1. Το «ιδανικό» σχολείο μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας 2012-2013
Ομάδα Ερευνητικής Εργασίας Θ6 («Το ιδανικό σχολείο»)
3ου Γενικού Λυκείου Κατερίνης
Το «ιδανικό» σχολείο
μεταξύ
ουτοπίας και πραγματικότητας
Μια σπουδή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα
Εποπτεία:
Τιόκας Τριαντάφυλλος ΠΕ03, Μαρινοπούλου Παρασκευή ΠΕ10
3ο Γενικό Λύκειο Κατερίνης
Κατερίνη 2013
Μια σπουδή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα 2

2. 2012-2013 Ερευνητική Εργασία: «Το ιδανικό σχολείο»
Τίτλος: Το «ιδανικό» σχολείο μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας
Επιμέλεια: Νικολή Αικατερίνη, Παππά Άννα, Σιδηρόπουλος Ζαφείρης, Τσιρογιάννη Μαρία
Εποπτεία: Τιόκας Τριαντάφυλλος, Μαρινοπούλου Παρασκευή
Σχολικό Έτος: 2012-2013
Σχολική Μονάδα: 3ο Γενικό Λύκειο Κατερίνης
Μιλήτου 1, Κατερίνη 60100, Τηλ.: 23510 23400, Fax: 23510 45574 & 23510 45578
http://3lyk-kater.pie.sch.gr/
Για την διεκπεραίωση της παρούσας εργασίας έλαβαν μέρος οι κάτωθι μαθητές:
Αγγελάκη Ειρήνη
Αγγελοπούλου Αθανασία
Βουρβαχάκη Βέρα
Γκούτζα Χρύσα
Μπράτσιος Δημήτριος
Νικολή Αικατερίνη
Νικολόπουλος Παντελεήμων
Παπαγεωργίου Βασίλης
Παπαγεωργίου Γεώργιος
Παπαδοπούλου Χριστίνα
Παππά Άννα
Σιδηρόπουλος Ζαφείρης
Πιπερίδης Αθανάσιος
Τζάγκας Χρίστος-Αναστάσιος
Τουλίκα Αργυρώ
Τουρναβίτη Φωτεινή
Τσίπας Δημήτριος
3 3ο Γενικό Λύκειο Κατερίνης

3. Το «ιδανικό» σχολείο μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας 2012-2013
Τσιρογιάννη Μαρία
«Της παιδείας την μεν ρίζαν
είναι πικράν τον δε καρπόν
γλυκύν.»
(Η μεν ρίζα της παιδείας είναι
πικρή, ο δε καρπός γλυκός.)
Ισοκράτης, (436-338 π.Χ.),
Αθηναίος ρήτορας
Μια σπουδή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα 4

4. 2012-2013 Ερευνητική Εργασία: «Το ιδανικό σχολείο»
Περιεχόμενα
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ...................................................................................................................... 8
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ....................................................................................................................... 10
Μέρος Α’: Θεωρητικό Μέρος ......................................................................................... 12
1. Το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας σε ενδεικτική σύγκριση με τα αντίστοιχα
συστήματα ανεπτυγμένων χωρών ................................................................................. 14
1.1. Αναδρομή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα .................................................. 14
1.1.1. Τα χρόνια πριν και αμέσως μετά την Επανάσταση ..................................... 14
1.1.2. Η εκπαιδευτική πολιτική του Καποδίστρια ................................................. 14
1.1.3. Οι αλλαγές των Βαυαρών Αντιβασιλέων .................................................... 15
1.1.4. Προβληματισμοί για το εκπαιδευτικό σύστημα του δευτέρου μισού του
19ου αιώνα ............................................................................................................. 15
1.1.5. Ο Νόμος του 1895 ....................................................................................... 15
1.1.6. Τα επόμενα χρόνια ...................................................................................... 16
1.1.7. Το νομοσχέδιο του 1913.............................................................................. 16
1.1.8. Ελευθέριος Βενιζέλος και εκπαίδευση ....................................................... 16
1.1.9. Τα χρόνια μετά τον Ε. Βενιζέλο ................................................................... 17
1.1.10. Τα χρόνια κοντά στο 1960 ......................................................................... 17
1.1.11. Η σύγχρονη εποχή ..................................................................................... 17
1.1.12. Μεταρρυθμίσεις την περίοδο 1981- 1985 ................................................ 18
1.1.13. Περίοδος 1991-1993 ................................................................................. 18
1.1.14. Μεταρρυθμίσεις στον 21ο αιώνα .............................................................. 18
1.2. Γενικά στοιχεία εκπαιδευτικών συστημάτων ενδεικτικά επιλεγμένων
ανεπτυγμένων χωρών ................................................................................................... 19
1.2.1. ΓΑΛΛΙΑ ......................................................................................................... 19
1.2.2. ΓΕΡΜΑΝΙΑ .................................................................................................... 20
1.2.3. ΑΓΓΛΙΑ .......................................................................................................... 22
1.2.4. ΙΣΠΑΝΙΑ ....................................................................................................... 24
1.2.5. ΕΛΛΑΔΑ........................................................................................................ 26
1.2.6. ΙΤΑΛΙΑ .......................................................................................................... 27
5 3ο Γενικό Λύκειο Κατερίνης

5. Το «ιδανικό» σχολείο μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας 2012-2013
1.2.7. ΡΩΣΙΑ ........................................................................................................... 29
1.2.8. ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ....................................................... 32
1.2.9. ΙΑΠΩΝΙΑ ....................................................................................................... 34
1.2.10. ΦΙΛΑΝΔΙΑ .................................................................................................. 35
2. Κοινωνική Προσέγγιση του εκπαιδευτικού συστήματος............................................. 38
2.1. Οι διαπροσωπικές σχέσεις εκπαιδευτικών-µαθητών στη σχολική τάξη και ο
ρόλος του εκπαιδευτικού στη διαμόρφωση τους ........................................................ 38
2.1.1. ∆ιαπροσωπικές σχέσεις και επικοινωνία .................................................... 38
2.1.2. Διαπροσωπικές σχέσεις και κλίµα της τάξης .............................................. 39
2.2. Οι στόχοι και οι πρακτικές του σχολείου σήμερα – Κρίσεις ................................. 40
2.2.1 Σκοπός σημερινού σχολείου στην Ελλάδα .................................................. 40
2.2.2. Σκοπός ιδανικού σχολείου .......................................................................... 40
2.2.3. Ιδανικοί τρόποι διδασκαλίας ...................................................................... 41
2.2.4. Αναλυτικά χαρακτηριστικά του μαθητοκεντρικού μοντέλου ..................... 43
3. Προβλήματα της εκπαίδευσης .................................................................................. 46
3.1. Κοινωνικά Προβλήματα ........................................................................................ 46
3.1.1. Εντοπισμός κοινωνικών προβλημάτων ....................................................... 46
3.2. Προβλήματα υλικοτεχνικής υποδομής ................................................................. 47
3.2.1. Οι κύριες αιτίες υλικοτεχνικών προβλημάτων............................................ 48
3.2.2. Διαδεδομένα προβλήματα .......................................................................... 48
3.3. Προβλήματα στην σχέση μαθητών και καθηγητών.............................................. 48
3.4. Προβλήματα στο σύστημα αξιολόγησης .............................................................. 49
3.5. Ειδικότεροι προβληματισμοί για το ελληνικό σύστημα εκπαίδευσης ................. 50
3.6. Προβλήματα του 3ου Γενικού Λυκείου Κατερίνης ................................................. 51
Μέρος Β’: Ερευνητικό Μέρος ......................................................................................... 52
4. Αποτελέσματα ερωτηματολογίων ............................................................................. 54
4.1. Διαγραμματική παρουσίαση των αποτελεσμάτων του ερωτηματολογίου 1ης
Ομάδας Εργασίας.......................................................................................................... 54
4.1.1. Αποτελέσματα ερωτηματολογίου μαθητών ............................................... 54
4.1.2. Αποτελέσματα Ερωτηματολογίου καθηγητών............................................ 56
4.2. Διαγραμματική παρουσίαση των αποτελεσμάτων του ερωτηματολογίου 2ης
Ομάδας Εργασίας.......................................................................................................... 58
4.2.1. Αποτελέσματα Ερωτηματολογίου ............................................................... 58
5. Επίλογος………. .......................................................................................................... 60
5.1. Συμπεράσματα ...................................................................................................... 60
Μια σπουδή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα 6

6. 2012-2013 Ερευνητική Εργασία: «Το ιδανικό σχολείο»
5.2. Προτάσεις .............................................................................................................. 61
5.2.1. Προτάσεις για την υλικοτεχνική υποδομή .................................................. 61
5.2.2. Προτάσεις για τις σχέσεις καθηγητών και μαθητών................................... 63
5.2.3. Προτάσεις για τα κοινωνικά προβλήματα της εκπαίδευσης ...................... 65
5.2.4. Προτάσεις για το υπάρχον σύστημα αξιολόγησης...................................... 66
5.2.5. Προτάσεις για τα προβλήματα του 3ου Γενικού Λυκείου Κατερίνης ......... 67
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ …………… ................................................................................................... 68
Παράρτημα Ι.................................................................................................................. 68
Παράρτημα ΙΙ................................................................................................................. 73
Παράρτημα ΙΙΙ................................................................................................................ 75
Παράρτημα ΙV ............................................................................................................... 96
Βιβλιογραφία ……… ....................................................................................................... 98
7 3ο Γενικό Λύκειο Κατερίνης

7. Το «ιδανικό» σχολείο μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας 2012-2013
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Το προσωπικό μας ενδιαφέρον για θέματα της ιστορίας της εκπαίδευσης και
ειδικότερα στους τομείς "Εκπαιδευτικής Πολιτικής", δηλαδή στη δομή, στην
οργάνωση και στη εξέλιξη εκπαιδευτικών δρώντων-δρωμένων-δράσεων και
παράλληλα η επιθυμία μας για μελέτη και έρευνα των παραγόντων που επηρεάζουν
την πολιτική και κοινωνική αξιοπιστία ενός εκπαιδευτικού συστήματος ήταν ο
κύριος λόγος που μας οδήγησε στην επιλογή ενός θέματος που άπτεται αυτών.
Η παρούσα ερευνητική εργασία έχει ως βασικό στόχο να προσδιορίσει και να
αναλύσει ιστορικά την έννοια του εκπαιδευτικού μοντέλου, καθώς και να αναδείξει
όλη εκείνη την κοινωνική, πολιτειακή και θεσμική στρατηγική «συγκρότησης» και
δόμησης της εκπαίδευσης από τις απαρχές του σύγχρονου ελληνικού κράτους έως και
τις μέρες μας. Για τους σκοπούς αυτούς, επιχειρείται μία απόπειρα οριοθέτησης και
προσέγγισης των σχετικών εννοιών και δράσεων με βάση τα διδάγματα που
παρέχονται από το χώρο της ιστορίας γενικότερα, και της εκπαιδευτικής επιστήμης
ειδικότερα. Στη συνέχεια, επιχειρείται μια αποτίμηση των συγκλίσεων-αποκλίσεων
των εκπαιδευτικών συστημάτων μεταξύ διαφόρων ανεπτυγμένων χωρών του σήμερα.
Για τους σκοπούς της εργασίας αυτής χρησιμοποιήθηκε μεθοδολογικά η
πλουραλιστική προσέγγιση, βασισμένη σε κείμενα και απόψεις ειδικών πάνω στο
θέμα. Επιπλέον η ανάγκη μελέτης του εκπαιδευτικού συστήματος από το δυνατότερο
πρίσμα αντικειμενικότητας, επέβαλε την διενέργεια εποικοδομητικής επίσκεψης
στους χώρους της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, ενός σύγχρονου πρότυπου
σχολείου, προκειμένου να εξακριβωθεί εκ του σύνεγγυς η οργάνωση και η λειτουργία
εκπαιδευτηρίων αυτού του τύπου. Τέλος για τα προβλήματα ή μη που έχουν
προκύψει στα εξελικτικά στάδια του σχολείου και του εκπαιδευτικού συστήματος εν
γένει, επιλέχθηκε η χρήση δύο δομημένων ερωτηματολογίων έρευνας πεδίου σε
επιλεγμένο αντιπροσωπευτικό δείγμα κοινωνικών εταίρων, μαθητών και
εκπαιδευτικών.
Η συγκεκριμένη τεχνική (ποσοτική και ποιοτική έρευνα με χρήση δομημένων
ερωτηματολογίων) εξυπηρέτησε την συστηματοποίηση των αντιλήψεων των
Μια σπουδή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα 8

8. 2012-2013 Ερευνητική Εργασία: «Το ιδανικό σχολείο»
συμμετεχόντων για τις μορφές και την αξία του σχολείου, την καταγραφή της
αντίληψης της κοινής γνώμης για τα σύγχρονα δράματα στο χώρο της εκπαίδευσης
καθώς επίσης και η οριοθέτηση της έννοιας και της λειτουργιάς του σχολείου και του
σύγχρονου εκπαιδευτικού σχεδιασμού. Βασική επιδίωξη της συλλογή και
επεξεργασίας των δεδομένων και στοιχείων της έρευνας αποτέλεσε η παράθεση
«καινοτόμων» προτάσεων εκπαίδευσης για το μέλλον.
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους επιβλέποντες καθηγητές μας κα.
Μαρινοπούλου Παρασκευή και κ. Τιόκα Τριαντάφυλλο για την συνεργασία και τις
συμβουλές τους καθ’όλη τη διάρκεια της έρευνας και συγγραφής της εργασίας μας.
Πιστεύουμε ότι οι διορθώσεις τους θα αποτελέσουν πολύτιμο οδηγό για τη συγγραφή
ανάλογων εργασιών στο μέλλον.
Οι μαθητές της Ερευνητικής Εργασίας
Κατερίνη, Ιανουάριος 2013
9 3ο Γενικό Λύκειο Κατερίνης

9. Το «ιδανικό» σχολείο μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας 2012-2013
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η ανακήρυξη της Ελλάδας ως ανεξάρτητο κράτος και η διακυβέρνηση του Ιωάννη
Καποδίστρια, παρότι δε σήμαναν την «αρχή» ή το «τέλος της ιστορίας» εγκαινίασαν
μια νέα εποχή στον ελλαδικό χώρο, καθορίζοντας το ρόλο του σύγχρονου σχολείου
καθώς επίσης και της ίδιας της φύσης της εκπαίδευσης.
Στις προκλήσεις που προέκυψαν από τις αλλαγές στη δομή και στη λειτουργία
των πρώτων ολοκληρωμένων και μη εκπαιδευτικών συστημάτων της Κεντρικής
Ευρώπης, η Ελλάδα, και αυτή στην προσπάθεια σταδιακής ανάκτησης της ικανότητας
να διαμορφώνει μόνη της την «εκπαίδευση» της, όφειλε να συμβάλει σημαντικά στη
διαμόρφωση, εδραίωση και διασφάλιση ενός υγιούς εκπαιδευτικού συστήματος στο
εσωτερικό της, το οποίο θα ανταποκρινόταν στις αναδυόμενες προκλήσεις ενώ
παράλληλα θα τροφοδοτούσε και θα τροφοδοτούνταν από τις ίδιες τις ανάγκες της
κοινωνίας και της οικονομίας.
Η παρούσα ερευνητική εργασία πραγματεύεται την πορεία εξέλιξης των
προσπαθειών της Ελλάδας για ανάπτυξη «ρόλου» και κοινής εκπαιδευτικής πολιτικής
από την αρχή της οργάνωσης του σύγχρονου κράτους μέχρι και τέλος της πρώτης
δεκαετίας του 21ου αιώνα.
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να αποδείξει ότι η εφαρμογή του
εκπαιδευτικού μοντέλου της Ελλάδας διαχρονικά εξαρτάται από την σύγκλιση των
διαφορετικών προτιμήσεων-απαιτήσεων-προκλήσεων κοινωνίας-οικονομίας-
τεχνολογίας της εποχής.
Παράλληλα με την χρήση ερωτηματολογίων και εκπόνηση συγκριτικής μελέτης
τίθενται προς απάντηση τα εξής ερωτήματα:
Α) ποιος ο ρόλος της Ελληνικής Ιστορίας στη διαμόρφωση του εκπαιδευτικού
πολιτειακού πλαισίου. Ποιοι οι κοινωνικοί στρατηγικοί στόχοι της εκάστοτε εποχής.
Β) ποιος ο ρόλος των πολιτικών ηγετών στην προσπάθεια διαμόρφωσης μιας
εκπαιδευτικής κουλτούρας στην Ελλάδα.
Γ) ποιος ο βαθμός της (μη) αποδοχής σήμερα της Κοινής Γνώμης των Αναλυτικών
Προγραμμάτων και των προτάσεων για το Νέο Λύκειο. Σε ποια κατεύθυνση οφείλει
Μια σπουδή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα 10

10. 2012-2013 Ερευνητική Εργασία: «Το ιδανικό σχολείο»
να κινηθεί η μαθητική ζωή για να αποδεσμευτεί από τα κακώς κείμενα του σχολείου
και της εκπαίδευσης.
Δ) Ποιος ο βαθμός σύγκλισης της πολιτικής για την παιδεία μεταξύ της χώρας μας
και του υπόλοιπου ανεπτυγμένου κόσμου.
Ε) Ποιες είναι οι προϋποθέσεις και οι δυνατότητες ύπαρξης ενός πρότυπου
σχολείου.
Για τους σκοπούς αυτούς η εργασία διαρθρώνεται σε πέντε κεφάλαια. Στο πρώτο
κεφάλαιο αναλύεται η έννοια, η ιστορία και η μορφή της εκπαίδευσης στη σύγχρονη
Ελλάδα. Παράλληλα επιχειρείται και μια προσέγγιση των βασικών συνιστωσών της
εκπαιδευτικής δομής ενδεικτικά σε χώρες με υψηλό βιοτικό επίπεδο.
Στο δεύτερο κεφάλαιο περιγράφεται και αναλύεται η μορφή του «ιδανικού»
σχολείου καθώς και προοδευτικές εκπαιδευτικές πρακτικές.
Στο τρίτο κεφάλαιο επιχειρείται, μέσα από την εξέταση των πολιτικών,
κοινωνικών, εκπαιδευτικών, τεχνολογικών, οικονομικών, πολιτισμικών, οικολογικών
εξελίξεων της εποχής, η καταγραφή της (μη) βελτίωσης του κλήματος της σχολικής
ζωής.
Στο τέταρτο κεφάλαιο εξετάζεται η άποψη της κοινής γνώμης για την έννοια και
το περιεχόμενο του σημερινού σχολείου. Παράλληλα μέσα από μια ποιοτική και
ποσοτική ερευνά προσπαθείται να μελετηθεί η άποψη των άμεσα συνδεόμενων, για
το εκπαιδευτικό σύστημα εν μέσω της πολύπλευρης κρίσης αλλά και με την ήδη
υπάρχουσα διαιώνιση παθογενειών της εκπαίδευσης.
Τέλος, στο πέμπτο κεφάλαιο, στον επίλογο, γίνεται μια αποτίμηση της μέχρι τώρα
προσπάθειας για πλήρη και ποιοτική εκπαίδευση στην Ελλάδα ενώ επιχειρείται
παράθεση προτάσεων για τα υφιστάμενα εκπαιδευτικά αδιέξοδα και για τη βελτίωση
του εν δυνάμει ρόλου του σχολείου.
11 3ο Γενικό Λύκειο Κατερίνης

11. Το «ιδανικό» σχολείο μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας 2012-2013
Μέρος Α’: Θεωρητικό Μέρος
Μια σπουδή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα 12

12. 2012-2013 Ερευνητική Εργασία: «Το ιδανικό σχολείο»
«Εγώ μόνο θα τον ρωτώ, δεν θα τον
διδάσκω και αυτός θα διερευνά μαζί με
εμένα, και αν θα παρατηρήσεις ότι του
μιλάω ή ότι του εξηγώ οτιδήποτε γίνεται
προκειμένου να εκφράσει την γνώμη
του »
(ο.π. οι Brandes & Ginnis, 1986 p.10)
απόσπασμα Σωκρατικής εποχής
13 3ο Γενικό Λύκειο Κατερίνης

13. Το «ιδανικό» σχολείο μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας 2012-2013
1. Το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας σε ενδεικτική
σύγκριση με τα αντίστοιχα συστήματα ανεπτυγμένων
χωρών
1.1. Αναδρομή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα
1.1.1. Τα χρόνια πριν και αμέσως μετά την Επανάσταση:
Η ιστορία του Ελληνικού Εκπαιδευτικού Συστήματος ξεκινάει από τις παραμονές
της επαναστάσεως του 1821. Η έλλειψη οργανωμένου εκπαιδευτικού προγράμματος
από πλευράς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ωθεί τους Έλληνες διανοούμενους,
σαφώς επηρεασμένους από το γενικότερο κλίμα και τις διαφωτιστικές ιδέες που
κυριαρχούν στην Ευρώπη εκείνη την περίοδο, αλλά και την εκκλησία στην
προσπάθεια για κάλυψη των βασικών εκπαιδευτικών αναγκών του πληθυσμού. Το
διαρκές αυτό αίτημα βρίσκει συνοδοιπόρους τους Έλληνες του Εξωτερικού που
ασπαζόμενοι παρόμοιες αντιλήψεις είχαν ήδη προχωρήσει το αίτημα σε πράξη
δίνοντας παιδεία στα παιδιά τους στα ελληνικά σχολεία που είχαν ιδρύσει.
Το θεωρητικό πλαίσιο που είχε διαμορφωθεί μιλούσε για ένα εκπαιδευτικό
σύστημα χωρισμένο σε 3 βαθμίδες. Ένα πρότυπο δημοτικό σχολείο γενικών
γνώσεων, ένα δευτεροβάθμιο ίδρυμα σαν το σημερινό Λύκειο με περισσότερη
εξειδίκευση και στο αποκορύφωμά του το Πανεπιστήμιο που τότε απευθυνόταν μόνο
σε λίγους.
Η οικονομική κατάσταση, οι συνεχείς εχθροπραξίες και το γενικευμένο κλίμα
αναταραχής δεν έδωσαν τη δυνατότητα στην παιδεία να γίνει αρωγός της
διαπαιδαγώγησης των μόλις απελευθερωμένων πληθυσμών παρά το φιλόδοξο σχέδιο
που προαναφέρθηκε. Τη θέση του πήραν οι διάφορες μεμονωμένες προσπάθειες
κυρίως της εκκλησίας σύμφωνα με τις ιστορικές μαρτυρίες χωρίς ωστόσο να υπάρχει
οργανωμένο κρατικό εκπαιδευτικό πλαίσιο.
1.1.2. Η εκπαιδευτική πολιτική του Καποδίστρια:
Η έλευση του Καποδίστρια στον ελλαδικό χώρο έδωσε το έναυσμα για αλλαγές
στο χώρο της εκπαίδευσης. Από τις πρώτες ομιλίες του στην Εθνοσυνέλευση του
Άργους ο νέος κυβερνήτης έδωσε σαφές μήνυμα πως αποτελεί βασική προτεραιότητα
για τον ίδιο και την πολιτική του η απόκτηση στοιχειωδών γνώσεων από τους νέους
της εποχής. Οι ριζικές αλλαγές στην εκπαιδευτική πολιτική αποτυπώνονται με τη
δημιουργία αλληλοδιδακτικών σχολείων, του ορφανοτροφείου και των σχολείων
όπου οι μαθητές ειδικεύονταν στην τέχνη και τη βιοτεχνία.
Μια σπουδή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα 14

14. 2012-2013 Ερευνητική Εργασία: «Το ιδανικό σχολείο»
Παρότι τα σχέδια αυτά φαινομενικά διαφοροποιούνταν από εκείνα
προηγούμενων ετών ήταν απόλυτα εναρμονισμένα με τις ανάγκες του λαού υπό το
καθεστώς μιας βραχυπρόθεσμης πολιτικής που θα έληγε με τη δημιουργία
Πανεπιστημίου για προσέγγιση ανώτερων γνώσεων και επιστημών.
Ο θάνατος του Καποδίστρια θα αποτελέσει όμως την αιτία για την οποία οι
προσπάθειες παγώνουν και τελικά αποσύρονται από τους επόμενους αντικαταστάτες
του. Το πρώτο βήμα για τη διαμόρφωση της νέας κοινωνικής βάσης, της υπεράσπισης
της γλώσσας και της θρησκείας έχει ήδη επιτευχθεί και περάσει στη συνείδηση των
πολιτών.
1.1.3. Οι αλλαγές των Βαυαρών Αντιβασιλέων:
Όπως συνέβη και στους άλλους τομείς της κρατικής πολιτικής οι Βαυαροί
αντιβασιλείς έρχονται έχοντας στο μυαλό τους συγκεκριμένες αποφάσεις που
επιθυμούν να θεσπίσουν στους Έλληνες μαθητές. Δεν θα ήταν παράλογο να ειπωθεί
πως ακολουθούν πολιτική παρόμοια με αυτή των αποικιών αφού ετοιμάζονταν να
προωθήσουν το εθνικό τους εκπαιδευτικό σύστημα αυτούσιο. Η αυστηρή
συγκεντρωτική διάρθρωση χαρακτηρίζει αυτό το σύστημα που φυσικά είχα και τα
πλεονεκτήματά του. Σε αυτά συγκαταλέγονται η καθολική επιβολή της δημόσιας
δωρεάν παιδείας, η απαρχή της ίδρυσης του Ανώτατου Συστηματικού σχολείου
Τεχνικής Εκπαίδευσης (Πολυτεχνείο).
Η αυστηρή επακολούθηση του βαυαρικού προτύπου παρότι οι επιδιώξεις των δύο
χωρών από αυτό ήταν διαφορετικές οδήγησε στην σταδιακή αποτυχία του. Επίσης η
υποτίμηση της γεωργίας και η στροφή του ενδιαφέροντος των κυβερνώντων στην
εκβιομηχάνιση αντίθετα με τα συμφέροντα των Ελλήνων πολιτών αποτελούν
επιπρόσθετους λόγους.
1.1.4. Προβληματισμοί για το εκπαιδευτικό σύστημα του δευτέρου μισού του 19ου
αιώνα:
Αφού το εκπαιδευτικό σύστημα βασίστηκε πλέον σε κάποιες βάσεις το αίτημα
για περαιτέρω εξέλιξή του και ταύτισή του με το μοντέλο της οικονομίας ήταν
συνεχές. Έτσι, οι γοργές τάσεις αστικοποίησης αλλά και εκβιομηχάνισης της χώρας
επιθυμούν ένα σύστημα πιο κοντά στην οικονομία μέσω πρακτικής εκπαίδευσης στα
σχολεία.
1.1.5. Ο Νόμος του 1895:
Ως απάντηση στο αίτημα αυτό η κυβέρνηση της χώρας παρουσιάζει το 1895 ένα
σχέδιο νόμου που αντικατοπτρίζει πλήρως την εικόνα της κοινωνίας και συμβάλλει
στην βελτίωση της ισχύουσας κατάστασης.
Πολλοί γονείς μόλις αντιλαμβάνονταν πως το παιδί τους κατείχε πλέον τις
βασικές γνώσεις (γραφή, ανάγνωση, στοιχειώδη αριθμητική) το σταματούσαν από το
σχολείο. Παράγοντες που συντελούσαν σε αυτή τους την απόφαση ήταν ο μεγάλος
αριθμός μαθητών στα σχολεία, η έλλειψη κατάλληλα καταρτισμένων δασκάλων και
15 3ο Γενικό Λύκειο Κατερίνης

15. Το «ιδανικό» σχολείο μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας 2012-2013
άλλα. Συχνές ήταν επίσης οι περιπτώσεις που μαθητές σταματούσαν το σχολείο πριν
το Γυμνάσιο το οποίο θεωρούνταν εφαλτήριο προόδου μόνο για αυτούς που στόχευαν
ψηλά στις ανώτερες θέσεις της δημόσιας διοίκησης και τους πλουσιότερους.
Τα νομοσχέδια Ευταξία, όπως ονομάστηκαν, στόχευαν στην στροφή του
περιεχομένου της εκπαίδευσης σε πρακτικότερες μεθόδους και στην προσαρμογή της
εκπαίδευσης στις απαιτήσεις της οικονομικής ανάπτυξης. Οι ριζικές αλλαγές στο
εκπαιδευτικό θα επιτυγχάνονταν μόνο με ολική ρήξη του προηγούμενου σχεδίου και
την αληθινή θεσμοθέτηση της δωρεάν παιδείας και για τα δύο φύλα κάτι που
ακούγεται για πρώτη φορά μέχρι τότε.
Η εκπαίδευση χωρίζεται σε κύκλους υποχρεωτικής φοίτησης, η οποία πλέον
παρέχει περισσότερες γνώσεις από ότι πριν καθώς από μικρή ηλικία οι μαθητές
προσεγγίζουν τον τομέα των αγροτικών και εργατικών επαγγελμάτων, αλλά και
ελεύθερης φοίτησης για όποιον το επιθυμεί μόνο.
Οι αντιδράσεις όμως για την συγκεκριμένη πολιτική ήταν μεγάλες. Από τη μια
μεριά κάποιοι τη θεώρησαν ως την πρώτη ουσιαστική προσπάθεια στη διαμόρφωση
ενός εκπαιδευτικού κοντά στις ανάγκες των πολιτών στα πλαίσια εκσυγχρονισμού.
Άλλοι πάλι υποστήριξαν πως πρόκειται για πολιτική καθαρά ταξική με σκοπό την
παραγωγή εργατών από τα παιδικά χρόνια.
1.1.6. Τα επόμενα χρόνια:
Τα φιλόδοξα εκπαιδευτικά συστήματα δεν εφαρμόζονται έτσι όπως τα
οραματίστηκαν κάποιοι και τελικά το πρόβλημα στην εκπαίδευση διογκώνεται. Η
αστική τάξη επιθυμεί σχολείο απομακρυσμένο από τις κλασσικές σπουδές με
στραμμένο το ενδιαφέρον του στις οικονομικές εξελίξεις τη στιγμή που οι αγροτικές
μάζες σκοπεύουν στην επιπλέον εκπαίδευση των παιδιών τους σε Γυμνάσια και
Λύκεια περισσότερο από ποτέ. Για αυτό και το κράτος μεριμνεί με τη χορήγηση των
διδακτικών βιβλίων δωρεάν σε άπορους μαθητές με τη δωρεάν παιδεία να ριζώνει
σιγά σιγά στο μυαλό των Ελλήνων πολιτών.
1.1.7. Το νομοσχέδιο του 1913:
Το 1913 παρουσιάζεται νομοσχέδιο που χαρακτηρίζει την εκπαιδευτική
κοινότητα των πρώτων χρόνων του 20ου αιώνα. Το εξαετές δημοτικό σχολείο
θεσπίζεται ενώ η δευτεροβάθμια εκπαίδευση χωρίζεται σε Γυμνάσιο και Αστικό
Σχολείο. Το Γυμνάσιο απευθύνεται στις ανάγκες της ανώτερης τάξης δηλαδή τους
εύπορους ενώ το Αστικό στη μέση κοινωνική τάξη και στη δημιουργία εμπόρων,
μικροβημιοχανών, υπαλλήλων κα. Παρατηρείται από τότε ταύτιση της
δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με την επαγγελματική αποκατάσταση κυρίως και σε
μικρότερο βαθμό με την εισαγωγή στα Πανεπιστημιακά ιδρύματα.
1.1.8. Ελευθέριος Βενιζέλος και εκπαίδευση:
Η διαμάχη των διανοουμένων και όχι μόνο για την επικράτηση της δημοτικής ή
όχι δεν αφήνουν ανεπηρέαστη την εκπαίδευση. Το 1929 η δημοτική γλώσσα
αναγνωρίζεται ως η γλώσσα που θα διδάσκεται στα σχολεία. Η καθαρεύουσα
Μια σπουδή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα 16

16. 2012-2013 Ερευνητική Εργασία: «Το ιδανικό σχολείο»
περιορίζεται με τη διδασκαλία της να γίνεται για μικρό χρονικό διάστημα τα
τελευταία χρόνια της εκπαίδευσης στο δημοτικό. Η αποκέντρωση των σχολείων είναι
επίσης σημαντικό βήμα ενώ ανάγκες για επιπλέον δασκάλους δημιουργούν το
Διδασκαλείο.
Οι επόμενες κινήσεις του Βενιζέλου θεσμοθετούν οριστικά το Αστικό σχολείο
και δείχνουν το ενδιαφέρον του ίδιου για την τεχνική εκπαίδευση πέρα από τις
βασικές γνώσεις.
Ακόμα, η φροντίδα για την νηπιακή ηλικία οδηγεί στη δημιουργία νηπιαγωγείων.
Το εκπαιδευτικό σύστημα διαμορφώνεται κάπως έτσι: Νηπιαγωγείο, εξατάξιο
υποχρεωτικό δημοτικό, εξάχρονο διακλαδισμένο Γυμνάσιο με πληθώρα επιλογών
(Αγροτικός κλάδος μαθημάτων έως και οικοκυρικός απευθυνόμενος αποκλειστικά σε
γυναίκες ), τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση είχε πλέον επιτευχθεί. Κάποιοι βέβαια
κατηγόρησαν την φιλελεύθερη κυβέρνηση Βενιζέλου για καπιταλιστική πολιτική
στον τομέα της εκπαίδευσης. Η συνέχεια όμως θα τους διαψεύσει…
1.1.9. Τα χρόνια μετά τον Ε. Βενιζέλο:
Η δικτατορία του Μεταξά προβαίνει σε ελάχιστες αλλαγές που αφορούν σε
μεγαλύτερο βαθμό την διάρκεια της φοίτησης στο Γυμνάσιο. Την περίοδο της
Γερμανικής Κατοχής οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες παύουν και με την επιστροφή
της ελληνικής κυβέρνησης το εκπαιδευτικό μπαίνει σε δεύτερη μοίρα μιας και τα
προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει το Ελληνικό κράτος είναι πολλά σε αριθμό
(συνέπειες Εμφύλιου κα). Ξημερώνει εκπαιδευτικός μεσαίωνας με προτάσεις που
αφορούν ακόμα και την επιβολή διδάκτρων που κατευθύνει την ελληνική κοινωνίας
χρόνια πίσω.
Προσωπικότητες όπως αυτή του Ε. Παπανούτσου συμβάλλουν αρκετά στη
διαλεύκανση του τοπίου. Ο ίδιος είναι ο οραματιστής της μορφής του Κλασσικού -
Φιλολογικού ή Φυσικομαθηματικού Λυκείου. Ο παραγκωνισμός της επαγγελματικής
εκπαίδευσης είναι όμως ορατός.
1.1.10. Τα χρόνια κοντά στο 1960:
Πολλές είναι οι προσπάθειες πολιτών για σύνδεση της επαγγελματικής
εκπαίδευσης με την Εθνική παιδεία καθώς αυτό επιβάλλουν οι ρυθμοί της ανάπτυξης.
Ιδρύονται επίσης Τεχνικά Ιδρύματα σε διάφορες επαρχιακές πόλεις.
1.1.11. Η σύγχρονη εποχή:
Το πρώτο εκπαιδευτικό σύστημα της Μεταπολίτευσης κατοχυρώνει ξανά την
δημοτική ως γλώσσα εκπαίδευσης του ελληνικού σχολείου σε αντίθεση με τις
αποφάσεις της Χουντικής κυβέρνησης. Επίσης προωθείται η εννιάχρονη εκπαίδευση
που τηρείται μέχρι και σήμερα και πολλές άλλες σημαντικές για τη διαμόρφωση του
σημερινού εκπαιδευτικού αποφάσεις. Τέτοιες είναι: Η εισαγωγή διδασκαλίας
μεταφρασμένων κειμένων της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, η κατάργηση των
17 3ο Γενικό Λύκειο Κατερίνης

17. Το «ιδανικό» σχολείο μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας 2012-2013
εξετάσεων από το δημοτικό στο Γυμνάσιο, η καθιέρωση των μαθημάτων επιλογής
και η κατάργηση των κατώτερων επαγγελματικών σχολών. Το σημαντικότερο όμως,
καθιερώνονται οι γραπτές εξετάσεις για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευσης
αρχικά τεσσάρων μαθημάτων ( σύστημα Δεσμών) κάτι που αναμένεται να αλλάξει τις
πρωτοβουλίες των μαθητών για τη ζωή τους ριζικά.
Λίγο αργότερα θα εφαρμοστεί και σχέδιο για την Τεχνική εκπαίδευση λόγω της
συμφόρησης στα Γυμνάσια και της αδυναμίας απορρόφησης των υποψηφίων από τις
τριτοβάθμιες σχολές. Έτσι προκύπτουν τα ΤΕΛ ως «αντίδοτο» στα Γενικά Λύκεια για
μια πρακτικότερη εκπαίδευση.
1.1.12. Μεταρρυθμίσεις την περίοδο 1981- 1985:
Το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα οι αλλαγές επικεντρώνονται κυρίως στην
οργάνωση της Εκπαίδευσης. Ο θεσμός του Σχολικού Συμβούλου, τα γραφεία και οι
διευθύνσεις εκπαίδευσης είναι μόνο ένα δείγμα των μεταρρυθμίσεων. Επίσης,
καταργούνται οι εξετάσεις από το Γυμνάσιο στο Λύκειο, προχωράει ή σύνταξη νέων
αναλυτικών προγραμμάτων και η συγγραφή βιβλίων με νέο περιεχόμενο για
καθηγητή και μαθητή. Επανιδρύεται το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, θεσμοθετούνται το
σχολικό συμβούλιο, η σχολική επιτροπή και οι μαθητικές κοινότητες. Τα Ενιαία
Λύκεια που συνδυάζουν γενική και τεχνική- επαγγελματική εκπαίδευση κάνουν την
εμφάνισή τους.
1.1.13. Περίοδος 1991-1993:
Οι ανάγκες γνώσεων που προκύπτουν από την ανάπτυξη κυρίως της τεχνολογίας
οδηγούν στην εισαγωγή ξένων γλωσσών στο σύστημα διδασκαλίας με την εκμάθηση
της Αγγλικής γλώσσας από την Δ δημοτικού και την υποχρεωτική διδασκαλία
δεύτερης ξένης γλώσσας από την Α Γυμνασίου. Τα σχολεία εξοπλίζονται με
εργαστήρια πληροφορικής ενώ το μάθημα της Φυσικής ξεκινάει πειραματικά από την
Α Λυκείου.
1.1.14. Μεταρρυθμίσεις στον 21ο αιώνα:
Όλοι οι τύποι Λυκείου καταργούνται και μόνο το Γενικό Λύκειο παραμένει αυτή
την εποχή. Το νέο πλαίσιο εξετάσεων για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση
μέσω των Πανελληνίων εξετάσεων διαμορφώνεται (Πανελλήνιες εξετάσεις). Ακόμα,
το ολοήμερο Νηπιαγωγείο, το ολοήμερο δημοτικό και τα σχολεία δεύτερης ευκαιρίας
κάνουν την εμφάνισή τους για πρώτη φορά.
Μερικά χρόνια μετά τα Πανελληνίως εξεταζόμενα μαθήματα μειώνονται από
εννέα σε έξι, τα νηπιαγωγεία παρέχουν διετή φοίτηση, μικρές αλλαγές στα αναλυτικά
προγράμματα του Λυκείου συμβαίνουν όπως για παράδειγμα η αύξηση των ωρών
διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών, η εισαγωγή δεύτερης ξένης γλώσσας στο
δημοτικό, η εκμάθηση των Αγγλικών από την πρώτη τάξη του Δημοτικού και άλλα.
Μια σπουδή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα 18

18. 2012-2013 Ερευνητική Εργασία: «Το ιδανικό σχολείο»
1.2. Γενικά στοιχεία εκπαιδευτικών συστημάτων ενδεικτικά
επιλεγμένων ανεπτυγμένων χωρών
1.2.1. ΓΑΛΛΙΑ:
Σύμφωνα με το εκπαιδευτικό σύστημα της Γαλλίας, η φοίτηση των μαθητών
διαρκεί 12 χρόνια. Συγκεκριμένα φοιτούν πέντε χρόνια στο δημοτικό σχολείο,
τέσσερα χρόνια στο γυμνάσιο και τρία χρόνια στο λύκειο. Το λύκειο αποτελείται από
τρεις τάξεις, την Πρώτη - Seconde, την Δευτέρα - Premiere και την Τρίτη - Terminale
για μαθητές ηλικίας 15-16 και 17-18 ετών αντίστοιχα.Στη Δευτέρα και στη Τρίτη
τάξη οι μαθητές κατανέμονται σε τρεις κλάδους: α) Λογοτεχνικός - Litteraire L β)
Επιστημονικός - Scientifique S και γ) Κοινωνικοοικονομικός - Economique et
sociale ES.Έπειτα από τη τελευταία τάξη του Λυκείου δίνουν εξετάσεις για να
αποκτήσουν απολυτήριο που ονομάζεται "Baccalaureat".Με βάση τις εξετάσεις για
το Baccalaureat, καταλαμβάνουν τις διάφορες θέσεις στη τριτοβάθμια εκπαίδευση
που αποτελείται από Τεχνικές Σχολές και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα.
Τα ιδρύματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης είναι α) Το BTS Brevet Technique
Superieur όπου η φοίτηση διαρκεί δύο χρόνια, β) Το Universite, το Πανεπιστήμιο και
γ) Το Grande Ecole, το οποίο είναι και το πιο αναγνωρισμένο ανώτατο εκπαιδευτικό
ίδρυμα και το δίπλωμα που λαμβάνει όποιος φοιτά σε αυτό έχει μεγαλύτερο κύρος
και από αυτό του Πανεπιστημίου.Το Grande Ecole είναι αντίστοιχο του δικού μας
Πολυτεχνείου.
Ενδεικτικό ωράριο:
Τα ωράρια των σχολείων στη Γαλλία διαφέρουν κατά πολύ από αυτά της Ελλάδας.
Για παράδειγμα, στο Λύκειο Jacques Cartier, το μάθημα ξεκινάει στις 8 το πρωί, και
τελειώνει στις 6 το απόγευμα, χωρίς όμως οι ώρες των μαθημάτων να είναι
συνεχόμενες. Επειδή οι ώρες φαγητού είναι από τις 11.45 μέχρι 1.00 για το
μεσημεριανό και 6.45 μέχρι 7.15 για το βραδινό, το μάθημα σταματάει στις 12 για να
φάνε οι μαθητές και οι καθηγητές και ξαναξεκινάει στις 2 μέχρι τις 6 το απόγευμα.
Μια μαθήτρια της δευτέρας τάξης του Λυκείου, θέλησε να μας δείξει το
καθημερινό της πρόγραμμα στο σχολείο :
Δευτέρα Τρίτη Τετάρτη Πέμπτη Παρασκευή
8.00-8.55 Αρχαία ECIS* TPE Γεωγραφία Γαλλικά
9.00-9.55 Αρχαία TPE Γεωγραφία Γαλλικά
10.00-10.55 Γυμναστικ. Γερμανικά Αγγλικά
11.00-11.55 Γερμανικά Γυμναστικ. Γαλλικά Γερμανικά
12.00-12.55
13.00-13.55 Γαλλικά Γερμανικά Αγγλικά Μαθηματ.
19 3ο Γενικό Λύκειο Κατερίνης

19. Το «ιδανικό» σχολείο μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας 2012-2013
14.00-14.55 Βιολογία Γερμανικά Μαθηματ. Φυσική
15.00-15.55 Ιστορία Αγγλικά Γυμναστικ.
16.00-16.55 Ιστορία Γαλλικά Φυσική
17.00-17.55 Μαθηματ. Βιολογία Αρχαία
Πίνακας 1ος: Ο Πίνακας απεικονίζει ένα ενδεικτικό ωρολόγιο πρόγραμμα μαθημάτων στην
γαλλική ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση
Παρατηρήσεις:
 Παρατηρούμε ότι δύνεται μεγάλη έμφαση στις ξένες γλώσσες - στα
Γερμανικά και τα Αγγλικά - ενώ τα Αρχαία Ελληνικά αποτελούν μάθημα επιλογής,
του οποίου δηλαδή η παρακολούθηση δεν είναι υποχρεωτική από όλους τους
μαθητές.
 Παρατηρούμε ακόμα, το κενό μεταξύ των ωρών 12.00 - 1.00, καθώς είναι
ώρα φαγητού.
 Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η πλειοψηφία των νέων δεν πίστευαν σε
κάποιο θεό, είναι δηλαδή άθεοι. Όσοι δηλώνουν άθεοι δεν έχουν βαπτισθεί, και αυτό
προφανώς συμβαίνει γιατί στη Γαλλία δεν είναι διαδεδομένη η πίστη στο Θεό και οι
άνθρωποι δεν πάνε στην εκκλησία. Επομένως, είναι απόλυτα λογικό, οι μαθητές να
μη διδάσκονται το μάθημα των Θρησκευτικών. Εξάλλου, όπως παρατηρήσαμε, το
μάθημα των θρησκευτικών απουσιάζει από το προηγούμενο πρόγραμμα. Παρ’ όλα
αυτά στο Λύκειο Jacques Cartier υπάρχει μία ομάδα μαθητών που ονομάζεται
“Aumonerie”. Οι μαθητές αυτοί διαβάζουν και μελετούν τη Βίβλο, πράγμα πολύ
σημαντικό, γιατί δείχνει πως το σχολείο σέβεται τη μειοψηφία αυτή των μαθητών που
πιστεύουν στο Θεό.
*Το ECIS ιδρύθηκε το 1965, και είναι μια παγκόσμια οργάνωση ιδιότητας μέλους
που παρέχει ευκαιρίες επαγγελματικής ανάπτυξης για τα μέλη της, οι οποίοι
αποτελούνται από διεθνή σχολεία, ιδιώτες και εκπαιδευτικούς οργανισμούς.
1.2.2. ΓΕΡΜΑΝΙΑ:
Το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας
διακρίνεται σε τέσσερα επίπεδα:
• προσχολική εκπαίδευση
• πρωτοβάθμια εκπαίδευση
• δευτεροβάθμια εκπαίδευση
• τριτοβάθμια εκπαίδευση
Διάρκεια:
• Η διάρκεια της κατώτερης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης κυμαίνεται από 5 έως 6
χρόνια
Μια σπουδή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα 20

20. 2012-2013 Ερευνητική Εργασία: «Το ιδανικό σχολείο»
• Η διάρκεια της Ανώτερης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στη Γερμανία (στα
περισσότερα κρατίδια ) είναι 3 έτη όπως και στην Ελλάδα.
• Η διάρκεια της ανώτερης Δευτεροβάθμιας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης είναι 2
χρόνια και 3 χρόνια στο δυαδικό σύστημα.
Προσχολική Εκπαίδευση:
Η προσχολική εκπαίδευση παρέχεται από διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα σε
παιδιά ηλικίας από 3 ετών. Η φοίτηση είναι προαιρετική, αλλά όλα τα παιδιά έχουν
το νόμιμο δικαίωμα για θέση στο Νηπιαγωγείο. Στη Γερμανία, ο κύριος φορέας
προσχολικής εκπαίδευσης είναι το Νηπιαγωγείο, το οποίο έχει ως αποστολή να
ενισχύσει τα παιδιά να αναπτύξουν τις κοινωνικές και συναισθηματικές ικανότητες
και δεξιότητες.
Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση:
Από την ηλικία των έξι ετών όλα τα παιδιά πρέπει να φοιτήσουν στο Δημοτικό
Σχολείο το οποίο στα περισσότερα κρατίδια διαρκεί 4 χρόνια (με εξαίρεση τα Berlin,
Brandenburg όπου διαρκεί 6 χρόνια). Αποστολή του Δημοτικού Σχολείου είναι να
προωθήσει ένα συστηματικό τύπο μάθησης, να ενθαρρύνει τα παιδιά με διαφορετικές
μαθησιακές ανάγκες και να παρέχει τη βάση για συνεχιζόμενη εκπαίδευση και δια
βίου μάθηση. Κεντρική θέση έχει η μάθηση των βασικών δεξιοτήτων όπως η
ανάγνωση, γραφή και αριθμητική.
Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση:
Μετά από Δημοτικό (10 ετών), υπάρχουν βασικά τρεις επιλογές ως προς τη
δευτεροβάθμια εκπαίδευση:
• Hauptschule , που καλύπτει τα σχολικά έτη 5-9, παρέχει στους μαθητές
γενική βασική εκπαίδευση στα μαθήματα: Γερμανικά, μία ξένη γλώσσα,
μαθηματικά, φυσική / χημεία, βιολογία, γεωγραφία, ιστορία, κλπ. Για να
ανταποκριθούν στις διαφορετικές ικανότητες των μαθητών, τα μαθήματα στα κύρια
αντικείμενα προσαρμόζονται στις ατομικές ικανότητες των μαθητών. Οι απόφοιτοι
των Hauptschule συνήθως συνεχίζουν στην επαγγελματική κατάρτιση, ενώ οι
μαθητές με υψηλή βαθμολογία μπορούν επίσης να φοιτήσουν σε σχολείο ανώτερου
επιπέδου πριν ή μετά την επαγγελματική τους κατάρτιση.Στην κανονική του μορφή
το
• Realschule, καλύπτει τις σχολικές βαθμίδες 5-10 και παρέχει στους μαθητές
ευρύτερη γενική εκπαίδευση. Σήμερα το Realschule είναι ποσοτικά ο πιο
σημαντικός τύπος σχολείου. Το Realschule προετοιμάζει τους μαθητές για ψηλής
ποιότητας επαγγελματική κατάρτιση ή το πανεπιστήμιο. Τα μαθήματα
περιλαμβάνουν Γερμανικά, ξένες γλώσσες, μαθηματικά, φυσική, χημεία, βιολογία,
γεωγραφία, ιστορία, πολιτική, μουσική, τέχνες, αθλοπαιδιές και θρησκευτικά.
Ανάλογα με την έφεση και τις ικανότητές τους, οι μαθητές μπορούν να επιλέξουν να
εμβαθύνουν σε συγκεκριμένα υποχρεωτικά μαθήματα ή να επιλέξουν νέα
αντικείμενα.
21 3ο Γενικό Λύκειο Κατερίνης

21. Το «ιδανικό» σχολείο μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας 2012-2013
• Γυμνάσιο (Γυμνάσιο) μέχρι το έτος 12 ή 13. Το Gymnasium έχει δύο
διαφορετικές μορφές: το κανονικό Gymnasium όπου οι μαθητές μπορούν να
παρακολουθήσουν όλα τα έτη 5-13 για την εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο, και το
ανώτερο επίπεδο που αρχίζει τον ενδέκατο χρόνο και προετοιμάζει τους μαθητές για
το Hochschulreife είτε με έμφαση στη γενική εκπαίδευση είτε προσανατολισμένο
στην επαγγελματική σταδιοδρομία.
1.2.3. ΑΓΓΛΙΑ:
Στην Αγγλία η γενική υποχρεωτική εκπαίδευση απευθύνεται σε όλα τα παιδιά
που είναι μόνιμα εγκατεστημένα στη χώρα, ανεξάρτητα από την εθνικότητα τους, και
διαρκεί έντεκα χρόνια. Υπάρχουν ιδιωτικά και δημόσια σχολεία· στα δημόσια
σχολεία η φοίτηση είναι δωρεάν. Η υποχρεωτική εκπαίδευση στην Αγγλία διαιρείται
σε τέσσερα στάδια (Key Stages): Το Στάδιο 1 είναι μέχρι την ηλικία των 7 ετών, το
Στάδιο 2 για τις ηλικίες 7 έως 11, το Στάδιο 3 για τις ηλικίες 11 έως 14 και το Στάδιο
4 για τις ηλικίες 14 έως 16. Είναι επίσης δυνατό ένα παιδί να δεχτεί την εκπαίδευση
στο σπίτι, αλλά οι γονείς θα πρέπει να λάβουν σχετική έγκριση.
Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση :
Η Υποχρεωτική εκπαίδευση αρχίζει στο Δημοτικό Σχολείο (primary school) (ή σε
σχολείο ειδικών αναγκών). Η εκπαίδευση στο Δημοτικό διαρκεί τα δύο πρώτα Στάδια
και μέχρι την ηλικία των 11. Τα παιδιά πρέπει να αρχίσουν την υποχρεωτική
εκπαίδευση σε καθορισμένες ημερομηνίες. Μόλις το παιδί φτάσει στην ηλικία
υποχρεωτικής εκπαίδευσης, πρέπει να αρχίσει το σχολείο με την έναρξη της νέας
εκπαιδευτικής περιόδου. Τα περισσότερα παιδία αρχίζουν το σχολείο μεταξύ των
τεσσάρων και πέντε ετών. Το Δημοτικό Σχολείο παρέχει ένα ισόρροπο και
πολύπλευρο πρόγραμμα μαθημάτων, κατάλληλο για την παιδική ηλικία και
ικανότητα, καθώς για κάποια ειδική ανάγκη που μπορεί να έχει ένα παιδί.
Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευση:
Η Δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Αγγλία διαιρείται σε δύο Στάδια (Key Stages).
Το Στάδιο 3 είναι για τις ηλικίες 11 έως 14 και το Στάδιο 4 για τις ηλικίες 14 έως 16.
Όλα τα δημόσια σχολεία στην Αγγλία πρέπει να παρέχουν γενική εκπαίδευση στους
μαθητές όπως ορίζεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Μαθημάτων.
Στην Αγγλία, το Στάδιο 4 παρουσιάζει μια μείωση στον αριθμό των υποχρεωτικών
μαθημάτων και οι μαθητές έχουν το δικαίωμα να λάβουν εκπαίδευση σχετιζόμενη με
την εργασία. Οι μαθητές φοιτούν για την απόκτηση του Γενικού Πιστοποιητικού
Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (General Certificate of Secondary Education - GCSE)
στο τέλος του Σταδίου 4 (16 χρονών). Οι εξετάσεις για το πιστοποιητικό GCSE
διεξάγονται για κάθε μάθημα και βαθμολογούνται από ανεξάρτητες εξεταστικές
επιτροπές. Οι μαθητές συνήθως εξετάζονται σε έως 10 διαφορετικά μαθήματα
περιλαμβανομένων των Μαθηματικών και της Αγγλικής Γλώσσας.
Μια σπουδή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα 22

22. 2012-2013 Ερευνητική Εργασία: «Το ιδανικό σχολείο»
ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
 Τα Αστικά Κολλέγια Τεχνολογιών υπάρχουν μόνο στην Αγγλία και είναι
ανεξάρτητα σχολεία με δημόσια χρηματοδότηση.
 Οι Ακαδημίες, οι οποίες πρέπει να βρίσκονται σε μειονεκτούσες περιοχές,
παρέχουν εκπαίδευση σε μαθητές της περιοχής διαφορετικών ικανοτήτων,
προσφέρουν ένα ευρύ και ισόρροπο πρόγραμμα μαθημάτων και δε χρεώνουν
δίδακτρα.
 Τα ιδιωτικά σχολεία, τα οποία συνήθως είναι γνωστά ως ανεξάρτητα σχολεία.
Τα σχολεία αυτά ιδρύονται από ιδιώτες και τα μεγαλύτερα έσοδα τους προέρχονται
από τα δίδακτρα που χρεώνουν. Μερικά επίσης λαμβάνουν δωρεές και ενισχύσεις
από δωρητές.
Μετά - υποχρεωτική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση :
Στην Αγγλία και την Ουαλία, η μετα-υποχρεωτική εκπαίδευση παρέχεται στα
λεγόμενα sixth form σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Για τη φοίτηση στα
σχολεία αυτά δεν υπάρχουν επίσημες τυπικές προϋποθέσεις, καθώς τα σχολεία
θέτουν τις δικές τους προϋποθέσεις εισαγωγής.
 Η φοίτηση οδηγεί στο Γενικό Πιστοποιητικό Εκπαίδευσης Ανώτερου
Επιπέδου (GeneralCertificateofEducationAdvanced-levelexaminations - GCEA-
levels) και αποτελεί την κύρια οδό για την Ανώτερη Εκπαίδευση. Η δομή του
πιστοποιητικού GCE A levels αναθεωρήθηκε πρόσφατα και είχε ως αποτέλεσμα το
νέο σύστημα AS/A2. Για να αποκτήσουν το πλήρες A level, οι μαθητές πρέπει να
συμπληρώσουν τρία AS units (advanced subsidiary) και τρία A2 units.
 Τον πρώτο χρόνο της μετα-υποχρεωτικής εκπαίδευσης οι μαθητές μπορούν να
επιλέξουν μέχρι πέντε αντικείμενα, στα οποία δίνουν εξετάσεις.
 Μετά τη συμπλήρωση του πρώτου έτους οι μαθητές μπορούν είτε να
επιλέξουν το αντικείμενο μόνο σε ανώτερο επίπεδο (AS) και να λάβουν
αναγνωρισμένο τίτλο σπουδών ή να συνεχίσουν στο επόμενο έτος (A2), του οποίου η
επιτυχής ολοκλήρωση οδηγεί στο A level.
 Τα πιστοποιητικά A levels καλύπτουν περίπου 80 αντικείμενα εκ των οποίων
τα 14 είναι Επαγγελματικά (VCEs - Vocational Certificate of Education).
 Τα πιστοποιητικά GCE A-level και GCE AS βαθμολογούνται στην κλίμακα A
ως E. Η βαθμολογία U δηλώνει απόρριψη.
 Οι τίτλοι σπουδών ονομάζονται GCE A levels σε εφαρμοσμένα αντικείμενα
και διακρίνονται σε τέσσερις τύπους: Advanced Subsidiary General Certificate of
Education. Προϋποθέτει τρία ASunits και βαθμολογείται A-E.
ΤοAdvanced Subsidiary General Certificate of Education (double award)
προϋποθέτειέξι AS units καιβαθμολογείται AA, AB-EE.
Το Advanced General Certificate of Educationσυνήθωςπροϋποθέτειτρία AS
units καιτρία A2 units καιβαθμολογείται A-E.
ΤοAdvanced General Certificate of Education (double award) προϋποθέτειέξι
AS units καιέξι A2 units καιβαθμολογείται AA, AB-EE.
Ένας επίσης τίτλος σπουδών είναι το Advanced Extension Awards (AEA) ο
οποίος δίδεται από το 2002 και είναι διαθέσιμος σε μαθητές που αναμένεται να
23 3ο Γενικό Λύκειο Κατερίνης

23. Το «ιδανικό» σχολείο μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας 2012-2013
βαθμολογηθούν με Α. Ο τίτλος AEA κατά την τρέχουσα περίοδο είναι διαθέσιμος σε
19 αντικείμενα και αποτελεί μία εκ των προϋποθέσεων για την είσοδο στο
πανεπιστήμιο.
Διάγραμμα 1ο: Διάγραμμα που απεικονίζει τη δομή του αγγλικού εκπαιδευτικού συστήματος
1.2.4. ΙΣΠΑΝΙΑ:
Η εκπαίδευση χωρίζεται σε:
Υποχρεωτική: Δημοτικό ( 6 – 12 χρ.) , Γυμνάσιο ( 12- 16 χρ.)
Προαιρετική: Νηπιαγωγείο ( 0 – 6 χρ.) , Λύκειο (16 – 18 χρ. )
Τα σχολεία χωρίζονται σε 3 είδη :
 Δημόσια
Μια σπουδή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα 24

24. 2012-2013 Ερευνητική Εργασία: «Το ιδανικό σχολείο»
 Ιδιωτικά, που συντηρούνται από την κοινότητα – περιφέρεια
 Ιδιωτικά (απλά)
Δημόσιο: Παρέχει δωρεάν φοίτηση αλλά αγοράζουν τα ίδια τα παιδιά τα βιβλία τους.
Ιδιωτικά: Πληρώνουν τα δίδακτρα και αγοράζουν στολές.
Διάγραμμα 2ο: Διάγραμμα «πίτας» που απεικονίζει την μορφή των σχολείων στην Ισπανία
ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ :
 Βρεφονηπιακό ( 0-3 χρ.)
 Νηπιακό (3-6 χρ. ), είναι δωρεάν για όλους.
ΔΗΜΟΤΙΚΟ :
 Παιδιά 6 – 8 χρονών
 Παιδιά 8 – 10 χρονών
 Παιδιά 10 – 12 χρονών
Ωράριο : 09:00-14:00. Στη συνέχεια ακολουθεί διάλειμμα για 30 λεπτά και μετά ξανά
μάθημα από 15:00 – 17:00 ( για το ολοήμερο)
Διακοπές : 2 εβδομάδες τα Χριστούγεννα, 1 εβδομάδα το Πάσχα και 3 μήνες το
καλοκαίρι
ΓΥΜΝΑΣΙΟ :
 Παιδιά 12- 14 χρονών
 Παιδιά 14- 16 χρονών
Ωράριο : 08:30 – 15:00 και με ένα διάλειμμα από τις 11:00 – 11:30
Όσοι τελειώνουν επιτυχώς παίρνουν ένα απολυτήριο, το οποίο είναι απαραίτητο
για την συνέχεια της εκπαίδευσης και όταν τελειώσουν έχουν 3 επιλογές :
 Να συνεχίσουν σε ενιαίο Λύκειο
 Να συνεχίσουν σε τεχνικό Λύκειο
 Να βρουν δουλειά
ΛΥΚΕΙΟ :
 Διαρκεί 2 χρόνια ( 16 – 18 χρ.)
25 3ο Γενικό Λύκειο Κατερίνης

25. Το «ιδανικό» σχολείο μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας 2012-2013
 Οργανώνεταισε 3 κατευθύνσεις :Arts, Science & Technology, Humanities
Social Science
 Δεν είναι δωρεάν, το κράτος δίνει υποτροφίες
ΚΟΙΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (αντίστοιχα με τα Γενικής Παιδείας στα
σχολεία)
Ελληνικά
Φυσική
Γυμναστική
Φιλοσοφία & Κοινωνιολογία
Ιστορία
Ισπανική ιστορία
Ισπανικά
Ξένη γλώσσα
Επίσης παρέχεται βασική τεχνική εκπαίδευση
1.2.5. ΕΛΛΑΔΑ*:
Η εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι υποχρεωτική για όλα τα παιδιά μεταξύ των
ηλικιών 6-15 και περιλαμβάνει την Πρωτοβάθμια (δημοτικό) και την κατώτερη
Δευτεροβάθμια (γυμνάσιο). H σχολική ζωή, όμως, των μαθητών μπορεί να ξεκινά
από την ηλικία των 2,5 ετών (προσχολική εκπαίδευση) σε ιδρύματα (ιδιωτικά και
δημόσια) που ονομάζονται βρεφονηπιακοί παιδικοί σταθμοί. Ορισμένοι
βρεφονηπιακοί παιδικοί σταθμοί διαθέτουν και νηπιακά τμήματα που λειτουργούν
παράλληλα προς τα νηπιαγωγεία.
Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση:
Η Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση παρέχεται στα Δημοτικά Σχολεία, δημόσια και
ιδιωτικά. Δημόσια Δημοτικά Σχολεία υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα ακόμα και στις
πιο απομακρυσμένες περιοχές. Σε αυτά η φοίτηση και τα βιβλία είναι δωρεάν.
Σύμφωνα με το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα η διάρκεια φοίτησης στην
Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση (δημοτικό) είναι εξαετής, με ηλικία εισόδου το 6ο έτος. Η
φοίτηση στο Δημοτικό διαρκεί έξι χρόνια (που αντιστοιχούν σε έξι τάξεις), από την
ηλικία των 6 μέχρι 12 ετών. Η φοίτηση στο Δημοτικό ολοκληρώνεται με το πέρας της
έκτης τάξης, οπότε και εκδίδεται τίτλος σπουδών, ο οποίος διαβιβάζεται υπηρεσιακά
σε Γυμνάσιο της περιοχής, προκειμένου οι μαθητές να συνεχίσουν εκεί τη φοίτησή
τους.
Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση:
 Υποχρεωτική Εκπαίδευση (12 – 15 χρ.)
 Μετά – Υποχρεωτική Εκπαίδευση (15 – 18 χρ.)
Η Υποχρεωτική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση παρέχεται στο Γυμνάσιο. Η
φοίτηση στο Γυμνάσιο διαρκεί τρία χρόνια και απευθύνεται σε μαθητές ηλικίας 12-15
Μια σπουδή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα 26

26. 2012-2013 Ερευνητική Εργασία: «Το ιδανικό σχολείο»
ετών. Η εκπαίδευση που παρέχεται έχει ως στόχο να προωθήσει την ολόπλευρη
ανάπτυξη των μαθητών με βάση τις δυνατότητες που έχουν στην ηλικία αυτή και τις
απαιτήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν στη ζωή.
*Αφορά την Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση του 1998 που διήρκησε μέχρι το 2006.
Μετά- Υποχρεωτική Εκπαίδευση
 Ενιαίο Λύκειο
 Τεχνικό Λύκειο
 Εσπερινό Λύκειο
 Μουσικά, αθλητικά, εκκλησιαστικά Λύκεια
Η διάρκεια φοίτησης στα Ενιαία Λύκεια είναι τριετής και στα Τεχνικά
Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια διετής.
Διάγραμμα 3ο: Διάγραμμα που απεικονίζει το ελληνικό εκπαιδευτικό μοντέλο την περίοδο
1998-2006
1.2.6. ΙΤΑΛΙΑ:
27 3ο Γενικό Λύκειο Κατερίνης

27. Το «ιδανικό» σχολείο μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας 2012-2013
Γενικά η εκπαίδευση στην Ιταλία είναι υποχρεωτική έως την ηλικία των 16 ετών
και είναι ευθύνη του κράτους να την παρέχει στους πολίτες του. Παρέχεται για 2 επί
πλέον χρόνια επαγγελματική εκπαίδευση ή κατάρτιση (μέχρι τη συμπλήρωση του
18ου έτους των σπουδαστών), η οργάνωση της οποίας υπάγεται κυρίως στην ευθύνη
των Περιφερειών. Η υποχρεωτική εκπαίδευση είναι δωρεάν, ενώ στην ανώτερη
δευτεροβάθμια οι μαθητές καταβάλουν τέλη εγγραφής, εξέταστρα και συνεισφέρουν
για τη λειτουργία των εργαστηρίων σεμιναρίων.
Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση (Scuola elementare):
• Έτος 1, ηλικία 6 έως 7
• Έτος 2, ηλικία 7 έως 8
• Έτος 3, ηλικία 8 έως 9
• Έτος 4, ηλικία 9 έως 10
• Έτος 5, ηλικία 10 έως 11
Το σχολείο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης μπορεί να προηγηθεί μέχρι 3 έτη παιδικού
σταθμού, αν και η εργασία παιδικών σταθμών δεν είναι υποχρεωτική. Το σχολείο
πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης διαρκεί 5 έτη, και δεν υπάρχει κανένας διαγωνισμός. Στο
τέλος των πέντε ετών, οι μαθητές υπόκεινται σε απολυτήριες εξετάσεις για να
εισαχθούν στη μέση εκπαίδευση. Εάν ένας μαθητής δεν περάσει επιτυχώς τις
εξετάσεις αυτές , πράγμα που είναι ιδιαίτερα σπάνιο, πρέπει να επαναλάβει το
τελευταίο έτος και να δώσει εκ νέου τις εξετάσεις.
Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση:
(Γυμνάσιο - Scuola):
• Έτος 1, ηλικία 11 έως 12
• Έτος 2, ηλικία 12 έως 13
• Έτος 3, ηλικία 13 έως 14
Το Γυμνάσιο διαρκεί τρία χρόνια (περίπου από την ηλικία των 11 έως 13), και
παρέχει περαιτέρω εκπαίδευση των ατόμων με την προσθήκη της τεχνολογίας και μια
γλώσσα διαφορετική από τα αγγλικά (συνήθως γαλλικά, ισπανικά ή γερμανικά) .
Μετά το πέρας των τριών ετών της μέσης εκπαίδευσης, οι μαθητές πρέπει να
υποστούν εξετάσεις για να λάβουν το σχετικό απολυτήριο που απαιτείται για να
γίνουν δεκτοί σε εκπαιδευτικό ίδρυμα μέσης ανωτέρας εκπαίδευσης. Οι βαθμοί που
θα λάβουν σε κάθε μία από τις εξετάσεις χρησιμοποιούνται ως βάση για τον
καθορισμό της συνολικής βαθμολογίας που μπορεί να είναι άριστα, λίαν καλώς,
καλώς, επαρκώς (ελάχιστος βαθμός επιτυχίας στις εξετάσεις) ή ανεπαρκώς. Σε
περίπτωση αποτυχίας οι μαθητές πρέπει να επαναλάβουν το έτος.
(Λύκειο- Scuola superior):
• Έτος 1, ηλικία 14 έως 15
• Έτος 2, ηλικία 15 έως 16
• Έτος 3, ηλικία 16 έως 17
• Έτος 4, ηλικία 17 έως 18
• Έτος 5, ηλικία 18 έως 19
Μια σπουδή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα 28

28. 2012-2013 Ερευνητική Εργασία: «Το ιδανικό σχολείο»
Η δευτερεύουσα κατάσταση στο σχολείο ποικίλλει, δεδομένου ότι υπάρχουν
διάφοροι τύποι των σχολείων. Οποιοδήποτε είδος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
που διαρκεί 5 χρόνια παρέχει πρόσβαση στην τελική εξέταση Αυτή η εξέταση
πραγματοποιείται κάθε χρόνο μεταξύ Ιουνίου και Ιουλίου και παρέχει πρόσβαση στο
Πανεπιστήμιο.
Επίπεδο Όνομα Διάρκεια Πιστοποιητικό που
απονέμεται
Προσχολική Scuola dell'infanzia 3 χρόνια, ηλικία 3
εκπαίδευση (νηπιαγωγείο) έως 6
Βασική Scuola primaria 5 ετών, ηλικίας 6
εκπαίδευση (δημοτικό σχολείο) έως 11, αν και
μερικά παιδιά
αρχίζουν δημοτικό
σχολείο σε 5 αντί
στις 6
Κατώτερη Scuola di secondaria 3 χρόνια, ηλικία 11 Licenza di Scuola
δευτεροβάθμια primo grado (πρώτη έως 14 Media
εκπαίδευση τάξη δευτεροβάθμιας
εκπαίδευσης)
Ανώτερη Scuola di secondo 5 χρόνια, ηλικία 14 Δίπλωμα Scuola
δευτεροβάθμια secondaria grado (Β έως 19 Superiore di
εκπαίδευση 'τάξη δευτεροβάθμιας
εκπαίδευσης)
Formazione 3 ή 5 έτη, ηλικία Προσόντα
professionale 14 έως 17 ή 14 professionale (3
έως 19 έτη), Licenza
professionale (5
χρόνια)
Πίνακας 2ος: Η δομή του ιταλικού συστήματος εκπαίδευσης, όπως απεικονίζεται στον
πίνακα
1.2.7. ΡΩΣΙΑ:
Το εκπαιδευτικό σύστημα στη Ρωσία περιλαμβάνει την προσχολική, τη γενική και
την επαγγελματική εκπαίδευση. Η γενική εκπαίδευση προϋποθέτει τα εξής επίπεδα:
αρχική(υποχρεωτική) εκπαίδευση, βασική και μέση εκπαίδευση, καθώς περιλαμβάνει
την ειδική και την συμπληρωματική εκπαίδευση των παιδιών. Σύμφωνα με το
Σύνταγμα
Το Ρωσικό εκπαιδευτικό σύστημα για την ανώτατη εκπαίδευση διαθέτει
περισσότερα από 1000 εκπαιδευτικά ιδρύματα από τα οποία τα 650 είναι κρατικά και
τα 450 είναι ιδιωτικά.
Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση :
Η Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση εντάσσεται στην υποχρεωτική εκπαίδευση, με κύριο
εκπρόσωπο το Δημοτικό Σχολείο. Στον προγραμματισμό είναι να ενταχθεί και η
29 3ο Γενικό Λύκειο Κατερίνης

29. Το «ιδανικό» σχολείο μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας 2012-2013
φοίτηση στο νηπιαγωγείο στην υποχρεωτική εκπαίδευση, με τη διάρκεια να
ανέρχεται στα δύο έτη. H σχολική ζωή, όμως, των μαθητών μπορεί να ξεκινά από την
ηλικία των 2,5 ετών (προσχολική εκπαίδευση) σε ιδρύματα (ιδιωτικά και δημόσια)
που ονομάζονται Βρεφονηπιακοί Παιδικοί Σταθμοί. Ορισμένοι Βρεφονηπιακοί
Παιδικοί σταθμοί διαθέτουν και Νηπιακά Τμήματα που λειτουργούν παράλληλα προς
τα Νηπιαγωγεία. Στο δημοτικό η διδασκαλία των μαθημάτων αρχίζει στις 11
Σεπτεμβρίου και λήγει στις 15 Ιουνίου του επόμενου έτους.
Η διάρκεια φοίτησης στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση (Δημοτικό) είναι εξαετής, με
ηλικία εισόδου το 6ο έτος.
Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση :
Η δευτεροβάθμια εκπαίδευση παρέχεται σε μαθητές ηλικίας 13/17 ετών που έχουν
ολοκληρώσει τη βασική εκπαίδευση και παρέχεται σε
 γυμνάσια (gymnasiums),
 δευτεροβάθμια (secondary),
 επαγγελματικά (vocational)
 και άλλα σχολεία.
Οι απόφοιτοι πρέπει να περάσουν τις εξετάσεις σε τέσσερα μαθήματα
(απολυτήριες εξετάσεις): η Ρωσική γλώσσα είναι υποχρεωτικό μάθημα, ενώ τα άλλα
τρία επιλογής. Σκοπός των μαθημάτων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι να
βοηθήσει τους μαθητές στην απόκτηση γενικής ακαδημαϊκής, κοινωνικής και
τεχνολογικής παιδείας, ηθική, εθνική και πολιτική ωριμότητα και βασικές
επαγγελματικές ικανότητες ή/και ειδίκευση (στην περίπτωση του επαγγελματικού
σχολείου). Τα μαθήματα που διδάσκονται στα πλαίσια της δευτεροβάθμιας
εκπαίδευσης είναι φιλολογικά, φυσικές επιστήμες, τεχνολογία και τέχνες. Το
πρόγραμμα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης περιλαμβάνει μαθήματα υποχρεωτικά και
επιλογής.
Μετα-Δευτεροβάθμια Τεχνική Εκπαίδευση :
Η μετα-δευτεροβάθμια επαγγελματική κατάρτιση απευθύνεται σε αποφοίτους των
δευτεροβάθμιων σχολείων (secondary schools) που ενδιαφέρονται για την απόκτηση
πιστοποιητικού επαγγελματικής κατάρτισης. Οι μαθητές εγγράφονται σε ηλικία 18/19
ετών και αποφοιτούν σε ηλικία 20/21 ετών. Η διάρκεια της εκπαίδευσης εξαρτάται
από το επάγγελμα και μπορεί να
είναι 1 με 2 χρόνια.
Μια σπουδή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα 30

30. 2012-2013 Ερευνητική Εργασία: «Το ιδανικό σχολείο»
31 3ο Γενικό Λύκειο Κατερίνης

31. Το «ιδανικό» σχολείο μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας 2012-2013
Διάγραμμα 4ο: Διάγραμμα που απεικονίζει το εκπαιδευτικό σύστημα της Ρωσίας
1.2.8. ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ:
Η εκπαίδευση στις ΗΠΑ είναι υποχρεωτική και χρηματοδοτείται με έναν
προϋπολογισμό της τάξης των 972 δις. δολαρίων, κυρίως προερχόμενο από τον
δημόσιο τομέα. Σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης την εποπτεία του εκπαιδευτικού
συστήματος έχει το Υπουργείο Παιδείας της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης των ΗΠΑ
(FederalDepartmentofEducation). Τα σχολεία είναι τόσο δημόσια όσο και ιδιωτικά.
Παρατηρούνται διαφορές ανάμεσα στις πολιτείες των ΗΠΑ τόσο στην ηλικία
ένταξης στην σχολική κοινότητα όσο και στις βαθμίδες κατάταξης της εκπαίδευσης.
Η νόμιμη ηλικία υποχρεωτικής εκπαίδευσης αρχίζει από τα 5 έτη και φτάνει μέχρι και
τα 8 ενώ το απολυτήριο κυμαίνεται στις ηλικίες από 14 μέχρι και 18 έτη.
Κατά κύριο λόγο η σχολική ζωή διαχωρίζεται σε τρείς βαθμίδες:
• Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση(3-11 έτος)
Νηπιαγωγείο και Παιδικός Σταθμός – PreschoolandKindergarten (3-6 έτος)
ΔημοτικόΣχολείο – Elementary School (6-11 έτος)
• Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση(11-18 έτος)
Γυμνάσιο – Middle School ήJunior High School (11-14 έτος)
Λύκειο – High School (14-18 έτος)
Στις ΗΠΑ υπάρχει και η δυνατότητα της κατ’ οίκον εκπαίδευσης
(homeschoolprogram).
Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση:
Η πρωτοβάθμια εκπαίδευση απευθύνεται σε μαθητές από 3 μέχρι 11 ετών. Μετά
την προαιρετική (παιδικός σταθμός) αλλά και υποχρεωτική (νηπιαγωγείο) νηπιακή
εκπαίδευση υπάρχει το δημοτικό σχολείο, το οποίο διαχωρίζεται σε 5 τάξεις. Εκεί
διδάσκονται κυρίως η αγγλική γλώσσα και τα μαθηματικά αλλά αποκτούνται και
βασικές γνώσεις σε μαθήματα ή και σε κλάδους μαθημάτων όπως οι φυσικές
επιστήμες, η γεωγραφία και η ιστορία.
Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση:
Η δευτεροβάθμια εκπαίδευση διαχωρίζεται σε υποχρεωτική (Γυμνάσιο) και
προαιρετική (Λύκειο). Και στις δύο βαθμίδες τα βασικά μαθήματα είναι
περιορισμένα ενώ δίνεται η δυνατότητα επιλογής μαθημάτων από μια ευρεία σειρά
επιστημονικών αλλά και επαγγελματικών πεδίων. Ειδικότερα στο Λύκειο, δεν
υπάρχει ο συνήθης διαχωρισμός σε Λύκειο που οδηγεί στο Πανεπιστήμιο και σε
Επαγγελματοτεχνικό Λύκειο που οδηγεί απευθείας στην αγορά εργασίας. Το Λύκειο
είναι Ενιαίο και υπάρχουν οι δυνατότητες επιλογής μαθημάτων (τόσο αντίστοιχων
προς τα πανεπιστημιακά τμήματα επιστημονικών κλάδων όσο και επαγγελματικής
κατάρτισης).
Τα βασικά μαθήματα του Λυκείου είναι:
• Φυσικές Επιστήμες (Φυσική, Χημεία, Βιολογία)
Μια σπουδή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα 32