2. เรื่อง
บุคคลสําคัญในประเทศไทย เทียนวรรณ
วิชา ประวัติศาสตร์
จัดทําโดย
นาย ศุภวิชญ์ ภาคี
เลขที่ ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕/๓
เสนอ
คุณครู สฤษดิ์ศักดิ์ ชิ้นเขมจารี
โรงเรียนเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทร์ ร้อยเอ็ด

3. ความเป็ นมาของเทียนวรรณ
 เทียนวรรณ (2385 - 2458) หรือ ต.ว.ส. วัณณาโภ ปัญญาชนคนสําคัญในสมัยรัชกาลที่
๕ เป็นผู้เรียกร้องระบบประชาธิปไตยแบบรัฐสภาและการปฏิรูปทางด้านสังคมอีกหลายข้อ
จนเป็นสาเหตุที่ทําให้รัฐบาลราชาธิปไตยจับเขาเข้าคุกถึง ๑๗ ปี
 มีนามเดิมว่า เทียน นามสกุล วัณณาโภ เกิดปี พ.ศ. ๒๓๘๕ ปลายสมัยรัชกาลที่ ๓ ที่ตําบล
บางขุนเทียน จังหวัดพระนคร พื้นฐานครอบครัวมาจากทหารและพลเรือน
 เริ่มเรียนหนังสือที่บ้าน เมื่ออายุได้ ๘ ขวบจึงไปเรียนหนังสือไทยและหนังสือขอมกับพระที่วัด
โพธิ์ พร้อมทั้งได้วิชามวยและเวทมนตร์คาถาป้ องกันตัวมาด้วย ตอนเด็กออกจะเป็นนักเลง
แต่ก็ไม่ข่มเหงใครก่อน ครั้นบิดาเสียอายุเมื่อเขาอายุได้ ๑๓ ปี มารดาได้แต่งงานใหม่ บิดา
เลี้ยงเป็นคนดีมีศีลธรรม จึงได้ค่อยกล่อมเกลาให้เขามีนิสัยอ่อนโยนขึ้น
 ครั้นเป็นหนุ่มอายุได้ ๑๘ ปีก็ได้ทํางานล่องเรือค้าขายไปถึงสวรรคโลกและกําแพงเพชร
ทํางานได้สักปีก็ได้งานในเรือกําปั่น ได้แล่นเรือไปถึงซัวเถา ฮ่องกง เอ้หมึง และเซี่ยงไฮ้ ถือได้
ว่าเป็นช่วงสั่งสมประสบการณ์อันดียิ่ง

4.  พออายุ ๒๐ ปี จึงได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุที่วัดบวรนิเวศฯ โดย
มีสมเด็จฯกรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ เป็นสมเด็จอุปัชฌาย์
และ สมเด็จพระสังฆราช(สา) ขณะดํารงสมณศักดิ์ที่พระสาสน
โสภณเป็นคู่สวด อยู่จําพรรษาศึกษาเล่าเรียนอยู่ได้ ๕ ปี จึงขอลา
สิกขาบทเมื่อ พ.ศ. ๒๔๑๑ ในพรรษาสุดท้ายสมเด็จพระอุปัชฌาย์
ได้ทรงเปลี่ยนชื่อให้ใหม่ จาก เทียน เป็น วรรณ

5.  พ.ศ. ๒๔๑๕ ก็ได้เดินทางกลับจากจันทบุรี และประกอบอาชีพด้วยการค้า
ขายของป่ากับภรรยา ชื่อ เปี๊ยก ที่มาจากจันทบุรีด้วยกัน โดยตั้งร้าน
ขายของเบ็ดเตล็ดแถววัดมหรรณพาราม หน้าวังกรมหลวงสรรพ
สาตรศุภกิจ ช่วงที่เทียนวรรณใช้ชีวิตอยู่ที่ จ.จันทบุรีนั้น เทียนวรรณได้
ใช้เวลาศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับกฎหมาย และได้ใช้ประโยชน์จากความ
ชํานาญนี้
 เมื่อกลับมากรุงเทพฯ โดยรับเป็นที่ปรึกษาของหนังสือพิมพ์สยามออฟ
เซอร์เวอร์ พร้อมกับตั้งสํานักงานทนายความ ชื่อ “ออฟฟิศอรรศนานุ
กูล” ที่บริเวณสี่แยกคอกวัว
 พ.ศ. ๒๔๒๖ เทียนวรรณถูกจับกุมฐานหมิ่นตราพระราชสีห์ ถูกตีหลัง
ด้วยหวาย ๕๐ ที หน้าพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท ในขณะอายุได้ ๔๑ ปี
พร้อมทั้งถูกจําครบ ๕ ประการ(เป็นเวลา ๒ ปี ๑๔ วัน) ครั้นถึงปี ร.ศ.
๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔) จึงได้ถูกย้ายไปอยู่คุกใหม่

6.  เทียนวรรณติดคุกแบบฝากขังแล้วลืม เป็นเวลา ๑๖ ปี ๘ เดือน
จนกระทั่งพระบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ทรงสําเร็จ
การศึกษาและกลับมาดําเนินการปรับปรุงระบบศาล เมื่อทรงตรวจ
พบว่าเทียนวรรณถูกขังลืม จึงได้ทรงสั่งให้ปลดปล่อยเทียนวรรณออก
จากคุก เมื่อวันที่ ๒๒ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๔๑
 เทียนวรรณมีอายุถึง ๕๗ ปีแล้ว ระหว่างที่อยู่ในคุกเทียนวรรณ ได้ใช้
เวลาว่างเขียนหนังสือประเภทความทางปรัชญาแนวคิดทางการเมืองไว้
เป็นจํานวนมาก ภายหลังออกจากคุกจึงออกหนังสือพิมพ์ ๒ หัวเรื่อง
คือ ตุลวิภาคพจนกิจ (รายปักษ์) และ ศิริพจนภาค (รายเดือน) แต่ไม่
ประสบความสําเร็จเท่าใดนัก ในระยะเวลาเดียวกัน เทียนวรรณก็ยัง
ออกหนังสือเล่มรายสะดวกอีก เป็นเล่มปลีกย่อยอีกมากมายหลายเล่ม

7.  เทียนวรรณถึงแก่กรรมเมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๗ ขณะอายุได้ ๗๓ ปี ที่
บ้านในเวิ้งนครเขษม และได้ฌาปนกิจศพที่วัดชัยชนะสงคราม
ตระกูลของเทียนวรรณ ปัจจุบันนี้ใช้นามสกุลว่า “โปรเทียรณ์”

8. ชีวิตส่วนตัว
 เทียนวรรณเริ่มเห็นปัญหาว่า การที่พวกเจ้านายและผู้ดีมีเมีย
มาก เป็นบ่อเกิดแห่งความทุจริต เพราะต้องจับจ่ายใช้สอยมาก
รวมทั้งคนแก่ที่มีเมียมาก ก็ไม่สามารถให้ความสุขภรรยาได้
อย่างทั่วถึง
 เทียนวรรณ มีภรรยาทั้งหมด ๓ คน แต่ก็มีครั้งละคน คือ หย่า
หรือเลิกกับคนหนึ่งแล้วจึงมีคนถัดมา

9. งานเขียน
 เริ่มเขียนบทความชิ้นแรกเมื่ออายุได้ ๓๐ ปี โดยนําเสนอเกี่ยวกับการปรับปรุง
ราชการบ้านเมือง เสนอให้เลิกทาส เลิกการพนัน ปราบปรามทุจริตคอรัปชัน และ
เสนอให้มีสภาผู้แทน บทความเหล่านี้เขาส่งไปลงตีพิมพ์ตามหนังสือพิมพ์ต่าง ๆ หาก
หนังสือพิมพ์ไม่กล้าลงให้ เขาก็แจกให้คนมีฐานะไว้ตีพิมพ์เป็นหนังสืองานศพบ้าง
ตีพิมพ์เองบ้าง
 ตอนที่อยู่เมืองตราด อายุได้ ๓๓ ปี จึงได้ศึกษาวิชากฎหมายด้วยตนเองอย่างจริงจัง
โดยอ่านจากหนังสือภาษาไทยและภาษาอังกฤษ และได้ประกอบอาชีพทนายความ
เป็นที่ปรึกษาทางกฎหมาย รับว่าความให้แก่คนยากคนจน เขายังได้เสนอเรื่องความ
เสมอภาคในสิทธิของสตรีอีกด้วย โดยเสนอรัฐบาลในการให้การศึกษาสตรีทัดเทียม
กับชาย
 เมื่อเทียนวรรณอายุได้ ๔๐ ปี ก็ถูกกลั่นแกล้ง โดยมีผู้กล่าวหาว่าเขาหมิ่นพระบรมเด
ชานุภาพ และหมิ่นประมาทเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย และกระทรวงเกษตร จึงถูก
เฆี่ยน ๔๐ ที และจําคุกไว้อย่างไม่มีกําหนด ทั้งนี้ในช่วงแรก เขาถูกจับใส่ตรวนและขื่อ
คาทั้งที่ศรีษะ มือ และเท้า จนกระทั่งได้เขียนหนังสือร้องเรียนไปยังกรมหลวงราชบุรี
ฯ จึงได้มีคําสั่งให้ปลดโซ่ที่คอออกจากนักโทษทุกคน

10.  ช่วงที่ถูกจําคุกนี้ เขายังคงเขียนงานออกมาอย่างสมํ่าเสมอ ส่งไปตีพิมพ์ใน
หนังสือพิมพ์และวารสารต่าง ๆ รวมแล้วเป็นจํานวน ๒๘ เรื่องด้วยกัน
 ขุนหลวงพระยาไกรสรี(เปล่ง) ได้ช่วยเหลือวิ่งเต้นขอพระราชทานอภัยโทษ
ให้ได้สําเร็จ หลังจากเทียนวรรณถูกจําคุกเป็นเวลาถึง ๓๗ ปี
 แม้จะได้รับอิสรภาพเมื่ออายุมากแล้ว เขายังไม่หยุดการทํางาน ยังคงเปิด
สํานักงานทนายความ และทําหนังสือพิมพ์ "ตุลวิภาคพจนกิจ" ซึ่งหมายใจ
ว่าจะนําเสนอข่าวสารที่ตรงไปตรงมาดุจตราชั่ง กิจการหนังสือพิมพ์
ดําเนินอยู่ได้เพียงหกปีก็ต้องปิดตัวลงเพราะขาดทุน
 อย่างไรก็ตามเขาก็ยังมิย่อท้อในการนําเสนอความคิดต่อสังคม ยังคง
จัดพิมพ์หนังสือชุด ศิริพจนภาค จํานวน ๓๒ เล่ม ซึ่งเป็นการรวบรวมงาน
เขียนของเขาทั้งหมด ซึ่งมีอยู่หลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นความคิดเห็นด้าน
การเมือง วิจารณ์สังคม และวิจารณ์วรรณกรรม

11. ยกตัวอย่างงานเขียนของเทียนวรรณ

12. บทความเรื่อง "ว่าด้วยรัตน"
 รัตน ว่าคือ ความยินดีให้เกิดขึ้นหรือทําความประสงค์ให้สําเร็จ
 แบ่งรัตนไว้ดังนี้
 ๑. บุคคลที่มีความรู้ทั้งทางโลกและทางธรรมที่สามารถที่จะชักจูงให้ผู้อื่นได้รับ
ประโยชน์จากความรู้ของตัวบุคคลผู้นั้น ในที่นี้ท่านได้ยกตัวอย่าง พระพุทธเจ้า ซึ่งมี
การเกิด แก่ เจ็บ ตาย เช่นเดียวกับบุคคลทั่วไป จะต่างกันแค่ ความบริสุทธิ์ ความ
ปรีชาสามารถ และความเมตตา
 ๒. ถ้อยคําหรือวาจาที่ได้กล่าวแนะนําสั่งสอนหรือห้ามปราม ในที่นี้ท่านได้กล่าวถึง
ธรรมของพระพุทธเจ้าซึ่งเป็นหนทางหรือเครื่องดําเนินให้ออกจากวัฏจักรของทุกข์
 ๓. หมู่ผู้ฟังที่สามารถรับรู้ความจริงและสามารถนําคําที่ได้รับฟังไปใช้ประโยชน์ได้
ตัวอย่างเช่น พราหมณ์ที่ได้ฟังธรรมเทศนาของพระพุทธเจ้าจนดวงตาเห็นธรรม
 จากรัตนทั้ง ๓ ข้อนี้ซึ่งก็คือ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์หรือเรียกรวมกันว่าพระ
รัตนไตรนั่นเอง

13. บทความเรื่อง "ว่าด้วยกําลังใหญ่ ๓
ประการของบ้านเมือง" ท่านเทียนวรรณได้กล่าวเกี่ยวกับกําลังสําคัญที่จะทําให้ประเทศชาติเจริญรุ่งเรืองว่า
จะต้องมีกําลัง ๓ ประการ ดังนี้
 ๑. ปัญญาความรู้ ซึ่งทุกคนต้องมีไม่ว่าจะเป็นเจ้านายหรือราษฎร
 ๒. โภคทรัพย์สมบัติมาก หรือบ่อเกิดแห่งทรัพย์ ซึ่งเกิดด้วยปัญญาวิชาและความเพียร
ของพลเมืองในรัฐบาล
 ๓. มีราษฎรพลเมืองมากและพลเมืองเหล่านั้นต้องได้ฝึกหัดในการทหารและเล่าเรียน
หนังสือ
 แต่ท่านยังกล่าวอีกว่านอกจากกําลังทั้งสามที่ได้กล่าวไว้นี้ ยังไม่สามารถที่จะทําให้เจริญ
ได้ ถ้าทุกคนขาดความสามัคคี ซึ่งในเรื่องนี้ท่านได้ตําหนิคนไทยที่ไม่มีใครเอาใจใส่กัน มีแต่
จะคอยซํ้าเติมและกดขี่ข่มเหงกัน ซึ่งเป็นสาเหตุทําให้ความเจริญของประเทศล้าหลัง อีก
ทั้งยังได้เสนอเรื่องความสามุคคีไว้โดยได้แบ่งความสามัคคีออกเป็น 2 อย่างด้วยกันคือ
 ๑. สามัคคีโลก หมายถึง ความสามัคคีที่ทําให้พวกตนหรือฝ่ายตนเองได้รับประโยชน์
แต่อาจจะไปทําให้บุคคลที่ไม่ใช่ฝ่ายตนเสียหายโดยท่านได้ยกตัวอย่างเกี่ยวกับ พวกโจร ถ้า
มีความสามัคคีกันก็จะทําให้บุคคลอื่นได้รับความเดือดร้อน
 ๒. สามัคคีธรรม เป็นความสามัคคีที่ไม่ใช่เฉพาะฝ่ายตนเอง ไม่เข้าข้างเฉพาะฝ่ายตนเอง
จนทําให้บุคคลที่ไม่ใช่พวกตนเดือดร้อน ต้องทําใจให้มีที่ยึดเหนี่ยวในอารมณ์ เครื่องหน่วง
เหนี่ยวให้จิตสามารถที่จะระงับอารมณ์ได้

14. บทความเรื่อง “ว่าด้วยความที่เรียกว่าคนเหตุใด
จึงเรียกว่าคน”
 ท่านได้ให้ความหมายของคนไว้ว่า ทั่ว คือ ตลอดทั่ว รู้ตลอดทั่ว
ทําได้ตลอดทั่ว ไม่ใช่มีเพียงแต่รูปร่างหน้าตาเป็นคนแล้วจึง
เรียกว่าคน ซึ่งท่านได้ยกตัวอย่างในเรื่องนี้ไว้ว่า ตอนที่ท่าน
สนทนากับพระพนมสรรินทร์ ซึ่งได้สอนว่า ถ้าไปที่ไหนพบปะ
มนุษย์อยู่มากๆก็ให้ถามพวกเขาว่า ที่นี่มีคนหรือไม่ หรือถามว่า
ที่นี่มีมนุษย์หรือไม่ หรือถ้าไปวัดวาอารามมีภิกขุสามเณรมากๆ
ก็ให้ถามว่าในวัดนี้มีพระหรือไม่ ซึ่งก็หมายความว่า การที่จะนับ
ถือใครว่าเป็นคนนั้น ไม่เพียงดูเฉพาะรูปร่างหน้าตาหรือลักษณะ
ภายนอกเพียงอย่างเดียว ต้องดูสิ่งที่อยู่ภายในจิตใจนั่นเอง

15. สรุปปรัชญาจากงานเขียนต่างๆของท่าน
เทียนวรรณ
 งานเขียนของเทียนวรรณนั้นจะเป็นงานเขียนที่เกี่ยวข้องกับ
การเมืองอีกทั้งยังนําเอาหลักต่างๆของพระพุทธศาสนา ซึ่งเป็น
พื้นฐานดั้งเดิมของความคิดของชาวไทยมาใช้ในความคิดของ
ตนเอง ซึ่งพระพุทธศาสนานั้นก็จากความเป็นจริงของโลกใบนี้
จึงสามารถที่จะนํามาใช้ได้ในชีวิตประจําวันหรือนํามากับการ
ปกครองได้ ดังนั้นงานส่วนใหญ่จึงมีศาสนาเข้ามาเกี่ยวข้องใน
งานของท่าน เพราะอาจจะเกิดจากที่ท่านเคยได้บวชมา

16. แนวคิดด้านนโยบายของประเทศ
 ด้านนโยบายต่างประเทศ เขาแนะนําให้รัฐบาลไทยผูกมิตรไมตรี
กับจีน ญี่ปุ่ น อังกฤษ และเยอรมัน เพื่อต้านทานจักรพรรดินิยม
ฝรั่งเศส ในด้านการเมืองเขาเรียกร้องให้เปลี่ยนแปลง การ
ปกครองจากระบอบราชาธิปไตยมาเป็นประชาธิปไตย
 ด้านเศรษฐกิจ เขาเรียกร้องให้ยกเลิกบ่อนการพนัน ซึ่งเขาเห็น
ว่าทําให้พลเมืองโง่เขลา ถูกมอมเมา เกียจคร้าน และเป็นต้นเหตุ
แห่งความชั่วร้ายอื่นๆ ตามมา และเสนอให้ เอาเงินหลวงออกให้
ราษฎรกู้ไปทําทุน ส่งเสริมการตั้งโรงงาน การค้นคว้าทรัพยากร
ธรรมชาติ

17.  ด้านการศึกษา เขาเสนอให้รัฐจัดการศึกษาให้ไพร่ และสตรีอย่าง
เท่าเทียมกับผู้ดีและ บุรุษชักชวนให้ผู้มีเงินหันมาสร้างโรงเรียน
แทนวัด ต้านโครงสร้างสังคมที่เขาเห็นว่า ต้องปฏิรูประบบ
ราชการเพื่อปราบการทุจริตฉ้อฉล การเล่นพรรคเล่นพวก และ
ความไม่ยุติธรรม