Биет бус хөрөнгийн зах зээлийн жишиг үнийн хандлага

1. БИЕТ БУС ХӨРӨНГИЙН ЗАХ
ЗЭЭЛИЙН ЖИШИГ ҮНИЙН
ХАНДЛАГА

2.  Зах зээлийн жишиг үнийн аргыг ашиглах үед биет
бус хөрөнгийг үнэлэхдээ худалдагдсан ойролцоо
үнэтэй ижил хөрөнгүүдийг харьцуулах замаар үнэ
цэнийг тогтоодог. Урьдчилсан ямар нэг шалтгаантай
өртөг нь түүхчилсэн үнэ, хүлээгдэж байгаа үнэтэй
хамааралтай. Үнэ цэнийн өртөг гэж байхгүй.

3. Биет бус хөрөнгийн тэнцвэрт үнийг бүрдүүлэхэд гол
шаардлага нь нийлүүлэлт, зах зээлийн ашигтай
байршил, онцгой хүсэл сонирхол байдаг. Ингэсэн
тохиолдолд биет бус хөрөнгийн хүлээгдэж буй үнэ нь
тэнцвэрт үнэ нь болно. Иймээс биет бус хөрөнгийн
хүлээгдэж буй үнэ нь зах зээлийн үнэ ханш болно.

4. Зах зээлийн жишиг үнийн хандлагын арга — Онолын
зарчим
Зах зээлийн жишиг үнийн хандлагын арга нь дараахи 2
хэсгээс бүрдэнэ
 Биет бус хөрөнгө нь гэрээ шилжүүлсэн, бий болсон,
худалдсан, түрээслүүлсэн зэрэг мэдээллийг нийлүүлэн
эсвэл нарийвчилсан байдлаар өөр нэг биет бус хөрөнгөтэй
харьцуулах байдлаар
 Нарийвчилсан байдлаар зах зээл дээр хэрхэн өөрчлөгдсөн
болон шилжүүлэгдсэн байдлаар

5. Зах зээлийн жишиг үнийн хандлагын хэрэглээ
Биет бус хөрөнгийн үнэлгээний зах зээлийн жишиг үнийн
хандлагын аргын хэрэглээ нь дараах ерөнхий бүтэц, үйл
ажиллагааны дараалалаар хийгддэг. Үйл ажиллагааны
дараалал болон дүн шинжилгээ нь:
 Хэсэгчилсэн болон бүрэн мэдээлэл
 Ангилалын дагуу хэсэгчилсэн мэдээлэл
 Судалгаа шинжилгээний хэсэгчилсэн мэдээлэл
 Хэсэгчилэн харьцуулсан мэдээлэл
 Үнийн тухай түүхчилсэн
 Засварласан тухай түүхчилсэн
 Хэрэглэгчийн тухай түүхчилсэн
 Ойролцоо үнэ цэнийн

6. Сонголт:
Нарийвчласан судалсан зохистой арилжааны
зах зээлийн мэдээлэл нь: 1. Худалдаа,
бүртгэл, боломжит худалдан авалт эсвэл биет
бус хөрөнгийн харьцуулалт 2. Лиценз
эзэмших, бүртгэл, түрээс, франчайз, биет бус
хөрөнгө ашиглах гэрээ. Зах зээлийн оновчтой
байршилд чухамдаа аралжааны зах зээлд
судалгаа нь чухал.

7. Капиталчлах хувийн арга
Орлогын хандлагын гуравдахь арга нь оновчтой
капиталчлах хувийг сонгох явдал юм. Капиталчлах
хувь гэдэг нь биет бус баялгийн эдийн засгийн үр
ашгийг үнэ цэнээр хэмжихүйц болгохыг хэлнэ.
Капиталчлах хувийн 2 төрөл байдаг нь: Өгөөжийг
капиталчлах хувь ба шууд капиталчлах хувь юм.
Өгөөжийг капиталчлах хувь гэдэг нь өнөөгийн үнэ
цэнийн дискаунтын хувь гэдэгтэй адил утгатай.

8.  Өгөөжийг капиталчлах хувь гэдэг нь тогтмол
бус орлогын урсгалыг өнөөгийн үнэ цэнэд
шилжүүлэхэд хэрэглэгдэнэ. Дискаунтын хувь
гэдэг нь биет бус хөрөнгөд оруулсан хөрөнгө
оруулалтын тодорхой хугацаан дахь
өгөөжийн хувийг тооцдог. Эдийн засгийн
шинжилгээний үүднээс авч үзвэл хөрөнгө
оруулалтын тухайн хугацаа гэдэг нь биет бус
хөрөнгийн ашиглалтын үлдсэн үр ашигт
хугацааг хэлнэ.

9.  Шууд капиталчлах хувь гэдэг нь тогтмол (эсвэл
тогтмол хувьсдаг) орлогын урсгалыг өнөөгийн
үнэ цэнэд шилжүүлэхэд ашиглагдана. Мөн олон
үе дэх орлогын урсгалыг өнөөгийн үнэ цэнэд
шилжүүлэхэд хэрэглэх ба үүнийг аннуйти гэнэ.
Харин байнгын орлогын урсгалыг перпетуйти
гэнэ.

10. Дискаунтын хувь болон капиталчлах хувийн зөрүү нь
хүлээгдэж буй өсөлтийн хувь гэдгийг анхаарах
хэрэгтэй. Өсөлтийн хувь нь тоогоор бус хувиар
илэрхийлэгдэнэ. Биет бус хөрөнгөөс олох орлогын
урсгал нь жил бүр 10 хувиар өснө/буурна гэвэл шууд
капиталжуулалтын шинжилгээ буюу шууд
капиталчлах хувиар тооцох нь зүйтэй. Эсрэгээр, биет
бус хөрөнгөөс олох орлогын урсгал нь жил бүр 1000
ам.доллараар өснө/буурна гэвэл дээрх аргыг
хэрэглэхэд тохиромжгүй болно. Харин өгөөжийг
капиталчлах шинжилгээ буюу өнөөгийн үнэ цэнийн
хувиар тооцох нь зөв болно.

11. Капиталчлах хувийн тухай энэ бүлгийн төгсгөлд
дэлгэрэнгүй авч үзнэ. Оновчтой капиталчлах хувийг
сонгохын тулд дээрх агуулгыг сэргээн санацгаая.
 Капиталчлах хувийг тооцоход ашиглаж буй мэдээлэл
нь зах зээлийн мэдээлэл байх нь тохиромжтой.
 Капиталчлах хувийн аргыг сонгохдоо биет бус
хөрөнгийн хөрөнгө оруулалтын ба орлогын урсгалын
эрсдлийг харгалзан үзнэ.

12.  Биет бус хөрөнгийн шинжилгээг хийхдээ
капиталчлах хувийн аргыг эдийн засгийн орлоготой
уялдуулан сонгоно.
 Капиталчлах хувь нь ирээдүйд чиглэсэн байх ёстой.
Ингэхгүй бол түүхэн өгөгдөл нь ирээдүйг илтгэх
үзүүлэлт гэсэн алдаатай дүгнэлт гарахад хүрнэ.
 Капиталчлах хувь нь ямар хугацаанд биет бус
хөрөнгөөс олох орлогын урсгалыг тооцох вэ гэдэгтэй
тохирч байх ёстой. Жишээлбэл, тухайн биет бус
хөрөнгө нь 10 жилийн хугацаанд орлого оруулна гэж
үзвэл энэхүү хугацаанд тохирсон аргыг сонгох
хэрэгтэй.

13. АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАНД
БАЯРЛАЛАА.