1. Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

2. (29 Απριλίου 1863 - 29 Απριλίου 1933)
Ο Κωνσταντίνος Π. Καβάφης γεννήθηκε στις 29 Απριλιου1863 στην
Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και πέθανε στην ίδια πόλη το 1933 την
ημέρα των γενεθλίων του
(άρρωστος από καρκίνο του λάρυγγα) .Ήταν το ένατο και τελευταίο
παιδί του Πέτρου Καβάφη μεγαλέμπορου βαμβακιού και της
Χαρίκλειας Φωτιάδη. Ο μικρός Καβάφης έζησε τα πρώτα παιδικά του
χρόνια στην Αλεξάνδρεια, μέσα σε εξαιρετικές συνθήκες ευημερίας.
Μετά το θάνατο του πατέρα του το 1870 η οικογένεια εγκαταστάθηκε
στην Αγγλία(Λίβερπουλ και Λονδίνο) όπου έμεινε μέχρι το 1876.
Ύστερα από περιστασιακές απασχολήσεις σε χρηματιστηριακές
επιχειρήσεις, αποφάσισε να γίνει δημόσιος υπάλληλος .Από
το 1886 άρχισε να δημοσιεύει ποιήματα επηρεασμένα από τους
Αθηναίους ρομαντικούς ποιητές, χωρίς να τον έχει επηρεάσει
καθόλου η στροφή της γενιάς του 80. Από το 1891, όταν εκδίδει το
ποίημα Κτίσται, και ιδίως το 1896, όταν γράφει τα Τείχη,
εμφανίζονται τα χαρακτηριστικά των ώριμων ποιημάτων του.

3. Ενα σύντομο αυτοβιογραφικό σημείωμα του
ποιητή:
«Είμαι Κωνσταντινουπολίτης την καταγωγήν, αλλά
εγεννήθηκα στην Αλεξάνδρεια - σ' ένα σπίτι της
οδού Σερίφ· μικρός πολύ έφυγα, και αρκετό μέρος
της παιδικής μου ηλικίας το πέρασα στην Αγγλία.
Κατόπιν επισκέφθην την χώραν αυτήν μεγάλος,
αλλά για μικρόν χρονικόν διάστημα. Διέμεινα και
στη Γαλλία. Στην εφηβικήν μου ηλικίαν κατοίκησα
υπέρ τα δύο έτη στην Κωνσταντινούπολη. Στην
Ελλάδα είναι πολλά χρόνια που δεν επήγα. Η
τελευταία μου εργασία ήταν υπαλλήλου εις ένα
κυβερνητικόν γραφείον εξαρτώμενον από το
υπουργείον των Δημοσίων Έργων της Αιγύπτου.
Ξέρω Αγγλικά, Γαλλικά και ολίγα Ιταλικά».

10. ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ:
• 154 ποιήματα που αναγνώρισε ο ίδιος ,τα λεγόμενα
Αναγνωρισμένα
• 37 Αποκηρυγμένα ποιήματά του, τα περισσότερα νεανικά, σε
ρομαντική καθαρεύουσα, τα οποία αργότερα αποκήρυξε.
• Ανέκδοτα , δηλαδή 75 ποιήματα που βρέθηκαν τελειωμένα στα
χαρτιά του,
• 30 Ατελή που βρέθηκαν στα χαρτιά του χωρίς να έχουν πάρει
την οριστική τους μορφή.
• Κάποια ποιήματά του είναι:Φωνές, Επιθυμίες, Κεριά, Ένας
γέρος, Δέησις, Οι ψυχές των γερόντων, Το πρώτο
σκαλί, Διακοπή, Θερμοπύλες, Τα παράθυρα, Περιμένοντας τους
βαρβάρους, Τρώες, Ο Βασιλεύς Δημήτριος, Τα βήματα.

11. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ
Ο ίδιος είχε κατατάξει τα ποιήματά του σε τρεις
κατηγορίες: τα ιστορικά, τα φιλοσοφικά και τα
ηδονικά ή αισθησιακά.
 Τα ιστορικά ποιήματα είναι εμπνευσμένα κυρίως
από την ελληνιστικη περίοδο και στα περισσότερα
έχει εξέχουσα θέση η Αλεξάνδρεια. Αρκετά άλλα
προέρχονται από την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα και
το Βυζάντιο, χωρίς να λείπουν και ποιήματα με
μυθολογικές αναφορές (π.χ. Τρώες). Είναι
χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ο Καβάφης δεν
εμπνέεται καθόλου από το πρόσφατο ιστορικό
παρελθόν, δηλαδή την επανάσταση του ΄21, αλλά
ούτε και από την κλασική αρχαιότητα. Οι περίοδοι
που επιλέγει είναι περίοδοι παρακμής ή μεγάλων
αλλαγών και οι περισσότεροι ήρωές του είναι
"ηττημένοι".
 Τα αισθησιακά ή ηδονικά ποιήματα, που είναι και τα
πιο λυρικά, κυριαρχεί η ανάμνηση και η αναπόληση.
Αυτό που προκαλεί τα συναισθήματα δεν είναι το
παρόν, αλλά το παρελθόν, και πολύ συχνά ο
οραματισμός.
 Τα φιλοσοφικά ποιήματα ονομάζονται από άλλους
"διδακτικά". Διακρίνονται στα: ποιήματα με
"συμβουλές προς ομοτέχνους" και ποιήματα που
πραγματεύονται άλλα θέματα, όπως το θέμα
των Τειχών,.

12. • Χαρακτηριστικά της ποιητικής τέχνης του Κ.Π. Καβάφη
* Η πεζολογία (= η τάση ορισμένων ποιητών να γράφουν χωρίς αυστηρή τήρηση
μετρικών κανόνων ή ρυθμού σε λόγο που μοιάζει με πεζό),
* Η παραστατικότητα (= χρησιμοποίηση παραστατικών εικόνων)
*Η γλωσσική ευστοχία
*Η λεπτή ειρωνεία
*Η υποβολή (τεχνική με την οποία ο συγγραφέας προσπαθεί να εισαγάγει στην
ατμόσφαιρα που περιγράφεται στο έργο του τον αναγνώστη και να τον επηρεάσει
έτσι, ώστε να του δημιουργήσει την κατάλληλη συναισθηματική κατάσταση.
*Η αίσθηση του τραγικού
*Ο διδακτικός τόνος των φιλοσοφικών ποιημάτων που χαρακτηρίζονται και
ποιήματα βιοθεωρίας (= η φιλοσοφία, ο τρόπος με τον οποίο κάποιος αντιμετωπίζει
τη ζωή)
*Ο ηδονισμός και ο αισθητισμός των ερωτικών... (ηδονισμός = εξιδανίκευση των
ερωτικών, κυρίως, απολαύσεων / αισθητισμός = η καλλιτεχνική τάση προς την
ωραιοποίηση του φαντασιακού κόσμου)

13. Η γλώσσα και η στιχουργική μορφή των ποιημάτων του Καβάφη ήταν ιδιόρρυθμες
και πρωτοποριακές για την εποχή τους. Τα βασικά χαρακτηριστικά τους είναι:
•Ιδιότυπη γλώσσα, μείγμα καθαρεύουσας και
δημοτικής, με ιδιωματικά στοιχεία της
Κωνσταντινούπολης και της Αλεξάνδρειας.
•Εξαιρετικά λιτός λόγος, με ελάχιστα επίθετα (όσα
υπάρχουν έχουν πάντα ιδιαίτερη σημασία, δεν είναι
ποτέ συμβατικά, κοσμητικά επίθετα)
•Ουδέτερη γλώσσα, σχεδόν πεζολογική, μακριά από τις
ποιητικές συμβάσεις της εποχής. Η γλώσσα δεν
αποκαλύπτει τα συναισθήματα
•Εξαιρετικά σύντομα ποιήματα
•Ιαμβικός ρυθμός αλλά τόσο επεξεργασμένος που συχνά
είναι δύσκολο να διακριθεί
•Σχεδόν ολοκληρωτική απουσία ομοιοκαταληξίας
•Ιδιαίτερη σημασία στα σημεία στίξης: παίζουν ρόλο για
το νόημα (πχ ειρωνεία) ή λειτουργούν ως οδηγίες
απαγγελίας (πχ χαμήλωμα του τόνου της φωνής στις
παρενθέσεις

14. ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΕΓΙΝΕ ΓΝΩΣΤΗ Η
ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ
• Σήμερα η ποίησή του όχι μόνο έχει
επικρατήσει στην Ελλάδα, αλλά και
κατέλαβε μία εξέχουσα θέση στην όλη
ευρωπαϊκή ποίηση, ύστερα από τις
μεταφράσεις των ποιημάτων του αρχικά
στα Γαλλικά, Αγγλικά, Γερμανικά και
κατόπιν σε πολλές άλλες γλώσσες.

15. Στην εικόνα παρουσιάζεται ένα ποίημα
του Κ.Π. Καβάφη σε τοίχο κτηρίου, στην
πόλη Λέιντεν της Ολλανδίας

16. Tιμή σ' εκείνους όπου στη ζωή των
όρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες·
δίκαιοι κι ίσοι σ' όλες των τες πράξεις,
αλλά με λύπη κιόλας κι ευσπλαχνία·
γενναίοι* οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν
είναι πτωχοί, πάλ' εις μικρόν γενναίοι,
πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε·
πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους.
Και περισσότερη τιμή τούς πρέπει
όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
κι οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.
Θερμοπύλες

17. • Ο Καβάφης έγραψε το 1903 το
ποίημα«Θερμοπύλες», το ύφος και το
περιεχόμενο του οποίου θυμίζει αρχαίο
επίγραμμα.
• Επίγραμμα Έτσι λεγόταν στην αρχή, καθετί
που ήταν χαραγμένο, σαν επιγραφή αυτό που
γράφτηκε για τους Σπαρτιάτες του Λεωνίδα
που έπεσαν στις Θερμοπύλες: "Ώ ξειν
αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις ότι τήδε κείμεθα,
τοίς κείνων ρήμασι πειθόμενοι".

18. Τα ιστορικά στοιχεία γίνονται
σύμβολα στο ποίημα
• Θερμοπύλες Οι Θερμοπύλες παραμένουν ένα σύμβολο
ανοιχτό σε ερμηνείες και μπορούν να εκπροσωπούν
οτιδήποτε αξίζει για κάθε άνθρωπο να αγωνιστεί για την
υπεράσπισή του.
• Εφιάλτης Όπως συνέβη με τους Σπαρτιάτες που
προδόθηκαν από τον Εφιάλτη, έτσι και οι γενναίοι
άνθρωποι που υπερασπίζονται τις δικές τους
«Θερμοπύλες», γνωρίζουν συχνά, το προβλέπουν, πως ο
αγώνας τους δεν θα ευτυχήσει, εντούτοις παραμένουν
ακλόνητοι στις πεποιθήσεις τους και παλεύουν για ό,τι
θεωρούν σημαντικό μέχρι τέλους.
• Μήδοι Οι Μήδοι δείχνουν τις δυσκολίες και τα
προβλήματα που έχουν όλοι οι άνθρωποι στην
καθημερινότητα τους

19. • Ο ποιητής θεωρεί
πως θα πρέπει να
τιμούμε τους
ανθρώπους που
έχουν καθορίσει στη
ζωή τους κάποιες
σημαντικές αρχές,
κάποιους
πολύτιμους
σκοπούς και
φροντίζουν να τους
υπερασπιστούν με
κάθε τρόπο.

20. Συμπέρασμα
Οι άνθρωποι αυτοί που θέλει να τιμήσει ο ποιητής, παρά το
γεγονός ότι είναι αφοσιωμένοι στην υπεράσπιση των αρχών τους
και παραμένουν πάντοτε ειλικρινείς, δεν μισούν, δεν μνησικακούν
απέναντι στους ανθρώπους που καταφεύγουν στο ψέμα. Οι
ηρωικοί άνθρωποι που επαινεί ο ποιητής έχουν τη δυνατότητα να
κατανοήσουν πως ο αγώνας που οι ίδιοι δίνουν είναι δύσκολος και
δεν είναι εφικτός για όλους. Κατανοούν, δηλαδή, πως πολλοί
άνθρωποι γύρω τους δεν έχουν την ηθική και ψυχική δύναμη να
δώσουν ένα ανάλογο αγώνα, γι’ αυτό και αποδέχονται εκείνους
που κάνουν λάθη, ψεύδονται και αμαρτάνουν. Το ηθικό μεγαλείο
ενός ανθρώπου, άλλωστε, γίνεται εμφανές όχι μόνο από το πόσο
αυστηρός μπορεί να είναι απέναντι στον εαυτό του, αλλά κι από
την κατανόηση που δείχνει στις αδυναμίες και τα ελαττώματα των
συνανθρώπων του.