Λογοτεχνία Α΄ Λυκείου

1. Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου
Δημοτικό Τραγούδι – Παραλογή
Του Νεκρού Αδελφού
Εργασίες σε ομάδες

2. Του Νεκρού Αδελφού: Φύλλο εργασίας
ΟΜΑΔΑ Α - Τα πρόσωπα
1. Ο Κωνσταντής με το βαρύ του όρκο ανέλαβε κάποια δέσμευση.
α) Να εντοπίσετε τους στίχους που εκφράζουν τον όρκο και τη δέσμευση του
Κωνσταντή.
β) Γιατί ο Κωνσταντής δεν μπορούσε να τηρήσει τη δέσμευση που ανέλαβε;
γ) Ποιο γεγονός επέτρεψε στον Κωνσταντή να εκπληρώσει τελικά τον όρκο του και
με ποιο τίμημα;
2. α) Σε ποιους στίχους φαίνεται η ανησυχία της Αρετής στο ταξίδι της επιστροφής της
προς την πατρική οικία;
β) Ποια επιχειρήματα χρησιμοποιεί ο Κωνσταντής για να διασκεδάσει τις ανησυχίες
της;
3. Πώς μπορούν να δικαιολογηθούν:
α) Το «μυριανάθεμα» και η βαριά κατάρα (στ. 29) της μάνας προς τον Κωνσταντή;
β) η «ανάσταση» του Κωνσταντή.
4. Να εντοπίσετε πρόσωπα ή/και γεγονότα που παρουσιάζονται στο ποίημα και τα
οποία αντιστρατεύονται τον κόσμο της πραγματικότητας και της φυσικής τάξης. Να
δικαιολογήσετε την παρουσία τους στο τραγούδι.
5. Να ζωγραφίσετε τους ήρωες ή σκηνές από το ποίημα.
ΟΜΑΔΑ Β- Το ποίημα
6. Ποια στοιχεία του ποιήματος μας επιτρέπουν να το χαρακτηρίσουμε ως παραλογή;
7. Σε ποιο σημείο αρχίζει η πλοκή του μύθου, πού κορυφώνεται και πού έχουμε τη
«λύσι» του; Αιτιολογήστε την άποψή σας.
8. Ποιες είναι οι οικογενειακές σχέσεις που διαγράφονται στο ποίημα; Να σχολιάσετε σε
μια παράγραφο τη θέση της γυναίκας και τον τύπο της οικογένειας, όπως
παρουσιάζονται στο τραγούδι «Του νεκρού αδερφού».
9. Να δραματοποιήσετε το διάλογο Κωνσταντή - Αρετής.
(Διαβάστε προσεκτικά το ποίημα. Εντοπίστε τους στίχους που μιλάει ο Κωνσταντής
και η Αρετή και διαβάστε τους καλά. Επίσης διαχωρίστε τους στίχους που μιλάει η
μάνα και ο/η αφηγητής και αναθέστε τη δραματοποίησή τους στα άλλα μέλη της
ομάδας σας. Σκεφτείτε τη σκηνοθεσία, όταν θα το αναπαραστήσετε στους
συμμαθητές σας. Κάντε πρόβα – χαμηλόφωνα - μέσα στην τάξη)
ΟΜΑΔΑ Γ – Αφήγηση, τεχνικές
10. Στο τραγούδι εναλλάσσονται ο διάλογος, η περιγραφή και η αφήγηση.
α) Ποια η λειτουργία του κάθε στοιχείου στο τραγούδι;
β) Ποιο από τα στοιχεία αυτά, κατά τη γνώμη σας, υπερισχύει στην ενότητα των
στίχων 66-82 και γιατί;
11. Ποιες από τις τεχνικές της αφήγησης (αφηγηματική περίληψη, αφηγηματικό σχόλιο,
αναδρομική αφήγηση) μπορείτε να επισημάνετε στο ποίημα; Αναφερθείτε σε
συγκεκριμένους στίχους.
12. Να εντοπίσετε στο τραγούδι «Του νεκρού αδερφού» τα ακόλουθα στοιχεία:
περιπέτεια, προοικονομία, τραγική ειρωνεία, αναγνώριση.
13. Να αναφέρετε δύο σημεία στο τραγούδι όπου η δράση επιταχύνεται. Να
δικαιολογήσετε τις επιλογές σας. Αντίθετα, πού εντοπίζετε επιβράδυνση;
ΟΜΑΔΑ Δ – Γλώσσα, εκφραστικοί τρόποι, προσωπική άποψη
14. Να επισημάνετε στους στίχους 42-65 εκφραστικούς τρόπους που προσδίδουν
δραματικότητα στο τραγούδι.

3. 15. Σε ποιους στίχους αποκαλύπτεται η συμμετοχή της φύσης στη δράση του ποιήματος
και γιατί;
16. Ποιο πρόσωπο του τραγουδιού σας προκαλεί τη μεγαλύτερη συμπάθεια και γιατί;
17. Να δώσετε διαφορετική εξέλιξη στο ποίημα (σε ποιητικό ή πεζό λόγο).
ΟΜΑΔΑ Ε – Διακειμενικότητα, Προεκτάσεις
18. Διαβάστε τις τρεις βαλκανικές παραλλαγές του τραγουδιού (αλβανική, σερβική,
βουλγαρική). Να βρείτε ομοιότητες ανάμεσα στο ποίημα και σε μία από τις
παραλλαγές αυτές.
19. Να βρείτε ομοιότητες ανάμεσα στο ποίημα και στην τραγωδία του Αισχύλου
«Πέρσες» (στίχοι 628-680).
20. Να δημιουργήσετε ένα λεύκωμα με εικόνες σχετικές με το ποίημα, τις οποίες θα
αναζητήσετε στο διαδίκτυο. Για να δημιουργήσετε το λεύκωμα, χρησιμοποιήστε το
PowerPoint ή τις φωτογραφίες google ή όποιο άλλο πρόγραμμα γνωρίζετε.
Εξηγείστε προφορικά στους συμμαθητές σας γιατί επιλέξατε τις συγκεκριμένες
εικόνες.
21. Να οπτικοποιήσετε σε PowerPoint (χρησιμοποιώντας εικόνα, λόγο και ήχο) τους
εξής στίχους: 1-3, 6-8, 12, 15, 17, 18, 20, 24-25, 29-30, 36, 45-46, 54, 62, 69, 81-82.
(Διαβάστε προσεκτικά τους στίχους και σκεφτείτε πόσες διαφάνειες θα
χρησιμοποιήσετε. Πόσοι και ποιοι στίχοι θα μπουν στην πρώτη διαφάνεια…πόσοι
και ποιοι στην δεύτερη διαφάνεια κτλ.)