Баримт хоорондын
харьцааг тайлбарлаж,
чухал байдал, шинж
чанараар нь ангилна

5. Амьдрал, нийгмийн практик нь диалектик, нарийн
түвэгтэй зөрчилтэй байдаг.
Тэдгээрээс хөгжлийн хандлага, түүнтэй зөрчилдөх
зүйл, үнэнийг нотлох эсвэл үгүйсгэх эерэг ба сөрөг
баримтыг ямагт олж болно.
Санамсаргүй сонголт хийж, баримт түүний
хамааралд шүүмжлэлтэй хандаагүй нөхцалд зориудаар
биш ч хуурмаг дүгнэлтэд хүрч болох юм.
Иймд судлаачийн өндөр ёс суртахуун, хүнлэг чанар,
шинжлэх ухааны бодит байдлын амьд хослол
шаардлагатай.

6. Судлаач эмперик танин мэдэхүйн
2-р шатанд

7. Цаашид судлаач баримтуудыг судалж буй үзэгдлийн төрлөөр, гол шинж тэмдгүүдээр
ангилдаг. Эцэст нь сонгосон баримтуудыг шинжиж тэдгээрийн хоорондын хамгийн
тодорхой холбоог ирүүлэхийг эрмэлзэнэ. Энэ үйлдэл нь шинжлэх ухааны асуудал,
таамаглал, онолыг бүрдүүлэх судалгааны илүү өндөр, онолын шатанд хүргэдэг.
3. Хөгжлийн үндсэн
хандлагийг
илэрхийлсэ, хамгийн
олондавтагдах бүх
баримтыг сонгон авна
2. Шинжлэх ухааны
тодорхой нэр
томьёоллоор
тодорхойлно.
1. Баримт бүрийг тохиолдлын
хольц, зүйлээс салган
цэвэрлэж шалган,
шүүмжлэлтэй үзнэ

8. Олон шат ба судалгааны түвшин нь судалж байгаа үзэгдлийн
мөн чанарт:
• Нэвтрэх
• Хуулийг танин мэдэх
• Томьёолох
• Баримтуудыг илүү нарийн шинжлэхтэй холбоотой
Цаашид энэ шатанд ирээдүйн боломжит үзэгдэл үйл явцыг
таамаглаж, энэ үндсэн дээр үйл ажиллагааны зарчмууд, төрөл
бүрийн үзэгдэл үйл явцын практик удирдлагын зааврыг
боловсруулна. Баримтыг зөвхөн:
• Тодорхойлж
• Ангилах
• Тайлбарлаж
• Түүний илрэх байдлыг таамаглаж
• Хүний амьдралд чиглүүлснээр шинжлэх ухааны шинж чанартай
болдог.

9. Эрдэмтдийн тодорхойлсноор:
• И.Павлов
“Баримтыг цуглуулж,
зэрэгцүүлж, судла ... Гэхдээ
судлаж, турши, ажиглангаа
баримтын гадаад тал дээр бүү
хоцор... Баримтыг архивын зүйл
болгонхувиргахгүй бай.
Тэдгээрийг удирдаж байгаа зүй
тогтлыг хай” гэж зөвлөсөн
байдаг.

10. Д.Менделеев
Химийн элементүүдийн үелэх
хуулийг нээсэн эрдэмтэн
маань хэлэхдээ:
Судлах гэдэг бол:

11. 1
• Ердийн дүрслэл буюу тодорхойлолт бус харин судлах зүйлд харьцах
харьцааг танин мэдэх
2
• Хэмжилтэд хамаарах зүйлийг хэмжих
3
• Тодорхой системд чанарын болон тоон мэдээллийг ашиглан судалж
байгаа зүйлийн байр суурийг тодорхойлох
4
• Хуулийг олж нээх
5
• Судалж буй үзэгдлүүдийн хоорондох учир шалтгааны хамаарлын
талаар таамаглах
6
• Таамаглалыг туршлагаар шалгах
7
• Судалж буй зүйлээр онол дэвшүүлэх явдал гэж хэлсэн байна.

12. В.Вернадский
• “Шинжлэх ухааны баримтыг зөв
тогтоосон бол баримт нь шинжлэх
ухааны мэдлэг ба шинжлэх ухааны
ажлын гол агуулгыг бүрдүүлдэг.
• Мөн шинжлэх ухааны эмпирик
хэлбэртэй баримтын систем
бүрдэнэ. Энэ нь эргэлзээ
төрүүлэхээргүй, итгэлтэй шинжлэх
ухааны үндсэн сан, шинжлэх
ухааны баримт, тэдгээрийн
эмпирик нэгтгэлийн ангилал
болдог” гэжээ.

13. • Судлаач сохроор баримт хайх бус, байнга
тодорхой зорилго, зорилт, үзэл санааг удирдлага
болгоно.
• Судалгааны эмперик ба онолын үе шатуудыг
холбогч үе нь шинжлэх ухааны асуудлын тавил
байдаг.

14. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА