Εργασίες μαθητών στη Λογοτεχνία Β΄ Λυκείου

1. 1
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ
Είμαστε κάτι…
Σχέδιο Σμαραγδή Καλπακίδου

2. 2
ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΕ ΟΜΑΔΕΣ
(με την άσκηση 3 και 16 θα ασχοληθούν δύο άτομα)
Ο συγγραφέας-το ιστορικόπλαίσιο
1. Να δημιουργήσετε μια παρουσίαση (με το PowerPoint ή με το
http://prezi.com/ ) στην οποία θα παρουσιάσετε το ιστορικό
πλαίσιο των γεγονότωνπου έζησανοι ποιητές της πρώτης
δεκαετίας του Μεσοπολέμου (Καρυωτάκης,Λαπαθιώτης…).
Ονομάστε την παρουσίασή σας Ιστορικά γεγονότα της περιόδου
1987-1922. Για τηναπάντησή σας συμβουλευτείτε τηνπαρακάτω
σελίδα ή όποια εσείς κρίνετε κατάλληλη
http://www.fhw.gr/chronos/13/gr/foreign_policy/index.html
2. Να δημιουργήστε μια παρουσίαση (με το PowerPoint ή με το
http://prezi.com/ ) με τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής και του
έργου του Κ.Καρυωτάκη. Μπορείτε να συμβουλευτείτε τις
παρακάτω ιστοσελίδες ή όποια άλλη κρίνετε εσείς κατάλληλη.
http://www.sansimera.gr/biographies/204
http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=46
1&t=218
3. α) Διαβάστε τους στίχους του ποιήματος «Είμαστε κάτι…» αργά
και καθαρά και ηχογραφήστε τους. β) Δημιουργήστε ένα
PowerPoint με εικόνες που να ανταποκρίνονταιστο περιεχόμενο
των στίχων. Για κάθε στίχο (ή για δύο στίχους)επιλέξτε μια
συγκεκριμένη εικόνα.
Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε μια φωτοαφήγηση με το
http://www.brainshark.com/mybrainshark (απαιτεί εγγραφή)
Αν θέλετε, μπορείτε να ακούσετε απαγγελίες ποιημάτωντου
Καρυωτάκη στο Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
http://www.snhell.gr/anthology/writer.asp?id=17
Ελισσάβετ Μητριτζώνη, Ιωάννα Κύρκου, Στάθης Κομματάς,
Ηλίας Μήττας
Το θέμα
4. Να πλοηγηθείτε στο συμφραστικό πίνακα «Ανεμόσκαλα», και στο
πλαίσιο «αναζήτηση» να γράψετε μία-μία τις λέξεις άπειρο, χάη,
ποιη* (ποίησις, ποίηματα, ποιητής). Μελετήστε τα αποτελέσματα
που θα σας επιστρέψει ο συμφραστικός πίνακας και βγάλετε τα
συμπεράσματά σας για τη θεματολογία τωνέργων του
Καρυωτάκη.
http://www.greek-
language.gr/digitalResources/literature/tools/concordance/index.html?
cnd_id=6

3. 3
Μελετώντας τα αποτελέσματα του συμφραστικούπίνακα
“Ανεμόσκαλα”για τη θεματολογία των έργων του Καρυωτάκη,
παρατηρούμε ότι οι λέξεις «άπειρο,χάη, ποίησις, ποιήματα και
ποιητής» χρησιμοποιούνται και εντοπίζονται αρκετάσυχνά στα έργα
του. Αυτό σημαίνει ότι αυτά τα θέματα είναι ενδιαφέροντα για τον
ίδιο τον ποιητή και εμπνέεται από αυτά στα έργα του. Ενδιαφέρεται
δηλαδή και φιλοσοφεί για το άπειρο της ζωής και το χάος που
βρίσκεται στον κόσμο μας. Τέλος γενικά η λέξη ποίηση(-μα, -της),
ως λύση του αδιεξόδουτου, αποτελεί πολυχρησιμοποιημένη έννοια
στα συγγραφικά του έργα.
5. Το ποίημα εκφράζει «τα αισθήματατης διάλυσης και του πόνου,
που διακατέχουντηνψυχή του ποιητή». Συμφωνείτε με αυτή την
άποψη;Δικαιολογήστε τηνάποψή σας.
Η άποψη ότι το ποίημα εκφράζει «τα αισθήματα της διάλυσης και
του πόνου,που διακατέχουντον ποιητή» είναι κατά τη γνώμη μου
σωστή. Αυτό ισχύει επειδή σε όλα τα σημεία του ποιήματος
εκφράζεται η μελαγχολία του ποιητή σε συνδυασμόμε την
ευαισθησία του, η οποία τον επηρεάζει και τον οδηγεί σε αρνητικά
αποτελέσματα. Παράλληλα, η άποψη αυτή δικαιολογείται από το
γεγονός ότι φαίνεται και η πίκρα, η απογοήτευση του ποιητή για τον
κόσμο που περιβάλλει τους ανθρώπους, δηλαδή για τα πράγματα που
υπάρχουνγύρω του.
6. Μας διώχνουνε τα πράγματα, κι η ποίησις είναι το καταφύγιοπου
φθονούμε:Ποιο είναι κατά τη γνώμη σας το νόημα αυτώντων
στίχων;
Ο ποιητής εκφράζει όλα τα αισθήματα της διάλυσης και του πόνου
που διακατέχουν την ψυχή του. Κυρίως, όμως με τους δύο
τελευταίους στίχουςεκφράζει το αδιέξοδο της ποιητικής γενιάς του.
Με τη φράση «μας διώχνουνε τα πράγματα» φαίνεται η αρνητική
πλευρά και η πραγματικότητα της εποχής του, η οποία τον “διώχνει”,
τον απωθεί. Εξάλλου, θεωρείται ο πιο αντιπροσωπευτικός ποιητής
της γενιάς του Μεσοπολέμου (1920), την οποία διακρίνει η δυσκολία
προσαρμογής στην πραγματικότητα, η απογοήτευση και η έλλειψη
ιδανικών. Στη συνέχεια, ακολουθεί ο στίχος: «η ποίησις είναι το
καταφύγιο που φθονούμε». Οι ποιητές βρίσκονται σε ένα τραγικό
αδιέξοδο και πλημμυρίζονται από πίκρα, απαισιοδοξία για τη ζωή,
καθώς βιώνουν μία ψυχική διάλυση. Μέσα από τους στίχους αυτούς
αναζητείται η λύτρωση στην ποίηση ως η μοναδική διέξοδος
σωτηρίας για τους ποιητές μας, αλλά απ’ ό,τι φαίνεται ούτε αυτή
καταφέρνει να τους βοηθήσει ολοκληρωτικά.
7. Σε ένα άρθρο που δημοσιευτεί στο ιστολόγιο του μαθήματοςνα
γράψτε την αντίληψη για τη ζωή που πιστεύετε ότι εκφράζει ο

4. 4
Κ.Καρυωτάκης και να την αντιπαραβάλετε με τη δική σας
αντίληψη για τη ζωή.
Δυο όψεις ζωής…
Ο Καρυωτάκηςεκδηλώνει όλη την απελπισία του, καθώς μας
προβάλλει τα αδιέξοδα στα οποία ο ίδιος οδηγείται,και στην
προκειμένηπερίπτωση «ωςποιητής».Έτσι, κορυφώνεται η αδυναμία
και ο πόνος του στο να εκφραστεί και να γίνει επικοινωνιακόςμε
άλλους ανθρώπους.Στα πλαίσια αυτά, εκδηλώνεται έντονα η
αποστροφήπροςτο παρελθόν αλλά και το τότε παρόν του ποιητή,ο
οποίος για να αντέξει και να υπομείνει τους κοινωνικούς κανόνεςκαι
τις δυσχέρειεςτης εποχής, στρέφεται στην ποίηση μέσα από την οποία
προσπαθεί να εκφραστεί.
Από την πλευρά μου πιστεύω πως το να νιώθει κάποιος άνθρωπος,
συγκεκριμένα ένας ιδιαίτερα μορφωμένος, απόρριψη από την
κοινωνία είναι λογικό, διότι τα δικά του πιστεύωδεν συμβαδίζουν με
αυτά του απλού κόσμου.Πρέπει όμως στην ζωή ο καθένας ξεχωριστά
να παλεύει ή να υπομένει κάθε είδουςαντιξοότητα, χωρίς να κλείνεται
στον εαυτό του, και να στρέφεται σε δρόμουςπου θα τον οδηγούν
στην αναζήτηση συντροφιάς.Διότι αν εγκλωβιστούμε, σίγουρα αυτό
που μας περιμένει είναι ένας θάνατος που οι ίδιοι θα σχεδιάσουμε.
Μαρία Μυλωνά, Χριστίνα Κολοκυθά, Ζήσης Λαμπρόπουλος,
Βάνα Ναλμπάντη
Οι επιρροές
8. Να αναζητήσετε τα χαρακτηριστικά του συμβολισμού, και να
δημιουργήσετε ένανεννοιολογικό χάρτη «Συμβολισμός»
καταγράφοντας τα γνωρίσματά του. Το χάρτη αυτό θα τον
δημιουργήσετε ηλεκτρονικάμε το http://www.spiderscribe.net/ ή
το https://www.mindomo.com/ (χρειάζονται εγγραφή). Για την
απάντησή σας συμβουλευτείτεα) το σχολικό βιβλίο (σελ.194-195) β)
την παρακάτω σελίδα http://www.potheg.gr/Treasure.aspx?lan=1
(στο αριστερό πράσινοπλαίσιο μεταβείτε Ρεύμα  Συμβολισμός)
9. Να αναζητήσετε τα χαρακτηριστικά του συμβολισμού, και να
δημιουργήσετε ένανεννοιολογικό χάρτη «Συμβολισμός»
καταγράφοντας τα γνωρίσματά του. Το χάρτη αυτό θα τον
σχεδιάσετε σε χαρτόνι. Για την απάντησή σας συμβουλευτείτε α)
το σχολικό βιβλίο (σελ.194-195)β) την παρακάτω σελίδα
http://www.potheg.gr/Treasure.aspx?lan=1 (στο αριστερό πράσινο
πλαίσιο μεταβείτε Ρεύμα  Συμβολισμός)
10.Να εντοπίσετε και να καταγράψετε τις λέξεις ή τις φράσεις που
νομίζετε ότι λειτουργούνως σύμβολα στο ποίημα. Να εξηγήσετε
με συντομία το συμβολισμό κάθε μίας από αυτές.

5. 5
Με τη χρήση συμβόλων ο Καρυωτάκης κατορθώνει να αποδώσει τη
συναισθηματική κατάσταση των ποιητών και τον τρόποπου
αντιλαμβάνονται τον εαυτό τουςκαι την ποιητική τουςπαραγωγή. Τα
σύμβολα που αποδίδουν την κατάσταση των ποιητών είναι κατά
σειρά «ξεχαρβαλωμένες κιθάρες»,«απίστευτες αντένες», «διάχυτες
αισθήσεις». Ενώ το ποιητικό έργο παρουσιάζεται με τους
«παράφωνουςστίχους και ήχους» της ξεχαρβαλωμένηςκιθάρας.
11.Αυτό το ποίημα του Καρυωτάκη είναι σονέτο. Ποια
χαρακτηριστικάτου σονέτου διακρίνετε;Για να απαντήσετε
συμβουλευτείτε το λεξικό λογοτεχνικώνόρων.
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-
A111/683/4523,20490/ (μεταβείτε στο γράμμα Σ  Σονέτο)
Η μορφή του ποιήματος, που γράφει ο Καρυωτάκης, είναι σονέτο.Η
λέξη σονέτο έχει ιταλική ρίζα και σημαίνει ένας σύντομοςκαι μικρός
ήχος. Πιο συγκεκριμένα, τα χαρακτηριστικά τουσονέτουείναι ότι
αποτελεί ένα ολιγόστιχο ποίημα με δεκατέσσερις (14) στίχους, που
είναι κατανεμημένες σε τέσσερις στροφές. Επιπλέον, στο σονέτο οι
δύο πρώτες στροφές είναι τετράστιχες, ενώ οι δύο τελευταίεςείναι
τρίστιχες. Ακόμα, το μέτρο είναι ιαμβικό και ο στίχος
ενδεκασύλλαβος.Επίσης, η κύρια μορφή ομοιοκαταληξίας στις δύο
πρώτες στροφές είναι η σταυρωτή (ΑΒΒΑ). Τέλος υπάρχει ποικιλία
συνδυασμώνκαι τύπων ομοιοκαταληξίαςστις δύο τελευταίες
τρίστιχες στροφές.
Μανώλης Λαζίδης, Γιώργος Μπάσδας, Γιάννης Κιούρτης,
Δημήτρης Κόλλιας
Γλώσσα
12.Να επισημάνετε τους εκφραστικούς τρόπους που χρησιμοποιεί ο
Καρυωτάκης σε αυτό το ποίημα.
Οι εκφραστικοί τρόποι που χρησιμοποιεί ο Καρυωτάκης είναι οι
παρομοιώσεις (σα δάχτυλα), οι μεταφορές (είμαστε κάτι
ξεχαρβαλωμένες κιθάρες), οι αντιθέσεις (μα γρήγορα θα πέσουμε
σπασμένες), οι εικόνες (αντένες..υψώνονται σα δάχτυλα στα χάη).
Με τους τρόπους αυτούςεκφράζει τα συναισθήματά του, όταν δεν
μπορεί να επιτύχει κάτι και τότε στρέφεται στην ποίηση.
13.Να καταγράψετε τις εικόνες του ποιήματος. Ποια εντύπωση
προκαλεί η ενσωμάτωση στοιχείωντου αστικού χώρου στην
εικονοποιία του ποιήματος.
Παρατηρούμεότι στο κείμενο παρουσιάζονται πολλέςεικόνεςπου
φανερώνουν μια απαισιοδοξία,μια θλίψη στη διάθεση του ποιητή.
Χαρακτηριστικά της πρώτηςαρνητικήςεικόνας είναι οι
«ξεχαρβαλωμένεςκιθάρες».Στη δεύτερηεικόνα,οι «απίστευτες

6. 6
αντένες» υψώνονται στα χάη και μεταφέρουνήχους του χάους, του
απείρου. Ηενσωμάτωση στοιχείων του αστικούχαρακτήραστην
εικονοποιία του ποιήματοςμας προσδίδει ζωντάνια και δημιουργεί
την εντύπωση ότι ο αστικός πολιτισμός καταρρέει όπωςάλλωστε και
η ψυχή του ποιητή.
14.Με ποιους στίχους αρχίζουνοι τρεις πρώτες στροφές του
ποιήματος και ποια είναι κατά τη γνώμη σας η σημασία τους;
Οι τρεις πρώτες στροφές τουκειμένουξεκινούνμε προτάσεις οι
οποίες χαρακτηρίζουντην τότε κατάντια των ανθρώπων:«Είμαστε
κάτι ξεχαρβαλωμένες κιθάρες», «Είμαστε κάτι απίστευτες αντένες»,
«Είμαστε κάτι διάχυτες αισθήσεις». Ο ποιητής εκφράζει έτσι τα
αισθήματα του για την δεινή πραγματικότητα της εποχής, λέγοντας
το πώς αντιμετωπίζουν οι ποιητές το περιβάλλον γύρω τους και το
πόσο συγχυσμένοι και μπερδεμένοι αισθάνονται.
15.Στο όνομα ποιων, κατά τη γνώμη σας, μιλάει ο ποιητής όταν
χρησιμοποιεί α΄πληθυντικό πρόσωπο είμαστε…;
Κατά τη γνώμη μου, ο ποιητής χρησιμοποιεί α΄ πληθυντικόπρόσωπο,
επειδή εκφράζεται στο όνομα όλων των ποιητών.Με αυτόν τον
τρόπο θέλει να τονίσει τα αδιέξοδαπου αισθάνονται εκείνη την
εποχή.
Άντα Λίκα, Βάσω Μυλωνά, Δήμητρα Μακρή,Αποστόλης
Μαρκάκης
Από τον Καρυωτάκη στο δικό μας εμείς…
16.Να διαβάσετε ποιήματατου Καρυωτάκηκαι να επιλέξετε δύο,
για να παρουσιάσετε στους συμμαθητές σας. Το ένα ποίημα, αυτό
που σας άρεσε περισσότερο, παρουσιάστε το με τη μορφή βίντεο.
Ποιήματα του Καρυωτάκη θα βρείτε στις σελίδες
http://karyotakis.awardspace.com/poems/poetry.htm
http://www.snhell.gr/anthology/writer.asp?id=17
Υποθήκαι
Όταν οι άνθρωποι θέλουν να πονείς,
μπορούνε με χίλιους τρόπους.
Ρίξε το όπλο και σωριάσου πρηνής,
όταν ακούσεις ανθρώπους.
Όταν ακούσεις ποδοβολητά
λύκων, ο Θεός μαζί σου!
Ξαπλώσου χάμου με μάτια κλειστά
και κράτησε την πνοή σου.

7. 7
Κράτησε κάποιον τόπομυστικό,
στον πλατύ κόσμο μια θέση.
Όταν οι άνθρωποι θέλουν το κακό,
του δίνουνόψη ν’ αρέσει.
Του δίνουνλόγια χρυσά, που νικούν
με την πειθώ, με το ψέμα,
όταν άνθρωποι διαφιλονικούν
τη σάρκα σου και το αίμα.
Όταν έχεις μια παιδική καρδιά
και δεν έχεις ένα φίλο,
πήγαινε βάλε βέρα στα κλαδιά,
στην μπουτονιέρα σου φύλλο.
Άσε τη γυναίκα και το μαστροπό
Λαό σου, Ρώμε Φιλύρα.
Σε βάραθρο πέφτονταςαγριωπό,
κράτησε σκήπτροκαι λύρα.
17.Να δημιουργήσετε ένα συννεφόλεξο tagxedo
(http://www.tagxedo.com/ δεν απαιτεί εγγραφή) στο οποίο θα
αντιπαραβάλλετε τις δικές σας αξίες απέναντι στις πεσιμιστικές
σκέψεις του Καρυωτάκη.
18.Να γράψετε ένα δικό σας ποίημα αρχίζοντας Είμαστε….
«Είμαστε κάτι...»
Είμαστε κάτι άνθρωποι
που μας αρέσει ο χορός,
η μουσική και το ποτό.
Είμαστε φιλόξενοι, αγαπημένοι
και δεμένοι μεταξύ μας.
Είμαστε πατριώτες, πολεμιστές,
και μαχητές.
Είμαστε αισιόδοξοι για το
μέλλον, για τη ζωή,
γιατί πάνω απ’ όλα είμαστε
Έλληνες με ψυχή.
Πρόδρομος Κιρμιζόγλου, ΓεράσιμοςΝικολάου,Ηρώ Κυριαζή,
Κυριακή Λεμονίδου
Κι άλλα ποιητικά «Είμαστε…»


8. 8
«Είμαστε»
Είμαστε ανάσες βαθιές τα στήθη που περνάνε
τα λάθη μας μεγάλα και ακόμα μας πονάνε.
Είμαστε σκέψεις δυνατέςπου έρχονται και πάνε
μα ακόμα είμαστε σκιές, δεν ξέρουν που πατάνε!
Οι φωνές μας άφαντες, δειλές στα χείλη μας κλειστήκαν
φοβήθηκαν να βγούνε,
ρωτάνε έκπληκτες κι αυτές… τι είμαστε; Κι ακόμα να το βρούνε!
Μαρία Μυλωνά
«Είμαστε...»
Είμαστε όντα
με πρόσωπα πολλά,
το μέλλον, οι νέοι άνθρωποι,η νέα γενιά.
Έχουμε φιλοδοξίες και όνειρα πολλά,
όλα να γίνουν θέλουμε ζωντανά.
Μην μας το στερείτε,
Έχουμε δικαίωμα γι’ αυτά.
Χριστίνα Κολοκυθά