Θερμοπύλες (Κ.Π. Καβάφης) Νεοελληνική Λογοτεχνία 2014-2015 Εργασία μαθητών του Γ΄4 Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Ζωσιμαίας Σχολής

1. Μαθητές:
Τσιόκος Αλέξανδρος
Μασούρα Έλενα
Μπακίρα Άρτεμις
Τόλης Κωνσταντίνος
ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΖΩΣΙΜΑΙΑΣ
ΣΧΟΛΗΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
Σχολικό έτος:
2014-1015
Παρουσίαση Ποιήματος:
Κ.Π Καβάφη «Θερμοπύλες»
Τμήμα: Γ’4

2. «Θερμοπύλες»
Τιμή σ’ εκείνους όπου στη ζωή των
όρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες·
δίκαιοι και ίσοι σ’ όλες των τες πράξεις,
αλλά με λύπη κιόλας κι ευσπλαχνία·
γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν
είναι πτωχοί, πάλ’ εις μικρόν γενναίοι,
πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε·
πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους.
Και περισσότερη τιμή τους πρέπει
όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
κ’ οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.

3. Ποιητής-Ποίημα
• Το ποίημα αναφέρεται στη μάχη των Θερμοπυλών,
η οποία πραγματοποιήθηκε το 480 π.Χ. (5ος αι.).
• Το περιεχόμενο και το τραγικό ύφος του ποιήματος,
παρόλο που γράφτηκε το 1903, μας παραπέμπει σε
αρχαιοπρεπές ποίημα με επισημότητα και υψηλό
ύφος. Ανήκει στα ιστορικά ποιήματα του ποιητή,
όμως μέσα από αυτό εκφράζονται και οι απόψεις
του σχετικά με τον ηρωισμό (φιλοσοφικό).

4. Χαρακτηριστικά
• Η γλώσσα είναι φροντισμένη, με αρκετά στοιχεία
από την καθαρεύουσα και προσεκτική στη
χρήση των ρημάτων, των μετοχών, των
ουσιαστικών κ.ά.
• Δεν παρατηρούμε ομοιοκαταληξία – κατά τη
συνήθεια του Καβάφη.
• Το νόημα του στίχου συνήθως ολοκληρώνεται
στον επόμενο ή σε τρίτο στίχο ή ακόμα και στο
τέλος της στροφής:
Τιμή σ’ εκείνους όπου στη ζωή των | όρισαν και
φυλάγουν Θερμοπύλες (διασκελισμός)

5. • Παρατηρούμε επίσης απουσία του ρήματος της
κύριας πρότασης από τον τρίτο μέχρι τον δέκατο
στίχο και συχνή χρήση επιθέτων ή μετοχών
(συντρέχοντες, ομιλούντες, πτωχοί, γενναίοι).
• Τέλος, έντονο είναι το σχήμα της επανάληψης
(με το ρήμα προβλέπω, Τιμή σ’ εκείνους – Και
περισσότερη τιμή τους πρέπει)
και της αντίθεσης (γενναίοι οσάκις είναι
πλούσιοι, κι όταν είναι πτωχοί, πάλ’ εις μικρόν
γενναίοι)

6. Στάση ζωής του ποιητή
Με βάση τα λεγόμενα του ποιητή στο ποίημα
συμπεραίνουμε ότι θεωρεί σημαντικότερα ιδανικά
στη ζωή το καθήκον, τη δικαιοσύνη, τη γενναιότητα
την τιμιότητα, την ειλικρίνεια και την αφοσίωση
στην πατρίδα (χρέος, δίκαιοι, γενναίοι, την αλήθειαν
ομιλούντες, χωρίς μίσος), ενώ ακόμα θαυμάζει και
προσδίδει περισσότερες τιμές στους Σπαρτιάτες
που, ακόμη και όταν έμαθαν πως θα αποτύχουν,
συνέχισαν να μάχονται και δεν δίστασαν να
θυσιαστούν για το χρέος τους.

7. Σχολιασμός και αξιολόγηση
Ο Καβάφης, όπως και οι Σπαρτιάτες, πιστεύει
πως η τιμή και η αφοσίωση είναι πάνω από όλα
τα άλλα στη ζωή. Οι πολεμιστές θυσιάζονται για
το κοινό καλό και την ευημερία στην πατρίδα
τους. Έτσι προβάλλοντας το ήθος τους και την
αποφασιστικότητά τους ο ποιητής τους προτείνει
ως παράδειγμα προς μίμηση για όλους τους
ανθρώπους, γιατί ο καθένας μας οφείλει να
αναζητεί την αρετή και να την προστατεύει με
σκληρό αγώνα.

8. Σύγκριση ποιημάτων
Οι Θερμοπύλες του Καβάφη προβάλλουν τον
ηρωισμό, την αφοσίωση και την αποφασιστικότητα
για την απονομή της δικαιοσύνης και της
ελευθερίας.
Παρατηρούμε πως και στα άλλα ποιήματα, είτε
μιλάνε για την Τουρκοκρατία («Θούριος», «Της
Δέσπως») είτε για 400 χρόνια πριν γεννηθεί ο
Χριστός («Νέοι της Σιδώνος 400 π.Χ.»), οι
Έλληνες, όταν μάχονται, έχουν το ίδιο πείσμα
παρόλη την πάροδο των χρόνων και το θεωρούν
τιμή να πέσουν για την πατρίδα τους.

9. Προσωπική άποψη
Κατά τη γνώμη μας η στάση ζωής που
προτείνει ο ποιητής είναι μια στάση
ιδανική, την οποία εύκολα κάποιος θα
μπορούσε να υιοθετήσει.
Προβάλλοντας την τιμή και την πατρίδα
ως τα σημαντικότερα αγαθά, ουσιαστικά
προκρίνει τον αυτοσεβασμό και το κοινό
καλό, πράγμα το οποίο είναι αναγκαίο στις
μέρες μας. Για αυτόν τον λόγο υποστηρί-
ζουμε τη συγκεκριμένη βιοθεωρία.