جزوه کمک درسی مهندسی مخازن دو

1. ‫کارشناسی‬ ‫مقطع‬-‫نفت‬ ‫مهندسی‬ ‫رشته‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com

2. ‫پیشگفتار‬
‫پروژه‬ ‫فهرست‬‫ها‬

4. ‫جزوه‬ ‫این‬ ‫پیرامون‬ ‫توضیحاتی‬:
‫کارشناس‬ ‫مقطع‬ ‫دانشجویان‬ ‫وقفه‬ ‫بی‬ ‫تالش‬ ‫حاصل‬ ‫حاضر‬ ‫مجموعه‬‫ی‬
‫پروژه‬ ‫قالب‬ ‫در‬ ‫قوچان‬ ‫واحد‬ ‫اسالمی‬ ‫آزاد‬ ‫دانشگاه‬‫منطبق‬ ‫کالسی‬ ‫های‬‫بر‬
‫سرفصل‬‫های‬‫رشته‬ ‫برای‬ ‫فناوری‬ ‫و‬ ‫تحقیقات‬ ،‫علوم‬ ‫وزارت‬ ‫مصوب‬
‫تحصیلی‬ ‫دوم‬ ‫نیمسال‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫مهندسی‬1392-1393‫می‬‫باشد‬.
‫اعلمی‬ ‫حسین‬ ،‫دوره‬ ‫مدرس‬ ‫همراهی‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫یاد‬ ‫دانشجویان‬‫تالش‬ ‫تمامی‬ ،‫نیا‬
‫و‬ ‫نمایشی‬ ‫اصول‬ ‫رعایت‬ ،‫موجود‬ ‫علمی‬ ‫موثق‬ ‫منابع‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫خود‬
‫و‬ ‫نگارشی‬...‫گرفته‬ ‫بکار‬‫اند‬.
‫بر‬ ‫منطبق‬ ‫و‬ ‫جامع‬ ‫منبعی‬ ‫فقدان‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫سرفصل‬‫های‬‫ع‬ ‫وزارت‬‫لوم‬
‫چنین‬ ‫مطالعه‬ ‫و‬ ‫تهیه‬ ،‫درس‬ ‫این‬ ‫برای‬‫مجموعه‬‫هایی‬‫و‬ ‫دانشجویان‬ ‫به‬
‫داوطبین‬‫ن‬ ‫باالدستی‬ ‫صنایع‬ ‫شاغالن‬ ‫و‬ ‫ارشد‬ ‫کارشناسی‬ ‫کنکور‬‫و‬ ‫فت‬
‫می‬ ‫توصیه‬ ‫نفت‬ ‫مهندسی‬ ‫رشته‬ ‫مدرسان‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫تدریس‬ ‫همچنین‬‫گ‬‫ردد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 4

5. ‫انتقادات‬ ‫و‬ ‫پیشنهادات‬
‫م‬ ‫فارسی‬ ‫منابع‬ ‫کمبود‬ ،‫اثری‬ ‫چنین‬ ‫بودن‬ ‫سابقه‬ ‫بی‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬،‫ناسب‬
‫در‬ ‫موجود‬ ‫های‬ ‫ضعف‬‫سیالبس‬‫حجم‬ ،‫علوم‬ ‫وزارت‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫ارائه‬
‫و‬ ‫زمانی‬ ‫محدودیت‬ ،‫مطالب‬ ‫باالی‬...‫مجموعه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫اشکاالت‬ ‫وجود‬
‫است‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫قابل‬.
،‫خود‬ ‫سازنده‬ ‫انتقادات‬ ‫و‬ ‫پیشنهادات‬ ‫ارائه‬ ‫با‬ ‫محترم‬ ‫خوانندگان‬ ‫است‬ ‫امید‬
‫تهیه‬‫کنندگان‬‫مجموعه‬ ‫این‬(‫واح‬ ‫اسالمی‬ ‫آزاد‬ ‫دانشگاه‬ ‫نفت‬ ‫مهندسی‬ ‫گروه‬‫د‬
‫قوچان‬)‫ارائه‬ ‫و‬ ‫کیفیت‬ ‫بهبود‬ ‫در‬ ‫را‬‫مجموعه‬‫های‬‫طریق‬ ‫از‬ ‫آتی‬ ‫کیفیت‬ ‫با‬
‫یارانامه‬H.AlamiNia@Gmail.Com‫نمایند‬ ‫یاری‬.
‫ادامه‬ ‫در‬‫مقدمتا‬‫پروژه‬ ‫شماره‬ ‫و‬ ‫عناوین‬ ‫از‬ ‫فهرستی‬‫مشروح‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫پروژه‬‫می‬ ‫خوانندگان‬ ‫تقدیم‬ ‫ها‬‫گردد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 5

7. ‫ها‬ ‫پروژه‬ ‫موضوع‬ ‫و‬ ‫شماره‬
‫پروژه‬ ‫شماره‬‫پروژه‬ ‫موضوع‬
1‫و‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ‫مقدار‬ ‫محاسبه‬
‫گازی‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫همراه‬ ‫میعانات‬
(‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫روش‬( )‫نفره‬ ‫چند‬)
2‫و‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ‫مقدار‬ ‫محاسبه‬
‫گازی‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫همراه‬ ‫میعانات‬
(‫حجمی‬ ‫روش‬( )‫نفره‬ ‫چند‬)
3‫و‬ ‫اولیه‬ ‫نفت‬ ‫مقدار‬ ‫محاسبه‬
‫همراه‬ ‫گازهای‬(‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫روش‬)
(‫نفره‬ ‫چند‬)
4‫و‬ ‫اولیه‬ ‫نفت‬ ‫مقدار‬ ‫محاسبه‬
‫همراه‬ ‫گازهای‬(‫حجمی‬ ‫روش‬( )‫چند‬
‫نفره‬)
5‫نفت‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬
‫گاز‬ ‫همزمان‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬‫گاز‬ ،‫محلول‬
‫سازند‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫گنبدی‬(‫نفره‬ ‫چند‬)
6‫محدودیتهای‬ ‫و‬ ‫استفاده‬ ‫موارد‬
‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫روش‬(‫نفره‬ ‫چند‬)
7‫مخازن‬ ‫از‬ ‫تولید‬ ‫مکانیزمهای‬
‫اولیه‬ ‫تولید‬(‫نفره‬ ‫چند‬)
8‫مخازن‬ ‫از‬ ‫تولید‬ ‫مکانیزمهای‬
‫ثانویه‬ ‫تولید‬(‫نفره‬ ‫چند‬)
9‫مخازن‬ ‫از‬ ‫تولید‬ ‫مکانیزمهای‬
‫ثالثیه‬ ‫تولید‬(‫نفره‬ ‫چند‬)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 7

8. ‫پروژه‬ ‫موضوع‬ ‫و‬ ‫شماره‬‫ها‬(‫ادامه‬)
10‫کال‬ ‫رانش‬ ‫بوسیله‬ ‫نفت‬ ‫بازیافت‬‫هک‬
‫گازی‬(Gas Cap Drive)
11‫گا‬ ‫رانش‬ ‫بوسیله‬ ‫نفت‬ ‫بازیافت‬‫ز‬
‫محلول‬(Solution Gas Drive)
12‫به‬ ‫مخزن‬ ‫عملکرد‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬
‫روشهای‬Muskat and Tarner‫و‬...
(‫نفره‬ ‫چند‬)
13‫ناش‬ ‫رانش‬ ‫بوسیله‬ ‫نفت‬ ‫بازیافت‬‫از‬ ‫ی‬
‫سیال‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ‫انبساط‬(Rock and Fluid
Expansion Drive)
14‫آب‬ ‫رانش‬ ‫بوسیله‬ ‫نفت‬ ‫بازیافت‬
(water Drive)
15‫رانش‬ ‫بوسیله‬ ‫نفت‬ ‫بازیافت‬
‫ثقلی‬(Gravity Drainage Drive)
16‫ترکیب‬ ‫بوسیله‬ ‫نفت‬ ‫بازیافت‬‫رانشها‬
(Combination Drive)
17‫مقدار‬ ‫محاسبه‬water influx‫در‬
‫مدله‬ ‫بررسی‬ ‫و‬ ‫ناپایدار‬ ‫و‬ ‫پایدار‬ ‫حالتهای‬‫ای‬
‫مربوطه‬(‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫از‬ ‫مستقل‬( )‫نفر‬ ‫چند‬‫ه‬)
18‫و‬ ‫درجا‬ ‫اولیه‬ ‫نفت‬ ‫همزمان‬ ‫محاسبه‬
‫ورودی‬ ‫آب‬(‫نفره‬ ‫چند‬)
19‫سفره‬ ‫دارای‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫تداخل‬
‫مشترک‬ ‫آب‬(pressure Interference
in reservoirs with common
aquifer) (‫نفره‬ ‫چند‬)
20‫آنالیز‬ ‫روشهای‬ ‫بررسی‬‫منحنی‬‫های‬
‫کاهش‬‫تدریجی‬(‫موردی‬ ‫مطالعه‬)
(Decline curve analysis) (‫نفره‬ ‫چند‬)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 8

9. ‫پروژه‬ ‫موضوع‬ ‫و‬ ‫شماره‬‫ها‬(‫ادامه‬)
21‫مقدمه‬‫بر‬ ‫ای‬‫مربوط‬ ‫محاسبات‬
‫از‬ ‫تولید‬ ‫به‬‫چاه‬‫افقی‬ ‫های‬
22‫شدن‬ ‫مخروطی‬ ‫پدیده‬ ‫بررسی‬
(coning)‫در‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫آب‬‫چاه‬‫های‬
‫افقی‬‫مخازن‬ ‫عملکرد‬ ‫بر‬ ‫آن‬ ‫تاثیر‬ ‫و‬
(‫نفره‬ ‫چند‬)
22‫شدن‬ ‫مخروطی‬ ‫پدیده‬ ‫بررسی‬
(coning)‫در‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫آب‬‫چاه‬‫های‬
‫عمودی‬‫مخاز‬ ‫عملکرد‬ ‫بر‬ ‫آن‬ ‫تاثیر‬ ‫و‬‫ن‬
(‫نفره‬ ‫چند‬)
23‫مقدمه‬‫بر‬ ‫ای‬‫تشک‬ ‫مکانیسم‬‫یل‬
‫رسوب‬‫آسفالتین‬‫مخازن‬ ‫در‬ ‫واکس‬ ‫و‬
‫تولید‬ ‫راندمان‬ ‫بر‬ ‫آنها‬ ‫تاثیر‬ ‫و‬(‫چن‬‫د‬
‫نفره‬)
24‫موجود‬ ‫افزارهای‬ ‫نرم‬ ‫معرفی‬
‫و‬ ‫درجا‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫محاسبه‬ ‫زمینه‬ ‫در‬
‫موردی‬ ‫مطالعه‬(case study)‫برای‬
‫ایران‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫یکی‬(‫نفره‬ ‫چند‬)
25‫موثر‬ ‫تولیدی‬ ‫دبی‬ ‫حداکثر‬
(MER)
26‫عمومی‬ ‫تعادل‬(VE)
27‫در‬ ‫فازی‬ ‫چند‬ ‫جریان‬ ‫تئوری‬
‫محیط‬‫متخلخل‬ ‫های‬(‫نفره‬ ‫چند‬)
28‫مقدمه‬‫بر‬ ‫ای‬‫در‬ ‫سیال‬ ‫رفتار‬
‫مخازن‬‫شکافدار‬(‫نفره‬ ‫چند‬)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 9

10. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
890219129
‫وحید‬‫موسویان‬
bamdad520@yahoo.Com

11. ‫گاز‬ ‫مخازن‬
.‫حجمی‬ ‫روش‬
.‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫روش‬:
1.‫حجمی‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬
.‫حسب‬ ‫بر‬ ‫اول‬ ‫حالت‬P / Z
.‫دوم‬ ‫حالت‬
2.‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬

13. ‫گازی‬ ‫مخازن‬
‫هیدروکربوری‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫مخازنی‬‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫دارای‬ ‫فقط‬‫هستندمخازن‬
‫می‬ ‫نامیده‬ ‫گازی‬‫شوند‬.
‫س‬ ‫به‬ ‫گازی‬ ‫مخازن‬ ،‫دمایی‬ ‫و‬ ‫فشاری‬ ‫شرایط‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫ترکیب‬ ‫براساس‬‫ه‬
،‫خشک‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬ ‫دسته‬‫گازتر‬‫می‬ ‫تقسیم‬ ‫میعانی‬ ‫گاز‬ ‫یا‬ ،‫شوند‬.
‫حجمی‬ ‫ضریب‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محاسبات‬ ‫اغلب‬ ‫در‬
‫گاز‬) (‫گاز‬ ‫انبساط‬ ‫ضریب‬ ‫یا‬) (‫می‬ ‫استفاده‬‫شود‬.‫کرد‬ ‫ذکر‬ ‫باید‬‫دو‬ ‫این‬
‫داد‬ ‫شرح‬ ‫زیر‬ ‫بصورت‬ ‫میتوان‬ ‫را‬ ‫پارامتر‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 13
gE gB

14. ‫گازی‬ ‫مخازن‬
‫گاز‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬) (‫توسط‬ ‫شده‬ ‫اشغال‬ ‫حجم‬ ‫نسبت‬ ‫بصورت‬n‫مول‬
‫تعداد‬ ‫همان‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫اشغال‬ ‫حجم‬ ‫به‬ ‫مخزن‬ ‫دمای‬ ‫و‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫گاز‬
‫نمود‬ ‫تعریف‬ ‫میتوان‬ ‫استاندارد‬ ‫دمای‬ ‫و‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫مول‬:
‫گازی‬ ‫انبساط‬ ‫ضریب‬) (‫می‬ ‫گاز‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬ ‫عکس‬‫چنین‬ ‫و‬ ‫باشد‬
‫نمود‬ ‫تعریف‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 14
gB
. 0.02827 (13 1)sc
g
sc
P ZT ZT
B
T P P
  
gE
. 0.02827 (13 2)sc
g
sc
T P P
E
P ZT ZT
  

15. ‫جا‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫تخمین‬ ‫برای‬ ‫روش‬ ‫دو‬) (‫گ‬ ‫بازیافت‬ ‫میزان‬ ‫و‬ ‫گازی‬ ‫ذخیره‬ ،‫از‬
‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫ارائه‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬ ‫و‬ ‫حجمی‬:
‫حجمی‬ ‫روش‬
‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫روش‬
‫می‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫روش‬ ‫بررسی‬ ‫به‬ ‫پروژه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫که‬‫پردازیم‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 15
G

16. ‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫روش‬
‫در‬ ‫کافی‬ ‫بطور‬ ‫گازی‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫فشاری‬ ‫و‬ ‫تولیدی‬ ‫تاریخچه‬ ‫اگر‬
‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫درجای‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ،‫باشد‬ ‫دسترس‬) (‫اولیه‬ ‫فشار‬ ‫در‬) (‫و‬
‫تولید‬ ‫قابل‬ ‫گاز‬ ‫میزان‬(‫گازی‬ ‫ذخیره‬)‫می‬ ‫را‬‫مفه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫توان‬‫وم‬
‫مقادیر‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫بدون‬ ‫و‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬‫موازنه‬ ‫مفهوم‬ ‫براساس‬ ،‫نمود‬ ‫محاسبه‬
‫می‬‫نوشت‬ ‫توان‬:
(5-13)
‫تعداد‬‫مول‬‫های‬‫شده‬ ‫تولید‬ ‫گاز‬=
‫تعداد‬‫مول‬‫های‬‫مخزن‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬=
‫تعداد‬‫مول‬‫های‬‫مخزن‬ ‫در‬ ‫باقیمانده‬=
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 16
،h،A،Sw 
pn
in
fn
p i fn n n 
GiP

17. ‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫روش‬
‫شکل‬ ‫مطابق‬1-13‫است‬ ‫با‬ ،‫شود‬ ‫تصور‬ ‫گاز‬ ‫از‬ ‫پر‬ ‫محفظه‬ ‫یک‬ ‫مشابه‬ ‫گازی‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫اگر‬‫فاده‬
‫معادله‬ ‫میتوان‬ ‫کامل‬ ‫گازهای‬ ‫قانون‬ ‫از‬5-13‫نمود‬ ‫تبدیل‬ ‫زیر‬ ‫بصورت‬ ‫را‬:
،‫مخزن‬ ‫اولیه‬ ‫فشار‬
،‫انباشتی‬ ‫تولیدی‬ ‫گاز‬
،‫مخزن‬ ‫کنونی‬ ‫فشار‬
،‫گاز‬ ‫اولیه‬ ‫حجم‬
‫مخزن‬ ‫اولیه‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫انحراف‬ ‫ضریب‬=
‫مخزن‬ ‫کنونی‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫انحراف‬ ‫ضریب‬=
،‫مخزن‬ ‫دمای‬
،‫مخزن‬ ‫به‬ ‫انباشتی‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫حجم‬
،‫انباشتی‬ ‫تولیدی‬ ‫آب‬ ‫حجم‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 17
 
(13 6)
e psc i
sc i
P V W WP PV
RT Z RT ZRT
     
iZ
Z
iP psi
pG scf
P psi
3
V ft
T F 
3
eW ft
3
pW ft

18. ‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫روش‬
‫معادله‬6-13‫بعنوان‬‫کلی‬ ‫معادله‬
‫مورد‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬
‫می‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬‫گیرد‬.‫ک‬ ‫بطور‬،‫لی‬
‫دسته‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫خشک‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬
‫می‬ ‫تقسیم‬‫شوند‬:
‫حجمی‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬
‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 18

19. ‫حجمی‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬
‫در‬ ‫تولیدی‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫هیچگونه‬ ‫حجمی‬ ‫گاز‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫برای‬
‫معادله‬ ‫و‬ ‫ندارد‬ ‫وجود‬ ‫مخزن‬6-13‫می‬ ‫ساده‬ ‫زیر‬ ‫بصورت‬‫شود‬:
‫معادله‬7-13‫داد‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫حالت‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫میتوان‬ ‫را‬:
‫اول‬ ‫حالت‬:‫حسب‬ ‫بر‬
‫معادله‬ ‫عبارات‬ ‫جابجایی‬ ‫با‬7-13‫بازنویسی‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫میتوان‬
‫کرد‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 19
(13 7)
sc p i
sc i
P G PV P
V V
T Z T ZT
   
     
  
(13 8)sci
P
i sc
P TPP
G
Z Z T V
 
   
 
/P Z

20. ‫برحسب‬ ،‫اول‬ ‫حالت‬
‫شکل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫همانگونه‬2-13
‫معادله‬ ،‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬8-
13‫می‬ ‫نشان‬‫رسم‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫دهد‬
‫مقادیر‬‫با‬ ‫راست‬ ‫خط‬ ‫یک‬ ‫بر‬
‫شیب‬
‫می‬ ‫حاصل‬‫یکی‬ ‫معادله‬ ‫این‬ ‫شود‬
‫در‬ ‫معادالت‬ ‫ترین‬ ‫کاربردی‬ ‫از‬
‫در‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫گازی‬ ‫ذخیره‬ ‫محاسبه‬
‫بحساب‬ ‫گازی‬ ‫مخازن‬ ‫جای‬
‫می‬‫آید‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 20
/sc scP T T V
/P Z
pG /P Z

21. ‫برحسب‬ ،‫اول‬ ‫حالت‬
‫معادله‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬8-13‫را‬ ‫زیر‬ ‫موارد‬ ‫میتوان‬ ‫شده‬ ‫ذکر‬ ‫ترسیمی‬ ‫روش‬ ‫و‬
‫آورد‬ ‫بدست‬
‫راست‬ ‫خط‬ ‫شیب‬:
‫درجا‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ‫حجم‬ ‫بنابراین‬()‫راست‬ ‫خط‬ ‫شیب‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫میتوان‬ ‫را‬
‫نمود‬ ‫تعیین‬.‫مقدار‬ ‫شدن‬ ‫معلوم‬ ‫با‬،‫مخزن‬ ‫مساحت‬ ‫و‬ ‫گستردگی‬ ‫میتوان‬()‫را‬
‫نمود‬ ‫محاسبه‬ ‫زیر‬ ‫حجمی‬ ‫معادله‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬:
‫حسب‬ ‫بر‬ ‫مخزن‬ ‫مساحت‬arce‫می‬‫باشد‬.
‫نقط‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫گرفت‬ ‫نتیجه‬ ‫میتوان‬ ‫راست‬ ‫خط‬ ‫مبدا‬ ‫از‬ ‫عرض‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫ه‬
‫می‬ ‫برابر‬ ‫انحراف‬ ‫ضریب‬ ‫به‬ ‫فشار‬ ‫نسبت‬‫باشد‬.
‫جا‬ ‫در‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ‫میتوان‬ ‫نقطه‬ ‫در‬()‫نمود‬ ‫تعیین‬ ‫را‬.
‫در‬ ‫انباشتی‬ ‫تولید‬ ‫میزان‬ ‫میتوان‬ ،‫راست‬ ‫خط‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫هرفشار‬‫مع‬‫پیش‬ ‫ین‬
‫نمود‬ ‫بینی‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 21
(13 9)sc
sc
P T
T V

43560 (1 )wiV Ah S 
0pGii ZP /
/P Z
/ 0P Z G
V
V
A
A

22. ‫برحسب‬ ،‫اول‬ ‫حالت‬
‫اس‬ ‫زیر‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ‫حجمی‬ ‫گازی‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫تولیدی‬ ‫و‬ ‫فشاری‬ ‫تاریخچه‬‫ت‬:
‫مخازن‬ ‫این‬ ‫از‬‫اطالت‬‫می‬ ‫دسترس‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫زیر‬‫باشند‬
‫بااستفاده‬‫کنید‬ ‫محاسبه‬ ‫جا‬ ‫در‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ،‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫روش‬ ‫از‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 22
/P Z

23. ‫برحسب‬ ،‫اول‬ ‫حالت‬
‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫روش‬
‫مرحله‬1-‫شکل‬ ‫مشابه‬3-13‫خط‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫رسم‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫مقادیر‬ ،
‫را‬ ‫شده‬ ‫رسم‬ ‫راست‬‫تاجایی‬‫کند‬ ‫قطع‬ ‫را‬ ‫عمودی‬ ‫و‬ ‫افقی‬ ‫محور‬ ‫دو‬ ‫که‬
‫دهید‬ ‫امتداد‬.
‫مرحله‬2-‫در‬‫جا‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫با‬ ‫مقدار‬()‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫برابر‬.‫استف‬ ‫با‬ ‫بنابراین‬‫اده‬
‫شکل‬ ‫از‬3-13:
‫تعریف‬ ‫براساس‬،‫شرایط‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫میتوان‬ ‫را‬ ‫درجا‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ‫حجم‬
‫نمود‬ ‫بیان‬ ‫استاندارد‬.‫بعبارتی‬‫دیگر‬:
‫معادله‬ ‫در‬ ،‫فوق‬ ‫معادله‬ ‫از‬ ‫معادل‬ ‫اگر‬8-13‫شود‬ ‫جایگزین‬.‫زیر‬ ‫معادله‬
‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫حاصل‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 23
14.2pG MMscf
sc i
g
sc i
P Z T
V B G G
T P
 
   
 
1
(13 11)i i
p
i i
P PP
G
Z Z Z G
  
    
  
/P Z
G
pG /P Z
pG / 0P Z 
gB
V

24. ‫برحسب‬ ،‫اول‬ ‫حالت‬
‫معادله‬ ‫مشابه‬8-13‫معادله‬ ،11-13‫می‬ ‫نشان‬ ‫نیز‬ ،‫سم‬ ‫بار‬ ‫که‬ ‫دهد‬
‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫حاصل‬ ‫راست‬ ‫خط‬ ‫یک‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫مقادیر‬.‫معادل‬ ‫این‬ ‫براساس‬‫ه‬
‫با‬ ‫مقدار‬ ‫در‬ ‫راست‬ ‫خط‬‫می‬ ‫برابر‬‫شود‬(.)
‫شکل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫همانگونه‬4-13‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬.‫معادله‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬
11-13‫آب‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫وجود‬ ‫عدم‬ ‫یا‬ ‫وجود‬ ‫بررسی‬ ‫میتوان‬
‫پرداخت‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫ورودی‬.‫خط‬ ‫از‬ ‫انحراف‬ ‫هرگونه‬ ،‫شکل‬ ‫این‬ ‫براساس‬
‫آب‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫وجود‬ ‫بیانگر‬ ‫راست‬(‫ضعیف‬ ‫یا‬ ‫جزئی‬ ،‫فعال‬)
‫می‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 24
/P Z
/P ZpG
pGG
pG G
/ 0P z 

25. ‫برحسب‬ ،‫اول‬ ‫حالت‬P / Z
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 25

26. ‫حسب‬ ‫بر‬ ،‫دوم‬ ‫حالت‬
‫نوشت‬ ‫میتوان‬ ‫گاز‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬ ‫تعریف‬ ‫براساس‬:
‫معادله‬ ‫بنابراین‬1-13‫نوشت‬ ‫نیز‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫میتوان‬ ‫را‬:
،‫مخازن‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫جا‬ ‫در‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ‫حجم‬
،‫استاندارد‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫درجا‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬
،‫مخزن‬ ‫اولیه‬ ‫فشار‬
‫اولیه‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬ ‫ضریب‬
‫معادله‬ ‫در‬ ‫ترکیب‬ ‫با‬7-13‫و‬13-13‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫حاصل‬ ‫زیر‬ ‫معادله‬:
.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 26
gi
V
B
G

(13 3)sc i
sc i
P Z T V
T P G
 
(13 14)
p g
g gi
G B
G
B B
 

gB
3
V ft
G scf
iP psi
iZ 

27. ‫حسب‬ ‫بر‬ ،‫دوم‬ ‫حالت‬
‫معادله‬14-13‫می‬ ‫نشان‬‫ا‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫درجا‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ‫محاسبه‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫دهد‬‫ز‬
‫داده‬ ،‫تولیدی‬ ‫اطالعات‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ،‫معادله‬ ‫این‬‫نس‬ ‫چگالی‬ ،‫فشاری‬ ‫های‬‫بی‬
‫گاز‬(‫ضریب‬ ‫محاسبه‬ ‫برای‬)‫باشند‬ ‫دسترس‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫معلوم‬ ‫مخزن‬ ‫دمای‬ ‫و‬.‫با‬
‫معادله‬ ‫راست‬ ‫سمت‬ ‫مخرج‬ ‫اینکه‬ ‫به‬ ‫توجه‬14-13‫کوچکی‬ ‫مقدار‬ ‫یک‬
‫می‬‫مح‬ ‫مقدار‬ ‫در‬ ‫زیاد‬ ‫اختالف‬ ‫یک‬ ‫موجب‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫تغییر‬ ‫کوچکترین‬ ،‫باشد‬‫اسبه‬
‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫درجا‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ‫شده‬.‫برای‬ ‫فوق‬ ‫معادله‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ،‫بنابراین‬
‫گاز‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬ ‫مقادیر‬ ‫محاسبه‬ ‫در‬ ‫نیازمند‬ ‫درجا‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ‫محاسبه‬
‫می‬‫باشد‬.
‫است‬ ‫ساده‬ ‫بسیار‬ ‫حجمی‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫محاسبات‬ ‫انجام‬.‫را‬ ‫درجا‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬
‫معادله‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫میتوان‬14-13‫گاز‬ ‫دقیق‬ ‫و‬ ‫صحیح‬ ‫مقادیر‬ ‫جایگذاری‬ ‫و‬
‫انباشتی‬ ‫تولیدی‬) (‫ن‬ ‫مورد‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ‫اولیه‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫حجمی‬ ‫ضرایب‬ ‫و‬‫ظر‬
‫نمود‬ ‫محاسبه‬.‫شکل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫همانگونه‬6-13‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 27
pG
Z
gB

28. ‫حسب‬ ‫بر‬ ،‫دوم‬ ‫حالت‬
‫شکل‬6-13‫گاز‬ ‫محاسبه‬ ‫نتایج‬
‫در‬ ‫درجا‬ ‫اولیه‬‫زمان‬‫های‬‫مختلف‬
‫مخزن‬ ‫عمر‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 28
gB

29. ‫حسب‬ ‫بر‬ ،‫دوم‬ ‫حالت‬
‫اولیه‬ ‫مقدار‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ‫تولید‬ ‫از‬ ‫پس‬ ،‫گازی‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫فشار‬3200‫به‬
3000‫یافت‬ ‫کاهش‬.‫کنون‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ‫اولیه‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫حجمی‬ ‫ضرایب‬‫ی‬
‫است‬ ‫زیر‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ‫مخزن‬:
‫الف‬:‫کنید‬ ‫محاسبه‬ ‫درجا‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬.
‫ب‬:‫فشار‬ ‫که‬ ‫شود‬ ‫فرض‬ ‫اگر‬2900‫مخزن‬ ‫واقعی‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫نادرست‬
‫کنونی‬ ‫شرایط‬ ‫در‬2900‫محاسبه‬ ‫دوباره‬ ‫را‬ ‫درجا‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ‫اگر‬ ،‫است‬
‫کنید‬.‫می‬ ‫فشار‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 29
MMscf360
3
3
0.005278 /
0.005390 /
gi
g
B ft scf
B ft scf


3
0.00558 /ft scf
gB
psipsi
psi
psi

30. ‫حسب‬ ‫بر‬ ،‫دوم‬ ‫حالت‬
‫الف‬:‫معادله‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫مقدار‬14-13‫کنید‬ ‫محاسبه‬:
‫ب‬:‫را‬ ‫مقدار‬‫بااستفاده‬‫فشار‬ ‫در‬ ‫مقدار‬ ‫از‬2900‫کنید‬ ‫محاسبه‬ ‫دوباره‬:
‫می‬ ‫مشاهده‬‫که‬ ‫شود‬100(35)%‫ایجاد‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫خطا‬160%
‫است‬ ‫شده‬ ‫درجا‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ‫محاسبه‬ ‫در‬ ‫خطا‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 30
  6
360*10 0.00539
17.325
0.00539 0.005278
G MMscf 

  6
360*10 0.00558
6.652
0.00558 0.005278
G MMscf 

G
G
gB
gB
psi
psi

31. ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬
‫مجهول‬ ‫پارامتر‬ ‫دو‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫برای‬ ،‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫محاسبه‬ ‫در‬
‫داشت‬ ‫وجود‬.‫درجا‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫پارامتر‬ ‫دو‬ ‫این‬) (‫حجم‬ ‫و‬
‫مخزن‬ ‫به‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫انباشتی‬.) (‫ب‬ ‫درجا‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ‫محاسبه‬ ‫بمنظور‬‫ا‬
‫آب‬ ‫انباشتی‬ ‫حجم‬ ‫مقدار‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ،‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
‫مخزن‬ ‫به‬ ‫ورودی‬) (‫دیگر‬ ‫مستقل‬ ‫روش‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬(‫فص‬ ‫در‬ ‫که‬‫ل‬
11‫شد‬ ‫تشریح‬ ‫احمد‬ ‫طارق‬ ‫کتاب‬)‫شود‬ ‫محاسبه‬.
،‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬ ‫در‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫حجم‬ ‫دادن‬ ‫دخالت‬ ‫بمنظور‬
‫معادله‬14-13‫می‬ ‫را‬‫نمود‬ ‫اصالح‬ ‫زیر‬ ‫بصورت‬ ‫توان‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 31
  (13 15)
p g e p w
g gi
G B W W B
G
B B
 
 

eW
eW
G

32. ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬
‫معادله‬15-13‫نیز‬ ‫زیر‬ ‫بهصورت‬ ‫میتوان‬ ‫را‬‫نشاد‬‫داد‬:
‫باشد‬ ‫نداشته‬ ‫وجود‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫اگر‬.‫راس‬ ‫طرف‬ ‫در‬ ‫و‬‫ت‬
‫مخزن‬ ‫تولیدی‬ ‫زمان‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫معادله‬(‫مقدار‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫بدون‬)‫ثابت‬ ‫مقدار‬ ،‫ی‬
‫بود‬ ‫خواهد‬.‫چپ‬ ‫طرف‬ ،‫باشد‬ ‫حاکم‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫اگر‬ ،‫عوض‬ ‫در‬
‫معادله‬‫بدلیل‬‫داشت‬ ‫خواهد‬ ‫افزایش‬ ‫به‬ ‫رو‬ ‫روند‬ ‫عبارت‬ ‫وجود‬.‫نمونه‬‫ای‬‫از‬
‫گ‬ ‫انباشتی‬ ‫تولید‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫معادله‬ ‫چپ‬ ‫سمت‬ ‫عبارت‬ ‫مقادیر‬ ‫نمودار‬‫در‬ ‫از‬
‫شکل‬7-13‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 32
(13 16)e
g gi
W p p w
B B
g gi
G W B
G
B B

  

/ ( )e g giW B B
0eW 
pG

33. ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬
‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫بیانگر‬ ‫افقی‬ ‫خط‬
‫روند‬ ‫با‬ ‫دار‬ ‫شیب‬ ‫خط‬ ‫و‬ ‫حجمی‬
‫ب‬ ‫گازی‬ ‫مخزن‬ ‫نشانگر‬ ‫افزایشی‬‫ا‬
‫می‬ ‫آب‬ ‫رانش‬‫باشد‬.‫مخازن‬ ‫برای‬
‫خط‬ ‫ثابت‬ ‫مقدار‬ ،‫حجمی‬ ‫گازی‬
‫درجا‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ‫معادل‬ ‫افقی‬
‫می‬‫باشد‬.‫رانش‬ ‫با‬ ‫گازی‬ ‫مخزن‬ ‫در‬
‫شیب‬ ‫خط‬ ‫امتداد‬ ‫تقاطع‬ ‫محل‬ ،‫آب‬
‫اولیه‬ ‫گاز‬ ‫معادل‬ ‫افقی‬ ‫محور‬ ‫با‬ ‫دار‬
‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫درجا‬.‫نقطه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫زیرا‬
‫خواه‬ ‫صفر‬ ‫نیز‬ ‫مقدار‬ ‫آن‬ ‫تبع‬ ‫به‬ ‫و‬‫د‬
‫بود‬.
‫میتوان‬ ‫را‬ ‫حجمی‬ ‫روش‬ ‫این‬
‫استف‬ ‫مورد‬ ‫مقدار‬ ‫تخمین‬ ‫بمنظور‬‫اده‬
‫داد‬ ‫قرار‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 33
/ ( )e g giW B B
eW
0pG 

34. .1‫فصل‬ ،‫احمد‬ ‫طارق‬ ،‫هیدروکربنی‬ ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬13،
‫گاز‬ ‫مخازن‬

36. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
ّّّ890219202،‫حصاری‬ ‫رضا‬ ‫سید‬ ،srh. hesary@gmail.Com
900399211،‫میر‬ ‫باقر‬ ‫سید‬‫ابوطالبی‬،bagher. miraboutalbi@gmail.Com

37. 1.‫نفت‬ ‫محاسبه‬‫وگاز‬‫اولیه‬

39. ‫چاه‬ ‫سیال‬ ‫کل‬ ‫متوسط‬ ‫چگالی‬
‫نفت‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫میزان‬ ‫یافتن‬ ‫برای‬(‫میعانات‬)‫میعانی‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬ ‫اولیه‬‫شامل‬
‫داده‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ‫معکوس‬ ‫غیره‬ ‫و‬ ‫معکوس‬ ‫میعانات‬‫های‬
‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫ابتدا‬ ‫در‬ ‫احتماال‬ ‫که‬ ‫تولیدی‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫میدان‬ ‫عمومی‬‫تک‬
‫ش‬ ‫ترکیب‬ ‫هم‬ ‫با‬ ‫تولیدی‬ ‫نسبت‬ ‫همان‬ ‫با‬ ‫مجددا‬ ‫اند‬ ‫شده‬ ‫تولید‬ ‫فاز‬‫و‬ ‫وند‬
‫چاه‬ ‫سیال‬ ‫کل‬ ‫متوسط‬ ‫چگالی‬(‫هوا‬ ‫متوسط‬ ‫چگالی‬)‫گردد‬ ‫محاسبه‬.
‫مرحله‬ ‫دو‬ ‫تفکیک‬ ‫سامانه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫شکل‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫ای‬
‫اس‬ ‫محاسبه‬ ‫قابل‬ ‫زیر‬ ‫رابطه‬ ‫توسط‬ ‫چاه‬ ‫سیال‬ ‫کل‬ ‫متوسط‬ ‫چگالی‬‫ت‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 39

40. ‫نفت‬ ‫مولکولی‬ ‫وزن‬(MWO)
‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬R1‫و‬R3‫نسبت‬‫های‬
‫تفکیک‬ ‫تولیدی‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬‫گر‬(1)
‫ذخیره‬ ‫منبع‬ ‫و‬(3)،Y1‫و‬Y3،
‫چگالی‬‫های‬‫گازهای‬ ‫مخصوص‬
،‫ذخیره‬ ‫منبع‬ ‫و‬ ‫گر‬ ‫تفکیک‬
Y‫ک‬ ‫ذخیره‬ ‫نفت‬ ‫مخصوص‬ ‫چگالی‬‫ه‬
‫محاسبه‬ ‫زیر‬ ‫رابطه‬ ‫از‬ ‫مقدار‬ ‫این‬
‫میشود‬:
‫و‬MWO‫نفت‬ ‫مولکولی‬ ‫وزن‬ ،
‫وسیل‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ذخیره‬ ‫منبع‬‫ه‬
‫رابطه‬3-22‫میشود‬ ‫محاسبه‬:

‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 40

41. ‫اولیه‬ ‫وگاز‬ ‫نفت‬ ‫محاسبه‬
‫مثال‬4-1‫رابطه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫نحوه‬ ،4-1‫نفت‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫محاسبه‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫را‬
‫هر‬ ‫در‬ ‫اولیه‬ ‫جای‬ ‫در‬‫اکر‬‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫میعانی‬ ‫گاز‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫فوت‬
‫داده‬‫می‬ ‫نشان‬ ‫تولید‬ ‫معمول‬ ‫های‬‫دهد‬.
‫انواع‬ ،‫فصل‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫ارائه‬ ‫مثال‬ ‫سه‬‫محاسباتی‬‫یک‬ ‫که‬ ‫است‬
‫داده‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫باید‬ ‫مخزن‬ ‫مهندس‬‫های‬‫تست‬‫های‬‫نمونه‬ ‫آزمایشگاهی‬
‫دهد‬ ‫انجام‬ ‫میعانی‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬ ‫سیال‬.‫محاسبات‬ ‫با‬ ‫هایی‬ ‫گزارش‬ ‫نمونه‬
‫از‬ ‫میتوان‬ ‫را‬ ‫بیشتر‬‫ازمایشگاه‬‫های‬‫مطالعات‬ ‫که‬ ‫تجاری‬PVT‫انجام‬ ‫را‬
‫می‬‫نمود‬ ‫تهیه‬ ،‫دهند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 41

42. ‫گاز‬ ‫انحراف‬ ‫ضریب‬
‫سر‬ ‫میعانی‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫مهندسی‬‫وکار‬‫نمونه‬ ‫این‬ ‫باید‬ ،‫دارد‬
‫کند‬ ‫تهیه‬ ‫فصل‬ ‫این‬ ‫مطالب‬ ‫به‬ ‫الحاق‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫گزارشها‬.‫ضریب‬
‫اولی‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ‫دما‬ ‫در‬ ‫شد‬ ‫ارائه‬ ‫یک‬ ‫فصل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫همانگونه‬ ‫گاز‬ ‫انحراف‬‫ه‬
،‫شده‬ ‫فراهم‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫مجدد‬ ‫ترکیب‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫گازی‬ ‫چگالی‬ ‫از‬ ‫مخزن‬
‫می‬ ‫زده‬ ‫تخمین‬‫شود‬.
‫آب‬ ‫و‬ ‫تخلخل‬ ،‫فشار‬ ،‫دما‬ ‫و‬ ‫تخمینی‬ ‫گاز‬ ‫انحراف‬ ‫ضریب‬ ‫استفاده‬ ‫با‬
‫تعداد‬ ،‫مخزن‬ ‫همزاد‬‫مول‬‫های‬‫هر‬ ‫در‬ ‫هیدروکربن‬‫اکر‬‫استفاده‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫فوت‬
‫است‬ ‫محاسبه‬ ‫قابل‬ ‫اولیه‬ ‫جای‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫مقدار‬ ‫آن‬ ‫از‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 42

43. ‫اولیه‬ ‫وگاز‬ ‫نفت‬ ‫محاسبه‬
‫مثال‬4-1.‫د‬ ‫را‬ ‫میعانی‬ ‫گاز‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫اولیه‬ ‫جای‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫میزان‬‫ر‬
‫هر‬‫اکر‬‫کنید‬ ‫محاسبه‬ ‫فوت‬.
‫داده‬‫ها‬:
‫اولیه‬ ‫فشار‬2740 Psai
‫مخزن‬ ‫دمای‬F°215
‫میانگین‬ ‫تخلخل‬25%
‫میانگین‬ ‫همزاد‬ ‫آب‬30%
‫منبع‬ ‫روزانه‬ ‫نفت‬242 STB
‫درجه‬‫ی‬API‫دمای‬ ‫در‬ ‫نفت‬F°6048. 0°API
‫روزانه‬ ‫گاز‬‫تفکیکگر‬3100 MCF
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 43

44. ‫اولیه‬ ‫وگاز‬ ‫نفت‬ ‫محاسبه‬
‫گاز‬ ‫مخصوص‬ ‫وزن‬‫تفکیکگر‬0. 650
‫منبع‬ ‫روزانه‬ ‫گاز‬120 MCF
‫منبع‬ ‫گاز‬ ‫مخصوص‬ ‫وزن‬1. 20
‫جواب‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 44

45. ‫اولیه‬ ‫وگاز‬ ‫نفت‬ ‫محاسبه‬
‫شکل‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬4-1،‫و‬‫نتیجه‬ ‫در‬
‫و‬‫شکل‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫مقادیر‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫که‬ ،1-5‫مقدار‬ ،
،‫اولیه‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫انحراف‬ ‫ضریب‬0. 825‫بود‬ ‫خواهد‬.‫مول‬ ،‫بنابراین‬
‫هر‬ ‫در‬ ‫اولیه‬ ‫جای‬ ‫در‬ ‫گاز‬‫اکر‬‫قابل‬ ‫زیر‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ‫مخزن‬ ‫توده‬ ‫از‬ ‫فوت‬
‫است‬ ‫محاسبه‬:
،‫است‬ ‫برابر‬ ‫مولی‬ ‫کسر‬ ‫با‬ ‫جمعی‬ ‫کسر‬ ،‫گازی‬ ‫حالت‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬
‫زی‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ،‫دارد‬ ‫گازی‬ ‫حالت‬ ،‫سطح‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫تولیدات‬ ‫کل‬ ‫از‬ ‫کسری‬‫ر‬
‫می‬ ‫محاسبه‬‫گردد‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 45

46. ‫اولیه‬ ‫وگاز‬ ‫نفت‬ ‫محاسبه‬
،‫بنابراین‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 46

47. ‫اولیه‬ ‫وگاز‬ ‫نفت‬ ‫محاسبه‬
‫مثال‬4-2‫تحلی‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫اولیه‬ ‫جای‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫محاسبه‬ ،‫ل‬
‫مخ‬ ‫سیال‬ ‫با‬ ‫چاه‬ ‫سیال‬ ‫بودن‬ ‫یکسان‬ ‫فرض‬ ‫و‬ ‫باال‬ ‫فشار‬ ‫مایع‬ ‫و‬ ‫گاز‬،‫زن‬
‫می‬ ‫نشان‬ ‫میعانی‬ ‫گاز‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫برای‬‫دهد‬.
‫مثال‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫ارائه‬ ‫محاسبات‬ ‫همانند‬ ،‫محاسبات‬ ‫این‬4-1‫می‬‫با‬ ،‫باشد‬
‫محاسب‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫مجازی‬ ‫یافته‬ ‫کاهش‬ ‫دمای‬ ‫و‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫تفاوت‬ ‫این‬‫ه‬
‫وزن‬ ‫براساس‬ ‫محاسبه‬ ‫جای‬ ‫به‬ ،‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫گاز‬ ‫انحراف‬ ‫ضریب‬
‫می‬ ‫مشخص‬ ‫چاه‬ ‫سال‬ ‫کل‬ ‫ترکیب‬ ‫براساس‬ ،‫مخصوص‬‫گردد‬.‫شکل‬4-3،
‫نمودارهایی‬‫جزء‬ ‫مجاری‬ ‫بحرانی‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ‫دما‬ ‫تخمین‬ ‫منظور‬ ‫به‬‫هیپت‬‫ان‬‫و‬
‫مخصو‬ ‫وزن‬ ‫و‬ ‫مولکولی‬ ‫وزن‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ،‫تر‬ ‫سنگین‬ ‫ترکیبات‬‫آنها‬ ‫ص‬
‫می‬ ‫ارائه‬‫کند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 47

48. ‫ت‬ ‫کل‬ ‫و‬ ‫گازی‬ ‫میعانات‬ ‫روزانه‬ ‫تولید‬ ‫کل‬‫خلیه‬
‫روزانه‬ ‫حجمی‬
‫معادل‬ ،‫گاز‬ ‫تولید‬ ‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬95. 1%‫کل‬‫مول‬‫های‬‫کل‬ ،‫است‬ ‫تولیدی‬
‫حسب‬ ‫بر‬ ‫گازی‬ ‫میعانات‬ ‫روزانه‬ ‫تولید‬MCF‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫چنین‬:
‫مح‬ ‫زیر‬ ‫رابطه‬ ‫از‬ ‫گازها‬ ‫قانون‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫روزانه‬ ‫حجمی‬ ‫تخلیه‬ ‫کل‬‫اسبه‬
‫می‬‫گردد‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 48

49. ‫اولیه‬ ‫وگاز‬ ‫نفت‬ ‫محاسبه‬
‫و‬ ‫دما‬ ‫در‬ ‫چاه‬ ‫سیال‬ ‫کل‬ ‫گاز‬ ‫انحراف‬ ‫ضریب‬‫فشاز‬‫ا‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ،‫مخزن‬‫ز‬
‫است‬ ‫محاسبه‬ ‫قابل‬ ‫نیز‬ ‫آن‬ ‫ترکیب‬.‫چ‬ ‫سیال‬ ‫کل‬ ‫ترکیب‬ ‫یافتن‬‫با‬ ،‫اه‬
‫سی‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫تولیدی‬ ‫نسبت‬ ‫همان‬ ‫با‬ ‫مایع‬ ‫و‬ ‫گازها‬ ‫مجدد‬ ‫ترکیب‬‫ال‬
‫می‬ ‫مشخص‬ ،‫حاصله‬‫گردد‬.
‫ای‬ ‫از‬ ‫واحد‬ ‫یک‬ ،‫باشد‬ ‫معین‬ ‫ذخیره‬ ‫منبع‬ ‫مایع‬ ‫ترکیب‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬‫ن‬
‫ذخیره‬ ‫منبع‬ ‫و‬ ‫گرها‬ ‫تفکیک‬ ‫گازهای‬ ‫از‬ ‫مناسب‬ ‫مقدار‬ ‫با‬ ‫باید‬ ‫مایع‬‫هر‬ ،
،‫خود‬ ‫ترکیب‬ ‫با‬ ‫کدام‬‫امتزاج‬‫یابد‬.
‫اول‬ ‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫در‬ ‫مایع‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫ترکیبات‬ ‫اگر‬(‫فش‬ ‫گر‬ ‫تفکیک‬‫باال‬ ‫ار‬)
‫عب‬ ‫خالل‬ ‫در‬ ‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫مایع‬ ‫حجم‬ ‫کاهش‬ ‫میزان‬ ‫باید‬ ،‫باشد‬ ‫معین‬‫آن‬ ‫ور‬
‫ب‬ ‫مناسب‬ ‫نسبت‬ ‫تا‬ ‫گردد‬ ‫محاسبه‬ ‫یا‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ،‫ذخیره‬ ‫منبع‬ ‫تا‬‫رای‬
‫شود‬ ‫معین‬ ‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫مایع‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫ترکیب‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 49

50. ‫اولیه‬ ‫وگاز‬ ‫نفت‬ ‫محاسبه‬
،‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫مایع‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬ ‫اگر‬ ،‫مثال‬ ‫عنوان‬ ‫به‬1. 20‫در‬ ‫بشکه‬
‫نسبت‬ ‫و‬ ‫ذخیره‬ ‫منبع‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫بشکه‬ ‫به‬ ‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫شرایط‬‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬
،‫شده‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬20،000‫بر‬ ‫باال‬ ‫فشار‬ ‫گاز‬ ‫استاندارد‬ ‫مکعب‬ ‫فوت‬
‫باشد‬ ‫ذخیره‬ ‫منبع‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫مایع‬ ‫بشکه‬.
‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬1. 20‫ذخیر‬ ‫منابع‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ،‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫مایع‬ ‫بشکه‬‫به‬ ‫ه‬
1. 00‫می‬ ‫حجم‬ ‫کاهش‬ ‫بشکه‬،‫یابد‬‫نمونه‬‫های‬‫گ‬ ‫تفکیک‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫گاز‬‫ر‬
‫نسبت‬ ‫به‬ ‫باید‬20،000‫برای‬ ‫گاز‬ ‫استاندارد‬ ‫مکعب‬ ‫فوت‬1. 20‫بشکه‬
‫بگیرند‬ ‫قرار‬ ‫مجدد‬ ‫ترکیب‬ ‫مورد‬ ،‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫مایع‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 50

51. ‫اولیه‬ ‫وگاز‬ ‫نفت‬ ‫محاسبه‬
‫برابر‬ ،‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫مایع‬ ‫جریانی‬ ‫نرخ‬‫است‬.‫نسبت‬ ‫رو‬ ‫این‬ ‫از‬
‫می‬ ‫محاسبه‬ ‫چنین‬ ‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬‫گردد‬:
‫می‬ ‫شامل‬ ‫را‬ ‫مول‬ ‫یعنی‬ ‫برابر‬ ،‫استاندارد‬ ‫مکعب‬ ‫فوت‬ ‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬،‫مایع‬ ‫مول‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫مول‬ ‫نسبت‬ ‫به‬ ‫باید‬ ‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫مایع‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ،‫شود‬ً‫ا‬‫مجدد‬‫شوند‬ ‫ترکیب‬.‫مخصوص‬ ‫وزن‬ ‫اگر‬‫تفکیک‬ ‫سیال‬
‫است‬ ‫پذیر‬ ‫امکان‬ ‫زیر‬ ‫روش‬ ‫به‬ ‫مول‬ ‫بر‬ ‫بشکه‬ ‫مقدار‬ ‫محاسبه‬ ،‫نباشد‬ ‫دسترس‬ ‫در‬ ‫گر‬.

‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 51

52. ‫فش‬ ‫و‬ ‫دما‬ ‫تخمین‬ ‫برای‬ ‫تصحیح‬ ‫نمودارهای‬‫ار‬
‫بحرانی‬ ‫شبه‬

‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 52

53. ‫اولیه‬ ‫وگاز‬ ‫نفت‬ ‫محاسبه‬
‫مثال‬2-4.‫مای‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫ترکیبات‬ ‫از‬ ‫اولیه‬ ‫جای‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫محاسبه‬‫ع‬
‫باال‬ ‫فشار‬ ‫گر‬ ‫تفکیک‬.
‫ها‬ ‫داده‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 53
‫فشار‬‫مخزن‬Psia4350
‫مخزن‬ ‫دمای‬F217
‫تخلخل‬‫هیدروکربنی‬%17. 4
‫استاندارد‬ ‫شرایط‬15. 025 psia،60F
‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫گاز‬842،600 SCF/Day
‫ذخیره‬ ‫منبع‬ ‫نفت‬31. 1 STB/Day
‫مولی‬ ‫وزن‬C7
+‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫مایع‬ ‫در‬185
‫مخصوص‬ ‫وزن‬C7
+‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫مایع‬ ‫در‬0. 8343
‫مخصوص‬ ‫وزن‬‫در‬ ‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫مایع‬60F،
880 psig
0. 7675
‫در‬ ‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫مایع‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬60F،
880 psig
1. 235 bbl/STB
‫ترکیبات‬‫گاز‬‫مایع‬ ‫و‬‫باال‬ ‫فشار‬‫ستون‬‫های‬(2)‫و‬(3)‫از‬‫جدول‬4-3
‫حجم‬‫در‬ ‫مولی‬60F‫و‬15. 025 psia371. 2 cu ft/mole

54. ‫اولیه‬ ‫وگاز‬ ‫نفت‬ ‫محاسبه‬
‫جواب‬(‫جدول‬ ‫به‬ ‫ارجاع‬ ‫ستونها‬ ‫شماره‬4-3:)
1.‫م‬ ‫ترکیب‬ ‫مورد‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫مایع‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫مولی‬ ‫خصوصیات‬‫جدد‬
‫می‬ ‫واقع‬‫کنید‬ ‫محاسبه‬ ،‫شوند‬.‫ستون‬ ‫مایع‬ ‫جزء‬ ‫هر‬ ‫مولی‬ ‫کسر‬(3)‫در‬ ‫را‬
‫ستون‬ ‫آن‬ ‫مولکولی‬ ‫وزن‬(4)‫ستون‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫حاصل‬ ‫و‬ ‫نموده‬ ‫ضرب‬(5)‫وارد‬
‫کنید‬.‫ستون‬ ‫اعداد‬ ‫مجموع‬(5)‫نش‬ ‫را‬ ‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫مایع‬ ‫مولکولی‬ ‫وزن‬ ،‫ان‬
‫می‬،‫دهد‬127. 48‫فش‬ ‫در‬ ‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫مایع‬ ‫مخصوص‬ ‫وزن‬ ‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬ ،‫ار‬
880 psig‫دمای‬ ‫و‬،0. 7675‫می‬‫تعداد‬ ،‫باشد‬‫مول‬‫ها‬‫از‬ ‫بشکه‬ ‫هر‬ ‫در‬
‫می‬ ‫محاسبه‬ ‫زیر‬ ‫رابطه‬‫شود‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 54

55. ‫اولیه‬ ‫وگاز‬ ‫نفت‬ ‫محاسبه‬
‫ستون‬ ‫سیال‬ ‫جزء‬ ‫هر‬ ‫مولی‬ ‫کسر‬ ‫ضرب‬ ‫با‬(3)‫مول‬ ‫بر‬ ‫بشکه‬ ‫مقدار‬ ‫در‬
‫ستون‬(6)‫که‬‫داده‬ ‫از‬‫جدول‬ ‫های‬1-1‫نمودن‬ ‫وارد‬ ‫و‬ ‫آمد‬ ‫دست‬ ‫به‬
‫آن‬ ‫حاصل‬‫ستون‬ ‫در‬(7.)
‫تعداد‬ ‫که‬ ‫ستون‬ ‫این‬ ‫مقادیر‬ ‫جمع‬‫بشکه‬‫های‬‫د‬ ‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫مایع‬‫هر‬ ‫ر‬
‫ش‬ ‫بر‬ ‫مول‬ ‫یعنی‬ ‫آن‬ ‫عکس‬ ‫و‬ ‫برابر‬ ،‫است‬ ‫گر‬ ‫تفکیک‬ ‫مایع‬ ‫از‬ ‫مول‬‫به‬ ‫بکه‬
‫می‬ ‫دست‬‫آید‬(‫شده‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫مقدار‬2. 107‫است‬ ‫بوده‬.)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 55

56. ‫میعانی‬ ‫گاز‬ ‫جدول‬

‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 56

57. ‫داده‬‫شکل‬ ‫از‬ ‫بحرانی‬ ‫های‬4-3

‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 57

58. ‫اولیه‬ ‫وگاز‬ ‫نفت‬ ‫محاسبه‬
2.59. 11‫و‬ ‫گاز‬ ‫مول‬2. 107‫را‬ ‫مایع‬ ‫مول‬ً‫ا‬‫مجدد‬‫کنید‬ ‫ترکیب‬.‫کسر‬
‫ستون‬ ‫گاز‬ ‫جزء‬ ‫هر‬ ‫مولی‬(2)‫تعداد‬ ‫در‬ ‫را‬‫مول‬‫های‬،‫گاز‬59. 11‫ضرب‬
‫ستون‬ ‫در‬ ،‫نموده‬(8)‫کنید‬ ‫وارد‬.
‫ستون‬ ‫مایع‬ ‫جزء‬ ‫هر‬ ‫مولی‬ ‫کسر‬(3)‫تعداد‬ ‫در‬ ‫را‬‫مول‬‫های‬،‫مایع‬2.
107‫ستون‬ ‫در‬ ،‫نموده‬ ‫ضرب‬(9)‫کنید‬ ‫وارد‬.‫تعداد‬‫مول‬‫های‬‫را‬ ‫جزء‬ ‫هر‬
‫ستون‬ ‫مایع‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫در‬‫های‬(8)‫و‬(9)‫ستون‬ ‫در‬ ،‫نموده‬ ‫جمع‬(10)‫وارد‬
‫کنید‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 58

59. ‫اولیه‬ ‫وگاز‬ ‫نفت‬ ‫محاسبه‬
‫یک‬ ‫هر‬‫ازارقام‬‫ستون‬(10)‫یعنی‬ ‫ستون‬ ‫این‬ ‫ارقام‬ ‫مجموع‬ ‫بر‬ ‫را‬61.
217‫ستون‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫حاصل‬ ‫و‬ ‫کنید‬ ‫تقسیم‬(11)‫دهید‬ ‫قرار‬.‫اعداد‬ ‫این‬
‫هستند‬ ‫چاه‬ ‫سیال‬ ‫کل‬ ‫مولی‬ ‫ترکیب‬.
،‫مجازی‬ ‫بحرانی‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ،‫مجازی‬ ‫بحرانی‬ ‫دمای‬668. 23 psia‫با‬ ‫را‬
‫کنید‬ ‫محاسبه‬ ‫سیال‬ ‫ترکیب‬ ‫از‬ ‫استفاده‬.‫شر‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫بحرانی‬ ‫ایط‬
‫ضریب‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫مجازی‬ ‫یافته‬ ‫کاهش‬ ‫بحرانی‬ ‫خصوصیات‬ ،‫مجازی‬
‫انحراف‬‫رادر‬‫فشار‬4350 psia‫برابر‬ ‫که‬ ‫کنید‬ ‫پیدا‬ ‫دمای‬ ‫و‬0. 963
‫است‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 59

60. ‫اولیه‬ ‫وگاز‬ ‫نفت‬ ‫محاسبه‬
3.‫نفت‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫مقدار‬(‫میعانات‬)‫هر‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫اولیه‬ ‫جای‬ ‫در‬‫اکر‬‫از‬ ‫فوت‬
‫کنید‬ ‫پیدا‬ ‫مخزن‬ ‫سنگ‬.‫بر‬ ‫مول‬ ‫مقدار‬ ،‫گازها‬ ‫قانون‬ ‫براساس‬‫اکر‬‫ف‬،‫وت‬
‫هیدروکربنی‬ ‫تخلخل‬ ‫برای‬17. 4%‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫چنین‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 60

61. ‫اولیه‬ ‫وگاز‬ ‫نفت‬ ‫محاسبه‬
‫باال‬ ‫فشار‬ ‫گاز‬ ‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬96. 6%‫کل‬‫مول‬‫های‬‫تولید‬ ،‫است‬ ‫تولیدی‬
‫ب‬ ‫زیر‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ‫استاندارد‬ ‫مکعب‬ ‫فوت‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫میعانی‬ ‫گاز‬ ‫روزانه‬‫یان‬
‫می‬‫گردد‬:
‫فشار‬ ‫در‬ ‫روزانه‬ ‫حجمی‬ ‫تخلیه‬ ‫میزان‬4350 psia‫قابل‬ ‫زیر‬ ‫رابطه‬ ‫از‬ ،
‫است‬ ‫محاسبه‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 61

62. .1‫کرافت‬-‫هاکینز‬،(‫مترجم‬=‫بنیادی‬ ‫رضا‬ ‫احمد‬)‫مهندسی‬ ،
،‫نفت‬ ‫مخازن‬‫آییژ‬،1389‫فصل‬ ،‫تهران‬ ،4(‫صفحه‬117‫تا‬124)

64. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
900213009،‫محمودی‬ ،‫امید‬ ،reservoirengineering2@gmail.Com
900215434،‫حسین‬ ،‫باللی‬،h. balali. iauq@gmail.Com

65. 1.‫مقدمه‬
2.‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫رابطه‬
3.‫محدودیت‬ ‫و‬ ‫استفاده‬ ‫موارد‬‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫روش‬ ‫های‬
4.‫هیدروکربنی‬ ‫مخازن‬ ‫برای‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫کلی‬ ‫معادله‬

67. 1.‫مقدمه‬
‫مخازن‬ ‫انواع‬ ‫تمام‬ ‫محاسبات‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫موازنه‬ ‫عمومی‬ ‫رابطه‬ ،‫فصل‬ ‫این‬ ‫در‬،
‫می‬ ‫ارائه‬ ،‫است‬ ‫استفاده‬ ‫قابل‬‫شود‬.
‫توسط‬ ‫بار‬ ‫اولین‬ ،‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫عمومی‬ ‫رابطه‬‫شیلتوس‬‫سال‬ ‫در‬1936
‫مدل‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ،‫کاربردها‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫در‬ ،‫زمان‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫گردید‬ ‫ارائه‬‫های‬
‫رایانه‬‫ای‬‫رابط‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫جایگزین‬ ،‫ریاضی‬ ‫پیچیده‬ ‫و‬ ‫بعدی‬ ‫چند‬‫بدون‬ ‫ه‬
‫بعد‬‫شیلتوس‬‫گردید‬.‫رابطه‬ ‫کامل‬ ‫فهم‬ ،‫وجود‬ ‫این‬ ‫با‬‫شیلتوس‬‫ب‬ ،‫ینش‬
‫می‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسان‬ ‫به‬ ‫وسیعی‬‫دهد‬.‫موازن‬ ‫عمومی‬ ‫رابطه‬ ‫اثبات‬ ‫از‬ ‫پس‬‫ه‬
‫تحقیقات‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫رابطه‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫برای‬ ‫روشی‬ ،‫مواد‬‫هاولنا‬‫و‬‫او‬‫ده‬
‫است‬ ‫گردیده‬ ‫ارائه‬ ،‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫بحث‬ ‫مورد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 67

69. 2.‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫رابطه‬
‫چاه‬ ‫توسط‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬‫قر‬ ‫برداری‬ ‫بهره‬ ‫مورد‬ ‫ها‬‫ار‬
‫می‬‫می‬ ‫تولید‬ ‫آب‬ ‫مقدار‬ ‫اغلب‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ،‫گیرد‬‫ف‬ ،‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫شود‬‫شار‬
‫فضاهای‬ ‫شدن‬ ‫پر‬ ‫برای‬ ‫مانده‬ ‫باقی‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫یافته‬ ‫کاهش‬ ‫مخزن‬
،‫سیاالت‬ ‫خروج‬ ‫اثر‬ ‫بر‬ ‫شده‬ ‫خالی‬‫منبسط‬‫می‬‫گردند‬.‫ک‬ ‫گونه‬ ‫همان‬‫در‬ ‫ه‬
(‫شکل‬1)‫الیه‬ ‫که‬ ‫صورتی‬ ‫در‬ ،‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬‫و‬ ‫خیز‬ ‫نفت‬ ‫های‬
‫الیه‬‫های‬‫گازدار‬‫الیه‬ ‫با‬ ،‫داش‬ ‫هیدرولیکی‬ ‫ارتباط‬ ،‫ها‬ ‫آبده‬ ‫یا‬ ‫زا‬ ‫آب‬ ‫های‬‫ته‬
‫م‬ ‫نفوذ‬ ‫مخزن‬ ‫درون‬ ‫به‬ ،‫آب‬ ،‫تولید‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ ،‫باشند‬‫ی‬‫کند‬.
‫ثابت‬ ً‫ا‬‫اساس‬ ،‫تولید‬ ‫دوره‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫مخازن‬ ‫دمای‬ ‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬
‫می‬‫ماند‬‫د‬ ‫بستگی‬ ‫فشار‬ ،‫مانده‬ ‫باقی‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫انبساط‬ ‫میزان‬ ،‫ارد‬.‫با‬
‫فشار‬ ‫تحت‬ ‫مخزن‬ ‫چاهی‬ ‫ته‬ ‫سیال‬ ‫از‬ ‫گیری‬ ‫نمونه‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 69

70. ‫شکل‬1:‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫عرضی‬ ‫مقطع‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 70

71. ‫سازند‬ ‫آب‬ ‫حجم‬
‫تحت‬ ‫مخزن‬ ‫دمای‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫آزمایشگاه‬ ‫در‬ ‫آنها‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫و‬
‫می‬ ،‫مختلف‬ ‫فشارهای‬‫کاهش‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫سیاالت‬ ‫این‬ ‫رفتار‬ ‫چگونگی‬ ‫توان‬‫فشار‬
‫نمود‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ،‫مخزن‬ ‫در‬.
‫آب‬ ‫حجم‬ ‫تغییرات‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫عبارتی‬‫وسازند‬‫نت‬ ‫در‬‫یجه‬
‫تراکم‬‫پذیری‬‫های‬‫آن‬‫می‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫ها‬‫گنجانده‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫اثبات‬ ‫در‬ ،‫رود‬
،‫مهندسان‬ ‫که‬ ‫شده‬‫می‬‫توانند‬‫کنند‬ ‫حذف‬ ‫را‬ ‫آن‬ ،‫خاص‬ ‫کاربردهای‬ ‫در‬.
‫می‬ ‫گرفته‬ ‫نادیده‬ ،‫سازند‬ ‫آب‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫گاز‬‫مو‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫شود‬،‫ارد‬
‫ب‬ ‫که‬ ‫نیست‬ ‫دست‬ ‫در‬ ‫قبولی‬ ‫قابل‬ ‫دقت‬ ‫با‬ ‫نیز‬ ‫تولیدی‬ ‫آب‬ ‫حجم‬‫توان‬
‫روابط‬ ‫در‬ ،‫تشکیل‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫شده‬ ‫اصالح‬ ‫مقدار‬‫در‬
‫گرفت‬ ‫نظر‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 71

72. 2.‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫عمومی‬ ‫رابطه‬
‫ک‬ ‫است‬ ‫حجمی‬ ‫موازنه‬ ‫یک‬ ،‫ساده‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ،‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫عمومی‬ ‫رابطه‬‫ه‬
‫مخزن‬ ‫حجم‬ ‫بودن‬ ‫ثابت‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ،‫آن‬ ‫اساس‬ ‫بر‬(‫ب‬ ‫که‬ ‫صورتی‬ ‫به‬‫ا‬
‫می‬ ‫تعریف‬ ‫اولیش‬ ‫حدود‬‫شود‬)‫گ‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫حجم‬ ‫تغییرات‬ ‫جبری‬ ‫جمع‬ ،‫از‬
‫شود‬ ‫صفر‬ ‫باید‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ،‫سنگ‬ ‫و‬ ‫آب‬ ،‫آزاد‬.‫اگر‬ ‫مثال‬ ‫عنوان‬ ‫به‬
‫حجم‬‫های‬‫کاهش‬ ‫دو‬ ‫این‬ ‫مجموع‬ ،‫یابند‬ ‫کاهش‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ،‫مخزن‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬
‫تغییرات‬ ‫با‬‫حجم‬‫های‬‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫برابر‬ ‫سنگ‬ ‫و‬ ‫آب‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 72

74. 3.‫روش‬ ‫محدودیتهای‬ ‫و‬ ‫استفاده‬ ‫موارد‬
‫مواد‬ ‫موازنه‬
‫دس‬ ‫به‬ ‫قبل‬ ‫بخش‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫موادی‬ ‫موازنه‬ ‫رابطه‬ ،‫متمادی‬ ‫سالیان‬ ‫طی‬‫ت‬
‫د‬ ً‫ا‬‫عمدت‬ ،‫آمد‬‫رموارد‬‫است‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫زیر‬:
1.‫اولیه‬ ‫جای‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫تعیین‬.
2.‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫حجم‬ ‫محاسبه‬.
3.‫فشار‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬‫مخزن‬ ‫های‬.
‫زمان‬ ‫هم‬ ‫محاسبه‬ ‫جهت‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫رابطه‬ ‫حل‬ ،‫موارد‬ ‫برخی‬ ‫در‬ ‫گرچه‬
‫میزان‬‫هیدرو‬‫بای‬ ً‫ال‬‫معمو‬ ،‫است‬ ‫پذیر‬ ‫امکان‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫اولیه‬ ‫کربن‬‫د‬
‫داده‬ ‫روی‬ ‫از‬ ‫دو‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫یکی‬‫روش‬ ‫یا‬ ‫ها‬‫موازنه‬ ‫محاسبات‬ ‫از‬ ‫مستقل‬ ‫های‬
‫گردید‬ ‫محاسبه‬ ‫مواد‬.‫کاربرد‬ ‫ترین‬ ‫مهم‬ ‫از‬ ‫یکی‬‫پی‬ ،‫روابط‬ ‫این‬ ‫های‬‫ش‬
‫نرخ‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫تولید‬ ‫جریان‬ ‫شدت‬ ‫اثر‬ ‫بینی‬‫ف‬ ‫بر‬ ‫آب‬ ‫یا‬ ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫های‬‫شار‬
‫مخزن‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 74

75. 3.‫روش‬ ‫محدودیتهای‬ ‫و‬ ‫استفاده‬ ‫موارد‬
‫مواد‬ ‫موازنه‬(‫ادامه‬)
‫نسبت‬ ‫و‬ ‫اولیه‬ ‫نفت‬ ‫میزان‬ ‫دانستن‬ ‫لذا‬ ،‫باشد‬ ‫می‬m‫داده‬ ‫روی‬ ‫از‬ ،‫های‬
‫مغزه‬‫ای‬‫است‬ ‫ضروری‬ ً‫ال‬‫کام‬ ،‫مناسب‬ ‫نموداری‬ ‫و‬.
‫می‬ ‫فرض‬ ً‫ا‬‫تلویح‬ ،‫همچنین‬‫داده‬ ‫محاسبه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫شود‬‫های‬PVT‫کار‬ ‫به‬
‫از‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫گرفته‬‫فرآیند‬‫های‬‫به‬ ‫نزدیک‬ ‫گازی‬ ‫سازی‬ ‫آزاد‬
‫فرآیند‬‫های‬‫سطحی‬ ‫گرهای‬ ‫تفکیک‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ،‫مخزن‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫سازی‬ ‫آزاد‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫استفاده‬.‫می‬ ‫شاره‬ ‫نکته‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫تنها‬ ‫جا‬ ‫این‬ ‫در‬‫که‬ ‫شود‬‫در‬
‫داده‬ ‫موارد‬ ‫برخی‬‫های‬PVT‫مبنای‬ ‫بر‬ ‫آمده‬ ‫دست‬ ‫به‬‫فرآیند‬‫های‬‫آزاد‬
‫می‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫از‬ ‫آنچه‬ ‫با‬ ‫گاز‬ ‫سازی‬‫د‬ ‫فاحشی‬ ‫تفاوت‬ ،‫آید‬‫ارند‬
‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫خطای‬ ‫با‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫نتایج‬ ،‫دلیل‬ ‫همین‬ ‫به‬ ‫و‬
‫می‬ ‫همراه‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 75

76. ‫نفت‬ ‫حجم‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫حجم‬ ‫نسبت‬
‫و‬ ‫دستگاهی‬ ‫خطاهای‬ ‫از‬ ‫گذشته‬‫خطا‬‫های‬‫آمده‬ ‫وجود‬ ‫به‬‫دراثر‬‫مشکالت‬
‫ساخ‬ ‫آزمون‬ ‫نهایی‬ ‫فشار‬ ‫یا‬ ‫ایستایی‬ ‫فشار‬ ‫حقیقی‬ ‫مقدار‬ ‫تعیین‬‫فشار‬ ‫ت‬
‫فشار‬ ‫دهی‬ ‫وزن‬ ‫مشکل‬ ً‫ا‬‫غالب‬‫یا‬ ‫محاسبات‬ ‫در‬ ‫مختلف‬ ‫مناطق‬ ‫های‬
‫در‬ ‫میانگین‬ ‫مقدار‬ ‫صحیح‬ ‫محاسبه‬‫دوره‬‫های‬‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫چاه‬ ‫فشاری‬.
‫قطعیت‬ ‫عدم‬‫نسبت‬‫های‬‫مخ‬ ‫اولیه‬ ‫نفت‬ ‫حجم‬ ‫به‬ ‫اولیه‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫حجم‬‫زن‬
‫است‬ ‫گذار‬ ‫اثر‬ ‫محاسبات‬ ‫بر‬ ‫نیز‬.‫محاسبه‬ ‫مقادیر‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫وارد‬ ‫خطای‬
‫افزایش‬ ،‫نسبت‬ ‫این‬ ‫اندازه‬ ‫با‬ ،‫فشار‬ ‫یا‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ،‫اولیه‬ ‫نفت‬ ‫شده‬
‫می‬‫یابد‬.‫کاهش‬ ‫را‬ ‫فشار‬ ‫افت‬ ‫اثر‬ ،‫تر‬ ‫بزرگ‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ،‫که‬ ‫چرا‬
‫می‬‫دهد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 76

77. ‫نفت‬ ‫حجم‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫حجم‬ ‫نسبت‬(‫ادامه‬)
،‫انباشتی‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬ ً‫ا‬‫عموم‬ ‫که‬ ‫حالی‬ ‫در‬ًٌ‫ال‬‫کام‬‫دقیق‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫و‬‫معین‬
‫آب‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫تولید‬ ‫مقادیر‬ ً‫ال‬‫معمو‬ ،‫است‬‫متناظر‬‫کمتری‬ ‫بسیار‬ ‫دقت‬ ،‫دارد‬.
‫می‬ ‫ایجاد‬ ‫محاسبات‬ ‫در‬ ‫دیگری‬ ‫خطای‬ ‫منبع‬ ،‫رو‬ ‫این‬ ‫از‬‫گردد‬.‫ب‬ ‫امر‬ ‫این‬‫ه‬
‫آزمون‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬ ‫خصوص‬‫دوره‬ ‫های‬‫تعیین‬ ‫ای‬‫نسبت‬‫های‬‫نف‬ ‫به‬ ‫گاز‬‫و‬ ‫ت‬
‫برش‬‫های‬‫تک‬ ‫آب‬‫تک‬‫چاه‬‫می‬ ‫انجام‬ ‫ها‬‫است‬ ‫صحیح‬ ،‫گردد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 77

79. 4.‫مخازن‬ ‫برای‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫کلی‬ ‫معادله‬
‫هیدروکربنی‬
‫اولین‬ ‫برای‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬‫بارتوسط‬‫شیلتوس‬‫سال‬ ‫در‬1941‫ارائه‬
‫گردید‬.‫به‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫حجمی‬ ‫موازنه‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫معادله‬ ‫این‬‫ازای‬‫افت‬ ‫یک‬
‫تولی‬ ‫تجمعی‬ ‫حجم‬ ‫مقدار‬ ‫دادن‬ ‫قرار‬ ‫مساوی‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مشخص‬ ‫فشار‬‫د‬
‫مخزن‬ ‫شرایط‬ ‫در‬‫بامقدار‬‫حجم‬‫انبساطی‬‫می‬ ‫حاصل‬ ‫مخزن‬ ‫در‬‫شود‬.‫حال‬
‫شکل‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬2‫می‬‫به‬ ،‫حجمی‬ ‫انبساط‬ ‫مقدار‬ ‫توان‬‫ازای‬‫فشار‬ ‫افت‬
Δp‫نمود‬ ‫مشاهده‬ ‫را‬ ،‫مخزن‬ ‫در‬ ‫مشخص‬.
‫قسمت‬(a)‫اولیه‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫هیدروکربن‬ ‫حجم‬ ‫مقدار‬ ،‫شکل‬ ‫این‬pi‫را‬
‫می‬ ‫نشان‬‫دهد‬(HCPV)‫لحاظ‬ ‫نیز‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫حجم‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫البته‬ ‫که‬
‫است‬ ‫گردیده‬.‫فشار‬ ‫افت‬ ‫با‬Δp‫مخزن‬ ‫در‬ ‫هیدروکربن‬ ‫حجم‬ ،‫مخزن‬ ‫در‬
‫می‬ ‫انبساط‬‫یابد‬.‫اولیه‬ ‫حجم‬ ‫مقدار‬HCPV‫شکل‬ ‫در‬ ‫ممتد‬ ‫خطوط‬ ‫با‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 79

80. 4.‫مخازن‬ ‫برای‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫کلی‬ ‫معادله‬
‫هیدروکربنی‬(‫ادامه‬)
‫شکل‬2:‫به‬ ‫حجم‬ ‫تغییرات‬‫ازای‬‫فشار‬ ‫افت‬Δp
a)‫حجم‬‫ها‬‫اولیه‬ ‫فشار‬ ‫در‬b)‫حجم‬‫ها‬‫یافته‬ ‫کاهش‬ ‫فشار‬ ‫در‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 80

81. ‫حجمی‬ ‫موازنه‬
‫ناحیه‬A‫ناحیه‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫حل‬ ‫گاز‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫نفت‬ ‫حجم‬ ‫افزایش‬B
‫می‬ ‫نشان‬ ‫زا‬ ‫فشار‬ ‫افت‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫حجم‬ ‫افزایش‬‫دهد‬.
‫ناحیه‬C‫حجم‬ ‫کاهش‬ ‫نیز‬HCPV‫و‬ ‫همزاد‬ ‫آب‬ ‫حجم‬ ‫افزایش‬ ‫اثر‬ ‫در‬
‫می‬ ‫فرج‬ ‫و‬ ‫خلل‬ ‫حجم‬ ‫کاهش‬‫باشد‬.
‫ب‬ ‫نسبت‬ ‫را‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫تولیدی‬ ‫حجم‬ ‫مقدار‬ ‫چنانچه‬‫ه‬
‫فشار‬ ‫در‬ ‫مخزن‬ ‫شرایط‬P‫کنیم‬ ‫بیان‬(‫س‬ ‫در‬ ‫تولید‬ ‫کل‬ ‫که‬ ‫معنی‬ ‫بدین‬‫طح‬
‫بر‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫شرایط‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫را‬ ‫زمین‬‫گردانیم‬)‫صور‬ ‫آن‬ ‫در‬ ،‫ت‬
‫مجموع‬‫حجم‬‫های‬C+B+A‫اولیه‬ ‫حجم‬ ‫کلی‬ ‫تغییرات‬ ‫همان‬ ‫که‬ ،
HCPV‫می‬ ‫مخزن‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫تولیدی‬ ‫حجم‬ ‫مقدار‬ ‫با‬ ‫برابر‬ ،‫است‬‫باش‬‫د‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 81

82. ‫حجمی‬ ‫موازنه‬(‫ادامه‬)
‫مخزن‬ ‫بشکه‬ ‫براساس‬ ‫حجمی‬ ‫موازنه‬ ‫این‬ ‫بنابر‬(rb)‫بیان‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬
‫می‬‫شود‬:
]‫آن‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫حل‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫انبساط‬=[‫مخزن‬ ‫هیدروکربن‬ ‫کل‬ ‫برداشت‬
(rb( )rb)
]‫کاهش‬HCPV‫انبساط‬ ‫اثر‬ ‫در‬
‫فضای‬ ‫حجم‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫همزاد‬ ‫آب‬+]‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫انبساط‬[+
‫تخلخل‬(PV)‫سنگ‬ ‫انبساط‬ ‫اثر‬ ‫در‬
‫مخزن‬[
(rb)( rb)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 82

83. ‫حجمی‬ ‫موازنه‬(‫ادامه‬)
‫می‬ ‫تعریف‬ ‫چند‬ ‫ذکر‬ ‫به‬ ‫فوق‬ ‫رابطه‬ ‫بررسی‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫اکنون‬‫پردازی‬‫م‬:
N=‫جا‬ ‫در‬ ‫اولیه‬ ‫نفت‬ ‫حجم‬=vΦ(1-SWC)/BOI
𝑀 =
‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫اولیه‬ ‫حجم‬
‫نفت‬ ‫اولیه‬ ‫حجم‬
‫پارامتر‬ ‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬M‫می‬ ‫تعریف‬ ‫مخزن‬ ‫اولیه‬ ‫شرایط‬ ‫در‬‫بنابرای‬ ،‫شود‬‫ن‬
‫تغییر‬ ‫تولید‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫ثابتی‬ ‫مقدار‬ ،‫مخزن‬ ‫هر‬ ‫برای‬‫نمی‬‫کن‬‫د‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 83

84. ‫حجمی‬ ‫موازنه‬(‫ادامه‬)
NP =stb‫حسب‬ ‫بر‬ ‫تولیدی‬ ‫نفت‬ ‫کل‬ ‫حجم‬
RP=
‫شده‬ ‫تولید‬ ‫گاز‬ ‫مجموع‬
‫شده‬ ‫تولید‬ ‫نفت‬ ‫مجموع‬
‫می‬ ‫محاسبه‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬ ‫در‬ ‫انبساط‬ ‫عبارت‬‫شون‬‫د‬:
‫آن‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫حل‬ ‫گاز‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫نفت‬ ‫انبساط‬:
‫می‬ ‫تقسیم‬ ‫قسمت‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫انبساط‬ ‫عبارت‬ ‫این‬‫شود‬:
‫نفت‬ ‫انبساط‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 84

85. ‫نفت‬ ‫انبساط‬
‫مقدار‬ ‫هنگامیکه‬N‫حسب‬ ‫بر‬stb‫در‬ ‫آن‬ ‫حجم‬ ،‫باشد‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫نفت‬
‫برابر‬ ‫مخزن‬ ‫شرایط‬NBOI‫است‬ ‫مخزن‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫بشکه‬ ‫حسب‬ ‫بر‬.
‫مقدار‬ ‫از‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫وقتی‬‫اولیه‬‫ی‬PI‫به‬P‫پارامتر‬ ،‫یابد‬ ‫کاهش‬BO‫به‬
BO‫می‬ ‫زیر‬ ‫معادل‬ ‫مایع‬ ‫نفت‬ ‫حجم‬ ‫تغییر‬ ‫و‬ ‫یافته‬ ‫افزایش‬‫شود‬:
N(BO - BOI)
‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫انبساط‬
‫می‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫با‬ ‫تعادل‬ ‫در‬ ‫اولیه‬ ‫نفت‬ ‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬‫نفت‬ ‫لذا‬ ،‫باشد‬
‫باشد‬ ‫حباب‬ ‫نقطه‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫بایستی‬.‫زیر‬ ‫به‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬PI‫آزاد‬ ‫باعث‬ ،
‫می‬ ‫نفت‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫حالت‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ‫شدن‬‫شود‬.‫در‬ ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫کل‬ ‫مقدار‬
،‫نفت‬NRSI
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 85

86. ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫انبساط‬
‫حسب‬ ‫بر‬scf‫است‬.‫در‬ ‫یافته‬ ‫کاهش‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫هنوز‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫نفتی‬ ‫مقدار‬
N(STB)‫با‬ ‫برابر‬ ،‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫محلول‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫نفت‬(SCF)NRS
‫باشد‬ ‫می‬.‫فشار‬ ‫افت‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫حجم‬ ‫لذا‬Δp‫حسب‬ ‫بر‬
‫است‬ ‫زیر‬ ‫مقدار‬ ‫با‬ ‫برابر‬ ‫کمتر‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫مخزن‬ ‫بشکه‬:
N(RSI- RS) Bg
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 86

87. .11.‫ال‬-‫پی‬-‫دیک‬،‫مترجمین‬‫سید‬ ،‫الهی‬ ‫آیت‬ ‫صادق‬ ‫محمد‬
،‫پردازان‬ ‫نو‬ ،‫تهران‬ ،‫پارسا‬ ‫علی‬ ،‫پناهی‬ ‫شریعت‬ ‫فرزاد‬
1385
2.‫کرافت‬-‫هاوکینز‬-،‫بنیادی‬ ‫رضا‬ ‫احمد‬ ‫مترجم‬ ،‫تری‬
،‫تهران‬‫آییژ‬،1388

89. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
890218855،‫اسماعیلی‬ ‫مصطفی‬ ،mostafa. esmaeili1991@yahoo.Com

90. ‫روش‬ ‫محدودیتهای‬ ‫و‬ ‫استفاده‬ ‫موارد‬‫موازنه‬‫ی‬‫مواد‬

92. ‫روش‬ ‫محدودیتهای‬ ‫و‬ ‫استفاده‬ ‫موارد‬
‫موازنه‬‫ی‬‫مواد‬
‫استفاده‬ ‫زیر‬ ‫مقاصد‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫عمدتا‬ ‫زیادی‬ ‫سالیان‬ ‫طی‬ ،‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬‫می‬‫شد‬‫تعیین‬
‫درجا‬ ‫اولیه‬ ‫هیدروکربن‬
‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫حجم‬ ‫محاسبه‬
‫مخزن‬ ‫فشارهای‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬
‫پ‬ ‫امکان‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫اولیه‬ ‫هیدروکربن‬ ‫میزان‬ ‫یافتن‬ ‫برای‬ ‫معادالت‬ ‫همزمان‬ ‫حل‬ ،‫موارد‬ ‫بعضی‬ ‫در‬‫ذیر‬
‫داده‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫کمیت‬ ‫دو‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫باید‬ ‫معمول‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫حال‬ ‫این‬ ‫با‬ ،‫است‬‫های‬ ‫روش‬ ‫یا‬ ‫ها‬‫که‬ ‫ی‬
‫تزریق‬ ‫میزان‬ ‫یا‬ ‫تولید‬ ‫میزان‬ ‫اثر‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫محاسبات‬ ‫از‬ ‫مستقل‬(‫گاز‬ ‫یا‬ ‫آب‬)‫م‬ ‫فشار‬ ‫بر‬‫است‬ ‫خزن‬(
‫به‬ ‫نسبت‬ ‫قبال‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ضروری‬ ‫بسیار‬ ،‫منظور‬ ‫بدین‬m‫داده‬ ‫روی‬ ‫از‬ ‫اولیه‬ ‫نفت‬ ‫میزان‬ ‫و‬‫نموداری‬ ‫های‬
‫و‬‫مغزه‬‫ای‬‫شود‬ ‫تعیین‬ ‫مناسب‬(‫می‬ ‫مشخص‬ ‫شناسی‬ ‫زمین‬ ‫دالیل‬ ‫با‬ ‫معموال‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫وجود‬‫شود‬‫اما‬ ،
‫می‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬‫م‬ ‫محاسبه‬ ‫با‬ ‫کار‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫داد‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫منظور‬ ‫بدین‬ ‫توان‬‫قدار‬
‫در‬ ‫اولیه‬ ‫هیدروکربن‬‫دوره‬‫های‬‫ان‬ ‫است‬ ‫صفر‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫مقدار‬ ‫اینکه‬ ‫فرض‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫تولیدی‬ ‫متوالی‬‫جام‬
‫می‬‫شود‬(‫ش‬ ‫محاسبه‬ ‫مقادیر‬ ‫ماندن‬ ‫ثابت‬ ،‫باشد‬ ‫نداشته‬ ‫وجود‬ ‫دیگری‬ ‫پیچیده‬ ‫عوامل‬ ‫چنانچه‬‫ده‬N‫یا‬
G‫است‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫از‬ ‫حاکی‬ ‫آنها‬ ‫مداوم‬ ‫تغییر‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫بودن‬ ‫حجمی‬ ‫بر‬ ‫دلیل‬
‫داده‬ ‫دقت‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫محاسبه‬ ‫مقادیر‬ ‫دقت‬‫می‬ ‫جایگزین‬ ‫معادله‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫موجود‬ ‫های‬‫ب‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫شوند‬‫ه‬
‫فرصت‬‫های‬‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫را‬ ‫معادالت‬ ‫اساس‬ ‫که‬ ‫متعددی‬‫دارد‬ ‫بستگی‬ ‫دهند‬(‫این‬ ‫از‬ ‫یکی‬‫مفرو‬‫ضها‬
‫است‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫بین‬ ‫بویژه‬ ،‫مخزن‬ ‫در‬ ‫ترمودینامیکی‬ ‫تعادل‬ ‫بودن‬ ‫برقرار‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 92

93. ‫روش‬ ‫محدودیتهای‬ ‫و‬ ‫استفاده‬ ‫موارد‬
‫موازنه‬‫ی‬‫مواد‬
‫ویلند‬‫ب‬ ‫گاز‬ ‫با‬ ‫اشباع‬ ‫فوق‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫ماندن‬ ‫باقی‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫مایع‬ ‫فاز‬ ‫تمایل‬ ‫کندی‬ ‫و‬‫کاهش‬ ‫اثر‬ ‫ر‬
‫کردند‬ ‫مشخص‬ ،‫فشار‬(‫می‬ ‫باعث‬ ‫اشباع‬ ‫فوق‬ ‫حالت‬ ‫اثر‬‫آن‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫مخزن‬ ‫فشارهای‬ ‫شود‬
‫است‬ ‫تعادل‬ ‫برقراری‬ ‫الزمه‬ ‫که‬ ‫باشد‬ ‫مقداری‬.‫می‬ ‫فرض‬ ‫ضمنی‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫همچنین‬‫ک‬ ‫شود‬‫ه‬
‫داده‬‫های‬PVT‫دست‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫آزادسازی‬ ‫فرآیند‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫که‬‫می‬‫آیند‬‫موا‬ ‫معادله‬ ‫در‬ ‫و‬‫زنه‬
‫کار‬ ‫به‬ ‫جرم‬‫می‬‫روند‬‫تفکیک‬ ‫در‬ ‫و‬ ،‫چاه‬ ‫در‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫آزادسازی‬ ‫فرآیند‬ ‫از‬ ‫آنچه‬ ‫با‬ ،
‫کننده‬‫های‬‫می‬ ‫حاصل‬ ‫سرچاه‬‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫نزدیک‬ ‫تطابق‬ ،‫شود‬.‫داده‬ ،‫موارد‬ ‫بعضی‬ ‫در‬‫های‬
PVT‫می‬ ‫حاصل‬ ‫گاز‬ ‫آزادسازی‬ ‫فرآیند‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫که‬‫سیال‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫داده‬ ‫با‬ ‫شوند‬
‫می‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫مخزن‬‫اند‬ ‫متفاوت‬ ‫بسیار‬ ،‫آید‬(‫م‬ ‫حاصل‬ ‫نتایجی‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫از‬ ‫بنابراین‬‫ی‬‫شود‬
‫است‬ ‫همراه‬ ‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫خطای‬ ‫با‬ ‫که‬.
‫برداری‬ ‫بهره‬ ‫دوره‬ ‫هر‬ ‫پایان‬ ‫در‬ ‫مخزن‬ ‫متوسط‬ ‫فشار‬ ‫تعیین‬ ‫هنگام‬ ‫در‬ ‫خطا‬ ‫دیگر‬ ‫منشأ‬‫به‬
‫میآید‬ ‫وجود‬.‫بر‬ ‫عالوه‬‫خطاهایی‬‫دستگاه‬ ‫از‬ ‫که‬‫همچنین‬ ‫و‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫های‬‫بهعلت‬‫مش‬‫کالت‬
‫می‬ ‫بروز‬ ‫ساخت‬ ‫نهایی‬ ‫فشارهای‬ ‫و‬ ‫حقیقی‬ ‫ساکن‬ ‫فشارهای‬ ‫تعیین‬ ‫در‬‫مش‬ ‫اغلب‬ ،‫کند‬‫کل‬
‫فشار‬ ‫صحیح‬ ‫گیری‬ ‫میانگین‬‫هرچاه‬‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫نیز‬ ‫جداگانه‬ ‫طور‬ ‫به‬.‫ضخ‬ ‫سازندهای‬ ‫در‬‫تر‬ ‫یم‬
‫گرانروی‬ ‫و‬ ‫زیاد‬ ‫آنها‬ ‫تراوایی‬ ‫که‬‫نفتشان‬‫ب‬ ‫ساخت‬ ‫نهایی‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫زمانی‬ ،‫است‬ ‫کم‬‫و‬ ‫آسانی‬ ‫ه‬
‫می‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫دقیق‬ ‫طور‬ ‫به‬‫ب‬ ‫کم‬ ‫مخزن‬ ‫سراسر‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫اختالف‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫آید‬،‫اشد‬
‫می‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫راحتی‬ ‫به‬ ‫متوسط‬ ‫فشار‬ ‫دقیق‬ ‫مقادیر‬‫آید‬.‫ک‬ ‫سازندهای‬ ‫در‬ ،‫دیگر‬ ‫طرف‬ ‫از‬‫م‬
‫و‬ ‫کمتر‬ ‫تراوایی‬ ‫با‬ ‫ضخامت‬‫نفتهای‬‫گرانروتر‬‫س‬ ‫نهایی‬ ‫فشار‬ ‫دقیق‬ ‫مقدار‬ ‫تعیین‬ ،‫مشکل‬ ‫اخت‬
‫است‬ ‫زیاد‬ ‫مخازن‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫تغییرات‬ ‫اغلب‬ ‫و‬ ،‫است‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 93

94. ‫روش‬ ‫محدودیتهای‬ ‫و‬ ‫استفاده‬ ‫موارد‬
‫موازنه‬‫ی‬‫مواد‬
‫تهیه‬ ‫با‬ ‫معموال‬ ،‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬‫نقشه‬‫های‬‫شده‬ ‫منطبق‬ ‫ضخامت‬ ‫هم‬ ‫خطوط‬ ‫نقشه‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫فشار‬ ‫هم‬
‫می‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫فشارها‬ ‫این‬ ‫متوسط‬ ،‫است‬‫آید‬(‫می‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫مطمئنی‬ ‫نتایج‬ ‫معموال‬ ‫روش‬ ‫این‬ ‫از‬،‫آید‬
‫نمی‬ ‫صورت‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫که‬ ،‫باشد‬ ‫نامنظم‬ ‫چاه‬ ‫شده‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫فشارهای‬ ‫اینکه‬ ‫مگر‬‫توان‬‫نقشه‬‫ه‬‫ا‬‫به‬ ‫را‬
‫دقت‬‫ترازبندی‬‫کرد‬(
‫این‬‫نامنظمیها‬‫د‬ ‫تغییر‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ،‫سازند‬ ‫تراوایی‬ ‫و‬ ‫ضخامت‬ ‫تغییرات‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫است‬ ‫ممکن‬‫و‬ ‫چاه‬ ‫بی‬
‫باشد‬ ‫برداری‬ ‫بهره‬ ‫دبی‬(‫چند‬ ‫یا‬ ‫دو‬ ‫از‬ ‫تولیدی‬ ‫سازندهای‬ ‫وقتی‬ ،‫همچنین‬‫منقطه‬‫با‬ ‫الیه‬ ‫یا‬
‫تراواییهای‬‫باشد‬ ‫شده‬ ‫تشکیل‬ ‫مختلف‬(‫می‬ ‫بروز‬ ‫مشکالتی‬ ‫متوسط‬ ‫فشار‬ ‫تعیین‬ ‫در‬‫کن‬‫د‬(‫این‬ ‫در‬
‫سازندها‬‫الیه‬ ‫فشار‬ ،‫ف‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫فشارهای‬ ‫چون‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫بیشتر‬ ‫معموال‬ ‫تراوا‬ ‫کم‬ ‫های‬‫شارهای‬
‫منطقه‬‫تراواتر‬،‫نزدیکترند‬(‫می‬ ‫کوچکتر‬ ‫شده‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫ساکن‬ ‫فشارهای‬‫ط‬ ‫مخزن‬ ‫و‬ ‫شوند‬‫وری‬
‫می‬ ‫رفتار‬‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫کند‬‫دارد‬ ‫کمتری‬ ‫نفت‬ ‫رسد‬(‫شیلتویس‬‫پدید‬ ‫این‬ ‫تشریح‬ ‫برای‬‫موجود‬ ‫نفت‬ ،‫ه‬
‫درمناطق‬‫تراواتر‬‫ب‬ ‫معموال‬ ‫فعال‬ ‫نفت‬ ‫شده‬ ‫محاسبه‬ ‫مقدار‬ ‫که‬ ‫کرد‬ ‫مشاهده‬ ‫و‬ ‫نامید‬ ‫فعال‬ ‫نفت‬ ‫را‬‫زمان‬ ‫ا‬
‫می‬ ‫افزایش‬‫آهستگی‬ ‫به‬ ‫تراوا‬ ‫کم‬ ‫مناطق‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫زیرا‬ ،‫یابد‬‫منبسط‬‫می‬‫ت‬ ‫شوند‬‫جبران‬ ‫به‬ ‫ا‬
‫کنند‬ ‫کمک‬ ‫فشار‬ ‫افت‬(‫مورد‬ ‫در‬ ‫همچنین‬ ‫پدیده‬ ‫این‬‫میدانهایی‬‫نی‬ ‫توسعه‬ ‫کامل‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫که‬‫اند‬ ‫افته‬
‫می‬ ‫صدق‬‫ف‬ ‫که‬ ‫حالی‬ ‫در‬ ،‫است‬ ‫مربوط‬ ‫شده‬ ‫تکمیل‬ ‫قسمت‬ ‫به‬ ‫فقط‬ ‫متوسط‬ ‫فشار‬ ‫زیرا‬ ،‫کند‬‫در‬ ‫شار‬
‫قسمت‬‫های‬‫است‬ ‫بیشتر‬ ‫نیافته‬ ‫توسعه‬(
‫به‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫یا‬ ‫اولیه‬ ‫نفت‬ ‫شده‬ ‫محاسبه‬ ‫مقادیر‬ ‫بر‬ ‫فشار‬ ‫خطاهای‬ ‫تأثیر‬‫اندازهاین‬‫نس‬ ‫خطاها‬‫به‬ ‫بت‬
‫دارد‬ ‫بستگی‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫افت‬(‫صورت‬ ‫به‬ ‫عمدتا‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫آنجایی‬ ‫از‬‫تفاضلهایی‬‫و‬ ‫چون‬‫و‬‫در‬‫معادله‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 94

95. ‫روش‬ ‫محدودیتهای‬ ‫و‬ ‫استفاده‬ ‫موارد‬
‫موازنه‬‫ی‬‫مواد‬
‫می‬ ‫وارد‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬‫است‬ ‫صحیح‬ ‫فوق‬ ‫مطلب‬ ،‫شود‬(‫به‬ ‫گازی‬ ‫گنبد‬ ‫انبساط‬ ‫و‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫چون‬
‫می‬ ‫کمک‬ ‫فشار‬ ‫افت‬ ‫جبران‬‫حجمی‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫تر‬ ‫جدی‬ ‫بسیار‬ ‫مخازن‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫خطاهای‬ ،‫کنند‬
‫غیراشباع‬‫است‬(‫مقایس‬ ‫در‬ ‫گازی‬ ‫گنبد‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫فعال‬ ‫بسیار‬ ‫آب‬ ‫دانش‬ ‫که‬ ‫حالتی‬ ‫در‬‫با‬ ‫ه‬
‫کاربر‬ ‫درجا‬ ‫اولیه‬ ‫نفت‬ ‫تعیین‬ ‫در‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬ ،‫است‬ ‫بزرگتر‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫نفتی‬ ‫منطقه‬،‫ندارد‬ ‫د‬
‫است‬ ‫کم‬ ‫بسیار‬ ‫فشار‬ ‫افت‬ ‫زیرا‬(‫هاچینسون‬‫داده‬ ‫خطای‬ ‫اثر‬ ‫زمینه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کمی‬ ‫مطالعه‬ ‫در‬‫ب‬ ‫ها‬‫ر‬
‫نفت‬ ‫مخازن‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫حجمی‬ ‫مخازن‬ ‫ترتیب‬ ‫به‬ ،‫اولیه‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ‫مقادیر‬‫غیراشباع‬‫د‬ ‫انجام‬ ،‫اده‬
‫می‬ ‫تأکید‬ ‫چاه‬ ‫ساکن‬ ‫فشارهای‬ ‫دقیق‬ ‫مقادیر‬ ‫تعیین‬ ‫اهمیت‬ ‫به‬ ،‫است‬‫کند‬(
‫تأثی‬ ‫محاسبات‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫مخزن‬ ‫نفت‬ ‫اولیه‬ ‫حجم‬ ‫به‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ‫حجم‬ ‫نسبت‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫خطاهای‬‫ر‬
‫دارند‬(‫خطایی‬‫می‬ ‫بروز‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ،‫اولیه‬ ‫نفت‬ ‫مقادیر‬ ‫محاسبه‬ ‫در‬ ‫که‬‫ای‬ ‫اندازه‬ ‫با‬ ‫نماید‬‫ن‬
‫می‬ ‫افزایش‬ ‫نسبت‬،‫گفتیم‬ ‫قبل‬ ‫پاراگراف‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫طور‬ ‫همان‬ ‫زیرا‬ ،‫یابد‬‫گنبدهای‬‫بزرگ‬ ‫گازی‬‫اثر‬ ،‫تر‬
‫می‬ ‫کاهش‬ ‫را‬ ‫فشار‬ ‫افت‬‫دهند‬(‫در‬‫گنبدهای‬‫گازی‬‫ای‬‫بز‬ ‫کامال‬ ‫نفتی‬ ‫منطقه‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬ ‫که‬‫رگ‬
‫ترند‬‫می‬ ‫صورت‬ ‫نفتی‬ ‫منطقه‬ ‫تولید‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫جزیی‬ ‫اصالحی‬ ‫با‬ ،‫گیرد‬(‫ج‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬‫به‬ ‫رم‬
‫می‬ ‫میل‬ ‫گازی‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬‫کند‬(‫مقدار‬m‫داده‬ ‫از‬‫می‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫نمودار‬ ‫و‬ ‫مغزه‬ ‫های‬‫این‬ ‫که‬ ‫آید‬
‫داده‬‫خالص‬ ‫حجم‬ ‫تعیین‬ ‫در‬ ‫ها‬‫توده‬‫های‬‫متوس‬ ‫تخلخل‬ ‫درجه‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫کننده‬ ‫تولید‬‫ط‬
‫می‬ ‫استفاده‬ ‫همزاد‬ ‫آب‬ ‫مقدار‬ ‫و‬ ‫آنها‬‫شوند‬(‫موج‬ ‫نیز‬ ‫اشباع‬ ‫نفت‬ ‫غالبا‬ ‫گازی‬ ‫گنبد‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬‫ود‬
‫شود‬ ‫افزوده‬ ‫نفتی‬ ‫منطقه‬ ‫حجم‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫کسر‬ ‫اولیه‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫حجم‬ ‫از‬ ‫باید‬ ‫نفت‬ ‫این‬ ‫حجم‬ ،‫است‬(
‫گاز‬ ‫تماس‬ ‫سطوح‬ ‫تعیین‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫چاه‬ ‫آزمایشهای‬–‫نفت‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 95

96. ‫روش‬ ‫محدودیتهای‬ ‫و‬ ‫استفاده‬ ‫موارد‬
‫موازنه‬‫ی‬‫مواد‬
‫آب‬ ‫و‬–‫مقدار‬ ‫تعیین‬ ‫در‬ ‫غالبا‬ ،‫نفت‬m‫مفیدند‬(‫صورت‬ ‫به‬ ‫تماس‬ ‫سطوح‬ ،‫موارد‬ ‫بعضی‬ ‫در‬
‫صفحههای‬‫ا‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫یا‬ ،‫شیبدار‬ ‫آبی‬ ‫سفره‬ ‫در‬ ‫حرکت‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫بلکه‬ ،‫نیست‬ ‫افقی‬‫مویینگی‬ ‫ثر‬
‫در‬‫سنگ‬‫های‬‫کم‬‫تراوای‬‫اند‬ ‫شکل‬ ‫بشقابی‬ ،‫حجمی‬ ‫مخازن‬ ‫مرزی‬(
‫د‬ ،‫است‬ ‫معلوم‬ ‫کافی‬ ‫دقتی‬ ‫با‬ ‫معموال‬ ‫نفت‬ ‫انباشتی‬ ‫برداری‬ ‫بهره‬ ‫میزان‬ ‫که‬ ‫حالی‬ ‫در‬‫قت‬
‫از‬ ‫دیگری‬ ‫منابع‬ ‫بدینترتیب‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫کم‬ ‫بسیار‬ ‫همراه‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫برداری‬ ‫بهره‬ ‫مقادیر‬‫به‬ ‫خطا‬
‫تعیین‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫دورهای‬ ‫آزمایشهای‬ ‫روی‬ ‫از‬ ‫بلکه‬ ،‫نشود‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫مستقیم‬ ‫وجود‬
‫نسبت‬‫های‬‫تولیدی‬ ‫آب‬ ‫درصد‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬‫هرچاه‬‫می‬ ‫انجام‬ ‫مشخص‬‫آم‬ ‫دست‬ ‫به‬ ،‫شود‬‫ده‬
‫باشد‬(‫مش‬ ‫منبع‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫باشند‬ ‫شده‬ ‫تکمیل‬ ‫مختلف‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫چاه‬ ‫چند‬ ‫یا‬ ‫دو‬ ‫وقتی‬‫ترک‬
‫شوند‬ ‫تولید‬(‫نف‬ ‫مقدار‬ ،‫باشد‬ ‫نداشته‬ ‫وجود‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫دستگاه‬ ‫چاه‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫چنانچه‬‫ت‬
‫بهر‬ ‫مقدار‬ ‫تنها‬ ‫بلکه‬ ،‫نیست‬ ‫معلوم‬ ‫جداگانه‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫استخراج‬‫ه‬
‫است‬ ‫مشخص‬ ‫آنها‬ ‫کل‬ ‫برداری‬(،‫است‬ ‫موجود‬ ‫میادین‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫شرایطی‬ ‫تحت‬‫بعید‬
‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬‫حدود‬ ‫دقتی‬ ‫با‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫انباشتی‬ ‫برداری‬ ‫بهره‬ ‫که‬ ‫رسد‬10‫و‬ ‫شود‬ ‫معلوم‬ ‫درصد‬
‫است‬ ‫ممکن‬ ‫موارد‬ ‫بعضی‬ ‫در‬(‫باشند‬ ‫نیز‬ ‫بیشتر‬ ‫خطاها‬(‫طب‬ ‫گاز‬ ‫اهمیت‬ ‫افزایش‬ ‫با‬‫و‬ ‫یعی‬
‫ازآنجا‬‫می‬ ‫فروش‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫همراه‬ ‫گاز‬ ‫بیشتر‬ ‫که‬‫گاز‬ ‫برداری‬ ‫بهره‬ ‫ارزش‬ ،‫رسد‬‫طبیفی‬‫مشخص‬
‫می‬‫شود‬(
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 96

97. .1‫کرافت‬،‫بنجامین‬‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫کاربردی‬ ‫اصول‬ ،‫کول‬
‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬(‫ویرادش‬‫دوم‬)‫صادق‬ ‫محمد‬ ،‫آذین‬ ‫رضا‬ ‫ترجمه‬
،‫صفوی‬‫خیراله‬‫اصغری‬‫شریف‬ ‫صنعتی‬ ‫دانشگاه‬ ،‫تهران‬ ،
،‫علمی‬ ‫انتشارات‬ ‫موسسه‬1386.
‫دوم‬ ‫فصل‬‫صفحه‬‫ی‬74-77

99. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
890219025‫پور‬ ‫شهاب‬ ‫پوریا‬shahab. pourya@yahoo.Com

100. ‫محدودیت‬ ‫و‬ ‫استفاده‬ ‫موارد‬‫ص‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫روش‬ ‫های‬1-11
2-‫روش‬‫هاولنا‬‫و‬‫اوده‬‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬ ‫گیری‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫در‬
‫ص‬11-14

102. ‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬ ‫استفاده‬ ‫موارد‬
‫استفاده‬ ‫موارد‬‫ومحدودیت‬‫های‬‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫روش‬
‫دست‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬‫امد‬‫عمدتا‬ ‫زیادی‬ ‫سالیان‬ ‫طی‬‫درجهت‬‫مقاص‬‫د‬
‫استفاده‬ ‫زیر‬‫می‬‫شد‬:
1-‫درجا‬ ‫اولیه‬ ‫هیدروکربن‬ ‫تعیین‬
2-‫حجم‬ ‫محاسبه‬‫اب‬‫ورودی‬
3-‫مخزن‬ ‫فشارهای‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬
‫دربعضی‬‫اولی‬ ‫هیدروکربن‬ ‫میزان‬ ‫یافتن‬ ‫برای‬ ‫معادالت‬ ‫همزمان‬ ‫حل‬ ‫موارد‬‫ه‬
‫واب‬‫است‬ ‫پذیر‬ ‫امکان‬ ‫ورودی‬‫بااین‬‫د‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫باید‬ ‫معمول‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫حال‬‫و‬
‫کمیت‬‫رابا‬‫داده‬ ‫از‬ ‫استفاده‬‫ها‬‫باروش‬‫موازن‬ ‫محاسبات‬ ‫از‬ ‫مستقل‬ ‫که‬ ‫هایی‬‫ه‬
‫پیش‬ ‫معادالت‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫موارد‬ ‫ترین‬ ‫مهم‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫کرد‬ ‫تعیین‬ ‫است‬ ‫جرم‬
‫تزریق‬ ‫میزان‬ ‫یا‬ ‫تولید‬ ‫میزان‬ ‫اثر‬ ‫بینی‬(‫اب‬‫گاز‬ ‫یا‬)‫برفشار‬‫است‬ ‫مخزن‬‫بدین‬
‫نسبت‬ ‫قبال‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ضروری‬ ‫بسیار‬ ‫منظور‬m‫ومیزان‬‫اولیه‬ ‫نفت‬‫ازروی‬
‫داده‬‫نموداری‬ ‫های‬‫ومغزه‬‫ای‬‫تعیین‬ ‫مناسب‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 102

103. ‫رانش‬ ‫وجود‬ ‫شود‬‫اب‬‫معموال‬‫بادالیل‬‫می‬ ‫مشخص‬ ‫شناسی‬ ‫زمین‬‫شود‬‫امامعادله‬
‫می‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬‫کار‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫قرارداد‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫منظور‬ ‫بدین‬ ‫توان‬‫بامح‬‫اسبه‬
‫مقدار‬‫هیدرو‬‫در‬ ‫اولیه‬ ‫کربن‬‫دوره‬‫های‬‫تولیدی‬ ‫متوالی‬‫وبافرض‬‫مقدار‬ ‫که‬ ‫این‬‫اب‬
‫می‬ ‫انجام‬ ‫است‬ ‫صفر‬ ‫ورودی‬‫ب‬ ‫نداشته‬ ‫وجود‬ ‫دیگری‬ ‫پیچیده‬ ‫عوامل‬ ‫چنانچه‬ ‫شود‬‫اشد‬
‫شده‬ ‫محاسبه‬ ‫مقادیر‬ ‫ماندن‬ ‫ثابت‬n‫یا‬g‫مداوم‬ ‫تغییر‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫بودن‬ ‫حجمی‬ ‫بر‬ ‫دلیل‬
‫انها‬‫است‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫از‬ ‫حاکی‬.
‫داده‬ ‫دقت‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫محاسبه‬ ‫مقادیر‬ ‫دقت‬‫جایگزین‬ ‫معادله‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫موجود‬ ‫های‬
‫می‬‫شوند‬‫وهمچنین‬‫به‬‫فرض‬‫های‬‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫را‬ ‫معادالت‬ ‫اساس‬ ‫که‬ ‫متعددی‬‫دهن‬‫د‬
‫دارد‬ ‫بستگی‬.‫این‬ ‫از‬ ‫یکی‬‫مفروض‬‫ها‬‫م‬ ‫در‬ ‫ترمودینامیکی‬ ‫تعادل‬ ‫بودن‬ ‫برقرار‬‫به‬ ‫خزن‬
‫نفت‬ ‫بین‬ ‫ویژه‬‫وگازمحلول‬‫و‬ ‫است‬ ‫ان‬ ‫در‬‫ویلندوکندی‬‫مایع‬ ‫فاز‬ ‫تمایل‬‫رابرای‬‫باقی‬
‫گاز‬ ‫با‬ ‫اشباع‬ ‫فوق‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫ماندن‬‫براثر‬‫کردند‬ ‫مشخص‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬.‫مقادیر‬‫فشار‬
،‫اشباع‬ ‫فوق‬ ‫حالت‬‫درسیال‬‫ومغزه‬‫های‬‫حدود‬ ‫شرقی‬ ‫تگزاس‬ ‫میدان‬19psi‫ودرسیال‬
‫ومغزه‬‫های‬‫میدان‬‫اسالتر‬‫حدود‬25psi‫است‬ ‫شده‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬.‫اشباع‬ ‫فوق‬ ‫حالت‬ ‫اثر‬
‫می‬ ‫باعث‬‫تعادل‬ ‫برقراری‬ ‫الزمه‬ ‫که‬ ‫باشد‬ ‫مقداری‬ ‫ان‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫مخزن‬ ‫فشارهای‬ ‫شود‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 103

104. ‫است‬.
‫فرض‬ ‫ضمنی‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫همچنین‬‫می‬‫شودکه‬‫داده‬‫های‬pvt‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫که‬
‫فرایند‬‫ازاد‬‫بدست‬ ‫گاز‬ ‫سازی‬‫می‬‫ایند‬‫ودر‬‫کار‬ ‫به‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬‫می‬‫رو‬‫ند‬‫با‬
‫انچه‬‫فرایند‬ ‫از‬‫ازاد‬‫چاه‬ ،‫مخزن‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫سازی‬‫ودر‬‫تفکیک‬‫کننده‬‫های‬‫چ‬ ‫سر‬‫اه‬
‫می‬ ‫حاصل‬‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫نزدیک‬ ‫تطابق‬ ‫شود‬.‫می‬ ‫بیان‬ ‫اینجا‬ ‫در‬‫کنیم‬‫در‬ ‫که‬
‫داده‬ ‫موارد‬ ‫بعضی‬‫های‬pvt‫فرایند‬ ‫براساس‬ ‫که‬‫ازاد‬‫می‬ ‫حاصل‬ ‫گاز‬ ‫سازی‬‫شوند‬
‫بدست‬ ‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫داده‬ ‫با‬‫می‬‫اید‬‫بن‬ ‫متفاوتند‬ ‫بسیار‬‫از‬ ‫این‬ ‫ابر‬
‫می‬ ‫حاصل‬ ‫نتایجی‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬‫است‬ ‫همراه‬ ‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫خطای‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫شود‬.
‫دوره‬ ‫هر‬ ‫پایان‬ ‫در‬ ‫مخزن‬ ‫متوسط‬ ‫فشار‬ ‫تعیین‬ ‫هنگام‬ ‫در‬ ‫خطا‬ ‫دیگر‬ ‫منشا‬‫بهره‬
‫وجود‬ ‫به‬ ‫برداری‬‫می‬‫ایدعالوه‬‫بر‬‫خطاهایی‬‫دستگاه‬ ‫از‬ ‫که‬‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫های‬
‫وهمچنین‬‫فشار‬ ‫تعیین‬ ‫در‬ ‫مشکالت‬ ‫علت‬ ‫به‬‫فش‬ ‫و‬ ‫حقیقی‬ ‫ساکن‬ ‫های‬‫ارهای‬
‫می‬ ‫بروز‬ ‫ساخت‬ ‫نهایی‬‫فش‬ ‫صحیح‬ ‫گیری‬ ‫میانگین‬ ‫مشکل‬ ‫اغلب‬ ‫کند‬‫چاه‬ ‫هر‬ ‫ار‬
‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫نیز‬ ‫جداگانه‬ ‫طور‬ ‫به‬.‫سازند‬ ‫در‬‫تراوایی‬ ‫که‬ ‫تر‬ ‫ضخیم‬ ‫های‬‫انها‬‫ز‬‫یاد‬
‫گرانروی‬ ‫و‬‫نفتشان‬‫به‬ ‫ساخت‬ ‫نهایی‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫زمانی‬ ‫است‬ ‫کم‬‫اسانی‬‫و‬‫طور‬ ‫به‬
‫دست‬ ‫به‬ ‫دقیق‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 104

105. ‫می‬‫اید‬‫مقاد‬ ‫باشد‬ ‫کم‬ ‫مخزن‬ ‫سراسر‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫اختالف‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬ ‫نیز‬ ‫و‬‫یر‬
‫دست‬ ‫به‬ ‫راحتی‬ ‫به‬ ‫متوسط‬ ‫فشار‬ ‫دقیق‬‫می‬‫اید‬‫سازند‬ ‫در‬ ‫دیگر‬ ‫طرف‬ ‫از‬‫های‬
‫ضخامت‬ ‫کم‬‫باتراوایی‬‫د‬ ‫مقدار‬ ‫تعیین‬ ‫بیشتر‬ ‫نفت‬ ‫گرانروی‬ ‫و‬ ‫تر‬ ‫کم‬‫فشار‬ ‫قیق‬
‫است‬ ‫مشکل‬ ‫ساخت‬ ‫نهایی‬‫واغلب‬‫است‬ ‫زیاد‬ ‫مخزن‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫تغییرات‬‫در‬
‫تهیه‬ ‫با‬ ‫معموال‬ ‫حالت‬ ‫این‬‫نقشه‬‫های‬‫ض‬ ‫هم‬ ‫خطوط‬ ‫نقشه‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫فشار‬ ‫هم‬‫خامت‬
‫فشار‬ ‫این‬ ‫متوسط‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫منطبق‬‫دست‬ ‫به‬ ‫ها‬‫می‬‫اید‬.‫معمو‬ ‫روش‬ ‫این‬ ‫از‬‫ال‬
‫دست‬ ‫به‬ ‫مطمئنی‬ ‫نتایج‬‫می‬‫اید‬‫فشار‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫مگر‬‫ش‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫های‬‫چاه‬ ‫ده‬
‫نمی‬ ‫صورت‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫باشد‬ ‫نامنظم‬‫توان‬‫نقشه‬‫ها‬‫کرد‬ ‫بندی‬ ‫تراز‬ ‫را‬.
‫این‬‫نامنظمی‬‫ها‬‫ضخامت‬ ‫تغییرات‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫است‬ ‫ممکن‬‫وتراوایی‬‫سازند‬
‫وهمچنین‬‫چاه‬ ‫دبی‬ ‫تغییر‬‫ودبی‬‫باشد‬ ‫برداری‬ ‫بهره‬.‫سا‬ ‫وقتی‬ ‫همچنین‬‫زند‬‫های‬
‫از‬ ‫تولیدی‬‫دویا‬‫یا‬ ‫الیه‬ ‫یا‬ ‫منطقه‬ ‫چند‬‫تراوایی‬‫های‬‫ش‬ ‫تشکیل‬ ‫مختلف‬‫باشد‬ ‫ده‬
‫می‬ ‫بروز‬ ‫مشکالتی‬ ‫متوسط‬ ‫فشار‬ ‫تعیین‬ ‫در‬‫کند‬.‫سازند‬ ‫این‬ ‫در‬‫ها‬‫فس‬‫ارالیه‬‫های‬
‫است‬ ‫بیشتر‬ ‫معموال‬ ‫تراوا‬ ‫کم‬‫وچون‬‫فش‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫فشارهای‬‫ارهای‬
‫منطقه‬‫تراواتر‬‫نزدیکترند‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 105

106. ‫می‬ ‫کوچکتر‬ ‫شده‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫ساکن‬ ‫فشارهای‬‫شوند‬‫ومخزن‬‫رفت‬ ‫طوری‬‫ار‬
‫می‬‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫کند‬‫دارد‬ ‫کمتری‬ ‫نفت‬ ‫رسد‬.‫شیلتویس‬‫تشر‬ ‫برای‬‫این‬ ‫یح‬
‫مناطق‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫نفت‬ ‫پدیده‬‫تراواتر‬‫نامید‬ ‫فعال‬ ‫نفت‬ ‫را‬‫ومشاهده‬‫ک‬ ‫کرد‬‫ه‬
‫معموال‬ ‫فعال‬ ‫نفت‬ ‫شده‬ ‫محاسبه‬ ‫مقدار‬‫بازمان‬‫می‬ ‫افزایش‬‫نفت‬ ‫زیرا‬ ‫یابد‬‫وگاز‬
‫به‬ ‫تراوا‬ ‫کم‬ ‫مناطق‬ ‫در‬ ‫موجود‬‫اهستگی‬‫منبسط‬‫می‬‫اف‬ ‫جبران‬ ‫به‬ ‫تا‬ ‫شوند‬‫ت‬
‫ک‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫میدان‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫همچنین‬ ‫پدیده‬ ‫این‬ ‫کنند‬ ‫کمک‬ ‫فشار‬‫امل‬
‫نوسعه‬‫ت‬ ‫قسمت‬ ‫به‬ ‫فقط‬ ‫متوسط‬ ‫فشار‬ ‫زیرا‬ ‫میکند‬ ‫صدق‬ ‫اند‬ ‫نیافته‬‫شده‬ ‫کمیل‬
‫در‬ ‫است‬ ‫مربوط‬‫حلی‬‫در‬ ‫فشار‬ ‫که‬‫قسمت‬‫های‬‫اس‬ ‫بیشتر‬ ‫نیافته‬ ‫توسعه‬‫ت‬.
‫بر‬ ‫فشار‬ ‫خطاهای‬ ‫تاثیر‬‫مقادی‬‫ب‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫یا‬ ‫اولیه‬ ‫نفت‬ ‫شده‬ ‫محاسبه‬‫ه‬
‫این‬ ‫اندازه‬‫خطا‬‫ها‬‫دارد‬ ‫بستگی‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫افت‬ ‫به‬ ‫نسبت‬.‫از‬‫انجایی‬‫ک‬‫فشار‬ ‫ه‬
‫چون‬ ‫هایی‬ ‫تفاضل‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫عمدتا‬((Bo-Bw‫و‬(Rsi-Rs)‫و‬(Bg-Bi)‫در‬
‫معادلهی‬‫می‬ ‫وارد‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬‫است‬ ‫صحیح‬ ‫فوق‬ ‫مطلب‬ ‫شود‬.‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫چون‬
‫وانبساط‬‫گنید‬‫می‬ ‫کمک‬ ‫فشار‬ ‫افت‬ ‫جبران‬ ‫به‬ ‫گازی‬‫فش‬ ‫خطاهای‬ ‫کنند‬‫در‬ ‫ار‬
‫است‬ ‫اشباع‬ ‫غیر‬ ‫حجمی‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫تر‬ ‫جدی‬ ‫بسیار‬ ‫مخازن‬ ‫این‬.‫ک‬ ‫حالتی‬ ‫در‬‫ه‬
‫رانش‬‫اب‬‫است‬ ‫فعال‬ ‫بسیار‬‫وهمچنین‬‫گنبد‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 106

107. ‫گازی‬‫درمقایسه‬‫موازن‬ ‫معادله‬ ‫است‬ ‫بزرگتر‬ ‫ان‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫نفتی‬ ‫منطقه‬ ‫با‬‫و‬ ‫جرم‬ ‫ه‬
‫فشار‬ ‫افت‬ ‫زیرا‬ ‫ندارد‬ ‫کاربرد‬ ‫درجا‬ ‫اولیه‬ ‫نفت‬ ‫تعیین‬‫بسیا‬‫است‬ ‫کم‬‫ه‬‫اچینسون‬
‫داده‬ ‫خطای‬ ‫اثر‬ ‫زمینه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کمی‬ ‫مطالعه‬ ‫در‬‫بر‬ ‫ها‬‫مقادی‬‫نفت‬ ‫و‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬
‫گاز‬ ‫حجمی‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫ترتیب‬ ‫به‬ ‫اولیه‬‫ومخازن‬‫داده‬ ‫انجام‬ ‫اشباع‬ ‫غیر‬ ‫نفت‬
‫تعیین‬ ‫اهمیت‬ ‫به‬ ‫است‬‫مقدیر‬‫فشار‬ ‫دقیق‬‫میک‬ ‫تاکید‬ ‫چاه‬ ‫ساکن‬ ‫های‬‫ند‬.
‫د‬ ‫نیز‬ ‫مخزن‬ ‫نفت‬ ‫اولیه‬ ‫حجم‬ ‫به‬ ‫اولیه‬ ‫گاز‬ ‫حجم‬ ‫نسبت‬ ‫رد‬ ‫موجود‬ ‫خطاهای‬‫ر‬
‫دارند‬ ‫تاثیر‬ ‫محاسبات‬ ‫این‬.‫خطایی‬‫آ‬ ‫اولیه‬ ‫نفت‬ ‫مقادیر‬ ‫محاسبه‬ ‫در‬ ‫که‬‫ب‬
‫ورودی‬‫وفشار‬‫می‬ ‫بروز‬‫نماید‬.‫بااندازه‬‫افزایش‬ ‫نسبت‬ ‫این‬‫می‬‫یا‬‫بد‬.‫زیر‬‫همان‬ ‫ا‬
‫گفتیم‬ ‫قبل‬ ‫پاراگراف‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫طور‬‫گنبدهای‬‫ف‬ ‫افت‬ ‫اثر‬ ‫بزرگتر‬ ‫گازی‬‫را‬ ‫شار‬
‫می‬ ‫کاهش‬‫دهند‬.‫در‬‫گنبد‬‫های‬‫گازیی‬‫ک‬ ‫نفتی‬ ‫منطقه‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬ ‫که‬‫امال‬
‫بزرگترند‬‫صور‬ ‫نفتی‬ ‫منطقه‬ ‫تولید‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫جزئی‬ ‫اصالحی‬ ‫با‬‫می‬ ‫ت‬‫گیرد‬.
‫می‬ ‫میل‬ ‫گازی‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬ ‫به‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬‫کند‬.‫مقدار‬m‫ازداده‬‫های‬
‫مغزه‬‫ونمودار‬‫دست‬ ‫به‬‫می‬‫اید‬‫داده‬ ‫این‬ ‫که‬‫خالص‬ ‫حجم‬ ‫تعیین‬ ‫در‬ ‫ها‬‫توده‬‫های‬
‫نفت‬ ‫کننده‬ ‫تولید‬‫وگاز‬‫تخلخل‬ ‫درجه‬ ‫همچنین‬ ‫و‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 107

108. ‫متوسط‬‫انها‬‫ومقدار‬‫می‬ ‫استفاده‬ ‫همزاد‬ ‫آب‬‫از‬ ‫شوند‬‫انجا‬‫گازی‬ ‫گنبد‬ ‫در‬ ‫که‬
‫قالبا‬‫گاز‬ ‫حجم‬ ‫از‬ ‫ید‬ ‫با‬ ‫نفت‬ ‫این‬ ‫حجم‬ ‫است‬ ‫موجود‬ ‫نیز‬ ‫اشباع‬ ‫نفت‬‫ازاد‬‫ا‬‫ولیه‬
‫شود‬ ‫افزوده‬ ‫نفتی‬ ‫منطقه‬ ‫حجم‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫کسر‬.‫ازمایش‬‫های‬‫تعی‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫چاه‬‫ین‬
‫گاز‬ ‫تماس‬ ‫سطوح‬-‫نفت‬‫وآب‬-‫نفت‬‫قالبا‬‫مقدار‬ ‫تعیین‬ ‫در‬m‫مفیداند‬.‫بعضی‬ ‫در‬
‫صورت‬ ‫به‬ ‫تماس‬ ‫سطوح‬ ‫موارد‬‫صفحه‬‫های‬‫ح‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫بلکه‬ ‫نیست‬ ‫افقی‬‫رکت‬
‫در‬ ‫مویینگی‬ ‫اثر‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫یا‬ ‫دار‬ ‫شیب‬ ‫ابی‬ ‫سفره‬ ‫در‬ ‫آب‬‫سنگ‬‫های‬‫کم‬‫ت‬‫راوای‬
‫اند‬ ‫شکل‬ ‫بشقابی‬ ‫حجمی‬ ‫مخازن‬ ‫مرزی‬.
‫معموال‬ ‫نفت‬ ‫انباشتی‬ ‫برداری‬ ‫بهره‬ ‫میزان‬ ‫که‬ ‫حالی‬ ‫در‬‫بادقتی‬‫م‬ ‫کافی‬‫علوم‬
‫دقت‬ ‫است‬‫مقادی‬‫گاز‬ ‫برداری‬ ‫بهره‬‫وآب‬‫است‬ ‫کم‬ ‫بسیار‬ ‫همراه‬‫وبدین‬‫ترت‬‫یب‬
‫وجود‬ ‫به‬ ‫خطا‬ ‫از‬ ‫دیگری‬ ‫منابع‬‫می‬‫اورد‬.‫صادق‬ ‫زمانی‬ ‫مخصوصا‬ ‫مطلب‬ ‫این‬
‫گاز‬ ‫مقادیر‬ ‫که‬ ‫است‬‫وآب‬‫ن‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫مستقیم‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫استخراج‬‫شود‬
‫روی‬ ‫از‬ ‫بلکه‬‫ازمایش‬‫های‬‫دوره‬‫تعیین‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫ای‬‫نسبت‬‫های‬‫نف‬ ‫به‬ ‫گاز‬‫و‬ ‫ت‬
‫می‬ ‫انجام‬ ‫مشخص‬ ‫چاه‬ ‫هر‬ ‫تولیدی‬ ‫آب‬ ‫درصد‬‫بدست‬ ‫شود‬‫امده‬‫باشد‬.‫وقتی‬‫دو‬
‫باشند‬ ‫شده‬ ‫تکمیل‬ ‫مختلف‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫چاه‬ ‫چند‬ ‫یا‬‫واز‬‫مشترک‬ ‫منبع‬ ‫یک‬
‫دستگاه‬ ‫چاه‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫چنانچه‬ ‫شوند‬ ‫تولید‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 108

109. ‫نداشته‬ ‫وجود‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬‫باشدمقدار‬‫م‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫استخراج‬ ‫نفت‬‫خازن‬
‫کل‬ ‫برداری‬ ‫بهره‬ ‫مقدار‬ ‫تنها‬ ‫بلکه‬ ‫نیست‬ ‫معلوم‬ ‫جداگانه‬ ‫طور‬ ‫به‬‫انها‬‫م‬‫شخص‬
‫است‬.‫نظ‬ ‫به‬ ‫بعید‬ ‫است‬ ‫موجود‬ ‫میادین‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫شرایطی‬ ‫تحت‬‫ر‬
‫می‬‫و‬ ‫گاز‬ ‫انباشتی‬ ‫برداری‬ ‫بهره‬ ‫که‬ ‫رسد‬‫اب‬‫حدود‬ ‫دقتی‬ ‫با‬10‫معلوم‬ ‫درصد‬
‫شود‬‫ودر‬‫است‬ ‫ممکن‬ ‫موارد‬ ‫بعضی‬‫خطا‬‫ها‬‫باشند‬ ‫نیز‬ ‫بیشتر‬.‫افزایش‬ ‫با‬‫اهمیت‬
‫گاز‬‫طبیعیاز‬‫انجا‬‫ب‬ ‫ارزش‬ ‫میرسد‬ ‫فروش‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫همراه‬ ‫گاز‬ ‫بیشتر‬ ‫که‬‫هره‬
‫می‬ ‫مشخص‬ ‫بهتر‬ ‫طبیعی‬ ‫گاز‬ ‫برداری‬‫شود‬.
‫روش‬‫هاولنا‬‫و‬‫اوده‬‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬ ‫گیری‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫در‬
‫سال‬ ‫اوایل‬1953‫فون‬‫اوردینگین‬-‫تیمرمان‬‫ومک‬‫ماهون‬‫روش‬‫کاربد‬‫معادله‬
‫کردند‬ ‫مطرح‬ ‫راست‬ ‫خط‬ ‫معادله‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬.‫این‬ ‫زمانی‬ ‫ولی‬
‫که‬ ‫شد‬ ‫استفاده‬ ‫کامل‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫روش‬‫هاولنا‬‫واوده‬‫ک‬ ‫منتشر‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫تحقیق‬‫ردند‬.
‫استفاده‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬ ‫از‬ ‫وقتی‬ ‫معموال‬‫نمی‬‫شود‬‫فشار‬ ‫هر‬ ‫مهندس‬‫وداد‬‫ه‬
‫برداری‬ ‫بهره‬‫متناظربا‬‫آن‬‫رابه‬‫نقطه‬ ‫صورت‬‫ف‬ ‫مقادیر‬ ‫سایر‬ ‫از‬ ‫جداگانه‬ ‫ای‬‫در‬ ‫شار‬
‫می‬ ‫نظر‬‫جداگانه‬ ‫نقاط‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫گیرد‬‫محاسبه‬‫ای‬‫ب‬‫رای‬
‫انجام‬ ‫وابسته‬ ‫متغییر‬ ‫هر‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 109

110. ‫گیرد‬ ‫می‬.‫این‬ ‫نتایج‬‫محاسبادت‬‫است‬ ‫متوسط‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫گاهی‬.‫روش‬‫هاولینا‬‫و‬‫اوده‬
‫می‬ ‫استفاده‬ ‫نقاط‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫منظور‬ ‫بدین‬ ‫بیشتر‬‫روی‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫کند‬‫انها‬‫هایی‬ ‫جواب‬‫برای‬
‫دست‬ ‫به‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬‫اید‬‫کنند‬ ‫عمل‬ ‫راست‬ ‫خط‬ ‫صورت‬ ‫به‬‫واز‬‫انها‬‫مقادیر‬
‫متغییر‬‫های‬‫گردد‬ ‫تعیین‬ ‫مستقل‬.
‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬ ‫نوشتن‬ ‫یا‬ ‫راست‬ ‫خط‬ ‫معادله‬ ‫روش‬‫اغاز‬‫می‬‫شود‬:
Np(Bt+(Rp-Rsoi)Bg)+BwWp-Wi-GiBig
=N(Bt-Bti)+Bti(1+m)(CwSwi+Cf/1-Swi)AP+mBu/Bgi(Bg-
Bgi))+Wc
‫عبارت‬Wi‫تزریقی‬ ‫آب‬ ‫کل‬ ‫حجم‬Gi‫حجم‬‫کلگاز‬‫و‬ ‫شده‬ ‫تزریق‬Big‫حجمی‬ ‫ضریب‬
‫می‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫تزریقی‬ ‫گاز‬ ‫تشکیل‬‫معادله‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫دهند‬(2-7)‫اند‬ ‫شده‬ ‫اضافه‬.‫هاولنا‬‫و‬
‫اوده‬‫دربسط‬‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬ ‫اثر‬ ‫معادله‬ ‫اولیه‬‫وآب‬‫قسمت‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫همزاد‬
‫پذ‬ ‫تراکم‬ ‫عبارت‬ ‫دلیل‬ ‫همین‬ ‫به‬ ‫اند‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫ناچیز‬ ‫مخزن‬ ‫گازی‬ ‫گنبد‬‫یری‬‫رادر‬
n‫ونه‬N(1+m)‫می‬ ‫ضرب‬‫کردند‬.‫شما‬ ‫البته‬‫می‬‫توانید‬‫ضریب‬ ‫از‬((1+m‫درموارد‬
‫کنید‬ ‫نظر‬ ‫صرف‬ ‫خاص‬.‫هاولنا‬‫واوده‬‫کردند‬ ‫تعریف‬ ‫را‬ ‫زیر‬ ‫عبارت‬‫ومعادله‬‫را‬ ‫باال‬‫به‬
‫شکل‬‫زیربازنویسی‬‫کرد‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 110

111. Np(Bt+(Rp-Rsoi)Bg)+BwWp-Wi-GiBig
Eo=Bt-Bti
Ef،w=(cwswt+cf/1-swi)AP
Eg=Bg-Bgi
F=Neo+N91+m)BtiEf،w+(NmBti/Bgt)Wg+wo
‫باال‬ ‫معادله‬ ‫در‬F‫است‬ ‫مخزن‬ ‫از‬ ‫برداری‬ ‫بهره‬ ‫خالص‬ ‫حجم‬ ‫دهنده‬ ‫نشان‬Eg،
Efw،Eo‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫انبساط‬ ‫نفت‬ ‫انبساط‬ ‫ترتیب‬ ‫به‬‫وآب‬‫وانبساط‬‫گ‬‫را‬ ‫از‬
‫می‬ ‫نشان‬‫دهند‬.‫هاولینا‬‫و‬‫اوده‬‫معادله‬ ‫این‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫مختلف‬ ‫مخزن‬ ‫نوع‬ ‫چندین‬
‫ازمایش‬‫کردند‬‫ودریافتند‬‫می‬ ‫که‬‫راست‬ ‫خط‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫معادله‬ ‫توان‬‫مرت‬‫ی‬
‫کرد‬.‫اولیه‬ ‫گازی‬ ‫گنبد‬ ‫که‬ ‫بگیرید‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫مخزنی‬ ‫مثال‬ ‫طور‬ ‫به‬‫وآب‬‫ورودی‬
‫ندارد‬‫وتراکم‬‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫پذیری‬‫وآب‬‫است‬ ‫ناچیز‬ ‫ان‬ ‫در‬‫بااین‬‫فرضیات‬
‫صورت‬ ‫به‬ ‫باال‬ ‫معادله‬‫زیردر‬‫می‬‫اید‬F=NEo
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 111

112. ‫اگر‬ ‫گه‬ ‫است‬ ‫ان‬ ‫از‬ ‫حاکی‬ ‫قبل‬ ‫رابطه‬F‫مختصات‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬Y،X،Eo‫را‬
‫بگیریم‬ ‫نظر‬ ‫در‬
‫شیب‬ ‫با‬ ‫مستقیمی‬ ‫خط‬N‫وعرض‬‫ازمبدا‬0‫خواهد‬ ‫بدست‬‫امد‬‫که‬ ‫زمانی‬
‫دست‬ ‫به‬ ‫خطی‬ ‫رابطه‬‫می‬‫اید‬‫می‬ ‫را‬ ‫ان‬ ‫نمودار‬‫پی‬ ‫ابزار‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫توان‬‫ش‬
‫ک‬ ‫استفاده‬ ‫بیشتر‬ ‫برداری‬ ‫بهره‬ ‫امکان‬ ‫تخمین‬ ‫در‬ ‫کننده‬ ‫بینی‬‫رد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 112

113. .1‫نفت‬ ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫کاربردی‬ ‫اصول‬ ‫کتاب‬‫وگاز‬‫فصل‬2
‫ص‬74-80
2-RALPH J schilthuis active oil and reservoir
energy،118،33

115. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
890219042
‫سید‬‫طباطبایی‬ ‫امیرحسین‬
amirhtabatabaee@gmail.Com

116. ‫مکانیسم‬ ‫درمورد‬ ‫توضیحی‬‫اولیه‬ ‫رانش‬ ‫های‬
1-1.‫سیال‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ‫انبساط‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
1-2.‫ای‬ ‫تخلیه‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
1-3.‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬
1-4.‫آب‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
1-5.‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
1-6.‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬

118. ‫اولیه‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫تشکیل‬ ‫خود‬ ‫به‬ ‫مخصوص‬ ‫خواص‬ ‫یکسری‬ ‫از‬ ‫مخزن‬ ‫هر‬.
‫پیدا‬ ‫مشابه‬ ‫مخزن‬ ‫دو‬ ‫هیچ‬ ‫آنکه‬ ‫وجود‬ ‫با‬‫نمی‬‫شود‬‫ر‬ ‫آنها‬ ‫حال‬ ‫این‬ ‫با‬ ،‫ا‬
‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫میتوان‬‫اولیه‬‫ای‬‫تولی‬ ‫آن‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫که‬‫میکنند‬ ‫د‬
‫نمود‬ ‫بندی‬ ‫دسته‬.
‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫بوسیله‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬(‫انرژی‬)‫ب‬ ‫را‬ ‫مخزن‬ ‫طبیعی‬‫از‬‫یافت‬
‫می‬ ‫اولیه‬‫نامند‬.‫باز‬ ‫در‬‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫مخزن‬ ‫از‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬ ،‫اولیه‬ ‫یافت‬
‫مصنوعی‬ ‫فرآیند‬ ‫گونه‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫بدون‬ ‫و‬ ‫طبیعی‬ ‫انرژی‬(‫مانن‬‫تزریق‬ ‫د‬
‫سیال‬)‫می‬ ‫انجام‬‫شود‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 118

119. 1-1.‫س‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ‫انبساط‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬‫یال‬
‫نفت‬ ‫مخزن‬ ‫را‬ ‫مخزن‬ ‫این‬ ،‫باشد‬ ‫آن‬ ‫حباب‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬‫زیر‬ ‫ی‬
‫مینامند‬ ‫اشباع‬.‫فشار‬ ‫در‬‫خا‬ ‫نفت‬ ‫مانند‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫مواد‬ ،‫حباب‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫تر‬ ‫باال‬ ‫های‬،‫م‬
‫می‬ ‫سنگ‬ ‫و‬ ‫همزاد‬ ‫آب‬‫باشند‬.‫دچار‬ ‫خود‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫با‬
‫می‬ ‫انبساط‬‫شوند‬.‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬‫نتیجه‬‫ی‬‫می‬ ‫عامل‬ ‫دو‬‫باشد‬.
‫سنگ‬ ‫جامد‬ ‫ذرات‬ ‫انبساط‬
‫سازند‬ ‫فشردگی‬
‫فوق‬ ‫عامل‬ ‫دو‬ ‫هر‬‫نتیجه‬‫ی‬‫می‬ ‫سنگ‬ ‫فرج‬ ‫خلل‬ ‫فضاهای‬ ‫در‬ ‫سیال‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬‫و‬ ‫باشند‬‫در‬
‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫تخلخل‬ ‫کاهش‬ ‫موجب‬ ‫دو‬ ‫هر‬‫می‬‫گردند‬.
‫متخلخل‬ ‫حجم‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫انبساط‬ ،‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬
‫می‬ ‫اتفاق‬ ‫سنگ‬‫ش‬ ‫ایجاد‬ ‫نیروهای‬ ‫این‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫فرج‬ ‫و‬ ‫خلل‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ،‫افتد‬‫ده‬
‫میکنند‬ ‫حرکت‬ ‫چاه‬ ‫حفره‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫خارج‬ ‫متخلخل‬ ‫فضاهای‬ ‫از‬.
‫کم‬ ‫سیاالت‬ ‫جزء‬ ‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫و‬ ‫آب‬ ،‫نفت‬ ‫اینکه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬-‫می‬ ‫پذیر‬ ‫تراکم‬‫باشند‬‫لذا‬ ،
‫میگیرد‬ ‫انجام‬ ‫تندی‬ ‫به‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 119

120. 1-2.‫ای‬ ‫تخلیه‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫شناخته‬ ‫زیر‬ ‫نامهای‬ ‫با‬ ‫رانش‬ ‫مکانیزم‬ ‫این‬:
‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫رانش‬
‫شده‬ ‫حل‬ ‫گاز‬ ‫رانش‬
‫درونی‬ ‫گاز‬ ‫رانش‬
‫م‬ ‫تولید‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫این‬ ‫تحت‬ ‫که‬ ‫مخازنی‬ ‫انرژی‬ ‫اصلی‬ ‫منبع‬،‫یکنند‬
‫ک‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫انبساط‬ ‫آن‬ ‫تبع‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ‫جدایش‬‫اهش‬
‫می‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬‫باشد‬.‫حب‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫به‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬‫اب‬
،‫یابد‬ ‫کاهش‬‫حباب‬‫های‬‫این‬ ‫انبساط‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫جدا‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫گاز‬
‫حباب‬‫ها‬‫اتفاق‬ ‫چاه‬ ‫حفره‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫سنگ‬ ‫فرج‬ ‫خلل‬ ‫ار‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫رانش‬ ،
‫می‬‫افتد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 120

121. 1-2.‫ای‬ ‫تخلیه‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫مکانی‬ ‫این‬ ‫مفهوم‬ ‫شکل‬ ‫این‬ ‫در‬‫زم‬
‫شده‬ ‫کشیده‬ ‫تصویر‬ ‫به‬ ‫رانش‬
‫است‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 121

122. 1-3.‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫با‬ ‫رانش‬
‫از‬ ‫یکی‬‫شاخصه‬‫های‬‫اصلی‬
،‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬
‫در‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫یک‬ ‫وجود‬
‫می‬ ‫نفتی‬ ‫ستون‬ ‫باالی‬‫باشد‬.‫رانش‬
‫وجود‬ ‫یا‬ ‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫در‬ ‫آب‬
‫ضعیف‬ ‫بسیار‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫یا‬ ‫ندارد‬
‫می‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 122

123. 1-3.‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫با‬ ‫رانش‬
‫شکل‬ ‫این‬ ‫در‬‫موقعیت‬‫های‬
‫گاز‬ ‫تماس‬ ‫سطح‬ ‫مختلف‬-‫نفت‬‫در‬
‫زمان‬‫های‬‫با‬ ‫مخازن‬ ‫برای‬ ‫مختلف‬
‫داده‬ ‫نشان‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬
‫است‬ ‫شده‬.‫نهایی‬ ‫یافت‬ ‫باز‬
‫حدود‬ ‫در‬ ‫مخازن‬ ‫اینگونه‬20‫تا‬
40‫است‬ ‫صد‬ ‫در‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 123

124. 1-3.‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫با‬ ‫رانش‬
‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫اولیه‬ ‫اندازه‬
‫نشان‬ ‫شکل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫طور‬ ‫همان‬
‫افزایش‬ ‫با‬ ،‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬
‫اندازه‬‫ی‬‫یافت‬ ‫باز‬ ،‫گازی‬ ‫کالهک‬
‫افزایش‬ ‫نیز‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫نفت‬
‫می‬‫یابد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 124

125. 1-4.‫آب‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫به‬ ‫جهت‬ ‫چند‬ ‫یا‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫نفتی‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬‫وسیله‬‫ی‬‫سنگهای‬
‫نام‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫آب‬ ‫حاوی‬‫سفره‬‫ی‬‫اند‬ ‫شده‬ ‫احاطه‬ ‫هستند‬ ‫معروف‬ ‫آب‬.
‫اندازه‬‫ی‬‫یک‬‫سفره‬‫ی‬‫آنقدر‬ ‫گاهی‬ ‫مخزن‬ ‫اندازهی‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬ ‫آب‬
‫یک‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫بزرگ‬‫سفره‬‫ی‬‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫نامحدود‬ ‫آب‬
‫می‬‫مخزن‬ ‫عملکرد‬ ‫بر‬ ‫آن‬ ‫اثر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫کوچک‬ ‫حدی‬ ‫به‬ ‫گاهی‬ ‫و‬ ‫شود‬
‫میشود‬ ‫گرفته‬ ‫نادیده‬.
،‫مواقع‬ ‫برخی‬ ‫در‬‫سفره‬‫ی‬‫به‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫آب‬‫وسیله‬‫ی‬‫نفوذ‬ ‫سنگهای‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫جدا‬ ‫مخزن‬ ‫از‬ ‫ناپذیر‬.،‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬‫سفره‬‫ی‬‫جدا‬ ‫مخزن‬ ‫و‬ ‫آب‬
‫میکنند‬ ‫عمل‬ ‫هم‬ ‫از‬.‫از‬ ‫برخی‬ ، ‫دیگر‬ ‫طرفی‬ ‫از‬‫سفره‬‫های‬‫وسی‬ ‫به‬ ‫آب‬‫لهی‬
‫دارند‬ ‫ارتباط‬ ‫االرضی‬ ‫سطح‬ ‫قسمت‬ ‫با‬ ‫خود‬ ‫زدگی‬ ‫برون‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 125

126. 1-4.‫آب‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫زیر‬ ‫شکل‬ ‫در‬‫نمونه‬‫ای‬‫اینگ‬ ‫از‬‫ونه‬
‫سفره‬‫ها‬‫میبینید‬ ‫را‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 126

127. 1-4.‫آب‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫نمونه‬‫ها‬‫ای‬‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫از‬
‫آب‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 127

128. 1-5.‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫س‬ ‫دانسیته‬ ‫بین‬ ‫اختالف‬ ‫وجود‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫نفتی‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫ثقلی‬ ‫رانش‬‫یاالت‬
‫می‬ ‫اتفاق‬ ‫مخزن‬‫افتد‬.‫اثر‬‫نیرو‬‫های‬‫می‬ ‫را‬ ‫ثقلی‬‫س‬ ‫مثال‬ ‫یک‬ ‫با‬ ‫توان‬‫اده‬
‫داد‬ ‫توضیح‬.‫ظرف‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫ساکن‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫مقادیری‬ ‫اگر‬‫فرار‬
‫دارای‬ ‫که‬ ‫سیالی‬ ،‫شود‬ ‫داده‬‫دانسیته‬‫ی‬‫است‬ ‫بیشتری‬(‫آب‬)‫قس‬ ‫در‬‫مت‬
‫دارای‬ ‫که‬ ‫سیالی‬ ‫و‬ ‫تحتانی‬‫دانسیته‬‫ی‬‫است‬ ‫کمتری‬(‫نفت‬)‫قس‬ ‫در‬‫مت‬
‫گرفت‬ ‫خواهد‬ ‫قرار‬ ‫ظرف‬ ‫فوقانی‬.
‫همی‬ ‫تابع‬ ‫نیز‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫سیاالت‬ ‫استقرار‬ ‫وضعیت‬‫ن‬
‫می‬ ‫ثقلی‬ ‫نیروهای‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 128

129. 1-6.‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫داشت‬ ‫وجود‬ ‫میتواند‬ ‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫رانش‬ ‫نیروی‬ ‫دو‬ ً‫ال‬‫معمو‬‫ه‬
‫باشد‬:(1)‫رانش‬‫تخلیه‬‫ای‬،‫ضعیف‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫یک‬ ‫و‬(2)‫رانش‬‫تخلیه‬‫ای‬
‫بعالوه‬‫ی‬‫ضعیف‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫کوچک‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫یک‬.
‫ایف‬ ‫را‬ ‫مهمی‬ ‫نقش‬ ‫ثقلی‬ ‫تفکیک‬ ،‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫بدیهی‬‫اء‬
‫میکنند‬.
‫میکنند‬ ‫تولید‬ ‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫مخازنی‬ ‫عمومی‬ ‫مشخصات‬:
‫می‬ ‫سریع‬ ‫مخازن‬ ‫گونه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫افت‬‫باشد‬.‫ی‬ ‫آب‬ ‫هجوم‬ ،‫این‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬‫ا‬
‫تثب‬ ‫موجب‬ ‫که‬ ‫نیست‬ ‫حدی‬ ‫در‬ ‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫در‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫انبساط‬‫یت‬
‫شود‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬.
‫به‬ ‫آب‬ ‫هجوم‬ ،‫مخازن‬ ‫گونه‬ ‫این‬ ‫در‬‫بخش‬‫های‬‫انجا‬ ‫کندی‬ ‫به‬ ‫مخازن‬ ‫تحتانی‬‫م‬
‫می‬‫چاه‬ ‫از‬ ‫آب‬ ‫تولید‬ ‫رشد‬ ‫که‬ ‫بطوری‬ ‫شود‬‫می‬ ‫کند‬ ‫بسیار‬ ‫عمیق‬ ‫های‬‫باش‬‫د‬.

‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 129

130. 1-6.‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫یک‬ ‫دارای‬ ‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫چنانچه‬
‫به‬ ،‫باشند‬ ‫کوچک‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬
‫ناش‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫انبساط‬ ‫دلیل‬‫ی‬
‫ن‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬ ،‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫از‬‫فت‬
‫چاه‬‫به‬ ‫مخازن‬ ‫این‬ ‫عمق‬ ‫کم‬ ‫های‬
‫میابد‬ ‫افزایش‬ ‫پیوسته‬ ‫طور‬.
‫ب‬ ‫از‬ ‫باالیی‬ ‫درصد‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ممکن‬‫از‬
‫مخاز‬ ‫اینگونه‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫کل‬ ‫یافت‬‫ن‬
‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫از‬ ‫ناشی‬‫تخلیه‬‫ای‬
‫باشد‬.‫مخز‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫دلیل‬ ‫به‬‫و‬ ‫ن‬
‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫میزان‬ ‫افزایش‬ ‫آن‬ ‫تبع‬ ‫به‬
‫تولی‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬ ،‫شده‬‫در‬ ‫دی‬
‫چاه‬‫به‬ ‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫عمق‬ ‫کم‬ ‫های‬
‫می‬ ‫افزایش‬ ‫پیوسته‬ ‫طور‬‫یابد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 130

131. .1‫فصل‬ ،‫احمد‬ ‫طارق‬ ،‫هیدروکربنی‬ ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬11
‫صفحه‬663‫تا‬680

133. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
890219129
‫وحید‬‫موسویان‬
bamdad520@yahoo.Com

134. ‫اولیه‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
1.‫سیال‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ‫انبساط‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
2.‫ای‬ ‫تخلیه‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
3.‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬
4.‫مکانیسن‬‫آب‬ ‫رانش‬
5.‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
6.‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬

136. ‫اولیه‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫بی‬ ‫پیش‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫رفتار‬ ‫بهتر‬ ‫فهم‬ ‫بمنظور‬ ‫مخزن‬ ‫مهندس‬ ‫یک‬‫نی‬
‫مکانیسم‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ،‫آن‬ ‫آینده‬ ‫عملکرد‬‫کنترل‬ ‫که‬ ‫مخزن‬ ‫رانش‬ ‫های‬
‫می‬ ‫سیاالت‬ ‫رفتار‬ ‫کننده‬‫باشند‬.‫عملکرد‬÷‫بوسیل‬ ‫نفتی‬ ‫مخازن‬‫انرژی‬ ‫ه‬
‫طبیعی‬(‫اولیه‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬)‫چ‬ ‫طرف‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫حرکت‬ ‫موجب‬ ‫آنها‬‫اه‬
‫می‬‫می‬ ‫تعیین‬ ‫شود‬‫گردد‬.
‫شن‬ ‫مشخص‬ ‫خواص‬ ‫یکسری‬ ‫بوسیله‬ ‫مکانیسم‬ ‫هر‬ ‫عملکرد‬ ‫معموال‬‫اخته‬
‫می‬‫شود‬.‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫خواص‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫برخی‬:
‫نهایی‬ ‫بازیافت‬ ‫ضریب‬
‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫نرخ‬
‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬
‫آب‬ ‫تولید‬ ‫میزان‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 136

137. 1‫س‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ‫انبساط‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬‫یال‬
‫مخ‬ ‫زا‬ ‫مخزن‬ ‫این‬ ،‫باشد‬ ‫آن‬ ‫حباب‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬‫زن‬
‫می‬ ‫اشباع‬ ‫زیر‬ ‫نفتی‬‫نامند‬.
‫دچار‬ ‫خود‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬ ‫براساس‬ ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ،‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫با‬
‫می‬ ‫انبساط‬‫شوند‬.‫می‬ ‫عامل‬ ‫دو‬ ‫نتیجه‬ ،‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬‫باشد‬:
‫سنگ‬ ‫جامد‬ ‫ذرات‬ ‫انبساط‬
‫سازند‬ ‫فشردگی‬
‫می‬ ‫سنگ‬ ‫فرج‬ ‫و‬ ‫خلل‬ ‫فضاهای‬ ‫در‬ ‫سیال‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫نتیجه‬ ‫فوق‬ ‫عامل‬ ‫دو‬ ‫هر‬‫با‬‫شد‬
‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫تخلخل‬ ‫کاهش‬ ‫موجب‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫و‬‫می‬‫گردند‬.
‫می‬ ‫پذیر‬ ‫تراکم‬ ‫کم‬ ‫سیاالت‬ ‫جزء‬ ‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫و‬ ‫آب‬ ،‫نفت‬ ‫اینکه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫ب‬،‫اشند‬
‫می‬ ‫انجام‬ ‫تندی‬ ‫به‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫لذا‬‫گیرد‬.
‫می‬ ‫دارا‬ ‫را‬ ‫بازده‬ ‫حداقل‬ ‫مخزن‬ ‫مایع‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ‫انبساط‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬‫تن‬ ‫و‬ ‫باشد‬‫ها‬
‫بازیا‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫این‬ ‫بوسیله‬ ‫مخزن‬ ‫جای‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫کمی‬ ‫بسیار‬ ‫درصد‬‫فت‬
‫می‬‫شود‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 137

138. 2‫ای‬ ‫تخلیه‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫با‬ ‫مکانیسم‬ ‫این‬‫نام‬‫های‬‫است‬ ‫شده‬ ‫شناخته‬ ‫زیر‬:
‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫رانش‬
‫شده‬ ‫حل‬ ‫گاز‬ ‫رانش‬
‫درونی‬ ‫گاز‬ ‫رانش‬
‫می‬ ‫تولید‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫این‬ ‫تحت‬ ‫که‬ ‫مخازنی‬ ‫اصلی‬ ‫منبع‬‫کن‬‫ند‬.
‫کاهش‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫انبساط‬ ‫آن‬ ‫تبع‬ ‫به‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ‫جدایش‬
‫می‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬‫باشد‬.‫حب‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫به‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬‫اب‬
،‫یابد‬ ‫کاهش‬‫حباب‬‫های‬‫حب‬ ‫این‬ ‫انبساط‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫جدا‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫گاز‬‫اب‬
‫اتفاق‬ ‫چاه‬ ‫حفره‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫سنگ‬ ‫فرج‬ ‫و‬ ‫خلل‬ ‫از‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫رانش‬ ،‫ها‬
‫می‬‫افتد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 138

139. 1-2‫ای‬ ‫تخلیه‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫مشخصات‬‫مورد‬‫نطر‬‫تغییرات‬ ‫نحوه‬‫کلی‬ ‫رفتار‬ ‫و‬
‫مخزن‬ ‫فشار‬‫بصورت‬‫می‬ ‫کاهش‬ ‫پیوسته‬ ‫و‬ ‫تند‬‫یابد‬
‫گاز‬ ‫نسبت‬‫نفت‬ ‫به‬‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫و‬ ‫یافته‬ ‫افزایش‬ ‫مدتی‬ ‫یک‬ ‫تا‬‫ش‬ ‫خود‬ ‫مقدار‬ ‫حداکثر‬‫به‬ ‫روع‬
‫می‬ ‫یافتن‬ ‫کاهش‬‫کند‬
‫آب‬ ‫تولید‬‫ندارد‬ ‫وجود‬
‫چاه‬ ‫رفتار‬‫ها‬‫می‬ ‫پمپ‬ ‫بکارگیری‬ ‫نیازمند‬ ‫انتظار‬ ‫حد‬ ‫از‬ ‫تر‬ ‫زود‬ ‫مراحل‬ ‫در‬‫باشند‬
‫نفت‬ ‫بازیافت‬ ‫درصد‬‫بین‬5‫تا‬30‫درصد‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 139

140. 3‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬
‫از‬ ‫یکی‬‫شاخصه‬‫های‬‫یک‬ ‫وجود‬ ،‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫اصلی‬
‫گالهک‬‫می‬ ‫نفتی‬ ‫ستون‬ ‫باالی‬ ‫در‬ ‫گازی‬‫باشد‬.‫اینگو‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫رانش‬‫نه‬
‫می‬ ‫ضعیف‬ ‫بسیار‬ ‫اینکه‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫ندارد‬ ‫وجود‬ ‫یا‬ ‫مخازن‬‫باشد‬.
‫مخازن‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ،‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫زیاد‬ ‫انبساط‬ ‫قابلیت‬ ‫دلیل‬ ‫به‬‫این‬ ‫با‬ ‫ی‬
‫می‬ ‫تولید‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬‫است‬ ‫کند‬ ‫بسیار‬ ‫کند‬.‫طبیعی‬ ‫انرژی‬‫اینگونه‬
‫می‬ ‫تامین‬ ‫منبع‬ ‫دو‬ ‫از‬ ‫مخازن‬‫شود‬:
‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫انبساط‬
‫نفت‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫انرژی‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 140

141. 1-3‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬
‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫مشخصات‬‫کلی‬ ‫رفتار‬ ‫و‬ ‫تغییرات‬ ‫نحوه‬
‫فشار‬‫مخزن‬‫کند‬ ‫صورت‬ ‫به‬‫وپیوسته‬‫می‬ ‫کاهش‬‫یابد‬.
‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬‫همواره‬‫می‬ ‫افزایش‬ ‫پیوسته‬ ‫طور‬ ‫به‬‫ح‬ ‫به‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬ ،‫یابد‬‫دی‬
‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬ ‫مقدار‬ ‫برسد‬ ‫چاه‬ ‫این‬ ‫تولیدی‬ ‫فواصل‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫برسد‬‫حداکثر‬ ‫به‬
‫رسید‬ ‫خواهد‬ ‫خود‬ ‫مقدار‬.
‫آب‬ ‫تولید‬‫است‬ ‫ناچیز‬ ‫حد‬ ‫در‬.
‫چاه‬ ‫رفتار‬‫ها‬‫به‬‫کاه‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫تثبیت‬ ‫بر‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫انبساط‬ ‫اثر‬ ‫دلیل‬‫ستون‬ ‫ش‬
‫است‬ ‫زیاد‬ ‫تولید‬ ‫بزای‬ ‫الزم‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫مداوم‬ ‫تولید‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫نفتی‬.
‫نفت‬ ‫بازیافت‬ ‫درصد‬‫بین‬20‫تا‬40‫درصد‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 141

142. 4‫آب‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫چند‬ ‫یا‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫نفتی‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬‫حهت‬‫بوسیله‬‫سنگ‬‫های‬‫ح‬‫اوی‬
‫اب‬‫اند‬ ‫شده‬ ‫احاطه‬ ‫هستند‬ ‫معروف‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫نام‬ ‫با‬ ‫که‬.
‫گاهی‬ ‫مخزن‬ ‫اندازه‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫یک‬ ‫اندازه‬‫آنقدربزرگ‬‫است‬‫که‬
‫بعنوان‬‫می‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫نامحدود‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫یک‬‫شود‬‫وگاهی‬‫ح‬ ‫به‬‫دی‬
‫می‬ ‫گرفته‬ ‫نادیده‬ ‫مخزن‬ ‫عملکرد‬ ‫بر‬ ‫آن‬ ‫اثر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫کوچک‬‫شود‬.
‫از‬ ‫برخی‬‫سفره‬‫های‬‫در‬ ‫آب‬‫بخش‬‫های‬‫حاشیه‬‫ای‬‫در‬ ‫آنها‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫و‬
‫دارند‬ ‫قرار‬ ‫مخزن‬ ‫تحتانی‬ ‫بخش‬.‫ر‬ ،‫آب‬ ‫سفره‬ ‫موقعیت‬ ‫این‬ ‫براساس‬‫انش‬
‫نفت‬ ‫شدن‬ ‫جابجا‬ ‫و‬ ‫نفتی‬ ‫ستون‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫حرکت‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫آب‬
‫می‬ ‫اتفاق‬‫افتد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 142

143. 1-4‫آب‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫مشخصات‬‫کلی‬ ‫رفتار‬ ‫و‬ ‫تغییرات‬ ‫نحوه‬
‫مخزن‬ ‫فشار‬‫باقی‬ ‫باال‬ ‫تقریبا‬‫می‬‫ماند‬.
‫نفت‬ ‫به‬ ‫گار‬ ‫نسبت‬‫باقی‬ ‫کم‬ ‫حد‬ ‫در‬‫می‬‫ماند‬.
‫آب‬ ‫تولید‬‫داشت‬ ‫خواهد‬ ‫رشد‬ ‫به‬ ‫رو‬ ‫روند‬.
‫چاهها‬ ‫رفتار‬‫از‬ ‫تولید‬‫چاهها‬‫آنها‬ ‫آب‬ ‫تولید‬ ‫که‬ ‫موقعی‬ ‫تا‬‫نرسیده‬ ‫باالیی‬ ‫مقدار‬ ‫به‬‫است‬
‫می‬ ‫ادامه‬‫یابد‬.
‫درصد‬‫نفت‬ ‫بازیافت‬‫بین‬35‫تا‬75‫درصد‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 143

144. 1-5‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫س‬ ‫دانسیته‬ ‫بین‬ ‫اختالف‬ ‫وجود‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫نفتی‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫ثقلی‬ ‫رانش‬‫یاالت‬
‫می‬ ‫اتفاق‬ ‫مخزن‬‫اثر‬ ‫افتد‬‫نیروی‬‫های‬‫می‬ ‫اتفاق‬ ‫ثقلی‬‫افتد‬.
‫سیاالت‬ ‫استقرار‬ ‫وضعیت‬‫یم‬‫نیر‬ ‫تابع‬ ‫نیز‬ ‫هیدروکربوری‬ ‫مخزن‬‫وهای‬
‫می‬ ‫ثقلی‬‫باشد‬.‫ت‬ ‫قسمت‬ ‫در‬ ‫آب‬ ،‫فوقانی‬ ‫قسمت‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫بطوریکه‬‫و‬ ‫حتانی‬
‫قسمت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫سیال‬ ‫دو‬ ‫این‬ ‫بین‬ ‫نفت‬‫میانس‬‫استقرار‬ ‫مخزن‬‫می‬‫یاب‬‫ند‬.
‫بدلیل‬‫زما‬ ‫فاصله‬ ‫در‬ ‫سیاالت‬ ‫این‬ ‫مهاجرت‬ ‫و‬ ‫تجمع‬ ‫فرآیند‬ ‫اینکه‬‫زیاد‬ ‫نی‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫انجام‬.‫ا‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫سیاالت‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫فرض‬ ‫غالبا‬‫ستقرار‬
‫دارند‬ ‫قرار‬ ‫تعادل‬ ‫حالت‬ ‫در‬.
‫وجو‬ ‫مخازن‬ ‫اغلب‬ ‫در‬ ‫بیش‬ ‫و‬ ‫کم‬ ‫بصورت‬ ‫سیاالت‬ ‫ثقلی‬ ‫تفکیک‬‫دارد‬ ‫د‬
‫مخازن‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫در‬ ‫بطوریکه‬‫بعنوان‬‫نظ‬ ‫در‬ ‫تولیدی‬ ‫عوامل‬ ‫از‬ ‫یکی‬‫ر‬
‫می‬ ‫گرفته‬‫شود‬. .
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 144

145. 2-5‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫مشخصات‬‫تغییرات‬ ‫نحوه‬‫کلی‬ ‫رفتار‬ ‫و‬
‫مخزن‬ ‫فشار‬‫فشار‬ ‫کاهش‬‫آها‬‫می‬ ‫متغییر‬ ‫صورت‬ ‫به‬‫باشد‬.
‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬‫گاز‬ ‫نسبت‬‫د‬ ‫قرار‬ ‫تری‬ ‫پایین‬ ‫اعماق‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫چاه‬ ‫از‬ ‫تولیدی‬ ‫نفت‬ ‫به‬‫کم‬ ‫ارند‬
‫بود‬ ‫خواهد‬.‫دارند‬ ‫قرار‬ ‫کم‬ ‫اعماق‬ ‫در‬ ‫شناسی‬ ‫زمین‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫چاه‬ ‫در‬ ‫و‬
‫داشت‬ ‫خواهد‬ ‫رشدی‬ ‫به‬ ‫روند‬
‫آب‬ ‫تولید‬‫است‬ ‫ناچیز‬ ‫حد‬ ‫در‬
‫چاه‬ ‫رفتار‬‫ها‬----------------------------
‫درصد‬‫نفت‬ ‫بازیافت‬‫هنگامی‬‫تا‬ ‫باشد‬ ‫مناسب‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫که‬80‫درصد‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 145

146. 3-5‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫عبارت‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬ ‫بر‬ ‫موثر‬ ‫عوامل‬‫از‬ ‫ند‬:
‫پذیری‬ ‫نفوذ‬:‫صورت‬ ‫نفت‬ ‫جریان‬ ‫که‬ ‫جهتی‬ ‫در‬ ‫خوب‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ‫وجود‬
‫می‬‫بازیافت‬ ‫افزایش‬ ‫بر‬ ‫موثر‬ ‫عوامل‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫گیرد‬‫نهای‬‫ریزش‬ ‫مکانیسم‬‫به‬ ‫ثقلی‬
‫می‬ ‫حساب‬‫آید‬.
‫مخزن‬ ‫شیب‬:‫امتدا‬ ‫در‬ ‫مخزن‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ،‫باشد‬ ‫بیشتر‬ ‫مخزن‬ ‫شیب‬ ‫هرچه‬‫با‬ ‫د‬
‫یافت‬ ‫خواهد‬ ‫جریان‬ ‫بیشتر‬ ‫نفوذپذیری‬.
‫مخزن‬ ‫تولیدی‬ ‫دبی‬:‫بمن‬ ،‫است‬ ‫محدود‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫اینکه‬ ‫با‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫ظور‬
‫تول‬ ‫دبی‬ ،‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫مکانیسم‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫بازیافت‬ ‫حداکثر‬ ‫حصول‬‫یدی‬
‫گردد‬ ‫ثقلی‬ ‫دبی‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫نباشد‬ ‫مخازن‬ ‫اینگونه‬.‫تول‬ ‫دبی‬ ‫چنانچه‬‫اینگونه‬ ‫یدی‬
‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ،‫باشد‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫دبی‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫مخازن‬‫تخلیه‬‫ای‬‫و‬‫عمل‬ ‫ارد‬
‫یافت‬ ‫خواهد‬ ‫کاهش‬ ‫نفت‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬ ‫میزان‬ ‫و‬ ‫شده‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 146

147. 4-5‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫ویسکوزیته‬‫نفت‬:،‫ثقلی‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫در‬‫ویسکوزیته‬‫نفت‬‫اهمیت‬ ‫از‬
‫به‬ ‫وابسته‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫دبی‬ ‫زیرا‬ ،‫است‬ ‫برخوردار‬ ‫زیادی‬‫ویسکو‬‫زیته‬‫نفت‬
‫می‬‫باشد‬.‫کاهش‬ ‫با‬ ،‫سیاالت‬ ‫جریانی‬ ‫معادالت‬ ‫براساس‬‫ویسکوزیت‬‫ه‬‫یک‬
‫یافت‬ ‫خواهد‬ ‫افزایش‬ ‫سیال‬ ‫آن‬ ‫دبی‬ ،‫سیال‬.‫کاهش‬ ‫با‬ ‫بنابراین‬
‫ویسکوزیته‬‫یافت‬ ‫خواهد‬ ‫افزایش‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫دبی‬ ،‫نفت‬.
‫نسبی‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ‫مشخصات‬:‫هن‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬‫گامی‬
‫سمت‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫جریان‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫باال‬ ‫بازدهی‬ ‫دارای‬
‫بخش‬‫های‬‫شود‬ ‫انجام‬ ‫پایین‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫جریان‬ ‫و‬ ‫فوقانی‬.‫هرچند‬‫که‬
‫می‬ ‫انجام‬ ‫یکدیگر‬ ‫جهت‬ ‫مخالف‬ ‫سیاالت‬ ‫این‬ ‫جریان‬‫شود‬.‫ولی‬‫بدلی‬‫ل‬
‫می‬ ‫جریانی‬ ‫شرایط‬ ‫دارای‬ ‫سیال‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫اینکه‬‫ن‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ،‫باشند‬‫سبی‬
‫داشت‬ ‫خواهد‬ ‫اهمیت‬ ‫سیاالت‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫مخزن‬.

148. 6‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫کالهک‬ ‫رانش‬ ‫ترکیبی‬ ‫نوع‬ ‫از‬ ،‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫ترین‬ ‫عمومی‬‫و‬ ‫گازی‬
‫می‬ ‫آب‬ ‫رانش‬‫باشد‬.
‫داش‬ ‫وجود‬ ‫میتوانند‬ ‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫رانش‬ ‫نیروی‬ ‫دو‬ ‫معموال‬‫ته‬
‫باشند‬:
‫رانش‬‫تخلیه‬‫ای‬،‫ضعیف‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫یک‬ ‫و‬
‫رانش‬‫تخلیه‬‫ای‬‫ضعی‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫کوچک‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫یک‬ ‫بعالوه‬‫ف‬
‫می‬ ‫تولید‬ ‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫مخازنی‬ ‫عمومی‬ ‫مشخصات‬‫ش‬ ‫به‬ ‫کنند‬‫زیر‬ ‫رح‬
‫است‬:
‫می‬ ‫سریع‬ ‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫افت‬‫ی‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫هجوم‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ ‫باشد‬‫ا‬
‫تثب‬ ‫موجب‬ ‫که‬ ‫نیست‬ ‫حدی‬ ‫در‬ ‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫در‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫انبساط‬‫یت‬
‫شود‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬.

149. 1-6‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫به‬ ‫آب‬ ‫هجوم‬ ،‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫در‬‫بخش‬‫های‬‫کندی‬ ‫به‬ ‫مخازن‬ ‫تحتانی‬
‫می‬ ‫انجام‬‫چاه‬ ‫از‬ ‫آب‬ ‫تولید‬ ‫رشد‬ ‫که‬ ‫بطوری‬ ‫شود‬‫ک‬ ‫بسیار‬ ‫عمیق‬ ‫های‬‫ند‬
‫می‬‫باشد‬.
‫باشند‬ ‫کوچک‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫یک‬ ‫دارای‬ ‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫چنانچه‬.‫به‬
‫ب‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬ ،‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫انبساط‬ ‫دلیل‬‫نفت‬ ‫ه‬
‫چاه‬‫می‬ ‫افزایش‬ ‫پیوسته‬ ‫بطور‬ ‫مخازن‬ ‫این‬ ‫عمق‬ ‫کم‬ ‫های‬‫یابد‬.‫برخ‬ ‫در‬‫ی‬
‫چاه‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫تولید‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫دارد‬ ‫امکان‬ ،‫حاالت‬‫ک‬ ‫های‬‫م‬
‫انقباض‬ ‫دچار‬ ‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ،‫عمق‬‫وکاهش‬‫گردد‬ ‫حجم‬.
‫بیشتر‬ ‫همواره‬ ‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬‫مخازن‬ ‫از‬
‫می‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫یا‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬ ‫با‬‫باشد‬.‫ب‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫در‬‫ا‬
‫روش‬ ‫از‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫تثبیت‬ ‫بمنظور‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ،‫ترکیبی‬ ‫رانش‬‫هایی‬
‫ش‬ ‫استفاده‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫همزمان‬ ‫تزریق‬ ‫یا‬ ‫آب‬ ‫تزریق‬ ،‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫مانند‬‫ود‬.

150. .1‫مخازن‬‫هیدرکربنی‬‫فصل‬ ،‫احمد‬ ‫طارق‬ ،11

152. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
890218932‫محمد‬ ،‫حدادیان‬،hadadianmohamad@yahoo.Com
890219041،‫حامد‬‫طالبیان‬

153. ‫روش‬‫ثانویه‬ ‫بازیابی‬ ‫های‬
-‫آب‬ ‫تزریق‬
-‫تزیرق‬‫گاز‬

154. ‫ثانویه‬ ‫بازیابی‬
‫مکانیسم‬ ‫مناسب‬ ‫کارایی‬ ‫عدم‬ ‫عمده‬ ‫دلیل‬ ‫دو‬‫طبیعی‬ ‫تخلیه‬ ‫های‬(‫حتی‬
‫ها‬ ‫مکانیسم‬ ‫دیگر‬ ‫بودن‬ ‫فعال‬ ‫و‬ ‫آبی‬ ‫سفره‬ ‫بودن‬ ‫فعال‬ ‫صورت‬ ‫در‬)‫را‬
‫می‬‫تمام‬ ‫دادن‬ ‫حرکت‬ ‫در‬ ‫دشواری‬ ‫توان‬‫نفت‬‫های‬‫و‬ ‫مخزن‬ ‫درون‬‫هچنین‬
‫دانست‬ ‫مخزن‬ ‫کل‬ ‫با‬ ‫تماس‬ ‫ایجاد‬ ‫در‬ ‫توانایی‬ ‫عدم‬.
‫کارایی‬ ‫مخازن‬ ‫جامع‬ ‫مطالعات‬ ‫در‬ ‫ثانویه‬ ‫و‬ ‫اولیه‬ ‫تولید‬ ‫مفاهیم‬ ‫امروزه‬
‫ت‬ ‫تحت‬ ‫بهینه‬ ‫تولید‬ ‫برای‬ ‫تولید‬ ‫ابتدای‬ ‫همان‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫ندارند‬ ‫چندانی‬‫اثیر‬
‫روش‬‫می‬ ‫ریزی‬ ‫برنامه‬ ‫مختلف‬ ‫های‬‫شوند‬.‫دستیابی‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫هرچند‬‫به‬
‫بگذرد‬ ‫مخزن‬ ‫تولید‬ ‫از‬ ‫مدتی‬ ‫که‬ ‫داریم‬ ‫نیاز‬ ‫مخزن‬ ‫خواص‬.
‫روش‬‫می‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫تزریق‬ ‫شامل‬ ‫عمده‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫ثانویه‬ ‫تولید‬ ‫های‬‫باش‬‫د‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 154

155. ‫آب‬ ‫تزریق‬
‫نفت‬ ‫رانش‬ ‫برای‬ ‫نیاز‬ ‫مورد‬ ‫انرژی‬ ‫تامین‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫تزریق‬ ‫از‬ ‫هدف‬‫به‬
‫وسیله‬‫ی‬‫به‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫فشار‬ ‫داشتن‬ ‫نگه‬ ‫ثابت‬‫وسیله‬‫ی‬‫نف‬ ‫کردن‬ ‫جارو‬‫در‬ ‫ت‬
‫ن‬ ‫نیاز‬ ‫مورد‬ ‫تولید‬ ‫میزان‬ ‫جوابگوی‬ ‫طبیعی‬ ‫تخلیه‬ ‫که‬ ‫شرایطی‬،‫یست‬
‫می‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 155

156. ‫آب‬ ‫تزریق‬ ‫ادامه‬
‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫آب‬ ‫تزریق‬ ‫راندمان‬ ‫مطالعه‬ ‫در‬ ‫مهم‬ ‫پارامترهای‬:
‫بازده‬‫میکروسکوپیک‬‫و‬‫ماکروسکوپیک‬‫الگوی‬ ،‫تحرک‬ ‫نسبت‬،‫تزریق‬
‫تزریق‬ ‫شروع‬ ‫زمان‬ ‫و‬ ‫تزریق‬ ‫برای‬ ‫بهینه‬ ‫فشار‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 156

157. ‫آب‬ ‫تزریق‬ ‫انواع‬
‫س‬ ‫در‬ ‫تزریق‬ ‫و‬ ‫موجود‬ ‫آبی‬ ‫سفره‬ ‫در‬ ‫تزریق‬ ‫صورت‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫تزریق‬‫تون‬
‫دارد‬ ‫کاربرد‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫نفتی‬.
‫دوست‬ ‫آب‬ ‫نفتی‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫تزریق‬ ‫راندمان‬(water wet)‫بسیار‬
‫دوست‬ ‫نفت‬ ‫نفتی‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫بازدهی‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬(oil wet)‫می‬‫باشد‬.
‫ت‬ ‫یا‬ ‫آبی‬ ‫سفره‬ ‫بودن‬ ‫فعال‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ضروری‬ ‫نکته‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫توجه‬‫آب‬ ‫زریق‬
‫دارد‬ ‫منفی‬ ‫تاثیر‬ ‫مخازن‬ ‫این‬ ‫نهایی‬ ‫تولید‬ ‫در‬ ‫گازی‬ ‫مخازن‬ ‫در‬.
‫بازده‬ ‫در‬ ‫مکانیسم‬ ‫این‬ ‫اثیر‬ ‫منظر‬ ‫دو‬ ‫از‬ ‫آب‬ ‫تزریق‬ ‫فرایند‬ ‫مطالعه‬‫ی‬
‫و‬ ‫میکروسکوپی‬‫ماکروسکوپی‬‫است‬ ‫ارزیابی‬ ‫قابل‬ ‫مخزن‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 157

158. ‫آب‬ ‫تزریق‬ ‫در‬ ‫میکروسکپی‬ ‫بازده‬
‫به‬ ‫توجه‬ ‫خواص‬ ‫این‬ ‫بررسی‬ ‫در‬‫ترکنندگی‬‫از‬ ‫مخزن‬ ‫شرایط‬ ‫و‬ ‫آب‬
‫است‬ ‫اهمیت‬ ‫حائز‬ ‫نیز‬ ‫ترشوندگی‬ ‫مکانیسم‬ ‫دیدگاه‬.
‫ب‬ ‫سطح‬ ‫کشش‬ ‫نیروی‬ ‫وجود‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫میکروسکوپی‬ ‫نظر‬ ‫نقطه‬ ‫از‬‫دو‬ ‫ین‬
‫جا‬ ‫بر‬ ‫بزرگ‬ ‫منافذ‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫مقداری‬ ،‫نفت‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫سیال‬‫می‬‫ماند‬.
‫مخزن‬ ‫که‬ ‫مواقعی‬ ‫در‬water wet‫روی‬ ‫از‬ ‫آب‬ ‫آنکه‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫باشد‬
‫دیواره‬‫ها‬‫می‬ ‫حرکت‬‫منافذ‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫حرکت‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫کند‬‫ریزتر‬‫نفت‬ ،
‫حالت‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫را‬ ‫بیشتری‬oil wet‫فضاهای‬ ‫میان‬ ‫از‬ ‫باید‬ ‫آب‬ ‫که‬
‫می‬ ‫جارو‬ ،‫کند‬ ‫حرکت‬ ‫بزرگ‬‫کند‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 158

159. ‫بحث‬ ‫ادامه‬
‫نفوذ‬ ‫کوچکتر‬ ‫منافذ‬ ‫در‬ ‫دارد‬ ‫تمایل‬ ‫آب‬ ‫اینکه‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫همچنین‬‫لذا‬ ‫کند‬
‫ترشوندگ‬ ‫پدیده‬ ‫اثر‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫بزرگتر‬ ‫منافذ‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫نفت‬‫نحوه‬ ‫و‬ ‫ی‬
‫سیال‬ ‫حرکت‬‫ترکننده‬‫بیفتد‬ ‫تله‬ ‫به‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ،.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 159

160. ‫آب‬ ‫تزریق‬ ‫در‬ ‫ماکروسکوپی‬ ‫بازده‬
‫مطالعه‬ ‫جنبه‬ ‫از‬‫ماکروسکوپی‬‫که‬ ‫سطحی‬ ‫بازدهی‬ ‫ضریب‬ ،‫حاصلض‬‫رب‬
‫می‬ ‫سطحی‬ ‫بازدهی‬ ‫و‬ ‫عمودی‬ ‫بازدهی‬‫راندمان‬ ‫میزان‬ ‫ارزیابی‬ ‫در‬ ‫باشد‬
‫است‬ ‫موثر‬ ‫آب‬ ‫تزریق‬.
‫چاه‬ ‫الگوی‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫سطحی‬ ‫بازده‬‫بند‬ ‫الیه‬ ‫تابع‬ ‫عمودی‬ ‫بازده‬ ‫و‬ ‫ها‬‫ی‬
‫می‬ ‫متخلخل‬ ‫محیط‬ ‫تراوایی‬ ‫و‬ ‫مخزن‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 160

161. ‫تحرک‬ ‫نسبت‬
‫مکانیسم‬ ‫راندمان‬ ‫از‬ ‫آگاهی‬ ‫در‬ ‫دیگری‬ ‫مهم‬ ‫پارامتر‬ ،‫تحرک‬ ‫نسبت‬‫ه‬‫ای‬
‫می‬ ‫تزریق‬‫ت‬ ‫نفت‬ ‫تحرک‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫تحرک‬ ‫نسبت‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫باشد‬‫عریف‬
‫می‬‫شود‬.
‫سر‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫آب‬ ‫واقع‬ ‫در‬ ‫باشد‬ ‫بزرگتر‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫تحرک‬ ‫نسبت‬ ‫وقتی‬‫یعتر‬
‫کردن‬ ‫جارو‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫کرد‬ ‫خواهد‬ ‫حرکت‬‫نفت‬‫های‬‫خالی‬ ‫فضاهای‬ ‫درون‬
‫می‬ ‫بیشتری‬ ‫تراوایی‬ ‫دارای‬ ‫معموال‬ ‫که‬ ‫مسیر‬ ‫ترین‬ ‫راحت‬ ‫از‬‫ب‬ ‫باشد‬‫ه‬
‫چاه‬ ‫سمت‬‫می‬ ‫حرکت‬ ‫تولید‬ ‫های‬‫کند‬.
‫حالت‬ ‫از‬ ‫آب‬ ‫حرکت‬ ‫مدل‬ ‫حال‬ ‫این‬ ‫در‬‫پیستونی‬‫با‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫خارج‬
‫پدیده‬breakthrough‫نهایی‬ ‫بازده‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫خواهیم‬ ‫مواجه‬
‫می‬ ‫کاهش‬ ‫نیز‬‫یابد‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 161

162. ‫بحث‬ ‫ادامه‬
‫یا‬ ،‫تحرک‬ ‫نسبت‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ ‫لذا‬‫ویسکوزیته‬‫مواد‬ ‫افزودن‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫آب‬‫و‬‫یسکوز‬
‫مانند‬‫پلیمرها‬‫می‬ ‫افزایش‬‫با‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫دهند‬plug‫تراوایی‬ ‫با‬ ‫مناطق‬ ‫کردن‬
‫وق‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬ ‫باعث‬ ‫نفتی‬ ‫نسبی‬ ‫تراوایی‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫باال‬‫این‬ ‫وع‬
‫می‬ ‫پدیده‬‫شوند‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 162

163. ‫چاه‬ ‫الگوی‬‫تولیدی‬ ‫های‬
‫چاه‬ ‫الگوی‬ ،‫سطحی‬ ‫بازدهی‬ ‫راندمان‬ ‫در‬ ‫مهم‬ ‫پارامتر‬‫و‬ ‫تولید‬ ‫های‬
‫می‬ ‫تزریقی‬‫این‬ ‫طراحی‬ ‫نحوه‬ ‫که‬ ‫باشد‬‫الگوها‬‫پارامتره‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫ای‬
‫می‬ ‫اقتصادی‬ ‫و‬ ‫شناسی‬ ‫زمین‬‫به‬ ‫تواند‬‫فرم‬‫های‬:
5‫نقطه‬‫ای‬(1‫و‬ ‫مربع‬ ‫یک‬ ‫مرکز‬ ‫در‬ ‫تزریقی‬4‫آن‬ ‫رئوس‬ ‫در‬ ‫تولیدی‬)،
،‫محیطی‬ ‫تزریقی‬ ،‫خطی‬ ‫الگوی‬7،‫نقطه‬9‫و‬ ‫معکوس‬ ‫و‬ ‫معمولی‬ ‫نقطه‬
‫ویژه‬ ‫الگوهای‬(2‫و‬3‫و‬4)‫باشد‬ ‫نقطه‬.
‫و‬ ‫محیطی‬ ‫الگوی‬ ‫باال‬ ‫تراوایی‬ ‫و‬ ‫قبول‬ ‫قابل‬ ‫باشیب‬ ‫مخزن‬ ‫برای‬‫برای‬
‫می‬ ‫توصیه‬ ‫دیگر‬ ‫الگوهای‬ ‫کم‬ ‫تراوایی‬ ‫و‬ ‫شیب‬ ‫با‬ ‫مخزن‬‫شود‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 163

164. ‫آب‬ ‫تزریق‬ ‫بحث‬ ‫ادامه‬
‫تولی‬ ‫حین‬ ‫در‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬ ‫فعال‬ ‫آبی‬ ‫سفره‬ ‫با‬ ‫مخزن‬ ‫در‬‫د‬
‫کاهش‬‫می‬‫باید‬‫ناحیه‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫آب‬ ،‫خالی‬ ‫فضاهای‬ ‫ایجاد‬ ‫علت‬ ‫به‬
‫دار‬ ‫هیدروکربن‬(‫نفتی‬ ‫ستون‬)‫می‬ ‫حرکت‬‫کند‬.‫س‬ ‫اندازه‬ ‫و‬ ‫تراوایی‬‫فره‬
‫بود‬ ‫فعال‬ ‫ارزیابی‬ ‫در‬ ‫باید‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫پارامترهای‬ ‫ترین‬ ‫مهم‬ ،‫آبی‬‫یا‬ ‫ن‬
‫گرفت‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫آبی‬ ‫سفره‬ ‫نبودن‬ ‫فعال‬.
‫که‬ ‫همانطور‬‫می‬‫دانیم‬‫تو‬ ‫چاه‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫مشاهده‬ ‫با‬ ‫نفتی‬ ‫میدان‬ ‫تولید‬‫لیدی‬
‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫قطع‬.
‫ب‬ ،‫آن‬ ‫دبی‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫آمدن‬ ‫باال‬ ‫تعقیب‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫برای‬ ‫بنابراین‬‫ه‬
‫چاه‬ ‫کمک‬‫مشاهده‬ ‫های‬‫است‬ ‫مهم‬ ‫ای‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 164

165. ‫گاز‬ ‫تزریق‬
‫روش‬ ‫ترین‬ ‫مهم‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ‫تزریق‬‫می‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫بازیافت‬ ‫های‬‫باشد‬.
‫گرف‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫مخازن‬ ‫فشار‬ ‫تثبیت‬ ‫و‬ ‫تولید‬ ‫افزایش‬ ‫جهت‬ ‫روش‬ ‫این‬‫ته‬
‫می‬‫شود‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 165

166. ‫تزریقی‬ ‫گازهای‬ ‫انواع‬
‫پروژه‬ ‫در‬‫می‬ ‫گاز‬ ‫نوع‬ ‫چند‬ ‫بین‬ ‫انتخاب‬ ‫معموال‬ ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫های‬‫باشد‬.
‫می‬ ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫در‬‫به‬ ‫و‬ ‫متان‬ ‫مانند‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫گازهای‬ ‫از‬ ‫توان‬‫فر‬‫م‬‫های‬
Enriched،Lean rich‫دی‬ ‫مانند‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫غیر‬ ‫گازهای‬ ‫و‬ ،
‫سوختی‬ ‫گاز‬ ‫یا‬ ‫هوا‬ ،‫نیتروژن‬ ،‫کربن‬ ‫اکسید‬(Flug gas)‫کرد‬ ‫استفاده‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 166

167. ‫تولید‬ ‫دبی‬
‫م‬ ‫فوت‬ ‫هزار‬ ‫هر‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫نفت‬ ‫بشکه‬ ‫مقدار‬ ،‫گاز‬ ‫نوع‬ ‫تعیین‬ ‫از‬ ‫بعد‬‫کعب‬
‫می‬ ‫تولید‬ ،‫گاز‬‫پارامت‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫با‬ ‫تولید‬ ‫دبی‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫شود‬‫زیر‬ ‫رهای‬
‫می‬ ‫مشخص‬‫گردد‬:
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 167
-‫تزریق‬ ‫هزینه‬
-‫تزریق‬ ‫زمانی‬ ‫مفید‬ ‫دوره‬
-‫تزریقی‬ ‫گاز‬ ‫شیمیایی‬ ‫و‬ ‫فیزیکی‬ ‫خواص‬
-‫تعمیرات‬ ‫و‬ ‫خوردگی‬ ‫هزینه‬‫دستگاه‬‫ها‬‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫ابزار‬ ‫و‬

168. ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫بندی‬ ‫دسته‬
‫می‬ ‫کلی‬ ‫طور‬ ‫به‬‫ن‬ ‫بندی‬ ‫دسته‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫گاز‬ ‫تزریقی‬ ‫توان‬‫مود‬:
‫امتزاجی‬ ‫غیر‬(‫نفتی‬ ‫الیه‬ ‫در‬ ‫تزریق‬ ‫و‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫در‬ ‫تزریق‬)‫ک‬‫با‬ ‫ه‬
‫از‬ ‫استفاده‬Lean gas(‫پایین‬ ‫فشار‬)‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانشی‬ ‫نیروی‬ ‫که‬
‫می‬‫می‬ ‫صورت‬ ،‫باشد‬‫پذیرد‬.
‫امتزاجی‬ ‫نزدیک‬ ‫یا‬ ‫امتزاجی‬(‫نفتی‬ ‫الیه‬ ‫در‬ ‫تزریق‬)‫از‬ ‫که‬Enriched
gas‫می‬ ‫بهره‬‫گیرند‬.
‫باال‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫تزریق‬:‫می‬ ‫نفت‬ ‫درصد‬ ‫ترکیب‬ ‫تغییر‬ ‫باعث‬ ‫که‬‫گ‬‫که‬ ‫ردد‬
‫معموال‬Lean gas‫می‬ ‫استفاده‬‫شود‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 168

169. ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫بحث‬ ‫ادامه‬
‫مف‬ ‫مکانیسم‬ ‫یک‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫باز‬ ‫دیر‬ ‫از‬‫ید‬
‫دهه‬ ‫از‬ ‫اما‬ ‫داشته‬ ‫وجود‬ ‫تردید‬1950‫روش‬ ‫یک‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ،
‫و‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬ ،‫فشار‬ ‫تثبیت‬ ‫برای‬ ‫مناسب‬‫و‬‫ی‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫همچنین‬‫روش‬ ‫ک‬
‫بازیابی‬ ‫برای‬ ‫مناسب‬‫نفت‬‫های‬‫ت‬ ‫مورد‬ ‫آب‬ ‫تزریق‬ ‫از‬ ‫به‬ ‫باقیمانده‬‫قرار‬ ‫وجه‬
‫است‬ ‫گرفته‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 169

170. ‫محدودیت‬‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫مکانیسم‬ ‫های‬
‫محدودیت‬‫های‬‫مکانسم‬‫دانست‬ ‫زیر‬ ‫موارد‬ ‫شامل‬ ‫میتوان‬ ‫را‬ ‫گاز‬ ‫تزریق‬:
‫بازده‬‫جاروکنندگی‬‫گاز‬ ‫ضعیف‬(‫تحرک‬ ‫نسبت‬ ‫بودن‬ ‫باال‬ ‫علت‬ ‫به‬‫به‬ ‫گاز‬
‫بسیار‬ ‫که‬ ‫نفت‬‫بزگتر‬‫است‬ ‫یک‬ ‫از‬)
‫کمپرسور‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫باالی‬ ‫هزینه‬(‫آب‬ ‫کردن‬ ‫پمپ‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬
‫ارزان‬ ‫و‬ ‫جدید‬ ‫سوخت‬ ‫منبع‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫امکان‬
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 170

171. ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫مزایای‬
‫زیست‬ ‫مسائل‬ ‫و‬ ‫آن‬ ‫بودن‬ ‫ارزان‬ ،‫گاز‬ ‫بودن‬ ‫دسترس‬ ‫در‬ ‫دیگر‬ ‫طرف‬ ‫از‬
‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫محیطی‬(‫گازهای‬ ‫تزریق‬‫گلخانه‬‫ای‬‫د‬ ‫مانند‬‫ی‬
‫گاز‬ ‫و‬ ‫کربن‬ ‫اکسید‬‫دودکش‬‫نفتی‬ ‫مخازن‬ ‫به‬)‫ر‬ ‫بیشتری‬ ‫توجه‬‫به‬ ‫ا‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫باعث‬ ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫فرآیندهای‬.
‫نفت‬ ‫نسبت‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ‫تزریق‬ ‫بازده‬ ‫تعریف‬ ‫طبق‬‫جابه‬‫ش‬ ‫جا‬‫ده‬
‫از‬ ‫که‬ ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫اولیه‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ،‫گاز‬ ‫توسط‬‫حاصلضرب‬‫ب‬‫ازده‬
‫حجمی‬(‫ناحیه‬ ‫و‬ ‫عمودی‬ ‫بازدهی‬ ‫شامل‬‫ای‬)‫ب‬ ‫میکروسکوپی‬ ‫بازده‬ ‫در‬‫ه‬
‫می‬ ‫دست‬‫آید‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 171

172. ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫مزایای‬
‫می‬ ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫مزایای‬ ‫جمله‬ ‫از‬‫باال‬ ‫میکروسکوپی‬ ‫بازده‬ ‫به‬ ‫توان‬(‫در‬
‫پاید‬ ‫جایی‬ ‫به‬ ‫جا‬ ‫سیستم‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫پایدار‬ ‫جبهه‬ ‫یک‬ ‫داشتن‬ ‫صورت‬‫ثقلی‬ ‫ار‬
‫می‬ ‫میسر‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫ریزش‬ ‫نیروی‬ ‫نمودن‬ ‫فعال‬ ‫با‬ ‫که‬‫شود‬)‫امکان‬ ،
‫به‬ ‫تحرک‬ ‫کنترل‬‫وسیله‬‫ی‬‫نواح‬ ‫بستن‬ ‫جهت‬ ‫آب‬ ‫تناوبی‬ ‫تزریق‬‫جارو‬ ‫ی‬
‫نفت‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫متناوب‬ ‫تزریق‬ ‫مکانیسم‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫توسط‬ ‫شده‬(WAG
injection)‫ع‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫نسبی‬ ‫تراوایی‬ ‫در‬ ‫تغییرات‬ ،‫دد‬
‫مویینگی‬capillary number(‫نیروی‬ ‫نسبت‬‫ویسکوز‬‫نیروی‬ ‫به‬
‫مووینه‬‫میکروسک‬ ‫جایی‬ ‫به‬ ‫جا‬ ‫بازده‬ ‫مویینگی‬ ‫عدد‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫که‬‫وپی‬
‫می‬ ‫افزایش‬‫یابد‬)،
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 172

173. ‫بحث‬ ‫ادامه‬
‫گاز‬ ‫نفوذ‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫حجم‬ ‫افزایش‬(swelling‫تزریق‬ ‫در‬ ‫بیشتر‬ ‫که‬
‫و‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫گازهای‬ ‫امتزاجی‬‫و‬‫ک‬ ‫اکسید‬ ‫دی‬ ‫امتزاجی‬ ‫غیر‬ ‫تزریق‬‫ربن‬
‫دارد‬ ‫نمود‬)‫د‬ ‫گاز‬ ‫بودن‬ ‫امتزاجی‬ ‫غیر‬ ‫یا‬ ‫امتزاجی‬ ‫انتخاب‬ ‫در‬ ‫توانایی‬ ‫و‬‫ر‬
‫کرد‬ ‫اشاره‬ ‫جایی‬ ‫به‬ ‫جا‬ ‫فرآیند‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 173

174. ‫غیرامتزاجی‬ ‫یا‬ ‫امتزاجی‬ ‫روش‬ ‫انتخاب‬
‫بست‬ ،‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫فرآیند‬ ‫بودن‬ ‫امتزاجی‬ ‫غیر‬ ‫یا‬ ‫امتزاجی‬ ‫انتخاب‬‫به‬ ‫گی‬
‫گ‬ ‫ترکیب‬ ‫و‬ ‫فشار‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫نفت‬ ‫ترکیب‬ ‫و‬ ‫فشاری‬ ‫شرایط‬‫از‬
‫مک‬ ‫از‬ ‫آگاهی‬ ،‫گاز‬ ‫امتزاجی‬ ‫تزریق‬ ‫صورت‬ ‫در‬ ،‫دارد‬ ‫بستگی‬ ‫تزریقی‬‫انیسم‬
‫امتزاج‬‫شوند‬ ‫جا‬ ‫به‬ ‫جا‬ ‫و‬ ‫تزریقی‬ ‫سیال‬ ‫شدن‬varporizasionor
Condensation
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 174
‫این‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ضروری‬ ‫نیز‬‫مکانیسم‬‫ها‬‫وار‬ ‫تزریقی‬ ‫گاز‬ ‫سبک‬ ‫ترکیبات‬ ‫با‬‫د‬
‫می‬ ‫آن‬ ‫شدن‬ ‫سبک‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫نفت‬ ‫ویسکوزیته‬ ‫کاهش‬ ‫باعث‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫نفت‬‫شوند‬
(‫فشاری‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ psi 1500‫تا‬3000‫نفت‬ ‫برای‬ ‫و‬ API 30‫در‬ ،
‫باشد‬ ‫غنی‬ ‫تزریقی‬ ‫گاز‬ ‫صورتیکه‬‫هیدروکربن‬‫های‬‫گاز‬ ‫سنگین‬ C2 ‫از‬ ‫مثبت‬
‫می‬ ‫حرکت‬ ‫نفت‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫فاز‬‫می‬ ‫مایع‬ ‫به‬ ‫تبدیل‬ ‫و‬ ‫کنند‬‫شوند‬)

175. ‫بحث‬ ‫ادامه‬
‫فشاری‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫یا‬ ‫و‬psi3000‫تا‬3500‫گازی‬ ‫ترکیب‬ ‫و‬C175‫تا‬
100‫از‬ ‫بخشی‬ ‫باشد‬ ‫درصد‬‫هیدروکربن‬‫های‬‫نفت‬ ‫متوسط‬(C2-C6)‫به‬
‫می‬ ‫منتقل‬ ‫گاز‬‫شود‬.
‫ای‬ ‫باعث‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫ترکیب‬ ‫تزریقی‬ ‫گاز‬ ‫با‬ ‫نفت‬ ‫متوسط‬ ‫ترکیبات‬‫یک‬ ‫جاد‬
‫نفتی‬ ‫ترکیب‬‫سبکتر‬‫می‬ ‫باالیی‬ ‫تحرک‬ ‫قدرت‬ ‫دارای‬ ‫که‬ ‫شده‬‫ب‬‫به‬ ‫و‬ ‫اشد‬
‫می‬ ‫تولید‬ ‫راحتی‬‫گردد‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 175

176. ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫بحث‬ ‫ادامه‬
‫کم‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫باالی‬ ‫هزینه‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ،‫امتزاجی‬ ‫تزریق‬ ‫مکانیسم‬‫و‬ ‫پرسور‬
‫بود‬ ‫امتزاجی‬ ‫برای‬ ‫الزم‬ ‫فشار‬ ‫حداقل‬ ‫از‬ ‫آگاهی‬ ،‫تزریق‬ ‫الگوی‬ ‫طراحی‬‫ن‬
‫گاز‬(MMR)‫برای‬ ‫الزم‬ ‫ترکیب‬ ‫حداقل‬ ‫و‬‫امتزاج‬‫گاز‬(MMR‫یا‬
MMC)‫وسیله‬ ‫به‬ ‫آزمایشگاه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ضروری‬Slim tube‫به‬ ‫و‬
‫ترسیمی‬ ‫روش‬(‫ح‬ ‫بر‬ ‫نفت‬ ‫بازیابی‬ ‫تغییرات‬ ‫یا‬ ‫مثلثی‬ ‫دیاگرام‬‫و‬ ‫فشار‬ ‫سب‬
‫متفاوت‬ ‫گازهای‬ ‫برای‬)‫گاز‬ ‫بودن‬ ‫امتزاجی‬ ‫برای‬ ‫الزم‬ ‫فشار‬ ‫حداقل‬
(MMR)‫برای‬ ‫الزم‬ ‫ترکیب‬ ‫حداقل‬ ‫و‬‫امتزاج‬‫گاز‬(MMR)‫بدست‬
‫می‬‫آید‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 176

177. ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫بحث‬ ‫ادامه‬
‫امتزاجی‬ ‫غیر‬ ‫تزریق‬ ‫در‬Lean gas‫ترمودینامیکی‬ ‫تبادالت‬(‫لحاظ‬ ‫از‬
‫ترکیب‬ ‫تغییر‬)‫است‬ ‫کم‬ ‫بسیار‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫ندارد‬ ‫وجود‬ ‫پایین‬ ‫فشار‬ ‫در‬.
‫د‬ ‫اصلی‬ ‫مکانیسم‬ ،‫گاز‬ ‫توسط‬ ‫تهاجم‬ ‫مورد‬ ‫منطقه‬ ‫در‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬‫ر‬
‫دانسیته‬ ‫اختالف‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫ناحیه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫زیرا‬ ‫است‬ ‫نفت‬ ‫بازیابی‬‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬
‫نیروهای‬ ،‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫بین‬ ‫کمتر‬ ‫سطحی‬ ‫کشش‬ ‫و‬‫گراویتی‬‫فعال‬‫از‬ ‫تر‬
‫می‬ ‫مویینگی‬ ‫نیروهای‬‫باشند‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 177

178. ‫مخازن‬ ‫انتخاب‬ ‫در‬ ‫موثر‬ ‫پارامترهای‬
‫می‬ ‫را‬ ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫اثرات‬‫کاهش‬ ‫در‬ ‫توان‬‫ویسکوزیته‬‫افزایش‬ ،‫نفت‬‫میزان‬
‫فش‬ ‫افزایش‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫سازند‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫حل‬ ‫گاز‬‫ار‬
‫دانست‬ ‫حباب‬ ‫نقطه‬.
‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫برای‬ ‫مناسب‬ ‫مخازن‬ ‫انتخاب‬ ‫در‬ ‫موثر‬ ‫پارامترهای‬:
‫تزریق‬ ‫نوع‬(‫امتزاجی‬ ‫غیر‬ ‫یا‬ ‫امتزاجی‬)
‫جایی‬ ‫به‬ ‫جا‬ ‫نوع‬(‫مکانیسم‬ ‫بودن‬ ‫عمودی‬ ‫یا‬ ‫افقی‬‫جابه‬‫جایی‬)
‫خواص‬‫پتروفیزیکی‬‫ساختاری‬ ‫و‬ ‫شناسی‬ ‫زمین‬ ،
‫عمودی‬ ‫و‬ ‫افقی‬ ‫تراوایی‬
‫گاز‬ ‫بودن‬ ‫دسترس‬ ‫در‬
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 178

179. ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫بحث‬ ‫ادامه‬
‫امت‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫مکانیسم‬ ،‫تزریقی‬ ‫گاز‬ ‫نوع‬ ‫انتخاب‬ ‫از‬ ‫بعد‬‫یا‬ ‫زاجی‬
‫م‬ ‫در‬ ‫بندی‬ ‫الیه‬ ‫نبود‬ ‫مانند‬ ‫پارامترهای‬ ‫بررسی‬ ،‫بودن‬ ‫امتزاجی‬ ‫غیر‬،‫خزن‬
‫سازند‬ ‫شیب‬ ،‫سازند‬ ‫باالی‬ ‫ضخامت‬(‫از‬ ‫بیشتر‬5‫درجه‬)‫دانسیته‬ ‫اختالف‬ ،
‫همچنین‬ ‫و‬ ‫تزریقی‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫بین‬ ‫مناسب‬‫تراوای‬‫اهمیت‬ ‫از‬ ‫نفت‬‫زیادی‬
‫است‬ ‫برخوردار‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 179

180. ‫میادین‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫انواع‬
‫می‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫میادین‬ ‫در‬ ‫صورت‬ ‫سه‬ ‫به‬ ‫تزریق‬‫رود‬:
‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫در‬ ‫امتزاجی‬ ‫غیر‬ ‫تزریق‬
‫نفتی‬ ‫ستون‬ ‫در‬ ‫امتزاجی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫تزریق‬
‫نفتی‬ ‫ستون‬ ‫در‬ ‫امتزاجی‬ ‫غیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫تزریق‬
‫تزرق‬‫ستو‬ ‫کم‬ ‫ضخامت‬ ‫دارای‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫نفتی‬ ‫الیه‬ ‫در‬ ‫امتزاجی‬ ‫غیر‬‫ن‬
‫ط‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫جایی‬ ‫به‬ ‫جا‬ ‫و‬ ‫فشار‬ ‫تامین‬ ‫جهت‬ ‫کم‬ ‫شیب‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫نفتی‬‫رف‬
‫چاه‬‫می‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫تولیدی‬ ‫های‬‫رود‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 180

181. ‫بحث‬ ‫ادامه‬
‫تح‬ ‫طبیعی‬ ‫تولید‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مخازنی‬ ‫در‬ ‫روش‬ ‫این‬ ‫کارایی‬ ‫بهترین‬‫تاثیر‬ ‫ت‬
‫می‬ ،‫اند‬ ‫داشته‬ ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬‫باشند‬.
‫ضخ‬ ،‫باال‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ‫دارای‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫تزریق‬‫امت‬
‫دارای‬ ‫و‬ ‫نفتی‬ ‫ستون‬ ‫زیاد‬‫نفت‬‫های‬‫با‬‫ویسکوزیته‬‫ک‬ ‫به‬ ‫پایین‬‫می‬ ‫ار‬‫رود‬.
‫زی‬ ‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫بازیابی‬ ،‫ثقلی‬ ‫تفکیک‬ ‫پدیده‬ ‫فعال‬ ‫علت‬ ‫به‬‫است‬ ‫اد‬.
‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫نرخ‬ ‫کلی‬ ‫طور‬ ‫به‬5‫تا‬7‫درصد‬(HCPV)‫هیدروکربن‬ ‫حجم‬
‫می‬ ‫سال‬ ‫در‬‫ت‬ ‫در‬ ‫پیوسته‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫یا‬ ‫گاز‬ ‫حجم‬ ‫مقدار‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫باشد‬‫زریق‬
Lean gas‫دوره‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫یا‬ ‫و‬ ،‫برای‬ ‫مقطعی‬ ‫و‬ ‫ای‬Rich gas
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 181

182. ‫بحث‬ ‫ادامه‬
‫مکانیسم‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫متناوب‬ ‫و‬WAG‫باشد‬.
‫روش‬ ‫از‬ ‫کدام‬ ‫هر‬ ‫برای‬‫معیارهای‬ ‫نفت‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫برداشت‬ ‫ازدیاد‬ ‫های‬
‫نیست‬ ‫مستثنی‬ ‫قائده‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫نیز‬ ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫که‬ ‫داریم‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 182

183. ‫روش‬ ‫انتخاب‬ ‫معیار‬
‫می‬ ‫را‬ ‫روش‬ ‫انتخاب‬ ‫معیار‬‫کرد‬ ‫خالصه‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫توان‬:
‫دارای‬ ‫مخازن‬ ‫برای‬‫نفت‬‫های‬‫با‬ ‫سبک‬API‫از‬ ‫کمتر‬30‫خوب‬ ‫تراوایی‬ ‫و‬
‫روش‬Lean gas‫ک‬ ‫به‬ ‫است‬ ‫فعال‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫مکانیسم‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬‫ار‬
‫می‬‫رود‬.
‫به‬ ‫دستیابی‬ ‫برای‬ ‫و‬ ‫سبک‬ ‫نفت‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫برای‬‫امتزاج‬:Rich
enriched gas
‫مخزن‬ ‫در‬ ‫دمای‬ ‫حداقل‬ ‫داشتن‬ ‫فرض‬ ‫با‬ ،‫سنگین‬ ‫نفت‬ ‫مخازن‬ ‫برای‬
‫اشتغال‬ ‫جهت‬:‫صورت‬ ‫به‬ ‫حرارتی‬ ‫خواص‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫برای‬ ‫هوا‬ ‫تزریق‬
LOAI‫و‬HTHP‫می‬ ‫انجام‬‫پذیرد‬.
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 183

184. ‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫کاربردهای‬:
‫فشار‬ ‫تثبیت‬
‫ثقل‬ ‫نیروی‬ ‫نمودن‬ ‫فعال‬(‫ثقلی‬ ‫ریزش‬)
‫امتزاجی‬ ‫تزریق‬
Gas Cycling‫کندانسه‬ ‫مخازن‬ ‫در‬
Attic oil recovery
‫بهار‬93 ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 184

185. .1‫فایل‬pdf‫نفت‬ ‫مهندسی‬{‫صفحه‬ ‫از‬868_876}

187. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
890219300-‫مسعود‬‫نصراله‬‫زاده‬nasrollah. masood@gmail.Com
890218878-‫مجید‬‫براهو‬majid. barahoo@yahoo.Com

188. 1-‫مقدمه‬‫بر‬ ‫ای‬‫فرآیند‬‫های‬‫برداشت‬ ‫ازدیاد‬
2-‫مانده‬ ‫باقی‬ ‫نفت‬ ‫سازی‬ ‫پویا‬
3-‫فرآیند‬‫های‬‫امتزاجی‬ ‫تزریق‬
4-‫فرآیند‬‫شیمیایی‬ ‫تزریق‬ ‫های‬
5-‫فرآیند‬‫های‬‫حرارتی‬

190. ‫ن‬ ‫برداشت‬ ‫ازدیاد‬ ‫فرآیندهای‬ ‫بر‬ ‫ای‬‫مقدمه‬‫فت‬
‫نفت‬ ‫برداشت‬ ‫ازدیاد‬EOR‫تولید‬ ‫فرآیند‬ ‫به‬‫های‬‫هیدروکربن‬‫به‬ ‫مایع‬
‫مخ‬ ‫فشار‬ ‫تقویت‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫انرژی‬ ‫از‬ ‫متداول‬ ‫استفاده‬ ‫از‬ ‫غیر‬ ‫هایی‬‫روش‬‫زن‬
‫شود‬‫می‬ ‫اطالق‬ ‫آب‬ ‫یا‬ ‫گاز‬ ‫با‬.‫طور‬‫به‬‫تول‬ ‫متداول‬ ‫های‬‫روش‬ ‫در‬ ،‫متوسط‬،‫ید‬
‫حدود‬‫سوم‬‫یک‬‫نفت‬‫اولیة‬‫شود‬‫می‬ ‫تولید‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫درجا‬.‫نفت‬
‫بزرگ‬ ‫هدف‬ ،‫شود‬‫می‬ ‫شامل‬ ‫را‬ ‫اولیه‬ ‫ذخایر‬ ‫سوم‬ ‫دو‬ ‫حدود‬ ‫که‬ ‫باقیمانده‬
‫های‬‫روش‬ ‫جذاب‬ ‫و‬EOR‫است‬.‫این‬ ‫بر‬ ‫ای‬‫مقدمه‬ ،‫بعدی‬ ‫های‬‫بخش‬ ‫در‬
‫شود‬‫می‬ ‫مطرح‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫در‬ ‫مهم‬ ‫موضوع‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 190

192. ‫باقیمانده‬ ‫نفت‬ ‫پویاسازی‬
‫مراحل‬ ‫طی‬‫اولیة‬‫آب‬ ‫مخزن‬ ‫سیستم‬ ‫در‬ ‫سیالبزنی‬-‫به‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ،‫تر‬
‫نفت‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫پوشانده‬ ‫را‬ ‫ماسه‬ ‫های‬‫دانه‬ ‫روی‬ ‫فیلم‬ ‫صورت‬‫بقیة‬‫فض‬‫ای‬
‫کند‬‫می‬ ‫پر‬ ‫را‬ ‫منافذ‬.،‫عملیات‬ ‫زمان‬ ‫گذشت‬ ‫با‬‫درجة‬‫کا‬ ‫نفت‬ ‫اشباع‬‫هش‬
‫م‬ ‫های‬‫کانال‬ ‫برخی‬ ‫در‬ ‫پیوسته‬ ‫فاز‬ ‫صورت‬‫به‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫بخشی‬ ‫و‬ ‫یابد‬‫می‬‫نافذ‬
‫صورت‬‫به‬ ‫دیگر‬ ‫بخش‬ ‫و‬ ‫مانند‬‫قطره‬‫های‬‫دی‬ ‫های‬‫کانال‬ ‫در‬ ‫ناپیوسته‬‫گر‬
‫دارد‬ ‫وجود‬.،‫سیالبزنی‬ ‫عملیات‬ ‫انتهای‬ ‫در‬‫که‬‫هنگامی‬‫درجة‬‫ن‬ ‫اشباع‬‫فت‬
‫میزان‬ ‫به‬‫درجة‬‫اشباع‬‫باقیماندة‬‫نفت‬Sor‫نفت‬ ،‫است‬ ‫یافته‬ ‫کاهش‬
‫یا‬ ‫ناپیوسته‬ ‫قطرات‬ ‫از‬ ‫فازی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ً‫ا‬‫عمدت‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫باقیمانده‬
‫ج‬ ‫یکدیگر‬ ‫از‬ ‫جاکننده‬‫جابه‬ ‫آب‬ ‫فاز‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫کوچکی‬ ‫های‬‫گویچه‬‫دا‬
‫است‬ ‫افتاده‬ ‫دام‬ ‫به‬ ‫یا‬ ‫شده‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 192

193. ‫باقیمانده‬ ‫نفت‬ ‫پویاسازی‬(‫ادامه‬)
‫نفت‬ ‫سیستم‬ ‫در‬ ‫سیالبزنی‬ ‫عملیات‬-‫ا‬ ‫متفاوتی‬ ‫توزیع‬ ‫به‬ ‫تر‬‫در‬ ‫نفت‬ ‫ز‬
‫درجة‬‫باقیمانده‬ ‫نفت‬ ‫اشباع‬Sor‫شور‬ ‫آب‬ ،‫عملیات‬ ‫ابتدای‬ ‫در‬ ‫انجامد‬‫می‬
‫من‬ ‫فضاهای‬ ‫برخی‬ ‫مرکز‬ ‫های‬‫بخش‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫ای‬‫پیوسته‬ ‫مسیرهای‬‫افذ‬
‫دهد‬‫می‬ ‫تشکیل‬.‫فض‬ ‫به‬ ‫بیشتر‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ،‫عملیات‬ ‫زمان‬ ‫گذشت‬ ‫با‬‫ای‬
‫شود‬‫می‬ ‫وارد‬ ‫منافذ‬.‫در‬‫درجة‬،‫باقیمانده‬ ‫نفت‬ ‫اشباع‬Sor،‫وارد‬ ‫شور‬ ‫آب‬
‫ق‬ ‫نفت‬ ‫جریان‬ ‫که‬ ‫نحوی‬ ‫به‬ ،‫است‬ ‫شده‬ ‫منافذ‬ ‫فضای‬ ‫از‬ ‫کافی‬ ‫تعداد‬‫طع‬
‫شود‬‫می‬.‫دان‬ ‫اطراف‬ ‫در‬ ‫فیلم‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫باقیمانده‬ ‫نفت‬ ،‫زمان‬ ‫این‬ ‫در‬‫های‬‫ه‬
‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫ماسه‬.‫جریان‬ ‫تر‬‫کوچک‬ ‫های‬‫کانال‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫فیلم‬ ‫این‬،
‫کند‬ ‫اشغال‬ ‫را‬ ‫خالی‬ ‫فضای‬ ‫تمام‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 193

194. ‫سیس‬ ‫در‬ ‫باقیمانده‬ ‫نفت‬ ‫پویاسازی‬‫تر‬‫آب‬ ‫تم‬
‫یکپارچه‬ ‫مستلزم‬ ‫تر‬‫آب‬ ‫سیستم‬ ‫در‬ ‫باقیمانده‬ ‫نفت‬ ‫پویاسازی‬‫سازی‬
‫ک‬ ‫است‬ ‫پیوسته‬ ‫جریان‬ ‫کانال‬ ‫تشکیل‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫منقطع‬ ‫های‬‫گویچه‬‫به‬ ‫ه‬
‫یابد‬‫می‬ ‫جریان‬ ‫تولیدی‬ ‫چاه‬ ‫سمت‬.‫فی‬ ،‫تر‬‫نفت‬ ‫متخلخل‬ ‫محیط‬ ‫در‬‫لم‬
‫جاب‬ ‫تر‬‫بزرگ‬ ‫منافذ‬ ‫های‬‫کانال‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫باید‬ ‫ماسه‬ ‫های‬‫دانه‬ ‫دور‬ ‫نفت‬‫جا‬‫ه‬
‫شود‬ ‫مرتبط‬ ‫پیوسته‬ ‫فاز‬ ‫به‬ ‫پویاسازی‬ ‫از‬ ‫پیش‬ ‫و‬ ‫شود‬.‫حاک‬ ‫عوامل‬‫بر‬ ‫م‬
‫گرانرو‬ ‫نیروهای‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ،‫نفت‬ ‫پویاسازی‬(‫فشار‬ ‫گرادیان‬)‫و‬
‫در‬ ‫که‬ ‫سطحی‬ ‫بین‬ ‫کشش‬ ‫نیروهای‬‫مجموعة‬‫آب‬-‫ماسه‬ ‫های‬‫دانه‬ ‫نفت‬
‫دارند‬ ‫وجود‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 194

195. ‫مویینگی‬ ‫عدد‬ ‫بعد‬ ‫بدون‬ ‫پارامتر‬
‫متعددی‬ ‫مطالعات‬‫درخصوص‬‫کش‬ ‫نیروهای‬ ‫و‬ ‫گرانرو‬ ‫نیروهای‬ ‫تأثیر‬‫ش‬
‫ان‬ ‫باقیمانده‬ ‫نفت‬ ‫پویاسازی‬ ‫و‬ ‫افتادگی‬ ‫دام‬ ‫به‬ ‫بر‬ ‫سطحی‬ ‫بین‬‫گرفته‬ ‫جام‬
‫است‬.‫در‬‫نتیجة‬‫ب‬ ‫بعدی‬ ‫بدون‬ ‫پارامتر‬ ‫میان‬ ‫روابطی‬ ،‫مطالعات‬ ‫این‬‫نام‬ ‫ه‬
،‫مویینگی‬Nvc‫است‬ ‫آمده‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫بازیابی‬ ‫نفت‬ ‫جزء‬ ‫و‬.‫عدد‬
‫سطحی‬ ‫بین‬ ‫کشش‬ ‫نیروی‬ ‫به‬ ‫گرانرو‬ ‫نیروی‬ ‫نسبت‬ ،‫مویینگی‬‫با‬ ‫و‬ ‫است‬
‫معادلة‬‫شود‬‫می‬ ‫تعریف‬ ‫زیر‬:
‫معادله‬ ‫این‬ ‫در‬v،‫سرعت‬μw،‫کننده‬ ‫جا‬‫جابه‬ ‫سیال‬ ‫گرانروی‬σow
‫و‬ ‫جاکننده‬‫جابه‬ ‫سیاالت‬ ‫میان‬ ‫سطحی‬ ‫بین‬ ‫کشش‬‫جاشونده‬‫جابه‬،ko
‫فاز‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫مؤثر‬ ‫تراوایی‬‫جاشونده‬‫جابه‬‫و‬ ،‫تخلخل‬ ،∆p/L‫فشار‬ ‫افت‬
‫است‬ ‫سرعت‬ ‫با‬ ‫توأم‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 195


196. ‫مویینگی‬ ‫عدد‬ ‫رابطه‬
‫شکل‬1‫کلی‬ ‫نمودار‬‫رابطة‬‫است‬ ‫مویینگی‬ ‫عدد‬.‫عدد‬ ‫نمودار‬ ‫این‬ ‫در‬
‫مقابل‬ ‫در‬ ‫مویینگی‬‫درجة‬‫فرا‬ ‫اعمال‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫باقیمانده‬ ‫نفت‬ ‫اشباع‬‫یند‬
EOR‫به‬ ‫نسبت‬‫درجة‬‫فرآین‬ ‫اعمال‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫و‬ ‫باقیمانده‬ ‫نفت‬ ‫اشباع‬‫د‬
EOR‫است‬ ‫شده‬ ‫ترسیم‬.‫نیروی‬ ‫کاهش‬ ‫یا‬ ‫گرانرو‬ ‫نیروی‬ ‫افزایش‬ ‫با‬
‫یابد‬‫می‬ ‫افزایش‬ ‫مویینگی‬ ‫عدد‬ ،‫سطحی‬ ‫بین‬ ‫کشش‬.‫های‬‫روش‬EOR
‫شود‬‫می‬ ‫اعمال‬ ‫مخزن‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫شده‬ ‫ابداع‬‫نحوی‬‫به‬‫طراحی‬
‫گردند‬‫می‬‫ک‬ ‫یا‬ ‫شده‬ ‫تزریق‬ ‫سیال‬ ‫در‬ ‫گرانرو‬ ‫نیروی‬ ‫افزایش‬ ‫به‬ ‫که‬‫اهش‬
‫مخزن‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫تزریق‬ ‫سیال‬ ‫میان‬ ‫سطحی‬ ‫بین‬ ‫کشش‬ ‫نیروی‬
‫انجامد‬‫می‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 196

198. ‫امتزاجی‬ ‫تزریق‬ ‫فرآیندهای‬
‫میکروسکوپ‬ ‫بازده‬ ‫که‬ ‫کردیم‬ ‫اشاره‬ ‫نکته‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫قبل‬ ‫بخش‬ ‫در‬‫ی‬
‫جایی‬‫جابه‬‫س‬ ،‫نفت‬ ‫میان‬ ‫سطحی‬ ‫بین‬ ‫نیروهای‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫شدت‬ ‫به‬‫و‬ ‫نگ‬
‫است‬ ‫جاکننده‬‫جابه‬ ‫سیال‬.‫به‬ ‫نفت‬ ‫میان‬ ‫سطحی‬ ‫بین‬ ‫کشش‬ ‫اگر‬‫دام‬
‫تا‬ ‫بتوان‬ ‫را‬ ‫جاکننده‬‫جابه‬ ‫سیال‬ ‫و‬ ‫افتاده‬dyne/cm2-10‫به‬3-10
،‫داد‬ ‫کاهش‬‫قطرهای‬‫شکل‬ ‫تغییر‬ ‫نفت‬‫دهند‬‫می‬‫نحوی‬‫به‬‫قادر‬ ‫که‬
‫به‬ ‫و‬ ‫کنند‬ ‫عبور‬ ‫منافذ‬ ‫تنگناهای‬ ‫از‬ ‫بود‬ ‫خواهند‬‫قطرهای‬‫بپ‬ ‫دیگر‬‫و‬ ‫یوندد‬
‫فاز‬‫پیوستة‬‫دهند‬ ‫تشکیل‬ ‫را‬ ‫نفت‬.‫امتزاجی‬ ‫فرآیند‬‫فرایندی‬‫اس‬‫که‬ ‫ت‬
‫است‬ ‫صفر‬ ‫با‬ ‫برابر‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫سطحی‬ ‫بین‬ ‫کشش‬.‫س‬ ،‫دیگر‬ ‫بیان‬ ‫به‬‫یال‬
‫مخلوط‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫باقیمانده‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫جاکننده‬‫جابه‬‫شوند‬‫می‬‫ف‬ ‫و‬‫را‬ ‫ازی‬
‫تشکیل‬‫دهند‬‫می‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 198

199. ‫امتزاجی‬ ‫تزریق‬ ‫فرآیندهای‬(‫ادامه‬)
‫مویینگی‬ ‫عدد‬ ،‫باشد‬ ‫صفر‬ ‫با‬ ‫برابر‬ ‫سطحی‬ ‫بین‬ ‫کشش‬ ‫اگر‬‫ب‬‫نهایت‬‫ی‬
‫بازده‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫خواهد‬‫جایی‬‫جابه‬‫شود‬‫می‬ ‫حداکثر‬ ‫میکروسکوپی‬.
‫شکل‬1:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 199

200. ‫امتزاجی‬ ‫فرآیند‬ ‫کلی‬ ‫طرح‬
‫شکل‬2‫دهد‬‫می‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫فرآیند‬ ‫کلی‬ ‫طرح‬.‫سیال‬A‫تزریق‬ ‫سازند‬ ‫به‬
‫شود‬‫می‬.‫به‬ ‫سیال‬ ‫این‬ ‫وقتی‬‫قطرها‬،‫کند‬‫می‬ ‫برخورد‬‫ناحیة‬‫نفتی‬‫در‬
‫شکل‬ ‫شده‬ ‫تزریق‬ ‫ماده‬ ‫پیشانی‬‫گیرد‬‫می‬.‫ناحیة‬‫س‬ ‫بین‬ ‫اختالط‬‫یال‬A‫و‬
‫ناحیة‬‫شکل‬ ‫نفتی‬‫گیرد‬‫می‬‫و‬ ‫مولکولی‬ ‫نفوذ‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫که‬‫فر‬‫ایندهای‬
‫کند‬‫می‬ ‫رشد‬ ‫دیگر‬.‫سیال‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫آنگاه‬A،‫سیال‬B‫با‬ ‫که‬ ‫شود‬‫می‬ ‫تزریق‬
‫سیال‬A‫پذیر‬‫امتزاج‬‫نفت‬ ‫به‬ ً‫ا‬‫عموم‬ ‫ولی‬ ،‫است‬‫پذیر‬‫امتزاج‬‫نیست‬.
‫سیال‬ ،‫همچنین‬B‫بسیار‬‫تر‬‫ارزان‬‫سیال‬ ‫از‬A‫است‬.‫سیال‬ ‫میان‬ ‫سطح‬ ‫در‬
A‫سیال‬B‫نیز‬‫ناحیة‬‫شکل‬ ‫اختالط‬‫گیرد‬‫می‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 200

201. ‫امتزاجی‬ ‫فرآیند‬ ‫کلی‬ ‫طرح‬(‫ادامه‬)
‫سیال‬ ‫مقدار‬ ‫تنظیم‬A‫سیال‬ ‫مقدار‬ ‫باید‬ ‫که‬ ‫رو‬ ‫این‬ ‫از‬ ،‫است‬ ‫مهم‬A
‫به‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫تزریق‬‫ای‬‫اندازه‬‫دو‬ ‫که‬ ‫باشد‬ ‫زیاد‬‫ناحیة‬‫ب‬ ‫اختالط‬‫ا‬
‫نباشند‬ ‫تماس‬ ‫در‬ ‫یکدیگر‬.‫به‬ ‫باید‬ ‫مقدار‬ ‫این‬ ،‫دیگر‬ ‫طرف‬ ‫از‬‫اند‬‫ازة‬‫کافی‬
‫از‬ ‫تا‬ ‫باشد‬ ‫کم‬‫های‬‫هزینه‬‫شو‬ ‫اجتناب‬ ‫شیمیایی‬ ‫مواد‬ ‫تزریق‬ ‫باالی‬‫د‬.
‫شکل‬2:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 201

202. ‫نمونه‬‫ای‬‫امتزاجی‬ ‫فرآیند‬ ‫از‬
‫عنوا‬ ‫به‬ ‫نرمال‬ ‫دکان‬ ،‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫بگیرید‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫امتزاجی‬ ‫فرآیند‬‫نفت‬ ‫ن‬
،‫باقیمانده‬‫پروپان‬‫سیال‬ ‫عنوان‬ ‫به‬A‫سیال‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫متان‬ ‫و‬B‫است‬.
‫ترتیب‬ ‫به‬ ‫سیستم‬ ‫دمای‬ ‫و‬ ‫فشار‬psia2000‫و‬oF100‫است‬.‫این‬ ‫در‬
‫و‬ ‫نرمال‬ ‫دکان‬ ،‫شرایط‬‫پروپان‬‫حالت‬ ‫به‬‫اند‬‫مایع‬‫نسبتی‬ ‫هر‬ ‫به‬ ‫لذا‬ ،‫با‬
‫یکدیگر‬‫پذیرند‬‫امتزاج‬.‫است‬ ‫این‬ ‫بیانگر‬ ‫سیستم‬ ‫دمای‬ ‫و‬ ‫فشار‬‫هر‬ ‫که‬
‫از‬ ‫مخلوط‬‫پروپان‬‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫گازی‬ ‫حالت‬ ‫در‬ ‫متان‬ ‫و‬.‫و‬ ‫متان‬ ،‫بنابراین‬
‫پروپان‬‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫نسبتی‬ ‫هر‬ ‫به‬‫پذیر‬‫امتزاج‬‫بود‬ ‫خواهند‬.‫وج‬ ‫با‬،‫این‬ ‫ود‬
‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫نسبتی‬ ‫هر‬ ‫به‬ ‫نرمال‬ ‫دکان‬ ‫و‬ ‫متان‬‫پذیر‬‫امتزاج‬‫نیس‬‫زیرا‬ ،‫تند‬
‫ای‬‫ماده‬‫و‬ ‫مایع‬ ‫حالت‬ ‫به‬‫مادة‬‫است‬ ‫گاز‬ ‫حالت‬ ‫به‬ ‫دیگر‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 202

203. ‫امتزاجی‬ ‫فرآیند‬ ‫انواع‬
‫طورکلی‬‫به‬‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫امتزاجی‬ ‫فرآیند‬ ‫نوع‬ ‫دو‬ ،:‫فرآین‬ ،‫فرآیند‬ ‫یک‬‫د‬
‫امتزاجی‬‫برخورد‬‫تک‬‫شده‬ ‫مایع‬ ‫نفتی‬ ‫گازهای‬ ‫تزریق‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫نام‬LPG
‫دارد‬ ‫اشاره‬ ‫الکل‬ ‫و‬.،‫تماس‬ ‫محض‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫تزریق‬ ‫سیال‬ ،‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬‫با‬
‫باقیمانده‬ ‫نفت‬‫پذیر‬‫امتزاج‬‫است‬.‫امتزاج‬ ‫فرآیند‬ ،‫فرآیند‬ ‫دوم‬ ‫نوع‬‫ی‬
‫چندبرخورد‬‫دارد‬ ‫نام‬ ‫پویا‬ ‫یا‬.‫اغل‬ ‫شده‬ ‫تزریق‬ ‫سیاالت‬ ،‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬‫ب‬
‫برش‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫غنی‬ ‫متان‬ ‫گاز‬ ‫یا‬ ‫خنثی‬ ‫سیاالت‬ ،‫متان‬ ‫شامل‬C2-C6
‫است‬.‫از‬ ‫برش‬ ‫این‬‫ها‬‫آلکان‬‫ب‬ ‫رفتاری‬ ‫فرد‬ ‫به‬ ‫منحصر‬ ‫قابلیت‬ ‫دارای‬‫ه‬
‫است‬ ‫مخزن‬ ‫شرایط‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫یا‬ ‫مایع‬ ‫صورت‬.‫تزریق‬ ‫سیال‬‫شده‬
،‫تماس‬ ‫اولین‬ ‫در‬ ً‫ا‬‫غالب‬ ‫مخزن‬ ‫نفت‬ ‫و‬‫پذیر‬‫امتزاج‬‫طی‬ ‫ولی‬ ‫نیستند‬‫فرآیند‬
‫تبادل‬‫های‬‫هیدروکربن‬‫به‬ ‫فاز‬ ‫دو‬ ‫بین‬ ‫میانی‬‫امتزاج‬‫رسند‬‫می‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 203

205. ‫شیمیایی‬ ‫سیالبزنی‬
‫ترکیب‬ ‫چند‬ ‫یا‬ ‫یک‬ ‫افزودن‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ‫شیمیایی‬ ‫سیالبزنی‬
‫س‬ ‫بین‬ ‫کشش‬ ‫کردن‬ ‫کم‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫تزریق‬ ‫سیال‬ ‫به‬ ‫شیمیایی‬‫میان‬ ‫طحی‬
‫بازده‬ ‫بهبود‬ ‫یا‬ ‫شده‬ ‫تزریق‬ ‫سیال‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫نفت‬‫روبی‬‫نفت‬‫ت‬ ‫سیال‬‫زریق‬
‫سیست‬ ‫در‬ ‫پویایی‬ ‫نسبت‬ ‫بهبود‬ ‫و‬ ‫آن‬ ‫گرانروی‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫شده‬‫م‬.‫دو‬ ‫هر‬
‫سازوکار‬‫دهد‬ ‫افزایش‬ ‫را‬ ‫مویینگی‬ ‫عدد‬ ‫که‬ ‫شود‬‫می‬ ‫طراحی‬ ‫نحوی‬ ‫به‬.
‫طورکلی‬‫به‬‫شیمیایی‬ ‫سیالبزنی‬ ‫فناوری‬ ‫در‬ ‫روش‬ ‫سه‬ ،‫کار‬‫به‬‫می‬‫رود‬.
‫تزری‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ‫که‬ ‫دارد‬ ‫نام‬ ‫بسپار‬ ‫با‬ ‫سیالبزنی‬ ،‫روش‬ ‫اولین‬‫ق‬
‫های‬‫مولکول‬‫تزریقی‬ ‫سیال‬ ‫گرانروی‬ ‫بردن‬ ‫باال‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫بزرگ‬.‫ای‬‫ن‬
‫بازده‬ ‫بهبود‬ ‫به‬ ‫فرآیند‬‫روبی‬‫نفت‬‫می‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫تزریق‬ ‫سیال‬‫انجامد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 205

206. ‫سیالبزن‬ ‫و‬ ‫مسیلی‬ ‫بسپار‬ ‫سیالبزنی‬‫قلیایی‬ ‫ی‬
‫بسپار‬ ‫سیالبزنی‬ ‫یعنی‬ ،‫دیگر‬ ‫روش‬ ‫دو‬ ‫در‬‫مسیلی‬‫سیالبزن‬ ‫و‬،‫قلیایی‬ ‫ی‬
‫شیمیایی‬ ‫مواد‬ ‫از‬ ‫استفاده‬‫منظور‬‫به‬‫م‬ ‫سطحی‬ ‫بین‬ ‫کشش‬ ‫کاهش‬‫فاز‬ ‫یان‬
‫صورت‬ ‫جاکننده‬‫جابه‬ ‫سیال‬ ‫و‬ ‫نفت‬‫گیرد‬‫می‬.
‫افزودن‬‫های‬‫مولکول‬‫باال‬ ‫مولکولی‬ ‫جرم‬ ‫دارای‬(‫بسپارها‬)‫تزری‬ ‫آب‬ ‫به‬‫قی‬
‫باال‬ ‫را‬ ‫سیالبزنی‬ ‫فرآیند‬ ‫اثربخشی‬‫برد‬‫می‬.‫بسپارها‬‫با‬ ً‫ال‬‫معمو‬‫غ‬‫های‬‫لظت‬
2500-2000‫میلیون‬ ‫بر‬ ‫بخش‬(ppm)‫افزوده‬ ‫آب‬ ‫به‬‫شوند‬‫می‬.‫محلول‬
‫دارد‬ ‫بیشتری‬ ‫گرانروی‬ ‫بسپار‬ ‫فاقد‬ ‫آب‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫بسپار‬.‫عم‬ ‫در‬‫لیات‬
‫س‬ ‫میان‬ ‫پویایی‬ ‫نسبت‬ ،‫یافته‬ ‫افزایش‬ ‫گرانروی‬ ‫با‬ ‫سیالبزنی‬‫تزریق‬ ‫یال‬
‫شود‬‫می‬ ‫اصالح‬ ‫مخزن‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫شده‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 206

207. ‫پلیمر‬ ‫و‬ ‫بسپار‬ ‫کاربرد‬
‫پویایی‬ ‫نسبت‬‫بهبودیافته‬‫بازده‬ ‫بهبود‬ ‫به‬‫روبی‬‫نفت‬‫و‬ ‫عمودی‬‫و‬ ‫سطحی‬
‫انجامد‬‫می‬ ‫نفت‬ ‫بازیابی‬ ‫افزایش‬ ‫لذا‬.‫از‬ ‫همچنین‬‫بسپارها‬‫ایجاد‬ ‫با‬‫با‬ ‫پل‬
،‫دیگر‬ ‫شیمیایی‬ ‫ترکیبات‬‫ای‬‫ماده‬‫شود‬‫می‬ ‫استفاده‬ ‫ژالتینی‬.‫د‬‫این‬ ‫ر‬
،‫حالت‬‫بسپارها‬،‫دیگر‬ ‫شیمیایی‬ ‫ترکیبات‬ ‫با‬ ‫پل‬ ‫ایجاد‬ ‫با‬‫ا‬‫ماده‬‫ی‬‫ژالتینی‬
‫تشکیل‬‫دهند‬‫می‬‫در‬ ‫که‬‫های‬‫رگه‬‫مس‬ ‫و‬ ‫شود‬‫می‬ ‫ایجاد‬ ‫باال‬ ‫تراوایی‬ ‫با‬‫یر‬
‫تزریق‬ ‫سیاالت‬‫شدة‬‫کند‬‫می‬ ‫منحرف‬ ‫دیگر‬ ‫موقعیت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫بعدی‬.
‫از‬ ‫استفاده‬ ‫هنگام‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫بازیابی‬ ‫بهبود‬‫پلیمرها‬‫در‬‫نتیجة‬‫ت‬‫بازده‬ ‫قویت‬
‫روبی‬‫نفت‬‫بازده‬ ‫به‬ ‫نسبت‬‫روبی‬‫نفت‬‫مت‬ ‫سیالبزنی‬ ‫عملیات‬ ‫در‬‫است‬ ‫داول‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 207

208. ‫پلیمری‬ ‫سیالبزنی‬
‫سیالبزنی‬ ‫عملیات‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫نفت‬ ‫بازیابی‬‫پلیمری‬‫حدود‬ ‫در‬1-5٪‫از‬
‫نفت‬‫اولیة‬‫درجاست‬.‫سیالبزنی‬ ‫اگر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫مشخص‬‫پلیم‬‫ری‬‫از‬
،‫گردد‬ ‫اعمال‬ ‫مخزن‬ ‫تولید‬ ‫عمر‬ ‫ابتدای‬‫آمیزتر‬‫موفقیت‬‫بود‬ ‫خواهد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 208

209. ‫سورفکتانت‬
‫بسپار‬ ‫فرآیند‬ ‫در‬-‫میسل‬‫از‬‫سورفکتانت‬‫ک‬ ‫کردن‬ ‫کم‬ ‫منظور‬ ‫به‬‫شش‬
‫سطحی‬‫بی‬‫شود‬‫می‬ ‫استفاده‬ ‫مخزن‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫تزریق‬ ‫سیال‬ ‫میان‬.
‫سورفکتانت‬‫بخش‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫سطحی‬ ‫فعال‬ ‫عامل‬‫گریز‬‫آب‬‫یک‬ ‫و‬
‫دارد‬ ‫تر‬‫آب‬ ‫بخش‬.‫سورفکتانت‬‫میانی‬ ‫سطح‬ ‫سمت‬ ‫به‬‫فازهای‬‫ن‬ ‫و‬ ‫آب‬‫فت‬
‫به‬ ‫و‬ ‫کند‬‫می‬ ‫حرکت‬‫امتزاج‬‫کند‬‫می‬ ‫کمک‬ ‫فاز‬ ‫دو‬ ‫بیشتر‬.‫افزود‬ ‫با‬‫ن‬0/5-
1/0٪‫وزنی‬‫سورفکتانت‬‫به‬‫های‬‫سیستم‬‫آب‬-‫س‬ ‫بین‬ ‫کشش‬ ،‫نفت‬‫طحی‬
‫حدود‬ ‫از‬dyne/cm30‫حدود‬ ‫به‬ ‫سیالبزنی‬ ‫خاص‬ ‫موارد‬ ‫در‬
dyne/cm4-10‫یابد‬‫می‬ ‫کاهش‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 209

210. ‫سورفکتانت‬ ‫کاربرد‬
‫ها‬‫صابون‬‫مواد‬ ‫و‬‫شویندة‬‫مواد‬ ‫صنعت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬‫کننده‬‫پاک‬
‫هایی‬‫نمونه‬‫از‬‫هایند‬‫سورفکتانت‬.‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصول‬ ‫همان‬
‫شستشوی‬‫های‬‫پارچه‬‫با‬ ‫خاکی‬‫های‬‫دست‬‫در‬ ‫روغنی‬«‫شستشوی‬»‫ن‬‫فت‬
‫است‬ ‫حاکم‬ ‫سنگ‬ ‫سازندهای‬ ‫از‬ ‫باقیمانده‬.‫س‬ ‫بین‬ ‫کشش‬ ‫کاهش‬ ‫با‬‫طحی‬
‫در‬ ‫آبی‬ ‫فاز‬ ‫ظرفیت‬ ،‫آب‬ ‫فاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫فاز‬ ‫میان‬‫جایی‬‫جابه‬‫ب‬ ‫نفت‬ ‫فاز‬‫دام‬ ‫ه‬
‫منافذ‬ ‫از‬ ‫افتاده‬‫شبکة‬‫یابد‬‫می‬ ‫افزایش‬ ‫سنگ‬.‫بی‬ ‫کشش‬ ‫کاهش‬‫سطحی‬ ‫ن‬
‫به‬‫جایی‬‫جابه‬‫های‬‫منحنی‬،‫انجامد‬‫می‬ ‫نسبی‬ ‫تراوایی‬‫نحوی‬‫به‬‫ن‬ ‫که‬‫در‬ ‫فت‬
‫با‬ ‫مناطق‬‫درجة‬‫اشباع‬‫تر‬‫پایین‬،‫تر‬‫آسان‬‫یابد‬‫می‬ ‫جریان‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 210

211. ‫بازیابی‬ ‫در‬ ‫سورفکتانت‬ ‫عملکرد‬ ‫نحوه‬‫نفت‬
،‫شود‬‫می‬ ‫مخلوط‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫با‬ ‫قلیایی‬ ‫محلول‬ ‫وقتی‬‫های‬‫مولکول‬
‫سورفکتانت‬‫تشکیل‬‫شوند‬‫می‬‫و‬‫های‬‫واکنش‬‫مح‬ ‫بین‬ ‫شیمیایی‬‫لول‬
‫دهد‬‫می‬ ‫رخ‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫قلیایی‬.‫تشکیل‬ ‫که‬ ‫زمانی‬‫های‬‫مولکول‬‫سورفک‬‫تانت‬
‫میان‬ ‫سطحی‬ ‫بین‬ ‫کشش‬ ،‫دهد‬‫می‬ ‫رخ‬ ‫مخزن‬ ‫درون‬ ‫در‬‫فازهای‬‫و‬ ‫آب‬
‫یابد‬ ‫کاهش‬ ‫زیادی‬ ‫میزان‬ ‫تا‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫نفت‬.‫بی‬ ‫کشش‬ ‫کاهش‬ ‫با‬‫ن‬
‫بازده‬ ،‫سطحی‬‫جایی‬‫جابه‬‫ب‬ ‫لذا‬ ‫و‬ ‫یابد‬‫می‬ ‫افزایش‬ ‫میکروسکوپی‬‫ازیابی‬
‫شود‬‫می‬ ‫بیشتر‬ ‫نفت‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 211

213. ‫حرارتی‬ ‫فرآیندهای‬
‫با‬ ‫سنگین‬ ‫نفت‬ ‫حاوی‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫ثانویه‬ ‫و‬ ‫اولیه‬ ‫مراحل‬ ‫تولید‬ ‫از‬‫در‬‫جة‬
API‫نفت‬ ‫از‬ ‫کوچکی‬ ‫بسیار‬ ‫جزء‬ ً‫ا‬‫غالب‬ ،‫پایین‬‫اولیة‬‫م‬ ‫تولید‬ ‫درجا‬‫شود‬‫ی‬.
‫نوع‬ ‫این‬‫ها‬‫نفت‬‫و‬ ‫غلیظ‬ ‫بسیار‬‫گرانرویند‬‫س‬ ‫به‬ ‫آسانی‬ ‫به‬ ‫لذا‬ ‫و‬‫مت‬
‫چاه‬‫پیدا‬ ‫جریان‬ ‫تولیدی‬ ‫های‬‫کنند‬‫نمی‬.‫د‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫گرانروی‬ ‫کاهش‬‫ر‬
‫نتیجة‬‫میزان‬ ‫به‬ ‫دما‬ ‫افزایش‬oF200-100‫هزار‬ ‫چند‬ ‫تا‬ ‫چند‬ ‫میزان‬ ‫به‬
‫نیست‬ ‫غریبی‬ ‫امر‬ ‫برابر‬.‫د‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫دمای‬ ‫چنانچه‬ ،‫ترتیب‬ ‫بدین‬‫مخزن‬ ‫ر‬
‫میزان‬ ‫به‬oF200-100،‫یابد‬ ‫افزایش‬ ‫مخزن‬ ‫معمولی‬ ‫دمای‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬
‫نفت‬ ‫جریان‬ ‫و‬ ‫یابد‬‫می‬ ‫کاهش‬ ‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫میزان‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫گرانروی‬‫به‬
‫بسیار‬ ‫تولیدی‬ ‫چاه‬ ‫سمت‬‫تر‬‫آسان‬‫صورت‬‫گیرد‬‫می‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 213

214. ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫داغ‬ ‫سیال‬ ‫تزریق‬ ‫کاربرد‬
‫را‬ ‫مخزن‬ ‫دمای‬‫توان‬‫می‬‫انرژی‬ ‫تولید‬ ‫یا‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫داغ‬ ‫سیال‬ ‫تزریق‬ ‫با‬
‫برد‬ ‫باال‬ ‫نفت‬ ‫احتراق‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬.‫ر‬ ‫آن‬ ‫بخار‬ ‫یا‬ ‫داغ‬ ‫آب‬‫ا‬
‫توان‬‫می‬‫کرد‬ ‫تزریق‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫داغ‬ ‫سیال‬ ‫عنوان‬ ‫به‬.‫فر‬ ‫نوع‬ ‫سه‬ ً‫ا‬‫عموم‬‫آیند‬
‫صنعت‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬‫کار‬‫به‬‫رود‬‫می‬:1.‫تزریق‬‫پیوستة‬‫نظیر‬ ‫داغ‬ ‫سیاالت‬
‫آب؛‬ ‫بخار‬ ‫یا‬ ‫داغ‬ ‫آب‬2.‫فرآیند‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫آب‬ ‫بخار‬ ‫متناوب‬ ‫تزریق‬‫ای‬‫چرخه‬
‫و‬ ‫است؛‬ ‫معروف‬ ‫بخار‬3.‫به‬ ‫اکسیژن‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫غنی‬ ‫هوای‬ ‫یا‬ ‫هوا‬ ‫تزریق‬
‫مخزن‬ ‫نفت‬ ‫احتراق‬ ‫به‬ ‫کمک‬ ‫منظور‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 214

215. ‫داغ‬ ‫سیاالت‬ ‫پیوستة‬ ‫تزریق‬
‫تزریق‬‫پیوستة‬‫ص‬ ‫آب‬ ‫بخار‬ ‫یا‬ ‫داغ‬ ‫آب‬ ‫تزریق‬ ‫با‬ ً‫ا‬‫غالب‬ ،‫داغ‬ ‫سیاالت‬‫ورت‬
‫گیرد‬‫می‬‫و‬‫شیوة‬‫متداول‬ ‫فرآیند‬ ‫به‬ ‫بسیار‬ ‫شباهت‬ ‫فرآیند‬ ‫اعمال‬
‫دارد‬ ‫سیالبزنی‬.‫ان‬ ‫از‬ ،‫شود‬‫می‬ ‫تزریق‬ ‫سازند‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫بخار‬ ‫که‬ ‫زمانی‬‫رژی‬
‫شود‬‫می‬ ‫استفاده‬ ‫مخزن‬ ‫نفت‬ ‫کردن‬ ‫گرم‬ ‫برای‬ ‫گرمایی‬.،‫متأسفانه‬‫انرژی‬
‫سنگ‬ ‫شامل‬ ‫که‬ ‫انجامد‬‫می‬ ‫مخزن‬ ‫محیط‬ ‫کل‬ ‫شدن‬ ‫گرم‬ ‫به‬ ‫گرمایی‬
‫شود‬‫می‬ ‫نیز‬ ‫مخزن‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫مخزن‬.‫گرمایی‬ ‫انرژی‬ ‫از‬ ‫بخشی‬ ،‫این‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬
‫هدر‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شود‬‫می‬ ‫منتقل‬ ‫مخزن‬ ‫پایینی‬ ‫یا‬ ‫باالیی‬ ‫طبقات‬ ‫به‬‫می‬‫رود‬.
‫نف‬ ‫جریان‬ ،‫یابد‬‫می‬ ‫کاهش‬ ‫نفت‬ ‫گرانروی‬ ،‫دما‬ ‫افزایش‬ ‫اثر‬ ‫بر‬ ‫وقتی‬‫به‬ ‫ت‬
‫چاه‬ ‫سمت‬‫صورت‬ ‫بیشتر‬ ‫آسانی‬ ‫با‬ ‫تولیدی‬ ‫های‬‫گیرد‬‫می‬.‫آب‬ ‫بخار‬‫در‬
‫قرار‬ ‫تماس‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ،‫سرد‬ ‫نفت‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫کند‬‫می‬ ‫حرکت‬ ‫مخزن‬
‫گیرد‬‫می‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 215

216. ‫آب‬ ‫بخار‬ ‫ناحیه‬ ‫گیری‬ ‫شکل‬
‫و‬ ‫شود‬‫می‬ ‫تبدیل‬ ‫مایع‬ ‫با‬ ‫سرد‬ ‫محیط‬ ‫با‬ ‫تماس‬ ‫اثر‬ ‫بر‬ ‫بخار‬‫ناحیة‬‫داغ‬ ‫آب‬
‫شکل‬‫گیرد‬‫می‬‫به‬ ‫را‬ ‫اضافی‬ ‫نفت‬ ،‫سیالبزنی‬ ‫فرآیند‬ ‫مانند‬ ‫که‬‫چاه‬‫های‬
‫کند‬‫می‬ ‫هدایت‬ ‫تولیدی‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 216

217. ‫آب‬ ‫بخار‬ ‫تزریق‬ ‫اثر‬
‫آ‬ ‫بخار‬ ‫تزریق‬ ‫اثر‬ ‫بر‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫خصوص‬ ‫در‬ ‫متعددی‬ ‫سازوکارهای‬‫ب‬
‫نف‬ ‫گرانروی‬ ‫کاهش‬ ،‫خام‬ ‫نفت‬ ‫حرارتی‬ ‫انبساط‬ ‫جمله‬ ‫آن‬ ‫از‬ ،‫دارد‬ ‫وجود‬‫ت‬
‫تقطی‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫دمای‬ ‫افزایش‬ ‫اثر‬ ‫بر‬ ‫سطحی‬ ‫نیروهای‬ ‫تغییرات‬ ،‫خام‬‫ر‬
‫های‬‫برش‬‫تر‬‫سبک‬‫آب‬ ‫بخار‬ ‫کمک‬ ‫به‬ ‫خام‬ ‫نفت‬.
‫فرآین‬ ‫یا‬ ‫بخار‬ ‫با‬ ‫تحریک‬ ‫فرآیند‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫آب‬ ‫بخار‬ ‫متناوب‬ ‫تزریق‬‫د‬
‫ای‬‫چرخه‬‫ی‬ ‫روز‬ ‫چند‬ ‫زمانی‬ ‫بازه‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫بخار‬ ‫تزریق‬ ‫با‬ ،‫است‬ ‫معروف‬ ‫بخار‬‫ا‬
‫شود‬‫می‬ ‫آغاز‬ ‫هفته‬ ‫چند‬.‫ن‬ ‫فرصت‬ ‫بخار‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شود‬‫می‬ ‫بسته‬ ‫چاه‬ ‫آنگاه‬‫فوذ‬
‫به‬‫ناحیة‬‫شود‬‫می‬ ‫داده‬ ‫تزریقی‬ ‫چاه‬ ‫اطراف‬.‫ک‬ ً‫ا‬‫نسبت‬ ،‫نفوذ‬ ‫مدت‬ ‫این‬‫وتاه‬
‫بین‬ ‫اغلب‬ ‫و‬ ‫است‬1‫تا‬5‫است‬ ‫روز‬.‫تولی‬ ‫موقعیت‬ ‫در‬ ‫تزریقی‬ ‫چاه‬ ‫آنگاه‬‫د‬
‫قرار‬‫گیرد‬‫می‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 217

218. ‫فرآیند‬‫چرخه‬‫ای‬‫آب‬ ‫بخار‬
‫اس‬ ‫ممکن‬ ‫و‬ ‫کند‬‫می‬ ‫تعیین‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫دبی‬ ‫را‬ ‫تولید‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬‫از‬ ‫ت‬
‫تا‬ ‫ماه‬ ‫چند‬1‫انجامید‬ ‫طول‬ ‫به‬ ‫بیشتر‬ ‫یا‬ ‫سال‬.‫که‬ ‫آنجا‬ ‫تا‬ ‫چرخه‬ ‫این‬‫از‬
‫تکرار‬ ‫باشد‬ ‫صرفه‬ ‫به‬ ‫مقرون‬ ‫اقتصادی‬ ‫نظر‬‫گردد‬‫می‬‫هر‬ ‫در‬ ‫و‬‫چرخة‬
‫یابد‬‫می‬ ‫کاهش‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫دبی‬ ،‫جدید‬.
‫فرآیند‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫نفت‬ ‫بازیابی‬ ‫سازوکارهای‬‫اند‬‫عبارت‬‫از‬:1.‫کاهش‬
‫نزدیکی‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫جریان‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫مقاومت‬‫دهانة‬‫کاهش‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫چاه‬
‫و‬ ،‫خام‬ ‫نفت‬ ‫گرانروی‬2.‫تقویت‬‫سازوکار‬‫کاهش‬ ‫با‬ ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫رانش‬
‫دما‬ ‫افزایش‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫شدن‬ ‫حل‬ ‫قابلیت‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 218

219. ‫هوا‬ ‫تزریق‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫بخار‬ ‫با‬ ‫تحریک‬
‫به‬ ‫آب‬ ‫بخار‬ ‫با‬ ‫تحریک‬ ‫فرآیند‬ ‫از‬ ً‫ال‬‫معمو‬ ،‫سنگین‬ ‫نفت‬ ‫مخازن‬ ‫در‬‫منظور‬
،‫شود‬‫می‬ ‫استفاده‬ ‫تزریقی‬ ‫چاه‬ ‫اطراف‬ ‫در‬ ‫تزریق‬ ‫قابلیت‬ ‫افزایش‬‫ب‬‫نحوی‬‫ه‬
‫داد‬ ‫انجام‬ ‫بتوان‬ ‫را‬ ‫آب‬ ‫بخار‬ ‫تزریق‬ ‫پیوسته‬ ‫فرآیند‬ ‫که‬.
‫احتراق‬ ‫فرآیند‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫اکسیژن‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫غنی‬ ‫هوای‬ ‫یا‬ ‫هوا‬ ‫تزریق‬
‫گویند‬ ‫درجا‬.‫های‬‫تالش‬‫بود‬ ‫عبارت‬ ‫احتراق‬ ‫فرآیند‬ ‫اعمال‬ ‫برای‬ ‫اولیه‬‫از‬
‫جلو‬ ‫به‬ ‫رو‬ ‫خشک‬ ‫احتراق‬ ‫فرآیند‬.‫در‬ ‫خام‬ ‫نفت‬‫دهانة‬‫محترق‬ ‫چاه‬
‫شد‬‫می‬‫چاهی‬ ‫درون‬ ‫به‬ ‫اکسیژن‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫غنی‬ ‫هوای‬ ‫یا‬ ‫هوا‬ ‫جریان‬ ‫آنگاه‬ ،
‫تزریق‬‫شد‬‫می‬‫بود‬ ‫شده‬ ‫آغاز‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫احتراق‬ ‫که‬.‫آنگاه‬‫جبهة‬‫در‬ ‫شعله‬
‫یابد‬‫می‬ ‫گسترش‬ ‫مخزن‬.‫حرار‬ ‫انرژی‬ ‫زیادی‬ ‫مقادیر‬ ،‫فرآیند‬ ‫این‬ ‫طی‬‫تی‬
‫منتقل‬ ‫اطراف‬ ‫به‬‫شد‬‫می‬‫هدر‬ ‫به‬ ‫و‬‫رفت‬‫می‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 219

220. ‫معکوس‬ ‫احتراق‬ ‫فرآیند‬
‫شد‬ ‫ایجاد‬ ‫معکوس‬ ‫احتراق‬ ‫فرآیند‬ ،‫گرمایی‬ ‫اتالف‬ ‫کاهش‬ ‫منظور‬ ‫به‬.‫در‬
‫محت‬ ‫جلو‬ ‫به‬ ‫رو‬ ‫احتراق‬ ‫فرآیند‬ ‫مانند‬ ‫نفت‬ ،‫معکوس‬ ‫احتراق‬ ‫فرآیند‬‫رق‬
‫شود‬‫می‬ ‫تزریق‬ ‫دیگری‬ ‫چاه‬ ‫به‬ ‫هوا‬ ‫جریان‬ ‫ولی‬ ‫شود‬‫می‬.‫حرک‬ ‫با‬ ‫آنگاه‬‫ت‬
‫جبهة‬‫درون‬ ‫به‬ ‫هوا‬ ،‫متقابل‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫شعله‬‫جبهة‬‫شعله‬«‫هل‬»‫داده‬
‫شود‬‫می‬.‫جواب‬ ‫آزمایشگاه‬ ‫در‬ ‫فرآیند‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫کردند‬ ‫مشاهده‬ ‫محققان‬
‫آن‬ ‫آزمون‬ ‫ولی‬ ،‫دهد‬‫می‬‫درمقیاس‬‫صنعتی‬‫نیمه‬‫هرگ‬ ‫نفتی‬ ‫میدان‬ ‫در‬‫ز‬
‫آمیز‬‫موفقیت‬‫نبود‬.‫تأمی‬ ‫نبود‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫شعله‬ ،‫میدان‬ ‫مقیاس‬ ‫در‬‫اکسیژن‬ ‫ن‬
‫خاموش‬‫می‬‫شد‬.‫تزریق‬ ‫اکسیژن‬ ‫که‬ ‫زمانی‬‫گردید‬‫می‬‫ب‬ ً‫ال‬‫معمو‬ ‫نفت‬ ،‫ه‬
‫آتش‬ ‫خودی‬ ‫به‬ ‫خود‬ ‫صورت‬‫گرفت‬‫می‬.‫فرآین‬ ‫به‬ ‫فرآیند‬ ‫کل‬ ‫آنگاه‬‫به‬ ‫رو‬ ‫د‬
‫تبدیل‬ ‫جلو‬‫شد‬‫می‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 220

221. ‫تر‬ ‫احتراق‬ ‫فرآیند‬
،‫معکوس‬ ‫احتراق‬ ‫فرآیند‬ ‫شکست‬ ‫با‬‫شیوة‬‫ا‬ ‫فرآیند‬ ‫نام‬ ‫به‬ ‫جدید‬‫تر‬ ‫حتراق‬
‫شد‬ ‫معرفی‬ ‫جلو‬ ‫به‬ ‫رو‬.‫فرآیند‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫فرآیند‬ ‫این‬‫احتراقی‬‫خش‬‫رو‬ ‫ک‬
‫اکسیژن‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫جریان‬ ،‫شعله‬ ‫ایجاد‬ ‫با‬ ‫ولی‬ ‫شود‬‫می‬ ‫آغاز‬ ‫جلو‬ ‫به‬
‫شود‬‫می‬ ‫تزریق‬.‫با‬ ‫آب‬ ‫تماس‬ ‫اثر‬ ‫بر‬‫ناحیة‬‫پشت‬ ‫داغ‬‫جبهة‬‫و‬ ‫احتراق‬
‫که‬ ‫انرژی‬ ‫از‬ ‫استفاده‬‫توانست‬‫می‬‫تبدیل‬ ‫بخار‬ ‫به‬ ‫آب‬ ،‫برود‬ ‫هدر‬ ‫به‬
‫شود‬‫می‬.‫به‬ ‫و‬ ‫کند‬‫می‬ ‫حرکت‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫بخار‬‫جایی‬‫جابه‬‫کمک‬ ‫نفت‬
‫کند‬‫می‬.‫شمار‬ ‫به‬ ‫احتراق‬ ‫فرآیند‬ ‫در‬ ‫اصلی‬ ‫روش‬ ‫تر‬ ‫احتراق‬ ‫فرآیند‬
‫رود‬‫می‬.‫جواب‬ ‫احتراق‬ ‫فرآیند‬ ‫به‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫انواع‬ ‫تمام‬‫دهند‬‫نمی‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 221

222. ‫گیری‬ ‫نتیجه‬
‫باید‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ،‫کند‬ ‫عمل‬ ‫درستی‬ ‫به‬ ‫احتراق‬ ‫فرآیند‬ ‫اینکه‬ ‫برای‬‫به‬‫اندازة‬
‫فرآین‬ ‫نیاز‬ ‫مورد‬ ‫سوخت‬ ‫تا‬ ‫باشد‬ ‫سنگین‬ ‫ترکیبات‬ ‫حاوی‬ ‫کافی‬‫احتراق‬ ‫د‬
‫شود‬ ‫قلمداد‬.‫با‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫ترکیبات‬ ‫در‬ ً‫ا‬‫غالب‬ ‫ویژگی‬ ‫این‬‫درجة‬API‫پایین‬
‫شود‬‫می‬ ‫دیده‬.
‫های‬‫روش‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫تولید‬ ‫نفت‬ ‫اعظم‬ ‫بخش‬EOR،‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫امروز‬ ‫به‬ ‫تا‬
‫است‬ ‫بوده‬ ‫حرارتی‬ ‫فرآیندهای‬ ‫اعمال‬.‫عملی‬ ‫دلیل‬ ‫یک‬ ،‫امر‬ ‫این‬ ‫برای‬‫به‬
‫عالوة‬‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫فنی‬ ‫دلیل‬ ‫چندین‬.‫از‬ ‫بیش‬ ‫تولید‬ ‫در‬1-2٪،‫اولی‬ ‫نفت‬
‫گردد‬ ‫اعمال‬ ‫حرارتی‬ ‫های‬‫روش‬ ‫باید‬ ،‫سنگین‬ ‫نفت‬ ‫مخزن‬ ‫از‬ ‫درجا‬.‫در‬
‫شیمی‬ ‫یا‬ ‫امتزاجی‬ ‫های‬‫روش‬ ‫از‬ ‫زودتر‬ ‫بسیار‬ ‫حرارتی‬ ‫های‬‫روش‬ ‫نتیجه‬‫ایی‬
‫بسیار‬ ‫نیز‬ ‫آن‬ ‫فناوری‬ ‫و‬ ‫شدند‬ ‫بررسی‬‫تر‬‫سریع‬‫کرد‬ ‫رشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 222

223. .11-‫رضا‬ ،‫آذین‬.‫صادق‬ ‫محمد‬ ‫سید‬ ،‫صفوی‬.‫اصغری‬،‫خیراله‬-
‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫کاربردی‬ ‫اصول‬(‫دوم‬ ‫ویرایش‬)-
‫شریف‬ ‫صنعتی‬ ‫دانشگاه‬ ‫علمی‬ ‫انتشارات‬-1386
-‫فصل‬9،9-5.‫صفحه‬ ،‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫جابجایی‬445‫تا‬452

225. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
900216629-‫باشی‬ ‫جای‬ ‫شاهین‬-shahin. jaybashi@outlook.Com

226. ‫مکانیزم‬‫های‬‫اولیة‬‫برداشت‬
2.‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬ ‫مکانیزم‬
.a‫فشارمخزن‬
.b‫آب‬ ‫تولید‬
.c‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬
.d‫نهایی‬ ‫برداشت‬ ‫میزان‬
3.‫چاه‬ ‫رفتار‬
.a‫اندازة‬‫اولیه‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬
.b‫عمودی‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬
.c‫نفت‬ ‫گرانروی‬
.d‫درجة‬‫گاز‬ ‫بقای‬
.e‫نفت‬ ‫تولیدی‬ ‫دبی‬
.f‫زاویة‬‫شیب‬

227. ‫از‬ ‫یکی‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬ ‫شرح‬ ‫و‬ ‫آشنایی‬ ‫تحقیق‬ ‫این‬ ‫عمده‬ ‫هدف‬
‫مباحث‬‫مکانیزم‬‫های‬‫اولیةبرداشت‬‫أثیرات‬‫وت‬‫م‬ ‫کلی‬ ‫عملکرد‬ ‫بر‬ ‫ان‬‫خازن‬
‫نفتی‬

228. ‫مقدمه‬
‫مکانیزم‬‫های‬‫اولیة‬‫برداشت‬
‫مخزن‬ ‫رفتار‬ ‫از‬ ‫مناسب‬ ‫فهمی‬ ‫داشتن‬ ‫برای‬‫وپیشبینی‬‫عملکرد‬‫اینده‬،‫آن‬
‫از‬ ‫اطالعاتی‬ ‫داشتن‬‫مکانیزم‬‫های‬‫کنترل‬ ‫رانش‬‫کنندة‬‫سیال‬ ‫رفتار‬‫ات‬‫د‬‫ر‬
‫است‬ ‫الزم‬ ‫مخازن‬.‫طبیعی‬ ‫انرژی‬ ‫با‬ ‫نفتی‬ ‫مخازن‬ ‫کلی‬ ‫عملکرد‬(‫مکانی‬‫زم‬
‫رانش‬)‫برای‬ ‫موجود‬‫جابه‬‫می‬ ‫تعیین‬ ‫چاه‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫جایی‬‫شود‬.
‫رانش‬ ‫مکانیزم‬ ‫شش‬‫أمین‬‫ت‬‫کنندة‬‫ن‬ ‫برداشت‬ ‫برای‬ ‫الزم‬ ‫طبیعی‬ ‫انرژی‬‫فت‬
‫دارند‬ ‫وجود‬:
1-‫سنگ‬ ‫انبساط‬ ‫با‬ ‫رانش‬‫وسیال‬
2-‫تخلیه‬ ‫رانش‬
3-‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬
4-‫رانش‬‫اب‬(‫رانش‬‫ابران‬)
5-‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 228

229. ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬ ‫مکانیزم‬
‫وج‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫یک‬ ‫حضور‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫مکانیسم‬ ‫این‬ ‫با‬ ‫مخازنی‬‫ود‬
‫رانش‬ ‫وجود‬ ‫عدم‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫کم‬ ‫بسیار‬ ‫مقداری‬‫اب‬‫می‬‫شناخت‬ ‫توان‬.
‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫قابلیتانبساط‬‫اف‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫مخازن‬ ‫گونه‬ ‫این‬ ،‫گاز‬ ‫کالهک‬‫جزیی‬ ‫ت‬
‫می‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬‫تشخیص‬ ‫توان‬.‫ب‬ ‫موجود‬ ‫طبیعی‬ ‫انرژی‬ ‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬‫رای‬
‫می‬ ‫تامین‬ ‫زیر‬ ‫منبع‬ ‫دو‬ ‫از‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬‫شود‬:
1.‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫انبساط‬
2.‫شدن‬ ‫آزاد‬ ‫هنگام‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫انبساط‬
‫کوک‬‫وکالرک‬‫بر‬ ‫جامع‬ ‫مروری‬‫روند‬‫های‬‫مخازن‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫شاخص‬
‫می‬ ‫خالصه‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫دارند‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬‫شوند‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 229

230. ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬ ‫مکانیزم‬
‫مخزن‬ ‫فشار‬
‫می‬ ‫افت‬ ‫پیوسته‬ ‫و‬ ‫آرامی‬ ‫به‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬‫کند‬.‫روند‬ ‫از‬ ‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬‫فشار‬
‫صیان‬ ‫تخلیه‬ ‫رانش‬ ‫مکانیزم‬ ‫با‬ ‫مخازنی‬ ‫از‬ ‫باالتری‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫مخزن‬‫ت‬
‫می‬‫شود‬.‫در‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫گاز‬ ‫حجم‬ ‫به‬ ‫فشار‬ ‫صیانت‬ ‫درجه‬
‫دارد‬ ‫بستگی‬ ‫نفت‬ ‫حجم‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬.
‫تولید‬‫اب‬:
‫یا‬ ‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬‫اب‬‫تولید‬‫نمی‬‫شود‬‫پوشی‬ ‫چشم‬ ‫قابل‬ ‫ان‬ ‫مقدار‬ ‫یا‬‫است‬.
‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬:
‫چاه‬ ‫در‬ ‫پیوسته‬‫می‬ ‫افزایش‬ ‫مخزن‬ ‫باالی‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫حفر‬ ‫های‬‫یابد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 230

231. ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬ ‫مکانیزم‬
.‫به‬ ‫گاز‬ ،‫آن‬ ‫حجم‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫انبساط‬ ‫دلیل‬ ‫به‬‫بازه‬‫های‬
‫چاه‬ ‫تولیدی‬‫می‬ ‫سازند‬ ‫بالی‬ ‫های‬‫نف‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫میزان‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫رسد‬‫چاه‬ ‫ت‬
‫می‬ ‫افزایش‬ ‫شدت‬ ‫به‬ ‫وضعیت‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬‫یابد‬.
‫نهایی‬ ‫برداشت‬ ‫میزان‬:
‫ترین‬ ‫مهم‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫با‬ ‫نفت‬ ‫برداشت‬‫مکانیزم‬‫های‬‫تو‬‫لید‬
‫است‬ ‫نفت‬.‫با‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫بسیار‬ ‫برداشت‬ ‫بازده‬ ،‫بنابراین‬‫مکانیزم‬
‫رانش‬‫تخلیهای‬‫بود‬ ‫خواهد‬.‫می‬ ‫همچنین‬ ‫باال‬ ‫بازدهی‬ ‫این‬‫ع‬ ‫به‬ ‫تواند‬‫لت‬
‫گیری‬ ‫شکل‬ ‫عدم‬‫درجه‬‫ی‬‫باشد‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫یکسان‬ ‫زمان‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫اشباع‬.
‫ر‬ ‫مکانیزم‬ ‫با‬ ‫نفت‬ ‫برداشت‬ ‫انتظار‬ ‫قابل‬ ‫مقدار‬ ‫مخازن‬ ‫گونه‬ ‫این‬ ‫در‬‫انش‬
‫گازی‬ ‫کالهک‬20‫تا‬40‫است‬ ‫درصد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 231

232. ‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫میزان‬ ‫بر‬ ‫مؤثر‬ ‫عوامل‬
‫چاه‬ ‫رفتار‬
‫کا‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫صیانت‬ ‫بر‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫انبساط‬ ‫اثرات‬ ‫خاطر‬ ‫به‬‫هش‬
‫زمان‬ ‫در‬ ‫مایع‬ ‫سیال‬ ‫ستون‬ ‫وزن‬‫تولیددر‬‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫مخازن‬ ،‫چاه‬
‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫بیشتری‬ ‫تولید‬ ‫عمر‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬‫تخلیه‬‫ای‬‫دارند‬.
1)‫اندازه‬‫ی‬‫اولیه‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬
‫افزایش‬ ‫با‬ ‫برداشت‬ ‫نهایی‬ ‫میزان‬‫اندازة‬‫میاب‬ ‫افزایش‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬‫د‬.
2)‫عمودی‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬
‫باعث‬ ‫خوب‬ ‫عمودی‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬‫راندة‬‫می‬ ‫پایین‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫شدن‬‫ش‬‫و‬ ‫ود‬
‫را‬ ‫نفت‬ ‫بهتر‬ ‫گاز‬‫جابه‬‫می‬ ‫جا‬‫کند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 232

233. ‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫میزان‬ ‫بر‬ ‫مؤثر‬ ‫عوامل‬
3)‫نفت‬ ‫گرانروی‬
‫جلو‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫تر‬ ‫راحت‬ ‫گاز‬ ،‫نفت‬ ‫گرانروی‬ ‫افزایش‬ ‫با‬‫می‬‫زند‬‫و‬‫اصط‬َ‫ا‬‫الح‬
‫دور‬ ‫را‬ ‫نفت‬‫می‬‫زنند‬.‫نفت‬ ‫کمی‬ ‫مقداری‬ ‫صورت‬ ‫این‬ ‫در‬‫جابه‬‫می‬ ‫جا‬‫ش‬‫ود‬
‫مقدار‬ ‫و‬GOR‫می‬ ‫افزایش‬‫یابد‬.‫پای‬ ‫برداشت‬ ‫نهایی‬ ‫میزان‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬‫ین‬
‫می‬‫اید‬.
4)‫درجة‬‫گاز‬ ‫بقای‬
‫در‬ ‫گاز‬ ‫داشتن‬ ‫نگه‬ ‫با‬‫مخزندر‬‫نف‬ ‫همراه‬ ‫آن‬ ‫تولید‬ ‫از‬ ‫ممانعت‬ ‫و‬ ‫مخزن‬‫ت‬
‫می‬‫داد‬ ‫افزایش‬ ‫را‬ ‫برداشت‬ ‫نهایی‬ ‫میزان‬ ‫توان‬.‫چاه‬ ‫خاطر‬ ‫به‬‫با‬ ‫که‬ ‫های‬‫ال‬
‫شود‬ ‫کنترل‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫بسته‬ ‫بایست‬ ‫یا‬ ‫دارند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 233

234. ‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫میزان‬ ‫بر‬ ‫مؤثر‬ ‫عوامل‬
5)‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫دبی‬:
‫می‬ ‫کاهش‬ ‫آن‬ ‫فشار‬ ،‫مخزن‬ ‫از‬ ‫تولید‬ ‫با‬ ‫همراه‬‫یابد‬.‫نفت‬ ‫از‬ ‫محلول‬ ‫گاز‬
‫می‬ ‫جدا‬ ‫خام‬‫و‬ ‫شود‬‫درجة‬‫می‬ ‫افزایش‬ ‫پیوسته‬ ‫گاز‬ ‫اشباع‬‫یابد‬.‫اگر‬
‫درجةاشباع‬‫از‬ ،‫گاز‬‫ذرجة‬‫ش‬ ‫گاز‬ ،‫بگیرد‬ ‫سبقت‬ ‫گاز‬ ‫اشباع‬ ‫بحرانی‬‫به‬ ‫روع‬
‫می‬ ‫نفتی‬ ‫قسمت‬ ‫در‬ ‫حرکت‬‫کند‬.‫در‬ ‫گازی‬ ‫فاز‬ ‫حرکت‬ ‫متعاقب‬‫منط‬‫قة‬
‫پدیده‬ ‫دو‬ ‫نفتی‬‫زخ‬‫داد‬ ‫خواهد‬:
1)‫کاهش‬‫نفوذژذیری‬‫در‬ ‫نفت‬ ‫نسبی‬ ‫مؤثر‬‫نتیجة‬‫اش‬ ‫درجه‬ ‫افزایش‬‫باع‬
‫گاز‬.
2)‫گاز‬ ‫تر‬ ‫راحت‬ ‫جریان‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫نسبی‬ ‫مؤثر‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ‫افزایش‬.
‫در‬ ‫گاز‬ ‫اشباع‬ ‫درجه‬ ‫تشکیل‬‫ناحیة‬‫عملی‬ ‫به‬ ‫توسل‬ ‫بدون‬ ،‫نفتی‬‫ات‬
‫نیست‬ ‫پیشگیری‬ ‫قابل‬ ،‫فشار‬ ‫صیانت‬ ‫و‬ ‫نگهداری‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 234

235. ‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫میزان‬ ‫بر‬ ‫مؤثر‬ ‫عوامل‬
‫تولید‬ ‫مکانیزم‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫بیشترین‬ ‫داشتن‬ ‫برای‬ ‫این‬ ‫بنابر‬‫راننش‬
،‫گازی‬ ‫کالهک‬‫درجة‬‫اشیاع‬‫در‬ ‫گاز‬‫ناحیة‬‫نفتی‬َ‫ا‬‫حتم‬‫یک‬ ‫در‬ ‫باید‬
‫می‬ ‫را‬ ‫کار‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫شود‬ ‫داشته‬ ‫نگه‬ ‫مطلق‬ ‫حداقل‬‫ث‬ ‫جدایش‬ ‫با‬ ‫توان‬‫قلی‬
‫داد‬ ‫انجام‬ ‫سیاالت‬.‫کالهک‬ ‫مؤثر‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ،‫حقیقت‬ ‫در‬
‫رانش‬ ‫مؤثر‬ ‫مکانیزم‬ ‫یک‬ ‫باید‬ ‫گازی‬‫ناسی‬‫داش‬ ‫هم‬ ‫ثقلی‬ ‫جدایش‬ ‫از‬‫ته‬
‫باشد‬.‫می‬ ‫جدا‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫گازی‬ ‫داد‬ ‫اجازه‬ ‫باید‬‫سمت‬ ‫به‬ ‫شود‬
‫می‬ ‫مهاجرت‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬‫کند‬.‫کال‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫بنابراین‬‫هک‬
‫رانش‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫واقع‬ ‫در‬ ‫گازی‬-‫مرکباست‬(‫این‬ ‫به‬ ‫عمل‬ ‫در‬ ‫چه‬ ‫اگر‬
‫توجه‬ ‫مطلب‬‫نمی‬‫شود‬.)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 235

236. ‫رفعوامل‬‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫میزان‬ ‫بر‬ ‫مؤثر‬
‫دبی‬‫های‬‫می‬ ‫باعث‬ ‫تر‬ ‫پایین‬ ‫تولیدی‬‫ب‬ ‫گاز‬ ‫بیشتری‬ ‫مقدار‬ ‫شود‬‫سمت‬ ‫ه‬
‫کند‬ ‫حرکت‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬.‫ک‬ ‫رانش‬ ‫مکانیزم‬ ‫با‬ ‫مخازنی‬ ‫این‬ ‫بنابر‬‫الهک‬
‫اند‬ ‫حساس‬ ‫دبی‬ ‫به‬ ‫گازی‬.َ‫ال‬‫معمو‬‫نه‬ ‫میزان‬ ‫تولیدی‬ ‫دبی‬ ‫کاهش‬ ‫با‬‫ایی‬
‫می‬ ‫افزایش‬ ‫برداشت‬‫یابد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 236

237. ‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫میزان‬ ‫بر‬ ‫مؤثر‬ ‫عوامل‬
6)‫زاویة‬‫شیب‬:
‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫اندازه‬‫ومقدار‬‫بر‬ ‫ضریب‬ ‫بر‬ ‫تولید‬ ‫برای‬ ‫موجود‬ ‫انرژی‬‫داشت‬
‫مؤثراند‬.َ‫ال‬‫معمو‬20‫تا‬40‫بدست‬ ‫عامل‬ ‫دو‬ ‫این‬ ‫با‬ ‫اولیه‬ ‫جای‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫درصد‬
‫می‬‫مانند‬ ‫برداشت‬ ‫ازدیاد‬ ‫در‬ ‫مؤثر‬ ‫عوامل‬ ‫از‬ ‫بعضی‬ ‫در‬ ‫اگر‬ ،‫آید‬‫زاویة‬‫ت‬‫ند‬
‫شیب‬‫نیر‬‫می‬ ‫باعث‬ ‫که‬‫مخزن‬ ‫پایین‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫بهتر‬ ‫نفت‬ ‫شود‬‫زه‬‫کشی‬
‫خ‬ ‫افزایش‬ ‫بسیار‬ ‫برداشت‬ ‫نهایی‬ ‫میزان‬ ،‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫وجود‬ ‫شود‬‫واهد‬
‫یافت‬(‫تا‬60‫بیشتر‬ ‫درصد‬.)‫ستون‬ ‫وجود‬ ‫صورت‬ ‫در‬ ‫عکس‬ ‫بر‬‫بسی‬ ‫های‬‫ار‬
‫نفت‬ ‫نازک‬(‫دراین‬‫می‬ ‫وارد‬ ‫تولیدی‬ ‫چاه‬ ‫به‬ ‫سرعت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫حالت‬‫شود‬)
‫به‬ ‫توجه‬ ‫بدون‬ ‫نهایی‬ ‫برداشت‬ ‫میزان‬‫اندازة‬‫اشار‬ ‫ارقام‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬‫ه‬
‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫کمتر‬ ‫شده‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 237

238. .1‫صفحات‬ ،‫هفتم‬ ‫چاپ‬ ،‫طارق‬ ،‫احمد‬(786-794)

240. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
900215011،‫نیا‬ ‫شریف‬ ،‫سروش‬ ،soroushsharifnia@gmail.Com

241. 1.‫مکانیسم‬‫اولیه‬ ‫رانش‬ ‫های‬
2.‫ای‬ ‫تخلیه‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
3.‫ماکنیسم‬‫های‬‫مخزن‬ ‫رانش‬
4.‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫بوسیله‬ ‫رانش‬

243. ‫مکانیسم‬‫اولیه‬ ‫رانش‬ ‫های‬
‫طبیعی‬ ‫انرژی‬ ‫بوسیله‬ ‫نفتی‬ ‫مخازن‬ ‫کلی‬ ‫عملکرد‬(‫مکانیسم‬‫رانش‬ ‫های‬
‫اولیه‬)‫می‬ ‫چاه‬ ‫طرف‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫حرکت‬ ‫موجب‬ ‫که‬ ‫آنها‬‫تعیین‬ ‫شود‬
‫می‬‫گردد‬.‫م‬ ‫طبیعی‬ ‫انرژی‬ ‫کننده‬ ‫تامین‬ ‫که‬ ‫اولیه‬ ‫مکانیسم‬ ‫شش‬‫به‬ ‫خازن‬
‫حساب‬‫می‬‫آیند‬‫از‬ ‫عبارتند‬:
‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ‫انبساط‬ ‫رانش‬
‫ای‬ ‫تخلیه‬ ‫رانش‬
‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬
‫آب‬ ‫رانش‬
‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬
‫ترکیبی‬ ‫رانش‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 243

245. ‫ای‬ ‫تخلیه‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫با‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫این‬‫نام‬‫های‬‫است‬ ‫شده‬ ‫شناخته‬ ‫زیر‬:
‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫رانش‬
‫شده‬ ‫حل‬ ‫گاز‬ ‫رانش‬
‫درونی‬ ‫گاز‬ ‫رانش‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 245

246. ‫ای‬ ‫تخلیه‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬(‫ادامه‬)
‫م‬ ‫تولید‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫این‬ ‫تحت‬ ‫که‬ ‫مخازنی‬ ‫انرژی‬ ‫اصلی‬ ‫منبع‬‫ی‬،‫کنند‬
‫ک‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫انبساط‬ ‫آن‬ ‫تبع‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ‫جدایش‬‫اهش‬
‫می‬ ‫مخزن‬ ‫گاز‬ ‫فشار‬‫باشد‬.‫فش‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫به‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬‫ار‬
‫یابد‬ ‫کاهش‬ ‫حباب‬‫حباب‬‫های‬‫ا‬ ‫انبساط‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫جدا‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫گاز‬‫ین‬
‫حباب‬‫ها‬‫اتفاق‬ ‫چاه‬ ‫فره‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫سنگ‬ ‫فرج‬ ‫و‬ ‫خلل‬ ‫از‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫رانش‬
‫می‬‫افتد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 246

248. ‫ماکنیسم‬‫های‬‫مخزن‬ ‫رانش‬
‫مکانیسم‬ ‫همه‬ ‫در‬‫قرار‬ ‫بررسی‬ ‫مورد‬ ‫را‬ ‫زیر‬ ‫موارد‬ ،‫رانش‬ ‫های‬‫می‬‫دهیم‬:
،‫تر‬ ‫ساده‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ‫جرمی‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬ ‫آوردن‬ ‫دست‬ ‫به‬‫معمعوال‬‫با‬
‫روش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬havlena-odeh‫مخزن‬ ‫عملکرد‬ ‫تعیین‬ ‫منظور‬ ‫به‬.
‫تعیین‬‫مشخصه‬‫های‬‫نظیر‬ ‫تولید‬ ‫اصلی‬:‫ن‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫تولید‬ ‫میزان‬‫نسبت‬ ‫و‬ ‫فت‬
‫تولید‬ ‫کل‬ ‫به‬ ‫تولیدی‬ ‫آب‬
‫مخزن‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫افت‬ ‫روند‬ ‫تعیین‬.
‫بازیافت‬ ‫ضریب‬ ‫محاسبه‬.
‫بازیافت‬ ‫ضریب‬ ‫افزایش‬ ‫امکان‬ ‫بررسی‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 248

250. ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫بوسیله‬ ‫رانش‬
‫از‬ ‫یکی‬‫مکانیس‬‫های‬‫مح‬ ‫گاز‬ ‫بوسیله‬ ‫رانش‬ ،‫مخازن‬ ‫در‬ ‫رانش‬ ‫اصلی‬‫لول‬
‫می‬‫خواهیم‬ ‫مواجه‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫مقدار‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫انبساط‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫باشد‬
‫بود‬.‫حجم‬ ‫افزایش‬ ‫مقدار‬ ‫با‬ ‫برابر‬ ‫تولید‬ ‫مقدار‬ ‫مخازن‬ ‫گونه‬ ‫این‬ ‫در‬
‫می‬ ‫مخزن‬ ‫از‬ ‫تولید‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫سیاالت‬‫باشد‬.
‫شکل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫طوری‬ ‫همان‬3-2‫شکل‬ ،‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬(A)‫مربوط‬
‫حالت‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫زمانی‬ ‫به‬‫زیرذ‬‫شکل‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫اشباع‬(b)‫مربوط‬
‫کن‬ ‫پیدا‬ ‫افت‬ ‫اشباع‬ ‫نقطه‬ ‫زیر‬ ‫به‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫حالتی‬ ‫به‬‫در‬ ‫که‬ ،‫د‬
‫داشت‬ ‫خواهد‬ ‫وجود‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫آزاد‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫صورت‬ ‫این‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 250

251. ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫بوسیله‬ ‫رانش‬(‫ادامه‬)
‫الف‬)‫حباب‬ ‫نقطه‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫باالتر‬ ‫فشار‬(‫اشباع‬ ‫نقطه‬ ‫زیر‬ ‫نفت‬)
‫می‬ ‫فرض‬‫می‬ ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫که‬ ‫مخازنی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کنیم‬‫باشن‬،‫د‬
‫مقدار‬ ‫لذا‬ ،‫باشد‬ ‫نداشته‬ ‫وجود‬ ‫اولیه‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬m=0‫و‬ ‫بود‬ ‫خواهد‬
‫می‬ ،‫باشد‬ ‫کوچک‬ ‫بسیار‬ ‫آبی‬ ‫سفره‬ ‫مقدار‬ ‫حجم‬ ‫چنانچه‬‫مقد‬ ‫از‬ ‫توان‬‫آب‬ ‫ار‬
‫کرد‬ ‫نظر‬ ‫صرف‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫ورودی‬.‫فوق‬ ‫فرضیات‬ ‫به‬ ‫وجه‬ ‫با‬ ‫بنابراین‬‫برای‬
‫داریم‬ ،‫است‬ ‫حباب‬ ‫نقطه‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫باالتر‬ ‫آنها‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫مخازنی‬:Rs=
Rsi= Rp.‫گاز‬ ‫همان‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫تولید‬ ‫گاز‬ ‫کل‬ ‫که‬ ‫معنی‬ ‫بدین‬
‫است‬ ‫بوده‬ ‫مخزن‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫در‬ ‫محلول‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 251

252. ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫بوسیله‬ ‫رانش‬(‫ادامه‬)
‫می‬ ‫ساده‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫جرمی‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬ ،‫فرضیات‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫شود‬:

NpBo = NBoi{(coSo + cwSwc +cf)/(1- Swc)}ΔP

Ce‫می‬ ‫تعریف‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬‫شود‬:

Ce = (coSo + cwSw + cf)/(1-Swc)

Ce‫است‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫موثر‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬ ‫همان‬ ،.‫اشباع‬ ‫مقدار‬ ‫که‬ ‫آنجایی‬ ‫از‬‫نیب‬‫ب‬‫ه‬
‫می‬ ‫بیان‬ ‫متخلخل‬ ‫محیط‬‫می‬ ‫لذا‬ ،‫شود‬‫تراکم‬ ‫ضریب‬ ‫تقسیم‬ ‫با‬ ‫توان‬‫پذبرب‬‫کل‬
‫سیسیتم‬‫به‬(1-Swc)‫از‬ ‫کسری‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫موثر‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬ ‫ضریب‬ ،HCPV
‫نمود‬ ‫بیان‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 252

253. ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫بوسیله‬ ‫رانش‬(‫ادامه‬)
‫ب‬)‫حباب‬ ‫نقطه‬ ‫زیر‬ ‫فشار‬(‫اشباع‬ ‫نفت‬)
‫آ‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ،‫برسد‬ ‫حباب‬ ‫نقطه‬ ‫فشار‬ ‫زیر‬ ‫به‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫چنانچه‬‫زاد‬
‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫شده‬‫شود‬.‫می‬‫ر‬ ‫گاز‬ ‫پیری‬ ‫تراکم‬ ‫مقدار‬ ‫توان‬‫ا‬
‫برابر‬ ‫تقریبا‬1/p‫گرفت‬ ‫نظر‬ ‫در‬(cg =1/p)‫پذیری‬ ‫تراکم‬ ‫حداقل‬ ‫لذا‬ ،
‫می‬ ‫حباب‬ ‫نقطه‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬‫باشد‬.
‫گاز‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫مخازن‬ ‫برای‬‫گاز‬‫حباب‬ ‫نقطه‬ ‫فشار‬ ‫زیر‬ ‫در‬ ‫محلول‬
‫فرضیات‬‫زریر‬‫می‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫را‬‫گیریم‬
M = 0‫ندارد‬ ‫وجود‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫هیچ‬ ‫ابتدا‬ ‫در‬ ،.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 253

254. ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫بوسیله‬ ‫رانش‬(‫ادامه‬)
‫آب‬ ‫از‬‫وروردی‬‫می‬ ‫صرفنظر‬ ‫مخزن‬ ‫در‬‫کنیم‬.
‫عبارت‬ ‫از‬ ،‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫تشکیل‬ ‫علت‬ ‫به‬NBoi{(coSo + cwSwc
+cf)/(1- Swc)}ΔP‫کرد‬ ‫خواهیم‬ ‫صرفنظر‬.
‫علت‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫اشباع‬ ‫مقدار‬‫مک‬‫که‬ ‫شود‬
‫کرد‬ ‫لحاظ‬ ‫گاز‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬ ‫در‬ ‫باید‬:
{‫نفت‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫بصورت‬ ‫باقیمانده‬ ‫گاز‬ ‫مقدار‬}-{‫ش‬ ‫تولید‬ ‫گاز‬‫در‬ ‫ده‬
‫سطح‬}-{‫گاز‬ ‫کل‬ ‫مقدار‬}={‫مخزن‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬}
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 254

255. ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫بوسیله‬ ‫رانش‬(‫ادامه‬)
،‫شیبدار‬ ‫مخازن‬ ‫در‬‫مطلوبترین‬‫خالت‬‫آزاد‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫گاز‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬
‫می‬ ‫حرکت‬ ‫شیبدار‬ ‫سازند‬ ‫باالی‬ ‫طرف‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫شدن‬‫پ‬ ‫این‬ ،‫کند‬‫دیده‬
‫دارد‬ ‫نام‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬.‫بست‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫پروسه‬ ‫مخازن‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫در‬‫گی‬
‫دارد‬ ‫شیب‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫تراوایی‬ ‫مقدار‬ ‫و‬ ‫سازند‬ ‫شیب‬ ‫شدت‬ ‫به‬ ‫دارد‬.‫در‬ ‫اما‬
‫از‬ ‫ناشی‬ ‫که‬ ،‫عمودی‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫سازند‬ ‫کم‬ ‫تراوایی‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫مخازن‬ ‫اغلب‬
‫است‬ ‫مخزن‬ ‫بودن‬ ‫همگن‬ ‫غیر‬.‫نیروهای‬ ‫وجود‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬
‫مخزن‬ ‫باالی‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫حرکت‬ ‫شاهد‬ ،‫کمتر‬ ‫مویینگی‬‫نمی‬‫باش‬‫یم‬.
‫بیاوری‬ ‫پایین‬ ‫بسیار‬ ‫مخازن‬ ‫گونه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫چاه‬ ‫دبی‬ ‫مقدار‬ ‫چنانچه‬‫یا‬ ‫و‬ ‫م‬
‫و‬ ‫گاز‬ ‫فاز‬ ‫دو‬ ‫دهیم‬ ‫اجازه‬ ‫تا‬ ،‫ببندیم‬ ‫موقتی‬ ‫مدت‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫چاه‬ ‫که‬ ‫این‬
‫شدن‬ ‫کم‬ ‫شاهد‬ ‫چاه‬ ‫از‬ ‫مجدد‬ ‫تولید‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ،‫شوند‬ ‫جدا‬ ‫کامال‬ ‫هم‬ ‫از‬ ‫نفت‬
‫هستیم‬ ‫تولیدی‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫مقدار‬ ‫نسبت‬.‫شکل‬3-4‫تاریخچه‬ ‫نمایانگر‬
‫می‬ ‫اولیه‬ ‫تولید‬ ‫مرحله‬ ‫در‬ ،‫محلول‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫تولید‬‫ب‬‫اشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 255

256. .11.‫ال‬-‫پی‬-‫دیک‬،‫مترجمین‬‫سید‬ ،‫الهی‬ ‫آیت‬ ‫صادق‬ ‫محمد‬ ،
،‫پردازان‬ ‫نو‬ ،‫تهران‬ ،‫پارسا‬ ‫علی‬ ،‫پناهی‬ ‫شریعت‬ ‫فرزاد‬
1385
2.‫رحیم‬ ،‫مترجم‬ ،‫احمد‬ ‫طارق‬‫سیالوی‬

258. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
890219056
‫مهدی‬‫عطارجنت‬‫آبادی‬
M. attar21@yahoo.Com

259. 1.‫عملکردمکانیسم‬‫رانش‬‫وخواص‬‫آن‬
2.‫مکانیسم‬‫رانش‬ ‫های‬
3.‫انرژی‬‫های‬‫نفتی‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫تولید‬
4.‫فرآیند‬‫اولیه‬ ‫بازیافت‬ ‫های‬
5.‫ای‬ ‫تخلیه‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
6.‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
7.‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬(GOR)
8.‫نفت‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬
9.‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫بارانش‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫تغیرات‬ ‫مشخصات‬

261. ‫مقدمه‬
‫هرمخزن‬‫ازیکسری‬‫است‬ ‫شده‬ ‫تشکیل‬ ‫خود‬ ‫به‬ ‫مخصوص‬ ‫خواص‬.
‫سنگ‬ ‫خواص‬ ،‫مخزن‬ ‫هندسی‬ ‫شکل‬‫وسیال‬‫مخزن‬‫ومکانیسم‬‫رانش‬
‫می‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫منحصر‬ ‫مخزن‬ ‫هر‬ ‫اولیه‬‫باشد‬.
‫باتوجه‬‫به‬‫انکه‬‫هیچ‬‫دومخزن‬‫مشابه‬‫پیدانمی‬،‫شود‬‫بااین‬‫حال‬‫آنه‬‫ارا‬
‫می‬‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫توان‬‫اولیه‬‫ای‬‫تولی‬ ‫ان‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫که‬‫د‬
‫می‬‫کنندئسته‬‫نمود‬ ‫بندی‬.
‫تولیدنفت‬‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫بوسیله‬(‫انرژی‬)‫باز‬ ‫را‬ ‫مخزن‬ ‫طبیعی‬‫اولیه‬ ‫یافت‬
‫می‬‫نامند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 261

262. ‫آن‬ ‫وخواص‬ ‫رانش‬ ‫عملکردمکانیسم‬
‫عملکردهرمکانیسم‬‫شناخ‬ ‫مشخص‬ ‫خواص‬ ‫یکسری‬ ‫بوسیله‬ ‫رانش‬‫ته‬
‫می‬‫شود‬.
‫برخی‬‫ازاین‬‫خواص‬‫عبارتنداز‬:
‫نهایی‬ ‫بازیافت‬ ‫ضریب‬
‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫نرخ‬
‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬
‫میزان‬‫تولیدآب‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 262

263. ‫مکانیسم‬‫رانش‬ ‫های‬
‫فهم‬ ‫بمنظور‬ ‫مخزن‬ ‫مهندس‬ ‫یک‬‫بهتررفتاریک‬‫مخزن‬‫وپیش‬‫بین‬‫ی‬
‫عملکردآینده‬‫مکانیسم‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ،‫آن‬‫کن‬ ‫که‬ ‫مخزن‬ ‫رانش‬ ‫های‬‫ترل‬
‫سیاالت‬ ‫رفتار‬ ‫کننده‬‫می‬‫باشداطالعات‬‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫دقیقی‬.
‫طبیعی‬ ‫انرژی‬ ‫بوسیله‬ ‫نفتی‬ ‫مخازن‬ ‫کلی‬ ‫عملکرد‬(‫ر‬ ‫مکانیسم‬‫انش‬
‫اولیه‬)‫آنهاکه‬‫می‬ ‫چاه‬ ‫طرف‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫حرکت‬ ‫موجب‬‫می‬ ‫تعیین‬ ‫شود‬‫گ‬‫ردد‬.
6‫حس‬ ‫به‬ ‫مخازن‬ ‫طبیعی‬ ‫انرژی‬ ‫کننده‬ ‫تامین‬ ‫که‬ ‫اولیه‬ ‫مکانیسم‬‫اب‬
‫می‬‫آیندعبارتنداز‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 263

264. ‫انرژی‬‫های‬‫نفتی‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫تولید‬
‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫طبیعى‬ ‫هاى‬ ‫انرژى‬ ‫این‬:
‫سیال‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ‫پذیرى‬ ‫تراکم‬ ‫از‬ ‫ناشى‬ ‫انرژى‬
‫مخزن‬ ‫آبى‬ ‫ناحیة‬ ‫رانش‬ ‫انرژى‬
‫گازى‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬ ‫انرژى‬
‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫رانش‬ ‫انرژى‬
‫انر‬‫ژ‬‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫ی‬
‫انرژی‬‫ثقلى‬ ‫ریزش‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 264

265. ‫فرآیند‬‫اولیه‬ ‫بازیافت‬ ‫های‬
‫توسط‬ ‫مخزن‬ ‫از‬ ‫نفت‬ ‫نمودن‬ ‫خارج‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ‫فرآیند‬ ‫این‬
‫مخزن‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫طبیعی‬ ‫نیروهای‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫رانشی‬ ‫مکانیزمهای‬
‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫رابطه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫عمده‬ ‫مکانیسم‬ ‫چهار‬:
1-‫نفت‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫رانش‬
2-‫آب‬ ‫جریان‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫نیروی‬
3-‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫گاز‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫رانش‬
4-‫ثقل‬ ‫ریزش‬ ‫پدیده‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 265

266. ‫ای‬ ‫تخلیه‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫این‬‫بانام‬‫های‬‫است‬ ‫شده‬ ‫شناخته‬ ‫زیر‬:
‫رانش‬‫گازمحلول‬
‫شده‬ ‫حل‬ ‫گاز‬ ‫رانش‬
‫درونی‬ ‫گاز‬ ‫رانش‬
‫م‬ ‫تولید‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫این‬ ‫تحت‬ ‫که‬ ‫مخازنی‬ ‫انرژی‬ ‫اصلی‬ ‫منبع‬‫ی‬،‫کنند‬
‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫انبساط‬ ‫آن‬ ‫تبع‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ‫جدایش‬‫دراثر‬‫کاه‬‫ش‬
‫فشارمخزن‬‫می‬‫باشد‬.
‫میزان‬‫تولیدآب‬:‫تولیدکم‬‫عدم‬ ‫یا‬ ‫آب‬‫تولیدآب‬‫تولی‬ ‫نفت‬ ‫همراه‬‫دی‬
‫بیانگراین‬‫ناشی‬ ‫نیرویی‬ ‫هیچگونه‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫واقعیت‬‫ازرانش‬‫آب‬‫مخزن‬ ‫در‬
‫وجودندارد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 266

267. ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
.‫که‬ ‫هنگامی‬
‫فشارمخزن‬‫به‬
‫کمترازفشار‬‫حباب‬
،‫یابد‬ ‫کاهش‬
‫حباب‬‫های‬‫گاز‬
‫ازنفت‬‫جداشده‬
‫ودرانبساط‬‫این‬
‫رانش‬ ،‫ها‬ ‫حباب‬
‫خام‬ ‫نفت‬‫ازخلل‬
‫وفرج‬‫به‬ ‫سنگ‬
‫چاه‬ ‫حفره‬ ‫سمت‬
‫می‬ ‫اتفاق‬‫افتد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 267

268. ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬(GOR)
‫اف‬ ‫تندی‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬ ،‫ای‬ ‫تخلیه‬ ‫بارانش‬ ‫مخزن‬ ‫دریک‬‫زایش‬
‫می‬‫یابد‬.
‫کاهش‬‫فشارمخزن‬‫مقداری‬ ‫به‬‫کمترازفشارحباب‬‫موجب‬ ،‫آزادشدن‬
‫گازمحلول‬‫وگسترش‬‫آن‬‫درمخزن‬‫می‬‫شود‬.
‫اشباع‬ ‫رسیدن‬ ‫محض‬ ‫به‬‫گازآزادبه‬‫مقداراشباع‬‫این‬ ،‫بحرانی‬‫گازبه‬‫سمت‬
‫یافته‬ ‫جریان‬ ‫چاه‬ ‫حفره‬‫وموجب‬‫نسبت‬ ‫افزایش‬‫گازبه‬‫می‬ ‫نفت‬‫گرد‬‫د‬.
،‫براین‬ ‫عالوه‬‫گازآزادشده‬‫براثر‬‫ثقلی‬ ‫نیروهای‬(‫گرانشی‬)‫بصورت‬‫عمودی‬
‫یافته‬ ‫گسترش‬‫وموجب‬‫ایجادکالهک‬‫می‬ ‫ثانویه‬ ‫گازی‬‫گردد‬.
‫نفوذپذیری‬‫عمودیبعنوان‬‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫تشکیل‬ ‫در‬ ‫مهم‬ ‫عامل‬ ‫یک‬
‫می‬ ‫عمل‬ ‫ثانویه‬‫کند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 268

269. ‫نفت‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬
‫تولیدنفت‬‫بااستفاده‬‫ازرانش‬‫تخلیه‬‫ای‬‫ازبازدهی‬‫کمی‬‫برخوردارا‬‫ست‬.
‫تشکیل‬ ،‫روش‬ ‫این‬ ‫کم‬ ‫بازدهی‬ ‫عمده‬ ‫دلیل‬‫گازآزاددرمخزن‬‫وبه‬‫تبع‬‫آن‬
‫رفتن‬ ‫باال‬‫درصداشباع‬‫گازمی‬‫باشد‬.
‫که‬ ‫مخازنی‬ ‫اغلب‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬‫بااین‬‫رانش‬ ‫مکانیسم‬‫تولیدم‬‫ی‬‫کنند‬
‫کمتراز‬ ‫بین‬5%‫تا‬30%‫است‬.
‫خام‬ ‫نفت‬ ‫اغلب‬ ،‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫کم‬ ‫بازیافت‬ ‫دلیل‬ ‫به‬‫درمخزن‬‫باق‬‫ی‬
،‫ماند‬ ‫خواهد‬‫لذااینگونه‬‫مخازن‬‫معموالبعنوان‬‫برای‬ ‫خوبی‬ ‫کاندیداهای‬
‫روش‬ ‫انجام‬‫حساب‬ ‫به‬ ‫ثانویه‬ ‫بازیافت‬ ‫های‬‫می‬‫آیند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 269

270. ‫گاز‬ ‫بارانش‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫تغیرات‬ ‫مشخصات‬
‫محلول‬
‫موردنظر‬ ‫مشخصات‬
‫فشارمخزن‬
‫نف‬ ‫گازبه‬ ‫نسبت‬‫ت‬
‫تولیدآب‬
‫رفتارچاه‬
‫نف‬ ‫درصدبازیافت‬‫ت‬
‫بصورت‬‫تندوپیوسته‬‫می‬ ‫کاهش‬‫یابد‬.
‫تایک‬‫مئتی‬‫یافته‬ ‫افزایش‬‫وپس‬‫ازرس‬‫یدن‬‫به‬
‫یافتن‬ ‫کاهش‬ ‫به‬ ‫شروع‬ ‫خود‬ ‫مقدار‬ ‫حداکثر‬
‫می‬‫کند‬.
‫وجودندارد‬
‫درمراحل‬‫زودترازانتظارنیازمندبکار‬‫گیر‬‫ی‬
‫می‬ ‫پمپ‬‫باشد‬.
‫بین‬5‫تا‬30‫درصد‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 270

271. ‫بارانش‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫تولیدی‬ ‫اطالعات‬
‫گازمحلول‬
‫بهار‬93 271

272. ‫گازمحلول‬ ‫توسط‬ ‫رانش‬
1.‫نفت‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬‫درمکانیسم‬‫رانش‬‫گازمحلول‬‫راتوضیح‬‫د‬‫هید؟‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 272

273. ‫رانش‬‫گازمحلول‬
1.‫تولیدنفت‬‫ازبازدهی‬‫کمی‬‫برخورداراست‬.
‫تشکیل‬ ،‫روش‬ ‫این‬ ‫عمده‬ ‫دلیل‬‫گازآزاددرمخزن‬‫وبه‬‫رفتن‬ ‫باال‬ ‫تبع‬
‫درصداشباع‬‫گازمی‬‫باشد‬.
‫کمتراز‬ ‫بین‬ ‫مخازن‬ ‫این‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬5%‫تا‬30%‫است‬.
‫خام‬ ‫نفت‬ ‫اغلب‬ ،‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫کم‬ ‫بازیافت‬ ‫دلیل‬ ‫به‬‫درمخزن‬‫باق‬‫ی‬
،‫ماند‬ ‫خواهد‬‫لذااینگونه‬‫مخازن‬‫معموالبعنوان‬‫برای‬ ‫خوبی‬ ‫کاندیداهای‬
‫روش‬ ‫انجام‬‫حساب‬ ‫به‬ ‫ثانویه‬ ‫بازیافت‬ ‫های‬‫می‬‫آیند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 273

274. .11.‫فصل‬11‫طارق‬ ‫کتاب‬‫احمدص‬،663،664،665،666،
667

276. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
890218836،‫افزون‬ ‫آتش‬ ،‫سهراب‬ ،www. sohrab_a70@yahoo.Com
890219175‫اکبری‬ ،‫محمدرضا‬ ،

277. 1.‫روش‬‫ماسکت‬
2.‫روش‬‫تارنر‬

279. ‫ماسکت‬ ‫روش‬
‫ماسکت‬‫معادلة‬‫موازنة‬‫رانش‬ ‫مکانیزم‬ ‫آزمون‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫جرمی‬
‫تخلیه‬‫ای‬‫به‬
‫شکل‬‫دیفرانسیلی‬‫است‬ ‫داده‬ ‫نشان‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 279

280. Δp = p *− p
*،* o‫درجة‬‫و‬ ‫نفت‬ ‫اشباع‬
‫گام‬ ‫شروع‬ ‫در‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫متوسط‬
‫فشار؛‬p S
o‫درجة‬‫متوسط‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ‫اشباع‬
‫زمان؛‬ ‫گام‬ ‫پایان‬ ‫در‬ ‫مخزن‬p،S
s‫؛‬scf STB،‫گاز‬ ‫انحالل‬ ‫قابلیت‬
R
g. bbl scf،‫گاز‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬
B
‫نظر‬ ‫به‬‫کرفت‬1،‫هاوکینز‬‫تری‬ ‫و‬
2‫می‬ ‫را‬ ‫محاسبات‬ ‫این‬‫به‬ ‫توان‬
‫و‬ ‫محاسبه‬ ‫با‬ ‫راحتی‬
‫فشار‬ ‫به‬ ‫وابسته‬ ‫گروهای‬ ‫رسم‬
‫کرد‬ ‫آسان‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 280

281. ‫حل‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫زیر‬ ‫مراحل‬ ‫محقق‬ ‫سه‬ ‫این‬
‫معادلة‬‫ماسکت‬‫معین‬ ‫فشار‬ ‫افت‬ ‫در‬
‫اند‬ ‫داده‬ ‫ارائه‬:Δp = p *− p
‫حسب‬ ‫بر‬‫درجة‬‫گاز؛‬ ‫اشباع‬krg kro
‫اول‬ ‫مرحلة‬:‫نمودار‬ ‫رسم‬
1)‫ه‬ ‫شیب‬ ‫تعیین‬ ‫و‬ ‫فشار‬ ‫حسب‬ ‫بر‬‫ر‬
‫در‬ ‫نمودار‬Bg )‫و‬Bo،Rs‫دوم‬ ‫مرحلة‬:
‫رسم‬
‫؛‬(dBo dp،dRs dp،d(1 Bg )
dp)‫انتخابی‬ ‫فشارهای‬
‫با‬ ‫منطبق‬Z(p)‫و‬Y (p)،Z(p)‫مرحلة‬
‫سوم‬:‫محاسبة‬‫ترم‬‫های‬‫ف‬ ‫به‬ ‫وابسته‬‫شار‬
‫دوم؛‬ ‫مرحلة‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫انتخاب‬ ‫فشارهای‬
( :45-‫این‬ ‫دادن‬ ‫قرار‬ ‫با‬‫ترم‬‫های‬
‫در‬ ‫فشار‬ ‫به‬ ‫وابسته‬‫معادلة‬(
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 281

282. ‫چهارم‬ ‫مرحلة‬:
‫نمودار‬ ‫رسم‬‫ترم‬‫های‬‫فشار‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫فشار‬ ‫به‬ ‫وابسته‬(‫شکل‬
‫؛‬(8-12
‫؛‬p‫فشار‬ ‫با‬ ‫منطبق‬Z(p)‫و‬Y (p)،Z(p)‫پنجم‬ ‫مرحلة‬:‫تعیین‬‫گرافیکی‬‫مقادیر‬
‫از‬‫درجة‬‫نفت‬ ‫اشباع‬(ΔSo Δp ) 49 )‫آوردن‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫و‬-‫ششم‬ ‫مرحلة‬:‫حل‬
‫معادلة‬(12
* o‫؛‬p *‫شروع‬ ‫در‬‫بازة‬‫فشار‬ ‫افت‬S
‫مخزن‬ ‫متوسط‬ ‫فشار‬ ‫در‬:So‫هفتم‬ ‫مرحلة‬:‫تعیین‬‫درجة‬‫نفت‬ ‫اشباع‬
‫و‬‫محاسبة‬p‫فشار‬ ‫و‬ ‫هفتم‬ ‫مرحلة‬ ‫در‬ ‫آمده‬ ‫دست‬ ‫به‬So‫هشتم‬ ‫مرحلة‬:‫از‬ ‫استفاده‬
‫؛‬(49-‫با‬‫معادلة‬(12(ΔSo Δp )‫مجدد‬
‫مراحل‬ ‫در‬ ‫آمده‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫مقدار‬ ‫دو‬(ΔSo Δp )‫نهم‬ ‫مرحلة‬:‫محاسبة‬‫متوسط‬ ‫مقدار‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 282

283. ‫هشتم‬ ‫و‬ ‫ششم‬:
: So‫آوردن‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫و‬‫درجة‬‫نفت‬ ‫اشباع‬(ΔSo Δp)avg‫دهم‬ ‫مرحلة‬:‫از‬ ‫استفاده‬
‫می‬ ‫تبدیل‬‫شود‬.So *‫برای‬‫بازة‬‫به‬ ‫بعدی‬ ‫فشار‬ ‫افت‬So‫مقدار‬ ‫این‬
: Sg‫یازدهم‬ ‫مرحلة‬:‫محاسبة‬‫درجة‬‫گاز‬ ‫اشباع‬
‫دوازدهم‬ ‫مرحلة‬:‫از‬ ‫استفاده‬‫معادلة‬‫درجة‬‫اشباع‬‫معادلة‬(12-15)‫و‬‫محاسبة‬‫تولید‬
‫نفت‬ ‫انباشتی‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 283

284. ‫سیزدهم‬ ‫مرحلة‬:‫محاسبة‬‫معادالت‬ ‫با‬ ‫گاز‬ ‫انباشتی‬ ‫تولید‬(12-40)‫و‬
(12-41)
‫چهاردهم‬ ‫مرحلة‬:‫همة‬ ‫برای‬ ‫سیزدهم‬ ‫تا‬ ‫پنجم‬ ‫مراحل‬ ‫تکرار‬‫افت‬‫های‬
‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫فشار‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 284

285. ‫تارنر‬ ‫روش‬
‫گاز‬ ‫و‬N p‫تارنر‬‫تکنیکی‬‫تکرارشونده‬‫نف‬ ‫انباشتی‬ ‫تولید‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫برای‬ ‫را‬‫ت‬
‫است‬ ‫داده‬ ‫ارائه‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫صورت‬ ‫به‬.‫حل‬ ‫بر‬ ‫روش‬ ‫این‬Gp‫انباشتی‬
‫استوار‬p‫تا‬2p‫معلوم‬ ‫فشار‬ ‫افت‬ ‫در‬ ‫آنی‬1GOR‫زمان‬ ‫هم‬‫معادلة‬‫موازنة‬‫معادله‬ ‫و‬ ‫جرم‬
‫به‬Gp‫و‬1N p‫است‬.‫از‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫انباشتی‬ ‫تولید‬ ‫که‬ ‫شده‬ ‫فرض‬ ‫روش‬ ‫این‬ ‫در‬1
p2‫است‬ ‫یافته‬ ‫افزایش‬.‫محاسبات‬ ،‫فرایند‬ ‫این‬ ‫توصیف‬ ‫کردن‬ ‫ساده‬ ‫برای‬Gp‫و‬2N
‫اند‬ ‫آمده‬ ‫زیر‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫اشباع‬ ‫حجمی‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫روش‬ ‫این‬ ‫گام‬ ‫به‬ ‫گام‬.‫روش‬‫تارنر‬‫را‬
‫با‬ ‫مخازن‬ ‫رفتار‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫برای‬ ‫توان‬ ‫می‬‫مکانیزم‬‫های‬‫داد‬ ‫بسط‬ ‫رانش‬ ‫مختلف‬.
‫دست‬ ‫به‬ ‫و‬p‫مخزن‬ ‫کنونی‬ ‫فشار‬ ‫زیر‬1p‫اول‬ ‫مرحله‬:‫فشار‬ ‫انتخاب‬‫آیندة‬‫مخزن‬2
‫در‬N p‫و‬2N p‫الزم‬.‫از‬ ‫نفت‬ ‫انباشتی‬ ‫تولید‬ ‫که‬ ‫کنید‬ ‫فرض‬1PVT‫داد‬ ‫آوردن‬‫ههای‬
‫است‬ ‫یافته‬ ‫افزایش‬ ‫فرایند‬ ‫این‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 285

286. p1‫معادل‬ ‫مخزن‬ ‫اولیة‬ ‫فشار‬ ‫در‬‫صفراند‬(‫فشار‬ ‫در‬‫نقطة‬‫حباب‬.)N p‫و‬
1G
. p‫در‬2N‫دوم‬ ‫مرحلة‬:‫نفت‬ ‫انباشتی‬ ‫تولید‬ ‫حدس‬ ‫یا‬ ‫تخمین‬2
-‫معادلة‬(12MBE‫مجدد‬ ‫آرایش‬ ‫با‬Gp‫سوم‬ ‫مرحلة‬:‫محاسبة‬‫تولید‬
‫گاز‬ ‫انباشتی‬2:(33
‫می‬ ‫را‬ ‫باال‬ ‫رابطة‬‫فازی‬ ‫دو‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬ ‫از‬ ‫عبارتی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫توان‬(‫کل‬)
‫کرد‬ ‫تعریف‬ ‫نیز‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 286

287. g‫؛‬bbl scf،p‫در‬ ‫گاز‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬2B
o‫؛‬bbl STB،p‫در‬ ‫نفت‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬2B
t‫؛‬bbl STB،p‫در‬ ‫فازی‬ ‫دو‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬2B
. STB،‫اولیه‬ ‫درجای‬ ‫نفت‬N
‫فشار‬ ‫و‬N p‫چهارم‬ ‫مرحلة‬:‫محاسبة‬‫تولید‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫اشباع‬ ‫درجات‬
‫نفت‬ ‫انباشتی‬2
( :16-15)‫و‬(12-‫معادالت‬ ‫با‬(12p‫مخزن‬ ‫انتخابی‬2
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 287

288. o‫؛‬bbl/STB،p‫در‬ ‫نفت‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬2B
g‫؛‬p‫در‬ ‫گاز‬ ‫اشباع‬ ‫درجه‬2S
o. P‫درجة‬‫در‬ ‫نفت‬ ‫اشباع‬2S
‫و‬p‫پنجم‬ ‫مرحلة‬:‫ب‬ ‫مرتبط‬ ‫نسبی‬ ‫نفوذپذیری‬ ‫نسبت‬ ‫تعیین‬‫ا‬‫درجة‬
‫در‬ ‫گاز‬ ‫اشباع‬2
( :1-‫داده‬ ‫با‬‫نسبی‬ ‫نفوذپذیری‬ ‫موجود‬ ‫های‬‫معادلة‬(12p‫در‬2
(GOR)‫محاسبة‬2
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 288

289. ‫شوند‬ ‫ارزیابی‬.p‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫باید‬ ‫باال‬ ‫عبارت‬ ‫در‬2PVT‫های‬ ‫داده‬ ‫همة‬
( :7-‫با‬‫معادلة‬(12p‫در‬2Gp‫ششم‬ ‫مرحلة‬:‫محاسبة‬‫دوبارة‬‫گاز‬ ‫انباشتی‬ ‫تولید‬2
‫اولیه‬ ‫فشار‬ ‫معادل‬p‫است‬.‫اگر‬1p‫در‬ ‫آنی‬1GOR‫معرف‬(GOR)‫معادله‬ ‫این‬ ‫در‬1
‫است‬( .GOR)1 = Rsi،‫باشد‬ ‫مخزن‬
‫اولین‬ ‫حین‬ ‫در‬‫دورة‬‫پی‬‫شبینی‬(‫محاسبه‬Gp‫هفتم‬ ‫مرحلة‬:‫مقایسة‬‫تولیدی‬ ‫گاز‬ ‫کل‬2
‫این‬( .GOR‫با‬ ‫شده‬‫معادلة‬‫موازنة‬‫جرم‬)‫شده‬ ‫تولید‬ ‫گاز‬ ‫کل‬ ‫با‬(‫با‬ ‫شده‬ ‫محاسبه‬‫معادلة‬
‫م‬ ‫مهیا‬ ‫تولیدی‬ ‫گاز‬ ‫کل‬ ‫تعیین‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫مستقل‬ ‫روش‬ ‫دو‬ ‫معادله‬ ‫دو‬‫یکنند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 289

290. ‫اگر‬ ‫بنابراین‬
،‫در‬ ‫شده‬ ‫محاسبه‬ ‫مقدار‬ ‫با‬ ،‫شد‬ ‫محاسبه‬ ‫سوم‬ ‫مرحلة‬ ‫در‬ ‫که‬Gp‫گاز‬ ‫انباشتی‬ ‫تولید‬
2
‫فشار‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫درست‬ ‫شده‬ ‫فرض‬N p‫مقدار‬ ،‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫همخوانی‬ ‫ششم‬ ‫مرحلة‬2
‫ب‬ ‫گرنه‬ ‫و‬ ‫شوند‬ ‫تکرار‬ ‫دوباره‬ ‫ششم‬ ‫تا‬ ‫اول‬ ‫مراحل‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫انتخاب‬ ‫باید‬ ‫جدیدی‬‫اید‬
‫مقدار‬
‫شوند‬ ‫تکرار‬ ‫ششم‬ ‫تا‬ ‫دوم‬ ‫مراحل‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫فرض‬.N p‫دیگر‬2
‫که‬ ‫کرد‬ ‫فرض‬ ‫را‬N p‫هشتم‬ ‫مرحلة‬:‫می‬ ،‫فرایند‬ ‫این‬ ‫کردن‬ ‫ساده‬ ‫برای‬‫سه‬ ‫توان‬
‫مقدار‬
‫و‬GOR‫معادالت‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫برای‬ ‫گاز‬ ‫انباشتی‬ ‫تولید‬ ‫مختلف‬ ‫جواب‬ ‫سه‬(‫معادلة‬
N p‫فرضی‬ ‫مقادیر‬ ‫حسب‬ ‫بر‬2Gp‫می‬‫دهند‬.‫شده‬ ‫محاسبه‬ ‫مقادیر‬ ‫که‬ ‫زمانی‬2
(MBE
‫منحنی‬ ‫دو‬ ،‫شوند‬ ‫رسم‬(‫پنجم‬ ‫مرحلة‬ ‫نتایج‬ ‫و‬ ‫سوم‬ ‫مرحلة‬ ‫نتایج‬ ‫معرف‬)‫همدیگ‬‫را‬ ‫ر‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 290

291. ‫کرد‬ ‫خواهند‬ ‫قطع‬.‫د‬ ‫هر‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫انباشتی‬ ‫تولید‬ ‫تقاطع‬ ‫این‬‫معادله‬ ‫و‬
‫مشخص‬
‫کنند‬ ‫می‬.
‫درجای‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫کسری‬ ‫صورت‬ ‫به‬N p‫مقادیر‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫ممکن‬
10،000STB‫جای‬ ‫به‬ ‫را‬N‫باشد‬ ‫تر‬ ‫راحت‬.‫م‬ ‫نمونه‬ ‫برای‬‫یتوان‬0.01N
‫اولیه‬
‫نیست‬ ‫نیاز‬.‫به‬ ‫محاسبات‬ ‫نتایج‬ ‫بنابراین‬N‫کرد‬ ‫فرض‬.‫مقدار‬ ‫به‬ ،‫روش‬ ‫این‬ ‫در‬
‫حقیقی‬
scf‫و‬ ‫اولیه‬ ‫درجای‬ ‫نفت‬STB‫در‬ ‫تولیدی‬ ‫نفت‬STB‫صورت‬
‫شده‬ ‫تولید‬ ‫گاز‬
‫شد‬ ‫خواهند‬ ‫ارائه‬ ‫اولیه‬ ‫درجای‬ ‫نفت‬.STB‫در‬
‫دوم‬ ‫فاز‬:‫فشار‬ ‫زیر‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫برداشت‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬‫نقطة‬‫حباب‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 291

292. 1800‫شود‬ ‫انجام‬:psi‫فشار‬ ‫در‬ ‫باید‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫اول‬ ‫مرحله‬ ‫در‬
‫به‬Gp 54 )‫مقدار‬-‫از‬ ‫استفاده‬ ‫و‬‫معادلة‬(12N p = 0. 01N
‫اول‬ ‫مرحلة‬:‫می‬ ‫دست‬ ‫فرض‬ ‫با‬‫آید‬:
‫دوم‬ ‫مرحلة‬:‫محاسبة‬‫درجة‬‫نفت‬ ‫اشباع‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 292

293. ‫داده‬ ‫با‬‫موجود‬ ‫های‬:krg kro‫سوم‬ ‫مرحلة‬:‫نفوذپذیری‬ ‫نسبت‬ ‫تعیین‬
‫نسبی‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 293

294. ‫ششم‬ ‫مرحلة‬:‫چون‬‫محاسبه‬‫های‬‫مس‬ ‫روش‬ ‫دو‬ ‫با‬ ‫گاز‬ ‫انباشتی‬ ‫تولید‬‫تقل‬
(‫مرحله‬ ‫روش‬N p‫پنجم‬ ‫مرحلة‬ ‫و‬ ‫اول‬)‫را‬ ‫محاسبات‬ ،‫نیستند‬ ‫موافق‬
‫کرد‬ ‫تکرار‬ ‫دیگر‬ ‫مقدار‬ ‫یک‬ ‫فرض‬ ‫با‬ ‫باید‬.‫ب‬ ‫محاسبات‬ ‫این‬ ‫نتایج‬‫رسم‬ ‫اید‬
‫شوند‬.‫ف‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫انباشتی‬ ‫تولید‬ ‫نهایی‬ ‫نتایج‬‫از‬ ‫شار‬
‫فشار‬‫نقطة‬‫شد‬ ‫خالصه‬ ‫زیر‬ ‫جدول‬ ‫در‬ ‫حباب‬‫هاند‬.‫ب‬ ‫انباشتی‬ ‫تولید‬‫االی‬
‫فشار‬‫نقطة‬‫انباشت‬ ‫تولید‬ ‫کردن‬ ‫گزارش‬ ‫زمان‬ ‫در‬ ‫باید‬ ً‫ا‬‫حتم‬ ‫حباب‬‫کل‬ ‫ی‬
‫آیند‬ ‫حساب‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 294

295. ‫دوم‬ ‫فاز‬:‫به‬ ‫را‬ ‫آنی‬ ‫زمان‬ ‫با‬ ‫مخزن‬ ‫عملکرد‬ ‫ارتباط‬GOR‫همة‬
‫تکنیک‬‫های‬‫صورت‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫انباشتی‬ ‫تولید‬ ‫رابطة‬ ‫مخزن‬ ‫عملکرد‬‫از‬ ‫تابعی‬
‫می‬ ‫نمایش‬ ‫مخزن‬ ‫متوسط‬ ‫فشار‬‫هی‬ ‫ولی‬ ‫دهند؛‬‫چکدام‬‫تولی‬ ‫ارتباط‬‫د‬9
‫انباشتی‬ ‫تولید‬-‫نشان‬ ‫زمان‬ ‫با‬ ‫را‬‫نمی‬‫دهند‬.‫شکل‬12Gp‫گاز‬ ‫و‬N p
‫نفت‬ ‫انباشتی‬‫نفت‬‫نش‬ ‫فشار‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫را‬ ‫مخزن‬ ‫شده‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬‫ان‬
‫می‬‫دهد‬.
‫توأم‬IPR‫می‬ ‫را‬ ‫تولید‬ ‫برای‬ ‫الزم‬ ‫زمان‬‫رابطة‬ ‫مفهوم‬ ‫اعمال‬ ‫با‬ ‫توان‬
‫کرد‬ ‫محاسبه‬ ‫جریان‬ ‫عملکرد‬.‫ووگل‬‫به‬ ‫را‬ ‫چاه‬ ‫جریان‬ ‫عملکرد‬ ‫رابطة‬
‫صورت‬MBE‫های‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫با‬(( :9-‫می‬ ‫بیان‬ ‫زیر‬‫کند‬(‫معادلة‬)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 295

296. ‫می‬ ‫زیر‬ ‫روش‬ ‫از‬‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫انباشتی‬ ‫تولید‬ ‫ارتباط‬ ‫برای‬ ‫توان‬‫ش‬‫دة‬‫میدان‬
‫کرد‬ ‫استفاده‬ ‫زمان‬ ‫با‬:
‫فشار‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫صورت‬ ‫به‬N p‫اول‬ ‫مرحلة‬:‫پ‬ ‫نفت‬ ‫انباشتی‬ ‫تولید‬ ‫رسم‬‫ی‬
‫شبینی‬‫شده‬( :9-‫شکل‬12)p‫مخزن‬ ‫متوسط‬
‫اولیه‬ ‫متوسط‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫میدان‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫چاه‬ ‫هر‬ ‫برای‬IPR‫دوم‬ ‫مرحلة‬:
‫منحنی‬ ‫تشکیل‬‫محاسبة‬‫استفاد‬ ‫با‬ ‫میدان‬ ‫کل‬ ‫برای‬ ‫جریان‬ ‫دبی‬‫جمع‬ ‫از‬ ‫ه‬
‫کردن‬‫دبی‬‫های‬‫؛‬p *‫مخزن‬
IPR 10 )‫تشکیل‬ ‫و‬ ‫فرضی‬ ‫چاه‬ ‫دو‬ ‫برای‬-‫رسم‬ ‫جریان؛‬‫دبی‬‫های‬
‫جریان‬(‫شکل‬12‫میدان‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 296

297. ‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 297

298. ‫کل‬ ‫دبی‬ ‫تعیین‬ ‫و‬(pwf )min‫سوم‬ ‫مرحلة‬:‫ته‬ ‫فشار‬ ‫حداقل‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
‫جریان‬ ‫حین‬ ‫چاهی‬
‫؛‬(Qo )T *‫میدان‬ ‫جریان‬
‫برای‬ ‫آینده‬IPR‫تعیین‬ ‫و‬p‫چهارم‬ ‫مرحلة‬:‫متوسط‬ ‫فشار‬ ‫یک‬ ‫انتخاب‬‫آیندة‬
‫مخزن‬
‫؛‬(11-‫میدان‬(‫شکل‬12IPR‫منحنی‬ ‫تشکیل‬ ‫و‬ ‫میدان‬ ‫در‬ ‫چاه‬ ‫هر‬
‫؛‬(Qo )T‫میدان‬ ‫کل‬ ‫نفت‬ ‫جریان‬ ‫دبی‬ ‫تعیین‬ ‫و‬ ‫حداقل‬pwf‫پنجم‬ ‫مرحلة‬:
‫از‬ ‫استفاده‬
: (Qo )T‫ششم‬ ‫مرحلة‬:‫محاسبة‬‫اولی‬ ‫حین‬ ‫در‬ ‫میدان‬ ‫متوسط‬ ‫تولید‬ ‫دبی‬‫ن‬
ΔN p‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫افزایش‬ ‫برای‬ ‫الزم‬Δt‫هفتم‬ ‫مرحلة‬:‫محاسبة‬‫زمان‬
: ( p‫تا‬p *‫بازة‬‫فشار‬ ‫افت‬(‫از‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 298

299. ‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 299

300. ‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 300

301. .1‫سیالوی‬‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ،‫رحیم‬ ،‫هیدرو‬‫کربوری‬‫تالیف‬ ،
‫احمد‬ ‫طارق‬
‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫صفحات‬859-907
‫فصل‬12

303. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
900216599‫محمد‬ ،‫رضوانفر‬،mohammadrf42@gmail.Com

304. 1.‫مقدمه‬

306. ‫مقدمه‬
‫هر‬‫مخزنه‬‫است‬ ‫شده‬ ‫تشکیل‬ ‫خود‬ ‫به‬ ‫مخصوص‬ ‫خواص‬ ‫یکسری‬ ‫از‬.‫شکل‬
‫هر‬ ‫اولیه‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ‫خواص‬ ،‫مخزن‬ ‫هندسی‬
‫می‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫منحصر‬ ‫مخزن‬‫باشد‬.‫پیدا‬ ‫مشابه‬ ‫مخزن‬ ‫دو‬ ‫هیچ‬ ‫آنکه‬ ‫وجود‬ ‫با‬
‫نمی‬‫شود‬‫حال‬ ‫این‬ ‫با‬ ،‫آهنا‬‫می‬ ‫را‬‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫براساس‬ ‫توان‬‫اولیه‬‫ای‬‫ک‬‫به‬ ‫ه‬
‫می‬ ‫تولید‬ ‫آن‬ ‫وسیله‬‫نمود‬ ‫بندی‬ ‫دسته‬ ‫کنند‬.‫مکان‬ ‫هر‬ ‫عملکرد‬ ‫معموال‬‫یسم‬
‫می‬ ‫شناخته‬ ‫مشخص‬ ‫خواص‬ ‫یکسری‬ ‫بوسیله‬ ‫رانش‬‫شود‬.‫خ‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫برخی‬‫واص‬
‫از‬ ‫عبارتند‬:
‫نهایی‬ ‫بازیافت‬ ‫ضریب‬
‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫نرخ‬
‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬
‫آب‬ ‫تولید‬ ‫میزان‬
*‫اول‬ ‫بازیافت‬ ‫را‬ ‫مخزن‬ ‫طبیعی‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫بوسیله‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬‫نامند‬ ‫یه‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 306

308. ‫مکانیسم‬‫اولیه‬ ‫رانش‬ ‫های‬
‫طبیعی‬ ‫انرژی‬ ‫بوسیله‬ ‫نفتی‬ ‫مخازن‬ ‫کلی‬ ‫عملکرد‬(‫مکگانیس‬‫م‬‫های‬‫رانش‬
‫اولیه‬)‫می‬ ‫چاه‬ ‫طرف‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫حرکت‬ ‫موجب‬ ‫که‬ ‫آنها‬‫تعیین‬ ‫شود‬
‫می‬‫گردد‬.‫م‬ ‫طبیعی‬ ‫انرژی‬ ‫کننده‬ ‫تامین‬ ‫که‬ ‫اولیه‬ ‫مکانیسم‬ ‫شش‬‫به‬ ‫خازن‬
‫حساب‬‫می‬‫آیند‬‫حبارتند‬‫از‬:
‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ‫انبساط‬ ‫رانش‬
‫ای‬ ‫تخلیه‬ ‫رانش‬
‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬
‫آب‬ ‫رانش‬
‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬
‫ترکیبی‬ ‫رانش‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 308

310. ‫سیال‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ‫انبساط‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫این‬ ،‫باشد‬ ‫آن‬ ‫حباب‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬
‫می‬ ‫اشباع‬ ‫زیر‬ ‫نفتی‬ ‫مخزن‬ ‫را‬ ‫مخزن‬‫نامند‬.‫فشار‬ ‫در‬‫از‬ ‫باالتر‬ ‫های‬
‫فشارحباب‬‫سنگ‬ ‫و‬ ‫همزاد‬ ‫آب‬ ،‫خام‬ ‫نفت‬ ‫شامل‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫مواد‬ ،
‫می‬‫باشند‬.‫تر‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ،‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫با‬‫اکم‬
‫می‬ ‫انبساط‬ ‫دچار‬ ‫خود‬ ‫پذیری‬‫شوند‬.‫نت‬ ‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬‫یجه‬
‫می‬ ‫عامل‬ ‫دو‬‫باشد‬:
‫سنگ‬ ‫جامد‬ ‫ذرات‬ ‫انبساط‬
‫سازند‬ ‫فشردگی‬

‫فرج‬ ‫و‬ ‫خلل‬ ‫فضاهای‬ ‫در‬ ‫سیال‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫نتیجه‬ ‫فوق‬ ‫عامل‬ ‫دو‬ ‫هر‬
‫می‬ ‫سنگ‬‫سنگ‬ ‫تخلخل‬ ‫کاهش‬ ‫موجب‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫باشند‬‫می‬‫گردند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 310

311. ‫ادامه‬...
‫کاهش‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫انبساط‬ ،‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬
‫می‬ ‫اتفاق‬ ‫تخلخل‬ ‫حجم‬‫ای‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫فرج‬ ‫و‬ ‫خلل‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ،‫افتد‬‫ن‬
‫چاه‬ ‫حفره‬ ‫سمت‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫خارج‬ ‫متخلخل‬ ‫فضاهای‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫ایجاد‬ ‫نیروهای‬
‫می‬ ‫حرکت‬‫کنند‬.‫سیاال‬ ‫جزو‬ ‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫و‬ ‫آب‬ ،‫نفت‬ ‫اینکه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫کم‬ ‫ت‬
‫می‬ ‫پذیر‬ ‫تراکم‬‫می‬ ‫انجام‬ ‫تندی‬ ‫به‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫لذا‬ ،‫باشند‬‫گیرد‬.
‫گاز‬ ‫نسبت‬ ‫مفهوم‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫مخزن‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ،‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫این‬ ‫تحت‬‫نفت‬ ‫به‬
‫می‬ ‫حباب‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫حاللیت‬ ‫معادل‬ ‫که‬‫می‬ ‫توصیف‬ ‫باشد‬‫شود‬.

‫می‬ ‫دارا‬ ‫را‬ ‫بازده‬ ‫حداقل‬ ‫مخزن‬ ‫مایع‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ‫انبساط‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬‫باشد‬‫و‬
‫ر‬ ‫مکانیسم‬ ‫این‬ ‫بوسیله‬ ‫مخزن‬ ‫درجای‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫کمی‬ ‫بسیار‬ ‫درصد‬ ‫تنها‬‫انش‬
‫می‬ ‫بازیافت‬‫شود‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 311

313. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
900214387.‫عیسی‬‫پرنگ‬‫نقاب‬.eesaparang@yahoo.Com

314. ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
1.1.‫مخزن‬ ‫فشار‬
1.2.‫آب‬ ‫تولید‬
1.3‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬
1.4.‫نفت‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬

316. ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬:
‫بوسیله‬ ‫جهت‬ ‫چند‬ ‫یا‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫نفتی‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬‫سنگ‬‫های‬‫ح‬‫اوی‬
‫اند‬ ‫شده‬ ‫احاطه‬ ‫هستند‬ ‫معروف‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫نام‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫آب‬.‫س‬ ‫یک‬ ‫اندازه‬‫فره‬
‫گاهی‬ ‫مخزن‬ ‫اندازه‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬ ‫آب‬‫انقدر‬‫که‬ ‫است‬ ‫بزرگ‬‫بعنوان‬‫ی‬‫ن‬
‫می‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫محدود‬ ‫نا‬ ‫آب‬ ‫سفره‬‫شود‬‫وگاهی‬‫کوچک‬ ‫حدی‬ ‫به‬
‫می‬ ‫گرفته‬ ‫دیده‬ ‫نا‬ ‫مخزن‬ ‫عملکرد‬ ‫بر‬ ‫ان‬ ‫اثر‬ ‫که‬ ‫است‬‫برخی‬ ‫در‬ ‫شود‬
‫بوسیله‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ،‫مواقع‬‫سنگ‬‫های‬‫مخز‬ ‫از‬ ‫ناپذیر‬ ‫نفوذ‬‫جدا‬ ‫ن‬
‫می‬ ‫عمل‬ ‫هم‬ ‫ار‬ ‫جدا‬ ‫مخزن‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ،‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫شده‬‫کنند‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 316

317. ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬:
.‫از‬ ‫برخی‬ ،‫دیگر‬ ‫طرفی‬ ‫از‬‫سفره‬‫های‬‫ب‬ ‫خود‬ ‫زدگی‬ ‫برون‬ ‫بوسیله‬ ‫آب‬‫ا‬
‫دارند‬ ‫ارتباط‬ ‫االرضی‬ ‫سطح‬ ‫قسمت‬.‫شکل‬ ‫در‬7-11‫نمونه‬‫ای‬‫اینگونه‬ ‫از‬
‫سفره‬‫های‬‫است‬ ‫شده‬ ‫کشیده‬ ‫تصویر‬ ‫به‬ ‫آبی‬.‫شکل‬ ‫مطابق‬8-11‫از‬ ‫برخی‬
‫سفره‬‫های‬‫در‬ ‫آبی‬‫بخش‬‫های‬‫حاشیه‬‫ای‬‫وبرخی‬‫تحتان‬ ‫بخش‬ ‫در‬ ‫آنها‬ ‫از‬‫ی‬
‫دارند‬ ‫قرار‬ ‫مخزن‬.‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ،‫آب‬ ‫سفره‬ ‫موقعیت‬ ‫اساس‬ ‫بر‬
‫و‬ ‫نفتی‬ ‫ستون‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫حرکت‬‫جابه‬‫می‬ ‫اتفاق‬ ‫نفت‬ ‫شدن‬ ‫جا‬‫اف‬‫تد‬.
cole‫سال‬ ‫در‬1969‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫مشخصات‬
‫نمود‬ ‫تشریح‬:
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 317

318. ‫ران‬ ‫با‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫وفشاری‬ ‫تولیدی‬ ‫رفتار‬‫ش‬
‫گازی‬ ‫کالهک‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 318

320. ‫مخزن‬ ‫فشار‬:
‫می‬ ‫کاهش‬ ‫تدریجی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫فشار‬‫یابد‬.‫شک‬ ‫در‬‫ل‬
9-11‫نمونه‬‫ای‬‫تولیدی‬ ‫رفتار‬ ‫از‬-‫نش‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫فشاری‬‫ان‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬.‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫تدریجی‬ ‫فشار‬ ‫افت‬ ‫این‬ ‫عمده‬ ‫دلیل‬
‫ش‬ ‫تخلیه‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫فرج‬ ‫و‬ ‫خلل‬ ‫کلیه‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫آب‬‫ده‬
‫می‬ ‫پر‬ ‫آبی‬ ‫سفره‬ ‫آب‬ ‫هجوم‬ ‫بوسیله‬ ‫اند‬‫شوند‬.‫ن‬ ‫بزرگ‬ ‫مخازن‬ ‫اغلب‬‫احیه‬
gulf coast‫می‬ ‫تولید‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫بوسیله‬ ‫امریکا‬‫کنند‬‫فشار‬ ‫و‬
‫یک‬ ‫تولیدی‬ ‫نفت‬ ‫شبکه‬ ‫میلیون‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫ازاء‬ ‫به‬ ‫آنها‬psi‫می‬ ‫کاهش‬‫یابد‬.
‫می‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬ ،‫اصلی‬ ‫هدف‬ ‫اینکه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫جر‬ ‫چنانچه‬ ،‫باشد‬‫آب‬ ‫یان‬
‫وگاز‬‫می‬ ‫را‬ ‫مخزن‬ ‫نفت‬ ،‫شود‬ ‫رسانده‬ ‫حداقل‬ ‫به‬‫ف‬ ‫افت‬ ‫حداقل‬ ‫با‬ ‫توان‬‫شار‬
‫نمود‬ ‫تولید‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 320

322. ‫آب‬ ‫تولید‬
‫در‬ ‫آب‬ ‫تولید‬ ‫بیشترین‬ ،‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫در‬‫چاههایی‬‫می‬ ‫اتفاق‬‫افتد‬
‫می‬ ‫عمیق‬ ‫بسیار‬ ‫شناسی‬ ‫زمین‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫که‬‫باشند‬.
‫اینگونه‬ ‫از‬ ‫آب‬ ‫تولید‬‫چاهها‬‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫اصلی‬ ‫مشخصات‬ ‫از‬ ‫یکی‬‫آب‬
‫می‬‫باشد‬.‫اینگونه‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫تولید‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬‫چاهها‬‫نمی‬ ‫امکانپذیر‬‫باشد‬
‫ن‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫جایگزینی‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫هجوم‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫تولید‬ ‫این‬ ‫زیرا‬‫فت‬
‫می‬ ‫انجام‬ ‫شده‬ ‫تولید‬‫شود‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 322

323. ‫آب‬ ‫تولید‬
‫از‬ ‫برخی‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫مواقع‬ ‫برخی‬ ‫در‬‫چاهها‬‫دو‬ ‫یا‬ ‫یک‬ ‫دارای‬ ‫مخزن‬
‫الیه‬‫تازک‬‫ای‬ ‫که‬ ‫باشد‬ ‫طوری‬ ‫شرایط‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫باال‬ ‫نفوذپذیری‬ ‫با‬‫ن‬
‫الیه‬‫باشند‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫آب‬ ‫هجوم‬ ‫مورد‬ ‫نازک‬ ‫های‬‫والیه‬‫های‬‫نف‬ ،‫دیگر‬‫تی‬
‫می‬ ‫شرایط‬ ‫این‬ ‫در‬ ،‫باشند‬ ‫مانده‬ ‫باقی‬‫مصنو‬ ‫روشهای‬ ‫انجام‬ ‫با‬ ‫توان‬،‫عی‬
‫الیه‬ ‫این‬‫نموده‬ ‫مسدود‬ ‫را‬ ‫باال‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ‫با‬ ‫نازک‬ ‫های‬‫وتولید‬‫از‬
‫الیه‬‫داد‬ ‫ادامه‬ ‫را‬ ‫دیگر‬ ‫های‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 323

324. ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫آرتزین‬ ‫جریان‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 324

325. ‫س‬ ‫موقعیت‬ ‫براساس‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬‫فره‬
‫آب‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 325

326. ‫تولیدی‬ ‫تاریخچه‬-‫با‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫فشاری‬
‫آب‬ ‫رانش‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 326

328. ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬
‫ت‬ ‫دچار‬ ‫ندرت‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫تولیدی‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬‫غییر‬
‫می‬‫شود‬.‫مخزن‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫درست‬ ‫شرایطی‬ ‫در‬ ‫مطلب‬ ‫این‬ ‫البته‬
‫نباشد‬ ‫اولیه‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫دارای‬.‫بدلیل‬‫ماندن‬ ‫ثابت‬‫فشار‬
‫می‬ ‫آب‬ ‫هجوم‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫که‬ ‫نفت‬‫م‬ ‫گاز‬ ‫از‬ ‫ناچیزی‬ ‫بسیار‬ ‫مقدار‬ ،‫باشد‬‫حلول‬
‫می‬ ‫آزاد‬ ‫نفت‬ ‫در‬‫شود‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 328

330. ‫نفت‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬
‫دیگ‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫بسیار‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬ ‫معموال‬‫ر‬
‫مکانیسم‬‫است‬ ‫رانش‬ ‫های‬.‫بازده‬ ‫زیرا‬‫جابه‬‫ای‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫جائی‬‫ن‬
‫است‬ ‫بیشتر‬ ‫مکانیسم‬.‫ی‬ ‫افزایش‬ ‫مخزن‬ ‫ناهمگنی‬ ‫میزان‬ ‫چقدر‬ ‫هر‬،‫ابد‬
‫نهایی‬ ‫بازیافت‬ ‫میزان‬‫بدلیل‬‫نفت‬ ‫یکنواخت‬ ‫جابجایی‬ ‫عدم‬‫بوس‬‫یله‬‫ی‬‫آب‬
‫می‬ ‫کاهش‬‫یابد‬.
‫هایی‬ ‫بخش‬ ‫در‬‫ازمخزن‬‫می‬ ‫باالتری‬ ‫نفوذپذیری‬ ‫دارای‬ ‫که‬‫ج‬ ،‫باشند‬‫ریان‬
‫آب‬‫سریعترازنفت‬‫می‬ ‫انجام‬‫شود‬.‫مسئله‬ ‫این‬‫بعنوان‬‫یکی‬
‫ازمحدودیت‬‫های‬‫تولید‬ ‫اقتصادی‬‫ازمخازن‬‫می‬ ‫حساب‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬‫آی‬‫د‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 330

331. ‫نفت‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬
‫یکی‬‫ازعوامل‬‫مهم‬‫موثربرمیزان‬،‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬
‫توانایی‬‫ومیزان‬‫است‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫فعالیت‬.
‫درمخزنی‬‫تثبیت‬ ‫میزان‬ ،‫است‬ ‫فعال‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫دارای‬ ‫که‬
‫فشاربیشترخواهد‬‫بود‬.‫درنتیجه‬‫نقش‬ ،‫فشار‬ ‫تثبیت‬ ‫این‬‫گازب‬‫ربازیافت‬
‫ممکن‬ ‫حداقل‬ ‫به‬ ‫نهایی‬(‫ودربسیاری‬‫به‬ ‫مواقع‬‫حدصفر‬)‫می‬‫رسدوتن‬‫ها‬
‫جابجا‬ ‫نیروی‬‫کنننده‬‫ی‬‫آب‬ ‫رانش‬ ‫نفت‬‫خواهدبود‬.‫دراین‬‫میز‬ ،‫حالت‬‫ان‬
‫به‬ ‫نفت‬ ‫بازیافت‬‫حداکثرمقدارخود‬‫می‬‫رسد‬.‫بطورکلی‬‫ن‬ ‫بازیافت‬ ،‫هایی‬
‫نفت‬‫درمخازن‬‫بین‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬35‫تا‬75‫درصد‬‫براورد‬‫است‬ ‫شده‬.
‫فشاری‬ ‫و‬ ‫تولیدی‬ ‫رفتار‬‫نمونه‬‫ای‬‫شک‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫از‬‫ل‬
10-11‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 331

332. ‫تولیدی‬ ‫رفتار‬‫وفشاری‬‫نمونه‬‫ای‬‫از‬‫یکم‬‫خزن‬
‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬2 332

333. ‫تولیدی‬ ‫روند‬ ‫جدول‬-‫فشاری‬
‫تولیدی‬ ‫روند‬ ‫کلی‬ ‫طور‬ ‫به‬-‫می‬ ‫را‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫فشاری‬‫توان‬
‫نمود‬ ‫خالصه‬ ‫زیر‬ ‫بصورت‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 333

334. .1‫هیدروکربوری‬ ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬/‫احمد‬ ‫تارک‬ ‫تالیف‬/‫مترجم‬
‫نشر‬ ‫سال‬ ‫سیالوی‬ ‫رحیم‬1386

336. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
900216389،‫حمید‬ ،‫برسالنی‬،Hamid. Borsalani@Gmail.Com

337. 1.‫مقدمه‬
2.‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
3.‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫مخازن‬ ‫رفتاری‬ ‫مشخصات‬
4.‫گیری‬ ‫نتیجه‬

339. ‫پارامتر‬‫مخزن‬ ‫ارزیابی‬ ‫های‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫تشکیل‬ ‫خود‬ ‫به‬ ‫مخصوص‬ ‫خواص‬ ‫سری‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫مخزن‬ ‫هر‬.
‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ‫خواص‬ ،‫مخزن‬ ‫هندسی‬ ‫شکل‬
‫می‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫منحصر‬ ‫مخزن‬ ‫هر‬ ‫اولیه‬‫باشد‬.‫مخزن‬ ‫دو‬ ‫هیچ‬ ‫که‬ ‫آن‬ ‫وجود‬ ‫با‬
‫پیدا‬ ‫مشابه‬‫نمی‬‫شود‬‫می‬ ‫را‬ ‫مخازن‬ ‫اما‬ ،‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫توان‬
‫اولیه‬‫ای‬‫می‬ ‫تولید‬ ‫آن‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫که‬‫نمود‬ ‫بندی‬ ‫دسته‬ ‫کنند‬.‫به‬‫طور‬
‫مش‬ ‫خواص‬ ‫سری‬ ‫یک‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫هر‬ ‫عملکرد‬ ‫معمول‬،‫خص‬
‫مانند‬:‫ن‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬ ،‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫نرخ‬ ،‫نهایی‬ ‫بازیافت‬ ‫ضریب‬‫فت‬
(GOR)‫می‬ ‫شناخته‬ ‫آب‬ ‫تولید‬ ‫میزان‬ ‫و‬‫شود‬.
‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬(‫انرژی‬)‫ر‬ ‫مخزن‬ ‫طبیعی‬‫بازیافت‬ ‫ا‬
‫می‬ ‫اولیه‬‫نامند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 339

340. ‫اولیه‬ ‫بازیافت‬
‫طبی‬ ‫انرژی‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬ ،‫اولیه‬ ‫بازیافت‬ ‫در‬‫و‬ ‫عی‬
‫مصنوعی‬ ‫فرآیند‬ ‫گونه‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫بدون‬(‫سیال‬ ‫تزریق‬ ‫مانند‬)‫ا‬‫نجام‬
‫می‬‫شود‬.
‫ب‬ ‫پیش‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫رفتار‬ ‫بهتر‬ ‫فهم‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫مخزن‬ ‫مهندس‬ ‫یک‬‫ینی‬
‫مکانیسم‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ،‫مخزن‬ ‫آینده‬ ‫عملکرد‬‫که‬ ‫مخزن‬ ‫رانش‬ ‫های‬
‫می‬ ‫سیاالت‬ ‫رفتار‬ ‫کننده‬ ‫کنترل‬‫داشته‬ ‫دقیقی‬ ‫اطالعات‬ ‫باشند‬‫باشد‬.
‫طبیعی‬ ‫انرژی‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫نفتی‬ ‫مخازن‬ ‫کلی‬ ‫عملکرد‬(‫مکانیسم‬‫رانش‬
‫اولیه‬)‫آن‬‫می‬ ‫چاه‬ ‫طرف‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫حرکت‬ ‫موجب‬ ‫که‬ ‫ها‬‫تعیین‬ ‫شود‬
‫می‬‫گردد‬.

‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 340

341. ‫مکانیسم‬‫اولیه‬ ‫رانش‬ ‫های‬
‫تشری‬ ‫و‬ ‫معرفی‬ ‫به‬ ‫ارائه‬ ‫این‬ ‫در‬‫ح‬
‫و‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫مخ‬ ‫کلی‬ ‫عملکرد‬ ‫بر‬ ‫آن‬ ‫تاثیر‬‫ازن‬
‫می‬ ‫نفتی‬‫پردازیم‬.
‫تام‬ ‫که‬ ‫اولیه‬ ‫مکانیسم‬ ‫شش‬‫ین‬
‫ب‬ ‫مخازن‬ ‫طبیعی‬ ‫انرژی‬ ‫کننده‬‫ه‬
‫حساب‬‫می‬‫آیند‬‫از‬ ‫عبارتند‬:
1.‫سی‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ‫انبساط‬ ‫رانش‬‫ال‬
‫مخزن‬
2.‫ای‬ ‫تخلیه‬ ‫رانش‬
3.‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬
4.‫آب‬ ‫رانش‬
5.‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬
6.‫ترکیبی‬ ‫رانش‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 341

343. ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬
‫بین‬ ‫اختالف‬ ‫وجود‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫نفتی‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫ثقلی‬ ‫رانش‬‫دانسیته‬‫ی‬
‫می‬ ‫اتفاق‬ ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬‫افتد‬.‫اثر‬‫نیرو‬‫های‬‫می‬ ‫را‬ ‫ثقلی‬‫یک‬ ‫با‬ ‫توان‬‫مثال‬
‫داد‬ ‫توضیح‬ ‫ساده‬.‫نفت‬ ‫مقادیری‬ ‫اگر‬‫وآب‬‫ظ‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫ساکن‬ ‫صورت‬ ‫به‬‫رف‬
‫است‬ ‫بیشتر‬ ‫دانسیته‬ ‫دارای‬ ‫که‬ ‫سیالی‬ ،‫شود‬ ‫داده‬ ‫قرار‬(‫آب‬)‫ق‬ ‫در‬‫سمت‬
‫کمتر‬ ‫دانسیته‬ ‫دارای‬ ‫سیال‬ ‫و‬ ‫تحتانی‬(‫نفت‬)‫فوقانی‬ ‫قسمت‬ ‫در‬‫ظرف‬
‫ب‬ ‫سیال‬ ‫دو‬ ‫این‬ ‫شود‬ ‫داده‬ ‫تکان‬ ‫ظرف‬ ‫این‬ ‫چه‬ ‫چنان‬ ،‫گرفت‬ ‫خواهد‬ ‫قرار‬‫ا‬
‫دو‬ ‫این‬ ‫آرایش‬ ،‫ظرف‬ ‫شدن‬ ‫ساکن‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫ولی‬ ،‫شد‬ ‫خواهند‬ ‫مخلوط‬ ‫هم‬
‫گشت‬ ‫خواهد‬ ‫بر‬ ‫دادن‬ ‫تکان‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫حالت‬ ‫به‬ ‫دوباره‬ ‫سیال‬.‫شدن‬ ‫جدا‬
‫از‬ ‫پس‬ ‫سیال‬ ‫دو‬ ‫این‬‫برقرای‬‫وجود‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ،‫سکون‬ ‫حالت‬‫نیرو‬‫های‬‫ثق‬‫لی‬
‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫انجام‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 343

344. ‫اثر‬ ‫بررسی‬‫نیرو‬‫های‬‫است‬ ‫نحوه‬ ‫در‬ ‫ثقلی‬‫قرار‬
‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫سیاالت‬ ‫اولیه‬
‫همی‬ ‫تابع‬ ‫نیز‬ ‫هیدروکربوری‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫سیاالت‬ ‫استقرار‬ ‫وضعیت‬‫ن‬
‫نیرو‬‫های‬‫می‬ ‫ثقلی‬‫قس‬ ‫در‬ ‫آب‬ ،‫فوقانی‬ ‫قسمت‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫یعنی‬ ،‫باشد‬‫مت‬
‫است‬ ‫مخزن‬ ‫میانی‬ ‫قسمت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫سیال‬ ‫دو‬ ‫این‬ ‫بین‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫تحتانی‬‫قرار‬
‫می‬‫یابند‬( .‫شکل‬ ‫در‬1‫نفتی‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫سیاالت‬ ‫اولیه‬ ‫استقرار‬ ‫نحوه‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬) .
(‫شکل‬1)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 344

345. ‫اثر‬ ‫بررسی‬‫نیرو‬‫های‬‫است‬ ‫نحوه‬ ‫در‬ ‫ثقلی‬‫قرار‬
‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫سیاالت‬ ‫اولیه‬(‫ادامه‬)
‫ز‬ ‫فاصله‬ ‫در‬ ‫سیاالت‬ ‫این‬ ‫مهاجرت‬ ‫و‬ ‫تجمع‬ ‫فرآیند‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫دلیل‬ ‫به‬‫مانی‬
‫س‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫فرض‬ ‫غالب‬ ‫طور‬ ‫به‬ ،‫است‬ ‫شده‬ ‫انجام‬ ‫زیادی‬‫یاالت‬
‫دارند‬ ‫قرار‬ ‫تعادل‬ ‫حالت‬ ‫در‬ ‫استقرار‬ ‫از‬ ‫پس‬.
‫سیاالت‬ ‫این‬ ‫تماس‬ ‫سطوح‬ ،‫تعادل‬ ‫حالت‬ ‫این‬ ‫بودن‬ ‫حاکم‬ ‫دلیل‬ ‫به‬
(‫گاز‬ ‫تماس‬ ‫سطح‬-‫آب‬ ‫تماس‬ ‫سطح‬ ‫و‬ ‫نفت‬-‫نفت‬)‫افقی‬ ‫صورت‬ ‫به‬
‫بود‬ ‫خواهند‬.
‫وج‬ ‫مخازن‬ ‫اغلب‬ ‫در‬ ‫بیش‬ ‫و‬ ‫کم‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫سیاالت‬ ‫ثقلی‬ ‫تفکیک‬،‫دارد‬ ‫ود‬
‫در‬ ‫تولیدی‬ ‫عوامل‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫طوری‬ ‫به‬
‫می‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬‫شود‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 345

347. ‫مخزن‬ ‫فشار‬
Cole‫سال‬ ‫در‬1969‫ب‬ ‫را‬ ‫ثقلی‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫مخازن‬ ‫رفتاری‬ ‫مشخصات‬‫ه‬
‫نمود‬ ‫تشریح‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬:
1.‫مخزن‬ ‫فشار‬
‫فشار‬ ‫کاهش‬ ،‫مخازن‬ ‫گونه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫ماندن‬ ‫باقی‬ ‫میزان‬ ‫اساس‬ ‫بر‬
‫آن‬‫می‬ ‫متغیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫ها‬‫باشد‬.‫ن‬ ‫تولید‬ ‫مخزن‬ ‫گاز‬ ‫اگر‬ ،‫حقیقت‬ ‫در‬‫شود‬
‫مخزن‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫ماند‬ ‫خواهد‬ ‫باقی‬ ‫ثابت‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ،‫بماند‬ ‫باقی‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫و‬
‫ث‬ ‫ریزش‬ ‫و‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫دو‬ ‫از‬ ‫ترکیبی‬ ‫وسیله‬ ‫به‬‫قلی‬
‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫انجام‬ ‫تولید‬ ‫فرآیند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 347

348. ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬(GOR)
‫مکانی‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫فقط‬ ‫تولید‬ ‫فرآیند‬ ،‫نفتی‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫اگر‬‫رانش‬ ‫سم‬
‫خو‬ ‫سریع‬ ‫بسیار‬ ‫آن‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫میزان‬ ،‫گیرد‬ ‫انجام‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬،‫بود‬ ‫اهد‬
‫به‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫زیرا‬‫وسیله‬‫ی‬‫زمی‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫چاه‬‫ن‬
‫موجب‬ ‫امر‬ ‫همین‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫تولید‬ ‫دارند‬ ‫قرار‬ ‫کم‬ ‫اعماق‬ ‫در‬ ‫شناسی‬
‫گردید‬ ‫خواهد‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫رفتن‬ ‫هدر‬.
2.‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬(GOR)
‫که‬ ‫هایی‬ ‫چاه‬ ‫از‬ ‫تولیدی‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬ ،‫مخازن‬ ‫گونه‬ ‫این‬ ‫در‬‫در‬
‫نفت‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫زیرا‬ ،‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫کم‬ ‫دارند‬ ‫قرار‬ ‫تری‬ ‫پایین‬ ‫اعماق‬‫بر‬
‫می‬ ‫حرکت‬ ‫باال‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫ثقلی‬ ‫تفکیک‬ ‫وجود‬ ‫اثر‬‫کند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 348

349. ‫ثانویه‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫تشکیل‬
‫گ‬ ‫نسبت‬ ‫میزان‬ ،‫دیگر‬ ‫طرفی‬ ‫از‬‫از‬
‫ک‬ ‫هایی‬ ‫چاه‬ ‫در‬ ‫تولیدی‬ ‫نفت‬ ‫به‬‫از‬ ‫ه‬
‫کم‬ ‫اعماق‬ ‫در‬ ‫شناسی‬ ‫زمین‬ ‫نظر‬
‫رشدی‬ ‫به‬ ‫رو‬ ‫روند‬ ‫دارند‬ ‫قرار‬
‫از‬ ‫ناشی‬ ‫نیز‬ ‫امر‬ ‫این‬ ،‫داشت‬ ‫خواهد‬
‫گ‬ ‫صعود‬ ‫و‬ ‫ثقلی‬ ‫تفکیک‬ ‫وجود‬‫از‬
‫سمت‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬
‫بخش‬‫های‬‫می‬ ‫فوقانی‬‫باشد‬.
3.‫ثانویه‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬
‫ران‬ ‫مکانیسم‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫بدیهی‬‫ش‬
‫ع‬ ‫شرایطی‬ ‫در‬ ‫فقط‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬‫مل‬
‫می‬‫از‬ ‫کمتر‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫کند‬
‫باشد‬ ‫حباب‬ ‫نقطه‬ ‫فشار‬.‫چ‬ ‫چنان‬‫ه‬
‫اثر‬ ‫در‬ ،‫اشباع‬ ‫زیر‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬
‫تواید‬‫ح‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫به‬ ‫نفت‬‫باب‬
‫نفت‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ‫مقداری‬ ،‫یابد‬ ‫کاهش‬
‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫آزاد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 349

350. ‫آب‬ ‫تولید‬
‫ا‬ ‫مقدار‬ ،‫نفت‬ ‫بیشتر‬ ‫کاهش‬ ‫با‬‫ین‬
‫ب‬ ‫و‬ ‫یافته‬ ‫افزایش‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬‫ه‬
‫حرکت‬ ‫مخزن‬ ‫فوقانی‬ ‫بخش‬ ‫سمت‬
‫می‬‫یک‬ ‫ترتیب‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫نماید‬
‫ساخته‬ ‫جدید‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬
‫شد‬ ‫خواهد‬.‫مخزن‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫دلیل‬ ‫به‬
‫گ‬ ‫کالهک‬ ‫فاقد‬ ‫اولیه‬ ‫شرایط‬ ‫در‬‫ازی‬
‫تشکی‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫این‬ ،‫بوده‬‫ل‬
‫ثانویه‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫را‬ ‫شده‬
‫می‬‫نامند‬.
4.‫آب‬ ‫تولید‬
‫آب‬ ‫تولید‬ ‫مخازن‬ ‫گونه‬ ‫این‬ ‫در‬
‫است‬ ‫ناچیز‬ ‫بسیار‬.‫ذکر‬ ‫به‬ ‫الزم‬
‫مشخص‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫آب‬ ‫تولید‬ ‫است‬‫ات‬
‫می‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫مهم‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 350

351. ‫نفت‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬ ‫ضریب‬
5.‫نفت‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬
‫بازی‬ ‫ضریب‬ ،‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫گستردگی‬ ‫براساس‬‫از‬ ‫افت‬
‫می‬ ‫تولید‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫این‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫فقط‬ ‫که‬ ‫مخازنی‬‫کنن‬‫بسیار‬ ‫د‬
‫می‬ ‫متغیر‬‫باشد‬.‫می‬ ،‫باشد‬ ‫مناسب‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫مقدار‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬‫زان‬
‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫باال‬ ‫بازیافت‬.‫از‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬ ‫میزان‬ ،‫حاالت‬ ‫برخی‬ ‫در‬
‫تا‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬80‫است‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬ ‫نیز‬ ‫درصد‬.‫در‬
‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫که‬ ‫مخازنی‬‫تخلیه‬‫ای‬‫دار‬ ‫عهده‬ ‫بر‬ ‫مهمی‬ ‫نقش‬ ‫نیز‬،‫د‬
‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫کمتر‬ ‫بازیافت‬ ‫میزان‬.
‫نزدیک‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫اشباع‬ ‫میزان‬ ،‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫در‬‫ی‬
‫بماند‬ ‫باقی‬ ‫باال‬ ‫امکان‬ ‫حد‬ ‫تا‬ ‫باید‬ ‫چاه‬ ‫حفره‬.‫اشبا‬ ‫بودن‬ ‫باال‬ ‫زیرا‬‫نفت‬ ‫ع‬
‫می‬ ‫گاز‬ ‫جریان‬ ‫دبی‬ ‫شدن‬ ‫کمتر‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫بیشتر‬ ‫جریان‬ ‫موجب‬‫گردد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 351

352. ‫نفت‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬ ‫ضریب‬(‫ادامه‬)
‫سمت‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫چه‬ ‫چنان‬‫حفره‬‫ی‬‫طرف‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫نکند‬ ‫حرکت‬ ‫چاه‬
‫چ‬ ‫حفره‬ ‫نزدیکی‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫اشباع‬ ،‫کند‬ ‫مهاجرت‬ ‫مخزن‬ ‫فوقانی‬ ‫بخش‬‫در‬ ‫اه‬
‫ماند‬ ‫خواهد‬ ‫باقی‬ ‫باال‬ ‫حد‬.
‫شکل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫گونه‬ ‫همان‬2‫تولید‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ،‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫داده‬ ‫نشان‬
‫چاه‬ ‫امکان‬ ‫حد‬ ‫تا‬ ‫بایستی‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫بهینه‬‫های‬‫این‬
‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫زیرا‬ ،‫شوند‬ ‫تکمیل‬ ‫زیاد‬ ‫اعماق‬ ‫در‬ ‫مخازن‬ ‫گونه‬
‫فرصت‬ ‫شده‬‫راهیابی‬‫ترت‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫کرد‬ ‫نخواهد‬ ‫پیدا‬ ‫را‬ ‫چاه‬ ‫حفره‬ ‫به‬‫یب‬
‫می‬‫نمود‬ ‫حفظ‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫توان‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 352

353. ‫نمونه‬‫ای‬‫ثقل‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫از‬‫ی‬
‫زیر‬ ‫شکل‬‫نمونه‬‫ای‬‫نمایش‬ ‫را‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫از‬
‫می‬‫دهد‬.
(‫شکل‬2)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 353

354. ‫نهای‬ ‫بازیافت‬ ‫ضریب‬ ‫بر‬ ‫موثر‬ ‫عوامل‬‫نفت‬ ‫ی‬
‫ع‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬ ‫بر‬ ‫موثر‬ ‫عوامل‬‫بارتند‬
‫از‬:
‫الف‬)‫مخزن‬ ‫شیب‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬
‫ب‬)‫مخزن‬ ‫شیب‬
‫ج‬)‫مخزن‬ ‫تولیدی‬ ‫دبی‬
‫د‬)‫ویسکوزیته‬‫نفت‬
‫ه‬)‫نسبی‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ‫مشخصات‬
Cole‫سال‬ ‫در‬1969‫با‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬ ‫بر‬ ‫فوق‬ ‫عوامل‬ ‫اثر‬
‫نمود‬ ‫تشریح‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 354

355. ‫شیب‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫شیب‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬
‫مخزن‬
‫ب‬)‫مخزن‬ ‫شیب‬
‫در‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ‫مخازن‬ ‫اغلب‬ ‫در‬
‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫مخزن‬ ‫شیب‬ ‫امتداد‬
‫مخزن‬ ‫شیب‬ ‫با‬ ‫مخالف‬ ‫جهت‬
‫می‬‫باشد‬.‫شیب‬ ‫چه‬ ‫هر‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬
‫گ‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ،‫باشد‬ ‫بیشتر‬ ‫مخزن‬‫از‬
‫نفوذ‬ ‫با‬ ‫امتداد‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫مخزن‬
‫خواهند‬ ‫جریان‬ ‫بیشتر‬ ،‫پذیری‬
‫یافت‬.
‫الف‬)‫شیب‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬
‫مخزن‬
‫جهت‬ ‫در‬ ‫خوب‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ‫وجود‬
‫د‬ ‫موثر‬ ‫عوامل‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ،‫نفت‬ ‫جریان‬‫ر‬
‫مکانیس‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬ ‫افزایش‬‫م‬
‫محسوب‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬
‫می‬‫شود‬.‫هنگامی‬ ،‫مثال‬ ‫عنوان‬ ‫به‬
‫های‬ ‫الیه‬ ‫نفت‬ ‫جریان‬ ‫مسیر‬ ‫در‬ ‫که‬‫ی‬
‫از‬‫سنگ‬‫های‬‫ناپذیر‬ ‫نفوذ‬(‫مانند‬
‫شیل‬)‫میزان‬ ،‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫قرار‬
‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬
‫نخواه‬ ‫بخش‬ ‫رضایت‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬‫د‬
‫بود‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 355

356. ‫ن‬ ‫ویسکوزیته‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫تولیدی‬ ‫دبی‬‫فت‬
‫د‬)‫ویسکوزیته‬‫نفت‬
‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫در‬،
‫ویسکوزیته‬‫زی‬ ‫اهمیت‬ ‫از‬ ‫نفت‬‫ادی‬
‫بر‬‫خوردار‬‫ریزش‬ ‫دبی‬ ‫زیرا‬ ،‫است‬
‫به‬ ‫وابسته‬ ‫ثقلی‬‫ویسکوزی‬‫ته‬‫نفت‬
‫می‬‫باشد‬.‫معادالت‬ ‫براساس‬
‫کاهش‬ ‫با‬ ،‫سیاالت‬ ‫جریانی‬
‫ویسکوزیته‬‫دبی‬ ،‫سیال‬ ‫یک‬‫آن‬
‫در‬ ،‫یافت‬ ‫خواهد‬ ‫افزایش‬ ‫سیال‬
‫کاهش‬ ‫با‬ ‫نتیجه‬‫ویسکوزیته‬،‫نفت‬
‫خواه‬ ‫افزایش‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫دبی‬‫د‬
‫یافت‬.
‫ج‬)‫مخزن‬ ‫تولیدی‬ ‫دبی‬
‫ثق‬ ‫ریزش‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫لی‬
‫حصول‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ،‫است‬ ‫محدود‬
‫با‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫بازیافت‬ ‫حداکثر‬
‫دبی‬ ،‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫مکانیسم‬
‫نبای‬ ‫مخازن‬ ‫گونه‬ ‫این‬ ‫تولیدی‬‫د‬
‫گردد‬ ‫ثقلی‬ ‫دبی‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬.‫چ‬‫نان‬
‫گونه‬ ‫این‬ ‫تولیدی‬ ‫دبی‬ ‫چه‬
‫ث‬ ‫ریزش‬ ‫دبی‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫مخازن‬‫قلی‬
‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ،‫باشد‬‫تخلی‬‫ه‬‫ای‬
‫بازیافت‬ ‫میزان‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫عمل‬ ‫وارد‬
‫یافت‬ ‫خواهد‬ ‫کاهش‬ ‫نفت‬ ‫نهایی‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 356

357. ‫نسبی‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ‫مشخصات‬
‫ه‬)‫نسبی‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ‫مشخصات‬
‫ش‬ ‫خواهد‬ ‫باال‬ ‫بازدهی‬ ‫دارای‬ ‫هنگامی‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬‫که‬ ‫د‬
‫سمت‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫جریان‬‫بخش‬‫های‬‫نف‬ ‫جریان‬ ‫و‬ ‫فوقانی‬‫ت‬
‫شود‬ ‫انجام‬ ‫پایین‬ ‫سمت‬ ‫به‬.‫مخالف‬ ‫سیاالت‬ ‫این‬ ‫جریان‬ ‫که‬ ‫چند‬ ‫هر‬
‫می‬ ‫انجام‬ ‫یکدیگر‬ ‫جهت‬‫دار‬ ‫سیال‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫ولی‬ ،‫شود‬‫ای‬
‫می‬ ‫جریانی‬ ‫شرایط‬‫ب‬ ‫نسبت‬ ‫مخزن‬ ‫نسبی‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ،‫باشند‬‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫ه‬
‫داشت‬ ‫خواهد‬ ‫اهمیت‬ ‫سیاالت‬ ‫این‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 357

359. ‫گیری‬ ‫نتیجه‬
‫مکانیسم‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ،‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬‫ران‬ ‫های‬‫اولیه‬ ‫ش‬
‫توسط‬ ‫مخازن‬Cole‫درسال‬1969‫گرفت‬ ‫قرار‬ ‫مطالعه‬ ‫و‬ ‫بررسی‬ ‫مورد‬.
‫نظیر‬ ‫مخزن‬ ‫شرایط‬ ‫و‬ ‫خواص‬ ‫تابع‬ ‫مکانیسم‬ ‫این‬:‫و‬ ‫عمق‬ ،‫فشار‬...
‫می‬‫می‬ ‫لذا‬ ،‫باشد‬‫ثقل‬ ‫ریزش‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫گرفت‬ ‫نتیجه‬ ‫توان‬‫فقط‬ ‫ی‬
‫درمخازنی‬‫می‬ ،‫باشند‬ ‫مناسب‬ ‫شرایط‬ ‫دارای‬ ‫که‬‫تو‬ ‫فرآیند‬ ‫در‬ ‫تواند‬‫لید‬
‫باشد‬ ‫موثر‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 359

360. .11.‫هیدروکربوری‬ ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ،‫احمد‬ ،‫طارق‬
(Handbook of Reservoir Engineering)،‫مترجم‬
‫رحیم‬‫سیالوی‬‫خی‬ ‫نفت‬ ‫مناطق‬ ‫عمومی‬ ‫روابط‬ ‫انتشارات‬ ،‫ز‬
،‫جنوب‬1386( .‫فصل‬11‫صفحات‬ ،663-679)

362. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
890219325،‫بهنام‬ ،‫مهرداد‬‫مهدیزاده‬،Hafezage105@yahoo.Com

363. ‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫مکانیزم‬

365. ‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫مکانیزم‬
‫ک‬ ‫رانش‬ ‫ترکیبی‬ ‫نوع‬ ‫از‬ ‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫ترین‬ ‫عمومی‬‫الهک‬
‫رانش‬ ‫و‬ ‫گازی‬‫اب‬‫میباشد‬‫ونفت‬‫این‬ ‫تاثیر‬ ‫تحت‬‫دومکانیسم‬‫تو‬‫لید‬
‫میشود‬.
‫ش‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫زیر‬ ‫اشکال‬ ‫در‬ ‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫از‬ ‫نمونه‬ ‫ترین‬ ‫معمولی‬‫ده‬
‫است‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 365

366. ‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫مکانیزم‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 366

367. ‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫مکانیزم‬
‫الف‬:‫میباشد‬ ‫سریع‬ ‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫افت‬.‫ه‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬‫جوم‬
‫ک‬ ‫نیست‬ ‫حدی‬ ‫در‬ ‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫در‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫انبساط‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫آب‬‫ه‬
‫شود‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫تثبیت‬ ‫موجب‬.
‫ب‬:‫به‬ ‫آب‬ ‫هجوم‬ ‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫در‬‫بخش‬‫های‬‫به‬ ‫مخازن‬ ‫تحتانی‬
‫می‬ ‫انجام‬ ‫کندی‬‫چاه‬ ‫از‬ ‫آب‬ ‫تولید‬ ‫رشد‬ ‫که‬ ‫طوری‬ ‫به‬ ‫شود؛‬‫عمیق‬ ‫های‬
‫می‬ ‫کند‬ ‫بسیار‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 367

368. ‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫مکانیزم‬
‫ج‬:،‫باشند‬ ‫کوچک‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫یک‬ ‫دارای‬ ‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫چنانچه‬‫به‬
‫ب‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫انبساط‬ ‫دلیل‬‫نفت‬ ‫ه‬
‫چاه‬‫می‬ ‫افزایش‬ ‫پیوسته‬ ‫بطور‬ ‫مخازن‬ ‫این‬ ‫عمق‬ ‫کم‬ ‫های‬‫یابد‬.‫برخ‬ ‫در‬‫ی‬
‫چاه‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫تولید‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫دارد‬ ‫امکان‬ ‫حاالت‬‫ک‬ ‫های‬‫م‬
‫گردد‬ ‫حجم‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫انقباض‬ ‫دچار‬ ‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫عمق‬.
‫از‬ ‫یکی‬‫نشانه‬‫های‬‫پس‬ ‫مخازن‬ ‫این‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬ ‫پدیده‬ ‫این‬‫یک‬ ‫از‬
‫می‬ ‫افزایش‬ ‫دوره‬‫باشد‬.‫از‬ ‫زیادی‬ ‫حجم‬ ‫اتفاقی‬ ‫چنین‬ ‫وقوع‬ ‫صورت‬ ‫در‬
‫رفت‬ ‫خواهد‬ ‫دست‬ ‫از‬ ‫مخزن‬ ‫نفت‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 368

369. ‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫مکانیزم‬
‫د‬:‫اینگون‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫کل‬ ‫بازیافت‬ ‫از‬ ‫باالیی‬ ‫درصد‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ممکن‬‫مخازن‬ ‫ه‬
‫رانش‬ ‫مکانیسم‬ ‫از‬ ‫ناشی‬‫تخلیه‬‫ای‬‫و‬ ‫باشد؛‬‫بدلیل‬‫م‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬‫و‬ ‫خزن‬
‫تولی‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫میزان‬ ‫افزایش‬ ‫آن‬ ‫تبع‬ ‫به‬‫در‬ ‫دی‬
‫چاه‬‫می‬ ‫افزایش‬ ‫پیوسته‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫مخازن‬ ‫اینگونه‬ ‫عمق‬ ‫کم‬ ‫های‬‫یابد‬.
‫ه‬:‫بیش‬ ‫همواره‬ ‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬‫از‬ ‫تر‬
‫می‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫یا‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬‫باشد‬.‫دربسیاری‬‫از‬
‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ‫ترکیبی‬ ‫رانش‬ ‫با‬ ‫مخازن‬‫منظورتثبیت‬‫م‬ ‫فشار‬‫از‬ ‫خزن‬
‫گاز‬ ‫همزمان‬ ‫تزریق‬ ‫یا‬ ‫آب‬ ‫تزریق‬ ،‫گاز‬ ‫تزریق‬ ‫مانند‬ ‫هایی‬ ‫روش‬‫وآب‬
‫شود‬ ‫استفاده‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 369

370. .1Ahmed،Tarek،Handbook of Reservoir
Engineering (Persian Translated)

372. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
890219115،‫مداح‬ ،‫مهرداد‬ ،mehrdadmaddah@yahoo.Com
890218930،‫زاده‬ ‫حاجی‬ ،‫حسین‬ ،hajizadehhos69@yahoo.Com

373. ‫مقدمه‬
2.‫پایدار‬ ‫الگوهای‬
3.‫ناپایدار‬ ‫الگوهای‬
4.‫فون‬ ‫الگوی‬‫اوردینگن‬‫و‬‫هورست‬‫کار‬ ‫و‬ ‫ساز‬ ‫در‬‫آبران‬‫جانبی‬
5.‫سازوکار‬‫آبران‬‫زیرین‬
6.‫مثال‬
7.‫مکانیکی‬ ‫مشکالت‬
8.‫چاه‬ ‫تکمیل‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫مشکالت‬
9.‫مخزن‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫مشکالت‬

375. ‫مقدمه‬
‫احاطه‬ ،‫آبده‬ ‫سنگهای‬ ‫اطراف‬ ‫تمام‬ ‫از‬ ‫یا‬ ‫طرف‬ ‫چند‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬
‫می‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫آنها‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫کردند‬‫گویند‬.‫حج‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫حجم‬‫م‬
‫ب‬ ‫نسبت‬ ‫بتوان‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫که‬ ‫طوری‬ ‫به‬ ،‫باشد‬ ‫زیاد‬ ‫بسیار‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫مخزن‬‫ه‬
‫گرفت‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫نهایت‬ ‫بی‬ ،‫آن‬ ‫در‬ ‫محاط‬ ‫مخزن‬.‫آب‬ ‫سفره‬ ‫حجم‬ ،‫دیگر‬ ‫سوی‬ ‫از‬
‫عمل‬ ‫بر‬ ‫آن‬ ‫تأثیر‬ ‫از‬ ‫بتوان‬ ‫که‬ ‫نحوی‬ ‫به‬ ،‫باشد‬ ‫کم‬ ‫بسیار‬ ‫است‬ ‫ممکن‬‫مخزن‬ ‫کرد‬
‫کرد‬ ‫صرفنظر‬.‫اگر‬‫سفره‬‫ی‬‫سنگهای‬ ‫را‬ ‫آب‬‫ناتراوا‬،‫باشند‬ ‫کرده‬ ‫محصور‬‫مخزن‬
‫و‬‫سفره‬‫ی‬‫حجمی‬ ‫واحد‬ ‫باهم‬ ‫آب‬‫بسته‬‫ای‬‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫را‬‫دهند‬(‫شکل‬
‫اسالیدبعد‬.)‫آب‬ ‫به‬ ‫ناحیه‬ ‫چند‬ ‫یا‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫مخزن‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫دیگر‬ ‫سوی‬ ‫از‬‫های‬
‫تخلی‬ ‫حجم‬ ‫جایگزین‬ ‫سطحی‬ ‫آبهای‬ ‫که‬ ‫طوری‬ ‫به‬ ،‫باشد‬ ‫متصل‬ ‫سطحی‬‫شده‬ ‫ه‬
‫شوند‬ ‫مخزن‬ ‫از‬(‫بعد‬ ‫اسالید‬ ‫دو‬ ‫شکل‬.)ً‫ا‬‫نهایت‬‫نس‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ،‫است‬ ‫ممکن‬‫به‬ ‫بت‬
‫ج‬ ‫سطح‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫یا‬ ،‫باشد‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫افقی‬ ً‫ال‬‫کام‬ ‫وضعیت‬ ‫در‬ ‫مخزن‬‫انبی‬
‫آبگیرهای‬‫جر‬ ‫نوعی‬ ‫که‬ ‫طوری‬ ‫به‬ ،‫باشد‬ ‫مخزن‬ ‫سطح‬ ‫از‬ ‫باالتر‬ ‫ساختاری‬‫یان‬
‫نوع‬ ‫از‬ ‫آب‬‫آرتزین‬‫شود‬ ‫ایجاد‬ ‫مخزن‬ ‫به‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 375

376. ‫مقدمه‬(‫ادامه‬)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 376

377. ‫مقدمه‬(‫ادامه‬)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 377

378. ‫مقدمه‬(‫ادامه‬)
‫جلوگیری‬ ‫آن‬ ‫فشار‬ ‫افت‬ ‫از‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫تأمین‬ ‫با‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫آب‬ ‫سفره‬‫کند‬
‫بیندازد‬ ‫تأخیر‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫یا‬.‫باشد‬ ‫زیر‬ ‫علل‬ ‫به‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫کار‬ ‫این‬:
‫الف‬)‫آب؛‬ ‫انبساط‬
‫ب‬)‫در‬ ‫یافته‬ ‫تجمع‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫ناشناخته‬ ‫یا‬ ‫شده‬ ‫شناخته‬ ‫منبع‬ ‫انبساط‬‫سنگ‬
‫آب؛‬ ‫سفره‬
‫ج‬)‫یا‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫سنگ‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬
‫د‬)‫جریان‬‫آرتزین‬‫دارای‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫اینکه‬ ‫از‬ ‫صرفنظر‬ ،‫رخنمون‬‫و‬ ‫خیر‬ ‫یا‬ ‫باشد‬
‫اینکه‬ ‫از‬ ‫صرفنظر‬‫رخنمون‬‫خیر‬ ‫یا‬ ‫باشد‬ ‫مرتبط‬ ‫سطحی‬ ‫آبهای‬ ‫با‬ ‫آب‬ ‫سفره‬.‫ج‬‫ریان‬
‫آرتزین‬‫می‬ ‫رخ‬ ‫هنگامی‬‫باش‬ ‫مخزن‬ ‫سطح‬ ‫از‬ ‫باالتر‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫سطح‬ ‫که‬ ‫دهد‬‫د‬.
‫مقدار‬ ‫بتوان‬ ‫باید‬ ،‫هیدروکربنی‬ ‫مخزن‬ ‫از‬ ‫تولید‬ ‫بر‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫اثر‬ ‫تعیین‬ ‫در‬‫ورودی‬ ‫آب‬
‫کرد‬ ‫حساب‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫از‬.‫مقد‬ ‫و‬ ‫هیدروکربن‬ ‫اولیه‬ ‫مقدار‬ ‫دانستن‬ ‫با‬‫ار‬
‫می‬ ،‫تولید‬‫به‬ ‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫معادله‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫معادله‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫مقدار‬ ‫توان‬
‫آورد‬ ‫دست‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 378

379. ‫پایدار‬ ‫الگوهای‬
‫ترین‬ ‫ساده‬‫الگویی‬‫می‬ ‫بررسی‬ ‫که‬ ‫را‬‫پایدار‬ ‫الگوی‬ ،‫کنیم‬‫شیل‬‫تویس‬‫نام‬
‫ک‬ ‫است‬ ‫با‬ ‫متناسب‬ ‫مستقیم‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫میزان‬ ،‫درآن‬ ‫که‬ ‫دارد‬‫ه‬
،‫آن‬ ‫در‬P‫آب‬ ‫اولیه‬ ‫تماس‬ ‫سطح‬ ‫در‬-‫می‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫نفت‬‫شود‬.‫ای‬ ‫در‬‫ن‬
‫می‬ ‫فرض‬ ‫الگو‬‫براب‬ ‫و‬ ‫ثابت‬ ،‫آب‬ ‫سفره‬ ‫خارجی‬ ‫مرز‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫شود‬‫با‬ ‫ر‬Pi
‫و‬ ‫است‬‫جریات‬‫می‬ ‫تبعیت‬ ‫دارسی‬ ‫قانون‬ ‫از‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫ورودی‬‫و‬ ‫کند‬
‫با‬ ‫متناسب‬‫دیفرانسیل‬‫است‬ ‫فشار‬.‫آب‬ ‫گرانروی‬ ‫اینکه‬ ‫فرض‬ ‫با‬‫تراوایی‬ ،
‫باشد‬ ‫ثابت‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫شکل‬ ‫و‬ ‫متوسط‬:
(1)
(2)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 379

380. ‫پایدار‬ ‫الگوهای‬(‫ادامه‬)
‫معادالت‬ ‫این‬ ‫در‬،‫بر‬ ‫روز‬ ‫در‬ ‫بشکه‬ ‫واحد‬ ‫با‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫ورود‬ ‫ثابت‬psia‫و‬
‫واحد‬ ‫با‬ ‫مرز‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫افت‬psia‫است‬.‫با‬ ‫آنگاه‬ ،‫کرد‬ ‫پیدا‬ ‫بتوان‬ ‫را‬ ‫مقدار‬ ‫اگر‬
‫می‬ ‫را‬ ، ،‫مخزن‬ ‫به‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫کل‬ ‫مقدار‬ ،‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫تاریخچه‬ ‫دانستن‬‫توان‬‫از‬
‫معادله‬(1)‫کرد‬ ‫محاسبه‬.‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫برای‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ‫تولیدی‬ ‫دبی‬ ‫اگر‬
‫تخ‬ ‫دبی‬ ‫یا‬ ،‫استخراج‬ ‫حجمی‬ ‫دبی‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫واضح‬ ،‫بماند‬ ‫ثابت‬ ‫طوالنی‬‫لیه‬
‫باشد‬ ‫برابر‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫ورود‬ ‫دبی‬ ‫با‬ ‫باید‬ ،‫مخزن‬.‫دیگر‬ ‫بیان‬ ‫به‬:
(‫آب‬ ‫حجمی‬ ‫تخلیه‬ ‫دبی‬( +)‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫تخلیه‬ ‫دبی‬( +)‫حجمی‬ ‫تخلیه‬ ‫دبی‬‫فعال‬
‫نفت‬)
‫می‬ ‫را‬ ‫معادله‬ ‫این‬‫ز‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫فاز‬ ‫تک‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫توان‬‫یر‬
‫نوشت‬:
(3)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 380

381. ‫پایدار‬ ‫الگوهای‬(‫ادامه‬)
‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬‫روز‬ ‫واحد‬ ‫با‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫روزانه‬ ‫دبی‬‫گاز‬ ‫تولید‬ ‫روزانه‬ ‫دبی‬ ‫و‬
‫روز‬ ‫واحد‬ ‫با‬ ‫آزاد‬‫است‬.‫ش‬ ،‫محلول‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬ ‫اینکه‬ ‫دلیل‬ ‫به‬‫امل‬
‫می‬ ،‫نفت‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬‫ی‬ ‫روزانه‬ ‫خالص‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬ ‫از‬ ،‫شود‬‫ا‬
‫می‬ ‫کم‬ ،‫جاری‬‫شود‬.‫و‬ ‫افزودن‬ ،‫فازی‬ ‫دو‬ ‫حجمی‬ ‫ضرایب‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬
‫معادالت‬ ‫جمالت‬ ‫برخی‬ ‫ادغام‬ ‫و‬ ‫جمله‬ ‫کاستن‬(3)‫می‬ ‫را‬‫صورت‬ ‫به‬ ‫توان‬
‫کرد‬ ‫تبدیل‬ ‫معادل‬:
‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬ ‫و‬،‫فازی‬ ‫دو‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬ ‫با‬ ‫برابر‬Bt‫است‬ ،:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 381

382. ‫پایدار‬ ‫الگوهای‬(‫ادامه‬)
(4)
‫حسب‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬‫دبی‬‫های‬‫معادله‬ ‫از‬ ‫مخزن‬ ‫تخلیه‬(3)‫یا‬(4)‫به‬
‫می‬ ‫را‬ ‫ثابت‬ ،‫آمد‬ ‫دست‬‫معادله‬ ‫از‬ ‫توان‬(2)‫آورد‬ ‫دست‬ ‫به‬.‫این‬ ‫در‬ ‫چند‬ ‫هر‬
‫دس‬ ‫به‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫تثبیت‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫حالتی‬ ‫برای‬ ‫ثابت‬ ،‫روش‬‫ت‬
‫می‬‫می‬ ‫آن‬ ‫از‬ ،‫آید‬‫فش‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫تثبیت‬ ‫فشار‬ ‫وضعیت‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫برای‬ ‫توان‬‫ار‬
‫کرد‬ ‫استفاده‬ ‫متغیر‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 382

383. ‫ناپایدار‬ ‫الگوهای‬
‫تشری‬ ‫برای‬ ،‫کردیم‬ ‫بررسی‬ ‫پیش‬ ‫بخش‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫پایداری‬ ‫الگوهای‬‫ح‬‫فرآین‬
‫کفایت‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫ورود‬‫نمی‬‫کند‬.‫ناپایدار‬ ‫طبیعت‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬
‫سفره‬‫های‬‫محاسبا‬ ‫در‬ ‫زمان‬ ‫به‬ ‫وابسته‬ ‫عبارت‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ،‫آب‬‫ت‬
‫شود‬ ‫گنجانده‬.‫با‬ ‫ناپایدار‬ ‫الگوهای‬ ،‫بعدی‬ ‫بخش‬ ‫در‬‫سازوکار‬‫آبران‬‫جانبی‬
‫و‬‫آبران‬‫می‬ ‫مطرح‬ ‫زیرین‬‫شود‬.‫در‬‫سازوکار‬‫آبران‬‫از‬ ‫آب‬ ،‫جانبی‬‫پهلوه‬‫ا‬
‫می‬ ‫مخزن‬ ‫وارد‬‫است‬ ‫ناچیز‬ ‫عمودی‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫جریان‬ ‫و‬ ‫شود‬.،‫مقابل‬ ‫در‬
‫در‬‫سازوکار‬‫آبران‬‫جهت‬ ‫در‬ ً‫ا‬‫عمدت‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫جریان‬ ،‫زیرین‬ ‫از‬
‫است‬ ‫عمودی‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 383

384. ‫سازوک‬ ‫در‬ ‫هورست‬ ‫و‬ ‫اوردینگن‬ ‫فون‬ ‫الگوی‬‫ار‬
‫جانبی‬ ‫آبران‬
‫مخزنی‬‫دایره‬‫ای‬‫شعاع‬ ‫به‬ ‫را‬‫بگیرید‬ ‫نظر‬ ‫در‬.‫آب‬ ‫سفره‬ ‫در‬ ‫مخزن‬ ‫این‬
‫تراک‬ ‫و‬ ،‫تخلخل‬ ،‫تراوایی‬ ،‫ضخامت‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫واقع‬ ‫شعاع‬ ‫با‬ ‫افقی‬‫م‬
‫است‬ ‫یکنواخت‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫پذیری‬.‫نفوذ‬ ‫معادله‬
‫پذیری‬(‫معادله‬a)‫سیس‬ ‫در‬ ‫زمان‬ ‫و‬ ‫شعاع‬ ،‫فشار‬ ‫میان‬ ‫رابطه‬ ‫بیان‬ ‫برای‬‫تم‬
‫می‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫شعاعی‬‫پذ‬ ‫انبساط‬ ‫شامل‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫رانش‬ ‫پتانسیل‬ ‫که‬ ‫رود‬‫یری‬
‫می‬ ‫سنگ‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬ ‫و‬ ‫آب‬‫شود‬.
(a)

‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 384

385. ‫سازوک‬ ‫در‬ ‫هورست‬ ‫و‬ ‫اوردینگن‬ ‫فون‬ ‫الگوی‬‫ار‬
‫جانبی‬ ‫آبران‬
(‫ادامه‬)
‫ثابت‬ ‫الزمه‬ ،‫کردیم‬ ‫حل‬ ‫ثابت‬ ‫خروجی‬ ‫دبی‬ ‫حالت‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫معادله‬ ‫این‬
‫باشد‬ ‫ثابت‬ ‫داخلی‬ ‫مرز‬ ‫در‬ ‫دبی‬ ‫داشتن‬ ‫نگه‬.‫است‬ ‫ممکن‬ ‫داخلی‬ ‫مرز‬
‫باشد‬ ‫چاه‬ ‫دهانه‬.‫سط‬ ،‫سیستم‬ ‫در‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ‫معادله‬ ،‫فصل‬ ‫این‬ ‫در‬‫ح‬
‫است‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫میان‬.‫م‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫منشا‬ ‫بودن‬ ‫ثابت‬ ‫فرض‬ ‫با‬،‫یانی‬
‫می‬‫کرد‬ ‫حساب‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫آب‬ ‫دبی‬ ‫توان‬.‫ریاض‬ ‫زبان‬ ‫به‬،‫ی‬
‫است‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫میانی‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫مرزی‬ ‫شرط‬:
(5)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 385

386. ‫سازوک‬ ‫در‬ ‫هورست‬ ‫و‬ ‫اوردینگن‬ ‫فون‬ ‫الگوی‬‫ار‬
‫جانبی‬ ‫آبران‬
(‫ادامه‬)
‫مقدار‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬‫مخزن‬ ‫بیرونی‬ ‫شعاع‬ ‫با‬ ‫برابر‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫ثابت‬(‫ت‬ ‫سطح‬‫ماس‬
‫نفت‬ ‫اولیه‬-‫آب‬)‫است‬.‫تعی‬ ‫اولیه‬ ‫تماس‬ ‫سطح‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫باید‬ ‫را‬ ‫فشار‬‫کرد‬ ‫ین‬.
‫فون‬‫اوردینگن‬‫و‬‫هورست‬‫که‬ ‫حالت‬ ‫این‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ‫معادله‬
‫ان‬ ‫کرده‬ ‫حل‬ ‫زیر‬ ‫مرزی‬ ‫و‬ ‫اولیه‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫دارد‬ ‫نام‬ ‫خروجی‬ ‫ثابت‬ ‫فشار‬‫د‬:
‫اولیه‬ ‫شرط‬:
‫بیرونی‬ ‫مرز‬ ‫شرط‬:
‫نامحدود‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫در‬:‫و‬
‫محدود‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫در‬:‫و‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 386

387. ‫سازوک‬ ‫در‬ ‫هورست‬ ‫و‬ ‫اوردینگن‬ ‫فون‬ ‫الگوی‬‫ار‬
‫جانبی‬ ‫آبران‬
(‫ادامه‬)
‫می‬ ‫حال‬‫بعد‬ ‫بدون‬ ‫پارامترهای‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ‫معادله‬ ‫توان‬‫زیر‬
‫کرد‬ ‫بازنویسی‬:
‫بعد‬ ‫بدون‬ ‫زمان‬:
(6)
‫بعد‬ ‫بدون‬ ‫شعاع‬:
‫بعد‬ ‫بدون‬ ‫فشار‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 387

388. ‫سازوک‬ ‫در‬ ‫هورست‬ ‫و‬ ‫اوردینگن‬ ‫فون‬ ‫الگوی‬‫ار‬
‫جانبی‬ ‫آبران‬
(‫ادامه‬)
‫آب‬ ‫سفره‬ ‫تخلخل‬ ،‫زمان‬ ،‫آب‬ ‫سفره‬ ‫متوسط‬ ‫تراوایی‬ ،‫باال‬ ‫معادالت‬ ‫در‬،
‫است‬ ‫مخزن‬ ‫شعاع‬ ،‫آب‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬ ،‫آب‬ ‫گرانروی‬ ‫جزء؛‬.‫این‬ ‫با‬
‫بد‬ ‫پارامترهای‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ‫معادله‬ ،‫بعد‬ ‫بدون‬ ‫متغیرهای‬‫ون‬
‫می‬ ‫در‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫بعد‬‫آید‬:
(7)

‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 388

389. ‫سازوک‬ ‫در‬ ‫هورست‬ ‫و‬ ‫اوردینگن‬ ‫فون‬ ‫الگوی‬‫ار‬
‫جانبی‬ ‫آبران‬
(‫ادامه‬)
‫فون‬‫اوردینگن‬‫و‬‫هورست‬،‫جوابهای‬‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫مقادیر‬
‫برای‬ ‫متداول‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫کل‬ ‫مقادیر‬ ‫و‬ ‫بعد‬ ‫بدون‬‫نسبتهای‬‫متف‬‫اوت‬
‫شعاع‬ ‫نسبت‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫اند‬ ‫آورده‬ ‫مخزن‬ ‫حجم‬ ‫ب‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫حجم‬
‫می‬ ‫بیان‬‫شود‬.‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫مقدار‬ ‫و‬ ‫بعد‬ ‫بدون‬ ‫زمان‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫اطالعات‬
‫تمام‬ ‫که‬ ‫طوری‬ ‫به‬ ،‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫بعد‬ ‫بدون‬‫سفره‬‫های‬‫رفتا‬ ‫که‬ ‫آب‬‫ر‬
‫می‬ ‫بیان‬ ‫نفوذپذیری‬ ‫معادله‬ ‫شعاعی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫آنها‬‫اطالع‬ ‫این‬ ،‫شود‬‫ات‬
‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫مفید‬.‫معادله‬ ‫از‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫مقدار‬ ،‫بنابراین‬(8-8)‫دست‬ ‫به‬
‫می‬‫آید‬:
(8)
‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬
(9)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 389

390. ‫زیرین‬ ‫آبران‬ ‫سازوکار‬
‫فون‬ ‫الگوی‬‫اوردینگن‬‫و‬‫هورست‬‫کردی‬ ‫بررسی‬ ‫پیش‬ ‫بخش‬ ‫در‬ ‫که‬‫بر‬ ،‫م‬
‫مرب‬ ‫جمله‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫بدون‬ ‫شعاعی‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ‫معادله‬ ‫پایه‬‫به‬ ‫وط‬
‫است‬ ‫استوار‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫از‬ ‫عمودی‬ ‫جریان‬.‫که‬ ‫هنگامی‬ ،‫نظری‬ ‫لحاظ‬ ‫به‬
‫با‬ ‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫میزان‬ ‫به‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫حرکت‬‫سازوکار‬‫آبران‬‫زیرین‬
‫می‬ ‫صورت‬‫نمی‬ ،‫گیرد‬‫کرد‬ ‫استفاده‬ ‫الگو‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫توان‬.‫ک‬ ‫لحاظ‬ ‫برای‬‫ردن‬
‫ابتدا‬ ،‫آب‬ ‫عمودی‬ ‫جریان‬‫کوتس‬‫سپس‬ ‫و‬‫آالرد‬‫و‬‫ِن‬‫چ‬‫جمله‬‫ای‬‫به‬ ‫را‬
‫معادله‬(a)‫آمد‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫زیر‬ ‫معادله‬ ‫و‬ ‫افزودند‬:
(10)
‫است‬ ‫افقی‬ ‫تراوایی‬ ‫نسبت‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 390

391. ‫زیرین‬ ‫آبران‬ ‫سازوکار‬(‫ادامه‬)
‫ب‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ‫بعد‬ ‫بدون‬ ‫شعاع‬ ،‫بعد‬ ‫بدون‬ ‫زمان‬ ‫تعاریف‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫بعد‬ ‫دون‬
‫می‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫دوم‬ ‫بعد‬ ‫بدون‬ ‫فاصله‬ ‫افزودن‬ ‫با‬ ‫و‬‫معادله‬ ،‫شود‬(10)
‫معادله‬ ‫به‬(11)‫می‬ ‫تبدیل‬‫شود‬:
(11)
‫کوتس‬‫معادله‬(11)‫خروجی‬ ‫دبی‬ ‫حالت‬ ‫برای‬ ‫نامحدود‬ ‫آب‬ ‫سفره‬ ‫در‬ ‫را‬
‫کرد‬ ‫حل‬ ‫معلوم‬(12.)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 391

392. ‫زیرین‬ ‫آبران‬ ‫سازوکار‬(‫ادامه‬)
‫آالرد‬‫و‬‫ِن‬‫چ‬‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫سبیه‬‫خرو‬ ‫فشار‬ ‫حالت‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫مسئله‬ ،‫عددی‬ ‫ساز‬‫جی‬
‫کردند‬ ‫حل‬ ‫معلوم‬(13.)‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫میزان‬ ‫و‬ ‫نام‬ ‫به‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫ثابت‬ ‫یک‬ ‫آنها‬
‫فون‬ ‫شده‬ ‫تعریف‬ ‫پارامترهای‬ ‫با‬ ‫مشابه‬ ‫که‬ ‫کردند‬ ‫تعریف‬ ‫بعد‬ ‫بدون‬‫او‬‫ردینگن‬‫و‬
‫هورست‬‫است‬ ‫شده‬ ‫حذف‬ ‫زاویه‬ ‫پارامتر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫تفاوت‬ ‫این‬ ‫با‬ ،‫اند‬.
(12)
‫مقادیر‬ ‫با‬ ‫آمده‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫واقعی‬ ‫مقادیر‬‫فون‬ ‫الگوی‬ ‫از‬ ‫آمده‬ ‫دست‬ ‫به‬‫اوردینگن‬
‫و‬‫هورست‬‫در‬ ‫زیرا‬ ،‫است‬ ‫متفاوت‬‫سازوکار‬‫آبران‬‫عمو‬ ‫تراوایی‬ ‫تابع‬ ‫زیرین‬‫دی‬
‫است‬.،‫تابعیت‬ ‫این‬ ‫دلیل‬ ‫به‬‫جوابهای‬‫محاسبات‬‫آالرد‬‫و‬‫ِن‬‫چ‬‫در‬ ‫که‬‫جدول‬‫ه‬‫ای‬
8-6‫هستند‬ ‫بدون‬ ‫متغیر‬ ‫دو‬ ‫تابع‬ ،‫است‬ ‫آمده‬.
(13)
(14)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 392

393. ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫میزان‬ ‫محاسبه‬
‫اولیه‬ ‫مقدار‬ ‫از‬ ‫آن‬ ‫مرزی‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫مخزنی‬ ‫به‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫مقدار‬2734
psia‫به‬ ‫ناگهان‬2724psia‫می‬ ‫کاهش‬‫گذشت‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫یابد‬100،‫روز‬
200‫و‬ ‫روز‬800‫کنید‬ ‫حساب‬ ‫روز‬.=360
k=0. 20
=3000ft
µ=0. 62
h=40ft
Ø=0. 20
=30000ft
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 393

394. ‫پاسخ‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 394

396. ‫مکانیکی‬ ‫مشکالت‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 396

397. ‫چاه‬ ‫تکمیل‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫مشکالت‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 397

398. ‫چاه‬ ‫تکمیل‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫مشکالت‬(‫ادام‬‫ه‬)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 398

399. ‫مخزن‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫مشکالت‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 399

400. ‫مخزن‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫مشکالت‬(‫ادامه‬)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 400

401. ‫مخزن‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫مشکالت‬(‫ادامه‬)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 401

402. .11.،‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫کاربردی‬ ‫اصول‬ ،‫رضا‬ ،‫آذین‬
‫اول‬ ‫چاپ‬ ،‫شریف‬ ‫صنعتی‬ ‫دانشگاه‬ ،‫تهران‬1386
‫صفحات‬323‫تا‬333‫و‬354‫تا‬355
2.‫حسین‬ ‫محمد‬ ‫مهندس‬ ‫مقاله‬‫دانشفر‬(‫فال‬ ‫نفت‬ ‫شرکت‬‫ت‬
‫ایران‬ ‫قاره‬)

404. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
890219060،‫عطری‬ ‫علیرضا‬ ،alirezaatri69@gmail.Com

405. ‫مطالب‬ ‫چکیده‬. . ... ... ... ... ... ...4
‫مخزن‬ ‫بندی‬ ‫شبکه‬. . ... ... ... ... ...5
‫مخزن‬ ‫حجم‬ ‫ارزیابی‬... ... ... ... ...6
‫شبکه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬‫مصنوعی‬ ‫عصبی‬ ‫های‬. ... ... ...7
‫عصبی‬ ‫شبکه‬ ‫نتایج‬... ... ... ... ...8
‫آب‬ ‫اشباع‬ ‫تخمین‬ ‫برای‬ ‫شده‬ ‫طراحی‬ ‫عصبی‬ ‫شبکه‬. . ... ...9
‫مخزن‬ ‫نفت‬ ‫جای‬ ‫در‬ ‫حجم‬ ‫محاسبه‬... ... ... ...10
‫حجم‬ ‫مقادیر‬‫براورد‬‫روش‬ ‫براساس‬ ‫شده‬‫گیری‬ ‫میانگین‬ ‫مختلف‬ ‫های‬...
. . ...11
،‫کار‬ ‫روش‬schilthuis. . ... ... ... ... ...12
‫با‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫محاسبات‬‫الگوریتم‬‫میدان‬ ‫برای‬ ‫ژنتیکی‬guico‫ونزوئال‬...
. . ...13
‫با‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫محاسبات‬‫الگوریتم‬‫کربنات‬ ‫میدان‬ ‫برای‬ ‫ژنتیکی‬‫جنوب‬ ‫ه‬
‫ایران‬ ‫غرب‬... ... ...14
‫مثال‬... ... ... ... ... ... ...15
‫مثال‬ ‫حل‬. . ... ... ... ... ... ... ...16
‫گیری‬ ‫نتیجه‬... ... ... ... ... ...19

407. ‫چ‬‫کی‬‫ده‬
‫تخم‬‫ی‬‫ن‬‫دق‬‫ی‬‫ق‬‫حجم‬‫ه‬‫ی‬‫درو‬‫ک‬‫ربن‬‫در‬‫یک‬‫مخزن‬،‫اهم‬‫ی‬‫ت‬‫به‬‫سزا‬‫یی‬‫دارد‬‫چرا‬‫ک‬‫ه‬‫پا‬‫ی‬‫ه‬‫و‬‫اساس‬
‫طرح‬‫های‬‫توسعه‬‫ای‬‫آ‬‫ی‬‫نده‬‫مخزن‬‫و‬‫م‬‫ی‬‫زانسرما‬‫ی‬‫هگذار‬‫ی‬‫ها‬‫را‬‫توج‬‫ی‬‫ه‬‫م‬‫یک‬‫ند‬.‫بنابرا‬‫ی‬‫ن‬‫برا‬‫ی‬
‫مهندسان‬‫و‬‫ک‬‫ارشناسان‬‫صنا‬‫ی‬‫ع‬‫باال‬‫دست‬‫ی‬‫برآورد‬‫حجم‬‫مخازن‬‫نفت‬‫ی‬‫و‬‫گاز‬‫ی‬‫از‬‫دغدغه‬‫های‬
‫هم‬‫ی‬‫شگ‬‫ی‬‫است‬‫ک‬‫ه‬‫از‬‫زمان‬‫ا‬‫ک‬‫تشاف‬‫شروع‬‫و‬‫تا‬‫اتمام‬‫ذخ‬‫ی‬‫ره‬‫قابل‬‫برداشت‬‫ادامه‬‫دارد‬.‫در‬‫ا‬‫ی‬‫ن‬
‫مطالعه‬‫سع‬‫ی‬‫شده‬‫است‬‫تا‬‫با‬‫ابزار‬‫شب‬‫ک‬‫هها‬‫ی‬‫عصب‬‫ی‬‫و‬‫استفاده‬‫از‬‫داده‬‫های‬‫ژئوف‬‫ی‬‫ز‬‫یکی‬‫و‬
‫پتروف‬‫ی‬‫ز‬‫یکی‬،‫مد‬‫لها‬‫ی‬‫مشخصه‬‫مخزن‬‫ته‬‫ی‬‫ه‬‫و‬‫بر‬‫اساس‬‫آن‬‫برآورد‬‫ی‬‫از‬‫حجم‬‫در‬‫جا‬‫ی‬
‫ه‬‫ی‬‫درو‬‫ک‬‫ربن‬‫در‬‫مخزن‬‫به‬‫دست‬‫آ‬‫ی‬‫د‬.
‫برا‬‫ی‬‫ا‬‫ی‬‫ن‬‫هدف‬‫ابتدا‬‫مخزن‬‫شب‬‫ک‬‫ه‬‫بند‬‫ی‬‫شده‬‫و‬‫به‬‫سلول‬‫های‬‫هم‬‫حجم‬‫تقس‬‫ی‬‫م‬‫شد‬.‫سپس‬‫بر‬
‫اساس‬‫تغ‬‫یی‬‫رات‬‫تخلخل‬‫و‬‫سنگ‬‫شناس‬‫ی‬‫در‬‫چا‬‫هها‬‫اقدام‬‫به‬‫زو‬‫نبند‬‫ی‬‫پتروف‬‫ی‬‫ز‬‫یکی‬‫درون‬‫چا‬‫هها‬
‫شد‬‫و‬‫با‬‫ک‬‫روله‬‫ک‬‫ردن‬‫زو‬‫نها‬‫ی‬‫درون‬‫چا‬‫هها‬‫مخزن‬‫زون‬‫بند‬‫ی‬‫شد‬.‫مقاد‬‫ی‬‫ر‬‫تخلخل‬‫و‬‫اشباع‬‫آب‬‫و‬
‫ن‬‫ی‬‫ز‬‫داد‬‫هها‬‫ی‬‫سه‬‫بعد‬‫ی‬‫لرز‬‫های‬‫در‬‫سلول‬‫های‬‫مخزن‬‫م‬‫ی‬‫انگ‬‫ی‬‫نگ‬‫ی‬‫ر‬‫ی‬‫و‬‫برا‬‫ی‬‫هر‬‫سلول‬‫یک‬
‫مقدار‬‫تع‬‫یی‬‫ن‬‫شد‬.‫در‬‫نها‬‫ی‬‫ت‬‫با‬‫طراح‬‫ی‬‫یک‬‫شب‬‫ک‬‫ه‬‫عصب‬‫ی‬‫سه‬‫ال‬‫ی‬‫های‬‫از‬‫نوع‬‫پرسپترون‬‫با‬
‫الگور‬‫ی‬‫تم‬‫پس‬‫انتشار‬،‫خطا‬‫و‬‫آموزش‬‫آن‬‫با‬‫استفاده‬‫از‬‫سلو‬‫لها‬‫ی‬‫دارا‬‫ی‬‫مقاد‬‫ی‬‫ر‬‫واقع‬‫ی‬‫تخلخل‬‫و‬
‫اشباع‬‫آب‬‫نسبت‬‫به‬‫تخم‬‫ی‬‫ن‬‫ا‬‫ی‬‫ن‬‫پارامترها‬‫در‬‫بق‬‫ی‬‫ه‬‫سلو‬‫لها‬‫اقدام‬‫شده‬‫و‬‫در‬‫نت‬‫ی‬‫جه‬‫حجم‬‫در‬
‫جا‬‫ی‬‫ه‬‫ی‬‫درو‬‫ک‬‫ربن‬‫مخزن‬‫محاسبه‬‫شد‬‫و‬‫با‬‫مقاد‬‫ی‬‫ر‬‫به‬‫دست‬
‫آمده‬‫از‬‫روش‬‫آمار‬‫ی‬‫مونت‬‫ک‬‫ارلو‬‫مقا‬‫ی‬‫سه‬‫شد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 407

408. ‫مخزن‬ ‫بندی‬ ‫شبکه‬
‫دسته‬ ‫در‬ ‫سهولت‬ ‫ایجاد‬ ‫برای‬
‫به‬ ‫و‬ ‫بندی‬‫کارگیریاطالعات‬‫ب‬ ‫و‬‫ه‬
‫داده‬ ‫توزیع‬ ‫آوردن‬ ‫در‬ ‫نظم‬‫در‬ ‫ها‬
‫کردن‬ ‫مقیاس‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫مخزن‬
‫داده‬‫برداری‬ ‫نمونه‬ ‫فاصله‬ ‫با‬ ‫های‬
‫مختلف‬(‫داده‬‫های‬‫چا‬‫لرزه‬ ‫و‬ ‫ه‬
‫نگاری‬)‫مخزن‬ ‫ابتدا‬ ‫تا‬ ‫است‬ ‫الزم‬
‫رابه‬‫تبدی‬ ‫ساده‬ ‫ریاضی‬ ‫مدل‬ ‫یک‬‫ل‬
‫کرد‬.،‫مدلسازی‬ ‫در‬ ‫کار‬ ‫اولین‬
‫آ‬ ‫تقسیم‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫بندی‬ ‫شبکه‬‫به‬ ‫ن‬
‫سلول‬ ‫تعدادی‬(‫شکل‬ ‫هم‬)‫است‬.
‫شده‬ ‫طراحی‬ ‫شبکه‬‫دراین‬‫مطالع‬‫ه‬
‫به‬
‫گونه‬‫ای‬‫چاه‬ ‫تا‬ ‫بود‬‫که‬ ‫جا‬ ‫آن‬ ‫تا‬ ‫ها‬
،‫دارد‬ ‫امکان‬‫درسلول‬‫های‬‫مجزایی‬
‫گیرند‬ ‫قرار‬.‫افزای‬ ‫سبب‬ ‫کار‬ ‫این‬‫ش‬
‫تعدادداده‬‫ها‬(‫سلول‬‫های‬‫دارای‬
‫اطالعات‬)‫استفاده‬ ‫برای‬ ،‫درآموزش‬
‫می‬ ‫شبکه‬‫شود‬.‫نی‬ ‫عمقی‬ ‫نظر‬ ‫از‬‫ز‬
‫طراحی‬‫بهگونه‬‫ای‬‫ضخامت‬ ‫تا‬ ‫بود‬
‫سلو‬‫لها‬‫عمقی‬ ‫فاصله‬ ‫از‬ ‫کمتر‬
‫برداری‬ ‫نمونه‬‫ژئوفیزیکی‬‫نبا‬،‫شد‬
‫صورت‬ ‫این‬ ‫غیر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫چرا‬‫بایداز‬
‫داد‬ ‫شده‬ ‫یابی‬ ‫درون‬ ‫مقادیر‬‫ه‬‫های‬
‫ژئوفیزیکی‬‫استفاده‬‫کردکه‬‫ا‬‫کار‬ ‫ین‬
‫آنها‬ ‫اعتبار‬ ‫از‬‫می‬‫کاهد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 408

409. ‫مخزن‬ ‫حجم‬ ‫ارزیابی‬
‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫جای‬ ‫در‬ ‫حجم‬ ‫محاسبه‬
‫شروع‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫کاری‬ ،‫مخزن‬ ‫یک‬
‫می‬ ‫آغاز‬ ‫اکتشافی‬ ‫عملیات‬‫د‬ ‫و‬ ‫شود‬‫ر‬
‫طول‬‫عمرمخزن‬‫می‬ ‫ادامه‬‫یابد‬.‫اگر‬
‫هیدروکرب‬ ‫حجم‬ ‫دقیق‬ ‫تعیین‬ ‫چه‬‫ن‬
‫ولی‬ ،‫نیست‬ ‫عملی‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬
‫از‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫اطمینان‬ ‫قابل‬ ‫تخمینی‬
‫دغدغه‬‫و‬ ‫کارشناسان‬ ‫اصلی‬ ‫های‬
‫است‬ ‫نفتی‬ ‫مدیران‬.‫روش‬ ‫در‬
‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫سنجی‬ ‫حجم‬ ‫معمول‬
‫حجم‬ ‫مقدار‬ ‫از‬ ‫برآوردی‬ ‫زیر‬ ‫رابطه‬
‫نفت‬ ‫درجای‬(‫گاز‬)‫دست‬ ‫به‬ ‫مخزن‬
‫می‬‫آورند‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 409

410. ‫شبکه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬‫مصنوعی‬ ‫عصبی‬ ‫های‬‫د‬‫رمدل‬
‫مخزن‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫اشباع‬ ‫و‬ ‫تخلخل‬ ‫سازی‬
·‫نگاره‬‫های‬
‫ژئوفیزیکی‬
·‫کد‬‫زون‬‫مخزنی‬
·)x،y،z)‫مختصات‬
‫جفرافیایی‬
n‫تعداد‬‫نرون‬‫های‬
‫و‬ ‫داخلی‬ ‫الیه‬No،
Ni‫تعداد‬ ‫ترتیب‬ ‫به‬
‫نرون‬‫های‬‫الیه‬
‫ورودی‬ ‫و‬ ‫خروجی‬
‫هستند‬.
‫سال‬ ‫در‬‫شبکه‬ ‫کاربرد‬ ‫باره‬ ‫در‬ ‫فراوانی‬ ‫و‬ ‫متعدد‬ ‫مقاالت‬ ‫اخیر‬ ‫های‬‫ه‬‫ای‬
‫در‬ ‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫در‬ ‫عصبی‬‫کنفرانس‬‫ها‬‫ومجالت‬‫منتش‬ ،‫مرتبط‬‫شده‬ ‫ر‬
‫است‬.‫کاربرد‬ ‫از‬‫شبکه‬ ‫مهم‬ ‫های‬‫می‬ ‫عصبی‬ ‫های‬‫و‬ ‫تجزیه‬ ‫به‬ ‫توان‬
‫رخسار‬ ‫تحلیل‬‫ههای‬‫سنگی‬[9‫تا‬12]‫پارامتر‬ ‫تخمین‬ ‫و‬‫های‬
‫پتروفیزیکی‬‫سازندها‬‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ‫و‬ ‫تخلخل‬ ‫مثل‬[13‫و‬14]‫به‬
‫داده‬ ‫و‬ ‫پیمایی‬ ‫چاه‬ ‫نمودارهای‬ ‫کمک‬‫های‬‫ژئوفیزیکی‬‫کرد‬ ‫اشاره‬ ،.
‫شبکه‬‫ب‬ ‫بر‬ ‫تا‬ ‫است‬ ‫کرده‬ ‫قادر‬ ‫را‬ ‫محققان‬ ‫و‬ ‫مهندسان‬ ‫عصبی‬ ‫های‬‫رخی‬
‫روش‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫آنهایی‬ ‫ویژه‬ ‫به‬ ،‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫مشکالت‬ ‫و‬ ‫مسایل‬ ‫از‬‫ه‬‫ای‬
‫محاسباتی‬‫آیند‬ ‫فائق‬ ‫اند‬ ‫نبوده‬ ‫حل‬ ‫قابل‬ ‫معمول‬.،‫میان‬ ‫این‬ ‫در‬‫فراوان‬
‫به‬ ‫الگوی‬ ‫ترین‬‫کارگرفته‬‫الگوی‬ ،‫شده‬‫پرسپترون‬‫چند‬‫الی‬‫ه‬‫ای‬‫با‬
‫جلو‬ ‫به‬ ‫رو‬ ‫تغذیه‬(FFMLP)‫انتقال‬ ‫تابع‬ ‫و‬‫سیگموئید‬‫با‬‫الگوریت‬‫م‬
‫خطا‬ ‫انتشار‬ ‫پس‬ ‫آموزشی‬3‫است‬ ‫بوده‬.‫دیگر‬ ‫کاربرد‬ ‫چند‬ ‫هر‬‫الگوها‬
‫الگو‬ ‫این‬ ‫آیی‬ ‫کار‬ ‫لیکن‬ ،‫است‬ ‫یافته‬ ‫گسترش‬ ‫نیز‬‫دراکثر‬‫م‬‫از‬ ،‫سائل‬
‫تر‬ ‫راحت‬ ‫درک‬ ‫و‬ ‫سو‬ ‫یک‬‫الگوریتم‬‫آن‬‫درمقایسه‬‫دیگر‬ ‫با‬‫الگو‬‫ه‬‫ا‬‫از‬
‫است‬ ‫بوده‬ ‫الگو‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫گسترده‬ ‫استقبال‬ ‫سبب‬ ‫دیگر‬ ‫سوی‬.‫ب‬‫همین‬ ‫ه‬
‫کردیم‬ ‫استفاده‬ ‫الگو‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫ما‬ ‫نیز‬ ‫مطالعه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫دلیل‬.‫ط‬ ‫برای‬‫راحی‬
‫تعداد‬ ‫ابتدا‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ،‫شده‬ ‫یاد‬ ‫نوع‬ ‫از‬ ‫عصبی‬ ‫شبکه‬ ‫یک‬‫نرون‬‫های‬
‫شود‬ ‫تعیین‬ ‫خروجی‬ ‫و‬ ‫ورودی‬ ‫الیه‬.‫ورودی‬ ‫برای‬ ‫ما‬ ‫تحقیق‬ ‫این‬ ‫در‬
‫کردیم‬ ‫انتخاب‬ ‫را‬ ‫زیر‬ ‫پارامترهای‬ ،‫ها‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 410

411. ‫ت‬ ‫برای‬ ‫شده‬ ‫طراحی‬ ‫عصبی‬ ‫شبکه‬ ‫نتایج‬‫خمین‬
‫آن‬ ‫آزمایش‬ ‫و‬ ‫آموزش‬ ‫نتایج‬ ‫و‬ ‫تخلخل‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 411

412. ‫تخمین‬ ‫برای‬ ‫شده‬ ‫طراحی‬ ‫عصبی‬ ‫شبکه‬
‫آن‬ ‫آزمایش‬ ‫و‬ ‫آموزش‬ ‫نتایج‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫اشباع‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 412

413. ‫مخزن‬ ‫نفت‬ ‫جای‬ ‫در‬ ‫حجم‬ ‫محاسبه‬
‫مدل‬ ‫کمک‬ ‫با‬‫و‬ ‫قبلی‬ ‫بخش‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫های‬‫رابطهحجم‬‫ا‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫نفت‬ ‫اولیه‬ ‫جای‬ ‫در‬ ‫حجم‬ ،‫سنجی‬‫ین‬
‫مخزنمحاسبه‬‫کردیم‬.‫جدول‬(1)‫شکل‬ ‫و‬(6)‫تک‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫نمودار‬ ‫و‬ ‫مقادیر‬‫تک‬‫الی‬‫هها‬
‫می‬ ‫نشان‬ ‫مخزن‬ ‫کل‬ ‫و‬‫دهد‬.
‫عصبی‬ ‫شبکه‬ ‫کمک‬ ‫با‬ ‫نفت‬ ‫حجم‬ ‫برآورد‬ ‫خطای‬ ‫بررسی‬
‫تا‬ ‫شد‬ ‫سعی‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫نتایج‬ ‫دقت‬ ‫بررسی‬ ‫برای‬‫ازروش‬‫که‬ ‫کارلو‬ ‫مونت‬ ‫آماری‬ ‫سازی‬ ‫شبیه‬‫نبود‬
‫قطعیت‬‫ها‬‫رادر‬‫می‬ ‫پوشش‬ ‫حجم‬ ‫برآورد‬‫دهد‬[15]‫شود‬ ‫استفاده‬ ،.‫دراین‬‫از‬ ‫فقط‬ ‫آنکه‬ ‫جای‬ ‫به‬ ،‫روش‬
‫معین‬ ‫مقدار‬ ‫یک‬‫پارامترمفروض‬‫از‬ ،‫شود‬ ‫استفاده‬ ‫نتیجه‬ ‫محاسبه‬ ‫برای‬‫دامنه‬‫ای‬‫ازمقادیر‬‫پارام‬‫تر‬
‫مفروض‬(‫آن‬ ‫توزیع‬ ‫تابع‬ ‫اساس‬ ‫بر‬)‫درمحاسبه‬‫می‬ ‫استفاده‬‫ب‬ ‫هم‬ ‫خروجی‬ ‫نتیجه‬ ‫بنابراین‬ ‫شود‬‫جای‬ ‫ه‬
‫باشد‬ ‫معین‬ ‫مقدار‬ ‫یک‬ ‫آنکه‬‫دامنه‬‫ای‬‫پ‬ ‫توزیعی‬ ‫تابع‬ ‫چه‬ ‫از‬ ‫آنکه‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مقادیر‬ ‫از‬‫یروی‬
‫می‬ ،‫کند‬‫سطح‬ ‫با‬ ‫مختلف‬ ‫مقادیر‬ ‫توان‬‫اعتماد‬‫های‬‫کرد‬ ‫محاسبه‬ ‫را‬ ‫معین‬.‫آماری‬ ‫توزیع‬ ‫ابتدا‬ ‫در‬
‫در‬ ‫آب‬ ‫اشباع‬ ‫و‬ ‫تخلخل‬ ‫پارامترهای‬‫زون‬‫های‬‫مربوط‬ ‫توزیع‬ ‫تابع‬ ‫بهترین‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫بررسی‬ ‫مختلف‬‫آن‬ ‫به‬
‫شد‬ ‫انتخاب‬ ‫آن‬ ‫برای‬.‫مدل‬ ‫از‬ ‫آب‬ ‫اشباع‬ ‫برای‬ ‫و‬ ‫نرمال‬ ‫توزیع‬ ‫از‬ ‫تخلخل‬ ‫پارامتر‬ ‫برای‬‫الگ‬‫نرمال‬
‫شد‬ ‫استفاده‬.‫درهمه‬‫زون‬‫ها‬‫جز‬ ‫به‬‫زون‬‫دیده‬ ‫آماری‬ ‫جامعه‬ ‫یک‬ ‫پنج‬‫شدولی‬‫زون‬‫د‬ ‫از‬ ‫متشکل‬ ‫پنج‬‫و‬
‫بود‬ ‫آماری‬ ‫جامعه‬.‫بنابراین‬‫دراین‬‫زون‬‫گردید‬ ‫استفاده‬ ‫توزیع‬ ‫تابع‬ ‫نوع‬ ‫دو‬ ‫ترکیب‬ ‫از‬.‫نمودار‬‫تابع‬ ‫های‬
‫داده‬ ‫برای‬ ‫تجمعی‬ ‫توزیع‬‫هر‬ ‫های‬‫زون‬‫آماری‬ ‫توابع‬ ‫همراه‬ ‫به‬‫درنظر‬‫ن‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫آنها‬ ‫برای‬ ‫شده‬ ‫گرفته‬‫تایج‬
‫شکل‬ ‫در‬ ‫عصبی‬ ‫شبکه‬ ‫توسط‬ ‫تخمین‬ ‫از‬ ‫حاصل‬(8)‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬.‫می‬ ‫دیده‬ ‫چنانچه‬‫شود‬
‫نتایج‬‫حاصالز‬‫در‬ ‫عصبی‬ ‫شبکه‬ ‫توسط‬ ‫تخمین‬ ‫از‬ ‫آن‬‫زون‬‫های‬4‫و‬5‫که‬‫زون‬‫های‬‫مخزن‬ ‫اصلی‬
‫داد‬ ‫طبیعی‬ ‫روند‬ ‫از‬ ،‫هستند‬‫هها‬‫می‬ ‫پیروی‬‫می‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫خوبی‬ ‫تطابق‬ ‫و‬ ‫کند‬‫دهد‬.‫اما‬‫درزون‬‫های‬1‫تا‬
3‫دارد‬ ‫چشمگیری‬ ‫تفاوت‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 413

414. ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫مخزن‬ ‫شده‬ ‫برآورد‬ ‫حجم‬ ‫مقادیر‬
‫روش‬‫شبک‬ ،‫گیری‬ ‫میانگین‬ ‫مختلف‬ ‫های‬‫ه‬
‫کارلو‬ ‫مونت‬ ‫و‬ ‫عصبی‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 414
‫مقایسه‬‫روش‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫برآورد‬ ‫حجم‬‫کارلو‬ ‫مونت‬ ‫و‬ ‫عصبی‬ ‫شبکه‬

415. ‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 415

416. ‫ژنتی‬ ‫الگوریتم‬ ‫با‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫محاسبات‬‫کی‬
‫میدان‬ ‫برای‬guico‫ونزوئال‬
Havlena-Odeh‫مقاله‬ ‫در‬‫ا‬‫ی‬‫که‬‫برا‬‫ی‬‫شکل‬ ‫بار‬ ‫اولین‬‫خط‬‫ی‬‫معادل‬‫ه‬
‫کردند‬ ‫پیشنهاد‬ ‫را‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬(‫مرجع‬4)‫این‬ ‫در‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫محاسبات‬ ،
‫اند‬ ‫داده‬ ‫ارائه‬ ‫خود‬ ‫روش‬ ‫برای‬ ‫شاهد‬ ‫یک‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫مخزن‬.‫مخزن‬ ‫این‬
‫است‬ ‫اشباع‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬.‫جدول‬(5)‫نشان‬ ‫را‬ ‫میدان‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫اطالعات‬
‫می‬‫دهد‬.
Havlena-Odeh‫برای‬m‫تخمینی‬ ‫مقدار‬ ‫به‬0/0731‫با‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫اکتفا‬
‫و‬ ‫سعی‬ ‫روش‬ ‫و‬ ‫آبده‬ ‫مدل‬ ‫فرض‬‫خطارا‬‫مختلف‬ ‫مراحل‬ ‫برای‬We‫و‬N
‫تا‬ ‫اند‬ ‫کوشیده‬‫مقادیرزمانی‬‫کنند‬ ‫پیدا‬.‫ا‬ ‫این‬ ‫توجه‬ ‫قابل‬ ‫نکته‬‫که‬ ‫ست‬
‫جوابهای‬‫شیب‬ ‫با‬ ‫خطی‬ ‫خودشان‬ ‫پیشنهادی‬ ‫ترسیمی‬ ‫حل‬ ‫در‬ ،‫آنها‬8
‫می‬‫شیب‬ ‫آنها‬ ‫خود‬ ‫نظریه‬ ‫طبق‬ ‫که‬ ‫حالی‬ ‫در‬ ،‫دهد‬‫اینخط‬‫براب‬ ‫باید‬‫با‬ ‫ر‬
‫باشد‬ ‫یک‬(‫شکل‬3.)‫حالی‬ ‫در‬ ‫این‬‫استکه‬‫نت‬ ‫به‬ ‫دستیابی‬ ‫برای‬ ‫آنها‬‫ایج‬
‫اند‬ ‫کرده‬ ‫نظر‬ ‫صرف‬ ‫هم‬ ‫تولید‬ ‫تاریخچه‬ ‫نخستین‬ ‫سالهای‬ ‫از‬ ‫بهتر‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 416

417. ‫ژنتی‬ ‫الگوریتم‬ ‫با‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫محاسبات‬‫کی‬
‫ایران‬ ‫غرب‬ ‫جنوب‬ ‫کربناته‬ ‫میدان‬ ‫برای‬
‫روش‬ ‫نهایت‬ ‫در‬‫الگوریتم‬‫برای‬ ‫ژنتیکی‬10‫یکی‬ ‫تولید‬ ‫تاریخچه‬ ‫سال‬
‫ازمیادین‬‫غرب‬ ‫جنوب‬ ‫کربناته‬‫ایراننیز‬‫آ‬ ‫شود‬ ‫مشخص‬ ‫تا‬ ‫شد‬ ‫استفاده‬‫این‬ ‫یا‬
‫و‬ ‫پیچیده‬ ‫شناسی‬ ‫زمین‬ ‫ساختمان‬ ‫با‬ ‫مخازنی‬ ‫برای‬ ‫روش‬‫ساختارترکدا‬‫ر‬‫نیز‬
‫خیر‬ ‫یا‬ ‫است‬ ‫مناسب‬.‫د‬ ‫موجود‬ ‫ابهامات‬ ‫بر‬ ‫مخازن‬ ‫این‬ ‫ساختاری‬ ‫پیچیدگی‬‫ر‬
‫عملکرد‬‫دینامیک‬‫آنهاافزوده‬‫دست‬ ‫برای‬ ‫محققین‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫باعث‬ ‫و‬‫به‬ ‫یابی‬
‫کنند‬ ‫پیشنهاد‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬ ‫عمومی‬ ‫معادالت‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫اصالحاتی‬ ‫بهتر‬ ‫نتایج‬.‫آن‬ ‫از‬
‫می‬ ‫جمله‬‫کار‬ ‫به‬ ‫توان‬A. Ordonez،C. E. Medina،S. Meza‫و‬
Idrobo‫سال‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫داشت‬ ‫اشاره‬2001(‫مرجع‬[7)]‫طی‬ ،‫مقاله‬‫ای‬‫معادله‬
‫مخازن‬ ‫در‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬‫شکافدار‬‫را‬ ‫طبیعی‬‫بدستآوردند‬.‫کالهک‬ ،‫مخزن‬ ‫این‬
‫است‬ ‫اشباع‬ ‫زیر‬ ‫و‬ ‫نداشته‬ ‫اولیه‬ ‫گازی‬.‫م‬ ‫این‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫توجه‬ ‫قابل‬ ‫نکته‬‫یدان‬
‫یکسان‬ ‫عملکرد‬‫سراسرمخزن‬‫م‬ ‫سراسر‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫معنی‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫است‬‫یدان‬
‫ازروند‬‫می‬ ‫تبعیت‬ ‫یکسانی‬‫بسیار‬ ‫ارتباط‬ ‫نشانه‬ ‫که‬ ‫کند‬‫خوبقسم‬‫تهای‬‫مختلف‬
‫است‬ ‫میدان‬.‫جدول‬(7)‫شکل‬ ‫و‬(5)‫می‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫میدان‬ ‫اطالعات‬ ‫نتایج‬‫دهد‬.
‫دارد‬ ‫خوانی‬ ‫هم‬ ‫نیز‬ ‫حجمی‬ ‫محاسبات‬ ‫با‬ ‫نتایج‬ ‫این‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 417

418. ‫مسئله‬
‫روش‬‫الگوریتم‬‫از‬ ‫شده‬ ‫برگرفته‬ ‫مثال‬ ‫یک‬ ‫برای‬ ‫ژنتیکی‬
‫کتاب‬Fundamental of Reservoir Engineering
(6)‫شد‬ ‫گرفته‬ ‫کار‬ ‫به‬.‫جدول‬(1)‫نشان‬ ‫را‬ ‫مسأله‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫اطالعات‬
‫می‬‫دهد‬.‫مثال‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫زمانی‬ ‫مراحل‬ ‫تعداد‬
‫برابر‬10‫تعداد‬ ‫و‬ ‫است‬20‫کروموزوم‬‫جمعیت‬ ‫برای‬‫درنظرگرفته‬‫شده‬
‫است‬.‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫مخزن‬ ‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬‫زیراشباع‬
،‫است‬m=0‫ندارد‬ ‫نقشی‬ ‫محاسبات‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫بوده‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 418

419. ‫مسئله‬ ‫جواب‬
‫برای‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫مقادیر‬ ‫محاسبه‬reD: 10
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 419

420. ‫برا‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫مقادیر‬ ‫محاسبه‬‫ی‬
reD: 5
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 420

421. ‫م‬ ‫فشار‬ ‫تغییر‬ ‫بازه‬ ‫تقسیم‬‫به‬ ‫خزن‬
10‫قسمت‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 421

422. ‫گیری‬ ‫نتیجه‬:
‫کم‬ ‫تولید‬ ‫و‬ ‫مخازن‬ ‫مهندسین‬ ‫به‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫درجا‬ ‫نفت‬ ‫میزان‬ ‫تخمین‬‫ک‬
‫می‬‫گ‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫تولید‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫تری‬ ‫صحیح‬ ‫استراتژی‬ ‫تا‬ ‫کنند‬‫یرند‬.
‫عملکرد‬ ‫نحوه‬ ‫از‬ ‫صحیح‬ ‫درک‬‫دینامیک‬‫جامع‬ ‫مطالعه‬ ‫برای‬ ‫نیز‬ ‫مخزن‬
‫امری‬ ‫آن‬‫است‬ ‫ضروری‬.‫موازنه‬ ‫معادله‬ ‫مهم‬ ‫دو‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫دستیابی‬ ‫برای‬
‫می‬ ‫شمار‬ ‫به‬ ‫کارآمد‬ ‫ابزاری‬ ‫مواد‬‫رود‬.‫که‬ ‫معادله‬ ‫این‬ ‫حل‬ ‫متداول‬ ‫روش‬
‫اصل‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫برای‬ ‫آبده‬ ‫مدل‬ ‫یک‬ ‫فرض‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬
Superposition‫می‬‫استفاده‬ ‫و‬ ‫زیاد‬ ‫محاسبات‬ ‫انجام‬ ‫مستلزم‬ ،‫باشد‬‫از‬
‫است‬ ‫خطا‬ ‫و‬ ‫سعی‬ ‫روش‬.‫می‬ ‫نشان‬ ‫مقاله‬ ‫این‬‫دهد‬‫الگوریتم‬‫وجود‬ ‫با‬
‫می‬ ‫جواب‬ ‫خوبی‬ ‫به‬ ‫متفاوت‬ ‫مسائل‬ ‫برای‬ ‫زاید‬ ‫محاسبات‬ ‫حذف‬‫دهد‬.‫ب‬‫ا‬
‫به‬ ‫توجه‬‫گرافیکی‬‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫حل‬ ‫راه‬ ‫این‬ ،‫آن‬ ‫بودن‬‫عملکردآی‬‫نده‬‫مخزن‬
‫می‬ ‫آسانتر‬ ‫نیز‬ ‫را‬‫سازد‬.‫در‬ ‫اصلی‬ ‫نکته‬‫مورداین‬‫ب‬ ‫آن‬ ‫کارآیی‬ ‫روش‬‫رای‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫عملی‬ ‫مثال‬ ‫یک‬ ‫حل‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ایران‬ ‫مخازن‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 422

423. .1‫اصالح‬ ‫تاریخ‬ ،‫اکبر‬ ‫علی‬ ،‫بهار‬ ‫رحیمی‬88/8/5‫هیئت‬ ‫عضو‬
‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫پژوهشگاه‬ ‫علمی‬
Original Hydrocarbon in Place
272/274/275/276
2.‫نوذری‬،‫علی‬ ،84/2/24‫تهران‬ ‫دانشگاه‬ ‫ارشد‬ ‫کارشناسی‬
222/223/224/225Oil In place
3.‫دانشفر‬‫ماه‬ ‫دی‬ ،‫حسین‬ ‫محمد‬ ،91‫نفت‬ ‫ملی‬ ‫شرکت‬
‫ایران‬
4.‫دکتررشیدی‬‫کبی‬ ‫امیر‬ ‫صنعتی‬ ‫دانشگاه‬ ،‫فریبرز‬ ،،‫ر‬
‫شده‬ ‫استفاده‬ ‫مختصرا‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫مطالعه‬
5.‫آذر‬ ،‫محمد‬ ‫علی‬ ،‫محمدی‬88،‫شیمی‬ ‫مهندسی‬ ،
Waterflooding

425. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
890219056.‫آبادی‬ ‫جنت‬ ‫عطار‬ ‫مهدی‬.M. attar21@yahoo.Com

426. ‫چاه‬ ‫عملکرد‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬‫نفت‬ ‫های‬‫وگاز‬‫نمودارهای‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬
‫کاهش‬.
‫نمایی‬ ‫کاهش‬
‫تاثیر‬‫وتعمیرات‬‫چاه‬ ‫روی‬ ‫بر‬
‫کاهشی‬ ‫جریان‬‫هارمونیک‬
‫همزمان‬ ‫جریان‬‫اب‬‫نفت‬ ‫و‬‫وگاز‬
‫منحنی‬‫های‬‫نسبت‬
‫روزانه‬ ‫عملکرد‬ ‫نرخ‬

428. ‫چکیده‬:
‫تح‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫گرافیکی‬ ‫روش‬ ‫یک‬ ‫چاه‬ ‫تولید‬ ‫کاهش‬ ‫تحلیل‬‫و‬ ‫لیل‬
‫چاه‬ ‫عملکرد‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬‫می‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫های‬‫گی‬‫ر‬‫د‬.
‫می‬ ‫چاه‬ ‫از‬ ‫تولید‬ ‫عملکرد‬ ‫منحنی‬‫عملک‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫برای‬ ‫تواند‬‫و‬ ‫آینده‬ ‫رد‬
‫برود‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫آینده‬ ‫در‬ ‫چاه‬ ‫تولید‬ ‫چگونگی‬.
‫روش‬‫تخمین‬ ‫برای‬ ‫تجربی‬ ‫ابزاری‬ ‫تولید‬ ‫کاهش‬ ‫نمودار‬ ‫تحلیل‬ ‫های‬
‫هستند‬ ‫بازیافت‬ ‫قابل‬ ‫ذخایر‬.
‫روش‬ ‫که‬ ‫دید‬ ‫خواهیم‬ ‫تحقیق‬ ‫این‬ ‫در‬‫کاهش‬ ‫نمودار‬ ‫تحلیل‬ ‫معمول‬ ‫های‬
‫می‬ ‫زمانی‬ ،‫چاه‬ ‫چند‬ ‫یا‬ ‫یک‬ ‫برای‬ ‫تولید‬‫اطمینان‬ ‫قابل‬ ‫ابزاری‬ ‫تواند‬‫باشد‬
‫طو‬ ‫کافی‬ ‫اندازه‬ ‫به‬ ،‫برنامه‬ ‫یک‬ ‫تعیین‬ ‫برای‬ ‫تولید‬ ‫تاریخچه‬ ‫که‬‫النی‬
‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 428

429. ‫چکیده‬:
‫تئوری‬ ‫اصول‬ ‫از‬ ‫تولید‬ ‫کاهش‬ ‫نمودار‬ ‫تحلیل‬‫م‬ ‫در‬ ‫سیال‬ ‫جریان‬ ‫های‬‫حیط‬
‫چاه‬ ‫عملکرد‬ ‫تجربی‬ ‫مشاهدات‬ ‫از‬ ‫بلکه‬ ‫نشده‬ ‫مشتق‬ ‫متخلخل‬‫ن‬ ‫های‬‫و‬ ‫فت‬
‫ب‬ ‫دسترس‬ ‫در‬ ‫دیگر‬ ‫عبارت‬ ‫به‬ ،‫است‬ ‫آمده‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫تولید‬ ‫حین‬ ‫گاز‬‫ودن‬
‫مو‬ ‫از‬ ‫تحلیل‬ ‫این‬ ‫بردن‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫صورت‬ ‫در‬ ‫چاه‬ ‫برای‬ ‫تولید‬ ‫تاریخچه‬‫ارد‬
‫هستند‬ ‫الزم‬.
‫می‬ ‫مستقل‬ ‫متغیر‬ ‫ترین‬ ‫مناسب‬ ،‫زمان‬ ،‫نمودارها‬ ‫تحلیل‬ ‫در‬‫ز‬ ‫باشد‬‫یرا‬
‫منحنی‬ ‫یابی‬ ‫برون‬‫جریان‬ ‫های‬-‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫برای‬ ‫مستقیم‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫زمان‬
‫بو‬ ‫خواهد‬ ‫استفاده‬ ‫قابل‬ ‫اقتصادی‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تولید‬‫د‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 429

430. ‫چکیده‬:
‫مخزن‬ ‫از‬ ‫تولید‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫تغییر‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫مشاهده‬ ‫همچنین‬
‫می‬‫بگذار‬ ‫را‬ ‫زیادی‬ ‫تأثیر‬ ‫نمودارها‬ ‫تحلیل‬ ‫در‬ ‫تواند‬‫د‬.
‫م‬ ‫تغییرات‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫عدم‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫تجربی‬ ‫نتایج‬‫ی‬‫تواند‬
‫چاه‬ ‫عملکرد‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫زیادی‬ ‫خطای‬‫گردد‬ ‫باعث‬ ‫ها‬.
‫کلیدی‬ ‫کلمات‬:‫ک‬ ،‫نمایی‬ ‫کاهش‬ ،‫تولید‬ ‫کاهشی‬ ‫نمودار‬ ‫تحلیل‬‫اهش‬
‫نر‬ ،‫کاهشی‬ ‫نرخ‬ ،‫تاریخچه‬ ‫تطابق‬ ،‫هارمونیک‬ ‫کاهش‬ ،‫هایپربولیک‬‫خ‬
‫جریان‬ ‫شدت‬ ،‫تجمعی‬ ‫تولید‬ ‫نرخ‬ ،‫اسمی‬ ‫کاهش‬

‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 430

431. ‫مقدمه‬:
‫تحلیل‬ ‫روش‬"‫تولید‬ ‫کاهش‬ ‫نرخ‬،" DC‫تخمین‬ ‫برای‬ ‫اصولی‬ ‫ابزار‬ ‫یک‬
‫هستند‬ ‫بازیافت‬ ‫قابل‬ ‫ذخایر‬.
‫تحلیل‬ ،‫معمول‬ ‫تصور‬ ‫برخالف‬DC‫ب‬ ‫تجربی‬ ‫مشاهدات‬ ‫پایه‬ ‫بر‬ ‫بیشتر‬‫نا‬
‫اس‬ ‫شده‬‫ت‬.
‫م‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫در‬ ‫چاه‬ ‫یک‬ ‫از‬ ،‫تولید‬ ‫چگونگی‬ ‫و‬ ‫تولید‬ ‫با‬ ‫عبارتی‬ ‫به‬‫با‬ ،‫عین‬
‫داده‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫توجه‬‫می‬ ،‫تولید‬ ‫های‬‫بی‬ ‫پیش‬ ‫و‬ ‫تحلیل‬ ‫یک‬ ‫به‬ ‫توان‬‫برای‬ ‫نی‬
‫یافت‬ ‫دست‬ ‫چاه‬ ‫آینده‬ ‫تولید‬ ‫برنامه‬.‫طبیعت‬ ‫خاطر‬ ‫به‬ ‫بنابراین‬،‫تجربی‬
‫تحلیل‬DC‫مانند‬ ‫شرایط‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫برای‬:‫یا‬ ‫فازی‬ ‫یک‬ ‫جریان‬
‫جریان‬‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ‫کاربردی‬ ،‫سیال‬ ‫چندفازی‬ ‫های‬‫رس‬‫د‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 431

432. ‫مقدمه‬:
‫نمای‬ ‫کاهشی‬ ‫حالت‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫نرخ‬ ‫که‬ ‫موارد‬ ‫برخی‬ ‫در‬ ‫مثال‬ ‫برای‬‫از‬ ‫ی‬
‫می‬ ‫نشان‬ ‫خود‬‫نیز‬ ‫مخزن‬ ‫مایعات‬ ‫کل‬ ،‫دهد‬)‫نفت‬ ‫و‬ ‫آب‬(‫نمایی‬ ‫روند‬
‫می‬ ‫نشان‬‫دهند‬.
‫ب‬ ‫گاه‬ ،‫گیرد‬ ‫صورت‬ ‫سیال‬ ‫یک‬ ‫برای‬ ‫تحلیل‬ ‫دارد‬ ‫احتمال‬ ‫همچنین‬‫روی‬ ‫ر‬
‫به‬ ‫سیاالت‬ ‫نسبت‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫سیاالت‬ ‫کل‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫گاهی‬ ‫و‬ ‫دیگر‬ ‫سیال‬‫کار‬
‫می‬‫رود‬.
‫نفت‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫نسبت‬ ‫برای‬ ً‫ال‬‫مث‬WOR‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬ ‫یا‬ ‫و‬GOR‫و‬
‫برای‬ ‫حتی‬WOR+1‫می‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬‫ق‬ ‫توجیه‬ ‫بنابراین‬ ،‫گیرد‬‫وی‬
‫ص‬ ‫به‬ ‫خاص‬ ‫روند‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫پیروی‬ ‫بر‬ ‫مبنی‬ ‫متغیرها‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هیچ‬ ‫برای‬‫ورت‬
‫ندارد‬ ‫وجود‬ ‫مستقل‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 432

433. ‫تحلیل‬DC‫متغیرهای‬ ‫انتخاب‬WOR،WGR
‫تحلیل‬ ‫برای‬ ‫کاربردی‬ ‫رهیافت‬ ‫لذا‬DC‫نفت‬ ،‫نفت‬ ،‫گاز‬ ‫متغیری‬ ‫انتخاب‬
+‫گاز‬ ،‫آب‬+،‫آب‬WGR،WOR‫و‬...‫می‬‫باشد‬.
‫می‬ ‫فرض‬ ‫ضمنی‬ ‫طور‬ ‫به‬‫تحلیل‬ ‫از‬ ‫زمانی‬ ،‫شود‬DC‫استفاده‬ ‫توان‬ ‫می‬
‫تاریخچه‬ ‫برای‬ ‫مؤثر‬ ‫فاکتورهای‬ ‫که‬ ‫کرد‬‫پیش‬ ‫دوره‬ ‫خالل‬ ‫در‬ ،‫کاهش‬
‫مخز‬ ‫شرایط‬ ‫شامل‬ ‫فاکتورها‬ ‫این‬ ،‫یابند‬ ‫ادامه‬ ‫تغییر‬ ‫بدون‬ ،‫بینی‬‫و‬ ‫ن‬
‫است‬ ‫عملیاتی‬ ‫شرایط‬.
‫تحلیل‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫عبارتی‬ ‫به‬DC‫می‬ ‫ما‬‫د‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫مؤثر‬ ‫فاکتورهای‬ ‫توانیم‬‫ر‬
‫نماییم‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫را‬ ‫مخزن‬ ‫خواص‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫بگیریم‬ ‫نظر‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 433

434. ‫تعمیرچاه‬work over.
‫خالل‬ ‫در‬ ‫مثال‬ ‫برای‬ ،‫باشند‬ ‫متغیر‬ ‫شرایط‬ ‫این‬ ‫اگر‬Work over‫منحنی‬
‫از‬ ‫قبل‬ ‫که‬ ‫کاهش‬ ‫نرخ‬Work over‫برای‬ ‫استفاده‬ ‫قابل‬ ‫شده‬ ‫تعیین‬
‫از‬ ‫بعد‬ ‫دوره‬Work over‫بود‬ ‫نخواهد‬.
‫منحنی‬ ‫از‬ ‫دسته‬ ‫دو‬ ،‫جریان‬ ‫کاهش‬ ‫نرخ‬ ‫تحلیل‬ ‫هنگام‬ ‫در‬‫طور‬ ‫به‬ ‫ها‬
‫می‬ ‫استفاده‬ ‫معمول‬‫شوند‬:
‫تجمعی‬ ‫تولید‬ ‫برحسب‬ ‫جریان‬ ‫نرخ‬ ‫و‬ ‫زمان‬ ‫برحسب‬ ‫جریان‬ ‫نرخ‬.‫آنچه‬
‫پ‬ ‫مطلوب‬ ‫نتیجه‬ ‫یک‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫نهایت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫اهمیت‬ ‫اینجا‬ ‫در‬ ‫که‬‫یش‬
‫می‬ ‫بینی‬‫گردد‬.
‫تحلیل‬ ‫سازش‬DC‫معرف‬ ‫دیگر‬ ‫با‬‫حجمی‬ ‫محاسبات‬ ‫مثل‬ ‫ذخیره‬ ‫های‬
‫می‬ ‫مخزن‬ ‫خصوصیات‬ ‫و‬ ‫بازیافت‬ ‫فاکتورهای‬ ‫و‬ ‫مواد‬ ‫موازنه‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 434

435. ‫منحنی‬ ‫تحلیل‬DC‫و‬‫هیدروکربن‬ ‫تخمین‬‫های‬
‫بازیافت‬ ‫قابل‬
‫منحنی‬ ‫تحلیل‬DC‫هیدروکربن‬ ‫تخمین‬ ‫به‬ ‫منجر‬‫بازیافت‬ ‫قابل‬ ‫های‬
‫می‬‫شود‬.
‫هیدروکربن‬ ‫زیرا‬‫ولی‬ ‫هستند‬ ‫ثابت‬ ‫مخزن‬ ‫طبیعت‬ ‫در‬ ‫درجا‬ ‫های‬
‫هیدروکربن‬‫می‬ ‫عملیات‬ ‫شرایط‬ ‫از‬ ‫متأثر‬ ‫بازیافت‬ ‫قابل‬ ‫های‬‫باشن‬‫د‬.
‫مکعب‬ ‫فوت‬ ‫بیلیون‬ ‫یک‬ ‫حاوی‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫چاهی‬ ‫مثال‬ ‫برای‬
BCF‫می‬ ‫تولید‬ ‫درجا‬ ‫گاز‬‫متراک‬ ‫یک‬ ‫نبود‬ ‫یا‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫بسته‬ ،‫کند‬‫کننده‬ ‫م‬
‫می‬ ‫متصل‬ ‫چاهی‬ ‫تأسیسات‬ ‫به‬ ‫که‬‫است‬ ‫ممکن‬ ‫باشد‬BCF 0/7‫یا‬ ‫و‬
0/9 BCF‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫بازیافت‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 435

436. 1-‫تولی‬ ‫جریان‬ ‫کاهش‬ ‫تحلیل‬ ‫تئوری‬‫د‬
‫می‬ ‫نشان‬ ‫زمینه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫گرفته‬ ‫انجام‬ ‫تحقیقات‬‫رو‬ ‫نوع‬ ‫سه‬ ‫که‬ ‫دهد‬‫ند‬
‫است‬ ‫مطالعه‬ ‫قابل‬ ‫تولید‬ ‫نرخ‬ ‫برای‬ ‫کاهشی‬.Exponential،
Hyperbolic:‫و‬Harmonic(‫شکل‬1.)
‫تئوری‬ ‫اصول‬DC،‫تولید‬ ‫کاهش‬ ‫نرخ‬ ‫تعریف‬ ‫از‬D،‫می‬ ‫آغاز‬‫به‬ ‫که‬ ‫شود‬
‫می‬ ‫تعریف‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬‫شود‬:
‫وا‬ ‫در‬ ‫تولیدی‬ ‫جریان‬ ‫تغییرات‬ ‫کسر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫تولید‬ ‫کاهش‬ ‫نرخ‬‫زمان‬ ‫حد‬
‫می‬‫است‬ ‫شده‬ ‫بیان‬ ‫سال‬ ‫برحسب‬ ‫درصد‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫باشد‬.‫بناب‬‫راین‬
‫می‬‫می‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫زیر‬ ‫رابطه‬ ‫از‬ ‫نمایی‬ ‫کاهش‬ ‫گفت‬ ‫توان‬‫آید‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 436

437. ‫شکل‬1:‫ساده‬ ‫شکل‬‫منحنی‬ ‫رسم‬ ‫از‬ ‫ای‬‫های‬
‫روش‬ ‫و‬ ‫کاهشی‬‫آن‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 437

438. ‫توضیح‬‫شکل‬2:‫حسب‬ ‫بر‬ ‫تولیدی‬ ‫جریان‬
‫زمان‬
‫شکل‬2‫ساده‬ ‫شماتیک‬‫نشان‬ ‫را‬ ‫زمان‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫تولیدی‬ ‫جریان‬ ‫رسم‬ ‫از‬ ‫ای‬
‫می‬‫دهد‬.
‫می‬ ‫مشاهده‬ ‫که‬ ‫همانطور‬‫مقدار‬ ‫منحنی‬ ‫شیب‬ ‫شود‬D‫می‬ ‫ما‬ ‫به‬ ‫را‬‫دهد‬.
‫تولید‬ ‫بررسی‬ ‫افت‬ ‫کردن‬ ‫مدل‬ ‫برای‬ ‫تئوری‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫تالش‬‫تولید‬ ‫و‬
‫چاه‬ ‫تجمعی‬‫می‬ ‫بر‬ ‫حاضر‬ ‫قرن‬ ‫اوایل‬ ‫به‬ ‫گرفته‬ ‫صورت‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫های‬‫گرد‬‫د‬.
‫سال‬ ‫در‬1921‫خالصه‬‫یافته‬ ‫مهمترین‬ ‫جزئیات‬ ‫از‬ ‫ای‬‫نمودارها‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫ها‬‫ی‬
‫رساله‬ ‫در‬ ‫کاهشی‬‫ای‬‫ش‬ ‫ارائه‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫برای‬‫د‬.
‫ا‬‫چاه‬ ‫برای‬ ‫نمایی‬ ‫کاهش‬ ‫مدل‬ ‫به‬ ‫ابتدا‬ ‫رساله‬ ‫ین‬‫س‬ ‫و‬ ‫پرداخته‬ ‫نفتی‬ ‫های‬‫پس‬
‫درصدی‬ ‫کاهش‬ ‫نمودارهای‬ ‫فرم‬ ‫به‬ ‫ترسیمی‬ ‫روش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
Hyperbolic‫داده‬ ‫کردن‬ ‫آنالیز‬ ‫برای‬‫چاه‬ ‫از‬ ‫تولید‬ ‫نرخ‬ ‫های‬‫بیا‬ ‫را‬ ‫گازی‬ ‫های‬‫ن‬
‫است‬ ‫کرده‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 438

439. ‫جریا‬ ‫کاهشی‬ ‫نمودارهای‬،‫ن‬Exp،Hyp

Arps‫سال‬ ‫در‬1944‫مقاله‬‫آنالیز‬ ‫مفهوم‬ ‫توسعه‬ ‫زمینه‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫ای‬
‫معادالت‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫جریان‬ ‫کاهشی‬ ‫نمودارهای‬Exponentiacl‫و‬
Hyperbolic‫کرد‬ ‫ارائه‬ ‫تولید‬ ‫نرخ‬ ‫تحلیل‬ ‫برای‬.
‫اس‬ ‫اگرچه‬‫اس‬‫فعالیت‬ ‫نتایج‬‫های‬Arps‫تجربی‬ ً‫ا‬‫ذات‬ ‫و‬ ‫آماری‬ ً‫ال‬‫کام‬
‫می‬ ‫محسوب‬‫گسترده‬ ‫پیشرفت‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫آن‬ ‫اثرات‬ ‫ولی‬ ‫شود‬‫ت‬ ‫در‬ ‫ای‬‫حلیل‬
‫داده‬‫گردید‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫در‬ ‫تولید‬ ‫های‬.
‫معادالت‬ ‫از‬ ‫گسترده‬ ‫استفاده‬ARPS‫و‬ ‫آن‬ ‫روابط‬ ‫سادگی‬ ‫به‬ ‫مربوط‬
‫داده‬ ‫کاربرد‬ ‫در‬ ‫سادگی‬‫است‬ ‫میدانی‬ ‫های‬.

‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 439

440. ‫جریا‬ ‫کاهشی‬ ‫نمودارهای‬،‫ن‬Exp،Hyp
‫اینها‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ARPS‫کاهشی‬ ‫توان‬ ‫مفهوم‬b‫نرخ‬ ‫کاهش‬ ‫ثابت‬ ‫و‬
‫جریان‬Di‫کرد‬ ‫معرفی‬ ‫را‬.
‫فعالیت‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫اساس‬ ‫و‬ ‫پایه‬ ‫که‬‫ای‬ ‫در‬ ‫بعدی‬ ‫تحقیقاتی‬ ‫های‬‫زمینه‬ ‫ن‬
‫شد‬.ARPS،‫تاریخچه‬ ‫تطابق‬ ‫هنگام‬ ‫مهم‬ ‫پارامترهای‬ ‫این‬ ‫تخمین‬ ‫با‬
‫داده‬ ‫یابی‬ ‫برون‬ ‫روش‬‫جریان‬ ‫های‬-‫کاهش‬ ‫و‬ ‫زمان‬Exponential‫و‬
Hyperbolic‫نمودار‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫را‬Semi-log‫داد‬ ‫نشان‬ ‫خوبی‬ ‫به‬.
‫تحقیقات‬ARPS‫مدل‬ ‫ترین‬ ‫ساده‬ ‫نمایی‬ ‫کاهش‬ ‫مدل‬ ‫که‬ ‫داد‬ ‫نشان‬
‫چاه‬ ‫کاهشی‬ ‫نمودارهای‬ ‫بررسی‬ ‫در‬ ً‫ا‬‫مخصوص‬‫عین‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫نفتی‬ ‫های‬
‫جریان‬ ‫نرخ‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫جای‬ ‫در‬ ‫سیال‬ ‫از‬ ‫تخمین‬ ‫ترین‬ ‫مطمئن‬ ‫حال‬
‫می‬ ‫ارائه‬ ‫را‬ ‫تولیدی‬‫دهد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 440

441. ‫شکل‬2:‫زما‬ ‫برحسب‬ ‫جریان‬ ‫ساده‬ ‫شماتیک‬‫ن‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 441

442. ‫کاهش‬ ‫مدل‬Harmonic‫و‬Hyperbolic
‫کاهش‬ ‫مدل‬ ‫حالیکه‬ ‫در‬Harmonic‫تولید‬ ‫آینده‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫برای‬
‫می‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫تری‬ ‫بینانه‬ ‫خوش‬ ‫تخمین‬‫دهد‬.‫از‬ ‫بعد‬ ‫تحقیقات‬ARPS
‫اصالح‬ ‫روی‬ ‫بیشتر‬‫داده‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫کردن‬‫ی‬ ‫براساس‬ ‫تولید‬ ‫های‬‫مدل‬ ‫ک‬
‫و‬ ‫کلی‬Hyperbolic‫می‬ ‫متمرکز‬‫باشد‬.
‫سال‬ ‫در‬1968،Slider‫کاهش‬ ‫مدل‬ ‫وسیله‬ ‫به‬Hyperbolic‫یک‬
‫جدید‬ ‫روش‬Curve-Maching‫داده‬ ‫برای‬ ‫را‬‫تولید‬ ‫جریانی‬ ‫های‬
‫تحلیل‬ ‫براساس‬Semi-log‫کرد‬ ‫ارائه‬.
‫موارد‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬Slider‫عملی‬ ‫روش‬ ‫یک‬Curve-Fitting‫با‬ ‫را‬
‫معادالت‬ ‫براساس‬ ‫کاهشی‬ ‫نمودارهای‬ ‫تئوری‬ ‫از‬ ‫استفاده‬Arps‫عرضه‬
‫روش‬ ‫از‬ ‫مؤثرتر‬ ‫بودن‬ ‫ساده‬ ‫عین‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کرد‬‫نمودارهای‬ ‫تحلیل‬ ‫های‬
‫است‬ ‫کاهشی‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 442

443. ‫تجمعی‬ ‫نمودارهای‬Arps
.
‫سال‬ ‫در‬1972،Gently‫بین‬ ‫پیش‬ ‫بهبود‬ ‫یعنی‬ ‫هدف‬ ‫همان‬ ‫با‬ ‫دوباره‬‫ی‬
‫را‬ ‫نمودارها‬ ‫از‬ ‫جدیدی‬ ‫سری‬ ‫جریان‬ ‫کاهشی‬ ‫نمودارهای‬ ‫یابی‬ ‫برون‬
‫کرد‬ ‫منتشر‬.
،‫معادالت‬ ‫دوباره‬ ‫سازی‬ ‫مرتب‬ ‫در‬ ‫نمودارها‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫اصلی‬ ‫خصوصیت‬
‫اولیه‬ ‫نرخ‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬Arps‫ترسیمی‬ ‫توابع‬ ‫تر‬ ‫ساده‬ ‫فرم‬ ‫یک‬ ‫به‬‫می‬‫ب‬‫اشد‬.
Gently‫تجمعی‬ ‫نمودارهای‬Arps‫تطابق‬ ‫با‬ ‫که‬ ،‫داد‬ ‫ارائه‬ ‫طوری‬ ‫را‬
‫اص‬ ‫پارامترهای‬ ،‫شده‬ ‫تولید‬ ‫نمودارها‬ ‫بر‬ ‫مخزن‬ ‫واقعی‬ ‫تولید‬ ‫تاریخچه‬‫لی‬
‫د‬ ‫به‬ ‫باالیی‬ ‫اطمینان‬ ‫ضریب‬ ‫با‬ ‫مخزن‬ ‫عملکرد‬ ‫یابی‬ ‫برون‬ ‫هر‬ ‫برای‬‫ست‬
‫می‬‫آید‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 443

444. ‫تغییرات‬ ‫رابطه‬μCg‫مخازن‬ ‫تخلیه‬ ‫طول‬ ‫در‬
‫گازی‬
‫تالش‬‫رابطه‬ ‫آوردن‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫برای‬ ‫دیگری‬ ‫های‬‫تغییرات‬ ‫برای‬ ‫ای‬μCg
‫گرفت‬ ‫انجام‬ ‫گازی‬ ‫مخازن‬ ‫تخلیه‬ ‫طول‬ ‫در‬.
‫سال‬ ‫در‬1985،Wattenbarger‫و‬Fraim‫تابع‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬
‫غیرخطی‬ ‫عامل‬ ،‫زمان‬ ‫شبه‬ ‫شده‬ ‫نرمال‬μCg‫حذف‬ ‫واقعی‬ ‫جریان‬ ‫از‬ ‫را‬
‫کردند‬.
‫سال‬ ‫در‬1986،Aminian‫شبه‬ ‫مدل‬ ‫یک‬ ‫براساس‬ ‫همکارانش‬ ‫و‬
‫منحنی‬ ‫انواع‬ ‫از‬ ‫سری‬ ‫یک‬ ،‫تحلیلی‬‫تو‬ ‫نرخ‬ ‫افت‬ ‫برای‬ ً‫ا‬‫منحصر‬ ‫را‬ ‫ها‬‫لید‬
‫کردند‬ ‫ارائه‬ ‫انباشتی‬ ‫تولید‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫گاز‬.
‫د‬ ‫فرضیات‬ ‫کاهش‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫نمودارها‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫بسط‬ ‫و‬ ‫توسعه‬ ‫اگرچه‬‫ر‬
‫به‬ ‫هنگام‬ ،‫نبودن‬ ‫دسترس‬ ‫در‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫ولی‬ ،‫بود‬ ‫قبلی‬ ‫تحقیقات‬‫کارگیری‬
‫داده‬‫گسترده‬ ‫پذیرش‬ ‫با‬ ‫آن‬ ‫نتایج‬ ‫میدانی‬ ‫های‬‫نشد‬ ‫مواجه‬ ‫ای‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 444

445. ‫منحنی‬‫های‬Schmidt

‫سال‬ ‫در‬1986،Miller‫و‬Caudle‫و‬Schmidt‫منحنی‬‫های‬
‫منحنی‬ ‫همانند‬ ‫مشابهی‬‫های‬Aminian‫نمودند‬ ‫ارائه‬ ‫را‬.‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬
‫بود‬ ‫شده‬ ‫فرض‬ ‫غیردارسی‬ ‫جریان‬ ،‫قبلی‬ ‫کارهای‬ ‫همچون‬.Schmidt
ً‫ا‬‫مخصوص‬ ‫گاز‬ ‫شدن‬ ‫آزاد‬ ‫هنگام‬ ‫در‬ ‫جریان‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫اهمیت‬ ‫بر‬‫در‬
‫کرد‬ ‫تأکید‬ ‫چاه‬ ‫دهانه‬ ‫اطراف‬ ‫جریان‬ ‫باالی‬ ‫نرخ‬.
‫های‬ ‫منحنی‬ ‫وجود‬ ‫این‬ ‫با‬ ‫اما‬Schmidt‫فشار‬ ‫تراوایی‬ ‫تخمین‬ ‫برای‬
‫بود‬ ‫حساس‬ ‫خیلی‬ ‫مخزن‬ ‫اولیه‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 445

446. 2-‫نمایی‬ ‫کاهش‬
‫منحنی‬ ‫کاهش‬ ‫نرخ‬ ‫که‬ ‫زمانی‬‫ها‬D‫می‬ ،‫باشد‬ ‫ثابت‬‫تولی‬ ‫که‬ ‫گفت‬ ‫توان‬‫د‬
‫می‬ ‫پیروی‬ ‫نمایی‬ ‫کاهش‬ ‫روند‬ ‫از‬‫کند‬.
‫می‬ ‫ثابت‬ ‫درصد‬ ‫با‬ ‫کاهش‬ ،‫روند‬ ‫این‬ ‫دیگر‬ ‫نام‬‫باشد‬.‫شکل‬2‫نمونه‬
‫ساده‬‫داده‬ ‫رسم‬ ‫از‬ ‫ای‬‫می‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫زمان‬ ‫برحسب‬ ‫تولید‬ ‫های‬‫برای‬ ‫که‬ ‫دهد‬
‫آورن‬ ‫دست‬ ‫به‬D‫می‬ ‫استفاده‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫جریان‬ ‫کاهش‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬‫شود‬.
‫شکل‬ ‫در‬ ‫همچنین‬3‫شده‬ ‫رسم‬ ‫زمان‬ ‫برحسب‬ ‫جریان‬ ‫لگاریتم‬ ‫مقدار‬
‫می‬ ‫دیده‬ ‫راست‬ ‫خط‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫که‬‫شود‬.
‫می‬ ‫نمودار‬ ‫شیب‬ ‫عبارتی‬ ‫به‬‫مقدار‬ ‫تواند‬D‫کند‬ ‫محاسبه‬ ‫ما‬ ‫برای‬ ‫را‬.‫که‬
‫نمونه‬‫است‬ ‫نمایی‬ ‫کاهش‬ ‫از‬ ‫ای‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 446

447. ‫شکل‬3:‫برحسب‬ ‫جریان‬ ‫لگاریتم‬ ‫نمودار‬
‫تخمین‬ ‫و‬ ‫نمایی‬ ‫کاهش‬ ‫برای‬ ‫زمان‬D
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 447

448. ‫شکل‬ ‫توضیح‬3:‫تحلیل‬DC
‫تحلیل‬DC‫می‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫پایدار‬ ‫جریان‬ ‫سازی‬ ‫شبیه‬ ‫برای‬‫رود‬.
‫داده‬ ‫بنابراین‬‫جریان‬ ‫دوره‬ ‫روند‬ ‫از‬ ً‫ال‬‫معمو‬ ‫روش‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫زمان‬ ‫اولیه‬ ‫های‬
‫نمی‬ ‫پیروی‬ ‫واسط‬ ‫حد‬‫کنند‬.‫م‬ ‫به‬ ‫محدود‬ ‫جریان‬ ‫معادل‬ ‫نمایی‬ ‫کاهش‬‫رز‬
‫می‬ ‫رخ‬ ‫واسط‬ ‫حد‬ ‫جریان‬ ‫اتمام‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫تنها‬ ‫که‬ ‫است‬‫دهد‬.
‫می‬ ‫نیز‬ ‫ریاضی‬ ‫روابط‬ ‫طریق‬ ‫از‬‫ک‬ ‫روند‬ ‫یک‬ ‫اگر‬ ‫که‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫توان‬‫اهش‬
‫رس‬ ‫را‬ ‫تجمعی‬ ‫تولید‬ ‫برحسب‬ ‫جریان‬ ‫نرخ‬ ‫گراف‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫نمایی‬‫م‬
‫می‬ ‫نتیجه‬ ‫را‬ ‫راست‬ ‫خط‬ ‫یک‬ ‫نماییم‬‫دهد‬.‫ا‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫نهایت‬ ‫در‬ ‫که‬‫آنها‬ ‫ز‬
،‫کاهش‬ ‫نرخ‬D،‫می‬ ‫تخمین‬ ‫قابل‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 448

449. ‫ذخیره‬ ‫هیدروکربور‬ ‫حداقل‬ ‫محاسبه‬
(‫شکل‬4)
3.‫منحنی‬ ‫مقایسه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫می‬ ‫جریان‬ ‫کاهش‬ ‫های‬‫کر‬ ‫مشاهده‬ ‫توان‬‫د‬.
‫کاهش‬ ‫که‬Exponential‫به‬ ‫نسبت‬Hyperbolic‫یا‬Harmonic
‫می‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫سریعتری‬ ‫کاهش‬‫دهد‬.
‫می‬ ‫عبارتی‬ ‫به‬‫کرد‬ ‫گیری‬ ‫نتیجه‬ ‫توان‬.‫هیدروک‬ ‫حداقل‬ ً‫ال‬‫معمو‬ ‫که‬‫ربور‬
‫می‬ ‫را‬ ‫شده‬ ‫اثبات‬ ‫ذخیره‬‫نمود‬ ‫محاسبه‬ ‫گراف‬ ‫این‬ ‫با‬ ‫توان‬.
‫معادله‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬2‫تئوری‬ ‫از‬ ‫که‬Decline Curve‫نرخ‬ ‫تعریف‬ ‫و‬
‫کاهش‬D‫نوشت‬ ‫میتوان‬ ،‫آمده‬ ‫دست‬ ‫به‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 449

450. ‫شکل‬4:‫جریان‬ ‫برحسب‬ ‫تجمعی‬ ‫جریان‬ ‫نرخ‬
‫نمایی‬ ‫کاهش‬ ‫در‬ ‫تولیدی‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 450

451. ‫محاسبه‬‫جری‬ ‫برحسب‬ ‫تجمعی‬ ‫جریان‬ ‫نرخ‬‫ان‬
‫نمایی‬ ‫کاهش‬ ‫در‬ ‫تولیدی‬
4.‫زمان‬ ‫بین‬ ‫تجمعی‬ ‫تولید‬t1‫و‬t2‫می‬ ‫زمان‬ ‫متغیر‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫را‬‫از‬ ‫توان‬
‫آورد‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫زیر‬ ‫رابطه‬:
5.‫کاهش‬ ‫تئوری‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬Exponential‫ارتباط‬q 2‫زمان‬ ‫در‬t2‫با‬q1
‫زمان‬ ‫در‬t1‫می‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬‫باشد‬:
6.‫است‬ ‫ثابت‬ ‫درصدی‬ ‫کاهش‬ ‫یک‬ ،‫نمایی‬ ‫کاهش‬ ‫اینکه‬ ‫به‬ ‫علم‬ ‫با‬ ً‫ا‬‫عموم‬‫برای‬
‫بینی‬ ‫پیش‬q2‫داده‬ ‫لیست‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫استفاده‬ ‫زیر‬ ‫رابطه‬ ‫از‬‫به‬ ‫ها‬
‫شود‬ ‫عمل‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬:
7.‫ثابت‬ ‫دو‬ ،‫باال‬ ‫معادله‬ ‫در‬d‫و‬D‫در‬ ‫زمان‬ ‫و‬ ‫اند‬ ‫شده‬ ‫استفاده‬ ‫ترتیب‬ ‫به‬
‫پارامتر‬d‫است‬ ‫نهفته‬.‫موضوع‬ ‫کردن‬ ‫شفاف‬ ‫برای‬d،‫را‬“‫اسمی‬ ‫کاهشی‬ ‫نرخ‬”
‫مقایسه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫ظاهری‬“ D‫نمایی‬ ‫کاهش‬ ‫نرخ‬”‫می‬ ‫نامیده‬ ‫واقعی‬‫رابطه‬ ‫و‬ ‫شود‬
‫بین‬d‫و‬D‫میگردد‬ ‫عنوان‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬:
‫بین‬ ‫اختالف‬d‫و‬D‫شکل‬ ‫در‬5‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 451

452. ‫شکل‬5:‫منحنی‬ ‫مقایسه‬‫کاهش‬ ‫حالت‬ ‫های‬
‫نمایی‬Exponential‫ظاهری‬ ‫کاهش‬ ‫و‬
Nominal‫منحنی‬ ‫کاهشی‬ ‫نرخ‬ ‫شدت‬ ‫و‬‫های‬
‫فوق‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 452

453. ‫شکل‬ ‫توضیح‬5:
‫واقع‬ ‫در‬D‫می‬ ‫مرتبط‬ ‫خط‬ ‫شیب‬ ‫به‬‫باشد‬.‫قر‬ ‫مدنظر‬ ‫لحظه‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫که‬‫ار‬
‫می‬‫گیرد‬.
،‫اسمی‬ ‫کاهش‬ ‫نرخ‬ ً‫ال‬‫معمو‬d،‫داده‬ ‫با‬ ‫ارتباط‬ ‫در‬‫نرخ‬ ‫وار‬ ‫فهرست‬ ‫های‬
‫می‬ ‫ظاهر‬ ‫جریان‬‫شود‬.‫داده‬ ‫روی‬ ‫از‬ ‫و‬‫می‬ ‫ها‬‫نیز‬ ‫دستی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫توان‬
‫نمود‬ ‫محاسبه‬.‫شکل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫طور‬ ‫همان‬5‫بین‬ ‫اختالف‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬
D‫و‬d‫داده‬ ‫دقت‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫کم‬ ‫خیلی‬ ً‫ال‬‫معمو‬‫اگر‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫ارتباط‬ ‫ها‬
‫داده‬‫نباشد‬ ‫هم‬ ‫بحرانی‬ ‫خیلی‬ ‫شاید‬ ‫خطا‬ ‫شوند‬ ‫اشتباه‬ ‫ها‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 453

454. ‫مانده‬ ‫باقی‬ ‫ذخیره‬ ‫محاسبه‬
8.‫ن‬ ‫در‬ ‫جریان‬ ‫کاهش‬ ‫نرخ‬ ‫تحلیل‬ ‫در‬ ‫باید‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫دیگری‬ ‫مهم‬ ‫نکته‬‫ظر‬
‫محاسبه‬ ،‫گرفت‬D‫می‬‫باشد‬.
<D>‫جریان‬ ‫نمودار‬ ‫از‬ ‫که‬-‫زمان‬DRt‫می‬ ‫دست‬ ‫به‬‫آید‬.‫صورت‬ ‫به‬ ‫باید‬
‫با‬ ‫تئوری‬D‫تولید‬ ‫جریان‬ ‫نمودار‬ ‫از‬ ‫که‬DRc‫می‬ ‫حاصل‬‫باشد‬ ‫برابر‬ ،‫شود‬.
‫نی‬ ‫جریان‬ ‫کاهش‬ ‫منحنی‬ ‫در‬ ‫مانده‬ ‫باقی‬ ‫ذخایر‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫برای‬‫مقدار‬ ‫ز‬
‫را‬ ‫بهینه‬ ‫اقتصادی‬ ‫جریان‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫ذخیره‬qEc‫و‬ ‫کرده‬ ‫یابی‬ ‫برون‬
‫نمود‬ ‫محاسبه‬ ‫را‬ ‫مانده‬ ‫باقی‬ ‫ذخیره‬ ‫زیر‬ ‫رابطه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 454

455. 3-‫تأثیر‬Workover‫روی‬ ‫بر‬ ‫تعمیرات‬ ‫و‬
‫چاه‬
‫ر‬ ‫تولید‬ ‫نرخ‬ ‫در‬ ‫ناگهانی‬ ‫افزایش‬ ‫یک‬ ً‫ال‬‫معمو‬ ‫چاه‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫تعمیرات‬‫در‬ ‫ا‬
‫می‬ ‫نشان‬ ‫نمودار‬‫دهد‬.
‫پیدا‬ ‫ادامه‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫تولیدی‬ ‫جریان‬ ‫در‬ ‫ناگهانی‬ ‫افزایش‬ ‫این‬ ‫اما‬‫نکند‬
‫گردد‬ ‫باز‬ ‫اول‬ ‫حالت‬ ‫به‬ ‫دوباره‬ ‫پایدار‬ ‫اولیه‬ ‫دوره‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫و‬.‫توجه‬ ‫باید‬
‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫تولید‬ ‫نرخ‬ ‫در‬ ‫افزایش‬ ‫که‬ ‫نمود‬Workover‫وجود‬ ‫به‬
‫بازیاف‬ ‫برای‬ ‫بیشتری‬ ‫ذخایر‬ ‫که‬ ‫نیست‬ ‫معنی‬ ‫این‬ ‫به‬ ً‫ا‬‫الزام‬ ،‫آمده‬‫داریم‬ ‫ت‬.
‫بازیافت‬ ‫قابل‬ ‫ذخایر‬ ‫اگر‬Workover‫عوامل‬ ‫به‬ ‫بسته‬ ‫یابند‬ ‫افزایش‬
‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫متفاوت‬ ‫شرایط‬ ‫مختلف‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 455

456. 3-‫تأثیر‬Workover‫روی‬ ‫بر‬ ‫تعمیرات‬ ‫و‬
‫چاه‬
‫پیشرفت‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫حالتی‬ ‫در‬Skin‫اسیدکاری‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫نزدیکی‬ ‫در‬
‫افزا‬ ‫را‬ ‫چاه‬ ‫در‬ ‫جریان‬ ‫نرخ‬ ‫میتوانیم‬ ‫هیدرولیکی‬ ‫شکاف‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫دوباره‬‫یش‬
‫دهیم‬.‫قاب‬ ‫و‬ ‫تحرک‬ ‫قابل‬ ‫ذخیره‬ ‫و‬ ‫نشده‬ ‫اضافه‬ ‫جدیدی‬ ‫ذخایر‬ ‫البته‬‫ل‬
‫نمی‬ ‫تغییر‬ ‫تولید‬‫کند‬.‫ا‬ ‫چاه‬ ‫در‬ ‫جریان‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫حالتی‬ ‫در‬ ‫یا‬ ‫و‬‫فزایش‬
‫بازیا‬ ‫قابل‬ ‫ذخایر‬ ‫چاه‬ ‫به‬ ‫جدید‬ ‫مناطق‬ ‫شدن‬ ‫باز‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫یافته‬‫نیز‬ ‫فت‬
‫یابد‬ ‫افزایش‬.
‫شکل‬‫های‬6‫و‬7‫می‬ ‫نشان‬ ‫خوبی‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫تأثیر‬ ‫این‬‫دهند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 456

457. ‫شکل‬6:‫قابل‬ ‫ذخیره‬ ‫میزان‬ ‫تغییر‬ ‫عدم‬
‫عملیات‬ ‫انجام‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫بازیافت‬Workover
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 457

458. ‫شکل‬7:‫تأثیر‬Workover‫ضریب‬ ‫روی‬ ‫بر‬
‫مخزن‬ ‫از‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 458

459. ‫شکل‬ ‫توضیح‬6‫و‬7
‫شکل‬ ‫در‬6‫اما‬ ‫است‬ ‫نکرده‬ ‫تغییری‬ ‫بازیافت‬ ‫قابل‬ ‫نهایی‬ ‫ذخیره‬
‫محدودیت‬‫می‬ ‫اقتصادی‬ ‫های‬‫اهمیت‬ ‫قابل‬ ‫بسیار‬ ‫شرایط‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫تواند‬
‫باشد‬.‫می‬ ‫دیده‬ ‫شکل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫طور‬ ‫همان‬‫نقاط‬ ‫شود‬B‫و‬A‫یافته‬ ‫تغییر‬
‫است‬.
‫شکل‬7‫می‬ ‫نشان‬ ‫خوبی‬ ‫به‬‫ی‬ ‫افزایش‬ ‫نیز‬ ‫بازیافت‬ ‫ضریب‬ ‫که‬ ‫دهد‬‫افته‬
‫است‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 459

460. 4-‫کاهش‬ ‫منحنی‬Hyperbolic
9.‫کاهشی‬ ‫منحنی‬ ‫رابطه‬Hyperbolic‫می‬ ‫پیروی‬ ‫زیر‬ ‫رابطه‬ ‫از‬‫کند‬:
‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫که‬0< b < 1‫می‬‫باشد‬.‫منحنی‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ ‫عبارتی‬ ‫به‬
hyperbolic،‫کاهش‬ ‫نرخ‬ ،D‫نیست‬ ‫ثابت‬.‫که‬ ‫طوری‬ ‫به‬Di‫در‬ ‫کاهش‬ ‫نرخ‬
‫جریان‬ ‫نرخ‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫لحظهای‬qi‫باشد‬ ‫می‬.
‫تاریخچه‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫برای‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫ثابت‬ ‫تجربی‬ ‫طور‬ ‫به‬،‫تولید‬ ‫های‬D
‫توان‬ ‫با‬ ‫تولید‬ ‫نرخ‬ ‫با‬ ‫متناسب‬b‫می‬ ‫باال‬‫البته‬ ‫که‬ ‫رود‬b‫یک‬ ‫و‬ ‫صفر‬ ‫بین‬
‫می‬‫باشد‬.‫حالت‬ ‫در‬b=0‫می‬ ‫نمایی‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ ‫منطبق‬ ‫رابطه‬‫حالت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫گردد‬
b= 1‫کاهش‬harmonic‫می‬ ‫نامیده‬ ‫همساز‬ ‫یا‬‫شود‬.
‫شکل‬8‫ب‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫زمان‬ ‫برحسب‬ ‫جریان‬ ‫لگاریتمی‬ ‫نمودار‬‫ه‬
‫نیست‬ ‫راست‬ ‫خط‬ ‫صورت‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 460

461. ‫شکل‬8:‫کاهشی‬ ‫منحنی‬ ‫نمودار‬Hyperbolic
‫زمان‬ ‫برحسب‬ ‫جریان‬ ‫لگاریتم‬ ‫برای‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 461

462. ‫تبدیل‬‫کاهش‬ ‫منحنی‬hyperbolic‫منحنی‬ ‫به‬
‫کاهشی‬Exponential
‫ک‬ ‫رابطه‬ ‫گیری‬ ‫انتگرال‬ ‫و‬ ‫روابط‬ ‫ارتباط‬ ‫و‬ ‫باال‬ ‫روابط‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫اهش‬
hyperbolic‫رابطه‬ ‫صورت‬ ‫به‬9‫رابطه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫خواهد‬Di‫و‬
qi‫اولیه‬ ‫جریان‬ ‫نرخ‬ ‫ترتیب‬ ‫به‬”‫و‬“‫اولیه‬ ‫کاهش‬”‫در‬t= 0 “‫هستند‬.‫بعد‬
‫ثابت‬ ‫کردن‬ ‫پیدا‬ ‫از‬‫های‬Di،b‫و‬qi‫منحنی‬ ‫ترین‬ ‫مناسب‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬
‫داده‬ ‫با‬ ‫منطبق‬‫زمان‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫جریان‬ ‫نرخ‬ ،‫تولید‬ ‫های‬t‫به‬ ‫باال‬ ‫رابطه‬ ‫از‬
‫می‬ ‫دست‬‫آید‬.
‫کاهش‬ ‫برای‬ ‫مداوم‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫یابی‬ ‫برون‬‫های‬hyperbolic‫در‬ ‫و‬
‫دوره‬‫ی‬ ‫و‬ ‫اعتماد‬ ‫غیرقابل‬ ‫نتایج‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫زمانی‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫طوالنی‬ ‫های‬‫ا‬
‫می‬ ‫ذخایر‬ ‫برای‬ ‫باالیی‬ ‫تخمین‬‫گردد‬.
‫پیشنهاد‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫مشکل‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫اجتناب‬ ‫برای‬Robertson‫در‬
‫می‬ ،‫زمانی‬ ‫نقاط‬ ‫از‬ ‫برخی‬‫کاهش‬ ‫منحنی‬ ‫توان‬hyperbolic‫به‬ ‫را‬
‫کاهشی‬ ‫منحنی‬Exponential‫نمود‬ ‫تبدیل‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 462

463. ‫شکل‬9:‫کاهشی‬ ‫نمودار‬hyperbolic‫به‬ ‫که‬
‫حالت‬Exponential‫یافته‬ ‫انتقال‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 463

464. 5-‫هارمونیک‬ ‫کاهشی‬ ‫جریان‬
‫همساز‬ ‫کاهش‬harmonic‫کاهش‬ ‫از‬ ‫خاص‬ ‫حالتی‬hyperbolic‫می‬‫باشد‬
‫که‬b= 1‫کاهش‬ ‫نرخ‬ ‫و‬D‫با‬ ‫متناسب‬q‫وقتی‬ ‫یعنی‬ ،‫است‬q‫صفر‬ ‫سمت‬ ‫به‬
‫می‬ ‫میل‬‫کند‬D‫کند‬ ‫میل‬ ‫صفر‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫نیز‬.‫مورد‬ ‫زمانی‬ ‫عملکرد‬ ‫نوع‬ ‫این‬
‫ب‬ ‫برای‬ ‫ریزش‬ ‫ثقل‬ ‫نیروی‬ ‫مانند‬ ‫مؤثر‬ ‫مکانیسم‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫استفاده‬‫ازیافت‬
‫باشد‬ ‫فعال‬.‫می‬ ‫را‬ ‫کاهش‬ ‫جریان‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫دیگر‬ ‫مثال‬‫ب‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫توان‬‫ا‬
‫طریق‬ ‫از‬ ‫باال‬ ‫ویسکوزیته‬“‫آبده‬ ‫رانش‬”‫برد‬ ‫نام‬.
‫می‬ ‫مشاهده‬ ‫زودتر‬ ‫آب‬ ‫اثر‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫ناخواسته‬ ‫تحرک‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬‫عبار‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫گردد‬‫تی‬
‫در‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬Water Cut‫می‬ ‫صورت‬ ‫باالتری‬‫گیرد‬.
10.‫تول‬ ،‫آب‬ ‫افزایش‬ ‫اثر‬ ‫بر‬ ،‫شود‬ ‫داشته‬ ‫نگه‬ ‫ثابت‬ ‫کل‬ ‫سیال‬ ‫نرخ‬ ‫اگر‬‫نفت‬ ‫ید‬
‫یافت‬ ‫خواهد‬ ‫کاهش‬.‫منحنی‬ ‫از‬ ‫جریان‬ ‫کاهش‬ ‫نرخ‬ ‫روند‬ ‫این‬
harmonic‫می‬ ‫پیروی‬‫کند‬.‫کاهشی‬ ‫جریان‬ ‫منحنی‬ ‫تئوری‬ ‫اصول‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬
،‫تعریف‬ ‫و‬D،‫کاهش‬ ‫نرخ‬ ‫برای‬harmonic‫نبودن‬ ‫ثابت‬ ‫و‬D‫گفت‬ ‫توان‬ ‫می‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 464

465. ‫تجمعی‬ ‫تولید‬ ‫محاسبه‬
11.‫رابطه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫که‬k‫با‬ ‫برابر‬ ‫ثابتی‬Di/qi‫میباشد‬.‫گفته‬ ‫که‬ ‫همانطور‬
‫کاهش‬ ‫شد‬harmonic‫کاهش‬ ‫از‬ ‫خاصی‬ ‫حالت‬hyperbolic‫است‬
‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬b= 1‫رابطه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫لذا‬ ‫باشد‬ ‫می‬9(‫می‬‫توان‬‫که‬ ‫نوشت‬:
12.‫بین‬ ‫تجمعی‬ ‫تولید‬ ‫نهایت‬ ‫در‬ ‫و‬t1‫و‬t2‫جریان‬ ‫نرخ‬ ‫دو‬ ‫برای‬q1‫و‬
q2‫می‬ ‫محاسبه‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬‫شود‬:
‫می‬ ‫بنابراین‬‫ب‬ ‫یا‬ ‫مخزن‬ ‫عمر‬ ‫پایان‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫تجمعی‬ ‫تولید‬ ‫میزان‬ ‫توان‬‫ه‬
‫کرد‬ ‫تعیین‬ ‫صفر‬ ‫جریان‬ ‫نرخ‬ ‫در‬ ‫عبارتی‬.‫می‬ ‫باال‬ ‫تساوی‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫توان‬
‫روش‬ ‫در‬ ‫راست‬ ‫خط‬ ‫آوردن‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫برای‬harmonic‫لگاریتم‬ ‫منحنی‬
‫کرد‬ ‫رسم‬ ‫تجمعی‬ ‫تولید‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫جریان‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 465

466. 6-‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫همزمان‬ ‫جریان‬:
‫منحنی‬‫می‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫تحلیل‬ ‫برای‬ ‫کاهش‬ ‫های‬‫روند‬.‫همچ‬‫نین‬
‫م‬ ‫این‬ ‫نیز‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫مخلوط‬ ‫تولید‬ ‫در‬ ‫چاه‬ ‫عملکرد‬ ‫تحلیل‬ ‫برای‬‫نحنی‬‫ها‬
‫هستند‬ ‫استفاده‬ ‫قابل‬.‫ازداده‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫نسبت‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫های‬‫آنها‬ ‫های‬
WOR،GOR‫و‬WGR‫تحلیل‬‫بود‬ ‫خواهند‬ ‫تر‬ ‫هماهنگ‬ ‫ها‬.
‫منحنی‬ ‫روند‬‫می‬ ،‫سیاالت‬ ‫این‬ ‫نسبت‬ ‫های‬‫اول‬ ‫سیال‬ ‫منحنی‬ ‫مخالف‬ ‫تواند‬‫یه‬
‫باشد‬.
‫م‬ ‫منحنی‬ ‫و‬ ‫افزایشی‬ ‫روند‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫منحنی‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫معمول‬ ‫بسیار‬ ً‫ال‬‫مث‬‫ربوط‬
‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫کاهشی‬ ‫روند‬ ‫گاز‬ ‫به‬.‫منحنی‬ ‫یابی‬ ‫برون‬ ‫بنابراین‬‫ب‬ ،‫نسبت‬ ‫های‬‫اید‬
‫ش‬ ‫مشاهده‬ ‫تولید‬ ‫روند‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫مخزن‬ ‫مناسب‬ ‫مکانیسم‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫با‬‫و‬ ‫ده‬
‫بگیرد‬ ‫صورت‬ ‫تولید‬ ‫چگونگی‬.
‫ثابت‬‫های‬qi‫و‬Di‫تول‬ ‫برحسب‬ ‫تولید‬ ‫جریان‬ ‫نرخ‬ ‫لگاریتم‬ ‫منحنی‬ ‫از‬ ‫نیز‬‫ید‬
‫می‬ ‫محاسبه‬ ‫قابل‬ ‫تجمعی‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 466

467. 7-‫منحنی‬‫نسبت‬ ‫های‬:
‫منحنی‬‫نسبت‬ ‫نمودارهای‬ ،‫نسبت‬ ‫های‬‫ک‬ ‫هستند‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ،‫نفت‬ ‫های‬‫ه‬
‫ارتباط‬‫می‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫آنها‬ ‫متفاوت‬ ‫های‬‫دهد‬.
‫ارتباط‬ ‫این‬‫م‬ ‫بهینه‬ ‫تولیدی‬ ‫مکانیسم‬ ‫بهترین‬ ‫انعکاس‬ ‫برای‬ ‫ها‬‫ی‬‫که‬ ‫شوند‬
‫نرخ‬ ‫براساس‬ ‫را‬ ‫آنها‬ ً‫ال‬‫معمو‬‫نشان‬ ‫عملکرد‬ ‫جداول‬ ‫روی‬ ‫جداگانه‬ ‫های‬
‫می‬‫دهند‬.‫نرخ‬ ‫متقابل‬ ‫وابستگی‬ ‫ترتیب‬ ‫این‬ ‫به‬‫نسبت‬ ‫و‬ ‫ها‬‫واض‬ ‫ها‬‫تر‬ ‫ح‬
‫تحلیل‬ ‫بیشتر‬ ‫هماهنگی‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫و‬ ‫بوده‬‫می‬ ‫ها‬‫شود‬.
‫نسبت‬ ‫ترین‬ ‫معمول‬‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫های‬GOR(go/gs):،
WOR(gw/go)‫نسبت‬ ‫این‬ ‫که‬‫را‬ ‫مخزن‬ ‫تولیدی‬ ‫مکانیسم‬ ‫بازده‬ ‫ها‬
‫می‬ ‫منعکس‬‫کند‬.‫افزایشی‬ ‫نسبت‬ ‫یک‬GOR‫یا‬WOR‫یک‬ ‫با‬ ً‫ال‬‫معمو‬
‫ان‬ ‫به‬ ‫زمانی‬ ‫تولید‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ،‫است‬ ‫مرتبط‬ ‫نفت‬ ‫کاهشی‬ ‫نرخ‬‫می‬ ‫تها‬‫رسد‬
‫که‬WOR‫و‬GOR‫باشد‬ ‫حد‬ ‫از‬ ‫بیش‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 467

468. 7-‫منحنی‬‫نسبت‬ ‫های‬:
‫می‬ ‫انجام‬ ‫گازی‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫تحلیل‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬‫گیرد‬.‫یکی‬‫از‬
‫نسبت‬‫نسبت‬ ،‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫مهم‬ ‫های‬CGR‫است‬.‫به‬ ‫میعانات‬ ‫نسبت‬ ‫که‬
‫می‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫گازی‬ ‫میعانات‬ ‫افزایش‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫برای‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫گاز‬‫رود‬.
‫نسبت‬ ‫این‬ ‫چه‬ ‫هر‬ ً‫ال‬‫معمو‬CGR‫ت‬ ‫مناسب‬ ‫ما‬ ‫تولید‬ ‫روش‬ ‫باشد‬ ‫بزرگتر‬‫ر‬
‫می‬‫نسبت‬ ‫چه‬ ‫هر‬ ‫داشت‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫باید‬ ‫اما‬ ‫باشد‬CGR‫باشد‬ ‫بزرگتر‬
‫می‬ ‫رخ‬ ‫چاه‬ ‫در‬ ‫مایع‬ ‫حرکت‬ ‫مانند‬ ‫نیز‬ ‫دیگر‬ ‫مشکالت‬‫دهد‬.‫میان‬ ‫این‬ ‫در‬
WOR‫و‬ ‫گاز‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫نسبت‬LGR‫گیری‬ ‫اندازه‬ ،‫گاز‬ ‫به‬ ‫مایع‬ ‫نسبت‬
‫با‬ ‫ارتباط‬ ‫در‬ ‫نهفته‬ ‫مشکالت‬lifting‫ممکن‬ ‫را‬ ‫چاه‬ ‫در‬ ‫مایعات‬
‫می‬‫سازند‬.
‫می‬ ‫منتهی‬ ‫زمانی‬ ‫به‬ ‫تولید‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬‫که‬ ‫گردد‬LGR‫شود‬ ‫بزرگ‬ ‫آنقدر‬
‫نباشد‬ ‫آن‬ ‫کنترل‬ ‫به‬ ‫قادر‬ ‫تولید‬ ‫سیستم‬ ‫که‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 468

469. 8-‫روزانه‬ ‫عملکرد‬ ‫نرخ‬
‫عملیاتی‬ ‫مالحظات‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫گاهی‬‫دادن‬ ‫دست‬ ‫از‬ ،‫عملیات‬ ‫مشکالت‬
‫و‬ ‫تجهیزات‬...‫محدودیت‬ ‫یا‬‫بازار‬ ‫های‬)‫و‬ ‫قرارداد‬ ‫نبود‬...‫طور‬ ‫به‬ ‫چاه‬ ‫از‬
‫نمی‬ ‫تولید‬ ‫پیوسته‬‫م‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫رد‬ ‫گزارش‬ ‫وجود‬ ‫این‬ ‫با‬ ،‫شود‬‫اهیانه‬
)‫روزانه‬ ‫یا‬(‫می‬‫باشد‬.
‫عدد‬ ‫بر‬ ‫ماهیانه‬ ‫تولید‬ ‫اگر‬30 )‫ماه‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫روز‬ ‫تعداد‬(‫نرخ‬ ‫شود‬ ‫تقسیم‬
‫می‬ ‫محاسبه‬ ‫روش‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫روزانه‬‫تقویم‬ ‫نرخ‬ ،‫شود‬-‫نامیده‬ ‫روزی‬
‫می‬‫شود‬.
‫می‬ ‫تولید‬ ‫چاه‬ ‫که‬ ‫روزهایی‬ ‫تعداد‬ ‫بر‬ ‫ماهیانه‬ ‫تولید‬ ‫اگر‬‫کند‬)ً‫ال‬‫مث‬15‫یا‬
20‫روز‬(‫روش‬ ‫این‬ ‫شده‬ ‫محاسبه‬ ‫روزانه‬ ‫نرخ‬ ‫آنگاه‬ ‫گردد‬ ‫تقسیم‬»‫نرخ‬
‫عملکرد‬-‫روز‬«‫می‬ ‫نامیده‬‫شود‬.‫می‬ ‫نهایت‬ ‫در‬ ‫و‬‫اختالف‬ ‫که‬ ‫گفت‬ ‫توان‬
‫را‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫مقدار‬ ‫دو‬ ‫این‬ ‫بین‬Down time‫می‬ ‫چاه‬‫نامند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 469

470. 8-‫روزانه‬ ‫عملکرد‬ ‫نرخ‬
‫ک‬ ‫نرخ‬ ‫بگیرد‬ ‫صورت‬ ‫تجمعی‬ ‫تولید‬ ‫براساس‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫اگر‬‫اهشی‬
‫می‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫صحیح‬‫آید‬.‫باش‬ ‫زمان‬ ‫برمبنای‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫اگر‬ ‫ولی‬‫یک‬ ،‫د‬
‫سازی‬ ‫بهینه‬ ‫برای‬ ‫فاکتور‬Down time‫در‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫باید‬
ً‫ال‬‫معمو‬ ،‫کند‬ ‫شرکت‬ ‫محاسبه‬Loud factor‫می‬ ‫نامیده‬‫شود‬Loud
factor.‫می‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬ ‫زمان‬ ‫کل‬ ‫به‬ ‫چاه‬ ‫از‬ ‫تولید‬ ‫زمان‬ ‫نسبت‬‫باش‬‫د‬.
‫می‬ ‫آشکار‬ ‫زمانی‬ ‫پارامتر‬ ‫این‬‫نمودارهای‬ ‫بین‬ ‫جدایی‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫شود‬
»‫تقویم‬ ‫نرخ‬-‫روز‬«‫و‬»‫عملکرد‬ ‫نرخ‬-‫روز‬«‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫وجود‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 470

471. ‫گیری‬ ‫نتیجه‬:
‫کاهش‬Exponential‫به‬ ‫نسبت‬Harmonic‫یا‬Hyperbolic‫کاهش‬
‫می‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫تری‬ ‫سریع‬‫می‬ ‫عبارتی‬ ‫به‬ ‫دهد‬‫کرد‬ ‫گیری‬ ‫نتیجه‬ ‫توان‬.‫که‬ً‫ال‬‫معمو‬
‫می‬ ‫را‬ ‫شده‬ ‫اثبات‬ ‫ذخیره‬ ‫هیدروکربور‬ ‫حداقل‬‫ک‬ ‫محاسبه‬ ‫گراف‬ ‫این‬ ‫با‬ ‫توان‬‫رد‬.
‫ثابت‬ ‫با‬‫نظری‬ ‫مورد‬ ‫جریان‬ ‫به‬ ‫باتوجه‬ ‫و‬ ‫جریان‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫کاهش‬ ‫نرخ‬ ‫بودن‬‫که‬
‫می‬ ‫ترک‬ ‫را‬ ‫چاه‬‫می‬ ،‫کنند‬‫مانده‬ ‫باقی‬ ‫ذخیره‬ ‫و‬ ‫بازیافت‬ ‫قابل‬ ‫ذخیره‬ ‫توان‬‫نیز‬ ‫را‬
‫آورد‬ ‫دست‬ ‫به‬.
‫اس‬ ‫چاه‬ ‫تعمیرات‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫نمودارها‬ ‫این‬ ‫تحلیل‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫دیگر‬ ‫مهم‬ ‫نکته‬‫ت‬.
‫می‬ ‫تعمیرات‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫تولید‬ ‫نرخ‬ ‫افزایش‬ ‫مواردی‬ ‫در‬‫ذخیره‬ ‫افزایش‬ ‫تواند‬‫قابل‬
‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫همراه‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫بازیافت‬.‫افزا‬ ‫تنها‬ ،‫دیگر‬ ‫موارد‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫در‬ ‫و‬‫یش‬
‫داشت‬ ‫خواهد‬ ‫همراه‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫خاصی‬ ‫زمانی‬ ‫محدوده‬ ‫در‬ ‫تولید‬ ‫نرخ‬.‫گونه‬ ‫هیچ‬ ‫و‬
‫ذخیره‬ ‫افزایش‬‫ب‬ ‫را‬ ‫باشد‬ ‫مشاهده‬ ‫قابل‬ ‫فوق‬ ‫نمودارهای‬ ‫تحلیل‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫ای‬‫ه‬
‫نخواهدداشت‬ ‫همراه‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 471

472. ‫گیری‬ ‫نتیجه‬:
‫شد‬ ‫مشاهده‬ ‫که‬ ‫همچنان‬.‫منحنی‬ ‫از‬ ‫یابی‬ ‫برون‬ ‫در‬‫کاهشی‬ ‫های‬
hyperbolic‫در‬ ‫ذخایر‬ ‫تخمین‬ ‫در‬ ‫نتایج‬ ‫خطای‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬ ‫برای‬
‫می‬ ،‫زمانی‬ ‫نقاط‬ ‫از‬ ‫برخی‬‫کاهش‬ ‫منحنی‬ ‫توان‬hyperbolic‫به‬ ‫را‬
‫کاهشی‬ ‫منحنی‬Exponential‫کرد‬ ‫تبدیل‬.
‫ب‬ ‫برای‬ ‫ثقلی‬ ‫ریزش‬ ‫نیروی‬ ‫چون‬ ‫مؤثر‬ ‫مکانیسم‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬‫ازیافت‬
‫طریق‬ ‫از‬ ‫باال‬ ‫ویسکوزیته‬ ‫با‬ ‫نفت‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫فعال‬»‫آبده‬ ‫رانش‬«‫تولید‬
‫شود‬.‫نگه‬ ‫ثابت‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫طوری‬ ‫به‬‫چاه‬ ‫از‬ ‫تولید‬ ‫کل‬ ‫نرخ‬ ‫داشتن‬)‫و‬ ‫آب‬
‫نفت‬(‫منحنی‬ ‫از‬ ‫تولید‬ ‫روند‬ ،‫شود‬ ‫کاسته‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬harmonic
‫می‬ ‫پیروی‬‫کند‬.

‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 472

473. ‫گیری‬ ‫نتیجه‬:
‫همچ‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫مخلوط‬ ‫تولید‬ ‫در‬ ‫چاه‬ ‫عملکرد‬ ‫تحلیل‬ ‫برای‬‫نین‬
‫همزمان‬ ‫تحلیل‬ ‫از‬ ،‫شده‬ ‫بیان‬ ‫و‬ ‫احتمالی‬ ‫خطاهای‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬ ‫برای‬
‫داده‬‫نسبت‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫مربوط‬ ‫های‬‫آنها‬ ‫های‬GIR،WOR،
GOR‫و‬WGR‫می‬ ‫استفاده‬‫گردد‬.
‫منحنی‬ ‫یابی‬ ‫برون‬ ‫همچنین‬‫م‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫با‬ ‫باید‬ ‫نسبت‬ ‫های‬‫کانیسم‬
‫تول‬ ‫چگونگی‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫مشاهده‬ ‫تولید‬ ‫روند‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫مخزن‬ ‫مناسب‬‫ید‬
‫پذیرد‬ ‫صورت‬.
‫چاه‬ ‫از‬ ‫گروهی‬ ‫عملکرد‬ ‫تحلیل‬ ‫هنگام‬‫می‬ ‫پیشنهاد‬ ،‫تولیدی‬ ‫های‬‫گر‬‫دد‬.
‫عملی‬ ‫در‬ ‫چاه‬ ‫هر‬ ‫متوسط‬ ‫تولید‬ ‫حالت‬ ‫در‬ ‫جریان‬ ‫کاهشی‬ ‫تحلیل‬ ‫که‬‫ات‬
‫شود‬ ‫اجرا‬ ‫روزانه‬.‫چاه‬ ‫گروه‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫و‬‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫های‬Pool‫طریق‬ ‫از‬
‫چاه‬ ‫متوسط‬ ‫عملکرد‬‫گردد‬ ‫تعیین‬ ‫ها‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 473

474. ‫گیری‬ ‫نتیجه‬:
‫مجموعه‬ ‫برای‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫نرخ‬ ‫همچنین‬‫چاه‬ ‫از‬ ‫ای‬‫اقتصادی‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫ها‬
‫باشد‬ ‫مناسب‬،‫گیرد‬ ‫قرار‬ ‫توجه‬ ‫مورد‬ ‫باید‬ ‫نیز‬.‫مجموعه‬ ‫برای‬ ‫زیرا‬‫ای‬‫از‬
‫چاه‬‫باشد‬ ‫کننده‬ ‫گمراه‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫ها‬.‫چاه‬ ‫تک‬ ‫تک‬ ‫برای‬ ‫همچنین‬‫ها‬
‫آید‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫چاه‬ ‫چند‬ ‫مجموع‬ ‫با‬ ‫متغیر‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫است‬ ‫ممکن‬.
‫ن‬ ‫نمودارهای‬ ‫است‬ ‫بهتر‬ ‫تولید‬ ‫مکانیسم‬ ‫بهترین‬ ‫انعکاس‬ ‫برای‬‫سبت‬‫های‬
‫نرخ‬ ‫براساس‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ،‫نفت‬‫نش‬ ‫عملکرد‬ ‫جداول‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫جداگانه‬ ‫های‬‫ان‬
‫نرخ‬ ‫متقابل‬ ‫وابستگی‬ ‫ترتیب‬ ‫این‬ ‫به‬ ،‫شود‬ ‫داده‬‫نسبت‬ ‫و‬ ‫ها‬‫واض‬ ‫ها‬‫تر‬ ‫ح‬
‫تحلیل‬ ‫بیشتر‬ ‫هماهنگی‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫خواهد‬‫می‬ ‫ها‬‫شود‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 474

475. ‫نمودارها‬ ‫تحلیل‬–‫بودن‬ ‫همساز‬
1)‫می‬ ‫مستقل‬ ‫ترین‬ ‫مناسب‬ ‫زمان‬ ‫نمودارها‬ ‫تحلیل‬ ‫در‬ ‫چرا‬‫باشد؟‬
2)‫کنید؟‬ ‫اثبات‬ ‫و‬ ‫دهید‬ ‫توضیح‬ ‫را‬ ‫همساز‬ ‫کاهش‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 475

476. ‫زمان‬ ‫نمودارها‬ ‫تحلیل‬ ‫در‬ ‫چرا‬
‫می‬ ‫مستقل‬ ‫ترین‬ ‫مناسب‬‫باش‬‫د؟‬
‫می‬ ‫مستقل‬ ‫متغیر‬ ‫ترین‬ ‫مناسب‬ ،‫زمان‬ ،‫نمودارها‬ ‫تحلیل‬ ‫در‬‫ز‬ ‫باشد‬‫یرا‬
‫منحنی‬ ‫یابی‬ ‫برون‬‫جریان‬ ‫های‬-‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫برای‬ ‫مستقیم‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫زمان‬
‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫استفاده‬ ‫قابل‬ ‫اقتصادی‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تولید‬.
‫مخزن‬ ‫از‬ ‫تولید‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫تغییر‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫مشاهده‬ ‫همچنین‬
‫می‬‫بگذارد‬ ‫را‬ ‫زیادی‬ ‫تأثیر‬ ‫نمودارها‬ ‫تحلیل‬ ‫در‬ ‫تواند‬.
‫م‬ ‫تغییرات‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫عدم‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫تجربی‬ ‫نتایج‬‫ی‬‫تواند‬
‫چاه‬ ‫عملکرد‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫زیادی‬ ‫خطای‬‫گردد‬ ‫باعث‬ ‫ها‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 476

477. ‫و‬ ‫دهید‬ ‫توضیح‬ ‫را‬ ‫همساز‬ ‫کاهش‬
‫کنید؟‬ ‫اثبات‬
‫همساز‬ ‫کاهش‬harmonic‫کاهش‬ ‫از‬ ‫خاص‬ ‫حالتی‬hyperbolic‫می‬‫باشد‬
‫که‬b= 1‫کاهش‬ ‫نرخ‬ ‫و‬D‫با‬ ‫متناسب‬q‫وقتی‬ ‫یعنی‬ ،‫است‬q‫صفر‬ ‫سمت‬ ‫به‬
‫می‬ ‫میل‬‫کند‬D‫کند‬ ‫میل‬ ‫صفر‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫نیز‬.‫مورد‬ ‫زمانی‬ ‫عملکرد‬ ‫نوع‬ ‫این‬
‫ب‬ ‫برای‬ ‫ریزش‬ ‫ثقل‬ ‫نیروی‬ ‫مانند‬ ‫مؤثر‬ ‫مکانیسم‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫استفاده‬‫ازیافت‬
‫باشد‬ ‫فعال‬.‫می‬ ‫را‬ ‫کاهش‬ ‫جریان‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫دیگر‬ ‫مثال‬‫ب‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫توان‬‫ا‬
‫طریق‬ ‫از‬ ‫باال‬ ‫ویسکوزیته‬“‫آبده‬ ‫رانش‬”‫برد‬ ‫نام‬.
‫می‬ ‫مشاهده‬ ‫زودتر‬ ‫آب‬ ‫اثر‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫ناخواسته‬ ‫تحرک‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬‫عبار‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫گردد‬‫تی‬
‫در‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬Water Cut‫می‬ ‫صورت‬ ‫باالتری‬‫گیرد‬.
10.‫تول‬ ،‫آب‬ ‫افزایش‬ ‫اثر‬ ‫بر‬ ،‫شود‬ ‫داشته‬ ‫نگه‬ ‫ثابت‬ ‫کل‬ ‫سیال‬ ‫نرخ‬ ‫اگر‬‫نفت‬ ‫ید‬
‫یافت‬ ‫خواهد‬ ‫کاهش‬.‫منحنی‬ ‫از‬ ‫جریان‬ ‫کاهش‬ ‫نرخ‬ ‫روند‬ ‫این‬
harmonic‫می‬ ‫پیروی‬‫کند‬.‫کاه‬ ‫جریان‬ ‫منحنی‬ ‫تئوری‬ ‫اصول‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫شی‬
،‫تعریف‬ ‫و‬D،‫کاهش‬ ‫نرخ‬ ‫برای‬harmonic‫نبودن‬ ‫ثابت‬ ‫و‬D‫گفت‬ ‫توان‬ ‫می‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 477

478. 2. Arps،J. J.: “Analysis of decline curves،” Trans.
AIME (1945) 160،228-247.
3. Slider،H. C.: “A simplified method of hyperbolic
decline curve analysis،” JPT (March 1968) 235-236.
4. Gentry،R. W.: “decline curve analysis. ” JPT (Jan.
1972) 38-41.
5. Fetkovich،M. J.: “Decline curve analysis usin
type curves” JPT (June 1980) 1065-1077.
6. Carter R. D.: “Type curves for finite radial and
linear gas flow systems: Constant terminal pressure
case،” SPEJ (Oct. 1985) 719-728.
7. Fraim،M. L. and Wattenbarger،R. A.: “Gas
reservoir decline curve analysis using type curves
with real gas pseudo pressure and normalized time،
” APEFE (Dec. 1987) 671-682‫؛‬Trans. AIME،290.
8. Aminian،K.،Ameri،S.،and Hyman،M.:
“Production decline type curves for gas well
producing under pseudo-steady state conditions،
“paper SPE 15933 presented at the 1986 SPE eastern
regional meeting،Columbus،OH،Nov. 12-14.

480. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
900225612.‫نسب‬ ‫حسینی‬ ‫مهدی‬ ‫سید‬.Mahdi. Hoseini. S24@gmail.Com

481. 1.‫چاه‬ ‫در‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬ ‫پدیده‬‫افقی‬ ‫های‬
2.‫روش‬‫در‬ ‫تولیدی‬ ‫دبی‬ ‫تغییرات‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محاسبات‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫چاه‬‫افقی‬ ‫های‬
2.1.‫روش‬Chaperson
2. 2.‫روش‬Efros
2. 3.‫روش‬Karcher
2. 4.‫روش‬Joshi

483. ‫چاه‬ ‫در‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬ ‫پدیده‬‫افقی‬ ‫های‬
‫چاه‬ ‫حفاری‬ ‫روش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫دالیل‬ ‫مهمترین‬ ‫از‬ ‫یکی‬‫افق‬ ‫بصورت‬ ‫ها‬‫ی‬
‫و‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫دارای‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫هیدروکربن‬ ‫بازیافت‬ ‫میزان‬ ‫افزایش‬
‫می‬ ‫آب‬ ‫سفره‬‫باشد‬.
‫چاه‬ ‫مزایای‬ ‫از‬‫چاه‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫افقی‬ ‫های‬‫می‬ ‫عمودی‬ ‫های‬‫ظرفیت‬ ‫به‬ ‫توان‬
‫چاه‬ ‫تولیدی‬ ‫باالی‬‫می‬ ‫زمان‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫مشابه‬ ‫فشار‬ ‫اختالف‬ ‫در‬ ‫افقی‬ ‫های‬‫ان‬
‫چاه‬ ‫با‬ ‫مشابه‬ ‫تولیدی‬ ‫دبی‬ ‫در‬ ‫تر‬ ‫طوالنی‬ ‫شکن‬‫ن‬ ‫اشاره‬ ‫عمودی‬ ‫های‬‫مود‬.
‫چاه‬ ‫مشابه‬‫بخش‬ ‫سه‬ ‫در‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬ ‫رفتار‬ ‫بررسی‬ ‫عمودی‬ ‫های‬
‫می‬ ‫انجام‬‫می‬ ‫قرار‬ ‫بررسی‬ ‫مورد‬ ‫آن‬ ‫بخش‬ ‫اولین‬ ‫که‬ ‫شود‬‫گیرد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 483

485. ‫تولید‬ ‫دبی‬ ‫تغییر‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محاسبات‬‫در‬ ‫ی‬
‫چاه‬‫افقی‬ ‫های‬
‫تولیدی‬ ‫دبی‬ ‫تعیین‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محاسبات‬
‫شکن‬ ‫میان‬ ‫زمان‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محاسبات‬
‫چاه‬ ‫عملکرد‬ ‫بررسی‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محاسبات‬‫در‬ ‫افقی‬ ‫های‬‫زمان‬‫های‬‫پس‬‫از‬
‫مخروط‬ ‫شدن‬ ‫شکن‬ ‫میان‬
‫چاه‬ ‫در‬ ‫تولیدی‬ ‫دبی‬ ‫محاسبه‬ ‫روشهای‬ ‫مهمترین‬‫عبارتند‬ ‫افقی‬ ‫های‬‫از‬:
.‫روش‬Chaperson
.‫روش‬Efros
.‫روش‬Karcher
.‫روش‬Joshi
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 485

486. ‫روش‬Chaperson
Chaperson‫سال‬ ‫در‬1986‫معادالتی‬‫دبی‬ ‫محاسبه‬ ‫برای‬ ‫تجربی‬
‫یک‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫پایدار‬ ‫شبه‬ ‫و‬ ‫پایدار‬ ‫جریان‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫تولیدی‬‫نواخت‬
‫نمود‬ ‫ارائه‬ ‫همگن‬ ‫و‬.‫مخر‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫برای‬ ‫وی‬ ‫پیشنهادی‬ ‫معادالت‬‫وط‬
‫می‬ ‫چنین‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫شدگی‬‫باشد‬:
‫آب‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬:
‫گاز‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬:

‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 486

487. ‫روش‬Chaperson
‫می‬ ‫معتبر‬ ‫زیر‬ ‫شرایط‬ ‫برای‬ ‫فقط‬ ‫فوق‬ ‫معادله‬ ‫دو‬‫باشد‬:
‫پارامتر‬a”‫می‬ ‫تعریف‬ ‫چنین‬‫شود‬:
Joshi‫سال‬ ‫در‬1991‫نمود‬ ‫تعریف‬ ‫چنین‬ ‫را‬ ‫بعد‬ ‫بدون‬ ‫تابع‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 487

488. ‫روش‬Efros
Efros‫سال‬ ‫در‬1936‫از‬ ‫مستقل‬ ‫نفت‬ ‫بحرانی‬ ‫دبی‬ ‫اینکه‬ ‫فرض‬ ‫با‬
‫می‬ ‫ریزش‬ ‫شعاع‬‫بحرانی‬ ‫دبی‬ ‫محاسبه‬ ‫برای‬ ‫تجربی‬ ‫رابطه‬ ‫دو‬ ‫باشد‬‫نفت‬
‫زیر‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫نمود‬ ‫ارائه‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬ ‫شرایط‬ ‫در‬
‫می‬‫باشند‬:
‫آب‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬

‫گاز‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 488

489. ‫روش‬Karcher
Karcher‫سال‬ ‫در‬1987‫نفت‬ ‫دبی‬ ‫محاسبه‬ ‫برای‬‫معادالتی‬‫نمو‬ ‫ارائه‬‫د‬
‫روش‬ ‫مشابه‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬Efros‫عمودی‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫از‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫خودداری‬ ‫مخزن‬.‫پیشنهادی‬ ‫معادالت‬Karcher‫دو‬ ‫برای‬
‫می‬ ‫زیر‬ ‫بصورت‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬ ‫حالت‬‫باشند‬:
‫آب‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬:
‫گاز‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 489

490. ‫روش‬Joshi
Joshi‫سال‬ ‫در‬1988‫یکسری‬ ‫معرفی‬ ‫با‬‫پارامتر‬‫ها‬‫محاس‬ ‫برای‬ ‫روشی‬‫به‬
‫چاه‬ ‫در‬ ‫تولیدی‬ ‫دبی‬‫نمود‬ ‫ارائه‬ ‫افقی‬ ‫های‬.‫دب‬ ‫محاسبه‬ ‫دستورالعمل‬‫ی‬
‫چاه‬ ‫برای‬ ‫تولیدی‬‫زی‬ ‫مراحل‬ ‫شامل‬ ‫روش‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫افقی‬ ‫های‬‫ر‬
‫است‬:
‫مرحله‬1-‫کنید‬ ‫محاسبه‬ ‫معادله‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫ریزش‬ ‫شعاع‬.
‫مرحله‬2-‫استف‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫شکل‬ ‫بیضی‬ ‫ریزش‬ ‫ناحیه‬ ‫بزرگ‬ ‫قطر‬ ‫نصف‬‫از‬ ‫اده‬
‫کنید‬ ‫محاسبه‬ ‫زیر‬ ‫معادله‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 490

491. ‫روش‬Joshi
‫مرحله‬3-‫کنید‬ ‫محاسبه‬ ‫زیر‬ ‫معادله‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫چاه‬ ‫مؤثر‬ ‫شعاع‬:
‫مرحله‬4-‫سیس‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫افقی‬ ‫چاه‬ ‫یک‬ ‫برای‬ ‫تولیدی‬ ‫دبی‬‫تم‬‫های‬
‫کنید‬ ‫محاسبه‬ ‫زیر‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 491

492. ‫روش‬Joshi
‫آب‬ ‫سیستم‬-‫نفت‬(‫آب‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬:)
‫نفت‬ ‫سیستم‬-‫گاز‬(‫گاز‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬:)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 492

493. ‫روش‬Joshi
‫و‬ ،=،‫گاز‬ ‫و‬ ‫آب‬ ،‫نفت‬ ‫دانسیته‬ ‫ترتیب‬ ‫به‬
=،‫مخزن‬ ‫افقی‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬md
=‫آب‬ ‫تماس‬ ‫سطح‬ ‫بین‬ ‫عمقی‬ ‫فاصله‬-‫نفت‬(WOC)،‫افقی‬ ‫چاه‬ ‫و‬ft
=‫گاز‬ ‫تماس‬ ‫سطح‬ ‫بین‬ ‫عمقی‬ ‫فاصله‬-‫نفت‬(GOC)،‫افقی‬ ‫چاه‬ ‫و‬ft
=‫چاه‬ ‫شعاع‬
=‫چاه‬ ‫مؤثر‬ ‫شعاع‬
=‫افقی‬ ‫چاه‬ ‫ریزش‬ ‫شعاع‬
=‫ویسکوزیته‬‫نفت‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 493

494. .1Ahmad. Tareq. (2010). Reservoir Engineering
Handbook (Gulf Professional Publishing)
Chapter 9 Page 558 to 566

496. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
890219159-‫سروش‬‫یزدانی‬.Soroush. yzd@gmail.Com

497. ‫چاه‬ ‫در‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬ ‫پدیده‬‫افقی‬ ‫های‬
‫چاه‬ ‫در‬ ‫بحرانی‬ ‫دبی‬ ‫تعیین‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محاسبات‬‫افقی‬ ‫های‬
‫روش‬Chaperson
‫روش‬Efros
‫روش‬Karcher
‫روش‬Joshi

499. ‫چاه‬ ‫در‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬ ‫پدیده‬‫افقی‬ ‫های‬
‫حفاری‬ ‫روش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫دالیل‬ ‫مهمترین‬ ‫از‬ ‫یکی‬‫چاهها‬‫افق‬ ‫بصورت‬‫ی‬
‫و‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫دارای‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫هیدروکربن‬ ‫بازیافت‬ ‫میزان‬ ‫افزایش‬
‫می‬ ‫آب‬ ‫سفره‬‫باشد‬.‫چاه‬ ‫مزایای‬ ‫از‬‫چاه‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫افقی‬ ‫های‬‫عمودی‬ ‫های‬
‫چاه‬ ‫تولیدی‬ ‫باالی‬ ‫ظرفیت‬ ‫به‬ ‫میتوان‬‫م‬ ‫فشار‬ ‫اختالف‬ ‫در‬ ‫افقی‬ ‫های‬‫شابه‬
‫چاه‬ ‫با‬ ‫مشابه‬ ‫تولیدی‬ ‫دبی‬ ‫در‬ ‫تر‬ ‫طوالنی‬ ‫تشکیل‬ ‫زمان‬ ‫نیز‬ ‫و‬‫های‬‫عمودی‬
‫نمود‬ ‫اشاره‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫درس‬2 499

500. ‫چاه‬ ‫در‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬ ‫رفتار‬ ‫بررسی‬‫های‬
‫افقی‬
‫چاه‬ ‫مشابه‬‫چاه‬ ‫در‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬ ‫رفتار‬ ‫بررسی‬ ،‫عمودی‬ ‫های‬‫افقی‬ ‫های‬
‫میشود‬ ‫انجام‬ ‫بخش‬ ‫سه‬ ‫در‬:
‫بحرانی‬ ‫دبی‬ ‫تعیین‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محاسبات‬
‫زمان‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محاسبات‬‫میانشکن‬
‫چاه‬ ‫عملکرد‬ ‫بررسی‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محاسبات‬‫ا‬ ‫پس‬ ‫زمانهای‬ ‫در‬ ‫افقی‬ ‫های‬‫ز‬
‫میانشکن‬‫مخروط‬ ‫شدن‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫درس‬2 500

501. ‫بحران‬ ‫دبی‬ ‫تعیین‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محاسبات‬‫در‬ ‫ی‬
‫چاه‬‫افقی‬ ‫های‬
‫چاه‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫دبی‬ ‫محاسبه‬ ‫روشهای‬ ‫مهمترین‬‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫افقی‬ ‫های‬:
‫روش‬Chaperson
‫روش‬Efros
‫روش‬Karcher
‫روش‬Joshi
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫درس‬2 501

502. ‫روش‬Chaperson
Chaperson‫سال‬ ‫در‬1986‫معادالتی‬‫دبی‬ ‫محاسبه‬ ‫برای‬ ‫تجربی‬
‫شبه‬ ‫و‬ ‫پایدار‬ ‫جریانی‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫بحرانی‬-‫مخازن‬ ‫در‬ ‫پایدار‬
‫نمود‬ ‫ارائه‬ ‫همگن‬ ‫و‬ ‫یکنواخت‬.‫ب‬ ‫پیش‬ ‫برای‬ ‫وی‬ ‫پیشنهادی‬ ‫معادالت‬‫ینی‬
‫می‬ ‫چنین‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬‫باشد‬:
‫آب‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬
‫گاز‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫درس‬2 502

503. ‫می‬ ‫معتبر‬ ‫زیر‬ ‫شرایط‬ ‫برای‬ ‫فوق‬ ‫معادله‬ ‫دو‬‫باشد‬:
‫پارامتر‬α”‫می‬ ‫تعریف‬ ‫چنین‬‫شود‬:
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫درس‬2 503

504. Joshi‫سال‬ ‫در‬1991‫بعد‬ ‫بدون‬ ‫تابع‬qc*‫نمود‬ ‫تعریف‬ ‫چنین‬ ‫را‬:
Db=‫بین‬ ‫عمقی‬ ‫فاصله‬WOC،‫افقی‬ ‫چاه‬ ‫و‬ft
Dt=‫بین‬ ‫عمقی‬ ‫فاصله‬GOC،‫افقی‬ ‫چاه‬ ‫و‬ft
Q∞:،‫بحرانی‬ ‫دبی‬STB/day
Ρg،ρw،ρo=‫بترتبت‬‫گاز‬ ‫و‬ ‫آب‬ ،‫نفت‬ ‫دانسیته‬lb/ft3
kh=،‫مخزن‬ ‫افقی‬ ‫نفوذپذیری‬md
h=،‫نفتی‬ ‫ستون‬ ‫ضخامت‬md
ye=‫چاه‬ ‫خط‬ ‫دو‬ ‫بین‬ ‫فاصله‬ ‫نصف‬‫افقی‬ ‫های‬(‫افقی‬ ‫چاه‬ ‫بر‬ ‫عمود‬ ‫ریزش‬ ‫ناحیه‬ ‫طول‬ ‫نصف‬)،ft
L=‫افقی‬ ‫چاه‬ ‫طول‬
qc*=‫بعد‬ ‫بدون‬ ‫تابع‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫درس‬2 504

505. ‫روش‬Efros
Efros‫سال‬ ‫در‬1936‫از‬ ‫مستقل‬ ‫نفت‬ ‫بحرانی‬ ‫دبی‬ ‫اینکه‬ ‫فرض‬ ‫با‬‫شعاع‬
‫نفت‬ ‫بحرانی‬ ‫دبی‬ ‫محاسبه‬ ‫برای‬ ‫تجربی‬ ‫رابطه‬ ‫دو‬ ،‫میباشد‬ ‫ریزش‬‫در‬
‫نمود‬ ‫ارائه‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬ ‫شرایط‬.‫زی‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ‫معادالت‬ ‫این‬‫ر‬
‫می‬‫باشند‬:
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫درس‬2 505

506. Db=‫بین‬ ‫عمقی‬ ‫فاصله‬WOC
،‫افقی‬ ‫چاه‬ ‫و‬ft
Dt=‫بین‬ ‫عمقی‬ ‫فاصله‬GOC‫و‬
،‫افقی‬ ‫چاه‬ft
h:‫مخزن‬ ‫مفید‬ ‫ضخامت‬(
‫مخزن‬ ‫نفتی‬ ‫ستون‬ ‫ضخامت‬)،ft
Ρg،ρw،ρo=‫بترتبت‬‫دانسی‬‫ته‬
‫گاز‬ ‫و‬ ‫آب‬ ،‫نفت‬lb/ft3
kh=،‫مخزن‬ ‫افقی‬ ‫نفوذپذیری‬
md
‫آب‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬
‫گاز‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫درس‬2 506

507. ‫روش‬Karcher
Karcher‫سال‬ ‫در‬1987‫نفت‬ ‫دبی‬ ‫محاسبه‬ ‫برای‬‫معادالتی‬‫نمو‬ ‫ارائه‬‫د‬
‫روش‬ ‫مشابه‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬Efros‫نفوذپذیری‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫از‬‫عهمودی‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫خودداری‬ ‫مخزن‬.‫پیشنهادی‬ ‫معادالت‬Karcher‫دو‬ ‫برای‬
‫میباشند‬ ‫زیر‬ ‫بصورت‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬ ‫حالت‬:
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫درس‬2 507

508. ‫آب‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬
Db=‫بین‬ ‫عمقی‬ ‫فاصله‬WOC،‫افقی‬ ‫چاه‬ ‫و‬ft
‫گاز‬ ‫شدگی‬ ‫مخروط‬
Dt=‫بین‬ ‫عمقی‬ ‫فاصله‬GOC،‫افقی‬ ‫چاه‬ ‫و‬ft
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫درس‬2 508

509. ‫روش‬Joshi
Joshi‫سال‬ ‫در‬1988‫یکسری‬ ‫معرفی‬ ‫با‬‫پارامترها‬‫برای‬ ‫روشی‬ ،
‫چاه‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫بحرانی‬ ‫دبی‬ ‫محاسبه‬‫نمود‬ ‫ارائه‬ ‫افقی‬ ‫های‬.‫دستورالعم‬‫ل‬
‫چاه‬ ‫برای‬ ‫نفت‬ ‫حرارتی‬ ‫دبی‬ ‫محاسبه‬‫روش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫افقی‬ ‫های‬
Joshi‫است‬ ‫زیر‬ ‫مراحل‬ ‫شامل‬:
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫درس‬2 509

510. ‫مرحله‬1-‫معادله‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫افقی‬ ‫چاه‬ ‫ریزش‬ ‫شعاع‬47-8‫محاسبه‬
‫کنید‬:
A=،‫افقی‬ ‫چاه‬ ‫ریزش‬ ‫ناحیه‬ ‫مساحت‬ft
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫درس‬2 510

511. ‫مرحله‬2-‫استف‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫شکل‬ ‫بیضی‬ ‫ریزش‬ ‫ناحیه‬ ‫بزرگ‬ ‫قطر‬ ‫نصف‬‫از‬ ‫اده‬
‫کنید‬ ‫محاسبه‬ ‫زیر‬ ‫معادله‬:
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫درس‬2 511

512. ‫مرحله‬3-‫چاه‬ ‫موثر‬ ‫شعاع‬(r’w)‫محاسبه‬ ‫زیر‬ ‫معادله‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫را‬
‫کنید‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫درس‬2 512

513. ‫مرحله‬4-‫چا‬ ‫یک‬ ‫برای‬ ‫نفت‬ ‫بحرانی‬ ‫دبی‬‫ه‬
‫سیستم‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫افقی‬‫مح‬ ‫زیر‬ ‫های‬‫اسبه‬
‫کنید‬:
Db=‫آب‬ ‫سطح‬ ‫بین‬ ‫عمقی‬ ‫فاصله‬
–‫نفت‬(WOC)،‫افقی‬ ‫چاه‬ ‫و‬ft
Dt=‫سطح‬ ‫بین‬ ‫عمقی‬ ‫فاصله‬
‫گاز‬ ‫تماس‬–‫نفت‬(GOC)‫چاه‬ ‫و‬
،‫افقی‬ft
Ρg،ρw،ρo=‫بترتبت‬‫دانسیت‬‫ه‬
‫گاز‬ ‫و‬ ‫آب‬ ،‫نفت‬lb/ft3
kh=،‫مخزن‬ ‫افقی‬ ‫نفوذپذیری‬md
reh=،‫افقی‬ ‫چاه‬ ‫ریزش‬ ‫شعاع‬ft
μo=‫ویسکوزیته‬،‫نفت‬cp
r’w=،‫چاه‬ ‫موثر‬ ‫شعاع‬ft
rw=،‫چاه‬ ‫شعاع‬ft
‫آب‬ ‫سیستم‬-‫نفت‬(‫مخروط‬
‫آب‬ ‫شدگی‬)
‫نفت‬ ‫سیستم‬-‫گاز‬(‫مخروط‬
‫گاز‬ ‫شدگی‬)
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫درس‬2 513

514. .1‫طارق‬ ،‫احمد‬.‫رحیم‬ ‫ترجمه‬ ،‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫رفتار‬ ‫اصول‬
‫سیالوی‬.‫فصل‬9

516. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
‫نیا‬ ‫یوسف‬ ‫حامد‬900213043aseman. ta662@gmail.Com
‫تقوی‬ ‫امین‬890218907amantaghavi70@yahoo.Com

517. 1.‫مقدمه‬‫شناخت‬ ‫بر‬ ‫ای‬‫آسفالتین‬‫ها‬-‫واکس‬‫ها‬‫ها‬ ‫رزین‬ ‫و‬
1(‫الف‬:)‫مقدمه‬
2(‫ب‬:)‫اهمیت‬‫آسفالتین‬‫ها‬
3(‫ج‬:)‫ساختار‬‫آسفالتین‬‫ها‬‫ها‬ ‫رزین‬ ‫و‬
4(‫د‬:)‫عنصری‬ ‫ترکیب‬‫آسفالتین‬‫ها‬
5(‫ه‬:)‫عمومی‬ ‫خواص‬‫آسفالتین‬‫ها‬
6(‫ق‬:)‫ذرات‬ ‫اندازه‬‫آسفالتین‬‫ها‬
7(‫ک‬:)‫مولکولی‬ ‫وزن‬‫آسفالتین‬‫ها‬
8(‫ل‬:)‫تفاوت‬‫آسفالتین‬‫رزین‬ ‫و‬ ‫واکس‬ ‫با‬

518. 2.‫رسوب‬ ‫مکانیزم‬‫آسفالتین‬‫و‬ ‫مخازن‬ ‫در‬‫زیان‬‫های‬‫آ‬ ‫از‬ ‫ناشی‬‫ن‬
2(‫الف‬:)‫ایجاد‬ ‫دلیل‬‫آسفالتین‬
2(‫ب‬:)‫انباشت‬ ‫و‬ ‫شدن‬ ‫لخته‬ ،‫کردن‬ ‫رسوب‬ ‫فرایند‬‫آسفالتی‬‫ن‬
2(‫ج‬:)‫رسوب‬ ‫مشکالت‬‫آسفالتین‬
2(‫د‬:)‫آسیب‬‫های‬‫رسوب‬ ‫از‬ ‫ناشی‬‫آسفالتین‬

519. 3.‫رفتار‬ ‫برسی‬‫آسفالتین‬‫در‬‫فازهای‬‫مختلف‬‫وتحلیل‬‫نم‬‫وداری‬
‫آن‬
3(‫الف‬:)‫فازی‬ ‫رفتار‬‫آسفالتین‬
3(‫ب‬:)‫انباشت‬ ‫منحنی‬‫آسفالتین‬
3(‫ج‬:)‫رفتار‬ ‫سازی‬ ‫مدل‬‫آسفالتین‬

521. ‫مقدمه‬
‫سیاالت‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫باال‬ ‫مولکولى‬ ‫وزن‬ ‫با‬ ‫هایى‬ ‫ناخالصى‬‫نف‬‫تی‬
‫باش‬ ‫داشته‬ ‫وجود‬‫د‬.‫ناخالصى‬ ‫این‬،‫ها‬ ‫آسفالتین‬ ‫قبیل‬ ‫از‬ ‫موادی‬ ‫ها‬
‫دیاموند‬ ،‫آسفالتوژنیک‬ ‫اسیدهاى‬‫ک‬ ،‫ها‬ ‫مرکاپتان‬ ،‫آنها‬ ‫مشتقات‬ ‫و‬ ‫ها‬‫اربن‬
‫هستند‬ ‫واکس‬ ‫و‬ ‫نفتى‬ ‫هاى‬ ‫رزین‬ ،‫زیستى‬ ‫فلزهاى‬ ،‫فلزى‬ ‫هاى‬.
‫آسفالت‬ ،‫میان‬ ‫این‬ ‫در‬‫توانن‬ ‫مى‬ ‫زیرا‬ ‫برخوردارند؛‬ ‫اى‬ ‫ویژه‬ ‫اهمیت‬ ‫از‬ ‫ها‬‫د‬
‫آورند‬ ‫بوجود‬ ‫را‬ ‫متعددى‬ ‫مشکالت‬.
‫به‬ ‫نزدیک‬ ‫وجود‬ ‫با‬70‫ما‬ ‫اطالعات‬ ،‫آسفالتین‬ ‫بررسى‬ ‫و‬ ‫مطالعه‬ ‫سال‬
‫است‬ ‫ابتدایى‬ ‫مراحل‬ ‫در‬ ‫هنوز‬ ‫مواد‬ ‫این‬ ‫دربارة‬‫ای‬ ،‫به‬ ‫حدودى‬ ‫تا‬ ‫امر‬ ‫ن‬
‫است‬ ‫مخزن‬ ‫طبیعى‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫آسفالتین‬ ‫پیچیدة‬ ‫طبیعت‬ ‫دلیل‬.
‫سال‬ ‫در‬ ‫ابتدا‬ ‫آسفالتین‬ ‫واژة‬1837‫ک‬ ‫به‬ ‫بوسینگات‬ ‫توسط‬ ‫فرانسه‬ ‫در‬‫ار‬
‫ش‬ ‫گرفته‬‫د‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 521

522. ‫واک‬ ‫و‬ ‫آسفالتین‬ ‫درباره‬ ‫مطالعات‬ ‫اولین‬‫س‬
‫باقیمانده‬ ‫تقطیر‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫مواد‬ ‫بوسینگات‬‫ص‬ ‫به‬ ‫الکل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫ها‬‫ورت‬
‫ن‬ ‫آسفالتین‬ ‫را‬ ‫بودند‬ ‫محلول‬ ‫تورپنتاین‬ ‫اسانس‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫غیرمحلول‬‫زیرا‬ ‫امید؛‬
‫داشتند‬ ‫شباهت‬ ‫اولیه‬ ‫آسفالت‬ ‫به‬ ‫مواد‬ ‫این‬.
‫ابتدا‬ ‫رزین‬ ‫و‬ ‫آسفالتین‬ ‫نام‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫سنگین‬ ‫هاى‬ ‫برش‬ ‫مطالعة‬‫دهه‬ ‫در‬
1930‫ب‬ ‫مواد‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫داشت‬ ‫وجود‬ ‫باور‬ ‫این‬ ‫زیرا‬ ‫گرفت؛‬ ‫قرار‬ ‫توجه‬ ‫مورد‬‫ه‬
‫ان‬ ‫شده‬ ‫پراکنده‬ ‫طبیعت‬ ‫در‬ ‫گسترده‬ ‫صورت‬‫د‬.
‫مارکوسن‬(1919)‫درسال‬1945‫صورت‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫رزین‬ ‫و‬ ‫آسفالتین‬
‫دربا‬ ‫غیرمحلول‬ ‫هاى‬ ‫بخش‬ ،‫طبیعى‬ ‫هاى‬ ‫رزین‬ ‫کردکه‬ ‫بندى‬ ‫دسته‬‫زها‬‫و‬
‫اسید‬‫قاب‬ ،‫سبک‬ ‫هاى‬ ‫برش‬ ‫دارای‬ ‫هاى‬ ‫نفت‬ ‫با‬ ‫کامل‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫ها‬‫ل‬
‫هستن‬ ‫امتزاج‬‫د‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 522

523. ‫آسفالتین‬ ‫معرفی‬
‫آسفالتین‬‫در‬ ‫ها‬‫شوند‬ ‫مى‬ ‫نشین‬ ‫ته‬ ‫ِر‬‫ت‬ِ‫ا‬ ‫اضافة‬ ‫مقدار‬ ‫حضور‬.
‫ه‬ ‫محلول‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫هاى‬ ‫بخش‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫آسفالتوژنیک‬ ‫اسید‬‫اى‬
‫در‬ ‫و‬ ‫بازى‬‫شوند‬ ‫مى‬ ‫تعریف‬ ‫بنزن‬ ‫مانند‬ ‫هایى‬ ‫حالل‬‫آسفالتین‬‫ها‬
‫هستند‬ ‫باال‬ ‫مولکولى‬ ‫وزن‬ ‫با‬ ‫اى‬ ‫حلقه‬ ‫چند‬ ‫زیستى‬ ‫ترکیبات‬‫ک‬‫در‬ ‫ه‬
‫هیدروژن‬ ‫و‬ ‫کربن‬ ‫همراه‬ ‫به‬ ‫گوگرد‬ ‫و‬ ‫اکسیژن‬ ،‫نیتروژن‬ ‫ساختارشان‬
‫دارد‬ ‫وجود‬.
‫آسفالتین‬ ‫براى‬‫طورکل‬ ‫به‬ ‫است؛‬ ‫شده‬ ‫ارائه‬ ‫متعددى‬ ‫هاى‬ ‫تعریف‬‫ى‬‫مى‬
‫آسفالتین‬ ‫که‬ ‫گفت‬ ‫توان‬‫با‬ ‫هستندکه‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫اجزایى‬ ‫ها‬‫برخ‬‫ى‬‫از‬
‫هستند‬ ‫شناسایى‬ ‫قابل‬ ‫دستورالعملى‬ ‫هاى‬ ‫تعریف‬.
‫باقیمان‬ ‫محلولیت‬ ‫خواص‬ ‫براساس‬ ‫آسفالتین‬ ‫کالسیک‬ ‫تعریف‬‫هاى‬ ‫ده‬
‫است‬ ‫متعدد‬ ‫هاى‬ ‫حالل‬ ‫در‬ ‫نفت‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 523

524. ‫آسفالتین‬ ‫جدید‬ ‫تعریف‬
‫شیمیدان‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫جدیدى‬ ‫تعریف‬ ‫در‬‫آسفالت‬ ،‫است‬ ‫شده‬ ‫ارائه‬ ‫ها‬‫ین‬
‫م‬ ‫پایین‬ ‫جوش‬ ‫نقطه‬ ‫با‬ ‫هایى‬ ‫پارافین‬ ‫افزودن‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫بخشى‬‫انند‬
‫است‬ ‫محلول‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫بنزن‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫مى‬ ‫رسوب‬ ،‫هپتان‬ ‫نرمال‬.
‫ی‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ‫زغال‬ ،‫نفت‬ ‫مانند‬ ‫کربنى‬ ‫منبع‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫مواد‬ ‫این‬‫ا‬
‫شوند‬ ‫حاصل‬ ‫نفتى‬ ‫شیل‬‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫دمایى‬ ‫باید‬ ،‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫دستورالعمل‬
‫جدا‬ ‫براى‬ ‫که‬ ‫زمانى‬ ‫مدت‬ ،‫دهد‬ ‫مى‬ ‫رخ‬ ‫جدایش‬ ‫و‬ ‫کردن‬ ‫مخلوط‬‫شدن‬
‫نفت‬ ‫مخلوط‬ ‫از‬ ‫آسفالتین‬-‫براى‬ ‫که‬ ‫هایى‬ ‫شیوه‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫نیاز‬ ‫مورد‬ ‫آلکان‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫استفاده‬ ‫جداسازى‬،‫کردن‬ ‫فیلتر‬ ‫سرعت‬ ‫و‬ ‫فیلتر‬ ‫اندازة‬‫نیز‬ ‫را‬
‫است‬ ‫تأثیرگذار‬ ‫نتایج‬ ‫بر‬ ‫موارد‬ ‫این‬ ‫تمامى‬ ‫زیرا‬ ‫کند؛‬ ‫تعیین‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 524

525. ‫آسفالتین‬ ‫مولکول‬ ‫فضایی‬ ‫شکل‬
‫شکل‬1:‫ون‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫آسفالتین‬ ‫مولکول‬ ‫ُعدى‬‫ب‬ ‫سه‬ ‫شکل‬‫زوئال‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 525

526. ‫آسفالتین‬ ‫اهمیت‬
‫آسفالتین‬ ‫مولکولى‬ ‫ساختار‬ ‫اهمیت‬‫و‬ ‫ها‬‫رزین‬‫هم‬ ،‫مهندسان‬ ‫براى‬ ‫ها‬‫انند‬
‫رگ‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫کلسترول‬ ‫ساختار‬ ‫با‬ ‫رابطه‬ ‫در‬ ‫قلب‬ ‫متخصصان‬ ‫دانش‬
‫ف‬ ،‫دما‬ ‫تغییرات‬ ‫با‬ ‫آنکه‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫آسفالتین‬ ‫است‬ ‫بیمار‬ ‫یک‬ ‫هاى‬‫و‬ ‫شار‬
‫نیز‬ ‫نفت‬ ‫کلسترول‬ ،‫نماید‬ ‫رسوب‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫ترکیب‬‫نامیده‬
‫شود‬ ‫مى‬.
‫روانه‬ ‫خواص‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫بچسبد‬ ‫سطوح‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫رسوبات‬ ‫این‬
‫ده‬ ‫تغییر‬ ‫را‬ ‫نفت‬ ‫شناسى‬‫د‬.‫آسفالتی‬ ‫رسوب‬ ‫اقتصادى‬ ‫تأثیرات‬‫نفت‬ ‫از‬ ‫ن‬
‫دارد‬ ‫اهمیت‬ ‫بسیار‬ ‫پاالیش‬ ‫و‬ ‫هیدروکربن‬ ‫تولیدات‬ ‫در‬ ،‫خام‬.
‫تم‬ ‫در‬ ‫وارده‬ ‫خسارات‬ ‫و‬ ‫انسداد‬ ،‫گرفتگى‬ ‫جرم‬ ‫آن‬ ‫متعاقب‬ ‫و‬ ‫انباشت‬‫امى‬
‫لول‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫هاى‬ ‫دیواره‬ ‫تا‬ ‫سازند‬ ‫از‬ ،‫فرآورى‬ ‫و‬ ‫هیدروکربن‬ ‫تولید‬ ‫مراحل‬‫ه‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫دیده‬ ،‫پاالیشگاه‬ ‫هاى‬ ‫واحد‬ ‫کشى‬ ‫لوله‬ ‫خطوط‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫مغزى‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 526

527. ‫آسفالتین‬ ‫شیمى‬ ‫و‬ ‫ساختار‬‫رزین‬ ‫و‬ ‫ها‬‫ها‬
‫است‬ ‫محدود‬ ‫بسیار‬ ‫آسفالتین‬ ‫با‬ ‫رابطه‬ ‫در‬ ‫ما‬ ‫فعلى‬ ‫دانش‬.‫آسفال‬‫تین‬‫ها‬
‫برش‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫مجزا‬ ‫هاى‬ ‫بخش‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫آنها‬ ‫توان‬ ‫نمى‬ ‫و‬ ‫شوند‬ ‫نمى‬ ‫متبلور‬‫هاى‬
‫کرد‬ ‫تفکیک‬ ‫کوچک‬.
‫آسفالتین‬ ‫توسط‬ ‫شدت‬ ‫به‬ ‫خنثى‬ ‫هاى‬ ‫رزین‬ ‫آنکه‬ ‫ویژه‬ ‫به‬‫جذب‬ ‫ها‬‫مى‬
‫کر‬ ‫جدا‬ ‫هم‬ ‫از‬ ‫ّى‬‫م‬‫ک‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫آنها‬ ‫توان‬ ‫نمى‬ ‫و‬ ‫شوند‬‫د‬.
‫نیست‬ ‫دست‬ ‫در‬ ‫زیادى‬ ‫اطالعات‬ ‫آسفالتین‬ ‫شیمیایى‬ ‫خواص‬ ‫از‬.
‫آسفالتین‬‫آروماتیک‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫ها‬‫آنه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫دوست‬ ‫نفت‬ ‫ها‬،‫ا‬
‫کنند‬ ‫مى‬ ‫ایجاد‬ ‫را‬ ‫پراکنده‬ ‫شدت‬ ‫به‬ ‫کلوییدى‬ ‫هاى‬ ‫محلول‬.
‫آسفالتین‬‫نسب‬ ،‫دارند‬ ‫کمى‬ ‫مولکولى‬ ‫وزن‬ ‫که‬ ‫آنهایى‬ ‫ویژه‬ ‫به‬ ‫ها‬‫به‬ ‫ت‬
‫هستند‬ ‫گریز‬ ‫نفت‬ ‫خام‬ ‫هاى‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫پنتان‬ ‫مانند‬ ‫هایى‬ ‫پارافین‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 527

528. ‫آسفالتین‬ ‫شدن‬ ‫لخته‬
‫شکل‬2:‫شدن‬ ‫لخته‬-‫خام‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫آسفالتین‬ ‫هاى‬ ‫مولکول‬ ‫تجمع‬
‫ونزوئال‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 528

529. ‫آسفالتی‬ ‫بندی‬ ‫دسته‬ ‫روشهای‬ ‫انواع‬‫ن‬
‫شیمیدآن‬ ‫توسط‬ ‫بسیارى‬ ‫هاى‬ ‫تالش‬‫ها‬‫دسته‬ ‫براى‬‫آسفالتین‬ ‫ى‬ ‫بند‬‫ها‬
‫بر‬‫اس‬ ‫گرفته‬ ‫انجام‬ ‫عنصرى‬ ‫هاى‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫شیمیایى‬ ‫ساختار‬ ‫اساس‬‫ت‬.
‫است‬ ‫مختلفى‬ ‫شیمیایى‬ ‫و‬ ‫فیزیکى‬ ‫هاى‬ ‫شیوه‬ ‫از‬ ‫کار‬ ‫این‬ ‫براى‬‫مى‬ ‫فاده‬
‫شود‬.
‫شامل‬ ‫فیزیکى‬ ‫هاى‬ ‫شیوه‬IR،NMR‫و‬ESR،‫جرمى‬ ‫سنجى‬ ‫طیف‬ ،
‫زاویة‬ ‫پراش‬ ،‫الکترونى‬ ‫ریزنگارى‬ ،‫فراسانتریفیوژ‬ ،‫ایکس‬ ‫اشعة‬‫کوچک‬
‫پراش‬ ‫سنجى‬ ‫طیف‬ ،‫ایکس‬ ‫اشعه‬ ‫کوچک‬ ‫زاویة‬ ‫پراش‬ ،‫نوترون‬
،‫کاوسى‬ ‫االستیکنور‬VPO،GPC،HPLC‫است‬ ‫دیگر‬ ‫موارد‬ ‫و‬.
‫سر‬ ‫شدن‬ ‫دار‬ ‫هیدروژن‬ ‫و‬ ‫شدن‬ ‫اکسید‬ ‫با‬ ‫نیز‬ ‫شیمیایى‬ ‫هاى‬ ‫شیوه‬‫وکار‬
‫دارد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 529

530. ‫پایداری‬‫آسفالتین‬‫ها‬
‫آسفالتین‬‫ن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫سنگین‬ ‫هیدروکربنى‬ ‫هاى‬ ‫مولکول‬ ‫ها‬‫به‬ ‫فت‬
‫رزین‬ ‫جذب‬ ‫با‬ ،‫بوده‬ ‫کلوییدى‬ ‫و‬ ‫معلق‬ ‫صورت‬‫پاید‬ ‫شان‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫ها‬‫ار‬‫مى‬
‫شوند‬.
‫شکل‬ ‫در‬ ‫تعادلى‬ ‫نیروهاى‬ ‫از‬ ‫تصویرى‬3‫است‬ ‫آمده‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 530

531. ‫نیرو‬‫های‬‫بر‬ ‫وارد‬‫مولکول‬‫های‬‫آسفالت‬‫ین‬
‫شکل‬3:‫نیروهاى‬‫تعادلى‬‫بر‬ ‫وارد‬‫آسفالتین‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 531

532. ‫آسفالتین‬ ‫عنصرى‬ ‫ترکیب‬
‫در‬ ‫آسفالتین‬ ‫ترکیب‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫اختالفات‬‫درگذشت‬ ‫که‬ ‫کارهایى‬‫انجام‬ ‫ه‬
‫است‬ ‫نشده‬ ‫ارائه‬ ‫کامل‬ ‫جزئیات‬ ‫با‬ ،‫است‬ ‫گرفته‬.
‫منشأ‬ ،‫مواد‬ ‫طبیعت‬‫و‬‫منطقه‬ ‫ظریف‬ ‫تغییرات‬‫باعث‬ ،‫بلوغ‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫اى‬
‫شود‬ ‫مى‬ ‫آسفالتین‬ ‫آن‬ ‫تبع‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫خام‬ ‫هاى‬ ‫نفت‬ ‫تفاوت‬.
‫استفاده‬ ‫با‬ ‫کرده‬ ‫رسوب‬ ‫هاى‬ ‫آسفالتین‬ ‫عنصرى‬ ‫ترکیب‬ ‫مطالعة‬‫از‬
‫تنها‬ ‫هیدروژن‬ ‫و‬ ‫کربن‬ ‫میزان‬ ‫که‬ ‫دهد‬ ‫مى‬ ‫نشان‬ ‫هپتان‬ ‫نرمال‬ ‫افزودن‬‫در‬
‫است‬ ‫متغیر‬ ‫کوچکى‬ ‫بازة‬.
‫جدول‬ ‫در‬ ‫مقادیر‬ ‫این‬1‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬.
‫با‬ ‫برابر‬ ‫کربن‬ ‫به‬ ‫هیدروژن‬ ‫اتمى‬ ‫نسبت‬ ‫با‬ ‫مذکور‬ ‫مقادیر‬1/15±0/5
‫است‬ ‫مرتبط‬ ‫درصد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 532

533. ‫مخ‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫آسفالتین‬ ‫عنصری‬ ‫ترکیب‬‫تلف‬
‫جدول‬1:‫ترکیب‬‫عنصرى‬‫آسفالتین‬‫دنیا‬ ‫مختلف‬ ‫نقاط‬ ‫از‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 533

534. ‫ها‬ ‫آسفالتین‬ ‫عمومی‬ ‫خواص‬
‫اهمی‬ ‫از‬ ،‫نفت‬ ‫فرآورى‬ ‫و‬ ‫تولید‬ ‫در‬ ‫کم‬ ‫انحالل‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫آسفالتین‬‫ویژه‬ ‫ت‬
‫است‬ ‫ار‬ ‫برخورد‬ ‫اى‬.‫آسفالت‬ ،‫بیتومین‬ ‫یا‬ ‫نفت‬ ‫کل‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬‫مقدار‬ ‫ین‬
‫هیدروژن‬ ‫کمترى‬(4. 8-8%)‫نی‬ ،‫نیتروژن‬ ،‫گوگرد‬ ‫بیشترى‬ ‫مقدار‬ ‫و‬،‫کل‬
‫دارد‬ ‫اکسیژن‬ ‫و‬ ‫وانادیوم‬.
‫دارد‬ ‫باالیى‬ ‫دانسیتة‬ ،‫هیدروژن‬ ِ‫م‬‫ک‬ ‫مقدار‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ،‫آسفالتین‬.
‫ش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫محققین‬ ‫بیشتر‬ ‫توسط‬ ‫آسفالتین‬ ‫دانسیتة‬‫ارشمید‬ ‫یوة‬‫س‬
‫از‬1. 13 g/cm3‫تا‬1. 20 g/cm3‫است‬ ‫شده‬ ‫زده‬ ‫تخمین‬.‫این‬ ‫اکثر‬
‫به‬ ‫نزدیک‬ ‫را‬ ‫آسفالتین‬ ‫دانسیتة‬ ،‫محققین‬1/20g/cm3‫کرده‬ ‫گزارش‬
‫اند‬‫باالى‬ ‫دماهاى‬ ‫در‬ ‫آسفالتین‬300-400oC‫به‬ ‫بلکه‬ ،‫شود‬ ‫نمى‬ ‫ذوب‬
‫شود‬ ‫مى‬ ‫تجزیه‬ ‫فرار‬ ‫محصوالت‬ ‫و‬ ‫کربن‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 534

535. ‫ها‬ ‫آسفالتین‬ ‫رنگ‬
‫آروماتیک‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫آسفالتین‬ ‫رنگ‬‫د‬ ‫زرد‬ ‫بین‬ ،‫تولوئن‬ ‫مانند‬ ‫ها‬‫غلظت‬ ‫ر‬
‫است‬ ‫متغیر‬ ،‫میسل‬ ‫باال‬ ‫هاى‬ ‫غلظت‬ ‫در‬ ‫سیر‬ ‫قرمز‬ ‫و‬ ‫کم‬ ‫هاى‬.
‫باقیمانده‬ ‫و‬ ‫خام‬ ‫هاى‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫برخى‬ ‫سیاه‬ ‫رنگ‬‫وجود‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫ها‬
‫ا‬ ‫نشده‬ ‫تبدیل‬ ‫کلوئید‬ ‫به‬ ‫خوبى‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫هایى‬ ‫آسفالتین‬‫ند‬.
‫آسفالتین‬‫آروماتیک‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫ها‬،‫هستند‬ ‫دوست‬ ‫نفت‬ ‫ها‬‫اما‬‫نس‬‫به‬ ‫بت‬
‫هستند‬ ‫گریز‬ ‫نفت‬ ،‫کم‬ ِ‫ى‬‫مولکول‬ ‫وزن‬ ‫با‬ ‫هاى‬ ‫پارافین‬.
‫سیاالت‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ،‫دارند‬ ‫کوچکى‬ ‫اندازة‬ ‫که‬ ‫آسفالتینى‬ ‫ذرات‬‫نفتى‬
‫مى‬ ‫آسفالتین‬ ‫بزرگ‬ ً‫ا‬‫نسبت‬ ‫ذرات‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫درحالى‬ ‫این‬ ،‫شوند‬ ‫حل‬‫توانند‬
‫پارافین‬ ‫باالى‬ ‫میزان‬ ‫وجود‬ ‫دلیل‬ ‫به‬‫ج‬ ‫نفتى‬ ‫سیاالت‬ ‫از‬ ،‫نفت‬ ‫در‬ ‫ها‬‫دا‬
‫نمایند‬ ‫ایجاد‬ ‫تصادفى‬ ‫هایى‬ ‫توده‬ ‫و‬ ‫شوند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 535

536. ‫آسفالتین‬ ‫ذرات‬ ‫اندازة‬
‫د‬ ،‫سریع‬ ِ‫ى‬‫ساز‬ ‫دوست‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫الکترونى‬ ‫ریزنگارى‬ ‫دقیق‬ ‫کار‬ ‫با‬‫و‬ ‫یکى‬
‫همکارانش‬‫بین‬ ‫را‬ ‫آسفالتین‬ ‫ذرات‬ ‫اندازة‬20‫تا‬30‫برآورد‬ ‫آنگستروم‬
‫کردند‬.
‫ین‬ ‫و‬ ‫پوالک‬ ‫و‬ ‫دوینگز‬ ‫هاى‬ ‫یافته‬ ‫براساس‬‫نفت‬ ‫در‬،‫بومى‬ ‫ترکیبات‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫باشد‬ ‫میزان‬ ‫این‬ ‫برابر‬ ‫دو‬ ‫تواند‬ ‫مى‬ ‫آسفالتین‬ ‫ذرات‬ ‫اندازة‬.
‫درح‬ ‫قطرى‬ ،‫میانگین‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫توانند‬ ‫مى‬ ‫آسفالتین‬ ‫هاى‬ ‫مولکول‬‫دود‬5
‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫نانومتر‬.
‫ح‬ ‫در‬ ‫میانگین‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫تواند‬ ‫مى‬ ‫نیز‬ ‫آسفالتین‬ ‫هاى‬ ‫میسل‬ ‫اندازة‬‫دود‬
25‫باشد‬ ‫نانومتر‬.
‫بزرگ‬ ‫اى‬ ‫اندازه‬ ‫توانند‬ ‫مى‬ ‫میسلى‬ ‫هاى‬ ‫توده‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫درحالى‬ ‫این‬‫تر‬
‫از‬25‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫نانومتر‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 536

537. ‫آسفالتین‬ ‫مولکولى‬ ‫وزن‬
‫میل‬ ‫دو‬ ‫تا‬ ‫هزار‬ ‫بین‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫باال‬ ‫بسیار‬ ‫آسفالتین‬ ‫مولکولى‬ ‫وزن‬‫متغیر‬ ‫یون‬
‫است‬.‫بست‬ ،‫ها‬ ‫آسفالتین‬ ‫مولکولى‬ ‫وزن‬ ‫براى‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬ ‫مقادیر‬‫به‬ ‫ه‬
‫بسیار‬ ،‫شرایط‬‫است‬ ‫متفاوت‬.
‫وزن‬ ‫براى‬ ‫مختلفى‬ ‫مقادیر‬ ،‫مختلف‬ ‫هاى‬ ‫شیوه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫درصورت‬
‫مولکولى‬‫آید‬ ‫مى‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫آسفالتین‬.
‫ح‬ ‫در‬ ‫آسفالتین‬ ‫مولى‬ ‫جرم‬ ،‫فراسانتریفیوژ‬ ‫شیوة‬ ‫در‬ ،‫مثال‬ ‫براى‬‫دود‬
‫در‬ ‫را‬ ‫مولى‬ ‫جرم‬ ،‫اسمزى‬ ‫فشار‬ ‫شیوة‬ ‫و‬ ‫آید‬ ‫مى‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫هزار‬ ‫سیصد‬
‫مولکو‬ ‫فیلم‬ ‫شیوة‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫دهد‬ ‫مى‬ ‫نشان‬ ‫هزار‬ ‫هشتاد‬ ‫حدود‬،‫لى‬
‫می‬ ‫هزارحاصل‬ ‫چهل‬ ‫و‬ ‫یکصد‬ ‫تا‬ ‫هزار‬ ‫هشتاد‬ ‫بین‬ ‫مقادیرى‬‫شود‬.
‫جدول‬ ‫در‬2‫روش‬ ‫این‬ ‫به‬ ،‫خالصه‬ ‫طور‬ ‫به‬‫است‬ ‫شده‬ ‫اشاره‬ ‫ها‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 537

538. ‫آسفالت‬ ‫مولکولی‬ ‫جرم‬ ‫محاسبه‬ ‫روشهای‬‫ین‬
‫جدول‬2:‫ها‬ ‫شیوه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫آسفالتین‬ ‫مولکولى‬ ‫جرم‬ ‫تخمین‬‫ى‬
‫مختلف‬

‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 538

539. ‫رزین‬ ‫و‬ ‫واکس‬ ‫با‬ ‫آسفالتین‬ ‫تفاوت‬
‫ب‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫واکس‬ ‫و‬ ‫آسفالتین‬ ‫بین‬ ‫تفاوت‬ ،‫کلى‬ ‫درحالت‬‫رخالف‬
‫ب‬ ‫شود‬ ‫نمى‬ ‫متبلور‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫نامحلول‬ ‫هپتان‬ ‫در‬ ‫آسفالتین‬ ،‫واکس‬‫وجود‬ ‫ا‬
‫رزین‬ ‫مولکولى‬ ‫وزن‬ ‫اینکه‬‫کمت‬ ‫بسیار‬ ‫آسفالتین‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫ها‬‫رابطة‬ ،‫است‬ ‫ر‬
‫رزین‬ ‫مولکولى‬ ‫ساختار‬ ‫بین‬ ‫نزدیکى‬ ‫بسیار‬‫آسفالتین‬ ‫و‬ ‫ها‬‫وج‬ ‫ها‬‫دارد‬ ‫ود‬.
‫رزین‬ ‫شدن‬ ‫اکسید‬ ‫بر‬ ‫مبنى‬ ‫هاى‬ ‫نظری‬‫ا‬ ‫نشانه‬ ‫پیش‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫ها‬‫ى‬
‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫طبیعت‬ ‫در‬ ‫آسفالتین‬ ‫گیرى‬ ‫شکل‬ ‫براى‬.‫و‬ ‫فیزیکى‬ ‫خواص‬
‫رزین‬ ‫شیمیایى‬‫آسفالتین‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫ها‬‫است‬ ‫متفاوت‬ ‫ها‬.
‫رزین‬ ‫وجود‬ ،‫است‬ ‫پایین‬ ‫نفت‬ ‫بودن‬ ‫آروماتیکى‬ ‫میزان‬ ‫که‬ ‫هنگامى‬
‫نفت‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫آسفالتین‬ ‫ماندن‬ ‫باقى‬ ‫پراکنده‬ ‫در‬ ‫عامل‬ ‫مهمترین‬‫به‬
‫می‬ ‫شمار‬‫رود‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 539

540. ‫رزین‬ ‫و‬ ‫واکس‬ ‫با‬ ‫آسفالتین‬ ‫تفاوت‬(‫ادامه‬)
‫ش‬ ‫نفتى‬ ‫سیاالت‬ ‫سبک‬ ‫هاى‬ ‫برش‬ ‫با‬ ‫کامل‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫نفتى‬ ‫رزین‬‫بنزین‬ ‫امل‬
‫است‬ ‫امتزاج‬ ‫قابل‬ ،‫نفتى‬ ‫اتر‬ ‫و‬ ‫سبک‬.‫آسفا‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫درحالى‬ ‫این‬‫لتین‬‫ها‬
‫کنند‬ ‫مى‬ ‫رسوب‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫نامحلول‬ ‫سبک‬ ‫هاى‬ ‫برش‬ ‫این‬ ‫در‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 540

542. ‫آسفالتین‬ ‫ایجاد‬ ‫دالیل‬
‫ط‬ ،‫نفتى‬ ‫سیاالت‬ ‫ترکیب‬ ‫در‬ ‫تغییر‬ ‫با‬ ،‫آسفالتین‬ ‫شدن‬ ‫لخته‬‫تزریق‬ ‫ى‬
‫شود‬ ‫مى‬ ‫ایجاد‬ ‫دما‬ ‫و‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫تغییر‬ ‫و‬ ‫سیاالت‬ ‫دیگر‬.
‫نف‬ ‫برداشت‬ ‫ازدیاد‬ ‫فرآیندهاى‬ ‫در‬ ‫مکرر‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫آسفالتین‬ ‫رسوب‬‫و‬ ‫ت‬
‫شود‬ ‫مى‬ ‫ورى‬ ‫بهره‬ ‫محسوس‬ ‫کاهش‬ ‫باعث‬ ‫و‬ ‫دهد‬ ‫مى‬ ‫رخ‬ ‫گاز‬ ‫تزریق‬.
ِ‫ى‬‫زن‬ ‫اسید‬ ‫هنگام‬ ،‫آهن‬ ‫به‬ ‫آلوده‬ ‫هاى‬ ‫اسید‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫مشخص‬
‫دهد‬ ‫مى‬ ‫افزایش‬ ‫را‬ ‫آسفالتین‬ ‫رسوب‬ ‫میزان‬ ،‫ده‬ ‫بهره‬ ِ‫ى‬‫نواح‬.
‫پدی‬ ‫این‬‫ده‬‫شود‬ ‫مى‬ ‫سازند‬ ‫به‬ ‫جدى‬ ‫آسیب‬ ‫شدن‬ ‫وارد‬ ‫باعث‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 542

543. ‫آسفالتین‬ ‫رسوب‬
‫نب‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫اساسى‬ ‫فرق‬ ،‫انباشت‬ ‫و‬ ‫کردن‬ ‫رسوب‬ ‫فرآیند‬ ‫بین‬‫این‬ ‫اید‬
‫برد‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫یکدیگر‬ ‫جاى‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫دو‬.
‫ولى‬ ،‫است‬ ‫سیال‬ ‫فاز‬ ‫از‬ ‫ریز‬ ‫جامد‬ ‫مواد‬ ‫خروج‬ ‫مفهوم‬ ‫به‬ ‫کردن‬ ‫رسوب‬
‫جامد‬ ‫فاز‬ ‫ایجاد‬ ‫معنى‬ ‫به‬ ،‫انباشت‬‫است‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫رسوبات‬.
‫انباش‬ ‫فرآیند‬ ‫به‬ ً‫ا‬‫لزوم‬ ‫کردن‬ ‫رسوب‬ ،‫گفت‬ ‫توان‬ ‫مى‬ ‫کلى‬ ‫درحالت‬‫ت‬
‫است‬ ‫کردن‬ ‫رسوب‬ ‫تأثیر‬ ‫تحت‬ ‫انباشت‬ ‫ولى‬ ‫شود‬ ‫نمى‬ ‫منجر‬.
‫فرآیند‬‫ترکی‬ ‫و‬ ‫دما‬ ،‫فشار‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫تابعى‬ ،‫اول‬ ‫درجة‬ ‫در‬ ‫کردن‬ ‫رسوب‬‫ب‬
‫دهد‬ ‫مى‬ ‫رخ‬ ‫کردن‬ ‫رسوب‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫که‬ ‫انباشت‬ ‫ولى‬ ،‫نفت‬،
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 543

544. ‫شدن‬ ‫لخته‬ ‫فرایند‬
‫جامد‬ ‫ذرات‬ ‫جذب‬ ‫به‬‫دارد‬ ‫بستگى‬ ‫سطح‬ ‫روى‬ ‫بر‬ ‫ریز‬.
‫نا‬ ‫ن‬ ‫شد‬ ‫لخته‬ ،‫گتر‬ ‫بزر‬ ‫ذرات‬ ‫تشکیل‬ ‫و‬ ‫ریز‬ ‫ذرات‬ ‫تجمع‬ ‫فرآیند‬‫میده‬
‫شود‬ ‫مى‬.
‫س‬ ‫به‬ ،‫نفتى‬ ‫فاز‬ ‫محلول‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫هاى‬ ‫لخته‬ ،‫شدن‬ ‫انباشت‬ ‫طى‬ ‫در‬ِ‫ح‬‫ط‬
‫شود‬ ‫مى‬ ‫جذب‬ ‫سنگ‬.
‫رو‬ ‫بر‬ ‫ایستا‬ ‫هاى‬ ‫انباشته‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫تواند‬ ‫مى‬ ‫آسفالت‬ ‫هاى‬ ‫لخته‬‫ى‬
‫سطح‬‫به‬ ‫اینکه‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫مسدود‬ ‫را‬ ‫منافذ‬ ‫مجراى‬ ،‫شود‬ ‫جذب‬ ‫سنگ‬
‫فا‬ ‫در‬ ‫شود‬ ‫تبدیل‬ ‫ریز‬ ‫ذرات‬ ‫به‬ ‫دوباره‬ ،‫باال‬ ‫ُرشى‬‫ب‬ ‫نیروهاى‬ ‫دلیل‬‫نفتى‬ ‫ز‬
‫شود‬ ‫حل‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 544

545. ‫مشکالت‬‫از‬ ‫ناشی‬‫آسفالتین‬ ‫رسوب‬
‫آسفالتین‬‫مشک‬ ،‫نفت‬ ‫فرآورى‬ ‫و‬ ‫جایى‬ ‫جابه‬ ،‫تولید‬ ‫در‬ ‫تواند‬ ‫مى‬‫ایجاد‬ ‫ل‬
‫کند‬.
‫مق‬ ‫به‬ ،‫خیر‬ ‫یا‬ ‫شود‬ ‫مى‬ ‫مشکل‬ ‫ایجاد‬ ‫باعث‬ ‫آسفالتین‬ ‫آیا‬ ‫اینکه‬‫دار‬
‫آسفالتین‬‫ندارد‬ ‫بستگى‬ ‫نفت‬ ‫در‬ ‫موجود‬.
‫خواص‬ ‫به‬ ‫تنها‬ ‫نه‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آسفالتین‬ ‫پایدارى‬ ،‫است‬ ‫مهم‬ ‫که‬ ‫چیزى‬
‫و‬ ،‫نفت‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫انحالل‬ ‫قابلیت‬ ‫میزان‬ ‫به‬ ‫بلکه‬ ،‫آسفالتین‬ ‫ُرش‬‫ب‬‫ابسته‬
‫است‬.
‫همکارانش‬ ‫و‬ ‫دبوئر‬‫سال‬ ‫در‬1995‫احتمال‬ ‫که‬ ‫رسیدند‬ ‫نتیجه‬ ‫این‬ ‫به‬
‫کمتر‬ ‫مقادیر‬ ‫حاوى‬ ‫سبک‬ ‫هاى‬ ‫نفت‬ ‫در‬ ‫آسفالتین‬ ‫مشکل‬ ‫ایجاد‬
‫آسف‬ ‫باالی‬ ‫مقادیر‬ ‫با‬ ‫سنگین‬ ‫هاى‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ،‫آسفالتین‬‫بیشتر‬ ،‫التین‬
‫است‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 545

546. ‫آسفالتین‬ ‫رسوب‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫مشکالت‬(‫ادا‬‫مه‬)
‫کمى‬ ‫بسیار‬ ‫مقادیر‬ ‫که‬ ‫هایى‬ ‫میدان‬ ‫در‬ ‫حتى‬ ‫آسفالتین‬ ‫رسوب‬
‫است‬ ‫نپذیر‬ ‫امکا‬ ،‫آسفالتیندارند‬.
‫ناپاید‬ ‫درصورت‬ ‫نیز‬ ‫سنگین‬ ‫هاى‬ ‫نفت‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫هاى‬ ‫آسفالتین‬‫ار‬
‫دیگ‬ ‫و‬ ‫جایى‬ ‫جابه‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫یا‬ ‫دیگر‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫با‬ ‫ترکیب‬ ‫طى‬ ،‫شدن‬‫ر‬
‫کند‬ ‫ایجاد‬ ‫را‬ ‫مشکالتى‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ،‫فرآورى‬ ‫مراحل‬.
‫مشکل‬ ،‫براین‬ ‫عالوه‬‫ایجاد‬‫محدوده‬ ‫و‬ ‫مرز‬ ‫گونه‬ ‫هیچ‬ ‫آسفالتین‬
‫دهد‬ ‫نمى‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫جغرافیایى‬‫و‬‫شده‬ ‫مشاهده‬ ‫جهان‬ ‫نقاط‬ ‫تمام‬ ‫در‬
‫است‬.
‫رسوب‬ ‫مشکل‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ،‫اولیه‬ ‫تخلیه‬ ‫با‬ ‫نهایى‬ ‫مراحل‬ ‫در‬ ‫البته‬
‫شود‬ ‫حل‬ ‫آسفالتین‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 546

547. ‫آسیب‬‫های‬‫رسوب‬ ‫از‬ ‫ناشی‬‫آسفالتین‬
‫یابد‬ ‫مى‬ ‫کاهش‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬ ‫معمول‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫آسفالتین‬ ‫رسوب‬ ‫با‬‫زیرا‬ ،‫این‬
‫مى‬ ‫بلکه‬ ،‫کنند‬ ‫مى‬ ‫مسدود‬ ‫را‬ ‫مخزن‬ ‫هاى‬ ‫سنگ‬ ‫منافذ‬ ‫تنها‬ ‫نه‬ ‫ذرات‬
‫تفکی‬ ،‫لوله‬ ‫خطوط‬ ،‫چاه‬ ‫درون‬ ‫مغزى‬ ‫لوله‬ ‫شدن‬ ‫مسدود‬ ‫باعث‬ ‫توانند‬‫ک‬
‫تانک‬ ،‫ها‬ ‫پمپ‬ ،‫گرها‬‫شوند‬ ‫تجهیزات‬ ‫دیگر‬ ‫و‬ ‫ها‬.
‫کانى‬ ‫سطوح‬ ‫به‬ ‫آسفالتین‬ ‫جذب‬ ،‫مخزن‬ ‫شرایط‬ ‫در‬‫تغیی‬ ‫باعث‬ ‫ها‬‫ر‬
‫همچنین‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫مى‬ ‫دوست‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫آبدوست‬ ‫از‬ ‫مخزن‬ ‫ترشوندگى‬
‫یابد‬ ‫کاهش‬ ‫نیز‬ ‫درجا‬ ‫تراوایى‬ ‫است‬ ‫ممکن‬.
‫کر‬ ‫رسوب‬ ‫هاى‬ ‫آسفالتین‬ ‫بردن‬ ‫بین‬ ‫از‬ ‫هزینة‬ ،‫تولید‬ ‫افت‬ ‫از‬ ‫جدا‬‫بر‬ ‫ده‬
‫ش‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫سنگین‬ ‫بسیار‬ ‫تواند‬ ‫مى‬ ،‫جریان‬ ‫خطوط‬ ‫و‬ ‫تجهیزات‬‫کل‬
‫بگذارد‬ ‫تأثیر‬ ‫پروژه‬ ‫اقتصاد‬ ‫بر‬ ‫توجهى‬ ‫قابل‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 547

548. ‫آسیب‬‫های‬‫رسوب‬ ‫از‬ ‫ناشی‬‫آسفالتین‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 548

550. ‫رفتار‬‫فازى‬
‫طور‬ ‫به‬ ‫فاز‬ ‫تغییر‬‫دو‬ ‫درجه‬ ‫تغییرات‬ ،‫اول‬ ‫درجه‬ ‫تغییرات‬ ‫به‬ ‫کلى‬‫و‬ ‫م‬
‫شود‬ ‫مى‬ ‫بندى‬ ‫تقسیم‬ ‫نهایت‬ ‫بى‬ ‫درجة‬ ‫تغییرات‬‫درج‬ ‫فاز‬ ‫تغییر‬،‫اول‬ ‫ه‬
‫باشد‬ ‫مرتبط‬ ‫توجهى‬ ‫قابل‬ ِ‫ن‬‫نها‬ ‫گرماى‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬.
‫مقدا‬ ،‫اول‬ ‫درجه‬ ‫فاز‬ ‫تغییر‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫خالص‬ ‫مادة‬ ‫یک‬ ،‫دیگر‬ ‫عبارت‬ ‫به‬‫ر‬
‫کند‬ ‫مى‬ ‫مبادله‬ ‫گرما‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫انرژى‬ ‫از‬ ‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫و‬ ‫ثابت‬.
‫ماده‬ ‫بین‬ ‫اى‬ ‫لحظه‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫تواند‬ ‫نمى‬ ‫نهان‬ ‫گرماى‬ ‫که‬ ‫آنجایى‬ ‫از‬‫و‬
‫مخلوط‬ ‫هاى‬ ‫رژیم‬ ‫با‬ ‫اول‬ ‫درجه‬ ‫فاز‬ ‫تغییرات‬ ،‫شود‬ ‫جا‬ ‫جابه‬ ‫محیط‬‫فاز‬
‫را‬ ‫تغییر‬ ،‫سیستم‬ ‫از‬ ‫هایى‬ ‫بخش‬ ،‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫مرتبط‬‫کرده‬ ‫تکمیل‬
‫خیر‬ ‫دیگر‬ ‫برخى‬ ‫و‬ ‫اند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 550

551. ‫دوم‬ ‫اول‬ ‫درجه‬ ‫فاز‬ ‫تغییر‬
‫دار‬ ‫قرار‬ ‫گروه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫نفتى‬ ‫سیاالت‬ ‫فاز‬ ‫تغییرات‬ ‫از‬ ‫دسته‬ ‫آن‬،‫ند‬
‫مى‬ ‫متبلور‬ ‫واکس‬ ‫تشکیل‬ ‫و‬ ‫نفتى‬ ‫سیاالت‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ‫جدایش‬ ‫شامل‬‫باشد‬.
‫گاز‬ ‫اول‬ ‫درجه‬ ‫تغییر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ضرورى‬ ‫نیز‬ ‫نکته‬ ‫این‬ ‫ذکر‬-‫در‬ ‫مایع‬
‫مخلوط‬ ‫دیگر‬ ‫و‬ ‫نفتى‬ ‫سیاالت‬‫محدوده‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫ثابت‬ ‫دماى‬ ‫در‬ ،‫ها‬‫از‬ ‫اى‬
‫دهد‬ ‫مى‬ ‫رخ‬ ‫فشار‬.
‫ش‬ ‫مى‬ ‫نامیده‬ ‫نیز‬ ‫پیوسته‬ ‫فاز‬ ‫تغییرات‬ ‫که‬ ‫دوم‬ ‫درجه‬ ‫فاز‬ ‫تغییر‬‫با‬ ،‫ود‬
‫نیست‬ ‫همراه‬ ‫اطراف‬ ‫محیط‬ ‫با‬ ‫نهانى‬ ‫گرماى‬ ‫تبادل‬ ‫گونه‬ ‫هیچ‬.
‫رسوب‬ ‫شامل‬ ‫نفتى‬ ‫سیاالت‬ ‫در‬ ‫دوم‬ ‫درجه‬ ‫فاز‬ ‫تغییرات‬ ‫هاى‬ ‫مثال‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 551

552. ‫بینهایت‬ ‫درجه‬ ‫فاز‬ ‫تغییر‬
‫فض‬ ‫آسفالتین‬ ‫کلوئید‬ ‫تشکیل‬ ،‫نفتى‬ ‫سیال‬ ‫از‬ ‫آسفالتین‬‫انباشت‬ ،‫ایى‬
‫برا‬ ‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫در‬ ‫محدودیت‬ ‫لیل‬ ‫د‬ ‫به‬ ‫نفتى‬ ‫سیال‬ ‫از‬ ‫آسفالتین‬‫و‬ ‫ونى‬
‫است‬ ‫آسفالتین‬ ‫شدن‬ ‫میسلى‬.
‫نامیده‬ ‫نهایت‬ ‫بى‬ ‫درجه‬ ‫فاز‬ ‫تغییرات‬ ،‫فاز‬ ‫تغییرات‬ ‫از‬ ‫سوم‬ ‫دسته‬‫مى‬
‫شود‬.
‫ندارند‬ ‫تقارنى‬ ‫هیچ‬ ‫ولى‬ ،‫هستند‬ ‫پیوسته‬ ،‫فاز‬ ‫تغییرات‬ ‫این‬.‫سیاالت‬ ‫در‬
‫میسل‬ ‫انباشته‬ ‫به‬ ‫آسفالتین‬ ‫از‬ ‫فاز‬ ‫تغییرات‬ ،‫نفتى‬‫این‬ ‫به‬ ،‫آسفالتین‬ ‫هاى‬
‫دارد‬ ‫تعلق‬ ‫گروه‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 552

553. ‫فازی‬ ‫تغییرات‬ ‫نمودار‬
‫شکل‬5:‫نمودار‬PT‫فاز‬ ‫تغییرات‬ ‫انواع‬ ‫و‬ ‫نفتى‬ ‫سیاالت‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 553

554. ‫آسفالتین‬ ‫انباشت‬
‫شکل‬6‫دهد‬ ‫مى‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫آسفالتین‬ ‫انباشت‬ ‫منحنى‬ ،.
‫لخت‬ ‫گونه‬ ‫هیچ‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫ترمودینامیکى‬ ‫نمودارهاى‬ ‫کارایى‬‫ه‬
‫ا‬ ‫آسفالتین‬ ‫انباشت‬ ‫منحنى‬ ‫از‬ ‫خارج‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫آسفالتین‬ ‫شدن‬‫تفاق‬‫نمى‬
‫افتد‬.
‫منحن‬ ‫باالى‬ ‫بر‬ ‫تولید‬ ‫سیال‬ ‫پروفایل‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ‫دما‬ ‫اگر‬ ،‫بنابراین‬‫انباشت‬ ‫ى‬
‫عب‬ ‫آسفالتین‬ ‫انباشت‬ ‫منحنى‬ ‫از‬ ‫تولید‬ ‫پروفایل‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫منطبق‬،‫کند‬ ‫ور‬
‫داخل‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫تجهیزات‬ ‫در‬ ‫آسفالتین‬ ‫انباشت‬ ‫و‬ ‫شدن‬ ‫خته‬
‫است‬ ‫انتظار‬ ‫قابل‬ ،‫هستند‬ ‫کار‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫منحنى‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 554

555. ‫منحنی‬‫آسفالتین‬ ‫انباشت‬
‫شکل‬6:‫آسفالتین‬ ‫انباشت‬ ‫منحنى‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 555

556. ‫آسفالتین‬ ‫رفتار‬ ‫سازى‬ ‫مدل‬
‫مول‬ ‫باالى‬ ‫تنوع‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ،‫نفتى‬ ‫هاى‬ ‫مخلوط‬ ‫فازى‬ ‫رفتار‬ ‫تحلیل‬‫کول‬
‫هاى‬‫است‬ ‫مشکل‬ ‫بسیار‬ ،‫آن‬ ‫در‬ ‫حاضر‬ ِ‫ن‬‫آسفالتی‬.
‫کلوی‬ ‫تعلیق‬ ‫خواص‬ ‫از‬ ‫برخى‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫آسفالتین‬ ‫هاى‬ ‫مولکول‬‫و‬ ‫یدى‬
‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫را‬ ‫محلول‬ ‫یک‬ ‫خواص‬ ‫از‬ ‫برخى‬.
‫سازى‬ ‫مدل‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫آسفالتین‬ ‫پیچیدة‬ ‫ساختار‬ ‫این‬ ‫نتیجة‬‫تئورى‬
‫شود‬ ‫مى‬ ‫محسوب‬ ‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫براى‬ ‫اساسى‬ ‫چالش‬ ‫یک‬ ‫هنوز‬ ‫آن‬.
‫براى‬ ‫بسیارى‬ ‫هاى‬ ‫مدل‬ ‫و‬ ‫تئورى‬ ‫هاى‬ ‫شیوه‬ ،‫ها‬ ‫سال‬ ‫طى‬ ‫در‬‫آسفالت‬‫ین‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫ارائه‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 556

557. ‫مدل‬‫رفتار‬ ‫مختلف‬ ‫های‬‫آسفالتین‬
‫به‬ ‫مدل‬ ‫پنج‬ ،‫شده‬ ‫انجام‬ ‫گذشته‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کارهایى‬ ‫در‬ ،‫کلى‬ ‫درحالت‬
‫ا‬ ‫عبارتند‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫استفاده‬ ‫آنها‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬ ‫مکرر‬ ‫صورت‬‫ز‬:
1-‫پذیرى‬ ‫حل‬ ‫هاى‬ ‫مدل‬
2-‫جامد‬ ‫هاى‬ ‫مدل‬
3-‫کلوییدى‬ ‫هاى‬ ‫مدل‬
4-‫ینامیکى‬ ‫ترمود‬ ‫شدن‬ ‫میسلى‬ ‫مدل‬
5-‫حالت‬ ‫له‬ ‫معاد‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫هاى‬ ‫مدل‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 557

558. ‫پذیرى‬ ‫حل‬ ‫هاى‬ ‫مدل‬
‫توسط‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫عنوان‬ ‫فلورى‬ ‫توسط‬ ‫پذیرى‬ ‫حل‬ ‫مدل‬ ‫مفهوم‬ ‫اولین‬
‫م‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫آسفالتین‬ ‫پایدارى‬ ‫توصیف‬ ‫با‬ ‫هرشبرگ‬‫عکوس‬
‫یافت‬ ‫ادامه‬ ‫محلول‬ ‫تعادل‬ ‫پذیرى‬.
‫اساس‬ ‫بر‬ ‫مدل‬ ‫این‬‫فلورى‬ ‫شدة‬ ‫ساده‬ ‫تئورى‬-‫شده‬ ‫تعریف‬ ‫هاگینز‬‫به‬ ‫و‬
‫متداول‬‫شد‬ ‫تبدیل‬ ‫آسفالتین‬ ِ‫ب‬‫رسو‬ ِ‫ى‬‫بین‬ ‫پیش‬ ‫شیوه‬ ‫ترین‬‫است‬ ‫ه‬.
‫س‬ ‫تعادل‬ ‫پیشنهاد‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫فاز‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫با‬ ‫محققان‬ ‫از‬ ‫برخى‬،‫فازى‬ ‫ه‬
‫اند‬ ‫داده‬ ‫بهبود‬ ‫را‬ ‫مدل‬ ‫این‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 558

559. ‫جامد‬ ‫هاى‬ ‫مدل‬
‫ر‬ ‫کرده‬ ‫رسوب‬ ‫آسفالتین‬ ‫که‬ ‫زیرا‬ ،‫است‬ ‫مدل‬ ‫ترین‬ ‫ساده‬ ،‫جامد‬ ‫مدل‬‫به‬ ‫ا‬
‫جامد‬ ‫فاز‬ ‫جزء‬ ‫یک‬ ‫صورت‬‫و‬ ‫نفت‬ ‫فازهاى‬ ‫که‬ ‫درحالى‬ ،‫گیرد‬ ‫مى‬ ‫نظر‬ ‫در‬
‫شوند‬ ‫مى‬ ‫تعیین‬ ‫مکعبى‬ ِ‫ت‬‫حال‬ ‫له‬ ‫معاد‬ ‫یک‬ ‫با‬ ،‫گاز‬.
‫تجربى‬ ‫پارامترهاى‬ ‫از‬ ‫بسیارى‬ ‫تعداد‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ،‫ها‬ ‫مدل‬ ‫این‬ ‫در‬
‫آزمایشگ‬ ‫هاى‬ ‫داده‬ ‫دادن‬ ‫مطابقت‬ ‫براى‬ ،‫پارامترها‬ ‫اضافى‬ ‫وتنظیمات‬‫اهى‬
‫باشد‬ ‫نیاز‬.
‫نفت‬ ‫سنگین‬ ‫هاى‬ ‫بخش‬ ‫که‬ ‫گیرد‬ ‫مى‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫گونه‬ ‫این‬ ،‫جامد‬ ‫مدل‬‫به‬
‫شوند‬ ‫مى‬ ‫تقسیم‬ ‫گروه‬ ‫دو‬:1-‫آسفالتین‬ ‫کننده‬ ‫رسوب‬
2-‫رزین‬ ‫کننده‬ ‫رسوب‬ ‫غیر‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 559

560. ‫ترمودینامیکى‬ ‫کلوئیدى‬ ‫مدل‬
‫ک‬ ‫علم‬ ‫و‬ ‫آمارى‬ ‫ترمودینامیک‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ،‫منصورى‬ ‫و‬ ‫لئونتاریتیس‬،‫لوئید‬
‫دادند‬ ‫پیشنهاد‬ ‫را‬ ‫ترمودینامیکى‬ ‫کلوئیدى‬ ‫مدل‬.
‫صورت‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫در‬ ‫آسفالتین‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫فرض‬ ،‫مدل‬ ‫این‬ ‫در‬‫ذرات‬
‫جذب‬ ‫هاى‬ ‫رزین‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫کلوئیدى‬ ‫تعلیق‬ ‫حالت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫جامد‬
‫اند‬ ‫شده‬ ‫پایدار‬ ‫سطحشان‬ ‫بر‬ ‫شده‬.
‫است‬ ‫زیر‬ ‫هاى‬ ‫شیوه‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫مدل‬ ‫این‬:1-‫و‬ ‫رزین‬ ‫شیمیایى‬ ‫پتانسیل‬
‫محلول‬ ‫آمارى‬ ‫ترمودینامیک‬ ‫تئورى‬‫های‬‫پلیمر‬
2-‫هم‬ ‫منحنى‬ ‫و‬ ‫رزین‬ ‫جذب‬‫النگمیر‬ ‫دماى‬
3-‫آسفالتین‬ ‫انباشت‬ ‫طى‬ ‫الکتروسینماتیک‬ ‫پدیدة‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 560

561. ‫ینامیکى‬ ‫ترمود‬ ‫شدن‬ ‫میسلى‬ ‫مدل‬
‫ش‬ ‫میسلى‬ ‫فرآیند‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫ترمودینامیکى‬ ‫چارچوب‬ ‫یک‬ ‫مدل‬ ‫این‬‫و‬ ‫دن‬
‫ت‬ ‫توصیف‬ ‫براى‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫گیبس‬ ‫آزاد‬ ِ‫ى‬‫انرژ‬ ِ‫م‬‫مستقی‬ ‫کردن‬ ‫کمینه‬ِ‫ع‬‫جم‬
‫یافت‬ ‫توسعه‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫در‬ ‫آن‬ ِ‫ب‬‫رسو‬ ‫و‬ ‫آسفالتین‬.
‫شد‬ ‫مشاهده‬ ‫هاى‬ ‫روند‬ ،‫مدل‬ ‫این‬ ‫هاى‬ ‫بینى‬ ‫پیش‬ ‫تمامى‬‫ه‬‫آزمایشگاه‬‫ى‬
‫دهد‬ ‫مى‬ ‫نشان‬ ‫را‬.
‫نفت‬ ‫در‬ ‫آسفالتین‬ ‫ذرات‬ ‫ازه‬ ‫اند‬ ‫محاسبة‬ ‫براى‬ ‫توان‬ ‫مى‬ ‫مدل‬ ‫این‬ ‫از‬‫خام‬
‫مطابقت‬ ‫آزمایشگاهى‬ ‫هاى‬ ‫داده‬ ‫با‬ ‫حاصل‬ ‫نتایج‬ ‫که‬ ‫کرد‬ ‫استفاده‬‫خ‬‫وبى‬
‫است‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫را‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 561

562. ‫م‬‫دل‬‫مکعبى‬ ‫حالت‬(CEOS)
‫فشردگى‬ ‫تأثیر‬ ‫مستقیم‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫آنجاییکه‬ ‫از‬ ‫حالت‬ ‫معادالت‬‫در‬ ‫را‬
‫نظر‬‫کند‬ ‫مى‬ ‫حاصل‬ ‫را‬ ‫بهترى‬ ‫نتایج‬ ،‫گیرد‬ ‫مى‬.
‫مکعبى‬ ‫حالت‬ ‫معادالت‬(CEOS)،‫طور‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫اى‬ ‫ساده‬ ‫هاى‬ ‫مدل‬
‫شوند‬ ‫مى‬ ‫گرفته‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫صنعت‬ ‫در‬ ‫گسترده‬.
‫از‬CEOS‫اس‬ ‫شده‬ ‫استفاده‬ ‫نیز‬ ‫آسفالتین‬ ‫رفتار‬ ‫کردن‬ ‫مدل‬ ‫براى‬‫ت‬.
‫این‬ ‫دارند؛‬ ‫هایی‬ ‫محدودیت‬ ‫مکعبى‬ ‫حالت‬ ‫معادالت‬ ،‫وجود‬ ‫این‬ ‫با‬
‫مولکول‬ ‫از‬ ‫مخلوطهایى‬ ‫فازى‬ ‫رفتار‬ ‫توانند‬ ‫نمى‬ ‫معادالت‬‫اختال‬ ‫که‬ ‫ها‬‫ف‬
‫اندازه‬‫کنند‬ ‫توصیف‬ ‫خوبى‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫است‬ ‫زیاد‬ ‫آنها‬ ‫در‬ ‫ذرات‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 562

563. ‫عملکرد‬‫معادال‬‫ت‬‫حالت‬‫مکعبی‬
‫نیستند‬ ‫مایع‬ ‫هاى‬ ‫دانسیته‬ ‫دقیق‬ ‫محاسبة‬ ‫به‬ ‫قادر‬ ،‫همچنین‬.
‫بحران‬ ‫نقطة‬ ‫با‬ ‫معمول‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫محدودیت‬ ‫این‬ ‫دلیل‬‫ى‬
‫شوند‬ ‫مى‬ ‫برازش‬.
‫مایع‬ ‫تعادلهاى‬ ‫بینى‬ ‫پیش‬ ‫منظور‬ ‫به‬-،‫آن‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫پارامترهاى‬ ‫و‬ ‫مایع‬
‫براى‬ ‫مایع‬ ‫دانسیتة‬ ‫دقیق‬ ‫سازى‬ ‫مدل‬ ،‫پذیرى‬ ‫حل‬ ‫پارامترهاى‬ ‫مانند‬
‫است‬ ‫ضرورى‬ ‫حالت‬ ‫معادله‬.
‫م‬ ‫فاز‬ ‫دانسیتة‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫مکعبى‬ ‫حالت‬ ‫معادالت‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫مشاهده‬‫ایع‬
‫به‬ ‫عملکرد‬ ،‫فازى‬ ‫رفتار‬ ‫هاى‬ ‫داده‬ ‫بینى‬ ‫پیش‬ ‫در‬ ،‫شوند‬ ‫مى‬ ‫برازش‬‫ترى‬
‫دارند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 563

564. ‫آشفته‬ ‫زنجیر‬ ‫و‬ ‫مکعبی‬ ‫مدل‬
‫تصحیحات‬ ‫همراه‬ ‫به‬ ‫مکعبى‬ ‫هاى‬ ‫نام‬ ‫به‬ ‫معمول‬ ‫مدل‬ ‫دو‬(CPA)‫و‬
‫آمارى‬ ‫سیاالت‬ ‫تئورى‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫با‬ ،‫آشفته‬ ‫زنجیر‬(PC-SAFT)،
‫شوند‬ ‫مى‬ ‫شناخته‬.
‫تشکی‬ ‫اجزاى‬ ‫با‬ ‫واقعى‬ ِ‫ل‬‫محلو‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫آسفالتین‬ ‫شیوه‬ ‫این‬ ‫در‬‫ل‬
‫شود‬ ‫مى‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫دهندة‬.
‫می‬ ‫کاهش‬ ،‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫سیستم‬ ‫ترکیب‬ ‫و‬ ‫فشار‬ ،‫دما‬ ‫تغییرات‬ ‫با‬‫حل‬ ‫زان‬
‫می‬ ‫بوجود‬ ‫آسفالتین‬ ‫رسوب‬ ،‫پذیرى‬‫آی‬‫د‬.
‫مایع‬ ‫فاز‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫یا‬ ،‫کننده‬ ‫رسوب‬ ِ‫ن‬‫آسفالتی‬ ‫فاز‬ ،‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬‫که‬ ‫ى‬
‫شود‬ ‫مى‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ،‫است‬ ‫آسفالتین‬ ‫خالص‬ ‫ذرات‬ ‫داراى‬‫یا‬ ‫و‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 564

565. ‫آشفت‬ ‫زنجیر‬ ‫و‬ ‫مکعبی‬ ‫مدل‬ ‫عملکرد‬‫ه‬
‫به‬‫و‬ ‫نفت‬ ‫دهندة‬ ‫تشکیل‬ ‫اجزاى‬ ‫تمامى‬ ‫حاوى‬ ‫که‬ ‫مایعى‬ ‫فاز‬ ‫صورت‬
‫باشد‬ ‫غالب‬ ‫جزء‬ ‫آسفالتین‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫آسفالتین‬.
‫ک‬ ‫شده‬ ‫پذیرفته‬ ‫و‬ ‫عملى‬ ‫هاى‬ ‫شیوه‬ ،‫تئورى‬ ‫هاى‬ ‫مدل‬ ‫تمام‬ ‫میان‬ ‫در‬‫ه‬
‫از‬ ‫عبارتند‬ ،‫دارند‬ ‫بسیارى‬ ‫پتانسیل‬:‫حالت‬ ‫الت‬ ‫معاد‬PC-SAFT‫و‬CPA
‫مدل‬ ‫این‬ ‫زیرا‬‫می‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫ترکیبى‬ ،‫کامل‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫ها‬‫محدودیت‬ ‫توانند‬‫شیوه‬
‫نمایند‬ ‫برطرف‬ ‫را‬ ‫دیگر‬ ‫هاى‬.
‫جامد‬ ‫فازهاى‬ ‫دیگر‬ ‫و‬ ‫مایع‬ ‫فازهاى‬ ‫تمام‬ ،‫همزمان‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ،‫همچنین‬
‫واکس‬‫فاز‬ ‫همراه‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫گازى‬ ‫هاى‬ ‫هیدرات‬ ‫و‬ ‫ها‬‫یک‬ ‫در‬ ‫آسفالتین‬
‫چارچوب‬‫نمایند‬ ‫مدل‬ ‫یکپارچه‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 565

566. .1‫اکتشافات‬ ‫ترویجی‬ ‫علمی‬ ‫ماهنامه‬‫وتولید‬‫نفت‬‫وگاز‬/‫شماره‬
105/‫مهرماه‬1392
‫توسط‬ ‫گزارش‬ ‫این‬ ‫که‬:
1.‫د‬ ،‫افشین‬ ،‫تاتار‬‫انشگاه‬‫صنعتى‬‫د‬ ،‫سهند‬‫انشجوى‬‫کارشن‬‫اسى‬
‫مخازن‬ ‫ارشد‬‫هید‬‫روکربورى‬
2.‫پرچه‬‫خوارى‬‫شرکت‬ ،‫شاهین‬ ،‫ملى‬،‫جنوب‬ ‫خیز‬ ‫نفت‬ ‫مناطق‬
‫ارزیابى‬،‫مخازن‬‫مهند‬‫سى‬‫پتروفیزیک‬
3.‫کمری‬‫مصیب‬‫شرکت‬ ،‫ملى‬،‫جنوب‬ ‫خیز‬ ‫نفت‬ ‫مناطق‬‫ارزیابى‬
،‫مخازن‬‫مهند‬‫سى‬‫پتروفیزیک‬

568. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
900225561،‫فرد‬ ‫الهی‬ ،‫رضا‬ ‫محمد‬ ،
mohammadrezaelf900225561@gmail.Com

569. ‫مقدمه‬
2.‫ناحیه‬‫گلوید‬‫میشل‬
3.‫تولید‬ ‫شدت‬ ‫به‬ ‫حساسیت‬
4.‫اشباع‬ ‫زیر‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫تولید‬
5.‫باال‬ ‫سرعت‬ ‫با‬ ‫تولید‬ ‫نتایج‬
6.‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫وجود‬
7.‫آب‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫مخازن‬
8.‫مخزن‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫نفوذ‬
9.‫منابع‬

571. ‫مقدمه‬:
‫بررسی‬‫های‬‫می‬ ‫نشان‬ ‫متعدد‬‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫اولیه‬ ‫میزان‬ ‫که‬ ‫دهد‬
‫چاه‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫تولیدی‬ ‫جریان‬ ‫شدت‬ ‫از‬ ‫اساسا‬ ،‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫حقیقی‬‫و‬ ‫ها‬
‫چاه‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫تولیدی‬ ‫جریان‬ ‫شدت‬ ‫از‬ ‫مستقل‬ ‫نیز‬‫مستقل‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫ها‬‫از‬
‫است‬ ‫مخزن‬ ‫کل‬ ‫تولیدی‬ ‫جریان‬ ‫شدت‬ ‫یعنی‬ ‫آنها‬ ‫مجموع‬.
،‫کلر‬‫تریسی‬‫تراوای‬ ‫با‬ ‫مخازنی‬ ‫برای‬ ‫حتی‬ ‫که‬ ‫دادند‬ ‫نشان‬ ،‫روی‬ ‫و‬‫ی‬
‫الیه‬‫ای‬‫مرزهای‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ،‫ها‬ ‫الیه‬ ‫آنها‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫نیز‬‫غیرتراوا‬‫یکدی‬ ‫از‬‫جدا‬ ‫گر‬
‫می‬‫می‬ ‫صورت‬ ‫چاه‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫تنها‬ ‫آنها‬ ‫هیدرولیکی‬ ‫ارتباط‬ ‫و‬ ‫شوند‬‫گی‬،‫رد‬
‫است‬ ‫صادق‬ ‫امر‬ ‫این‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 571

572. ‫ناحیه‬‫ی‬‫گلوید‬‫میشل‬:
‫ناحیه‬‫ی‬‫گلوید‬‫میدان‬ ‫از‬ ‫میشل‬‫رودسا‬(‫ناحیه‬ ‫کامل‬ ‫توضیح‬‫گلو‬‫ید‬
‫فصل‬ ‫در‬ ‫میشل‬5‫قسمت‬5‫نفت‬ ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫کتاب‬(‫مهندس‬
‫بنیادی‬ ‫احمدرضا‬)‫است‬ ‫شده‬ ‫آورده‬)‫نمونه‬‫ای‬‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫از‬
‫نیست‬ ‫حساس‬ ‫جریان‬ ‫شدت‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫اساسا‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫محلول‬ ‫گاز‬
(‫بستگ‬ ‫مخزن‬ ‫از‬ ‫تولید‬ ‫جریان‬ ‫شدت‬ ‫به‬ ،‫آن‬ ‫بازیافت‬ ‫میزان‬ ‫یعنی‬‫ی‬
‫ندارد‬.)‫و‬ ‫تراوا‬ ‫بسیار‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫بازیافت‬ ‫میزان‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ،‫همچنین‬
‫می‬ ‫تولید‬ ‫آب‬ ‫فعال‬ ‫بسیار‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫که‬ ‫یکنواخت‬‫اساس‬ ،‫کنند‬‫مستقل‬ ‫ا‬
‫باشد‬ ‫تولید‬ ‫جریان‬ ‫شدت‬ ‫از‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 572

573. ‫تولید‬ ‫شدت‬ ‫به‬ ‫حساسیت‬:
‫حساس‬ ‫تولید‬ ‫جریان‬ ‫شدت‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫وضوح‬ ‫به‬ ،‫مخازن‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬
‫می‬‫جریان‬ ‫شدت‬ ‫بیشینه‬ ،‫ها‬ ‫آن‬ ‫برای‬ ‫و‬ ‫باشند‬(MER)‫در‬ ‫که‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬
‫شدت‬‫جریان‬‫های‬‫نفت‬ ‫بازیافت‬ ‫نهایی‬ ‫میزان‬ ،‫آن‬ ‫از‬ ‫باالتر‬ ‫تولیدی‬‫عمال‬ ،
‫می‬ ‫شدیدی‬ ‫کاهش‬ ‫دچار‬‫گردد‬.
‫اس‬ ‫آن‬ ‫بیانگر‬ ،‫مخازن‬ ‫برخی‬ ‫در‬ ‫تولیدی‬ ‫جریان‬ ‫شدت‬ ‫به‬ ‫حساسیت‬‫که‬ ‫ت‬
‫مکانیزم‬ ‫مخازن‬ ‫این‬ ‫در‬(‫هایی‬)‫قادر‬ ‫زمان‬ ‫از‬ ‫دوره‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫حاکم‬
‫هستند‬ ‫مخزن‬ ‫جای‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫بازیافت‬ ‫در‬ ‫توجه‬ ‫قابل‬ ‫افزایش‬ ‫به‬.‫این‬
‫مکانیزم‬‫ها‬‫از‬ ‫عبارت‬(‫الف‬)،‫آب‬ ‫جزئی‬ ‫رانش‬(‫ب‬)‫گرانشی‬ ‫تفکیک‬‫و‬(‫ج‬)
‫می‬ ‫موثر‬ ‫همگن‬ ‫غیر‬ ‫تراوایی‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫مکانیزم‬‫باشند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 573

574. ‫اشباع‬ ‫زیر‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫تولید‬:
‫می‬ ‫تولید‬ ‫آب‬ ‫جزئی‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬ ،‫اشباع‬ ‫زیر‬ ‫مخازن‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬‫کن‬‫و‬ ‫ند‬
‫شد‬ ‫از‬ ‫باالتر‬ ‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫میزان‬ ‫به‬ ،‫آب‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ،‫گاز‬ ‫تخلیه‬ ‫شدت‬‫ت‬
‫آن‬ ‫همانند‬ ‫اساسا‬ ،‫مخازن‬ ‫گونه‬ ‫این‬ ،‫است‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫ورودی‬ ‫آب‬ ‫جریان‬
‫می‬ ‫تولید‬ ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫از‬ ‫دسته‬‫ج‬ ‫شار‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫آنها‬ ‫بازیافت‬ ‫که‬ ‫کنند‬‫ریانی‬
‫است‬ ‫یافته‬ ‫بهبود‬ ،‫آب‬ ‫کوچک‬.‫ب‬ ‫بازیافت‬ ‫میزان‬ ‫اینکه‬ ‫فرض‬ ‫با‬‫وسیله‬ ‫ه‬
‫بسیار‬ ‫بیشتر‬ ‫بسیار‬ ‫آب‬ ‫جابجایی‬‫ازمیزان‬‫وسیل‬ ‫به‬ ‫بازیافت‬‫گاز‬ ‫رانش‬ ‫ه‬
‫است‬ ‫محلول‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 574

575. ‫باال‬ ‫سرعت‬ ‫با‬ ‫تولید‬ ‫نتایج‬:
‫تولید‬‫باشدت‬‫باال‬ ‫جریان‬.‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫مقادیر‬ ‫اتالف‬ ‫سبب‬‫ازنف‬‫ت‬‫قابل‬
‫می‬ ‫بازیافت‬‫گردد‬.‫نف‬ ‫مورد‬ ‫نفتی‬ ‫ناحیه‬ ‫تمام‬ ‫انجام‬ ‫سر‬ ‫که‬ ‫آنجا‬ ‫تا‬‫آب‬ ‫وذ‬
‫می‬ ‫قرار‬‫گیرد‬.‫کاهش‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫گرانروی‬ ‫افزایش‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ،‫اتالف‬ ‫این‬
‫زود‬ ‫رسیدن‬ ‫فرا‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫تر‬ ‫پایین‬ ‫فشارهای‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬
‫فرازآو‬ ‫عملیات‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫باید‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫هایی‬ ‫چاه‬ ‫ترک‬ ‫زمان‬ ‫هنگام‬‫ری‬
‫کنند‬ ‫تولید‬ ‫گاز‬ ،‫مصنوعی‬.‫د‬ ‫نفت‬ ‫گرانروی‬ ‫رفتن‬ ‫باال‬ ‫دلیل‬ ‫به‬‫فشارهای‬ ‫ر‬
،‫تر‬ ‫پایین‬‫نسبت‬‫های‬‫بو‬ ‫خواهد‬ ‫باالتر‬ ‫فشارها‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫آب‬‫حد‬ ‫و‬ ‫د‬
‫در‬ ،‫تولید‬ ‫جریان‬ ‫شدت‬ ‫اقتصادی‬‫بازیافت‬‫های‬‫ف‬ ‫نفت‬ ‫تر‬ ‫پایین‬‫می‬ ‫را‬‫رسد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 575

576. ‫س‬ ‫با‬ ‫تولید‬ ‫نتایج‬ ‫بودن‬ ‫مثبت‬ ‫شرایط‬‫رعت‬
‫مناسب‬:
‫فشار‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬ ‫بودن‬ ‫تر‬ ‫پایین‬ ‫دلیل‬ ‫به‬‫پایین‬ ‫های‬،‫تر‬
،‫ماند‬ ‫خواهد‬ ‫باقی‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫ذخیره‬ ‫منبع‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫نفتی‬ ‫میزان‬
‫است‬ ‫بیشتر‬.‫ر‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫جریانی‬ ‫شدت‬ ‫با‬ ‫تولید‬ ،‫رو‬ ‫این‬ ‫از‬‫باال‬ ‫ا‬
‫نگهدارد‬‫است‬ ‫زیادی‬ ‫منافع‬ ‫دارای‬ ،.‫در‬ ‫گرانشی‬ ‫تفکیک‬ ‫میزان‬ ‫اگر‬‫مخزن‬
‫برای‬ ،‫باشند‬ ‫کوچک‬ ‫نیز‬ ‫مخزن‬ ‫ناهمگنی‬ ‫اثرات‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫محسوس‬ ‫نا‬
‫تخلی‬ ‫موثر‬ ‫جریان‬ ‫شدت‬ ‫اثر‬ ‫مطالعه‬ ‫با‬ ،‫آب‬ ‫جزیی‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫مخازن‬‫ه‬
‫گاز‬ ‫اشباع‬ ‫درجه‬ ‫بر‬ ‫فشار‬ ‫اثر‬ ‫مطالعه‬ ،‫ادامه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫آن‬ ‫فشار‬ ‫بر‬ ‫مخزن‬
‫آن‬ ‫بحرانی‬ ‫اشباع‬ ‫درجه‬ ‫به‬ ‫نسبت‬(‫واقع‬ ‫در‬‫نسبت‬‫های‬‫نف‬ ‫به‬ ‫گاز‬‫ت‬)
‫می‬‫مقدار‬ ‫به‬ ‫توان‬( MER )‫برد‬ ‫پی‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 576

577. ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫وجود‬:
( MER )،‫رابطه‬ ،‫ها‬ ‫رانش‬ ‫شاخص‬ ‫مطالعه‬ ‫با‬:
We+gE
‫است‬ ‫یابی‬ ‫دست‬ ‫قابل‬ ‫نیز‬.‫تحت‬ ‫میدان‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫وجود‬
‫هایی‬ ‫پیچیدگی‬ ،‫آب‬ ‫جزیی‬ ‫رانش‬‫رادر‬‫تعیین‬(MER)‫می‬ ‫اعمال‬ ،،‫کند‬
‫که‬ ‫چرا‬( MER )،‫و‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫نسبی‬ ‫اندازه‬ ‫مقادیر‬ ‫از‬‫بازده‬‫های‬
‫ن‬ ‫تحت‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫انبساط‬ ‫تحت‬ ‫نفت‬ ‫جابجایی‬ ‫نسبی‬،‫آب‬ ‫فوذ‬
‫است‬ ‫متاثر‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 577

578. ‫ناحیه‬ ‫شرایط‬‫گلوید‬‫میشل‬:
‫ناحیه‬‫ی‬‫گلوید‬
‫میدان‬ ‫از‬ ‫میشل‬
‫رودسا‬‫شدت‬ ‫به‬
‫تولید‬ ‫جریان‬
‫چرا‬ ،‫نیست‬ ‫حساس‬
‫آبی‬ ‫نفوذ‬ ‫هیچ‬ ‫که‬‫به‬
‫وجود‬ ‫آن‬ ‫داخل‬
‫فاز‬ ‫اساسا‬ ‫و‬ ‫ندارد‬
‫از‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬
،‫نفت‬ ‫و‬ ‫محلول‬
‫تفکیک‬ ‫دچار‬
‫گرانشی‬‫نمی‬‫شون‬‫د‬.
‫ناحیه‬ ‫نمودار‬‫گلوید‬‫میشل‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 578

579. ‫گاز‬ ‫کالهک‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محاسبات‬‫ی‬:
‫وقوع‬ ‫به‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫گرانشی‬ ‫تفکیک‬ ‫اگر‬‫می‬‫پیوست‬‫عملی‬ ‫باید‬ ،‫تکمیل‬ ‫ات‬
‫چاه‬ ‫تعمیر‬ ‫و‬‫کاهش‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫ها‬‫نسبت‬‫های‬‫انجام‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬
‫می‬‫گا‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫در‬ ‫عملیات‬ ‫انجام‬ ‫همانند‬ ،‫گیرد‬،‫ز‬
‫واقع‬ ‫موثر‬‫می‬‫گردید‬.‫در‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫یک‬ ،‫موارد‬ ‫برخی‬ ‫در‬‫بخش‬‫های‬
‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫مخزن‬ ‫مرتفع‬‫بستن‬ ‫یا‬ ‫جریان‬ ‫شدت‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫شود‬
‫چاههایی‬‫ب‬ ‫بازیافت‬ ‫میزان‬ ،‫دارند‬ ‫باالیی‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬ ‫که‬‫مقدار‬ ‫ه‬
‫می‬ ‫افزایش‬ ‫توجهی‬ ‫قابل‬‫یابد‬.‫رابطه‬ ‫در‬ ،‫امر‬ ‫این‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 579

580. ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محاسبات‬
(‫ادامه‬:)
‫اف‬ ‫سبب‬ ،‫تولیدی‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬ ‫مقدار‬ ‫کاهش‬ ‫آن‬ ‫طبق‬ ‫که‬‫زایش‬
‫می‬ ‫تولید‬ ‫بازده‬‫است‬ ‫مشهود‬ ‫نیز‬ ،‫گردد‬.‫شرایط‬ ‫این‬ ‫در‬( MER )‫شدت‬ ،
‫ا‬ ‫تولید‬ ‫در‬ ‫مهمی‬ ‫نقش‬ ،‫گرانشی‬ ‫تفکیک‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫جریانی‬‫یفا‬
‫می‬‫کند‬.
‫ح‬ ‫نیز‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫دارای‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫در‬ ‫گرانشی‬ ‫تفکیک‬‫ائز‬
‫ب‬ ‫گازی‬ ‫کالهک‬ ‫انبساط‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫جابجایی‬ ‫نرخ‬ ‫اثر‬ ،‫است‬ ‫اهمیت‬‫میزان‬ ‫ر‬
‫باش‬ ‫زیاد‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫گرانشی‬ ‫تفکیک‬ ‫که‬ ‫شرایطی‬ ‫در‬ ‫بازیافت‬‫د‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 580

581. ‫گرفته‬ ‫صورت‬ ‫مطالعات‬:
‫مایل‬ ‫حوزه‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫شده‬ ‫ارائه‬ ‫مطالعات‬‫سیکس‬‫می‬ ‫نشان‬ ،‫در‬ ‫که‬ ‫دهد‬
‫شدت‬‫جابجایی‬‫های‬،‫بازیافت‬ ‫میزان‬ ،‫قبول‬ ‫قابل‬‫حدودا‬52.4%‫است‬.
‫حدود‬ ‫تا‬ ،‫بازیافت‬ ‫میزان‬ ،‫شود‬ ‫برابر‬ ‫دو‬ ‫جابجایی‬ ‫شدت‬ ‫اگر‬36%‫کاهش‬
‫شدت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫یافت‬ ‫خواهد‬‫جابجایی‬‫های‬‫تفکیک‬ ‫چه‬ ‫چنان‬ ،‫باال‬ ‫بسیار‬
‫تا‬ ‫بازیافت‬ ‫میزان‬ ،‫باشد‬ ‫ناچیز‬ ‫گرانشی‬14.4%‫می‬ ‫پیدا‬ ‫افت‬‫کند‬.
‫وقوع‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫آب‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫جابجایی‬ ‫در‬ ،‫گرانشی‬ ‫تفکیک‬‫می‬‫پیوندد‬
‫می‬ ‫هم‬ ‫زمان‬ ‫عامل‬ ‫تابع‬ ،‫نفت‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫تفکیک‬ ‫مانند‬ ‫و‬‫باشد‬.‫معموال‬
‫در‬ ‫گرانشی‬ ‫تفکیک‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫در‬ ‫گرانشی‬ ‫تفکیک‬‫رانش‬
‫میزا‬ ‫که‬ ‫چرا‬ ،‫است‬ ‫برخوردار‬ ‫کمتری‬ ‫نسبی‬ ‫اهمیت‬ ‫از‬ ،‫گازی‬ ‫کالهک‬‫ن‬
‫است‬ ‫بیشتر‬ ‫بسیار‬ ‫غالبا‬ ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫بازیافت‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 581

582. ‫آب‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫مخازن‬:
‫مقدار‬(MER)‫که‬ ‫است‬ ‫جریانی‬ ‫شدت‬ ،‫آب‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫مخازن‬ ‫برای‬
‫شدت‬ ‫در‬‫جریان‬‫های‬‫باالتر‬‫ازآن‬‫تفک‬ ‫پدیده‬ ‫وقوع‬ ‫برای‬ ‫کافی‬ ‫زمان‬ ،‫یک‬
‫بازیاف‬ ‫قابل‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫زیادی‬ ‫مقدار‬ ،‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫ندارد‬ ‫وجود‬ ‫گرانشی‬،‫ت‬
‫می‬ ‫اتالف‬‫شود‬.
‫ف‬ ،‫گرانشی‬ ‫تفکیک‬ ‫درمورد‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫توجه‬ ‫قابل‬ ‫نکته‬ ‫این‬ ‫ذکر‬‫مخزن‬ ‫شار‬
‫شاخص‬(MER)‫نیست‬.
‫ا‬ ‫به‬ ،‫آب‬ ‫فعال‬ ‫رانش‬ ‫تحت‬ ‫میدان‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫مثال‬ ‫عنوان‬ ‫به‬‫زاء‬
‫ر‬ ‫در‬ ‫مهمی‬ ‫چندان‬ ‫اختالف‬ ،‫تولید‬ ‫جریان‬ ‫شدت‬ ‫در‬ ‫تغییر‬ ‫برابر‬ ‫چند‬‫وند‬
‫گرانشی‬ ‫تفکیک‬ ‫اگر‬ ‫و‬ ‫نگردد‬ ‫ایجاد‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬‫درشدت‬
‫جریان‬‫های‬‫شدت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫موثر‬ ،‫پایین‬‫جریان‬‫های‬‫ب‬ ،‫باشد‬ ‫موثر‬ ‫غیر‬ ‫باال‬‫از‬
‫هم‬‫درشدت‬‫ب‬ ‫خواهد‬ ‫بیشر‬ ‫نهایی‬ ‫بازیافت‬ ‫میزان‬ ،‫تر‬ ‫پایین‬ ‫جریان‬‫ود‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 582

583. ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫نفوذ‬:
‫در‬ ‫جابجایی‬ ،‫است‬ ‫همگن‬ ‫غیر‬ ‫تراوایی‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫مخزنی‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫نفوذ‬ ‫با‬
‫بخش‬‫های‬‫ترواتربا‬‫می‬ ‫صورت‬ ‫بیشتری‬ ‫سرعت‬‫سرعت‬ ‫چنانچه‬ ‫و‬ ‫گیرد‬
‫بسیار‬ ‫جابجایی‬‫زیادباشد‬‫نو‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫مقدار‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ،‫کم‬ ‫احی‬
‫بماند‬ ‫باقی‬ ‫تراوا‬.‫شدت‬ ‫در‬‫جریان‬‫های‬‫آ‬ ‫ورود‬ ‫برای‬ ‫کافی‬ ‫زمان‬ ،‫تر‬ ‫پایین‬‫به‬ ‫ب‬
‫بخش‬‫های‬‫بازیافت‬ ‫و‬ ‫تراوا‬ ‫کم‬‫بخش‬‫های‬‫خواهد‬ ‫وجود‬ ،‫نفت‬ ‫از‬ ‫بیشتری‬
‫داشت‬.‫به‬ ‫آب‬ ‫شدن‬ ‫داخل‬ ‫سبب‬ ،‫آب‬ ‫سطح‬ ‫رفتن‬ ‫باال‬ ،‫اوقات‬ ‫برخی‬
‫قسمت‬‫های‬‫بازیافت‬ ‫به‬ ‫کمک‬ ‫و‬ ‫مویینگی‬ ‫نیروهای‬ ‫عمل‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫تراوا‬ ‫کم‬‫نفت‬
‫این‬ ‫از‬‫قسمت‬‫ها‬‫می‬‫گردد‬.‫خروج‬ ‫آن‬ ‫متعاقب‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫آشام‬ ‫فرآیند‬ ‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬
‫از‬ ‫نفت‬‫مجرا‬‫های‬،‫مویین‬‫دفعتا‬‫نمی‬ ‫انجام‬‫مکان‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫درصورتی‬ ،‫گیرد‬،‫یزم‬
‫اال‬ ‫حتی‬ ،‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫را‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫مقادیر‬ ‫بازیافت‬ ‫قابلیت‬‫باید‬ ‫مکان‬
‫یابد‬ ‫کاهش‬ ‫جابجایی‬ ‫سرعت‬.‫بی‬ ‫محاسبه‬ ،‫شرایطی‬ ‫چنین‬ ‫تحت‬ ‫چه‬ ‫اگر‬‫شینه‬
‫می‬ ،‫تراست‬ ‫مشکل‬ ‫بسیار‬ ‫موثر‬ ‫جریان‬ ‫شدت‬‫درجه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫توان‬
‫مویینگی‬ ‫فشار‬ ‫خصوصیات‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫ناهمگنی‬‫سنگ‬‫های‬‫ر‬ ‫آن‬ ‫مقدار‬ ‫مخزن‬‫ا‬
‫یافت‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 583

584. ‫نتیجه‬:
‫خصوص‬ ‫در‬ ‫حاضر‬ ‫بحث‬ ‫با‬(MER)،‫نفت‬ ‫بازیافت‬ ‫که‬ ‫گردید‬ ‫روشن‬ ،
‫از‬ ‫متاثر‬‫مکانیزم‬‫های‬‫کنترول‬ ،‫سیال‬ ‫تزریق‬ ،‫مخزن‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬‫نسب‬‫ت‬‫های‬
‫می‬ ‫دیگر‬ ‫عوامل‬ ‫برخی‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫آب‬‫ای‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫باشد‬‫که‬ ‫ن‬
‫ک‬ ‫هایی‬ ‫مکانیزم‬ ‫از‬ ‫گفتن‬ ‫سخن‬ ،‫عوامل‬ ‫این‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫بدون‬‫ه‬
‫است‬ ‫مشکل‬ ،‫هستند‬ ‫حساس‬ ‫تولید‬ ‫به‬ ‫نسبت‬.‫بسیار‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫چرا‬،‫موارد‬ ‫ی‬
‫بیشتری‬ ‫اهمیت‬ ‫از‬ ،‫عوامل‬ ‫این‬‫برخوردارهستند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 584

585. .1‫فارسی‬ ‫منبع‬:
1.‫بیادی‬‫فصل‬ ،‫نفت‬ ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ،‫رضا‬ ‫احمد‬ ،6‫بخش‬ ،
7

587. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
‫خانوادگی‬ ‫نام‬ ‫و‬ ‫نام‬:‫بیک‬ ‫فرهاد‬
‫شماره‬‫ی‬‫دانشجویی‬:890219189
‫ادرس‬‫ایمیل‬:farhad_suicmez@yahoo.Com

588. ‫تعادل‬ ‫نسبت‬
2.‫تعادل‬ ‫ضرایب‬ ‫تخمین‬
3.‫تعادل‬ ‫حالت‬
4.‫برای‬ ‫تعادل‬ ‫نسبت‬‫محلول‬‫های‬‫واقعی‬
5.‫رابطه‬‫ی‬wilson
6.‫رابطه‬‫ی‬Standing
7.‫معادله‬‫ی‬Hoffmann

590. ‫تعادل‬ ‫نسبت‬
‫تعادل‬ ‫نسبت‬ ،‫جزیی‬ ‫چند‬ ‫سیستم‬ ‫یک‬ ‫در‬Ki))‫عنوان‬ ‫به‬ ،‫جزء‬ ‫یک‬
‫گاز‬ ‫فاز‬ ‫در‬ ،‫جزء‬ ‫آن‬ ‫مولی‬ ‫کسر‬ ‫نسبت‬Yi))‫فاز‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫مولی‬ ‫کسر‬ ‫به‬
‫مایع‬Xi))‫می‬ ‫تعریف‬،‫شود‬‫بعبارتی‬‫دیگر‬:
Ki = Yi/Xi
= Ki‫جزء‬ ‫تعادل‬ ‫نسبت‬I
= Yi‫جزء‬ ‫مولی‬ ‫کسر‬i‫گاز‬ ‫فاز‬ ‫در‬
= Xi‫جزء‬ ‫مولی‬ ‫کسر‬i‫مایع‬ ‫فاز‬ ‫در‬
Pvi=‫جزء‬ ‫بخار‬ ‫فشار‬i
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 590

591. ‫تعادل‬ ‫ضرایب‬ ‫تخمین‬
‫قانون‬ ‫از‬ ،‫تعادل‬ ‫ضرایب‬ ‫تخمین‬ ‫برای‬Dalton‫و‬Raoult‫فشار‬ ‫در‬ ‫که‬
‫زیر‬100psi‫نم‬ ‫استفاده‬ ‫میتوان‬ ‫دارند‬ ‫کاربرد‬ ‫آل‬ ‫ایده‬ ‫گازهای‬ ‫برای‬‫ود‬.
‫ج‬ ‫چند‬ ‫سیستم‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫جزیی‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫میکند‬ ‫بیان‬ ‫قانون‬ ‫این‬‫با‬ ،‫زیی‬
‫حاصلضرب‬‫آن‬ ‫بخار‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ‫مایع‬ ‫فاز‬ ‫در‬ ،‫جزء‬ ‫آن‬ ‫مولی‬ ‫کسر‬Pvi))
‫یعنی‬ ،‫است‬ ‫برابر‬:
Pi = Xi Pvi
= Pi‫جزء‬ ‫جزیی‬ ‫فشار‬i‫برحسب‬psi
‫قانون‬ ‫در‬‫دالتون‬‫که‬ ‫شده‬ ‫بیان‬:Pi = Yi P
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 591

592. ‫تعادل‬ ‫حالت‬
‫داریم‬ ‫تعادل‬ ‫حالت‬ ‫در‬:
Yi/Xi = Pvi/P = Ki
‫می‬ ‫نشان‬ ،‫معادله‬ ‫این‬‫دما‬ ‫و‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫تعادل‬ ‫نسبت‬ ‫که‬ ‫دهد‬
‫می‬‫باشد‬.
‫نکته‬:
‫مخلوط‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫بدیهی‬:
N= Nl + Nv
=N‫کل‬ ‫تعداد‬‫مولهای‬‫هیدروکربنی‬ ‫مخلوط‬
=Nv‫تعداد‬‫مولها‬‫گاز‬ ‫فاز‬ ‫در‬=Nl‫تعداد‬‫مولها‬‫مایع‬ ‫فاز‬ ‫در‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 592

593. ‫برای‬ ‫تعادل‬ ‫نسبت‬‫محلول‬‫های‬‫واقعی‬
‫هم‬ ‫مخلوط‬ ‫ترکیب‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫تعادل‬ ‫نسبت‬ ،‫واقعی‬ ‫محلول‬ ‫یک‬ ‫در‬
‫می‬‫باشد‬.
‫روشهای‬‫محاسبه‬‫ی‬‫هیدروکربنی‬ ‫مخلوط‬ ‫تعادل‬ ‫نسبت‬:
‫رابطه‬‫ی‬wilson:
Ki = Pci/P exp{5. 37(1+Wi)[1-Tci/T]}
Pci=‫جزء‬ ‫بحرانی‬ ‫فشار‬i‫برحسب‬ ،psi
P=‫سیستم‬ ‫فشار‬
Tci=‫جزء‬ ‫بحرانی‬ ‫دمای‬i‫برحسب‬ ،R
T=‫سیستم‬ ‫دمای‬R
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 593

594. ‫رابطه‬‫ی‬standing
‫استندینگ‬‫لگاریتم‬ ‫نمودار‬ ‫رسم‬ ‫مبنای‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫معادله‬ ‫این‬ ،KiP‫حسب‬ ‫بر‬
Fi‫نمود‬ ‫بیان‬:
LOG( KiP ) = a + cFi
،‫معادله‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬Ki‫کرد‬ ‫تعریف‬ ‫زیر‬ ‫بصورت‬ ‫میتوان‬ ‫را‬:
Ki = 1/P 10 *(a+ cFi)
Fi=‫جزء‬ ‫توصیف‬ ‫ضریب‬i
a=1. 2+ 0. 00045 P + 15 10*-8 P*2
C=0. 89– 0. 00017 P – 3. 5 10*-8 P*2
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 594

595. ‫محاسبه‬‫ی‬‫پارامتر‬b
‫استندینگ‬‫پارامتر‬ ‫تعیین‬ ‫برای‬ ،b‫و‬Tb‫برش‬C7+‫دستور‬‫العمل‬‫را‬ ‫زیر‬
‫کرد‬ ‫پیشنهاد‬:
‫تعداد‬‫اتمهای‬‫نرمال‬ ‫در‬ ‫کربن‬‫هیدروکربنهای‬‫پارافینی‬‫در‬ ‫که‬ ،
C7+‫کنید‬ ‫حساب‬ ‫را‬ ‫شده‬ ‫ادغام‬:
n=7. 30+0. 0075(T-460)+0. 0016P
b=1013+324n-4. 256n*2
Tb=301+ 59. 85n – 0. 971n*2
3.‫جایگزینی‬ ‫با‬2‫در‬ ،‫باال‬ ‫پارامتر‬‫معادله‬‫ی‬‫زیر‬((Fi‫داشتن‬ ‫با‬ ‫سپس‬ ‫و‬
((Fi،Ki))‫بدست‬ ‫را‬‫می‬‫آوریم‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 595

596. ‫معادله‬‫ی‬Hoffmann
Fi = bi{1/Tbi-1/T}
bi = LOG(Pci/14. 7)/{1/Tbi-1/Tci}
=Tbi‫جزء‬ ‫جوش‬ ‫دمای‬i
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 596

597. ‫مثال‬:
‫دمای‬ ‫و‬ ‫فشار‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ،‫زیر‬ ‫ترکیب‬ ‫با‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫مخلوط‬ ‫یک‬
1000psia‫و‬150f‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫آزمایش‬ ‫تحت‬:
‫مولکولی‬ ‫جرم‬=150‫نسبی‬ ‫چگالی‬ ‫و‬c7+=0.78
‫نسبت‬‫های‬‫روش‬ ‫با‬ ،‫را‬ ‫تعادل‬‫استندینگ‬‫بزنید‬ ‫تخمین‬:
N2=0. 009 co2=0. 003 c1=0535 c2=0. 115 c3=0. 088
i-c4=0. 023 n-c4=0. 023 i-c5= 0. 015 n-c5 = 0. 015
c6=0. 015 c7+ = 0. 159
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 597

598. ‫پاسخ‬:
a=1. 80
c=0. 685
N=10. 025
b=3833. 369
Tb=503. 41 R
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 598

599. .1‫احمد‬ ‫طارق‬ ‫هیدروکربوری‬ ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬-‫رحیم‬ ‫مترجم‬
‫سیالوی‬–‫فصل‬15‫صفحات‬970‫تا‬980

601. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
‫نیا‬ ‫یوسف‬ ‫حامد‬900213043aseman. ta662@gmail.Com
‫تقوی‬ ‫امین‬890218907amintaghavi70@yahoo.Com

602. 1:‫توسط‬ ‫متخلخل‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫فازی‬ ‫دو‬ ‫سیال‬ ‫جریان‬ ‫عددی‬ ‫حل‬
‫روش‬‫فالکس‬‫کننده‬ ‫محدود‬‫ومقایسه‬‫نتا‬ ‫با‬ ‫حاصله‬ ‫نتایج‬‫یج‬
‫روش‬‫کالسیک‬ ‫های‬
2:‫محیط‬ ‫در‬ ‫فازی‬ ‫دو‬ ‫و‬ ‫بعدی‬ ‫یک‬ ‫جریان‬ ‫معادالت‬ ‫استخراج‬
‫متخلخل‬
3:‫شبکه‬ ‫تعداد‬ ‫تاثیر‬
4:‫تشکیل‬ ‫بر‬ ‫موثر‬ ‫عوامل‬‫جریان‬‫های‬‫رواب‬ ‫و‬ ‫چگالی‬ ‫ناپایدار‬‫ط‬
‫ها‬ ‫آن‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬
5:‫الگوریتم‬‫تصاویر‬ ‫پردازش‬
6:‫آزمایش‬ ‫ابزار‬ ‫و‬ ‫روش‬
7:‫گیری‬ ‫نتیجه‬

604. ‫معادله‬Buckley-leverett
‫فرض‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫حرارت‬ ‫انتقال‬ ‫بدون‬ ‫جریان‬ ‫یا‬ ‫دما‬ ‫هم‬ ‫جریان‬ ‫حالت‬ ‫در‬
‫محیط‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬ ‫معادالت‬ ،‫سیال‬ ‫کم‬ ‫سرعت‬‫معادل‬ ‫شامل‬ ‫متخلخل‬ ‫های‬‫ه‬
‫می‬ ‫دارسی‬ ‫معادله‬ ‫و‬ ‫جرم‬ ‫بقای‬‫باشد‬.
،‫فشار‬ ‫متغیر‬ ‫حذف‬ ‫و‬ ‫جرم‬ ‫بقای‬ ‫معادله‬ ‫و‬ ‫دارسی‬ ‫معادله‬ ‫ترکیب‬ ‫از‬
‫محیط‬ ‫در‬ ‫حجمی‬ ‫درصد‬ ‫معادله‬‫های‬‫می‬ ‫بدست‬ ‫متخلخل‬‫آید‬‫یک‬ ‫که‬
‫است‬ ‫نفوذ‬ ‫جابجایی‬ ‫معادله‬.
‫صر‬ ‫مویینگی‬ ‫فشار‬ ‫اثرات‬ ‫از‬ ‫چنانچه‬‫ف‬‫ت‬ ‫عبارتی‬ ‫به‬ ‫یا‬ ،‫شود‬ ‫نظر‬‫نفوذ‬ ‫رم‬
‫صرف‬ ‫قابل‬ ‫جابجایی‬ ‫ترم‬ ‫مقابل‬ ‫در‬‫یک‬ ‫به‬ ‫معادله‬ ‫این‬ ،‫باشد‬ ‫نظر‬‫معادله‬
‫می‬ ‫تبدیل‬ ‫خطی‬ ‫غیر‬ ‫هذلولوی‬‫معادله‬ ‫که‬ ‫شود‬Buckley-Leverett
‫دارد‬ ‫نام‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 604

605. ‫متخلخل‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫فازی‬ ‫چند‬ ‫جریان‬
‫محیط‬ ‫در‬ ‫فاز‬ ‫دو‬ ‫سیال‬ ‫حرکت‬ ‫دهنده‬ ‫نشان‬ ‫معادله‬ ‫این‬ ‫حل‬‫های‬
‫می‬ ‫متخلخل‬‫باشد‬.‫حل‬ ‫جهت‬ ،‫معادله‬ ‫این‬ ‫بودن‬ ‫خطی‬ ‫غیر‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬
‫روش‬ ‫از‬ ‫آن‬‫می‬ ‫استفاده‬ ‫عددی‬ ‫های‬‫شود‬.
‫محیط‬ ‫در‬ ‫فازی‬ ‫چند‬ ‫جریان‬ ‫سازی‬ ‫مدل‬‫های‬‫کاربردهای‬ ‫متخلخل‬
‫دارد‬ ‫مهندسی‬ ‫مختلف‬ ‫مسایل‬ ‫در‬ ‫فراوانی‬.
‫چاه‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫تزریق‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫نفت‬ ‫برداشت‬‫جریان‬ ‫از‬ ‫مثالی‬ ‫نفت‬ ‫های‬‫دو‬
‫می‬ ‫متخلخل‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫فازی‬‫باشد‬.
‫می‬ ‫فرض‬ ‫بررسی‬ ‫این‬ ‫در‬‫صورت‬ ‫فاز‬ ‫دو‬ ‫بین‬ ‫جرمی‬ ‫انتقال‬ ‫که‬ ‫شود‬
‫نمی‬‫می‬ ‫ناپذیر‬ ‫امتزاج‬ ‫فاز‬ ‫دو‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫پذیرد‬‫باشند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 605

606. ‫فا‬ ‫دو‬ ‫سیال‬ ‫جریان‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬ ‫معادالت‬ ‫فرم‬‫ز‬
‫خطی‬ ‫غیر‬ ‫متخلخل‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫فاز‬ ‫دو‬ ‫سیال‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬ ‫معادالت‬
‫می‬‫می‬ ‫استفاده‬ ‫عددی‬ ‫روشهای‬ ‫از‬ ‫آنها‬ ‫حل‬ ‫جهت‬ ‫لذا‬ ،‫باشند‬‫نماییم‬.
‫گرانش‬ ‫و‬ ‫مویینگی‬ ‫فشار‬ ‫اثرات‬ ‫از‬ ‫حجمی‬ ‫درصد‬ ‫معادله‬ ‫در‬ ‫چنانچه‬
‫صرف‬‫میباشد‬ ‫هذلولوی‬ ‫حاکم‬ ‫معادله‬ ‫ماهیت‬ ،‫شود‬ ‫نظر‬‫معادل‬ ‫به‬ ‫که‬‫ه‬
Buckley-Leverett‫مشه‬‫و‬‫می‬ ‫ر‬‫باشد‬.
‫طور‬ ‫به‬‫مت‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫سیال‬ ‫جریان‬ ‫فرایند‬ ‫مواقع‬ ‫بیشتر‬ ‫در‬ ‫کلی‬‫خلخل‬
‫می‬ ‫جابجایی‬ ‫ماهیت‬ ‫با‬ ‫فرآیند‬ ‫یک‬‫اث‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫نفوذ‬ ‫اثرات‬ ‫و‬ ‫باشد‬‫رات‬
‫صرف‬ ‫قابل‬ ‫جابجایی‬‫می‬ ‫سبب‬ ‫امر‬ ‫همین‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫کردن‬ ‫نظر‬‫که‬ ‫شود‬
‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫هذلولوی‬ ‫فرم‬ ‫حاکم‬ ‫معادالت‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 606

607. ‫او‬ ‫مرتبه‬ ‫روش‬ ‫به‬ ‫هذلولی‬ ‫معادالت‬ ‫حل‬‫ل‬
‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫شوک‬ ‫یا‬ ‫جبهه‬ ‫یک‬ ‫هذلولوی‬ ‫معادالت‬ ‫جواب‬ ‫در‬.‫افراد‬
‫انج‬ ‫شوک‬ ‫یا‬ ‫جبهه‬ ‫این‬ ‫کردن‬ ‫مدل‬ ‫زمینه‬ ‫در‬ ‫زیادی‬ ‫کارهای‬ ‫مختلفی‬‫ام‬
‫ب‬ ‫تقریب‬ ‫بیشتری‬ ‫دقت‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫تیز‬ ‫لبه‬ ‫این‬ ‫بتوانند‬ ‫تا‬ ‫اند‬ ‫داده‬‫زنند‬.
‫آقایان‬Binning‫و‬Dahe [1995]،Aziz and Settari[1979]،
Settari and Aziz [1975]،Todd[1972] Celia[1999‫روی‬ ‫بر‬
‫معادله‬Buckley-Leverett‫بررسی‬ ‫و‬ ‫تحقیق‬ ‫آن‬ ‫عددی‬ ‫حل‬ ‫و‬
‫نمودند‬.
‫هذلولوی‬ ‫معادله‬ ‫حل‬ ‫برای‬ ‫کالسیک‬ ‫اول‬ ‫مرتبه‬ ‫روشهای‬ ‫از‬ ‫اگر‬
Buckley-Leverett‫جواب‬ ‫هموار‬ ‫نقاط‬ ‫در‬ ،‫شود‬ ‫استفاده‬‫های‬‫نسبتا‬
‫نت‬ ‫شوک‬ ‫و‬ ‫ناپیوستگی‬ ‫نقاط‬ ‫در‬ ‫اما‬ ،‫آورد‬ ‫خواهیم‬ ‫بدست‬ ‫مناسبی‬‫ایج‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 607

608. ‫روش‬ ‫کارگیری‬ ‫به‬‫حل‬ ‫جهت‬ ‫جدید‬ ‫های‬
‫معادله‬Buckley-Leverett
‫نمی‬ ‫بدست‬ ‫درستی‬ ‫و‬ ‫دقیق‬‫و‬ ‫آید‬Numerical Dissipation‫زیاد‬
‫می‬‫باشد‬.
‫جواب‬ ‫دقت‬ ،‫نماییم‬ ‫استفاده‬ ‫باالتر‬ ‫مرتبه‬ ‫روشهای‬ ‫از‬ ‫چنانچه‬‫ها‬‫ن‬ ‫در‬‫قاط‬
‫می‬ ‫باال‬ ‫هموار‬‫جو‬ ‫شوک‬ ‫و‬ ‫ناپیوستگی‬ ‫نقاط‬ ‫نزدیکی‬ ‫در‬ ‫اما‬ ،‫باشد‬‫اب‬‫ها‬
‫می‬ ‫پیدا‬ ‫زیادی‬ ‫انحراف‬‫و‬ ‫کنند‬Dispersion Numerical‫زیاد‬
‫بود‬ ‫خواهد‬.
‫تالش‬ ‫تمام‬ ‫با‬‫روش‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫چنان‬ ‫هم‬ ‫فوق‬ ‫های‬‫ب‬ ‫و‬ ‫جدیدتر‬ ‫عددی‬ ‫های‬‫ه‬
‫روش‬ ‫این‬ ‫کارگیری‬‫معادله‬ ‫حل‬ ‫جهت‬ ‫ها‬Buckley-Leverett‫جهت‬
‫جواب‬ ‫آوردن‬ ‫بدست‬‫و‬ ‫ناپیوستگی‬ ‫و‬ ‫شوک‬ ‫نقاط‬ ‫در‬ ‫تر‬ ‫دقیق‬ ‫های‬
‫می‬ ‫احساس‬ ‫هموار‬ ‫نقاط‬ ‫همچنین‬‫شود‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 608

609. ‫محدود‬ ‫فالکس‬ ‫روش‬
‫روش‬ ‫از‬ ‫دسته‬ ‫یک‬‫های‬‫می‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬ ‫روش‬ ‫باال‬ ‫دقت‬ ‫عددی‬‫باشد‬
‫می‬ ‫که‬‫استف‬ ‫هذلولوی‬ ‫کنسرواتیو‬ ‫معادله‬ ‫حل‬ ‫جهت‬ ‫روش‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫توان‬‫اده‬
‫نمود‬.
‫روشه‬ ‫فالکس‬ ‫ترکیب‬ ‫بصورت‬ ‫کلی‬ ‫فالکس‬ ‫رابطه‬ ‫روش‬ ‫این‬ ‫در‬‫مرتبه‬ ‫ای‬
‫می‬ ‫نوشته‬ ‫باال‬ ‫مرتبه‬ ‫و‬ ‫پایین‬‫و‬ ‫هموار‬ ‫نقاط‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫طوری‬ ‫به‬ ،‫شود‬
‫در‬ ‫و‬ ‫باالتر‬ ‫مرتبه‬ ‫فالکس‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫تاثیر‬ ‫عمده‬ ‫پیوسته‬‫و‬ ‫ناپیوستگی‬ ‫اطراف‬
‫باشد‬ ‫تر‬ ‫پایین‬ ‫مرتبه‬ ‫فالکس‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫تاثیر‬ ‫عمده‬ ‫شوک‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 609

611. ‫از‬ ‫استفاده‬‫قانون‬ ‫و‬ ‫جرم‬ ‫بقای‬ ‫معادالت‬
‫دارسی‬
‫بوسیل‬ ‫متخلخل‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫ناپذیر‬ ‫امتزاج‬ ‫فاز‬ ‫دو‬ ‫جریان‬‫ه‬
‫می‬ ‫وصف‬ ‫دارسی‬ ‫قانون‬ ‫و‬ ‫جرم‬ ‫بقای‬ ‫معادالت‬‫شود‬.
‫می‬ ‫فرض‬ ‫معادالت‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫برای‬‫مح‬ ‫در‬ ‫خالی‬ ‫فضای‬ ‫که‬ ‫شود‬‫یط‬
‫ت‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫پر‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫فاز‬ ‫دو‬ ‫توسط‬ ‫فقط‬ ‫متخلخل‬‫فاوت‬
‫می‬ ‫مویینگی‬ ‫فشار‬ ‫برابر‬ ‫فاز‬ ‫دو‬ ‫فشارهای‬‫باشد‬.
‫صرف‬ ‫معادالت‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫مویینگی‬ ‫فشار‬ ‫اثرات‬ ‫از‬ ‫اگر‬‫معادله‬ ،‫شود‬ ‫نظر‬
‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫خطی‬ ‫غیر‬ ‫کنسرواتیو‬ ‫معادله‬ ‫یک‬ ،‫حجمی‬ ‫درصد‬.
‫معادله‬ ‫به‬ ‫معادله‬ ‫این‬Buckley-Leverett‫می‬ ‫معروف‬‫باشد‬.‫معادله‬
Buckley-Leverett‫از‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫بعدی‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫بعد‬ ‫بی‬ ‫حالت‬ ‫در‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 611

612. ‫معادله‬Buckley-Leverett‫آب‬ ‫فاز‬ ‫برای‬
‫صرف‬ ‫مویینگی‬ ‫فشار‬ ‫اثرات‬‫زیر‬ ‫فرم‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫فاز‬ ‫برای‬ ،‫باشد‬ ‫شده‬ ‫نظر‬
‫می‬‫باشد‬:
(1)
‫معادله‬ ‫در‬(1)SW‫و‬ ‫آب‬ ‫حجمی‬ ‫درصد‬FW‫فالکس‬Buckley-
Leverett‫می‬‫تعریف‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫باشد‬‫شود‬ ‫ی‬:
(2)
(3)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 612

613. ‫آب‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫تحرک‬ ‫ضریب‬ ‫معادالت‬
(4)
(5)
‫اندیس‬w‫اندیس‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫فاز‬ ‫برای‬n‫می‬ ‫بکار‬ ‫نفت‬ ‫فاز‬ ‫برای‬‫رود‬.‫روابط‬ ‫در‬
‫باال‬n ρ‫و‬λ n‫نفت‬ ‫تحرک‬ ‫ضریب‬ ‫و‬ ‫چگالی‬α،‫جریان‬ ‫که‬ ‫ایست‬ ‫زاویه‬
‫محور‬ ‫مثبت‬ ‫جهت‬ ‫با‬x‫می‬ ‫پادساعتگرد‬ ‫جهت‬ ‫در‬‫س‬‫ازد‬u،
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 613

614. ‫مطلق‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬ ‫کاهش‬
،‫جریان‬ ‫کلی‬ ‫سرعت‬μ n‫و‬μ w‫و‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫لزجت‬ ‫ترتیب‬ ‫به‬krw‫و‬
krn‫می‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫فازهای‬ ‫برای‬ ‫نسبی‬ ‫پذیری‬ ‫نفوذ‬‫باشد‬.
‫معادالت‬ ‫جاگذاری‬ ‫با‬(4)‫و‬(5)‫معادله‬ ‫در‬(3)‫داشت‬ ‫خواهیم‬:
(6)
‫مطل‬ ‫نفوذپذیری‬ ‫کاهش‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫نسبی‬ ‫نفوذپذیری‬ ‫حقیقت‬ ‫در‬‫فاز‬ ‫یک‬ ‫ق‬
‫می‬ ‫تعریف‬ ‫دیگر‬ ‫فاز‬ ‫حضور‬ ‫علت‬ ‫به‬‫حجمی‬ ‫درصد‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫که‬ ‫شود‬
‫می‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 614

615. ‫معادله‬ ‫کوریدر‬ ‫روابط‬ ‫جایگذاری‬2
(7)
(8)
‫معادله‬ ‫در‬ ‫کوری‬ ‫روابط‬ ‫جاگذاری‬ ‫با‬(2)‫به‬ ‫جریان‬ ‫اینکه‬ ‫فرض‬ ‫با‬ ‫و‬
‫می‬ ‫افقی‬ ‫صورت‬‫باشد‬(α = 0)‫فالکس‬Buckley-Leverett‫به‬
‫می‬ ‫بدست‬ ‫زیر‬ ‫ترتیب‬‫آید‬:
(9)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 615

616. ‫از‬ ‫استفاده‬‫فالکس‬Buckley-Leverett‫در‬
‫معادله‬ ‫عددی‬ ‫حل‬Buckley-Leverett
‫پس‬‫نفت‬ ‫ویسکوزیته‬4‫اس‬ ‫شده‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫ویسکوزیته‬ ‫برابر‬،‫ت‬
‫فالکس‬ ‫لذا‬Buckley-Leverett‫معادله‬ ‫عددی‬ ‫حل‬ ‫در‬ ‫که‬
Buckley-Leverett‫می‬ ‫زیر‬ ‫فرم‬ ‫به‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫استفاده‬ ‫آن‬ ‫از‬‫باشد‬:
(10)
‫معادله‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬(1)‫می‬ ‫را‬‫معادله‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫نوشت‬ ‫زیر‬ ‫فرم‬ ‫به‬ ‫توان‬
Buckley-Leverett‫است‬ ‫مشهور‬:
(11)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 616

617. ‫روش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬‫اول‬ ‫مرتبه‬ ‫های‬‫ودوم‬‫برای‬
‫معادله‬ ‫حل‬Buckley-Leverett
‫معادله‬(11)‫می‬ ‫خطی‬ ‫غیر‬ ‫هذلولوی‬ ‫معادله‬‫می‬ ‫که‬ ،‫باشد‬‫ب‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫توان‬‫ا‬
‫روش‬‫نمود‬ ‫حل‬ ‫دوم‬ ‫و‬ ‫اول‬ ‫مرتبه‬ ‫عددی‬ ‫مختلف‬ ‫های‬.
‫معادله‬ ‫حل‬ ‫برای‬ ‫چنانچه‬Buckley-Leverett‫روش‬ ‫از‬‫مرتبه‬ ‫های‬
‫مانند‬ ‫اول‬Lax-Friedrich‫و‬First Order Upwind‫روش‬ ‫یا‬ ‫و‬‫های‬
‫مانند‬ ‫دوم‬ ‫مرتبه‬Lax-Wendroff‫جواب‬ ،‫نماییم‬ ‫استفاده‬‫دقت‬ ‫از‬ ‫ها‬
‫بر‬ ‫شوک‬ ‫و‬ ‫ناپیوستگی‬ ‫نقاط‬ ‫اطراف‬ ‫و‬ ‫نزدیکی‬ ‫در‬ ‫قبولی‬ ‫قابل‬‫خوردار‬
‫جواب‬ ‫این‬ ‫مقایسه‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫بود‬ ‫نخواهند‬‫روش‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫نتایج‬ ‫با‬ ‫ها‬MOC،
‫می‬ ‫در‬‫جواب‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫خطای‬ ‫که‬ ‫یابیم‬‫روش‬ ‫از‬ ‫آمده‬ ‫بدست‬ ‫های‬‫های‬
‫می‬ ‫زیاد‬ ،‫فوق‬ ‫عددی‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 617

618. ‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬ ‫روش‬
‫جواب‬ ‫آوردن‬ ‫بدست‬ ‫جهت‬‫ترمعادله‬ ‫دقیق‬ ‫های‬Buckley-Leverett
‫از‬‫شده‬ ‫استفاده‬ ‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬ ‫روش‬‫است‬.
‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬:
‫جواب‬ ‫آوردن‬ ‫بدست‬ ‫جهت‬‫خطی‬ ‫غیر‬ ‫معادله‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫تر‬ ‫دقیق‬ ‫های‬
‫می‬‫باال‬ ‫مرتبه‬ ‫روش‬ ‫یک‬ ‫فالکس‬ ‫توانیم‬(FH)‫هموار‬ ‫نواحی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫را‬
‫جواب‬‫می‬ ‫ارایه‬ ‫دقیقی‬ ‫های‬‫مرتبه‬ ‫روش‬ ‫یک‬ ‫فالکس‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫دهد‬
‫پایین‬(FL)‫جواب‬ ‫شوک‬ ‫و‬ ‫ناپیوستگی‬ ‫نقاط‬ ‫اطراف‬ ‫در‬ ‫که‬‫بهتری‬ ‫های‬
‫روش‬ ‫به‬ ‫نسبت‬‫می‬ ‫ارایه‬ ‫باال‬ ‫مرتبه‬ ‫های‬‫نمایی‬ ‫ترکیب‬ ‫هم‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫دهد‬‫م‬.
‫می‬ ‫ترکیب‬ ‫این‬‫گونه‬ ‫به‬ ‫بایست‬‫در‬ ‫کلی‬ ‫فالکس‬ ‫که‬ ‫باشد‬ ‫ای‬‫اطراف‬
‫باال‬ ‫مرتبه‬ ‫فالکس‬ ‫برابر‬ ‫هموار‬ ‫نواحی‬(FH)‫نقاط‬ ‫اطراف‬ ‫در‬ ‫و‬
‫پایین‬ ‫مرتبه‬ ‫روش‬ ‫فالکس‬ ‫برابر‬ ‫شوک‬ ‫و‬ ‫ناپیوستگی‬(FL)‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 618

619. ‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬
‫می‬ ‫روش‬ ‫این‬ ‫در‬‫تر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫باال‬ ‫مرتبه‬ ‫روش‬ ‫یک‬ ‫فالکس‬ ‫توان‬‫کیب‬
‫ب‬ ‫مرتبه‬ ‫تصحیح‬ ‫بخش‬ ‫یک‬ ‫با‬ ‫پایین‬ ‫مرتبه‬ ‫روش‬ ‫یک‬ ‫فالکس‬‫نظر‬ ‫در‬ ‫اال‬
‫گرفت‬.
(12)
‫تصحیح‬ ‫ترم‬ ‫اندازه‬ ‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬ ‫روش‬ ‫در‬)‫سمت‬ ‫دوم‬ ‫ترم‬
‫معادله‬ ‫راست‬(12)(‫حجمی‬ ‫درصد‬ ‫که‬ ‫مقداری‬ ‫اساس‬ ‫بر‬(s)‫درنقاط‬
‫می‬ ‫مختلف‬‫می‬ ‫کنترل‬ ‫و‬ ‫محدود‬ ،‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫توسط‬ ‫گیرد‬‫ب‬ ،‫شود‬‫ه‬
‫عبارتی‬:
(13)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 619

620. ‫ناپیوست‬ ‫و‬ ‫شوک‬ ‫وجود‬ ‫یا‬ ‫همواری‬ ‫تعیین‬‫گی‬
‫جواب‬ ‫در‬‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫معادله‬‫فالکس‬
‫معادله‬ ‫در‬(13)،φ (S‫؛‬j)‫می‬ ‫فالکس‬ ‫کننده‬ ‫محدود‬‫باشد‬.
‫کمیت‬ ‫مقدار‬ ‫چنانچه‬S‫اطراف‬ ‫در‬S j‫مقدار‬ ،‫باشد‬ ‫هموار‬S‫میبایست‬
‫مقدار‬ ‫شوک‬ ‫و‬ ‫ناپیوستگی‬ ‫حضور‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫یک‬ ‫عدد‬ ‫به‬ ‫نزدیک‬S‫می‬‫بایست‬
‫باشد‬ ‫صفر‬ ‫به‬ ‫نزدیک‬.
‫معادله‬ ‫ترتیب‬ ‫بدین‬(13)‫یک‬ ‫فالکس‬ ‫مانند‬ ‫هموار‬ ‫نقاط‬ ‫نزدیکی‬ ‫در‬
‫ف‬ ‫مانند‬ ‫شوک‬ ‫و‬ ‫ناپیوستگی‬ ‫نقاط‬ ‫اطراف‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫پایین‬ ‫مرتبه‬ ‫روش‬‫الکس‬
‫می‬ ‫عمل‬ ‫باال‬ ‫مرتبه‬ ‫روش‬ ‫یک‬‫کند‬.‫روش‬‫جهت‬ ‫مختلفی‬ ‫معیارهای‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫دارد‬ ‫وجود‬ ،‫ها‬ ‫جواب‬ ‫در‬ ‫ناپیوستگی‬ ‫و‬ ‫شوک‬ ‫وجود‬ ‫یا‬ ‫همواری‬ ‫تعیین‬.
‫جواب‬ ‫تغییرات‬ ‫نسبت‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫منظور‬ ‫این‬ ‫برای‬ ‫روش‬ ‫یک‬‫های‬
‫می‬ ‫تعریف‬ ‫زیر‬ ‫فرم‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫متوالی‬‫می‬ ،‫شود‬‫باشد‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 620

621. ‫یا‬ ‫شوک‬ ‫وجود‬ ‫بودن‬ ‫هموار‬ ‫شرایط‬
‫ناپیوستگی‬
(14)
‫رابطه‬ ‫از‬(14)‫چنانچه‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫واضح‬θj‫آنگاه‬ ،‫باشد‬ ‫یک‬ ‫عدد‬ ‫نزدیک‬
‫جواب‬‫ها‬‫اطراف‬ ‫در‬Sj‫می‬ ‫هموار‬‫چنانچه‬ ‫اما‬ ‫باشد‬θj‫اختالف‬ ‫یک‬ ‫عدد‬
‫آنگاه‬ ،‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫زیادی‬‫جواب‬‫ها‬‫اطراف‬ ‫در‬Sj‫می‬‫توانند‬‫حضور‬ ‫بیانگر‬
‫نقطه‬ ‫یا‬ ‫شوک‬‫ناپیوستگی‬‫باشند‬.
‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫تابع‬φ ( j)‫از‬ ‫تابعی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬θj‫می‬ ‫تعریف‬‫شود‬.
(15)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 621

622. ‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫تابع‬
‫معادله‬ ‫حل‬ ‫جهت‬ ‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫نوع‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫از‬ ‫قبل‬Buckley-
Leverett،‫روش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫معادله‬ ‫این‬Lax-Wendroff‫گسسته‬
‫می‬ ‫سازی‬‫شود‬:
(16)
‫رابطه‬(16)‫می‬ ‫را‬‫کرد‬ ‫نویسی‬ ‫باز‬ ‫زیر‬ ‫فرم‬ ‫به‬ ‫توان‬:
(17)
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 622

623. ‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬ ‫معرف‬
‫رابطه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬(17)‫فالکس‬‫می‬ ‫را‬‫نم‬ ‫تعریف‬ ‫زیر‬ ‫ترتیب‬ ‫به‬ ‫توان‬‫ود‬:
(18)
‫در‬‫فالکس‬‫معادله‬(18)‫معرف‬ ‫راست‬ ‫سمت‬ ‫عبارت‬ ‫اول‬ ‫ترم‬‫فالکس‬
‫اول‬ ‫مرتبه‬ ‫روش‬First Order Upwind‫سمت‬ ‫عبارت‬ ‫دوم‬ ‫ترم‬ ‫و‬
‫می‬ ‫دوم‬ ‫مرتبه‬ ‫کننده‬ ‫تصحیح‬ ‫ترم‬ ،‫راست‬‫باشد‬.
‫مرحله‬ ‫این‬ ‫در‬‫فالکس‬‫می‬ ‫تعریف‬ ‫زیر‬ ‫ترتیب‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫کننده‬ ‫محدود‬‫شود‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 623

624. ‫دوم‬ ‫مرتبه‬ ‫فالکس‬
(19)
‫معادله‬ ‫در‬(19)،φi‫می‬ ‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫معرف‬‫باشد‬.‫روش‬ ‫هر‬ ‫طرفی‬ ‫از‬
‫می‬ ‫را‬ ‫دوم‬ ‫مرتبه‬‫نوشت‬ ‫زیر‬ ‫فرم‬ ‫به‬ ‫توان‬:
(20)
‫رابطه‬ ‫در‬(20)،F‫فالکس‬‫ش‬ ‫گرفته‬ ‫بکار‬ ‫روش‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫دوم‬ ‫مرتبه‬‫ده‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 624

625. ‫مرزی‬ ‫و‬ ‫اولیه‬ ‫شرایط‬
‫است‬.‫با‬‫جاگذاری‬‫رابطه‬(19)‫رابطه‬ ‫در‬(20)‫داشت‬ ‫خواهیم‬:
(21)
‫مرزی‬ ‫و‬ ‫اولیه‬ ‫شرایط‬:
‫مر‬ ‫شرایط‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫بعدی‬ ‫یک‬ ‫فاز‬ ‫دو‬ ‫سیال‬ ‫برای‬ ‫لورت‬ ‫باکلی‬ ‫معادله‬‫و‬ ‫زی‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫حل‬ ‫زیر‬ ‫اولیه‬.‫آب‬ ‫فاز‬ ‫حجمی‬ ‫درصد‬S(x،t)‫نقاط‬ ‫در‬
‫طول‬ ‫به‬ ‫بعدی‬ ‫یک‬ ‫مسیر‬ ‫یک‬ ‫امتداد‬ ‫در‬ ‫مختلف‬L‫آب‬ ‫تزریق‬ ‫ثانیه‬
‫شده‬ ‫محاسبه‬0. 3‫است‬ ‫شده‬ ‫انجام‬ ‫زیر‬ ‫فرضیات‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫از‬ ‫بعد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 625

626. ‫روش‬ ‫انواع‬‫شده‬ ‫استفاده‬ ‫های‬
‫م‬ ‫نقطه‬ ‫حجمی‬ ‫درصد‬ ‫برابر‬ ‫را‬ ‫انتهایی‬ ‫نقطه‬ ‫حجمی‬ ‫درصد‬ ‫همچنین‬‫ا‬
‫می‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫آخر‬ ‫قبل‬‫گیریم‬.
‫در‬ ‫که‬ ‫همانطوری‬ ‫حاصل‬ ‫نتایج‬ ‫در‬ ‫بحث‬‫بخش‬‫های‬،‫شد‬ ‫اشاره‬ ‫قبل‬
‫روش‬‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫شده‬ ‫استفاده‬ ‫های‬‫فالکس‬‫کننده‬ ‫محدود‬Roe’s
Superbee،‫فالکس‬‫کننده‬ ‫محدود‬Vanleer،‫فالکس‬‫کننده‬ ‫محدود‬
Vanalbad،‫فالکس‬‫کننده‬ ‫محدود‬Minmod،‫اول‬ ‫مرتبه‬ ‫روش‬Lax-
Friedrich‫اول‬ ‫مرتبه‬ ‫روش‬ ،Upwind‫دوم‬ ‫مرتبه‬ ‫روش‬ ‫و‬Lax-
Wendroff‫است‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 626

627. ‫عدد‬‫های‬‫معادله‬ ‫حل‬ ‫جهت‬ ‫کالسیک‬
‫شکل‬1-‫روش‬‫معادله‬ ‫حل‬ ‫جهت‬ ‫کالسیک‬ ‫عددی‬ ‫های‬Buckley-
Leverett Vanleer‫معادله‬ ‫حل‬ ‫جهت‬Buckley-Leverett
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 627

628. ‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬ ‫نمودار‬
‫شکل‬2-‫روش‬‫فالکس‬‫کننده‬ ‫محدود‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 628

629. ‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬Vanalbada
‫شکل‬3-‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬ ‫روش‬Vanalbada‫معادله‬ ‫حل‬ ‫جهت‬
Buckley-Leverett
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 629

630. ‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬Roe’s Superbee
‫شکل‬4-‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬ ‫روش‬Roe’s Superbee‫حل‬ ‫جهت‬
‫معادله‬Buckley-Leverett
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 630

631. ‫روش‬ ‫آنالیز‬‫دوم‬ ‫و‬ ‫اول‬ ‫مرتبه‬ ‫های‬
‫شکل‬ ‫آنالیز‬ ‫با‬1‫می‬ ‫در‬‫روش‬ ‫عددی‬ ‫خطای‬ ‫که‬ ‫یابیم‬Lax-Friedrich
‫اول‬ ‫مرتبه‬ ‫روش‬ ‫به‬ ‫نسبت‬Upwind‫معادله‬ ‫حل‬ ‫جهت‬Buckley-
Leverett‫می‬ ‫بیشتر‬‫باشد‬.
‫می‬ ‫انتظار‬ ‫چنانچه‬ ‫همچنین‬‫دوم‬ ‫مرتبه‬ ‫روش‬ ،‫رفت‬Lax-Wendroff
‫روش‬ ‫به‬ ‫نسبت‬‫تعیی‬ ‫در‬ ‫بیشتری‬ ‫دقت‬ ‫کالسیک‬ ‫اول‬ ‫مرتبه‬ ‫های‬‫محل‬ ‫ن‬
‫جواب‬ ‫ناپیوستگی‬ ‫نقطه‬ ‫و‬ ‫شوک‬ ‫نزدیکی‬ ‫در‬ ‫اما‬ ،‫دارد‬ ‫شوک‬‫درس‬ ‫های‬‫ت‬
‫نمی‬ ‫ارایه‬ ‫حجمی‬ ‫درصد‬ ‫محاسبه‬ ‫جهت‬ ‫دقیقی‬ ‫و‬‫دهد‬.
‫شکل‬ ‫در‬‫های‬5،4،3،2‫شده‬ ‫حل‬ ‫مختلف‬ ‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫معادله‬
‫است‬.
‫نمودار‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫هذلولوی‬ ‫معادله‬ ‫حل‬ ‫جهت‬ ‫چنانچه‬ ،‫آمده‬ ‫بدست‬ ‫های‬
Buckley-Leverett‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬ ‫روش‬ ‫از‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 631

632. ‫ج‬ ‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬ ‫روش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬‫هت‬
‫شوک‬ ‫نقاط‬ ‫محاسبه‬
‫می‬ ،‫نماییم‬ ‫استفاده‬‫شوک‬ ‫محل‬ ‫و‬ ‫مختلف‬ ‫نقاط‬ ‫حجمی‬ ‫درصد‬ ‫توان‬‫با‬ ‫را‬
‫نماییم‬ ‫محاسبه‬ ‫بیشتری‬ ‫دقت‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 632

633. ‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬ ‫روش‬Minmod
‫شکل‬5-‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬ ‫روش‬Minmod‫معادله‬ ‫حل‬ ‫جهت‬
Buckley-Leverett
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 633

635. ‫نمو‬ ‫روی‬ ‫شبکه‬ ‫تعداد‬ ‫و‬ ‫اندازه‬ ‫تاثیر‬‫دار‬
‫فرض‬ ‫با‬ ‫مکان‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫حجمی‬ ‫درصد‬ ‫نمودار‬ ‫در‬ ‫شبکه‬ ‫تعداد‬ ‫تاثیر‬
Injection dimensionless Time= 0. 3‫روش‬ ‫برای‬‫عددی‬ ‫های‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫بررسی‬ ‫ادامه‬ ‫در‬ ‫رفته‬ ‫بکار‬.
‫بترتیب‬ ‫مرحله‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫شبکه‬ ‫اندازه‬20،50‫و‬100‫در‬ ‫شد‬ ‫انتخاب‬
‫که‬ ‫حالی‬Injection dimensionless Time‫برابر‬ ‫و‬ ‫ثابت‬(0،3)
‫شد‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬.
‫می‬ ‫انتخاب‬ ‫بیشتر‬ ‫شبکه‬ ‫تعداد‬ ‫هرچه‬‫بلوکها‬ ‫اندازه‬ ،‫گردد‬( Δx )
‫می‬ ‫کوچکتر‬‫شود‬.
‫مرتبه‬ ‫از‬ ‫سازی‬ ‫گسسته‬ ‫خطای‬ ‫آنکه‬ ‫بدلیل‬Δx2‫با‬ ‫بنابراین‬ ،‫است‬
‫می‬ ‫کوچکتر‬ ‫عددی‬ ‫خطاهای‬ ‫شبکه‬ ‫تعداد‬ ‫افزایش‬‫شوند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 635

636. ‫روش‬ ‫بر‬ ‫مکانی‬ ‫گام‬ ‫تغییرات‬Lax-Friedrich
‫شکل‬6-‫روش‬ ‫بر‬ ‫مکانی‬ ‫گام‬ ‫تغییرات‬ ‫اثر‬Lax-Friedrich
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 636

637. ‫روش‬ ‫بر‬ ‫مکانی‬ ‫گام‬ ‫تغییرات‬ ‫اثر‬Lax-
Wendroff

‫شکل‬7-‫روش‬ ‫بر‬ ‫مکانی‬ ‫گام‬ ‫تغییرات‬ ‫اثر‬Lax-Wendroff
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 637

638. ‫روش‬ ‫بر‬ ‫مکانی‬ ‫گام‬ ‫تغییرات‬First Order
Upwind
‫شکل‬8-‫روش‬ ‫بر‬ ‫مکانی‬ ‫گام‬ ‫تغییرات‬ ‫اثر‬First Order Upwind
‫کننده‬ ‫محدود‬Minmod
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 638

639. ‫فالکس‬ ‫روش‬ ‫بر‬ ‫مکانی‬ ‫گام‬ ‫تغییرات‬
‫شکل‬9-‫فالکس‬ ‫روش‬ ‫بر‬ ‫مکانی‬ ‫گام‬ ‫تغییرات‬ ‫اثر‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 639

640. ‫م‬ ‫فالکس‬ ‫روش‬ ‫بر‬ ‫مکانی‬ ‫گام‬ ‫تغییرات‬‫حدود‬
‫کننده‬Roe’s Superbee
‫شکل‬10-‫کنند‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬ ‫روش‬ ‫بر‬ ‫مکانی‬ ‫گام‬ ‫تغییرات‬ ‫اثر‬‫ه‬
Roe’s Superbee
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 640

641. ‫روش‬ ‫بر‬ ‫مکانی‬ ‫گام‬ ‫تغییرات‬‫فالکس‬‫محدود‬
‫کننده‬Vanalbada
‫شکل‬11-‫روش‬ ‫بر‬ ‫مکانی‬ ‫گام‬ ‫تغییرات‬ ‫اثر‬‫فالکس‬‫کننده‬ ‫محدود‬
Vanalbada
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 641

642. ‫روش‬ ‫دقت‬‫مختلف‬ ‫های‬
‫روش‬ ‫دقت‬ ‫بررسی‬ ‫برای‬‫در‬ ‫شده‬ ‫گرفته‬ ‫بکار‬ ‫عددی‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
‫زمان‬‫معادله‬ ‫عددی‬ ‫حل‬ ،‫مختلف‬ ‫های‬Buckley-Leverett‫زمان‬ ‫در‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫بررسی‬.
‫می‬ ‫آمده‬ ‫بدست‬ ‫نتایج‬ ‫از‬‫محدو‬ ‫فالکس‬ ‫روش‬ ‫دقت‬ ‫که‬ ‫دریافت‬ ‫توان‬‫د‬
‫این‬ ‫حل‬ ‫جهت‬ ‫کننده‬‫های‬0. 3‫و‬0. 5‫و‬0. 1‫زمان‬ ‫در‬ ‫معادله‬‫های‬
‫روش‬ ‫از‬ ‫تزریق‬ ‫مختلف‬‫می‬ ‫بیشتر‬ ‫کالسیک‬ ‫های‬‫نوسانات‬ ‫و‬ ‫باشد‬‫و‬
‫جواب‬ ‫در‬ ‫عددی‬ ‫خطای‬‫است‬ ‫یافته‬ ‫کاهش‬ ‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫مقدار‬ ‫به‬ ‫ها‬.
‫زمان‬ ‫و‬ ‫نقاط‬ ‫تعداد‬ ‫ازای‬ ‫به‬ ‫روش‬ ‫هر‬ ‫خطای‬ ‫ادامه‬ ‫در‬‫تزریق‬ ‫بعد‬ ‫بی‬ ‫های‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫ارایه‬ ‫کمی‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫مختلف‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 642

643. ‫ها‬ ‫روش‬ ‫خطای‬ ‫کمی‬ ‫تعیین‬
‫جواب‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫روش‬ ‫هر‬ ‫خطای‬ ‫کمی‬ ‫تعیین‬ ‫جهت‬ ‫مقاله‬ ‫این‬ ‫در‬‫های‬
‫مشخصه‬ ‫روش‬‫ها‬( MOC )‫روش‬ ‫هر‬ ‫خطای‬ ‫تعیین‬ ‫جهت‬ ‫زیر‬ ‫معیار‬ ‫از‬
‫ایم‬ ‫نموده‬ ‫استفاده‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 643

644. ‫م‬ ‫فالکس‬ ‫روش‬ ‫بر‬ ‫مکانی‬ ‫گام‬ ‫تغییرات‬‫حدود‬
‫کننده‬Vanleer
‫شکل‬12-‫کنند‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬ ‫روش‬ ‫بر‬ ‫مکانی‬ ‫گام‬ ‫تغییرات‬ ‫اثر‬‫ه‬
Vanleer
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 644

645. ‫ب‬‫محیط‬ ‫در‬ ‫ناپایدار‬ ‫چگالی‬ ‫جریان‬ ‫رسی‬
‫تص‬ ‫پردازش‬ ‫روش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫متخلخل‬‫اویر‬
‫مکانی‬ ‫مسائل‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫در‬ ‫چگالی‬ ‫به‬ ‫وابسته‬ ‫جریان‬ ‫تشکیل‬‫سیاالت‬ ‫ک‬
‫محیط‬ ‫در‬ ‫حرارت‬ ‫یا‬ ‫جرم‬ ‫انتقال‬ ‫در‬ ‫مهمی‬ ‫عامل‬ ،‫محیطی‬ ‫زیست‬
‫می‬‫باشد‬.
‫آالینده‬ ‫انتقال‬ ‫نحوة‬ ‫بر‬ ‫جریان‬ ‫این‬ ‫تأثیر‬‫محیط‬ ‫در‬ ‫ها‬‫متخلخل‬ ‫های‬‫به‬ ،
‫پدیده‬ ‫متقابل‬ ‫اثر‬ ‫علت‬‫مولکول‬ ‫پخش‬ ،‫پراکنش‬ ‫چون‬ ‫دیگری‬ ‫های‬‫و‬ ‫ی‬
‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫را‬ ‫پیچیدهای‬ ‫اختالط‬ ‫الگوی‬ ،‫ذرات‬ ‫شکل‬ ‫همچنین‬‫دهد‬.
‫آبخوان‬ ‫در‬ ‫دریا‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ‫پیشروی‬ ‫چون‬ ‫مسائلی‬ ‫در‬‫جری‬ ،‫ساحلی‬ ‫های‬‫ان‬
‫آالینده‬‫آب‬ ‫جریان‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫زیرزمینی‬ ‫آب‬ ‫در‬ ‫زیاد‬ ‫غلظت‬ ‫با‬ ‫محلول‬ ‫های‬
‫الیه‬ ‫اطراف‬ ‫از‬ ‫زیرزمینی‬‫جریان‬ ‫گونه‬ ‫این‬ ،‫نمکی‬ ‫گنبدهای‬ ‫یا‬ ‫ها‬‫ها‬
‫می‬ ‫تشکیل‬‫شوند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 645

646. ‫جریان‬ ‫ایجاد‬ ‫و‬ ‫چگالی‬ ‫تغییرات‬
‫چگالی‬ ‫با‬ ‫سیال‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫باالتر‬ ‫چگالی‬ ‫با‬ ‫سیال‬ ‫یک‬ ‫هنگامیکه‬‫قرار‬ ‫کمتر‬
‫جریان‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫پیچیدگی‬ ،‫گیرد‬‫نا‬ ‫سیستم‬ ‫تشکیل‬ ‫بعلت‬ ‫ها‬،‫پایدار‬
‫می‬ ‫افزایش‬‫یابد‬.
‫م‬ ،‫متخلخل‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫غلظت‬ ‫و‬ ‫دما‬ ‫اختالف‬ ‫اثر‬ ‫بر‬ ‫چگالی‬ ‫تغییرات‬‫وجب‬
‫جریان‬ ‫تشکیل‬‫می‬ ‫سیال‬ ‫چگالی‬ ‫به‬ ‫وابسته‬ ‫های‬‫شود‬.
‫پخش‬ ‫و‬ ‫پراکنش‬ ،‫فرارفت‬ ‫پدیدة‬ ‫سه‬ ‫وجود‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫جریان‬ ‫این‬
‫مولکولی‬‫می‬ ‫گسترش‬ ‫محیط‬ ‫در‬‫یابد‬.
‫جریان‬ ‫تأثیر‬‫پیشروی‬ ‫مانند‬ ‫مسائلی‬ ‫در‬ ‫چگالی‬ ‫به‬ ‫وابسته‬ ‫های‬‫شور‬ ‫آب‬
‫آالینده‬ ‫نفوذ‬ ،‫ساحلی‬ ‫آبخوانهای‬ ‫در‬‫الیه‬ ‫به‬ ‫سطحی‬ ‫های‬‫آبدار‬ ‫های‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 646

647. ‫متخلخ‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫جریان‬ ‫شناسایی‬ ‫اهمیت‬‫ل‬
‫آالینده‬ ‫جریان‬ ،‫زیرزمینی‬‫زیرزمین‬ ‫آب‬ ‫در‬ ‫زیاد‬ ‫غلظت‬ ‫با‬ ‫محلول‬ ‫های‬‫و‬ ‫ی‬
‫موجب‬ ،‫نمکی‬ ‫گنبدهای‬ ‫مجاورت‬ ‫از‬ ‫زیرزمینی‬ ‫آب‬ ‫جریان‬ ‫همچنین‬
‫محیط‬ ‫در‬ ‫جریان‬ ‫این‬ ‫صحیح‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫شناسایی‬ ‫اهمیت‬ ‫افزایش‬‫های‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫متخلخل‬.
‫ی‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫باال‬ ‫نسبی‬ ‫چگالی‬ ‫با‬ ‫سیال‬ ‫یک‬ ‫گرفتن‬ ‫قرار‬ ‫صورت‬ ‫در‬‫ک‬
‫جریان‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫ناپایدار‬ ‫جریان‬ ‫شرایط‬ ،‫اشباع‬ ‫متخلخل‬ ‫محیط‬‫های‬
‫تشکی‬ ‫را‬ ‫پیچیدهای‬ ‫اختالط‬ ‫الگوی‬ ،‫چگالی‬ ‫به‬ ‫وابسته‬ ‫همرفتی‬‫ل‬
‫می‬‫شاخه‬ ‫چند‬ ‫پیشرفت‬ ‫و‬ ‫تداخل‬ ‫موجب‬ ‫که‬ ‫دهند‬‫می‬ ‫سیال‬ ‫ای‬‫شود‬.
‫چون‬ ‫عواملی‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ،‫اشباع‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫جریان‬ ‫این‬ ‫پیشروی‬ ‫نحوة‬
‫است‬ ‫سیال‬ ‫دو‬ ‫چگالی‬ ‫اختالف‬ ‫و‬ ‫متخلخل‬ ‫محیط‬ ‫مشخصات‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 647

648. ‫جریان‬ ‫چگالی‬
‫موجب‬ ‫ناپایدار‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫جریان‬ ‫چگالی‬:
1-‫شرای‬ ‫در‬ ‫جریان‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫یافته‬ ‫انتقال‬ ‫آالیندة‬ ‫جرم‬ ‫افزایش‬‫پایدار‬ ‫ط‬
‫می‬ ‫تداخل‬ ‫ناحیة‬ ‫تشکیل‬ ‫اصلی‬ ‫عامل‬ ‫مولکولی‬ ‫پخش‬ ‫که‬‫باشد‬.
2-‫اختالط‬ ‫زمان‬ ‫توجه‬ ‫قابل‬ ‫کاهش‬.
3-‫می‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫تداخل‬ ‫گسترة‬ ‫افزایش‬‫شود‬.
‫چگ‬ ‫و‬ ‫غلظت‬ ‫مانند‬ ‫چگالی‬ ‫جریان‬ ‫پارامترهای‬ ‫کمی‬ ‫مقادیر‬ ‫تعیین‬‫الی‬
‫آزمایش‬ ‫حساسیت‬ ‫علت‬ ‫به‬ ،‫متخلخل‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫سیال‬‫شرایط‬ ‫به‬ ‫ها‬
‫شیوه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫مستلزم‬ ‫مرزی‬‫ش‬ ‫کنترل‬ ‫و‬ ‫دقیق‬ ‫آزمایشگاهی‬ ‫های‬‫ده‬
‫می‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 648

649. ‫نتایج‬ ‫تحلیل‬ ‫در‬ ‫تصاویر‬ ‫پردازش‬
‫آزمایشگاهی‬
‫نت‬ ‫تحلیل‬ ‫در‬ ‫تصاویر‬ ‫پردازش‬ ‫روش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫اخیر‬ ‫سالهای‬ ‫طی‬‫ایج‬
‫است‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫ویژهای‬ ‫توجه‬ ‫مورد‬ ‫آزمایشگاهی‬.
‫امکان‬ ،‫آزمایش‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫اختالل‬ ‫بدون‬ ،‫روش‬ ‫این‬ ‫کمک‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫چرا‬
‫می‬ ‫ایجاد‬ ‫مطلوب‬ ‫پارامترهای‬ ‫برآورد‬‫شود‬.
‫داده‬ ‫استخراج‬ ‫جهت‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫پردازشی‬ ،‫تصاویر‬ ‫تحلیل‬‫و‬ ‫کمی‬ ‫های‬
‫میگیرد‬ ‫انجام‬ ‫دیجیتالی‬ ‫تصاویر‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫تحلیل‬ ‫قابل‬.
‫م‬ ‫محیط‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫تصاویر‬ ،‫روش‬ ‫این‬ ‫کمک‬ ‫به‬ ‫دیگر‬ ‫عبارت‬ ‫به‬‫ورد‬
‫ع‬ ‫مقادیر‬ ‫به‬ ‫کامپیوتری‬ ‫افزار‬ ‫نرم‬ ‫یا‬ ‫الگوریتم‬ ‫یک‬ ‫توسط‬ ،‫نظر‬‫ددی‬
‫می‬ ‫تبدیل‬‫شود‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 649

650. ‫تحلیل‬ ‫در‬ ‫تصاویر‬ ‫پردازش‬ ‫روش‬ ‫کاربرد‬
‫آزمایشگاهی‬ ‫نتایج‬
‫کامپیوت‬ ،‫الکترونیک‬ ،‫نجوم‬ ‫علم‬ ‫چون‬ ‫مختلفی‬ ‫علوم‬ ‫در‬ ‫روش‬ ‫این‬،‫ر‬
‫و‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ،‫نفت‬ ‫مهندسی‬ ،‫مواد‬ ‫علم‬ ،‫مکانیک‬...‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬
‫میگیرد‬.
‫کاهش‬ ‫و‬ ‫دقت‬ ‫افزایش‬ ‫در‬ ‫شیوه‬ ‫این‬ ‫قابلیتهای‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫اگرچه‬‫هزینة‬
‫نرس‬ ‫آزمایشگاهی‬ ‫تکنیکهای‬ ‫در‬ ‫مناسبی‬ ‫جایگاه‬ ‫به‬ ‫هنوز‬ ،‫آزمایش‬‫یده‬
‫است‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 650

652. ‫متخلخ‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫سیال‬ ‫جریان‬ ‫برسی‬‫ل‬
‫فض‬ ‫در‬ ‫سیال‬ ‫جریان‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬ ‫اصلی‬ ‫معادلة‬ ‫رابطة‬ ،‫متخلخل‬ ‫محیط‬‫ای‬
‫می‬ ‫استوکس‬ ‫ناویر‬‫باشد‬.
‫اعمال‬ ‫امکان‬ ‫عدم‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫سیال‬ ‫حرکت‬ ‫فضای‬ ‫بودن‬ ‫ناشناخته‬ ‫اما‬
‫ممک‬ ‫غیر‬ ‫متخلخل‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫معادله‬ ‫این‬ ‫حل‬ ،‫پیچیده‬ ‫شرایط‬ ‫این‬‫ن‬
‫میسازد‬.
‫ی‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ،‫متخلخل‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫سیال‬ ‫جریان‬ ‫حل‬ ‫جهت‬ ‫بنابراین‬‫ک‬
‫متوسط‬ ‫تئوری‬‫گیری‬5‫است‬ ‫ناپذیر‬ ‫اجتناب‬.
‫رواب‬ ‫بتوان‬ ‫آنها‬ ‫کمک‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫هایی‬ ‫روش‬ ‫بیانگر‬ ‫تئوری‬ ‫این‬‫در‬ ‫را‬ ‫ط‬
‫کاربرد‬ ‫به‬ ‫بزرگتری‬ ‫مقیاس‬.
‫روش‬ ‫این‬ ‫معمولترین‬‫متخلخل‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫دارسی‬ ‫رابطة‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫ها‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 652

653. ‫حل‬‫مسألة‬‫مولکول‬ ‫پخش‬ ‫و‬ ‫چگالی‬ ‫جریان‬‫ی‬
‫پیوست‬ ‫معادلة‬ ‫دو‬ ،‫متخلخل‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫چگالی‬ ‫جریان‬ ‫مسألة‬ ‫حل‬ ‫در‬‫گی‬
‫می‬ ‫حل‬ ‫همزمان‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫محلول‬ ‫جرم‬ ‫و‬ ‫سیال‬‫شوند‬.
‫جریان‬ ‫تشکیل‬ ‫امکان‬ ‫کاهش‬ ‫موجب‬ ‫مولکولی‬ ‫پخش‬ ‫و‬ ‫پراکنش‬‫های‬
‫شاخه‬ ‫چند‬‫می‬ ‫ای‬‫شود‬.
‫سری‬ ‫ناپایداری‬ ‫شرایط‬ ،‫سیال‬ ‫فازی‬ ‫دو‬ ‫تداخل‬ ‫در‬ ‫دیگر‬ ‫عبارت‬ ‫به‬‫رخ‬ ‫عتر‬
‫می‬‫دهد‬.
‫آنست‬ ‫امر‬ ‫این‬ ‫علت‬‫ا‬ ‫موجب‬ ‫مولکولی‬ ‫پخش‬ ‫و‬ ‫پراکنش‬ ‫پدیدة‬ ‫که‬‫یجاد‬
‫جریان‬‫می‬ ‫موضعی‬ ‫های‬‫همگامتر‬ ‫را‬ ‫سیال‬ ‫تودة‬ ‫پیشروی‬ ‫جبهة‬ ‫و‬ ‫شود‬
‫میسازد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 653

654. ‫پارامتر‬‫بعد‬ ‫بدون‬ ‫های‬
‫ب‬ ‫پارامترهای‬ ‫از‬ ‫چگالی‬ ‫جریان‬ ‫در‬ ‫ناپایدار‬ ‫سیستمهای‬ ‫بررسی‬ ‫جهت‬‫ی‬
‫می‬ ‫استفاده‬ ‫بعدی‬‫شکل‬ ‫امکان‬ ‫که‬ ‫شود‬‫جریان‬ ‫گیری‬‫شاخ‬ ‫چند‬ ‫های‬‫ه‬‫ای‬
‫می‬ ‫تعیین‬ ‫را‬‫کنند‬.
‫می‬ ‫رایلی‬ ‫عدد‬ ‫پارامترها‬ ‫این‬ ‫مشهورترین‬‫د‬ ‫رایلی‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫باشد‬‫سال‬ ‫ر‬
1916‫سال‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫معرفی‬1959‫شد‬ ‫اصالح‬ ‫وودینگ‬ ‫توسط‬.
‫محی‬ ‫جانبی‬ ‫پراکنش‬ ‫و‬ ‫طولی‬ ‫پراکنش‬ ‫ضرایب‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫جهت‬‫ط‬
‫طول‬ ‫به‬ ‫متخلخل‬ ‫ستون‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫آزمایش‬5/1‫داخلی‬ ‫قطر‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫متر‬5/4
‫است‬ ‫شده‬ ‫استفاده‬ ‫سانتیمتر‬.
‫جلوگ‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫همگن‬ ‫اشباع‬ ‫متخلخل‬ ‫محیط‬ ‫یک‬ ‫تشکیل‬ ‫برای‬‫یری‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 654

655. ‫همگن‬ ‫اشباع‬ ‫متخلخل‬ ‫محیط‬
‫حباب‬ ‫ورود‬ ‫از‬‫در‬ ‫ستون‬ ،‫ذرات‬ ‫ورود‬ ‫هنگام‬ ،‫محیط‬ ‫به‬ ‫هوا‬ ‫های‬
‫ارتفاعهای‬5‫شیشه‬ ‫ذرات‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫آب‬ ‫از‬ ‫مملو‬ ‫سانتیمتری‬‫آن‬ ‫در‬ ‫ای‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫متراکم‬ ‫جانبی‬ ‫ارتعاشهای‬ ‫بوسیلة‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫ریخته‬.
‫این‬ ‫در‬ ‫آزمایش‬ ‫محیط‬ ‫مشابه‬ ‫تخلخلی‬ ‫با‬ ‫همگن‬ ‫محیط‬ ‫یک‬ ‫تهیه‬
‫می‬ ‫اهمیت‬ ‫حائز‬ ‫بسیار‬ ‫مرحله‬‫تخلخ‬ ‫اختالف‬ ‫صورت‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫چرا‬ ،‫باشد‬،‫ل‬
‫خروجی‬ ‫دبی‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫برآورد‬ ‫سرعت‬ ‫با‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫جریان‬ ‫واقعی‬ ‫سرعت‬
‫در‬ ‫ستون‬ ‫از‬ ‫خروجی‬ ‫دبی‬ ‫علت‬ ‫همین‬ ‫به‬ ،‫داشت‬ ‫خواهد‬ ‫اختالف‬ ‫محیط‬
‫می‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫آزمایش‬ ‫هر‬‫واقعی‬ ‫سرعت‬ ‫آن‬ ‫کمک‬ ‫به‬ ‫بتوان‬ ‫تا‬ ‫شود‬
‫کرد‬ ‫مقایسه‬ ‫را‬ ‫شده‬ ‫مشاهده‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫برآورد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 655

656. ‫در‬ ‫جریان‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫آزمایش‬ ‫شرایط‬
‫متخلخل‬ ‫محیط‬
‫مح‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫یکنواخت‬ ‫جریان‬ ،‫آزمایش‬ ‫ستون‬ ‫انتهایی‬ ‫شیر‬ ‫کمک‬ ‫به‬‫یط‬
‫می‬ ‫برقرار‬‫غلظت‬ ‫با‬ ‫رودامین‬ ‫رنگی‬ ‫ردیاب‬ ‫و‬ ‫شود‬25/0‫به‬ ‫لیتر‬ ‫بر‬ ‫گرم‬
‫می‬ ‫وارد‬ ‫ذرات‬ ‫سطح‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫ناگهانی‬ ‫طور‬‫شود‬.
‫نقطه‬ ‫از‬ ‫آزمایش‬ ‫هر‬ ‫مدت‬ ‫طول‬ ‫در‬‫ای‬‫فاصله‬ ‫به‬1،‫ستون‬ ‫ورودی‬ ‫از‬ ‫متر‬
‫مقدار‬4‫می‬ ‫برداری‬ ‫نمونه‬ ‫میلیلیتر‬‫شود‬.
‫نمونه‬ ‫رنگی‬ ‫مادة‬ ‫غلظت‬ ‫تعیین‬ ‫جهت‬‫اسپکتروفت‬ ‫دستگاه‬ ‫از‬ ‫ها‬‫ومتر‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫استفاده‬.
‫دست‬ ‫تابش‬ ‫موج‬ ‫طول‬ ،‫آزمایش‬ ‫هر‬ ‫رنگی‬ ‫مادة‬ ‫غلظت‬ ‫تعیین‬ ‫از‬ ‫قبل‬‫گاه‬
‫روی‬ ‫بر‬590‫کمک‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫تنظیم‬‫رابطة‬ ،‫معین‬ ‫غلظت‬ ‫با‬ ‫هایی‬ ‫نمونه‬
‫می‬ ‫تعیین‬ ‫نمونه‬ ‫سطح‬ ‫واحد‬ ‫در‬ ‫نور‬ ‫جذب‬ ‫غلظت‬‫شود‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 656

657. ‫نور‬ ‫جذب‬ ‫غلظت‬ ‫رابطه‬
‫نمو‬ ‫نقطة‬ ‫در‬ ‫رنگی‬ ‫مادة‬ ‫غظت‬ ‫تغییرات‬ ،‫رابطه‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫نه‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫انجام‬ ‫آزمایش‬ ‫سه‬ ‫برای‬ ‫زمان‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫برداری‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 657

658. ‫تصاویر‬ ‫پردازش‬ ‫الگوریتم‬

659. ‫تصویر‬ ‫پردازش‬
‫می‬ ‫آن‬ ‫کمک‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫فرایندی‬ ‫از‬ ‫عبارت‬ ‫تصاویر‬ ‫پردازش‬‫توان‬
‫نمود‬ ‫استخراج‬ ‫را‬ ‫تصاویر‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫ثبت‬ ‫مطلوب‬ ‫اطالعات‬.
‫استفاد‬ ‫مورد‬ ‫تحقیقات‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫شفافی‬ ‫نیمه‬ ‫محیط‬ ‫کمک‬ ‫به‬‫قرار‬ ‫ه‬
‫گرفته‬‫می‬ ،‫است‬‫اطال‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫تشریح‬ ‫برای‬ ‫شیوه‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫توان‬‫عات‬
‫کرد‬ ‫استفاده‬ ‫تصاویر‬ ‫در‬ ‫نهفته‬.
‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫غلظت‬ ‫هم‬ ‫خطوط‬ ‫تعیین‬ ،‫الگوریتم‬ ‫این‬ ‫اعمال‬ ‫از‬ ‫هدف‬
‫عکس‬‫بدست‬ ‫های‬‫آزمایش‬ ‫از‬ ‫آمده‬‫می‬ ‫ها‬‫باشد‬.
‫شامل‬ ‫الگوریتم‬ ‫این‬10‫می‬ ‫گام‬‫افزار‬ ‫نرم‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫باشد‬
MATLAB‫است‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬.
‫می‬ ‫را‬ ‫شده‬ ‫ارائه‬ ‫مدل‬،‫گرفت‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫مجزا‬ ‫بخش‬ ‫سه‬ ‫در‬ ‫توان‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 659

660. ‫پردازش‬ ‫مدل‬ ‫عملگر‬ ‫الگوریتم‬
‫است‬ ‫فرم‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫آزمایش‬ ‫پایة‬ ‫تصویر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫پردازشی‬ ‫اول‬ ‫بخش‬‫اندارد‬
‫می‬ ‫تبدیل‬‫کند‬.
‫بخش‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫اعمال‬ ‫آزمایش‬ ‫تصاویر‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫پردازشی‬ ‫دوم‬ ‫بخش‬
‫نتایج‬ ‫استخراج‬ ‫و‬ ‫آزمایش‬ ‫تصویر‬ ‫از‬ ‫پایه‬ ‫تصویر‬ ‫حذف‬ ‫شامل‬ ‫سوم‬‫نهایی‬
‫می‬‫شود‬.
‫اس‬ ‫شده‬ ‫ارائه‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫تصاویر‬ ‫پردازش‬ ‫مدل‬ ‫عملگر‬ ‫الگوریتم‬‫ت‬:
1-‫افزار‬ ‫نرم‬ ‫به‬ ‫تصاویر‬ ‫ورود‬:
‫آزمایش‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫تصاویر‬‫فرمت‬ ‫دارای‬ ‫ها‬RGB‫می‬‫باشند‬.‫اولین‬ ‫در‬
‫می‬ ‫دریافت‬ ‫الگوریتم‬ ‫ورودی‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫تصویر‬ ‫دو‬ ،‫پردازش‬ ‫گام‬‫شو‬،‫د‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 660

661. ‫تصاویر‬ ‫پردازش‬ ‫مراحل‬
‫گ‬ ‫قرار‬ ‫پردازش‬ ‫مورد‬ ‫باید‬ ‫که‬ ‫تصویری‬ ‫و‬ ‫آزمایش‬ ‫هر‬ ‫پایة‬ ‫تصویر‬‫یرد‬.
2-‫فرمت‬ ‫به‬ ‫تصاویر‬ ‫تبدیل‬: «Gray Scale»
‫محی‬ ‫در‬ ‫رنگی‬ ‫مادة‬ ‫یک‬ ‫غلظت‬ ‫شناسایی‬ ‫تنها‬ ‫اینکه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫ط‬
‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫محاسبات‬ ‫حجم‬ ‫کاهش‬ ‫برای‬ ،‫است‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫آزمایش‬
‫فرم‬ ‫به‬ ‫تصاویر‬ ،‫پردازش‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫کاهش‬«Gray Scale»‫تبدیل‬
‫اند‬ ‫شده‬.
‫تصاویر‬ ‫تبدیل‬ ‫رابطة‬RGB‫تصاویر‬ ‫به‬«Gray Scale»‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬
‫می‬‫باشد‬:
Gray = 0. 29934 × Red + 0. 58955 ×Green + 0.
11111× Blu
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 661

662. ‫تصاویر‬ ‫انطباق‬
‫که‬Blue‫و‬Green،Red‫رنگهای‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫شدت‬ ‫مقادیر‬ ‫بیانگر‬
‫است‬ ‫نقطه‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫آبی‬ ‫و‬ ‫سبز‬ ،‫قرمز‬.
3-‫تصاویر‬ ‫انطباق‬:
‫دوربین‬ ‫محل‬ ‫در‬ ‫مکانی‬ ‫تغییر‬ ،‫ها‬ ‫آزمایش‬ ‫از‬ ‫عکسبرداری‬ ‫در‬ ‫اگرچه‬‫یا‬
‫نمی‬ ‫ایجاد‬ ‫آزمایش‬ ‫محیط‬‫جابجاییهای‬ ‫تأثیر‬ ‫حذف‬ ‫جهت‬ ‫اما‬ ،‫شود‬
‫برای‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫تصویربرداری‬ ‫هنگام‬ ‫دست‬ ‫لغزش‬ ‫اثر‬ ‫بر‬ ‫احتمالی‬
‫هم‬ ‫نقاط‬ ‫مختصات‬ ،‫استاندارد‬ ‫اندازة‬ ‫به‬ ‫تصاویر‬ ‫تبدیل‬‫ارز‬‫تص‬ ‫در‬‫اویر‬
‫می‬ ‫انتقال‬ ‫استاندارد‬ ‫مختصات‬ ‫به‬ ‫مختلف‬‫یابد‬.
‫ه‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫کنترلی‬ ‫نقاط‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫نقاطی‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ‫کار‬ ‫این‬ ‫برای‬‫رتصویر‬
‫تغییر‬ ‫نحوة‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫نقاط‬ ‫این‬ ‫تعداد‬ ‫به‬ ‫بسته‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫مشخص‬‫تصاویر‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 662

663. ‫تصاوی‬ ‫بر‬ ‫غالب‬ ‫نور‬ ‫شدت‬ ‫کردن‬ ‫هماهنگ‬‫ر‬
‫می‬ ‫شکل‬ ‫تغییر‬ ‫استاندارد‬ ‫اندازة‬ ‫به‬‫یابد‬.
‫م‬ ‫به‬ ‫تصاویر‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫تعیین‬ ‫کنترلی‬ ‫نقاط‬ ،‫تصویر‬ ‫انطباق‬ ‫در‬‫ختصات‬
‫می‬ ‫انتقال‬ ‫یکسان‬‫یابند‬.‫عکس‬ ‫سری‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫انتخاب‬ ‫کنترلی‬ ‫نقاط‬‫های‬
‫نوار‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫مشخص‬ ‫چهارگوشة‬ ‫از‬ ‫عبارت‬ ،‫آزمایش‬ ‫هر‬ ‫به‬ ‫مربوط‬
‫می‬ ‫مشکیرنگ‬‫باشد‬.
4-‫تصاویر‬ ‫بر‬ ‫غالب‬ ‫نور‬ ‫شدت‬ ‫کردن‬ ‫هماهنگ‬:
‫تغی‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫عکسبرداری‬ ‫شرایط‬ ‫تغییر‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫شدت‬ ‫یر‬
‫باز‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ،‫محیط‬ ‫به‬ ‫ورودی‬ ‫نور‬‫یا‬ ‫و‬ ‫دیافراگم‬ ‫بودن‬
‫کند‬ ‫تغییر‬ ‫نور‬ ‫به‬ ‫تصوربرداری‬ ‫حساسیت‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 663

664. ‫بر‬ ‫غالب‬ ‫نور‬ ‫شدت‬ ‫کردن‬ ‫هماهنگ‬
‫تصاویر‬(‫ادامه‬)
‫ر‬ ‫مقیاس‬ ‫یک‬ ‫از‬ ،‫تصاویر‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬ ‫نور‬ ‫نابرابری‬ ‫تأثیر‬ ‫حذف‬ ‫برای‬‫در‬ ‫نگی‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫استفاده‬ ‫آزمایش‬ ‫محیط‬ ‫کنار‬.
‫می‬ ‫مقیاس‬ ‫این‬ ‫کمک‬ ‫به‬‫یکس‬ ‫تصاویر‬ ‫تمامی‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫نور‬ ‫شدت‬ ‫توان‬‫ان‬
‫ساخت‬.
‫د‬ ‫رنگ‬ ‫شدت‬ ،‫تصاویر‬ ‫بر‬ ‫حسابی‬ ‫توابع‬ ‫اعمال‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫شکل‬ ‫بدین‬‫تمامی‬ ‫ر‬
‫گونه‬ ‫به‬ ‫نقاط‬‫ای‬‫می‬ ‫داده‬ ‫تغییر‬‫بخش‬ ‫نوری‬ ‫شدت‬ ‫که‬ ‫شود‬‫های‬‫مخت‬‫لف‬
‫شود‬ ‫ثابتی‬ ‫مقدار‬ ‫برابر‬ ‫رنگی‬ ‫مقیاس‬.
‫محل‬ ‫در‬ ‫نور‬ ‫تغییر‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫خطاهای‬ ‫از‬ ‫اعظمی‬ ‫بخش‬ ‫ترتیب‬ ‫بدین‬
‫باز‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫آزمایش‬‫میرس‬ ‫حداقل‬ ‫به‬ ‫دوربین‬ ‫دیافراگم‬ ‫بودن‬‫د‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 664

665. ‫تصویر‬ ‫از‬ ‫آزمایش‬ ‫محیط‬ ‫نمودن‬ ‫جدا‬
5-‫تصویر‬ ‫از‬ ‫آزمایش‬ ‫محیط‬ ‫نمودن‬ ‫جدا‬:
‫مور‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ‫که‬ ‫آزمایشی‬ ‫محیط‬ ،‫الگوریتم‬ ‫این‬ ‫سوم‬ ‫گام‬ ‫مطابق‬‫د‬
‫ابعاد‬ ‫به‬ ‫ماتریس‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫گیرد‬ ‫قرار‬ ‫پردازش‬500*250‫می‬ ‫قرار‬‫گیرد‬.
‫عن‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫جدا‬ ‫تصویر‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫ماتریس‬ ‫این‬ ‫سادگی‬ ‫به‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬‫وان‬
‫می‬ ‫ذخیر‬ ‫عکس‬ ‫هر‬ ‫شدة‬ ‫استاندارد‬ ‫تصویر‬‫شود‬.
‫نو‬ ‫شدت‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫ابعاد‬ ‫دارای‬ ‫شده‬ ‫استاندارد‬ ‫تصاویر‬ ،‫نتیجه‬ ‫در‬‫ر‬
‫می‬ ‫برابر‬ ‫غالب‬‫شوند‬.
6-‫تصاویر‬ ‫از‬ ‫پایه‬ ‫تصویر‬ ‫حذف‬:
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 665

666. ‫تصاویر‬ ‫از‬ ‫پایه‬ ‫تصویر‬ ‫حذف‬
‫عکس‬ ‫در‬‫نور‬ ‫تابش‬ ‫مکانی‬ ‫یکنواختی‬ ‫عدم‬ ‫تأثیر‬ ،‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫های‬‫به‬
‫جداره‬ ‫اثرگذاری‬ ‫همچنین‬ ،‫محیط‬‫می‬ ‫موجب‬ ،‫محیط‬ ‫تخلخل‬ ‫و‬ ‫ها‬‫شود‬
‫شود‬ ‫مشاهده‬ ‫متفاوتی‬ ‫نوری‬ ‫شدت‬ ،‫برابر‬ ‫غلظت‬ ‫با‬ ‫نقطه‬ ‫دو‬ ‫در‬.
‫محیط‬ ‫تأثیر‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫خطای‬ ‫کاهش‬ ‫موجب‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫روش‬ ‫از‬ ‫یکی‬
‫می‬ ‫آزمایش‬‫می‬ ‫تصاویر‬ ‫از‬ ‫پایه‬ ‫تصویر‬ ‫حذف‬ ،‫شود‬‫باشد‬.
‫ت‬ ‫بر‬ ‫پردازش‬ ‫الگوریتم‬ ‫پنجم‬ ‫تا‬ ‫اول‬ ‫گامهای‬ ‫اعمال‬ ‫با‬ ‫کار‬ ‫این‬ ‫برای‬‫صویر‬
‫عکس‬ ،‫تصاویر‬ ‫دیگر‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫پایه‬‫آزمایش‬ ‫استاندارد‬ ‫های‬‫تهی‬ ‫ها‬‫شده‬ ‫ه‬
‫می‬ ‫حذف‬ ‫مربوطه‬ ‫آزمایش‬ ‫تصاویر‬ ‫از‬ ‫پایه‬ ‫تصویر‬ ،‫سپس‬ ‫و‬‫شود‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 666

667. ‫تصاویر‬ ‫از‬ ‫پایه‬ ‫تصویر‬ ‫حذف‬(‫ادامه‬)
‫ت‬ ‫شدت‬ ‫از‬ ‫پایه‬ ‫تصویر‬ ‫در‬ ‫نقطه‬ ‫هر‬ ‫تیرگی‬ ‫شدت‬ ‫که‬ ‫معنا‬ ‫بدین‬‫یرگی‬
‫هم‬ ‫نقطة‬‫می‬ ‫کاسته‬ ‫تصاویر‬ ‫دیگر‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫ارز‬‫شود‬.
‫می‬ ‫موجب‬ ‫عملیات‬ ‫این‬‫ناش‬ ‫آنها‬ ‫تیرگی‬ ‫که‬ ‫نقاطی‬ ‫نوری‬ ‫شدت‬ ‫شود‬‫از‬ ‫ی‬
‫اصالح‬ ،‫است‬ ‫بوده‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫نور‬ ‫ناهمگونی‬ ‫یا‬ ‫آزمایش‬ ‫محیط‬ ‫تأثیر‬
‫شود‬.
‫می‬ ‫عملیات‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ذکر‬ ‫به‬ ‫الزم‬‫برخی‬ ‫افزایش‬ ‫موجب‬ ‫تواند‬
‫دقت‬ ‫افزایش‬ ‫موجب‬ ‫تصویر‬ ‫کل‬ ‫در‬ ‫اما‬ ،‫شود‬ ‫نتایج‬ ‫در‬ ‫محلی‬ ‫خطاهای‬
‫نی‬ ‫محلی‬ ‫اغتشاشهای‬ ‫اثر‬ ،‫همسانگر‬ ‫فیلتر‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫شده‬‫کاهش‬ ‫ز‬
‫می‬‫یابد‬.
‫می‬ ‫تبدیل‬ ‫تیرگی‬ ‫شدت‬ ‫فرمت‬ ‫به‬ ‫تصاویر‬ ،‫مرحله‬ ‫این‬ ‫در‬‫شوند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 667

668. ‫همسانگر‬ ‫فیلتر‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
‫از‬ ‫عنصر‬ ‫هر‬ ‫مقدار‬ ‫یعنی‬0‫تا‬ ‫سفید‬255‫می‬ ‫تغییر‬ ‫مشکی‬‫کند‬.
7-‫همسانگر‬ ‫فیلتر‬ ‫از‬ ‫استفاده‬:
‫تیرگی‬ ‫و‬ ‫اغتشاشها‬ ‫از‬ ‫اعظمی‬ ‫بخش‬‫نقطه‬ ‫های‬‫ای‬‫اهم‬ ‫که‬ ‫تصاویر‬ ‫در‬‫یتی‬
‫می‬ ‫محلی‬ ‫خطاهای‬ ‫ایجاد‬ ‫موجب‬ ‫تنها‬ ‫و‬ ‫نداشته‬ ‫پردازش‬ ‫فرایند‬ ‫در‬‫شو‬‫ند‬
‫می‬ ‫را‬‫نمود‬ ‫حذف‬ ‫فیلترها‬ ‫انواع‬ ‫اعمال‬ ‫با‬ ‫توان‬.
‫متفاو‬ ‫فیلترهای‬ ،‫خطاها‬ ‫و‬ ‫محیط‬ ‫به‬ ‫بسته‬ ‫مختلف‬ ‫تحقیقات‬ ‫در‬‫مورد‬ ‫تی‬
‫است‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬.
‫د‬‫است‬ ‫شده‬ ‫استفاده‬ ‫متفاوت‬ ‫فیلتر‬ ‫دو‬ ‫از‬ ‫تحقیق‬ ‫این‬ ‫ر‬.
‫نقطه‬ ‫اغتشاشهای‬ ‫حذف‬ ‫موجب‬ ‫اول‬ ‫فیلتر‬‫ای‬‫دوم‬ ‫فیلتر‬ ‫و‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 668

669. ‫غلظت‬ ‫به‬ ‫تیرگی‬ ‫شدت‬ ‫تبدیل‬‫م‬ ‫های‬‫عادل‬
‫پیکس‬ ‫با‬ ‫پیکسل‬ ‫هر‬ ‫رنگ‬ ‫شدت‬ ‫میانگین‬‫های‬‫میانگی‬ ‫همسایه‬‫ن‬
9‫موجب‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫پیکسل‬ ‫آن‬ ‫مقدار‬ ‫جایگزین‬ ‫را‬ ‫پیکسل‬
‫می‬ ‫تصاویر‬ ‫شدن‬ ‫هموارتر‬‫شود‬.
8-‫غلظت‬ ‫به‬ ‫تیرگی‬ ‫شدت‬ ‫تبدیل‬‫معادل‬ ‫های‬:
‫رابطة‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫تصاویر‬ ‫در‬ ‫غلظت‬ ‫به‬ ‫تیرگی‬ ‫شدت‬ ‫تبدیل‬ ‫جهت‬‫شدت‬
‫می‬ ‫غلظت‬ ‫تیرگی‬‫باشد‬.‫از‬ ‫آزمایش‬ ‫محیط‬ ،‫رابطه‬ ‫این‬ ‫تعیین‬ ‫برای‬
‫غلظت‬‫آن‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫اشباع‬ ‫متفاوتی‬ ‫های‬‫است‬ ‫شده‬ ‫عکسبرداری‬.
‫گام‬ ‫سپس‬‫های‬‫تا‬ ‫اول‬‫و‬ ‫شده‬ ‫اعمال‬ ‫برآنها‬ ‫پردازش‬ ‫الگوریتم‬ ‫هفتم‬
‫برای‬ ‫آزمایش‬ ‫درمحیط‬ ‫تیرگی‬ ‫شدت‬ ‫میانگین‬‫ن‬‫تصاوی‬‫ر‬‫بدست‬‫آمد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 669

671. ‫روش‬‫حل‬ ‫های‬‫معادله‬Buckley-Leverett
‫م‬ ‫این‬ ‫در‬‫ط‬‫ال‬‫ع‬‫معادله‬ ‫عددی‬ ‫حل‬ ‫ه‬Buckley-Leverett‫سه‬ ‫توسط‬
‫گردید‬ ‫ارایه‬ ‫باال‬ ‫دقت‬ ‫روش‬ ‫چهار‬ ‫و‬ ‫کالسیک‬ ‫روش‬.
‫می‬ ‫در‬ ‫آمده‬ ‫بدست‬ ‫نتایج‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫روش‬ ‫که‬ ‫یابیم‬‫کالسیک‬ ‫های‬‫مرتبه‬
‫نمی‬ ‫دوم‬ ‫و‬ ‫اول‬‫معادله‬ ‫برای‬ ‫دقیقی‬ ‫حل‬ ‫توانند‬Buckley-Leverett
‫دهند‬ ‫ارایه‬.
‫دوم‬ ‫مرتبه‬ ‫روش‬ ‫اینکه‬ ‫رغم‬ ‫علی‬Lax-Wendroff‫درصد‬ ‫تعیین‬ ‫در‬
‫روش‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ،‫شوک‬ ‫محل‬ ‫و‬ ‫هموار‬ ‫نقاط‬ ‫حجمی‬‫مرتب‬ ‫کالسیک‬ ‫های‬‫ه‬
‫می‬ ‫برخوردار‬ ‫بیشتری‬ ‫دقت‬ ‫از‬ ‫اول‬‫نق‬ ‫و‬ ‫شوک‬ ‫نزدیکی‬ ‫در‬ ‫اما‬ ،‫باشد‬‫اط‬
‫جواب‬ ‫ناپیوستگی‬‫معادله‬ ‫برای‬ ‫قبولی‬ ‫قابل‬ ‫های‬Buckley-Leverett
‫نمی‬ ‫ارایه‬‫دهد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 671

672. ‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫فالکس‬ ‫رمش‬
‫معادله‬ ‫چنانچه‬Buckley-Leverett‫فالکس‬ ‫روش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬
‫روش‬ ‫جزء‬ ‫که‬ ‫کننده‬ ‫محدود‬‫می‬ ‫باال‬ ‫دقت‬ ‫های‬‫حل‬ ‫عددی‬ ‫طور‬ ‫به‬ ،‫باشد‬
‫جواب‬ ،‫شود‬‫روش‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫بیشتری‬ ‫بسیار‬ ‫دقت‬ ‫از‬ ‫ها‬‫کالسی‬ ‫های‬‫ک‬
‫می‬ ‫برخوردار‬‫باشند‬.
‫فالکس‬ ‫میان‬ ‫از‬ ‫همچنین‬‫مقال‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫مختلف‬ ‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫های‬‫ه‬
‫معادله‬ ‫حل‬ ‫جهت‬Buckley-Leverett،‫است‬ ‫شده‬ ‫استفاده‬ ‫آنها‬ ‫از‬
‫جواب‬‫فالکس‬ ‫روش‬ ‫از‬ ‫آمده‬ ‫بدست‬ ‫های‬‫کننده‬ ‫محدود‬ ‫های‬
Vanalbada‫و‬Vanleer‫روش‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫بیشتری‬ ‫دقت‬ ‫از‬‫دیگ‬ ‫های‬‫ر‬
‫می‬ ‫برخوردار‬ ‫حجمی‬ ‫درصد‬ ‫و‬ ‫شوک‬ ‫محل‬ ‫تعیین‬ ‫در‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 672

673. .1‫پایان‬ ‫گزارش‬‫نامه‬‫های‬‫شریف‬ ‫صنعتی‬ ‫دانشگاه‬-‫فی‬ ‫بهار‬‫روز‬
‫آبادی‬(‫استادیار‬)‫شکری‬ ‫نیما‬ ،(‫ارشد‬ ‫دانشجوی‬)

675. ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
900216320،‫قیطانی‬ ‫عرفانی‬ ،‫علیرضا‬ ،alirezaerfani72@yahoo.Com
900225844،‫امیر‬ ،‫فریدی‬،‫زاده‬amir. pd20@yahoo.Com

676. 1-‫مقدمه‬
2-‫چاه‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫سیال‬ ‫جریان‬‫درسنگ‬‫تخلخل‬ ‫بدون‬ ‫دار‬ ‫شکاف‬
‫الف‬-‫جریان‬‫پایدارمایعات‬‫یک‬ ‫سوی‬ ‫به‬ ‫شکاف‬ ‫شبکه‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫همگن‬
‫چاه‬.
‫ب‬-‫قرینه‬ ‫شعاعی‬ ‫جریان‬ ‫یک‬ ‫سازی‬ ‫مدل‬.
‫ج‬-‫چاه‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫جریان‬‫درمخازن‬‫دار‬ ‫شکاف‬.
‫د‬-‫شکاف‬ ‫سنگ‬ ‫دریک‬ ‫گذرا‬ ‫جریان‬‫داربدون‬‫تخلخل‬.
3-‫جریان‬‫درسنگ‬‫شکاف‬ ‫مخزن‬‫دارمتخلخل‬‫چاه‬ ‫سوی‬ ‫به‬ ‫دوگانه‬.
‫الف‬-‫مقدمه‬.
‫ب‬-‫ها‬ ‫مدل‬ ‫انواع‬(‫مدل‬‫وارن‬‫مدل‬ ،‫روت‬‫اوده‬‫مدل‬ ،‫پوالرد‬‫مدل‬ ،
‫سوان‬ ‫دی‬ ‫مدل‬ ،‫کاظمی‬)

678. ‫مقدمه‬
‫میدان‬ ‫یک‬ ‫در‬‫شکافدار‬‫می‬ ‫را‬ ‫مخزن‬ ‫نوع‬ ‫دو‬ ‫معمولی‬‫نم‬ ‫بررسی‬ ‫توان‬‫ود‬
1-‫مخزن‬‫شکافدار‬‫تخلخل‬ ‫یک‬ ‫با‬
2-‫مخزن‬‫شکافدار‬‫دوگانه‬ ‫تخلخل‬ ‫دارای‬
‫دارای‬ ‫مخزن‬ ‫نوع‬ ‫دو‬ ‫هر‬‫شبکه‬‫ای‬‫از‬‫شکاف‬‫ها‬‫بلوک‬ ‫که‬ ‫بوده‬‫هارا‬‫احاطه‬
‫دهی‬ ‫گذر‬ ‫روی‬ ‫تخلخل‬ ‫دیدگاه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫مخزن‬ ‫نوع‬ ‫و‬ ‫نموده‬‫بلوک‬‫ها‬
‫است‬ ‫متاثر‬.‫اول‬ ‫مورد‬ ‫در‬‫بلوک‬‫ها‬‫دارای‬‫بخش‬‫های‬،‫بوده‬ ‫متخلخل‬ ‫غیر‬
‫ودر‬‫می‬ ‫آشکار‬ ‫و‬ ‫شاخص‬ ‫کامال‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫تخلخل‬ ‫دوم‬ ‫مورد‬‫باشد‬.‫با‬
‫ا‬ ‫بنابر‬ ‫یافته‬ ‫فزونی‬ ‫نیز‬ ‫سازند‬ ‫ظرفیت‬ ‫میزان‬ ‫تخلخل‬ ‫افزایش‬‫مخازن‬ ‫ین‬
‫شکافدار‬‫می‬ ‫دوگانه‬ ‫تخلخل‬ ‫نوع‬ ‫از‬ ‫که‬‫بیشت‬ ‫بازدهی‬ ‫دارای‬ ‫باشند‬‫ری‬
‫هستند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 678

679. ‫مقدمه‬
‫ساده‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫در‬(‫تخلخل‬ ‫یک‬)‫می‬ ‫ساده‬ ‫مخزن‬ ‫بندی‬ ‫تقسیم‬‫باش‬،‫د‬
‫اینجا‬ ‫در‬‫بلوک‬‫ها‬‫نقش‬‫دانه‬‫ها‬‫و‬‫شکاف‬‫ها‬‫بین‬ ‫خالی‬ ‫فضای‬ ‫نقش‬‫دا‬‫نه‬‫ای‬
‫می‬ ‫بازی‬ ‫را‬‫کنند‬.‫درون‬ ‫از‬ ‫سیال‬ ‫جریان‬ ‫توصیف‬‫شکاف‬‫ها‬‫ک‬ ‫همانند‬‫اربرد‬
‫تفاوت‬ ‫این‬ ‫بنابر‬ ،‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫ساده‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫معادالت‬‫ب‬ ‫بنیادی‬ ‫های‬‫ین‬
‫مخزن‬‫شکافدار‬‫ندارد‬ ‫وجود‬ ‫ساده‬ ‫مخزن‬ ‫و‬ ‫تخلخل‬ ‫یک‬ ‫دارای‬.‫معادالت‬
‫و‬ ‫متفاوت‬ ‫دوگانه‬ ‫تخلخل‬ ‫دارای‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫آنها‬ ‫خواص‬ ‫توصیف‬ ‫و‬ ‫جریان‬
‫است‬ ‫تر‬ ‫پیچیده‬.
‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫در‬‫شکافدار‬‫ساده‬ ‫متخلخل‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫یا‬ ‫تخلخل‬ ‫بدون‬
‫شبکه‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫فقط‬ ‫جریان‬‫شکاف‬‫ها‬‫می‬‫باشد‬.‫یک‬ ‫بین‬ ‫مقایسه‬‫سازند‬
‫شکافدار‬‫اعمال‬ ‫از‬ ‫حاکی‬ ،‫ای‬ ‫دانه‬ ‫بین‬ ‫فضاهای‬ ‫و‬ ‫متخلخل‬ ‫ساده‬
‫می‬ ‫سیستم‬ ‫دو‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬ ‫مشابه‬ ‫معادالت‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 679

680. ‫مقدمه‬
‫از‬ ‫خطی‬ ‫جریان‬ ‫محدوده‬ ‫در‬‫شکاف‬‫ها‬‫قانون‬ ‫حرکت‬ ‫معادله‬ ‫طریق‬ ‫از‬
‫می‬ ‫بیان‬ ‫دارسی‬‫شود‬.‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫جریان‬ ‫برای‬‫شکافدار‬‫دارس‬ ‫معادله‬‫ی‬
‫می‬‫مدل‬ ‫از‬ ‫تواند‬‫های‬‫مفروض‬(،‫روم‬‫اسنو‬،‫ایرمی‬)‫آید‬ ‫بدست‬ ‫نیز‬.
‫اس‬ ‫منفرد‬ ‫شکاف‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫جریان‬ ،‫معادله‬ ‫این‬ ‫یافتن‬ ‫در‬ ‫شروع‬ ‫نقطه‬‫ت‬.
‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫مزبور‬ ‫جریان‬‫شکافدار‬‫سیستم‬ ‫برای‬ ‫تخلخل‬ ‫بدون‬‫ه‬‫ای‬
‫شر‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫نتایج‬ ‫که‬ ‫همچنان‬ ،‫است‬ ‫معتبر‬ ‫نیز‬ ‫دوگانه‬ ‫متخلخل‬‫ایط‬
‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫جریان‬ ‫ویژه‬‫شکافدار‬‫می‬ ‫پایدار‬ ‫شرایط‬ ‫نوع‬ ‫از‬‫باشد‬.
‫از‬ ‫سیال‬ ‫جرم‬ ‫انتقال‬ ‫نتایج‬ ‫حقیقت‬ ‫در‬ ‫پایدار‬ ‫جریان‬ ‫شرایط‬‫ماتر‬‫یکس‬‫به‬
‫شبکه‬‫شکافدار‬‫می‬‫جرم‬ ‫با‬ ‫جریان‬ ‫یک‬ ‫همزمان‬ ‫حرکت‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ،‫باشد‬
‫است‬ ‫چاه‬ ‫سوی‬ ‫به‬ ‫معادل‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 680

682. ‫الف‬:‫یک‬ ‫از‬ ‫همگن‬ ‫مایعات‬ ‫پایدار‬ ‫جریان‬
‫چاه‬ ‫یک‬ ‫سوی‬ ‫به‬ ‫شکاف‬ ‫شبکه‬
‫چاه‬ ‫برخی‬ ‫ار‬ ‫که‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫تجربه‬‫مخازن‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫حفاری‬ ‫های‬‫شکافد‬‫ار‬
‫باالیی‬ ‫بسیار‬ ‫تولید‬(‫میزان‬ ‫به‬30‫تا‬50‫روز‬ ‫در‬ ‫بشکه‬ ‫هزار‬)
‫است‬ ‫شده‬ ‫برداری‬ ‫بهره‬ ‫ناچیز‬ ‫بسیار‬ ‫فشار‬ ‫افت‬ ‫با‬ ‫همراه‬.
‫گسترش‬ ‫و‬ ‫ابعاد‬ ‫به‬ ‫مستقیما‬ ‫چاه‬ ‫دهی‬ ‫بهره‬‫شکاف‬‫ها‬‫د‬ ‫بستگی‬‫ارد‬.
،‫ثابت‬ ‫جریان‬ ‫یک‬ ‫تحت‬ ‫چاه‬ ‫دهی‬ ‫بهره‬ ‫آزمایش‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫اطالعات‬
‫شبکه‬ ‫خواص‬ ‫ارزیابی‬ ‫امکان‬‫شکاف‬‫ها‬‫می‬ ‫ممکن‬ ‫را‬‫سازد‬.
‫شبکه‬ ‫ترکیب‬ ‫سازی‬ ‫ساده‬ ‫منظور‬ ‫به‬‫اس‬ ‫بر‬ ‫هایی‬ ‫مدل‬ ،‫شکاف‬ ‫های‬‫اس‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫فرض‬ ‫آنها‬ ‫هندسی‬ ‫نظم‬.‫مدل‬ ‫این‬ ‫همه‬‫از‬ ‫آلی‬ ‫ایده‬ ‫نمونه‬ ‫ها‬
‫گروه‬ ‫یک‬‫ماتریکس‬‫می‬ ‫یکسان‬‫ا‬ ‫هایی‬ ‫شکاف‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫باشند‬‫جدا‬ ‫هم‬ ‫ز‬
‫مقاومت‬ ‫دارای‬ ‫متخلخل‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫سیال‬ ‫جریان‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫شده‬
‫می‬ ‫اندکی‬ ‫اصطکاکی‬‫باشند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 682

683. ‫الف‬:‫یک‬ ‫از‬ ‫همگن‬ ‫مایعات‬ ‫پایدار‬ ‫جریان‬
‫چاه‬ ‫یک‬ ‫سوی‬ ‫به‬ ‫شکاف‬ ‫شبکه‬
‫اگر‬‫بلوک‬‫های‬‫ماتریکس‬‫حدی‬ ‫به‬‫سخط‬‫ن‬ ‫حرکت‬ ‫سیال‬ ‫که‬ ‫باشند‬‫کرده‬
‫باقی‬ ‫شکاف‬ ‫شبکه‬ ‫در‬ ‫فقط‬ ‫و‬‫می‬‫ماند‬‫وس‬ ‫به‬ ‫چاه‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫جریان‬ ،‫یله‬
‫تبعیت‬ ‫متخلخل‬ ‫غیر‬ ‫شکاف‬ ‫دارای‬ ‫سنگ‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫جریان‬ ‫قوانین‬‫می‬‫کرد‬.
‫اگر‬ ‫مشابه‬ ‫شرایط‬ ‫تحت‬ ‫اما‬‫تلخل‬‫ماتریکس‬‫سی‬ ‫حاوی‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫زیاد‬‫ال‬
‫جریان‬ ‫دبی‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫ثابت‬ ‫جریان‬ ‫فرایند‬ ،‫باشد‬ ‫نیز‬ ‫متحرک‬(‫س‬ ‫به‬‫مت‬
‫شکاف‬)‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫پایدار‬ ‫شبه‬ ‫نوع‬ ‫از‬.‫می‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬‫گ‬ ‫نتیجه‬ ‫توان‬‫رفت‬
‫ب‬ ‫ثابت‬ ‫جریان‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬ ،‫دوگانه‬ ‫تخلخل‬ ‫با‬ ‫سیستم‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫که‬،‫اشد‬
‫می‬ ‫شکاف‬ ‫شبکه‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫چاه‬ ‫سوی‬ ‫به‬ ‫واقعی‬ ‫جریان‬‫صور‬ ‫در‬ ‫باشد‬‫تی‬
‫جریان‬ ‫که‬‫سبال‬‫شکاف‬ ‫پیرامون‬‫بلوک‬ ‫هر‬ ‫های‬‫ماتریکس‬‫حالت‬ ‫به‬‫پایدار‬
‫می‬ ‫تبدیل‬‫شود‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 683

684. ‫ب‬:‫قرینه‬ ‫شعاعی‬ ‫جریان‬ ‫یک‬ ‫سازی‬ ‫مدل‬
(‫ها‬ ‫مدل‬ ‫انواع‬)
‫الف‬)‫مدل‬‫بیکر‬:‫وسیله‬ ‫به‬ ‫واقعی‬ ‫شکاف‬ ‫مدل‬ ‫این‬ ‫در‬‫بلوک‬‫های‬‫م‬‫از‬ ‫انع‬
‫ماتریکس‬‫بلوک‬ ‫یک‬ ‫توسط‬ ‫شکاف‬ ‫شبکه‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫جدا‬‫ماتریکس‬‫یک‬ ‫و‬
‫است‬ ‫گرفته‬ ‫شکل‬ ‫منفرد‬ ‫شکاف‬.‫و‬ ‫مدل‬ ‫بین‬ ‫تعامل‬‫مخرن‬‫ب‬ ‫واقعی‬‫ه‬
‫سازی‬ ‫شبیه‬ ‫وسیله‬‫رسانایی‬‫می‬ ‫انجام‬ ‫مخزن‬ ‫واقعی‬ ‫مدل‬ ‫دو‬ ‫در‬‫شود‬.
‫ب‬)‫کاظمی‬ ‫مدل‬:‫الیه‬ ‫سری‬ ‫یک‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫شکاف‬ ‫شبکه‬ ‫مدل‬ ‫این‬‫های‬
‫افقی‬ ‫یکنواخت‬‫ماتریکس‬‫می‬ ‫تبدیل‬‫عمل‬ ‫این‬ ،‫کند‬‫درمحلی‬‫که‬
‫شکاف‬‫ها‬‫بین‬ ‫فضاهای‬ ‫با‬‫برش‬‫های‬‫استوانه‬‫ای‬‫ماتریکس‬‫ارز‬ ‫هم‬
‫می‬‫می‬ ‫انجام‬ ،‫باشند‬‫شود‬.
‫ج‬)‫مدل‬warren-root:‫شکاف‬‫ها‬‫تشکیل‬ ‫نمونه‬ ‫این‬ ‫در‬‫یم‬‫شبکه‬
‫پیوسطه‬‫می‬ ‫موازی‬ ‫حالت‬ ‫به‬ ‫اصلی‬ ‫تراوایی‬ ‫و‬ ‫داده‬ ‫یکنواخت‬ ‫و‬‫باش‬‫د‬.
‫پهنای‬‫شکافها‬‫است‬ ‫شده‬ ‫فرض‬ ‫ثابت‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 684

685. ‫ب‬:‫قرینه‬ ‫شعاعی‬ ‫جریان‬ ‫یک‬ ‫سازی‬ ‫مدل‬
(‫ها‬ ‫مدل‬ ‫انواع‬)
‫نمونه‬ ‫در‬‫شبمه‬‫های‬‫ایزوتروپیک‬‫بای‬ ،‫شده‬ ‫داده‬ ‫امتداد‬ ‫در‬ ‫متغیر‬ ‫یا‬‫به‬ ‫د‬
‫غیر‬ ‫صورت‬‫ایزوتروپیک‬‫شود‬ ‫سازی‬ ‫شبه‬.‫ک‬ ‫شرکت‬ ‫شکاف‬ ‫فضای‬‫ننده‬
‫تراکم‬ ‫در‬‫شکافها‬‫ارتباط‬ ‫تراوایی‬ ‫و‬ ‫تخلخل‬ ‫به‬ ‫مستقیم‬ ‫طور‬ ‫به‬‫دارد‬.
‫د‬)‫مدل‬Deswaan:‫می‬ ‫قبل‬ ‫مدل‬ ‫شبیه‬ ‫مدل‬ ‫این‬‫جای‬ ‫به‬ ‫اما‬ ‫باشد‬
‫لوله‬‫شکل‬ ‫موازی‬ ‫های‬‫بلوک‬‫های‬‫ماتریکس‬‫این‬‫واحد‬‫ها‬‫کرو‬ ‫شکل‬ ‫به‬‫ی‬
‫هستند‬.‫صورت‬ ‫به‬ ‫کروی‬ ‫اشکال‬ ‫این‬‫راستگوشه‬‫گسترش‬ ‫منظم‬‫یافته‬
‫اند‬.‫بین‬ ‫خالی‬ ‫فضای‬ ‫با‬ ‫شکاف‬ ‫حجم‬‫کره‬‫ها‬‫بی‬ ‫که‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬‫با‬ ‫شتر‬
‫دارد‬ ‫ارتباط‬ ‫تخلخل‬ ‫مقادیر‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 685

686. ‫ج‬:‫مخازن‬ ‫در‬ ‫چاه‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫جریان‬
‫شکافدار‬
‫د‬ ‫شکاف‬ ‫گازی‬ ‫مخازن‬ ‫از‬ ‫تعدادی‬ ‫ویژه‬ ‫امتیاز‬ ،‫ها‬ ‫شکاف‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ‫جریان‬‫ار‬
‫است‬ ‫طبیعی‬.‫دس‬ ‫به‬ ‫نتایج‬ ‫بررسی‬ ‫و‬ ‫ریاضی‬ ‫حل‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫مسائل‬‫آمده‬ ‫ت‬
‫شرایط‬ ‫به‬ ‫شکاف‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫جریان‬ ‫شدید‬ ‫وابستگی‬ ‫رفتار‬ ‫از‬ ‫حاکی‬‫بحرانی‬
‫فشار‬ ‫بین‬‫است‬ ‫خروجی‬ ‫و‬ ‫ورودی‬ ‫های‬.‫جریان‬ ‫حل‬ ‫برای‬ ‫دیگر‬ ‫رویکرد‬
‫بود‬ ‫مایع‬ ‫جریان‬ ‫با‬ ‫آن‬ ‫مقایسه‬ ‫شکاف‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫گاز‬.‫آ‬ ‫بدست‬ ‫نتایج‬‫از‬ ‫مده‬
‫آزمایش‬‫ها‬‫و‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬ ‫مانند‬ ‫گاز‬ ‫ویژه‬ ‫خواص‬ ،‫مایع‬ ‫جریان‬ ‫روی‬
‫است‬ ‫داده‬ ‫توسعه‬ ‫را‬ ‫چگالی‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 686

687. ‫د‬:‫سنگ‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫گذرا‬ ‫جریان‬‫شکافدار‬‫بد‬‫ون‬
‫تخلخل‬
‫بلوک‬ ‫حاوی‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫در‬‫ماتریکس‬‫بزر‬ ‫شبکه‬ ‫و‬ ‫نفوذ‬ ‫قابل‬ ‫غیر‬‫گ‬
‫مخزن‬ ،‫شکاف‬‫ضرورتا‬‫گرف‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫منفرد‬ ‫متخلخل‬ ‫محیط‬ ‫یک‬ ‫دارای‬‫ته‬
‫می‬‫شود‬.‫به‬ ‫جریان‬ ،‫مخزن‬ ‫در‬ ‫یافته‬ ‫توسعه‬ ‫شکاف‬ ‫شبکه‬ ‫حالت‬ ‫در‬‫سوی‬
‫دیدگ‬ ‫این‬ ‫دارد‬ ‫ساده‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫گذرای‬ ‫جریان‬ ‫با‬ ‫مشابه‬ ‫رفتاری‬ ‫چاه‬‫اه‬
‫رویکردهای‬ ‫اساس‬‫وارن‬‫چاه‬ ‫طرف‬ ‫به‬ ‫گذرا‬ ‫جریان‬ ‫بررسی‬ ‫در‬ ‫روت‬ ‫و‬
‫می‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 687

690. ‫مقدمه‬
‫بین‬ ‫تخلخل‬ ‫دارای‬ ‫معمولی‬ ‫مخزن‬‫دانه‬‫ای‬‫ک‬ ‫ساده‬ ‫فرض‬ ‫یک‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫بوده‬‫ه‬
‫ب‬ ‫را‬ ‫تراوایی‬ ‫و‬ ‫تخلخل‬ ‫نظیر‬ ،‫اساسی‬ ‫فیزیکی‬ ‫خواص‬ ‫و‬ ‫همگن‬ ‫مخزن‬‫هم‬ ‫ا‬
‫می‬ ‫تلفیق‬‫می‬ ‫مطالعه‬ ،‫کند‬‫شود‬.‫مخزن‬ ‫سک‬ ‫در‬‫شکافدار‬‫طبیعی‬
‫اختالف‬‫ها‬‫نا‬ ‫و‬‫پیوستگی‬‫ها‬‫ت‬ ‫سیستم‬ ‫دو‬ ‫حاصل‬ ‫مخزن‬ ‫سرتاسر‬ ‫در‬‫خلخل‬
‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫مشابه‬ ‫ساختار‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫مجزا‬.‫ناحیه‬‫ماتریکس‬‫و‬ ‫خلل‬ ‫شامل‬
‫بود‬ ‫کم‬ ‫جریانی‬ ‫ظرفیت‬ ،‫باال‬ ‫انباشتی‬ ‫ظرفیت‬ ‫دارای‬ ‫و‬ ‫ریز‬ ‫فرج‬‫با‬ ‫که‬ ،‫ه‬
‫می‬ ‫قرار‬ ‫بر‬ ‫ارتباط‬ ،‫دار‬ ‫شکاف‬ ‫شبکه‬ ‫ناحیه‬‫کند‬.
‫برای‬ ‫که‬ ‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫مختلف‬ ‫کارهای‬ ‫راه‬ ‫سیستمی‬ ‫چنین‬ ‫در‬
‫بین‬ ‫مخازن‬‫دانه‬‫ای‬‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ،‫است‬ ‫ضروری‬ ‫شده‬ ‫استفاده‬ ‫متعارف‬
‫مدل‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫مختلفی‬ ‫روشهای‬ ‫موجود‬ ‫مستندات‬‫تهیه‬ ‫ساده‬ ‫های‬
‫است‬ ‫گردیده‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 690

691. ‫مقدمه‬
‫ویژگی‬ ‫ارزیابی‬ ‫مبحث‬ ‫این‬ ‫هدف‬‫با‬ ‫ویژه‬ ‫شرایط‬ ‫تحت‬ ‫جریان‬ ‫های‬
‫می‬ ‫ناهمگنی‬ ‫افزایش‬‫باشد‬.‫چ‬ ‫یا‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫آمیز‬ ‫موفقیت‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫مدل‬ ‫ند‬
‫داده‬ ‫تفسیر‬ ‫از‬ ‫بیشتری‬ ‫اطالعات‬ ‫پیشنهادی‬‫د‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫ثبت‬ ‫های‬‫ست‬
‫آید‬ ‫می‬.‫ناحیه‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫تراوایی‬ ‫و‬ ‫تخلخل‬ ‫تخمین‬ ‫شامل‬ ‫اطالعات‬ ‫این‬
‫توزیع‬ ‫و‬ ‫تناوب‬ ‫دوره‬ ‫ارزیابی‬ ،‫معین‬ ‫شرایط‬ ‫تحت‬‫شکاف‬‫ها‬‫و‬‫عسره‬
‫می‬‫باشد‬.
‫مدل‬‫وارن‬-‫ا‬ ،‫گرفت‬ ‫خواهد‬ ‫قرار‬ ‫بحث‬ ‫مورد‬ ‫بیشتر‬ ‫فصل‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫روت‬‫ما‬
‫مدل‬‫پیشنهادی‬ ‫های‬‫اوده‬،‫پوالرد‬‫و‬ ‫سوان‬ ‫دی‬ ،‫کاظمی‬ ،‫ناجریتا‬‫م‬ ‫نیز‬‫ورد‬
‫می‬ ‫قرار‬ ‫بررسی‬‫گیرند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 691

692. ‫وارن‬ ‫مدل‬-‫روت‬
‫وارن‬–‫مخازن‬ ‫روت‬‫شکافدار‬‫به‬ ‫شده‬ ‫آل‬ ‫ایده‬ ‫سیستم‬ ‫یک‬ ‫مانند‬ ‫را‬
‫شکاف‬ ‫از‬ ‫شبکه‬ ‫یک‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫مستطیل‬ ‫مکعب‬ ‫یک‬ ‫وسیله‬‫های‬‫راست‬
‫می‬ ‫ارائه‬ ‫اند‬ ‫شده‬ ‫تفکیک‬ ‫گوشه‬‫دهد‬.‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬‫ب‬ ‫جریان‬ ‫که‬ ‫رسد‬‫سوی‬ ‫ه‬
‫شکاف‬ ‫شبکه‬ ‫چاه‬‫هارا‬‫می‬ ‫اشغال‬‫صورت‬ ‫در‬ ،‫کند‬‫تراوم‬‫ماتریکس‬
‫سیستم‬‫شکافدار‬‫باشد‬ ‫پایدار‬ ‫شبه‬ ‫جریان‬ ‫شرایط‬ ‫تحت‬.‫ش‬ ‫تحت‬‫رایط‬
‫و‬ ‫امگا‬ ‫بعد‬ ‫بدون‬ ‫پارامتر‬ ‫دو‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫به‬ ‫فشار‬ ‫تابع‬ ،‫گذرا‬‫الندا‬‫ب‬‫داده‬ ‫ست‬
‫می‬‫شوند‬.‫این‬‫پارامتر‬‫ها‬‫متفاوت‬ ‫تخلخل‬ ‫دارای‬ ‫ناحیه‬ ‫دو‬ ‫بین‬ ‫رابطه‬‫را‬
‫می‬ ‫نشان‬‫دهند‬.‫الندا‬‫ظرف‬ ‫امگا‬ ‫و‬ ‫ناحیه‬ ‫دو‬ ‫بین‬ ‫داخلی‬ ‫جریان‬ ‫تابع‬‫یت‬
‫می‬ ‫بیان‬ ‫را‬ ‫ناحیه‬ ‫دو‬ ‫نسبی‬ ‫انباشت‬‫کند‬.‫وقتی‬ ‫مدل‬ ‫این‬ ‫نتایج‬‫یک‬
‫لگاریت‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫متعارف‬ ‫لگاریتمی‬ ‫نیمه‬ ‫نمودار‬‫م‬
‫زمان‬(‫دراودان‬‫و‬‫بیلد‬‫آپ‬)‫می‬ ‫قرار‬‫مستقیم‬ ‫خط‬ ‫دو‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ،‫گیرند‬
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 692

693. ‫وارن‬ ‫مدل‬-‫روت‬
‫موازی‬(‫یکی‬ ‫جای‬ ‫به‬)‫می‬ ‫بدست‬ ‫متعارف‬ ‫مخزن‬ ‫در‬ ‫غالبا‬ ‫که‬‫معل‬ ‫آید‬‫وم‬
‫می‬‫نماید‬.‫بست‬ ‫انتهایی‬ ‫و‬ ‫اولی‬ ‫موازی‬ ‫مستقیم‬ ‫خطوط‬ ‫بین‬ ‫تمایز‬‫به‬ ‫گی‬
‫شکاف‬ ‫انباشت‬ ‫نسبی‬ ‫ظرفیت‬(‫امگا‬)‫فش‬ ‫گذرا‬ ‫زمان‬ ‫در‬ ‫گاه‬ ‫هر‬ ،‫دارد‬‫از‬ ‫ار‬
‫داخلی‬ ‫جریان‬ ‫ضریب‬ ‫تابع‬ ،‫انتها‬ ‫تا‬ ‫ابتدا‬(‫الندا‬)‫باشد‬.‫خ‬ ‫دو‬ ‫شیب‬‫ط‬
‫شک‬ ‫شبکه‬ ‫جریانی‬ ‫ظرفیت‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫مستقیما‬ ،‫موازی‬ ‫مستقیم‬‫و‬ ‫اف‬
‫بین‬ ‫تخلخل‬ ‫از‬ ‫مستقل‬‫دانه‬‫ای‬‫می‬‫باشد‬.‫د‬ ‫قابل‬ ‫جزئیات‬ ‫مدل‬ ‫این‬‫از‬ ‫رکی‬
‫مخازن‬ ‫طبعا‬ ‫مخزنی‬ ‫جریان‬ ‫فرآیند‬‫شکافدار‬‫فرضی‬ ‫این‬ ‫مبنای‬ ‫بر‬ ،‫ات‬
‫می‬ ‫فوق‬ ‫مدل‬ ‫اساسی‬‫باشند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 693

694. ‫اوده‬ ‫مدل‬
‫می‬ ‫دوگانه‬ ‫تخلخل‬ ‫تعریف‬ ‫قبل‬ ‫مدل‬ ‫همانند‬‫باشد‬.‫آزمایش‬ ‫برای‬
‫داده‬‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫اساسی‬ ‫های‬‫شکافدار‬،‫اوده‬‫که‬ ‫گرفت‬ ‫نتیجه‬‫ظرفیت‬‫های‬
‫سیستم‬ ‫دو‬ ‫این‬ ‫انباشت‬(‫ماتریکس‬‫شکاف‬ ‫و‬)‫شبی‬ ‫خیلی‬ ‫عموما‬‫رفتار‬ ‫ه‬
‫اتمام‬ ‫به‬ ‫معمولی‬ ‫مخزن‬ ‫رفتار‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫شدن‬ ‫نزدیک‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫گذرا‬
‫رسد‬ ‫می‬.‫مدل‬ ‫این‬ ‫بنابر‬‫اوده‬‫معموال‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫چیزی‬ ‫آن‬ ‫شامل‬
‫می‬ ‫نامیده‬ ‫رایج‬ ‫مخزن‬ ‫مدل‬‫شود‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 694

695. ‫پوالرد‬ ‫مدل‬
‫س‬ ‫متقابل‬ ‫تاثیر‬ ‫نتیجه‬ ،‫گذرا‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫فشاری‬ ‫رفتار‬ ‫تخمین‬‫در‬ ‫ناحیه‬ ‫ه‬
‫می‬ ‫دار‬ ‫شکاف‬ ‫مخزن‬‫باشد‬.
‫شبکه‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫اول‬ ‫ناحیه‬‫شکافدار‬‫وس‬ ‫به‬ ‫دومی‬ ،‫چاه‬ ‫حفره‬ ‫اطراف‬‫یله‬
‫کامل‬ ‫شبکه‬‫شکافدار‬‫مخزن‬(‫چاه‬ ‫حفره‬ ‫از‬ ‫دور‬)‫سومی‬ ‫و‬‫ماتریکسی‬‫که‬
‫می‬ ‫تغذیه‬ ‫را‬ ‫شکاف‬‫می‬ ،‫کند‬‫باشد‬.
‫سیستم‬ ‫یک‬ ،‫اخیر‬ ‫ناحیه‬ ‫دو‬‫ماتریکس‬/‫م‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫یکسان‬ ‫شکاف‬‫ی‬‫دهند‬.
‫فشار‬ ‫اما‬(‫دراودان‬)‫شکاف‬ ‫ابتدا‬‫سپس‬ ‫و‬ ‫گرده‬ ‫پر‬ ‫را‬ ‫حفره‬ ‫اطراف‬ ‫های‬
‫میان‬ ‫شکاف‬ ‫شبکه‬‫مخرن‬‫فشار‬ ‫افت‬ ‫با‬ ‫سوم‬ ‫مرحله‬ ‫فقط‬ ‫و‬ ،‫ماتری‬‫کس‬
‫می‬ ‫همراه‬‫شود‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 695

696. ‫پوالرد‬ ‫مدل‬
‫اینکه‬ ‫از‬ ‫بعد‬‫ماتریکس‬‫تغذیه‬ ‫به‬ ‫شروع‬ ،‫شد‬ ‫تخلیه‬ ‫فشار‬ ‫از‬‫ش‬‫کاف‬‫ها‬
‫می‬‫تبدی‬ ‫پایدار‬ ‫شبه‬ ‫حالت‬ ‫به‬ ‫سرعت‬ ‫به‬ ‫بعدی‬ ‫فرآیندهای‬ ‫نماید‬‫ل‬
‫می‬‫شوند‬.‫سری‬ ‫یک‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫چاه‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫افت‬‫ترم‬‫های‬‫نمایی‬/‫زم‬‫انی‬
‫می‬ ‫داده‬ ‫نشان‬‫شود‬.
‫افت‬ ‫لگاریتمی‬ ‫ماهرانه‬ ‫بررسی‬ ‫یک‬‫فشلر‬‫ارزی‬ ‫اجازه‬ ،‫زمان‬ ‫برابر‬ ‫در‬‫از‬ ‫ابی‬
‫و‬ ‫شکاف‬ ‫حجم‬‫ماتریکس‬‫داد‬ ‫خواهد‬ ‫را‬.‫ردیف‬ ‫در‬ ‫مدل‬ ‫این‬ ‫چه‬ ‫اگر‬
‫س‬ ‫ساده‬ ‫را‬ ‫گسترده‬ ‫فرآیند‬ ‫و‬ ‫نگرفته‬ ‫قرار‬ ‫شعاعی‬ ‫جریان‬ ‫هندسی‬‫ازی‬
‫می‬‫نماید‬.‫مدل‬ ‫بسط‬ ‫اوقات‬ ‫بعضی‬‫پوالرد‬‫پارامترهای‬ ‫ارزیابی‬ ‫برای‬
‫بوده‬ ‫آمیز‬ ‫موفقیت‬ ،‫متعارف‬ ‫مخازن‬ ‫با‬ ‫استداللی‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫مختلف‬‫ولی‬
‫بعضی‬‫اوقلت‬‫مالحظه‬ ‫قابل‬ ‫خطاهای‬ ‫است‬ ‫ممکن‬‫دهد‬ ‫رخ‬ ‫ای‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 696

697. ‫کاظمی‬ ‫مدل‬
‫مخزن‬ ‫از‬ ‫تقریبی‬ ‫کاظم‬ ‫مدل‬‫شکافدار‬‫سیستم‬ ‫توسط‬ ‫طبیعی‬‫ال‬‫یه‬‫ای‬
‫تعامل‬ ‫دهنده‬ ‫نشان‬ ‫که‬ ‫باال‬ ‫هدایت‬ ‫قابلیت‬ ‫دارای‬ ‫نازک‬‫شکاف‬‫ها‬‫با‬
‫می‬ ،‫است‬ ‫ضخامت‬‫باشد‬.
‫الیه‬ ‫و‬ ‫کم‬ ‫هدایت‬ ‫قابلیت‬‫د‬ ‫نشان‬ ‫زیاد‬ ‫انباشت‬ ‫ظرفیت‬ ‫دارای‬ ‫های‬‫هنده‬
‫ماتریکس‬‫می‬‫باشند‬.
‫ای‬ ‫زمان‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫چاه‬ ‫فشار‬ ‫اختالف‬ ‫عددی‬ ‫انتگرال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫مدل‬ ‫ن‬
‫مدل‬ ‫از‬ ‫بخش‬ ‫رضایت‬ ‫تطابق‬ ‫بیانگر‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫نتایجی‬‫وارن‬-‫برای‬ ‫روت‬
‫یک‬ ‫شکاف‬ ‫توزیع‬ ‫که‬ ‫مواردی‬‫شکا‬‫می‬ ‫ارایه‬ ‫اند‬ ‫داشته‬ ‫را‬ ‫باشند‬‫ک‬‫ند‬.
‫زیاد‬ ‫انباشت‬ ‫ظرفیت‬ ‫که‬ ‫جایی‬ ‫یعنی‬‫ماتریکس‬‫جری‬ ‫ظرفیت‬ ‫با‬‫داخلی‬ ‫ان‬
‫می‬ ‫تقابل‬ ‫در‬ ‫زیاد‬‫باشد‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 697

698. ‫سوان‬ ‫دی‬ ‫مدل‬
‫فرض‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫پایدار‬ ‫غیر‬ ‫جریان‬ ‫مدل‬ ‫این‬‫بلوک‬‫های‬‫ماتریکس‬‫هندسی‬
‫نظیر‬ ‫معمولی‬‫ورقه‬‫ای‬‫و‬ ‫انتها‬ ‫بی‬‫بلوک‬‫های‬‫کره‬‫ای‬‫شرح‬ ‫را‬ ‫شکل‬
‫می‬‫دهد‬.
‫وسیله‬ ‫به‬ ‫مدل‬ ‫این‬‫ناجوریتا‬‫تفس‬ ‫برای‬ ،‫شد‬ ‫داده‬ ‫بسط‬ ‫بیشتر‬‫داده‬ ‫یر‬‫های‬
‫برای‬ ‫یا‬ ‫چاه‬ ‫بستن‬ ‫و‬ ‫فشار‬ ‫افت‬ ‫خالل‬ ‫در‬ ‫آزمایش‬ ‫از‬ ‫حاصل‬‫آزمایش‬‫ها‬‫ی‬
‫کار‬ ‫به‬ ‫چاه‬ ‫تداخلی‬‫می‬‫روند‬.
‫بهار‬93 ‫دو‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 698

699. .11-‫مخازن‬ ‫مهندسی‬ ‫مبانی‬‫شکافدار‬(‫ون‬‫گولف‬-‫راخت‬)
‫سادات‬‫نوریه‬‫پنجره‬ ،‫مرتضی‬ ‫سید‬ ،6‫و‬7،‫تهران‬ ،‫آییژ‬،
1389
‫صفحه‬ ‫از‬307‫تا‬428